1 ΕΠΑ.Λ ΦιλιππιάδαςΣχολ. έτος 2013-14

PROJECT:“Η Εξέλιξη της κατοικίας από την

αρχαιότητα ως σήμερα . Από τις σπηλιές στις σύγχρονες βιοκλιματικές κατοικίες”

Στόχοι• 1.Να γνωρίσουν οι μαθητές την εξέλιξη της κατοικίας

ανάλογα με τα υλικά που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι στην εποχή που ζούσαν.

• 2. Οι μαθητές να είναι σε θέση να γνωρίζουν τα υλικά δόμησης που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς για την κατασκευή των κατοικιών, αλλά και τα σύγχρονα δομικά υλικά που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές.

• 3.Να σέβονται και να εκτιμούν την πολιτισμική κληρονομιά και κάθε ανθρώπινο δημιούργημα.

• 4. Να γνωρίσουν τα οφέλη των σύγχρονων βιοκλιματικών κατοικιών τόσο για τον άνθρωπο όσο και το περιβάλλον.

Ομάδα Α

Η κατοικία από την αρχαιότητα ως τον 20ο αιώνα

• Γιαγκούλας Βασίλης• Λαϊνάς Χρήστος

• Λιόντος Παναγιώτης• Μπαλάφας Ιωάννης• Σταμάτης Αλέξανδρος

Η κατοικία στην αρχαιότητα

• Στην Παλαιολιθική εποχή (600.000-9/8.000 π.Χ.) οι άνθρωποι ζούσαν από το κυνήγι και γι’ αυτό ήταν αναγκασμένοι να ακολουθούν τα ζώα στις μετακινήσεις τους. Συνήθως κατέφευγαν προσωρινά σε σπήλαια ή σε πρόχειρες καλύβες που έφτιαχναν από κλαδιά

Σπήλαιο Πετραλώνων 700.000 πχ

Νεολιθική εποχή (9/8.000- 3.000 π.Χ.)

• Στη Νεολιθική εποχή (9/8.000- 3.000 π.Χ.) δημιουργήθηκαν οι πρώτοι μόνιμοι οικισμοί, ως αποτέλεσμα της γενικότερης μεταβολής του τρόπου ζωής των ανθρώπων, οι οποίοι έγιναν γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Oι νεολιθικοί οικισμοί ήταν συχνά οχυρωμένοι και αποτελούνταν από σπίτια κυκλικά ή ορθογώνια με ένα ή δύο δωμάτια, μικρά παράθυρα και εστία.

Αρχαία Ελλάδα (12ος-1ος αι. π.Χ.)

• Oι κατοικίες στην αρχαία Ελλάδα (12ος-1ος αι. π.Χ.) ήταν ορθογώνιες, με δωμάτια γύρω από μια ακάλυπτη εσωτερική αυλή (αίθριο) που αποτελούσε και την κύρια πηγή για το φωτισμό και αερισμό των χώρων. Το ισόγειο περιλάμβανε τον ανδρώνα (δωμάτιο όπου τελούνταν τα συ- μπόσια), το καθημερινό, την τραπεζαρία, την κουζίνα, το λουτρό και ένα κελάρι. Τα υπνοδωμάτια, ο γυναικωνίτης και τα δωμάτια των δούλων βρίσκονταν στον πάνω όροφο. Τα θεμέλια ήταν λίθινα και οι τοίχοι από πηλό και ξύλο, ενώ οι στέγες σκεπάζονταν με κεραμίδια.

Βυζάντιο (4ος-15ος αι. μ.Χ.),

• Tην εποχή του Βυζαντίου (4ος-15ος αι. μ.Χ.), για λόγους προφύλαξης από τις εχθρικές επιδρομές, τα σπίτια κτίζονταν μέσα σε οχυρωμένους οικισμούς (κάστρα), όπου ο χώρος ήταν περιορισμένος. Έτσι ήταν συνήθως πολύ απλά διώροφα. Τα αρχοντικά όμως είχαν συχνά και έναν πύργο για λόγους προστασίας.

Η κατοικία στο Βυζάντιο

Η κατοικία στους νεότερους χρόνους

• Η κατοικία στους νεότερους χρόνους• Την εποχή της Αναγέννησης (15ος-16ος αι. μ.Χ.),

δημιουργήθηκαν δύο τύποι κατοικίας που επέζησαν επί αιώνες στην Ευρώπη, το μέγαρο και η έπαυλη. Κάθε μέγαρο καταλάμβανε ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο. Είχε εσωτερική αυλή με κιονοστοιχίες, ακολουθώντας την ελληνορωμαϊκή αρχιτεκτονική και συνήθως ήταν τριώροφο και πέτρινο. Oι επαύλεις ήταν μεγαλοπρεπή κτίρια που κτίζονταν στην εξοχή.

Η κατοικία τον 19ο αιώνα

• Κατά το 19ο αιώνα, η Βιομηχανική Επανάσταση επέδρασε στον τομέα της κατοικίας. Κυριαρχούσαν τα μεγάλα αστικά σπίτια, με πολυτέλεια και ανέσεις που άρχισε να προσφέρει η τεχνολογία. Συγχρόνως άρχισαν να κτίζονται και πολυκατοικίες, για να στεγαστεί ο μεγάλος αριθμός των εργατών

Η κατοικία στον 20ο αιώνα

• Ωστόσο, οι μεγαλύτερες αλλαγές συνέβησαν κατά τον 20ό αιώνα. Η αύξηση των μεγαλουπόλεων, η μεγάλη τεχνολογική πρόοδος και η χρήση νέων υλικών οικοδομής, κυρίως του μπετόν-αρμέ, άλλαξαν ριζικά την κατοικία. Επικράτησαν οι πολυκατοικίες, σχεδόν ομοιόμορφες, με διαμερίσματα-κουτιά. Αυτά πρόσφεραν ανέσεις, αλλά ήταν σχεδιασμένα χωρίς ενδιαφέρον για την ομορφιά του χώρου και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων.

Ομάδα Β

• Βιοκλιματικά σπίτια – Η ποίηση με θέμα το σπίτι

• Ζοτάϊ Σουέλα • Θειοπούλου Ουρανία• Νάτσιου Γεωργία• Πουλιάνος Κων/νος• Τσίτσι Ρομίνα

Βιοκλιματικό σπίτι• Βιοκλιματικό σπίτι είναι σπίτι ενεργειακής

απόδοσης, δηλαδή καταναλώνει τη λιγότερη δυνατή ενέργεια για να θερμανθεί και να δροσιστεί. Τούτο δεν επιτυγχάνεται με την αρχιτεκτονική του, αλλά με τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν εξωτερικά και εσωτερικά της τοιχοποιίας, ώστε η ίδια η τοιχοποιία να προστατεύεται προτού η εξωτερική θερμοκρασία αγγίξει την τοιχοποιία και αυτή με τη σειρά της μεταφέρει την εξωτερική θερμοκρασία εντός του κτιρίου.

Βιοκλιματική κατοικία

Πλεονεκτήματα βιοκλιματικού σπιτιού• Αντισεισμική προστασία• Υψηλή ηχομόνωση - θερμομόνωση – πυροπροστασία

• Χαμηλό κόστος κατασκευής• Ταχύτητα ανέγερσης της κατασκευής• Ελευθερία στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό• Αντοχή στο χρόνο - Προστασία από αντίξοες

καιρικές συνθήκες• Απόλυτη εφαρμογή των υλικών - άψογο

φινίρισμα• Φιλικό προς το περιβάλλον

Μειονεκτήματα

• Ως μειονέκτημα θα μπορούσε να καταλογίσει κανείς στα φωτοβολταϊκά συστήματα το κόστος τους, το οποίο, παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις παραμένει ακόμη αρκετά υψηλό. Μια γενική ενδεικτική τιμή είναι 4000 ευρώ ανά εγκατεστημένο κιλοβάτ (kW) ηλεκτρικής ισχύος. Λαμβάνοντας υπόψη ότι μια τυπική οικιακή κατανάλωση απαιτεί από 1,5 έως 3,5 κιλοβάτ, το κόστος της εγκατάστασης δεν είναι αμελητέο. Το ποσό αυτό, ωστόσο, μπορεί να αποσβεστεί σε περίπου 5-6 χρόνια και το Φ/Β σύστημα θα συνεχίσει να παράγει δωρεάν ενέργεια για τουλάχιστον άλλα 25 χρόνια.

Υλικά για βιοκλιματικά σπίτια

• Τα πλιθιά είναι επίσης από τα πιο παλιά δομικά υλικά. Γίνονται από αργιλώδες χώμα που έχει υγρανθεί με νερό, προσθέτοντας μερικές φορές κομμένο άχυρο, τρίχες κατσίκας ή άλλες ίνες που προστίθενται για ενίσχυση και που στη συνέχεια αφήνεται να στεγνώσει στο επιθυμητό σχήμα. Συνήθως τα πλιθιά έχουν σχήμα παραλληλεπίπεδο και κτίζονται όπως τα τούβλα

Υλικά για βιοκλιματικά σπίτια

• Το άχυρο σαν οικοδομικό υλικό αποτελεί ανανεώσιμη πηγή, έχει εξαιρετικές μονωτικές δυνατότητες, καλύτερες από οποιοδήποτε άλλο υλικό και είναι πολύ εύκολο στο κτίσιμο.

• Τα σπίτια από αχυρόμπαλες είναι πολύ της μόδας στην Αγγλία και στις νοτιοδυτικές Ηνωμένες πολιτείες όπου υπάρχουν συγκεκριμένοι για αυτά πολεοδομικοί κανονισμοί ακόμη και δυνατότητα εξασφάλισης στεγαστικού δανείου από τράπεζες.

Ομάδα Γ

Δομικά υλικά – Παραδοσιακοί οικισμοί- Σπίτια με ιδιαίτερο πολιτισμικό ενδιαφέρον

Γουίδας ΓεώργιοςΖιώβας Ελευθέριος

Κάλλος ΡαφαήλΚαραβασιλείου Ορέστης

Πάσχου Χριστίνα

Δομικά υλικά κατοικιώντο ξύλο

• Οι εφαρμογές του ξύλου στην αρχαιότητα για διάφορες κατασκευές κάλυπταν μεγάλο εύρος . Κατά τους αρχαϊκούς αλλά ιδίως κατά τους κλασσικούς και τους μετέπειτα χρόνους, ναοί, στοές, οικίες , πολλές φορές κατασκευάζονταν από ξύλο εξ ’ολοκλήρου ή εν μέρει όπως για παράδειγμα για θεμελιώσεις, ξυλοδεσιές , πατώματα ,πόρτες , παράθυρα , οροφές, στέγες κ.α ..

Η πέτρα• η πέτρα ήταν το κυρίαρχο υλικό λόγω αφθονίας της

στην φύση αλλά και των μηχανικών της ιδιοτήτων. • Η τεχνική της κατεργασίας της αλλά και της

τοποθέτησης της, εξελίχθηκε με το πέρασμα των χρόνων και τα δείγματα μεγαλεπήβολων αλλά και απλών κατασκευών δεσπόζουν και σήμερα.

• Η σύγχρονη αρχιτεκτονική ταίριαξε την πέτρα με άλλα σύγχρονα υλικά αναδεικνύοντας τη φυσική ομορφιά αυτού του υλικού.

Τα δρακόσπιτα της Εύβοιας

Το τούβλο

• Το τούβλο ή ο πλίνθος είναι ένας τεχνητός λίθος με διάφορες διαστάσεις και σχήματα που χρησιμοποιείται, από τους αρχαίους χρόνους αλλά και σήμερα, στην οικοδομική. Τα τούβλα κατασκευάζονται από άργιλο κυρίως και άλλα υλικά. Για την κατασκευή τους ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία: Η πρώτη ύλη καθαρίζεται, ζυμώνεται με το νερό από ειδικούς κυλίνδρους, μπαίνει σε καλούπια ή πρέσες και παίρνει διάφορα σχήματα, ψήνεται στον ήλιο ή σε καμίνια ή σε θαλάμους ηλεκτρικούς.

Το γυαλί

• Το γυαλί είναι το υλικό που χαρακτηρίζει την αρχιτεκτονική του 21ου αιώνα και δεσπόζει σε κάθε σύγχρονο οικοδόμημα

• H χρήση του γυαλιού στο παρελθόν ήταν περιορισμένη κυρίως ως υλικό κάλυψης των ανοιγμάτων.

• Σήμερα, χάρη στην προηγμένη πια τεχνολογία, οι δυνατότητες που δίνει είναι απεριόριστες. Οι απαιτήσεις των σύγχρονων κατασκευών, οδήγησαν στη δημιουργία κρυστάλλων με εξελιγμένες δυνατότητες και προδιαγραφές για όλες τις κατασκευαστικές και διακοσμητικές ανάγκες.

Το τσιμέντο

• Το τσιμέντο, ή σκυροκονίαμα, είναι ένα υδραυλικό συνδετικό κονίαμα. Δηλαδή είναι ένα λεπτά διαμερισμένο ανόργανο υλικό (σκόνη) που σε ανάμειξη με νερό σχηματίζει μια πάστα η οποία πήζει και σκληραίνει μέσω αντιδράσεων και διεργασιών ενυδάτωσης και μετά την σκλήρυνση επανακτά την αντοχή και την σταθερότητα ακόμα και μέσα στο νερό.

Κατοικίες με ιδιαίτερο πολιτισμικό ενδιαφέρονΗ σαρακατσάνικη καλύβα

• Το βεργόπλεχτο καλύβι των Σαρακατσάνων μαρτυρεί στοιχειώδη και αρχέγονο τρόπο κατασκευής κατοικίας. Η πρωτόγονη κατοικία τους εμφανίζει τα απλοϊκότερα στοιχεία και την προχειρότερη κατασκευή από όλες τις παρόμοιες ξύλινες κατασκευές που συναντάμε στη Βαλκανική Χερσόνησο. Η περίκεντρη καλύβα των Σαρακατσαναίων αποτελεί σπάνιο δείγμα αυθόρμητης αρχιτεκτονικής.

Η σαρακατσάνικη καλύβα

Κατοικίες με ιδιαίτερο πολιτισμικό ενδιαφέρον Η σκηνή των ινδιάνων

• Οι Ινδιάνικες κατοικίες ήταν οι καλύβες. Ήταν ψηλές άνετες από 7 δέρματα Βισώνων. Στο κέντρο υπήρχε το τζάκι (ένας μικρός λάκκος κάτω από μία τρύπα της κορφής για τον καπνό. Υπήρχε ένα γρήγορο σύστημα στησίματος και μαζέματος των σκηνών (τίπις) πράγμα που βοηθούσε στις συχνές μετακινήσεις.

Η σκηνή των ινδιάνων

Κατοικίες με ιδιαίτερο πολιτισμικό ενδιαφέρον ΤΟ ΙΓΚΛΟΥ

• Το ιγκλού είναι η προσωρινή κατοικία των Εσκιμώων το χειμώνα.

• Κατασκευάζεται από ορθογώνια κομμάτια μήκους 0,60 μ. και πλάτους 0,20 μ. Τα κομμάτια αυτά κόβονται από μια μάζα χιονιού με ένα ειδικό μαχαίρι. Τα κομμάτια αυτά τοποθετούνται κυκλικά σε επίπεδη έκταση χιονιού.

• Μετά το σχηματισμό του πρώτου κύκλου από πλάκες, τα υπόλοιπα κομμάτια λαξεύονται έτσι ώστε να σχηματιστεί μια επικλινής επιφάνεια που αποτελεί την πρώτη βαθμίδα.

Ιγκλου

Παραδοσιακοί οικισμοί

• Παραδοσιακοί οικισμοί θεωρούνται οι οικισμοί που έχουν διατηρήσει αναλλοίωτη την εικόνα που είχαν στο παρελθόν καθώς και τον τοπικό τους χαρακτήρα. Οι χαρακτηρισμένοι με νομοθετική ρύθμιση παραδοσιακοί οικισμοί στην Ελλάδα ξεπερνούν τους 800. 830 περίπου είναι οι παραδοσιακοί οικισμοί που έχουν χαρακτηριστεί με ευθύνη του ΥΠΕΧΩΔΕ ενώ τα Υπουργεία Μακεδονίας – Θράκης & Αιγαίου έχουν και αυτά αρμοδιότητα κήρυξης παραδοσιακών οικισμών.

Παραδοσιακοί οικισμοί ( Συρράκο)

Παραδοσιακοί οικισμοί( Σαντορίνη)

Η έρευνά μας

• Η έρευνά μας έγινε με ερωτηματολόγιο κλειστού τύπου στην ευρύτερη

• περιοχή Άρτας - Φιλιππιάδας κατά το μήνα Δεκέμβριο.

• Συνολικά απαντήθηκε από 70 άτομα διαφόρων ηλικιών.

Ερώτημα 1. Η μόνιμη κατοικία σας είναι:

10

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

72%

28%

μονοκατοικιαδιαμερισμα πολ

Ερώτηση 2.Η μόνιμη κατοικία σας είναι ιδιόκτητη ή ενοικιαζόμενη;

ιδιόκτητη ενοικιαζόμενη0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

74%

26%

Series1

Ερώτηση 3. Πόσα τετραγωνικά είναι η κατοικία σας;

λιγότερο από 50 από 51- 85 από 86--100 πάνω από 1000%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

7%

23%

48%

22% Series1

Ερώτηση 4. εκτός από την κύρια κατοικία διαθέτετε και εξοχική κατοικία;

ΝΑΙ ΟΧΙ0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

35%

65%

Series1

Ερώτηση 5. Πότε χτίστηκε η κατοικία σας;

πριν 1950 1951- 70 1971-90 1991-2000 2001-10 2011- σημερα0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

12%16% 16%

36%

14%

4%

Series1

Ερώτηση 6. Η μόνιμη κατοικία σας αποκτήθηκε με :

δάνειο κληρονομιά δικά σας χρήματα0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

45%

24%

31%

Series1

Ερώτηση 7.Τι είδους ενέργεια χρησιμοποιείτε κυρίως για την θέρμανση της κατοικίας σας;

25%

23%

51%

1%

ηλεκτρ. Ενεργπετρέλαιοξύλοανανεώσιμες πηγέςάλλο

Ερώτηση 8. Σε τι βαθμό γνωρίζετε τον όρο βιοκλιματικό σπίτι;

καθόλου λίγο αρκετά πολύ0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

30%

41%

26%

3%

Series1

Ερώτηση 9. Για ποιόν από τους παρακάτω λόγους θα εφαρμόζατε κάποια βιοκλιματική αλλαγή στο σπίτι σας;

εξοικονόμηση ενέργειας

προστασία του περιβάλλοντος

και τα δύο

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

59%

12%

29%

Series1

Συμπεράσματα• Το 74% από τους ερωτηθέντες κατοικεί σε ιδιόκτητη

κατοικία και το μεγαλύτερο ποσοστό 48% του δείγματος σε κατοικία 86- 100 τμ.

• Σε ποσοστό 35% διαθέτουν και εξοχική κατοικία, ενώ το δάνειο με ποσοστό 45% είναι ο κύριος τρόπος με τον οποίο αποκτήθηκε η μόνιμη κατοικία.

• Ο χρόνος κατασκευής για τις περισσότερες κατοικίες είναι η δεκαετία 1991-2000 (36%) με διαφορά από τις υπόλοιπες χρονικές περιόδους.

• Για την θέρμανση της κατοικίας ως κύριο υλικό χρησιμοποιείται το ξύλο 51% ακολουθεί η ηλεκτρική ενέργεια με 25% και το πετρέλαιο με 23%.

Συμπεράσματα

• Στο ερώτημα σε τι βαθμό γνωρίζουν τον όρο βιοκλιματικό σπίτι οι απαντήσεις είναι: 45% λίγο, καθόλου 30% , αρκετά 26% και πολύ καλά 3%

• Το 59% μας απαντά ότι θα έκανε κυρίως κάποια βιοκλιματική αλλαγή στο σπίτι του για εξοικονόμηση ενέργειας, 12% για προστασία του περιβάλλοντος και 29% και για τα δύο

Η κατοικία μέσα από την ποίηση

• Πολλοί Έλληνες ποιητές εμπνεύστηκαν από το σπίτι όπως:

• Κ. Παλαμάς «το σπίτι που γεννήθηκα»,• Κ. Καβάφης «σπίτι με κήπον», • Μ. Κατσαρός «σπίτι»• Ν. Γκάτσος «σπίτι μου σπιτάκι μου»• Τ. Λειβαδίτης «Δραπετσώνα»

«Δραπετσώνα» Στίχοι:Τάσος ΛειβαδίτηςΜουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Τραγουδά: ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης

• Στην ερευνητική εργασία συνεργάστηκαν οι μαθητές:• ΟΜΑΔΑ Α Η κατοικία από την αρχαιότητα ως τον 20ο αιώνα

• Γιαγκούλας Βασίλης• Λιόντος Παναγιώτης• Μπαλάφας Ιωάννης• Λαϊνάς Χρήστος

• Σταμάτης Αλέξανδρος• ΟΜΑΔΑ Β Βιοκλιματικά σπίτια – Η ποίηση με θέμα το σπίτι

• Τσίτσι Ρομίνα• Θειοπούλου Ουρανία

• Ζοτάϊ Σουέλα • Νάτσιου Γεωργία• Πουλιάνος Κων/νος

• ΟΜΑΔΑ Γ: Δομικά υλικά – Παραδοσιακοί οικισμοί- Σπίτια με ιδιαίτερο πολιτισμικό ενδιαφέρον• Ζιώβας Ελευθέριος• Γουίδας Γεώργιος• Πάσχου Χριστίνα• Κάλλος Ραφαήλ

• Καραβασιλείου Ορέστης

• Υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Παππά Ηλία

Τέλος

Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας