Embed Size (px)
Citation preview
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
و کنترلر ها مراقبت پرواز و برج مراقبت
ATC & TOWER &CONTROLLERS
مسعود فرجی
Masoud Faraji
www.ilam-aviation.loxblog.com
www.facebook.com/iranianfalcon
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
ايد، آسمان را خالي و آرام آنگاه كه روي صندلي يك هواپيماي در حال پرواز بر فراز يكي از شهرهاي بزرگ و پرجمعيت جهان نشسته
رادار مراقبت پرواز فرودگاه آن شهر نگاه كنيد، آن را همانند رنگ ميبينيد. اما اگر به صفحه سر و صدا و به رنگ اقيانوس آبي و بي
بزرگراهي مملو از اتومبيل مشاهده ميكنيد كه با سرعتي بسيار در حال حركت هستند.
اتاق عمليات )كنترل راداري هواپيما( در فرودگاه هر شهر، اداره آسمان پر ترافيك آن منطقه را به عهده دارد.
ان كنترل پرواز با چشماني دقيق و مراقب، تغييرات لحظهاي و كامپيوتري صفحات سبزرنگ رادار را زير نظر دارند در اين اتاق، كارشناس
و با استفاده از رادار و فركانس هاي راديو، هواپيماها را در آسمان هدايت ميكنند و براي خلبان ها مشخص مي كنند كه به كدام سمت
سرعتشان را زياد يا كم كنند و... گردش كنند، اوج بگيرند، فرود آيندو
تا تداخلي پيش نيايد و از جدايي وايمني كامل برخوردار گردند.
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
افرادي كه در برج مراقبت كار مي كنند، كنترل هواپيماهاي مسافربري و شكاري را برعهده دارند تا هنگام پرواز، بلند شدن و نشستن،
ا فرود يا پروازي ايمن داشته باشند.تداخلي به وجود نيايد و هواپيماه
يك متخصص مراقبت پرواز اطالعات الزم را در مورد نحوه وزش باد، نوع هوا و سمت باند پروازي و مواردي از اين قبيل را گرفته و
براساس آن، هواپيماها را هدايت ميكند.
ضطراري آگاه ميشوند بنابراين ضمن رعايت دستورالعمل در ضمن پرسنل مراقبت پرواز، اولين كساني هستند كه از وقوع يك وضعيت ا
مربوط، بايد با سريعترين وسيله ممكن براي نجات سرنشينان و هواپيما اقدام كنند و در صورت بروز سانحه, قبل از ازبين رفتن آثار و
شواهد و مدارك مؤثر به شناسايي علل سانحه بپردازند.
رواز و وظايف تخصص هاي آن مي پردازيمبا اين مقدمه به تعريف حرفه مراقبت پ
با مفاهيم و كاركرد اصطالحات زير آشنا خواهيد شد مبحث اين پايان در
ATC ( Air Traffic Control )
Tower (Aerodom Control Tower)
Approach (Approach Control Office)
ACC (Area Control Center)
Dispatch
Flight Plan
Controller
Sector
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
مراقبت پرواز
ATC
Air traffic control
مراقبت پرواز سيستمي است يكپارچه كه براي جلوگيري از بروز سانحه و ايجاد بستري مناسب و كارآمد براي حركت روان ترافيك
دهدهاي الزم را به كليه يگانهاي پروازي ارائه ميهوايي، راهنمايي
شود.هيچگونه پروازي انجام نميراقبت پرواز م بدون
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
تواند جايي را ببيند. بيشتر پروازهاي جهان داراي شود، يا وقتي هوا ابريست، خلبان ديد ندارد يعني نميهايي كه شب انجام ميدر پرواز
چنين شرايطي است.
.نيست كاري هيچ به قادر خلبان نباشد پرواز مراقبت اگر شرايطي چنين در
كند.رود و با فرمان مراقبت پرواز است كه هواپيما پرواز ميشود و تا سر باند ميا فرمان مراقبت پرواز روشن مياساسا هواپيما ب
مراقبت پرواز به طور كلي به سرويسي اطالق مي شود كه هدف آن از يك طرف جلوگيري از برخورد ميان هواپيماها و پس بطور کلی
اشد و از طرف ديگر ايجاد بستري مناسب و كارآمد براي حركت روان ترافيك )عبور و مرور( هوايي يا با موانع در سطح فرودگاه ها مي ب
و ارائه اطالعات ضروري جهت حفظ ايمني پروازها و كمك در مواقع بحراني به هواپيما مي باشد.
اهداف كلي مراقبت پرواز به نقل از اسناد بين المللي ايكائو به شرح زير است:
از برخورد هواپيماها با يكديگر در فضاي كنترل شده. جلوگيري
.جلوگيري از برخورد هواپيماها با يكديگر و با ساير موانع
.تسريع و ايجاد نظم در جريان پروازها
.ارايه اطالعات الزم و مفيد در جهت ايمني پروازها
.كمك و مساعدت به هواپيمايي كه در وضعيت اضطراري قرار دارد
باشد:( به سه زير مجموعه تخصصي عمده قابل تفكيك ميATCپرواز ) مراقبت
Tower (واحد برج مراقبت)
Approach (واحد کنترل تقرب)
Area Control Center (واحد کنترل مسیر پرواز)
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
رج مراقبتواحد ب
AERODROME CONTROL TOWER
باشد كه اي شكل اطراف فرودگاه تا ارتفاع مشخصي مي( مسئول هدايت ترافيك هوايي در محدوده استوانهTowerواحد برج مراقبت )
ه فرضي به مركز باشد ولي به طور متداول شامل يك استواناين محدوده با توجه به ميزان پروازها و امكانات هر فرودگاه متغير مي
باشد.هزارپايي سطح زمين مي ۵۵تا ۵و ارتفاع مايلناتيكال ۰۳تا ۵فرودگاه به شعاع
تنشس حال در يا و كنند مي پرواز ودگاه ومحوطه فر نزديكي در كه داراست عهده را هواپيماهايي تمام كنترل مسئوليت مراقبت برج
.هستند پروازي باند روي وبرخاست
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
وجود دارد. Delivery ،Ground ،Towerدر برج مراقبت سه حوزه كاري با نامهاي
وجود دارد Assistو يك نفر به عنوان Dutyيك نفر به عنوان Towerو Groundدر
كمكهاي الزم را جهت هماهنگي و ساير امور انجام مي دهد. Assistبوده و Dutyمسئوليت كار با
Ground
مسئوليت اين قسمت كنترل ترددهاي زميني البته به جز باند پروازي مي باشد.
Delivery از واحد تقرب وارائه آن براي خلبان مي باشد. در فرودگاههاي سبك اين وظيفه به ATC clearanceمسئوليت اين قسمت گرفتن
واحد كنترل زميني سپرده مي شود.
Tower
ئوليت اين قسمت كنترل عمليات روي باند پروازي و منطقه دور ترافيك فرودگاه مي باشد.سم
تقسيم شود كه اگر هم اين طور شد باز در هر قسمت مسئوليت با ARRو DEP قسمت دو واحد تقرب بنا بر ترافيك مي تواند به
يك نفر است.
با همان يك نفر Sectorبا يك نفر مي باشد و تمام مسائل در آن Sector( هم مسئوليت هر ACCكنترل مسير پرواز )درواحد
است.
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
( و Towerدر فرودگاههاي پرترافيك مانند فرودگاه مهرآباد ، شيراز، اصفهان و... و ظايف برج كنترل بين دو واحد برج مراقبت پرواز)
شده است. ( تقسيمGroundكنترل زميني)
وبرخاست و پرواز در دوره ترافيك وحوالي فرودگاه را دارند برعهده نشست قصد كه هواپيماهايي كنترل مسئول مراقبت برج واحد
دارد.
( ها ، Taxiway( مسئول كنترل تمام هواپيماها و وسايل نقليه ايست كه در محوطه مسيرهاي خزش )Groundواحد كنترل )
عملياتي در حركت اند .باندفرودگاه ومنطق
Area( و مركز كنترل منطقه اي )Approachبرج مراقبت پرواز در راستاي انجام وظايف خود بايد با واحدهاي كنترل تقرب پرواز )
Control Center( و نيز واحد هواشناسي )Meteorological Unit و همچنين واحد مراقبت پرواز ساير فرودگاههاي ذيربط )
شد.با داشته وارتباط تنگاتنگ همكاري نزديك
واحد کنترل مسیر پرواز
ACC
Area Control Center
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
مركز كنترل مسئول هماهنگي بين واحدهاي مراقبت پرواز تمام فرودگاههاي كشور را بر عهده دارد و به طور خالصه تمام وسايل پرنده
طه را دريافت كنند.قبل از بلند شدن از زمين بايد از اين مركز مجوز مربو
هاي اصلي و همچنين نقاطي كه به دليل نداشتن ترافيك قابل توجه، نيازي به يك پايانه در حاليكه ترافيك موجود در مسير بين پايانه
شوند.( هدايت ميArea Control Centerمجهز ندارند، توسط واحد مركز كنترل )
واحد کنترل تقرب
Approach Control Office
حجم فرودگاه چند وجود بدلیل که مناطقی در همچنین و هستند در فرودگاههای که دارای تعداد پروازهای زیادی
کنترل مرکز واحد بین بیشتر هماهنگی برای باشد، می معمول حد از باالتر هوایی ترافیک درگیری و هوایی ترافیک
(Area Control Center( و واحد برج مراقبت )Towerو هم ) چنین ایمنی بیشتر پروازها واحد کنترل تقرب
(Approachبه همراه برج مراقبت ، مسول هدایت ترافیک هوایی می ).باشد
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
براي جلوگيري از يرخورد هواپيماها با هم وبا موانع طبيعي ومصنوعي موجودو تسريع درجريان پرواز هواپيماهاي ورودي و خروجي،
المللي و با تكنيك هاي خاص و مطمئن ،هواپيماها را در ارتفاع ومسيرهاي پيش بيني شده واحد تقرب پرواز براساس مقررات بين
ومصوب هدايت وكنترل مي نمايد.
اين واحد بايد بين هواپيماهايي كه از فرودگاه پرواز كرده و هواپيماهايي كه براي نشستن بطرف فرودگاه مي آيند جدايي الزم را بوجود
آورد.
( همكاري ACC( و از طرف ديگر با مركز كنترل منطقه اي) Tower( از يك طرف با برج مراقبت )Approachواحد تقرب )
وارتباط نزديك دارد.
دده مي مراقبت برج تحويل ٬ فرودگاه در و گرفته تحويل را اي منطقه كنترل مركز از ورودي هواپيماهاي تمام كنترل ، تقرب واحد
وجي را بالفاصله پس از پرواز از برج مراقبت تحويل گرفته و درارتفاع و فاصله معيني از فرودگاه و نيز كنترل تمام هواپيماهاي خر
( تحويل مركز كنترل مي نمايد.00577ft ارتفاع با و مايلي 07 فاصله مهرآباد فرودگاه مورد مثال )بعنوان
كنند، در حاليكه در با يكد يگر همكاري مي Approachو Towerدر بعضي از نقاط پرسنل مورد نياز بطور مشترك و همزمان در
كنند.كامالً از يكديگر جدا بوده و بطور مستقل عمل مي Approachو Towerديگر نقاط،
حلم در خميني امام گاه فرود باشد، در صورتي كه برج مراقبت المللي مهرآباد داراي تأسيسات مشترك ميبراي مثال فرودگاه بين
.باشدمي واقع مهرآباد فرودگاه در و دورتر ايفاصله در آن رادار تقرب كنترل تأسيسات ولي باشد،مي واقع فرودگاه
در فرودگاههايي كه حجم و كيفيت ترافيك اقتضا نمايد عمليات كنترل تقرب به كمك دستگاه رادار انجام مي گيرد.
.كند مي ايجاد العاده فوق تسريع ترافيك منظم جريان رد ٬دستگاه رادار عالوه بر باال بردن سطح ايمني پرواز
مايل باشد. ۵ حتي تواند مي رادار از استفاده صورت در هواپيما دو بين طول جدايي
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
دیسپچ
Dispatch
و ملموس كامآل اي واژه هوايي نقل و حمل صنعت در اما ٬يان ملموس و متعارف نباشددر برخورد نخست شايد واژه ديسپچ براي نا آشنا
. است ويژه حساسيتي با
.بود نخواهد مطلوب و ايمن پروازي انجام به قادر خلبان ديسپچ يا ٬زيرا بدون استفاده از دانش متخصصان عمليات پرواز
٬ يستن كافي فوق مفهوم از صرف استنباط تنها هواپيما با رابطه در كه است پچديس را نقليه وسيله يك كردن اعزام بمعناي ديسپچ
همراه پروازي عمليات قوانين و كشوري ٬ المللي بين حقوق موازين ٬عايت دقيق قوانين و مقررات ايمني ر با بايد اعزامي چنين بلكه
.شود مي محسوب هواپيمايي شركت يك خوب كارايي عدم و ضعف منزله به فوق موارد از هريك رعايت عدم ٬ باشد
ديسپچ و شبكه كنترل پرواز
هم چندان شايد كه قضيه ماهيت نه گيرد مي قرار آن لغو يا احتمالي تاخيرات ٬معموآل يك مسافر هوايي فقط در جريان انجام پرواز
.باشد نداشته اهميتي وي براي
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
آماده تا ٬ر و مستقيم با تمامي بخش ها و واحد هاي راه اندازي يك هواپيما ديسپچ موظف است ضمن برقراري ارتباط هاي مستم
هواپيماي به ربط ذي هاي واحد توسط خدمات ارائه نحوه چگونگي جريان در مرتبآ فني بخش سوي از ديگر هواپيمايي يك شدن
رد. گي قرار شده باطل يا تاخيري پرواز جايگزين
و شود مي تلقي نيز پروازي محاسبات و اطالعات مركز واقع در ٬رفتن در مركز ثقل عمليات پروازي به عالوه ديسپچ به دليل قرار گ
٬ هوانوردي اطالعات ٬ وزن ٬ هوا از اعم گوناگون هاي ضمينه در را خلبانان درخواستي اطالعات اند موظف آن در شاغل متخصصان
ط به پرواز را در اختيار آنان قرار دهندرويس ها و بسياري از مسائل تخصصي مربوس٬ پرواز همكاران
ه در نشر اطالعات كمك مي كند.;واحد ديسپچ در واقع رابط بين شركت هواپيمايي و واحدهاي مراقبت پرواز مي باشد
هر شركت هواپيمايي كه پرواز داشته باشد تمام اطالعات آن پرواز بايستي در اختيار ديسپچ قرار گيرد.
ات مي توان به مسير , مقصد , تعداد مسافر , ساعت پرواز و ... تا در مواقع مورد نياز مورد بهره برداري قرار گيرد.از جمله اين اطالع
فرودگاه برد هاي پروازي وجود دارند كه اطالعات پروازي را به مسافران ارائه مي دهند . در
ين نشان مي دهند.شما نيز احتماال اين بردها را مشاهده كرده باشيد. اين برد ها اطالعات فرود و برخواست و يا تاخير و.. را به مسافر
زمانيكه بر روي برد نوشته مي شود :
IRA-266 ...در حال فرود
از موارد هماهنگي ديسپچ و يكي فقط اين كه باشد مي در حال فرود 022يعني هواپيماي شركت هواپيمايي ايران اير تور به شماره
قبت پرواز مي باشد.واحدهاي مرا
کدهای سه حرفی ایکائو هستند که برای ایرالین های کل جهان از جمله ایران بد نيست بدانيد اطالعات اين برد ها مبتني بر
اختصاص یافته اند
بعنوان مثال :
IRA ایران ایر IRB ایرتور IRC آسمان IRK کیش ایر IRM ماهان
IRG نفتهواپیمایی شرکت TBZ هواپیمایی آتا CPN کاسپین IRQ قشم ایر
و...
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
واحد توجیه پرواز
BRIEFING
مي دريافت قسمت اين از را خود پرواز به مربوط اطالعات ٬خلبان ابتدا در روي زمين و قبل از پرواز به واحد توجيه پرواز رجوع كرده
.كند
ها نمي پردازد ولي بطور جانبي در امر كنترل پرواز نقش موثري دارد.گرچه اين واحد مستقيمآ به امر كنترل پرواز
در اين قسمت خلبان به توصيه هاي متصديان مربوط توجه مي كند و راهنمايي هاي الزم را از آنان كسب مي نمايد.
ساير و آنها مخابراتي و يناوبر وسايل ٬ المللي بين فرودگاههاي و كشور فرودگاههاي كليه وضعيت اين واحد اطالعاتي در مورد
.دهد مي قرار خلبانها اختيار در را الزم اطالعات
ته بودن يا خرابي باند فرودگاهها يا خرابي وسايل ناوبري و مخابراتي و غيره توسط اين واحد در اختيار خلبانان بس قبيل از اطالعاتي
قرار مي گيرد.
مايي هاي دريافتي از واحد توجيه پرواز خود را با مسير پروازي مورد نظرش كامآل پس از اينكه خلبان با استفاده از اطالعات و راهن
تسليم را پرواز طرح و ( منعكس نمودهFlight Planتوجيه نمود بايستي مشخصات پرواز خود را در فرم مخصوص طرح پرواز )
.نمايد پرواز توجيه متصدي
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
احدو ساير به پرواز اجازه متصدي تاييد و بررسي از پس تا گردد پرواز اجازه واحد تسليم پرواز از قبل ساعت يك حداقل بايد فرم اين
و داير ذينفع ارسال گردد پرواز كنترل هاي
داشته كامل اطالعات پروازها مشخصات و مختلف مراحل از كه دهد مي امكان پرواز مراقبت و كنترل به اطالعات اين داشتن دست در
.باشد
صورت در يا هواپيما براي اي حادثه وقوع صورت در كه دهد مي امكان ٬ نجات و تجسس مسئولين به پرواز رحط در مندرج مطالب
نجات جهت در را الزم اقدام ٬دير رسيدن آن به فرودگاه مقصد از مسير و وضعيت آن اطالعاتي داشته باشد تا به كمك آن اطالعات
دآور بعمل هواپيما
تند هس ات مندرج در طرح پرواز به واحدهاي مراقبت پرواز در داخل و خارج از كشور كه در رابطه با پروازالزم به ذكر است كه اطالع
توسط دستگاه هاي مخابراتي هواپيمايي كشوري ارسال مي گردد.
حوادث ناشی از قصور مراقب پرواز
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
ها عوامل كنترل ترافيك هوائي بوده اند و موجب از دست در طول مدت شصت سال تعداد تصادفات هوائي، كه مقصر اصلي ايجاد آن
رفتن جان انسانها شده است، از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمي كند.
در تعداد قليلي از اين موارد كشته شدن افراد در اثر دستورات غلطي بوده است كه كنترلر صادركرده و متعاقبا خلبانان ملزم به اجراي
ند.آن دستورات بوده ا
در هر يك از اين موارد مهمترين عامل ايجاد اين گونه حوادث فقدان پشتيباني مسئوالن رده باال از كل سيستم بوده است.
برج مراقبت و کنترلر
Tower & controller
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
کنترلر ترافیک هوایی
Controller
نامند،مي Controllerاي هستند را افرادي كه مسئول كنترل ترافيك پايانه
كنترلر مراقبت پرواز فرد متخصصي است كه مسئول تسريع و برقراري جريان امن و روان ترافيك هوائي و نتيجتاَ جلوگيري از تصادفات
مي باشد.
مايز و تكنترلرهاي مراقبت پرواز بطور طبيعي درك ذاتي و عميقي از تجسم فضائي دارند و اين توانائي نسبت به افراد معمولي كامآل م
چشمگير مي باشد.
كنترلرهاي مراقبت پرواز براي ايجاد فاصله و جدائي كافي بين هواپيماهائي كه در مناطق تحت كنترل آنها در حال پرواز مي باشند، و
خود، همچنين به منظور هدايت هواپيماهاي مذكور جهت عبور از فضاي تحت نظارتشان وانتقال كنترل آنها به واحدهاي كنترل مجاور
همواره از قوانين خاصي استفاده مي كنند كه مختص اين امر مي باشد.
در صورت فقدان توانائي تجسم موقعيت فضائي هواپيماها نسبت به يكديگر، يك كنترلر قادر به اجراي وظائف خود نخواهد بود.
مي گويند. كنترل فضاي به تسلط يا و كلي تصوير داشتن در حرفه مراقبت پرواز دارا بودن اين توانائي را اصطالحآ
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
كه مفهومي در شرايط زماني و مكاني خاص تنها يك شخص مي تواند تصوير كلي آن موقعيت خاص را در ذهن خود داشته باشد ،
.باشد نمي درك قابل پرواز مراقبت حوزه از خارج
قعيتي است، كه يك فوتباليست، در حال گل زدن به دروازه توان براي اثبات اين موضوع ارائه كرد، مو مي كه مثالي و مقايسه بهترين
حريف مي باشد.
در اين شرايط كليه تماشاگران فوتبال اينگونه تصور مي كنند كه اگر بجاي آن فوتباليست مي بودند مي توانستند بهترين راه را براي
گل زدن انتخاب كنند، ولي بي شك آنها هميشه در اشتباه هستند.
ي در صحنه مسابقه نيز هيچ يك از هم تيمي ها نيز نمي داند كه گل چگونه به ثمر خواهد رسيد، مگر شخصي كه توپ در حقيقت حت
را در اختيار دارد.
.داد خواهد رخ ديگري اتفاق يا رسيد خواهد ثمر به گل آيا دهد مي نشان كه است بعدي رخدادهاي حقيقت در
مي باشد. %07ليست در انجام اين كار حدود در فوتبال معموآل ميزان موفقيت يك فوتبا
در حاليكه در مراقبت پرواز نتيجه اجراي هر تصميمي بدون شك موفقيت آميز خواهد بود، و يا به عبارت ديگر، و بر طبق آمار ارائه
خواهد بود. %077شده، ميزان اين موفقيت
در گزينش اوليه كنترلر ها داشتن اين عنصر سحرآميز بطور اجتناب ناپذير مد نظر قرار ميگيرد.
.ميشود اعمال خاصي تاكيد آن بر كه است مواردي از يكي امر اين نيز كنترلرها براي نياز مورد آموزشهاي در
بيست سالگي به سر مي برند. تقريباَ كليهٌ كارآموزان مراقبت پرواز، در تمام نقاط جهان، در سنين حدود
سال بتوانند مراحل آموزشي اوليه را طي كنند 05به ندرت، ولي نه به صورت غير ممكن، اتفاق مي افتد كه كارآموزاني با سنيني باالي
و موفق باشند.
حت تآثير اينگونه آموزشها ت كارآموز هر ايكه گونه به ميشوند، متمركز فضائي تجسم و درك آموزش جهت تآ عمد آموزشي هاي برنامه
قادر باشد متفقاَ از نظر زماني و فضائي، موقعيت هواپيماي تحت كنترل خود را به بهترين نحو تجسم نمايد.
( مي باشد، اين روش و اسلوب آموزشي هنوز تغيير ATC) پرواز مراقبت مفهوم تكامل آغاز كه چهل، دهه اوليه سالهاي از
چشمگيري نيافته است
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
وظایف و حیطه کاری مراقبت پرواز
ارتباطي مسيرهاي يا ( taxiwaysكنترلرهاي يك فرودگاه موظف هستند با ايجاد جدايي بين يگانهاي پروازي كه در تاكسيروها )
آن هوايي محدوده در كه هواپيماهايي از دسته آن براي همچنين و باشند،مي حركت حال در فرودگاه يك پروازي باندهاي و فرعي
باشند، شرايطي ايجاد نمايند تا هواپيماهاي مذكور بتوانند حركتي روان و كارآمد داشته باشند.فرودگاه در حال پرواز مي
اي بلند، كه دور تا دور آن تعدادي پنجره تعبيه شده است اند عمدتا از داخل سازهمناطقي كه در نزديكي محدوده فرودگاه واقع شده
نظارت قرار دارند.)برج مراقبت(، تحت
هماهنگ و مرتب كردن هواپيماهاي ورودي براي نشستن در باند فرودگاه، و توزيع هواپيماهاي خروجي و ارجاع كنترل آنها به
واقع شده است. Approachپذيرد كه در واحد واحدهاي كنترل مسير پرواز، توسط واحد رادار انجام مي
نترل مسير پرواز در آن مشغول به كار هستند، به ترتيب مركز كنترل )مسير( ترافيك هوايي تأسيسات و اماكني كه كنترلرهاي واحد ك
(ATC و ديگري مركز كنترل منطقه ) ( ايACC ناميده مي )شوند.شوند، كه عموماً تمامي آنها به نام )مركز كنترل( شناخته مي
ر را به عهده دارد.اي به وسعت هزاران كيلومتهر مركزكنترل مسئوليت كنترل منطقه
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
كنند، منطقه وسيعي را تحت نظارت خود ها پرواز ميمراكزي كه كنترل هواپيماهايي را به عهده دارند كه بر فراز اقيانوسها و بين قاره
دارند.
كنند و پرواز ميزهايي را كه در فضاي ايران پروا تمام كنترل مسئوليت تهرانسر در واقع براي مثال مركز كنترل ترافيك هوايي تهران
شوند. )اصطالحا به آن رادار هم ها شناخته مي FIRهمچنين پروازهاي عبوري از فضاي ايران بر عهده دارد. اين گونه مناطق به نام
گفته مي شود(
كنند.مراكز كنترل عموماً ترافيك هوايي را به كمك رادارهاي دوربرد كنترل مي
باشد كنترل و ايجاد جدايي بين هواپيماها با بهره گيري از روش پيچيده و سنتي كنترل يدر نقاطي كه دسترسي به رادار ميسر نم
پذيرد.بدون رادار صورت مي
افزار هايي كه بتوان از آنها در بهينه سازي روش كنترل ترافيك هوايي استفاده كرد، هزينه شده تا كنون مبالغ زيادي براي طراحي نرم
است.
در برخي از مراكز كنترل ترافيك اطالعات مربوط به هر پرواز بر روي نوارهاي كاغذي، كه مخصوص اين كار در ولي با اين حال كماكان
شود، و در ادامه و تكميل اطالع رساني در مورد مسير پروازهاي ياد شده برخي از اطالعات باشد، ثبت مياختيار كنترلرهاي ترافيك مي
د.شومستقيما بين كنترلرها رد و بدل مي
اند.اي جايگزين نوارهاي كاغذي شدههاي رايانهدر مراكز كنترل جديدتر براي ثبت اطالعات پروازي نشاندهنده
شود مراكز كنترل ترافيك بيشتري نيز استفاده از نوارهاي هاي جديدتر وارد سيستم كنترل ترافيك ميبه همان سرعت كه دستگاه
كنند.كاغذي ثبت اطالعات را متوقف مي
د كه باشصيص و نامگذاري خطوط هوايي مسافري، با بكارگيري عالئم شناسائي خاص )نام راديوئي(، كه حداكثر شامل چهار عدد ميتخ
باشد.گيرد، شرط الزم براي ايمني پرواز و ايجاد جدائي كافي بين هواپيماها ميبه دنبال نام اختصاصي خطوط هوائي قرار مي
كه در برنامه پروازي هر هواپيما در طول هفته يك نام و عالمت شناسائي ثابت در نظر گرفته شود، حتي در اين راستا همواره بهتر است
اگر زمان تعيين شده براي پرواز از فرودگاه مبداء در روزهاي هفته به مقدار جزئي تغيير داشته باشد.
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
كند.سبت به پرواز رفت، تغيير ميدر مسير برگشت نيز غالبآ فقط آخرين عدد از عالئم شناسائي هر پرواز، ن
باشد و كنترل ترافيك هوائي آن به يكي از كنترلرها سپرده در مراقبت پرواز قطعه يا بخشي از فضا كه از نظر ابعاد مشخص مي
.شودمي اطالق ( sector) پروازي ناحيهٌ باشد شده
توان در مقاطع خاص مسئوليت كنترل يك يا دو ناحيه ميبر مبناي شرايط حاكم )از قبيل حجم ترافيك و غيره...(، هر كنترلر
(sector.را راسآ در اختيار داشته باشد )
است شده تقسيم ( sectorايران به هفت ناحيهٌ پروازي ) FIRفضاي
ها بوضوح مشخص شده است ( sectorمرزهای IFR)در نقشه های
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
ينمايد:سيستم مراقبت پرواز به دو گونه انجام وظيفه م
مراقبت پرواز بدون استفاده از رادار
مراقبت پرواز با رادار
مراقبت پرواز بدون استفاده از رادار
يكي از اهداف مراقبت پرواز در آن زمان ايجاد امنيت در حركت تمام پروازها در مناطق كنترل شده در سراسر جهان به وسيله برقراري
نه بود. )هدف اول مراقبت پرواز(جدايي مناسب ومطمئن در عمليات روزا
اين اهداف بايد با كمترين تداخل در فعاليت هاي اقتصادي خطوط هوايي و پرواز هاي شخصي انجام شود .
سيستمي كه براي مراقبت پرواز استفاده مي شود براساس رويه ها وقوانين اجباري است كه به وسيله خلبانان و مراقبين پرواز بايد
رعايت شود.
ين قوانين شامل جدايي هاي استانداردي است كه كمترين فاصله مجاز بين هواپيماها در تمام جهات به شمار مي رود به طوري كه ا
هرهواپيمادر تمام لحظات بايددر محدوده ايمن خود در فضاپرواز كند.
فاع ,كاهش ارتفاع,تقرب به باند ونشستن اعمال مي اين جدايي هاي استاندارددر تمام حاالت برخاستن از باند ,در مسير پروازي,تغيير ارت
شود.تا هواپيما بتوانديك عمليات ايمن را انجام دهد.
( كه بوسيله خلبان قبل از انجام پروازپر مي شود ،تامين Flight Planاطالعات موردنياز براي تامين اين جداييها از فرم طرح پروازي )
مي گردد.
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
شاخص پروازي كه براي همين منظور تهيه شده اند ودر داخل نگهدارنده هاي پالستيكي قرار مي گيرند ودر اين اطالعات روي نوارهاي
مقابل كنترلر پرواز هستند ثبت مي شود كه شامل اطالعاتي در مورد نقاط گزارش اجباري روي مسير پرواز هستند كه بايد توسط
عي كه براي پرواز اتفاقي بيفتد به اين نوارها به عنوان سابقه پرواز مراجعه مي خلبان گزارش شوند وتوسط كنترلر ثبت شوند كه در مواق
شود .
: اطالعات دقیقی که روی شاخص های پروازی ثبت می شوند عبارتند از
ط گزارش نام پرواز ,شماره پرواز,فرودگاه مبدا,مسير پروازي,فرودگاه مقصد ,سرعت , ارتفاع وهمچنين زمان تخميني كه پرواز روي نقا
اجباري خواهد داشت.
به طوري كه اگر فاصله زماني بين زمان تخميني و زمان واقعي گزارش بيشتر از سه دقيقه شودكنترلر بايدتوسط ارتباط راديويي
موقعيت دقيق هواپيما را جويا شود تا مطمئن شود كه براي پرواز اتفاقي نيفتاده است.
ه هاي ارتباط راديويي زميني وهوايي با يكديگر ارتباط برقرار مي كنند.خلبانان وكنترلر ها به وسيله دستگا
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
(Area Control Centerمرکز کنترل منطقه ای)
( گفته مي شود Flight Progress Panelكنسول هاي كاري مراقبين پرواز كه به آنها بردهاي پيشرفت پرواز گفته مي شود )
ك هوايي (كنترل مي شود.بوسيله چندين كنترلر )بسته به ترافي
( كه در فرودگاه هاي پايتخت ها ودر بعضي از شهر هاي مهم قرار مي Area Control Centerمراكز كنترل ترافيك منطقه اي )
گيرندمجهز به دستگاه هاي ارتباط راديويي ,ودستگاه هاي ارتباطي داخلي,تلفنها وتلكس ها وديگر ابزارها براي كنترل ترافيك هوايي
ي باشد.م
ناميده مي شود و توسط Sectorفضاي كل كشورها به چند زير فضاي كنترل شده در مركز كنترل منطقه اي تقسيم مي شود كه
كنترلر اداره مي شود .
هر هواپيمايي قبل از ورود به اين فضاها بايد از كنترلر مربوطه مجوز الزم را كسب نمايد.
افزايش, ارتفاع كاهش, هدايت وظيفه پروازي سكتور كنترلر هر و نمايد مي عبور پروازي Sector هر هواپيما در طول پرواز از چندين
رعت را تا نزديكي هر فرودگاه برعهده دارد. س وتغيير ارتفاع
(Approach Control Unitواحد تقرب پرواز)
00ناتيكال مايل كه برابر با 07 براي فرودگاه تبريز ,در نزديكي فرودگاه ها كه براي هر فرودگاهي فاصله اي متفاوت است )مثال
كيلو متر مي باشد(توسط واحد تقرب فرودگاه كنترل مي شود و 002ناتيكال مايل برابر با 07كيلومتر است و براي فرودگاه مهر آباد
جدايي بين هواپيماها ي ورودي و پرواز از واحد كنترل منطقه اي به واحد تقرب تغيير فركانس مي دهد. اين واحد مسوول ايجاد
خروجي به هرفرودگاهي مي باشد.
يكي از كار هاي مهم در مراقبت پرواز ايجاد هماهنگي بين واحد هاي مختلف مي باشد به طوري كه بين دو مركز كنترل منطقه اي و
نگي هاي بسيار نزديكي براي ايجاد يك يا بين مركز كنترل منطقه اي و واحد تقرب ويا واحد تقرب وبرج كنترل و برعكس بايد هماه
پرواز ايمن صورت گيرد.
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
واحد کنترل فضای کشور:
ارائه سرويس مراقبت پرواز:
به هواپيماي در حال خروج از TMA يك فرودگاه
به هواپيماي عبوري از فضاي كشور، از زماني كه وارد فضاي كشور مي شود
یک فرودگاه TMAالف: به هواپیمای در حال خروج از
: پرواز بودن المللي بين صورت در - 0
تا زمان رسيدن به مرز هوايي كشور و تحويل اين مسئوليت به واحد مركز كنترل فضاي كشور مجاور
:پرواز بودن داخلي صورت در - 0
فرودگاه مقصد و تحويل به واحد اپرووچ فرودگاه مقصد. TMAتا زمان رسيدن به محدوده
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
: به هواپیمای عبوری از فضای کشور، از زمانی که وارد فضای کشور می شود:ب
:پرواز بودن المللي بين صورت در
تا زمان رسيدن به مرز هوايي كشور بعدي در طول مسيرش.
:باشد داشته را كشور فرودگاههاي از يكي در فرود قصد صورتيكه در
صد.فرودگاه مق TMAتا زمان رسيدن به محدوده
هماهنگي نزديك با واحد رادار نيروي هوايي
)جهت شناسايي هواپيماهاي در حال پرواز بر فضاي كشور و شناسايي دوست از دشمن(
.پدافند واحد با نزديك هماهنگي
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
.بود خواهد تماس در كشور كنترل مركز واحد با مستقيما ها هماهنگي انجام جهت كنترل برج
برج مراقبت فرودگاهها متفاوت است. كنترل تحت شده ينتعي فضاي
محدود مي شود و در بعضي از فرودگاهها كه واحد تقرب ندارند، ATZمايل يا همان 5در بعضي از فرودگاهها محدوده تحت كنترل به
مايل افزايش پيدا مي كند. 07در صورت صالحديد تا
مايل مي باشد. 07در مهر آباد، TMAاشد. فضاي مايل مي ب 27در اغلب فرودگاهها TMA فضاي
.پذيرد صورت كشور فضاي كنترل مركز مجوز و نزديك هماهنگي با بايد هواپيما، موتور شدن روشن زمان از ها هماهنگي تمامي
هيچ هواپيمايي نمي تواند بدون مجوز مركز كنترل فضاي كشور پرواز كند.
وجود ندارد، و همه واحد ها بنا به شرايطي كه توسط مركز كنترل فضاي كشور ها واحد بين هاي دستورالعمل در تداخلي هيچگوني
تعيين مي شود )تنها به منظور حفظ ايمني( عمل مي كنند.
البته شايان ذكر است كه واحد ها در محدوده فضاي تحت كنترل خود، جوابگو خواهند بود و ديگر واحد ها به هيج عنوان حق دخالت
كار واحد ديگر را ندارند. در
در صورت عدم رعايت اين اصل، از طرف مسئولين ذيربط به شدت برخورد مي شود، چون كنترلرها براي واحد تحت كنترل خود از
قابليت هاي مورد نياز برخوردارند و نيازي به دخالت واحد ديگر نيست.
( در ايران وجود دارد.CENTER) كنترل مركز يك فقط
مركز كنترل وجود دارد، هيچ ناسازگاري در خصوص صدور دستورالعمل ها وجود ندارد، چون همه با يك هدف و 0ر كانادا كه حتي د
آن هم تامين ايمني و رعايت استانداردهاي بين المللي مشغول به ارائه سرويس مراقبت پرواز هستند.
مي شود و در آن جدايي هاي استانداردي بر اساس ارتفاع هواپيما ناميده Procedural controlسيستمي كه شرح داده شد به نام
ويا فاصله افقي دو هواپيما برقرار مي شود.
ها هواپيما موقعيت و شود نمي استفاده رادار از آن در كه طوري به شد مي استفاده جهان نقاط تمام در زيادي هاي سال اين سيستم
.شود مي ثبت خلبان گزارش اساس بر
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
07ن بين دوهواپيما فاصله زيادي برقرار مي شود )مثال دو هواپيمايي كه پشت سر هم ودر يك ارتفاع پرواز مي كنند بايد حداقل وچو
دقيقه پروازي از هم فاصله داشته باشند (به پروازها تاخير زيادي مي خورد
مراقبت پرواز با رادار
هاي رادار دهد. بهره گيري از سيستماي را مورد استفاده و بهره برداري قرار ميتوجه هاي قابلسيستم مراقبت پرواز همواره فن آوري
سازد.اوليه و رادار ثانويه، آگاهي و شناخت بهتر از موقعيت و محدوده فضاي تحت نظارت هر كنترلر را مقدور مي
خير كمي به پروازها مي دهد وهمچنين موقعيت هواپيماها اساسا رادار استفاده از فضاهاي اطراف فرودگاه رابسيار اقتصادي مي كند وتا
رابا دقت بسيار زيادي به كنترلر ها نشان مي دهد.
اكثر كشورهاي جهان با افزايش ترافيك پروازهايشان در اطراف فرودگاهها به اهميت رادار پي بردند واقدام به نصب 0620در سال
باربه دور خود مي 5اف فرودگاه هاي خود كردند.كه آنتن اين رادارهادر هر دقيقه ناتيكال مايل در اطر027رادار هايي با پوشش
ثانيه يك بار اطالعات صفحه رادار بازسازي مي شد. 00چرخيد,يعني هر
نام همچون بيشتري اطالعات, كنند مي كار Secondary Surveillance Radar(SSR) در رادارهاي امروز كه بر اساس
راداري ناميده مي شود. Blip هم روي اطالعات اين كه شود مي داده نشان كنترلر به اتوماتيك طور به...و سرعت,ارتفاع,هواپيما
اين امكانات كنترلر ها را قادر مي سازدتا به هواپيماها با بيشترين ايمني ممكن سرويس دهند
های راداری بدین گونه است که:نحوه عملکرد سیستم
نس ج از اكثرآ كه هواپيماها انواع نه بد خارجي پوسته به برخورد از پس شود،مي ارسال رادارها آنتن توسط كه ناطيسيالكترومغ امواج
باشد، منعكس شده، و به نسبت بزرگي بدنه هواپيماهاي مزبور بر روي صفحهٌ نمايشگر )مانيتور( رادار به نحوي نشان داده فلز مي
پاسخگر زمان با اين فرآيند هواپيماهائي كه مجهز به سيستم واز قابل روئيت باشد، و همشود كه براي كنترلر مراقبت پرمي
(transponder( باشند توسط ردياب )interrogator:رادار ثانويه رد يابي شده، و اطالعاتي از قبيل )
(،mode Aكد معرف )
(mode Cارتفاع )
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
شود.( هر هواپيما بر روي صفحه نشاندهنده رادار نمايش داده مي mode S و عالئم شناسائي و يا به عبارت ديگر نام راديوئي )
باشد.انعكاس شرايط جوي خاص نيز معموآل بر روي صفحه نشاندهنده رادار قابل روئيت مي
در اختيار زمان شمائي عمومي از كل فضاي پروازيتوان همبا تلفيق كليه اطالعات دريافتي از رادارهاي موجود در مناطق مختلف مي
داشت.
توان مواردي چون سرعت هواپيما نسبت به باشند كه از تبديل آنها ميبرخي از اطالعات دريافتي از رادارها قابل پردازش و محاسبه مي
زمين و سمت حركت)مغناطيسي( هواپيما را بدست آورد.
يپرواز طرحهاي از آگاهي كسب و ارتباط ايجاد به رقاد كنترلها پيشرفته، هاي نمايشگر عمليات پروازي با بهره گيري از سيستم
.بود خواهند الكترونيك،
توان برخي از آنها را باشد كه ميدر مجموع الزم به يادآوري است كه در مناطق مختلف همواره ابزار متفاوتي در دسترس هر كنترلر مي
به ترتيب زير نام برد
( هشدار خطر تصادفCA) : هشدار به كنترلر در صورت وجود احتمال برخورد در گذرگاههاي هوائي. وسيله ايست براي
( اعالم خطر كاهش ارتفاع امنMSAW ) : وسيله آن خلبان را در صورت كاهش سيستم اعالم خطري است كه كنترلر به
سازد.ارتفاع، بيشتر از حد مجاز، آگاه مي
( سيستم هماهنگ كنندهSYSCO) هاي الزم براي انتقال كنترل هواپيما از يك ناحيه سازد هماهنگي: كه كنترلر را قادر مي
(sector .به ناحيه ديكر را انجام دهد )
( اعالم خطر ورود به مناطق ممنوعهAPW ) .براي آگاهي كنترلر در صورت ورود هواپيماهاي غيرمجاز به مناطق ممنوعه :
:ردن طرح ورود و خروج هواپيماها از يك فرودگاهبراي مرتب و تنظيم ك مديريت پروازهاي ورودي و خروجي
آموزشگاه خلبانی ایالم
مسعود فرجی
به طورخيلي خالصه وبدون پرداختن به بسياري از موارد وجزئيات ،مراحل پرواز خروجي و ورودي يك هواپيما بدين ترتيب است كه
تور هواپيماوساير اطالعات تماس گرفته و اجازه روشن كردن واستارت مو Groundابتدا خلبان از طريق فركانس راديويي با كنترلر
الزم براي پرواز خود را از واحد مزكور دريافت مينمايد.
به واحد برج كنترل تحويل مي گردد و برج Groundبه محض اينكه هواپيما آماده براي ورود به باند مي شود كنترل هواپيما از واحد
ي ديگر دستور پرواز را صادر و هواپيما پس از آنكه از زمين كنترل با توجه به ترافيك پروازي موجودو هواپيماي ورودي و خروج
.دهد پروازمي تقرب واحد تحويل آنرا كنترل مراقبت برج ٬برخاست
در مورد هواپيماي ورودي نيزبرج مراقبت ،كنترل آنرا از واحد تقرب در نزديكي فرودگاه تحويل گرفته و تا زمان نشستن هواپيما روي
مي سپارد تا به محل پاركينگ هدايت شود . Groundده دارد و پس از آن هواپيما را به كنترلر باند هدايت آنرا بر عه
الزم به ذكروتوضيح است كه اين تحويل و تحول ها مستلزم دانش تخصصي باال،همكاري صحيح و نزديك ارتباط تنگاتنگ مي باشد.
( تحت مراقبت و كنترل يكي از IFR) كور درپروازهاي بخصوص همانطور كه خوانديم در تمام مراحل پرواز ،يك وسيله پرنده
واحدهاي مختلف مراقبت پرواز مي باشد.
انجام اين كنترل بر اساس مقررات بين المللي بوده و بايد با سرعت عمل ،دقت، اطمينان و پرهيز از اشتباه وهرگونه ريسك پذيري
سالمت زوني المللي بين روز ومقررات انگليسي زبان به كافي وتسلط صيتخص واستعدادباال،دانش هوشي ،ضريب عمل سرعت. گيرد
. باشد مي پرواز مراقبت حرفه كاركنان هاي ويژگي از هوايي پزشك تاييد به ورواني جسمي
