ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΑΣ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΕΧΝΗ & ΕΠΙΣΤΗΜΗ:ΤΕΧΝΗ & ΕΠΙΣΤΗΜΗ: ΤΟ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΤΟ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΤΩΝ ΔΥΟ

ΠΕΔΙΩΝΠΕΔΙΩΝΚΑΙ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΚΑΙ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΣΠΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΜΟΥΡΙΚΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

ΔΙΑΣΑΦΗΣΕΙΣ

ΤΕΧΝΗ:

α)καλλιτεχνική δράση

β)το προϊόν της (καλλιτεχνικά έργα όλων των ειδών)

ΕΠΙΣΤΗΜΗ:

α) μεθοδική ερευνητική διαδικασία (παρατηρήσεις, υποθέσεις ή πειράματα)

β) το θεωρητικό προϊόν που προκύπτει (παραδοχές, νόμοι)

γ) το πρακτικό προϊόν (εφαρμογές, αντικείμενα κ.λπ).

Η ΣΧΕΣΗ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΔΕΝ ΕΡΜΗΝΕΥΕΤΑΙ ΚΑΙ

ΔΕΝ ΑΠΟΤΙΜΑΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΠΑΝΤΟΤΕ ΤΡΟΠΟ…

Γιάννης Ξενάκης: «Η τέχνη εμπεριέχει στη φύση της τον επαγωγικό μηχανισμό που συγκροτεί τη βάση πάνω στην οποία κινούνται όλες οι θεωρίες των μαθηματικών, της φυσικής και των ανθρωπιστικών επιστημών». (Xenakis, Iannis, Arts-sciences, alloys, Pendragon Press, 1985, σελ.4)

Levy-Leblond: «Οι σχέσεις τέχνης και επιστήμης είναι σχέσεις συνάντησης, αντιπαράθεσης ή ακόμα και σύγκρουσης και όχι σχέσεις σύντηξης».(Levy-Leblond, La Pierre de touche. La science à l'épreuve,.Gallimard, Paris 1996, σελ. 165-166)

1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Απαρχές και πορείαΑπαρχές και πορεία

Οι απαρχές της τέχνης Οι απαρχές της τέχνης Πρώτα ίχνη ύπαρξης «καλλιτεχνικής» διεργασίας ή

ακριβέστερα ασυνείδητης καλαισθητικής δραστηριότητας: ασιατικά παλαιολιθικά σπήλαια Τσουκουτιέν. Οι σταλακτίτες είτε χρησιμοποιούνται από τους πιθηκάνθρωπους ως διακοσμητικά στοιχεία είτε απλώς γίνονται αντικείμενα θαυμασμού για τα εξαιρετικά σχήματα και τη λάμψη τους. (400.000 π.Χ.)

Περισσότερο συνειδητά φαίνεται πως λειτουργεί πολύ αργότερα ο Άνθρωπος του Νεάντερταλ όταν για λόγους διακόσμησης τοποθετεί επάνω στους νεκρούς διαφόρων τύπων κτερίσματα. (70.000 π.Χ. – 40.000 π.Χ)

Τα πρώτα γνωστά δείγματα τέχνης: Λασκώ Γαλλίας και Αλταμίρα της Ισπανίας (12.000 π.Χ. περίπου)

KKοιτίδα της επιστήμης:οιτίδα της επιστήμης: Παράλια Μικράς Ασίας και οι νησιωτικές πόλεις του Αιγαίου του 6ου και 5ου π.Χ. αιώνα (Ίωνες φιλόσοφοι)

Αρχαϊκός άνθρωπος ΜΥΘΟΣ Απέδιδε στα φαινόμενα ανθρώπινες ιδιότητες, τα αντιμετώπίζε

ως πρόσωπα, με αποτέλεσμα να μην τα ξεχωρίζει τον εαυτό του.

Με την Ιωνική φιλοσοφία ο περιβάλλων κόσμος και ο άνθρωπος διαχωρίζονται και τα εξωτερικά φαινόμενα αναγνωρίζονται ως αυτοτελή και ανεξάρτητα, που χρήζουν μελέτης και ανάλυσης.

Ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξιμένης, ο Ηράκλειτος κ.λπ. διερευνούν τους λόγων εξαιτίας των οποίων τα πράγματα και τα φαινόμενα εμφανίζονται έτσι όπως εμφανίζονται.

ΑΔΙΑΛΕΙΠΤΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΕΧΝΗΣ: Σουμέριοι, Αιγύπτιοι, Κινέζοι, Έλληνες, Ρωμαίοι…

ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣΣτατικό και ανεξέλικτο το εξαιρετικό σύστημα επιστημονικής σκέψης αρχαίων Ελλήνων.

Ελάχιστη προώθηση επιστήμης από τους Δυτικούς (παντοδυναμία Καθολικής Εκκλησίας)

17ος αιώνας: η επιστήμη αποκτά την εικόνα που διαθέτουμε για αυτήν σήμερα (ριζοσπαστική μεταβολή του τρόπου αντίληψης του κόσμου και της φύσης).

2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Η συνάντηση μέσα στις δημιουργίεςΗ συνάντηση μέσα στις δημιουργίες

Διερεύνηση του «αν» και «πώς» της σχέσης των δύο πεδίων

Συγκειμενο

3 είδη δημιουργιών:

με ξεκάθαρο καθεστώς ύπαρξης

(π.χ. ζωγραφικά έργα, επιστημονικοί νόμοι κ.λπ)

που τείνουν προς ένα από τα δύο πεδία (αρχιτεκτονήματα, κινηματογραφικά έργα κ.λπ)

με ασαφές στίγμα

(μεταμοντερνιστικές δημιουργίες)

Δημιουργίες με ασαφές στίγμα (μεταμοντέρνες δημιουργίες

Από τη δεκαετία του 1960 επιστήμονες και κυρίως καλλιτέχνες παρουσιάζουν υβριδικές συνθέσεις που ισορροπούν μεταξύ τέχνης και επιστήμης, συνθέσεις με βασικό χαρακτηριστικό τους την απροσδιοριστία και την ασάφεια του στίγματός τους.

Π.χ.

Περιβάλλοντα, λαβύρινθοι, καλειδοσκόπια, project, λέιζερ, ολογραφίες, ιπτάμενα γλυπτά, βιντεοεπικοινωνία, πυροτεχνήματα. κ.ά

Η συνύπαρξη τέχνης και επιστήμης στις ακαθόριστου status δημιουργίες είναι προφανής.

Δημιουργίες που τείνουν προς ένα από τα δύο πεδία (αρχιτεκτονήματα, κινηματογραφικά έργα κ.λπ)

ΑρχιτεκτονήματαΑρχιτεκτονήματα: είναι δημιουργίες που εγγράφονται στο επιστημονικό πεδίο, όμως κατά τη συγκρότησή τους η τέχνη συμβάλλει αποφασιστικά.

Κινηματογραφικές ταινίεςΚινηματογραφικές ταινίες: Είναι έργα καλλιτεχνικά, αλλά που υφίστανται, ειδικά τα τελευταία χρόνια, τα αποτελέσματα της τεχνολογικής εξέλιξης. (Οι Η/Υ, οι ψηφιακές κάμερες και τα νέα λογισμικά παράγουν εντυπωσιακά εφέ, τρισδιάστατες εικόνες, εικονικά σκηνικά, ήχους εξαιρετικής πιστότητας κ.λπ.)

Υπάρχουν δημιουργίες που τείνουν προς τον έναν από τους δύο πόλους, η επενέργεια ωστόσο του άλλου κατά τη συγκρότησή τους είναι καταλυτική.

Δημιουργίες με ξεκάθαρο καθεστώς ύπαρξης (π.χ. ζωγραφικά έργα, επιστημονικοί νόμοι κ.λπ)

Ζωγραφικά έργα:

Εντάσσονται με ξεκάθαρο τρόπο στον καλλιτεχνικό χώρο. Ο τρόπος υλοποίησης τους μεταβάλλεται και η ποιότητά τους βελτιώνεται επειδή μέσω της επιστημονικής έρευνας αναβαθμίζονται ποιοτικά τα χρησιμοποιούμενα υλικά.

Το παράδειγμα του χρώματος: από πετρώματα και ορυκτά οργανικά χρώματα από φυτά και άνθη συνθετικά οργανικά χρώματα. συνθετικά οργανικά χρώματα καθώς και πολυμερή, δηλαδή συνθετικές

ρητίνες.

Δημιουργίες με ξεκάθαρο καθεστώς ύπαρξης (π.χ. ζωγραφικά έργα, επιστημονικοί νόμοι κ.λπ)

Επιστημονικοί νόμοι: Είναι προϊόντα της επιστήμης, άρα το να τα χαρακτηρίσουμε με όρους αισθητικούς (όμορφα, άσχημα, εύσχημα κ.λπ.) θα ήταν άτοπο.

Το κάλλος τους εντοπίζεται στην ικανότητά τους να τέρπουν εκείνον που καθίσταται κάτοχός τους, διότι τον παραπέμπουν στις ευρείες συνάψεις των φαινομένων και αναδεικνύουν μη ορατές αναλογίες τους.

Το ωραίο στις θεωρίες «δε στηρίζεται στην απλότητά τους ή στη σοφία τους, αλλά στο ότι μας ξυπνούν τη στοιχειακή αίσθηση της αρμονικής φόρμας που είναι κρυμμένη πίσω από την ποικιλία των φαινομένων…»1. Επιστήμονας και κοινό βιώνουν τότε μια εξαιρετικής ποιότητας αισθητική εμπειρία.

1Παπαβασιλείου, Θ. «Η ποιητική διάσταση της επιστήμης» (1999), Ημερομ. Πρόσβασης 21/12/2009 στη διεύθυνση http://www.tovima.gr/default. asp?pid=27ct=114&artid=11482 =03/10/1999

Ακόμα και τα έργα που εγγράφονται ξεκάθαρα στον ένα από τους δύο πόλους, υφίστανται την επίδραση του άλλου.

Τα δύο πεδία: Δεν λειτουργούν με στεγανά Μεταξύ τους υφίσταται δυναμική

αλληλεπίδραση Έκφρασή της η συν-δημιουργία έργων

3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Τέχνη, επιστήμη και γνώσηΤέχνη, επιστήμη και γνώση

ΒΑΣΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ:

Ποιο είναι το κοινό υπόστρωμα τέχνης και επιστήμης που καθιστά δυνατή την επικοινωνία τους και τη συμπλοκή τους στο πλαίσιο κοινών έργων;

Η γνωστική δυνατότηταγνωστική δυνατότητα τέχνης και επιστήμης, η δυνατότητα που διαθέτουν δηλαδή να παράγουν και να μεταβιβάζουν γνώση, αποτελεί θεμελιακό χαρακτηριστικό των δύο πεδίων που καθιστά δυνατή την αλληλεπίδρασή τους

Η σχέση επιστήμης και γνώσης είναι μάλλον προφανής Ετυμολογική προσέγγιση όρου Εννοούμενη ως μεθοδική διαδικασία, η επιστήμη συνεισφέρει

γνώση, γιατί ακόμα και όταν δεν επιτυγχάνει τους στόχους της, δημιουργεί συνθήκες τέτοιες ώστε οι ερευνητές, βασιζόμενοι σε αυτές, να προχωρήσουν τις μελλοντικές προσπάθειές τους.

Τα προϊόντα που παράγει η επιστημονική έρευνα επίσης σχετίζονται άμεσα με τη γνώση, επειδή συνεισφέρουν στη δυνατότητά μας να αντιλαμβανόμαστε τα ποικίλα φαινόμενα με καλύτερες προϋποθέσεις, συχνά να μεταβάλλουμε την εικόνα μας για ορισμένες όψεις του κόσμου και κάποτε να βελτιώνουμε ριζικά τους όρους διαβίωσής μας.

Ακόμα και οι θεωρίες που κατέρρευσαν θεωρείται ότι παρήγαγαν γνωστικό προϊόν, εφόσον κατάφερναν για κάποιο χρονικό διάστημα, μικρότερο ή μεγαλύτερο, να λύνουν προβλήματα, να κάνουν προβλέψεις, να ξεδιαλύνουν μυστικά και απορίες.

Όπως ο Thomas Kuhn επισημαίνει «οι απαρχαιωμένες θεωρίες δεν είναι κατ’ ανάγκη αντιεπιστημονικές, εξαιτίας του ότι έχουν απορριφθεί».1

1Kuhn, Thomas, Τhe structure of scientific revolutions, The university of Chicago press, Chicago 1996, σελ. 2-3

Τα καλλιτεχνικά έργα δεν αποσκοπούν μόνο σε εμπλουτισμό των αισθητικών εμπειριών των αποδεκτών τους. Συμπυκνώνοντας στο εσωτερικό τους θέσεις, αξίες και αντιλήψεις, διαθέτουν και μια πρόδηλη γνωστική λειτουργία.

Οι θεατές, οι αναγνώστες και οι ακροατές των έργων τέχνης, αφού καταστούν φορείς του γνωστικού περιεχομένου τους, μεταβάλλουν τις αντιλήψεις τους, τροποποιούν την οπτική τους και ανακαλύπτουν ότι δύνανται να εισέλθουν στον κόσμο μέσω εναλλακτικών οδών και να προχωρήσουν σε ριζικά διαφορετικές κατανοήσεις πολλών πτυχών της πραγματικότητας.

Πρώτη νύξη για σχέση τέχνης και γνώσης: Ρομαντισμός (γύρω στα 1800)

ρομαντική θεωρία της έκφρασης,

βασικό χαρακτηριστικό της ο συναισθηματικός ενορατισμός:

το συναίσθημα, πέρα από γενεσιουργό αίτιο του καλλιτεχνήματος, δύναται να αποτελέσει και πηγή γνώσης.

Η γνωστική διάσταση του καλλιτεχνικού γεγονότος διαφαίνεται και μέσω των θέσεων του Maurice Merleau-Ponty:

Ο καλλιτέχνης αναδιατάσσει τα στοιχεία του κόσμου εις τρόπον ώστε να αναδείξει τις πτυχές του εκείνες που η καθημερινότητα αποκρύπτει. Γνωστική-αναμορφωτική αξία της τέχνης Το κοινό περνά από την κοινή οπτική των πραγμάτων σε έναν κόσμο ανασχηματισμένο και αναδιοργανωμένο.

Αυτά που η καθημερινότητα αποκρύπτει, αποκαλύπτονται στον θεατή σε μια νέα διάσταση, με αποτέλεσμα να εμπλουτίζει τις εμπειρίες και το γνωστικό του οπλοστάσιο.

Ευθεία συσχέτιση της τέχνης και της γνώσης κάνει ο Max Horkheimer:

«Παρόλο που το κριτήριό της βρίσκεται μόνο μέσα της, η τέχνη είναι γνώση όσο και η επιστήμη».1

1 Horkheimer, Max, Τέχνη και μαζική κουλτούρα, μετάφρ. Ζήσης Σαρίκας, εκδ. Ύψιλον, σελ. 50

Nelson Goodman: Ο επιφανέστερος υποστηρικτής της θέσης ότι η τέχνη παράγει γνωστικό προϊόν.

αισθητικού γνωστικισμού Languages of art

Ποιο στοιχείο διαφοροποιεί την αισθητική από την επιστημονική στάση;

Διαδοχικά απορρίπτει: πρακτικότητα άμεση ευχαρίστηση αισθητική συγκίνηση ευχαρίστηση, αλλά επειδή την ενσωματώνουν στο

περιεχόμενό τους ικανοποίηση προσδοκάται ικανοποίηση μήπως η διαφορά τους έγκειται στο ότι το μεν πρώτο

αναφέρεται στη νόηση το δε άλλο στο συναίσθημα

Ο Goodman οδηγείται στο συμπέρασμα ότι η αντιστοίχηση του επιστημονικού με το νοητικό και του αισθητικού με το συναισθηματικό δεν είναι παρά ένα εμπόδιο που δυσχεραίνει τη δυνατότητά μας να αντιληφθούμε ότι στην πραγματικότητα «στην αισθητική εμπειρία τα συναισθήματα λειτουργούν γνωσιακά.»1

1Nelson Goodman, Languages of art: an approach to a theory of symbols, Hackett Publishing, Indianapolis 1976, σελ. 248

Γνωσιακή χρήση συναισθήματος: Υλοποίηση διακρίσεων και συσχετισμών που συντελούν στην αξιολόγηση και αντίληψη του καλλιτεχνικού έργου και στην ένταξή του στο σύνολο της εμπειρίας και του κόσμου.

Το βαθύτερο κίνητρο της τάσης του ανθρώπου να συμβολίσει μέσω της τέχνης

είναι η επιθυμία του να φτάσει στη γνώση. Τα σύμβολα μας προετοιμάζουν για να αντιμετωπίσουμε τον κόσμο και ενισχύουν τη δυνατότητά μας να τον κατανοούμε.

Οι επιστημονικοί νόμοι σπάνια είναι εντελώς αληθείς.Η επιστήμη επιχειρεί να προσεγγίσει εκείνο το είδος της αλήθειας που είναι συμβατό με τα ενδιαφέροντά μας, προσαρμόζεται στα γεγονότα με τον ίδιο τρόπο που και αυτά προσαρμόζονται σε αυτήν. Δεν κάνει τίποτα διαφορετικό από αυτό που κάνει ένα αισθητικό σύμβολο: αναμορφώνει τη γνώση μας και τον κόσμο.

Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι τέχνη και επιστήμη ταυτίζονται, η διαφορά τους ωστόσο περιορίζεται κυρίως σε συγκεκριμένα και ειδικά συμβολικά χαρακτηριστικά τους.

Η διαπίστωση ότι η τέχνη και η επιστήμη παράγουν γνώση αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της εξιχνίασης των βαθύτερων αιτίων της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης.

Είναι μια σοβαρή εξηγητική παράμετρος της μεταξύ τους συνάφειας και της ζωντανής σχέσης που προκύπτει από αυτήν. Το κοινό αυτό γνώρισμά τους , όντας δομικό στοιχείο και θεμελιακό οντολογικό χαρακτηριστικό τους, λειτουργεί ως δίαυλος επικοινωνίας που επιτρέπει τη συνδιαλλαγή και τη συνομιλία τους.

4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΕΧΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΓΝΩΣΗ

Η εκπαίδευση, ως χώρος μεταβίβασης γνώσης, αποτελεί προνομιακό πεδίο για να εκφραστεί η γνωστική δυνατότητα τέχνης και επιστήμης.

Η επιστήμη κατέχει κεντρική θέση στην εκπαίδευση

Ελληνική Γλώσσα Αρχαία Ελληνικά Ξένες Γλώσσες Μαθηματικά Μελέτη Περιβάλλοντος Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο Θρησκευτικά Ιστορία Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Φυσική Αγωγή Γεωγραφία Φυσικές Επιστήμες Χημεία, Βιολογία Τεχνολογία Οικιακή Οικονομία Πληροφορική Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός.

Η μεταβίβαση επιστημονικής γνώσης στους μαθητές αποτελεί πρωταρχικό στόχο της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Επιδίωξη των Φυσικών Επιστημών είναι η «απόκτηση γνώσεων σχετικών με θεωρίες, νόμους και αρχές που αφορούν τα επιμέρους γνωστικά αντικείμενα των Φυσικών Επιστημών, ώστε ο μαθητής να είναι ικανός να «ερμηνεύει» τα φυσικά, χημικά, βιολογικά και γεωλογικά - γεωγραφικά φαινόμενα…».1

Κορυφαίος στόχος του μαθήματος της Μελέτης Περιβάλλοντος, «είναι η απόκτηση γνώσεων και η ανάπτυξη δεξιοτήτων, αξιών και στάσεων που επιτρέπει στο μαθητή να παρατηρεί, να περιγράφει, να ερμηνεύει και σε κάποιο βαθμό να προβλέπει…».2

1ΦΕΚ 303/13-03-03, Τόμ. Β΄, σελ. 42522 ΦΕΚ 303/13-03-03, Τόμ. Α΄, σελ. 4039

Στους σκοπούς της καλλιτεχνικής αγωγής περιλαμβάνονται η γνώση, η ανάπτυξη της δημιουργικότητα η ευαίσθητη ανταπόκριση, κατανόηση, κριτική προσέγγιση και ανάλυση του εικαστικού έργου αλλά και του φαινομένου της τέχνης γενικότερα.

Λογοτεχνία Εικαστικά Μουσική Θέατρο

Στην Ελλάδα τα σχετικά μαθήματα δεν αντιμετωπίζονται έτσι όπως τα επίσημα προγράμματα επιτάσσουν.

Τοποθετούνται στο περιθώριο του σχολικού προγράμματος

Εξαντλούνται σε στείρες αναπαραγωγές και απολύτως κατευθυνόμενες δράσεις

Συμπληρώνουν ποικίλες εορταστικές εκδηλώσεις Υπηρετούν ανάγκες διδασκαλίας άλλων μαθημάτων.

Ψευδοεπιστημονική προσέγγιση τέχνης

Προσδιορισμός της γνωστικής διάστασής της ως διαδικασίας αποστήθισης πληροφοριών ή απλουστευμένων γενικεύσεων.

ΑΜΕΣΑ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΦΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Συμβάλλει στη σύλληψη των ιδιαίτερων νοημάτων που προκύπτουν από τον εναλλακτικό τρόπο που προσεγγίζει την πραγματικότητα.

Είναι μια ξεχωριστή εμπειρία ζωής που συντελεί στην προσωπική του πλήρωση και ταυτόχρονα αποτελεί ευκαιρία για στοχασμό και έρευνα

Συντελεί στην υιοθέτηση δείκτη για την αισθητική αποτίμηση των πραγμάτων

Ευαισθητοποιεί Ενισχύει τη δυνατότητα έκφρασης

ΕΜΜΕΣΑ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΦΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Το έργο τέχνης παραπέμπει στο κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο που το δημιούργησε

Ενισχύει τον οπτικό γραμματισμό. Ενίσχυση την ερμηνευτική του δυνατότητα.

5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Η εκπαίδευση δεν αποτελεί μόνο χώρο εκδίπλωσης της γνωστικής δυνατότητας τέχνης και επιστήμης ως αυτόνομων πεδίων, αλλά και σύμπραξής τους .

ΔΕΠΠΣ & ΑΠΣ

Διαθεματική προσέγγιση

Επικοινωνία μαθημάτων και διάχυση του ενός στο άλλο

Ολιστική αντίληψη της γνώσης (συνθετικό γνωστικό προϊόν)

Ο μαθητής διαμορφώνει την προσωπική του άποψη για τον κόσμο

Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ:

1. Συγκρότηση ανεξάρτητων διαθεματικών αντικειμένων

π.χ.

Μελέτη του Περιβάλλοντος,

Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή

2. Οριζόντια διασύνδεση γνωστικών πεδίων

3. Ευέλικτη Ζώνη

Το θεσμικό πλαίσιο επιτρέπει τη διασύνδεση καλλιτεχνικών και επιστημονικών αντικειμένων.

Ο συγκερασμός τέχνης και επιστήμης κατά τη διδακτική διαδικασία είναι εφικτός.

Η εισαγωγή της διαθεματικής προσέγγισης στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα συνοδεύτηκε από εντονότατη κριτική.

Μη επαρκής διασάφηση όρων (π.χ. διαθεματικότητα και διεπιστημονικότητα)

Συντηρητισμός νέων προγραμμάτων Προσκόλληση προτεινόμενων σχεδίων

εργασίας στο προηγούμενο πρότυπο. Δεν προβλέπεται εστίαση κάθε φορά σε

κάποια διαθεματική έννοια, γύρω από την οποία να οργανώνεται όλη η σχολική γνώση για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα

Προϋπόθεση για διαθεματική προσέγγιση γνώσης:ισόρροπη και ισότιμη συμμετοχή των επιμέρους διδακτικών αντικειμένων.

Εκπαιδευτική πράξη: διάθεση χρησιμοποίησης της τέχνης στην κατεύθυνση της ανάδειξης άλλων γνωστικών περιοχών, με ταυτόχρονη υποβάθμιση του δικού της περιεχομένου.

Ρητή επιταγή του ΑΠΣ, σύμφωνα με την οποία η προσέγγιση ενός θέματος οφείλει να πραγματώνεται «από πολλές πλευρές, ιστορική, αισθητική, θεωρητική, πρακτική και τα λοιπά, ώστε να επιτυγχάνεται σφαιρικότητα και ισορροπία»1

1ΦΕΚ 303/13-03-03, Τεύχος Α΄, σελ. 3839

Η διαθεματικότητα καταργείται και η ολιστική αντίληψη της γνώσης ακυρώνεται.

Η εργαλειακή λογική χρήσης της τέχνης έχει πολλούς υποστηριχτές, ακόμα και σε θεσμικό επίπεδο:

Συγγραφείς, ερευνητές, εισηγητές σε ημερίδες και συνέδρια είναι υπέρμαχοι του να επιστρατεύεται η τέχνη κατά τη φάση της αναπλαισίωσης της επιστημονικής γνώσης

Άρση σύμπραξης τέχνης και επιστήμης στην εκπαίδευση

Ακύρωση κάθε οφέλους που απορρέει από αυτή για το μαθητικό δυναμικό.

Ο διαχωρισμός των δύο πεδίων και η κατάργηση της μεταξύ τους επικοινωνίας οδηγεί τη γνώση σε ακρωτηριασμό και τους λήπτες της σε μια περιορισμένη και αποσπασματική εποπτεία του κόσμου που τους περιβάλλει.

Προϋπόθεση για προαγωγή της ολιστικής αντίληψης της γνώσης αλλά και του κόσμου ολόκληρου είναι η αρμονική συνεργασία, η αμοιβαιότητα και η ισορροπία τέχνης και επιστήμης μέσα στην εκπαίδευση.