30
«Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη» Ξεκινάμε να διαμορφώσουμε το χωροχρονικό πλαίσιο των περιπετειών του ταξιδιού του Οδυσσέα ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥ Παραγναθίδα κράνους. Ο Οδυσσέας εικονίζεται σκεπτικός στην ακτή της Ωγυγίας. 425-400 π.Χ. Berlin, Staatliche Museen Preubischer Kulturbesitz 7863. Κακριδής, Ι.Θ., Eλληνική Μυθολογία, τ. 5: Τρωικός Πόλεμος, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σ. 204, εικ. 168. «Τις μέρες όμως τις περνούσε κρεμασμένος σε «Τις μέρες όμως τις περνούσε κρεμασμένος σε βράχια κι ακρωτήρια, βράχια κι ακρωτήρια, τα σωθικά του τρώγοντας με δάκρυα, στεναγμούς τα σωθικά του τρώγοντας με δάκρυα, στεναγμούς και λύπες, και λύπες, με μάτια βουρκωμένα, στυλωμένα πάντα στο με μάτια βουρκωμένα, στυλωμένα πάντα στο άκαρπο πέλαγος…» άκαρπο πέλαγος…» Οδύσσεια,ε,173-175 Οδύσσεια,ε,173-175

το ταξίδι του οδυσσέα

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: το ταξίδι του οδυσσέα

laquoΣα βγεις στον πηγαιμό για την ΙθάκηraquoΞεκινάμε να διαμορφώσουμε το χωροχρονικό πλαίσιο των

περιπετειών του ταξιδιού του Οδυσσέα ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥ

Παραγναθίδα κράνους Ο Οδυσσέας εικονίζεται σκεπτικός στην ακτή της Ωγυγίας 425-400 πΧBerlin Staatliche Museen Preubischer Kulturbesitz 7863

Κακριδής ΙΘ Eλληνική Μυθολογία

τ 5 Τρωικός Πόλεμος Εκδοτική Αθηνών Αθήνα 1986 σ 204 εικ 168

laquoΤις μέρες όμως τις περνούσε κρεμασμένος σε laquoΤις μέρες όμως τις περνούσε κρεμασμένος σε βράχια κι ακρωτήριαβράχια κι ακρωτήριατα σωθικά του τρώγοντας με δάκρυα στεναγμούς τα σωθικά του τρώγοντας με δάκρυα στεναγμούς και λύπεςκαι λύπεςμε μάτια βουρκωμένα στυλωμένα πάντα στο με μάτια βουρκωμένα στυλωμένα πάντα στο άκαρπο πέλαγοςhellipraquoάκαρπο πέλαγοςhellipraquoΟδύσσειαε173-175Οδύσσειαε173-175

Την εποχή του Οδυσσέα και του Ομήρου

Την ταύτιση από τους αρχαίους των τόπων της Οδύσσειας με τόπους πραγματικούς τους δικούς τους των αποίκων

Τους χώρους τις θάλασσες τα νησιά τις περιοχές και τις πόλεις που θα μας οδηγήσουν στους χρόνους τους μυκηναϊκούς τους γεωμετρικούς και τους αρχαϊκούς

Τον τρόπο που όλα αυτά συμπλέκονται με το ποίημα της Οδύσσειας

ΘΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΟΥΜΕ

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ Είναι ο βασιλιάς της Ιθάκης ενός μυκηναϊκού

κέντρου Είναι ένας βασιλιάς του μυκηναϊκού κόσμου

που άκμασε στον ελλαδικό χώρο από το

1600-1100πΧ

Ένα πρόσωπο χαμένοστα βάθη της ιστορίαςαλλά και στουςφανταστικούς χώρουςτων παλιότερων παραμυθιών των ναυτικών

Τα σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντραΤα σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντρα

httpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeihttpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeindex2htmlndex2html

Οι Μυκηναίοι γνώριζαν με το εμπόριο το μεγαλύτερο μέρος των παραλίων της Μεσογείου

Η ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ

Οι πινακίδες της Γραμμικής Οι πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής του 13ουπΧ Β γραφής του 13ουπΧ αιώνα μας διασώζουν αιώνα μας διασώζουν τους αρχαιότερους τους αρχαιότερους ναυτικούς όρους της ναυτικούς όρους της γλώσσας μας γλώσσας μας όπως όπως ναυςναυς (= πλοίο) (= πλοίο) και και ερέταιερέται (= (= κωπηλάτες) κωπηλάτες)

Το καράβι η αρχαιότερη Το καράβι η αρχαιότερη σύνθετη αιγιακή σύνθετη αιγιακή laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε σε σημαντικό φορέα σε σημαντικό φορέα πολιτισμούπολιτισμού

Με τη θαλάσσια εξάπλωση Με τη θαλάσσια εξάπλωση τους οι Μυκηναίοι τους οι Μυκηναίοι προετοίμασαν το έδαφος προετοίμασαν το έδαφος για το συστηματικό για το συστηματικό αποικισμό που έγινε σε αποικισμό που έγινε σε δύο μεγάλα κύματα δύο μεγάλα κύματα λίγους αιώνες αργότεραλίγους αιώνες αργότερα

bull

Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε μυκηναϊκή κεραμικήμυκηναϊκή κεραμική

ΣημαντικότεΣημαντικότερες πηγές ρες πηγές μετάλλων μετάλλων στην στην Ευρώπη την Ευρώπη την εποχή του εποχή του ΧαλκούΧαλκού

Σε όλη τη διάρκεια του 10ου αιώνα οι Μυκηναίοι αναζητούν νέες πατρίδες στα μικρασιατικά παράλια Εκεί φέρνουν και τις μνήμες τους από ένα ηρωικό παρελθόν τότε που οι βασιλιάδες τους (άνακτες) νικούσαν στην Τροία τον Πρίαμο Τις αναμνήσεις τους αυτές τις μεταδίδουν από γενιά σε γενιά μέσα από τα τραγούδια τα έπη

Τα τραγούδια αυτά φτάνουν ως την εποχή που ζει ο Όμηρος δηλαδή το 800-750 πΧ Από τον 8ο αιώνα αναπτύσσουν πολύ το εμπόριο και τη ναυτιλία και ιδρύουν νέες αποικίες όπως και οι Έλληνες του ελλαδικού χώρου

Αοιδός από Αοιδός από παράσταση παράσταση γεωμετρικού γεωμετρικού αγγείουαγγείου

ΡαψωδόςΡαψωδός

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙ

Φανταστική προτομή του Ομήρου ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας πΧ) Μουσείο του Λούβρου

Ποια είναι τελικά η πατρίδα Ποια είναι τελικά η πατρίδα τουτου

Ήταν πράγματι τυφλόςΉταν πράγματι τυφλός

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΟΟ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 2: το ταξίδι του οδυσσέα

Την εποχή του Οδυσσέα και του Ομήρου

Την ταύτιση από τους αρχαίους των τόπων της Οδύσσειας με τόπους πραγματικούς τους δικούς τους των αποίκων

Τους χώρους τις θάλασσες τα νησιά τις περιοχές και τις πόλεις που θα μας οδηγήσουν στους χρόνους τους μυκηναϊκούς τους γεωμετρικούς και τους αρχαϊκούς

Τον τρόπο που όλα αυτά συμπλέκονται με το ποίημα της Οδύσσειας

ΘΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΟΥΜΕ

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ Είναι ο βασιλιάς της Ιθάκης ενός μυκηναϊκού

κέντρου Είναι ένας βασιλιάς του μυκηναϊκού κόσμου

που άκμασε στον ελλαδικό χώρο από το

1600-1100πΧ

Ένα πρόσωπο χαμένοστα βάθη της ιστορίαςαλλά και στουςφανταστικούς χώρουςτων παλιότερων παραμυθιών των ναυτικών

Τα σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντραΤα σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντρα

httpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeihttpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeindex2htmlndex2html

Οι Μυκηναίοι γνώριζαν με το εμπόριο το μεγαλύτερο μέρος των παραλίων της Μεσογείου

Η ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ

Οι πινακίδες της Γραμμικής Οι πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής του 13ουπΧ Β γραφής του 13ουπΧ αιώνα μας διασώζουν αιώνα μας διασώζουν τους αρχαιότερους τους αρχαιότερους ναυτικούς όρους της ναυτικούς όρους της γλώσσας μας γλώσσας μας όπως όπως ναυςναυς (= πλοίο) (= πλοίο) και και ερέταιερέται (= (= κωπηλάτες) κωπηλάτες)

Το καράβι η αρχαιότερη Το καράβι η αρχαιότερη σύνθετη αιγιακή σύνθετη αιγιακή laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε σε σημαντικό φορέα σε σημαντικό φορέα πολιτισμούπολιτισμού

Με τη θαλάσσια εξάπλωση Με τη θαλάσσια εξάπλωση τους οι Μυκηναίοι τους οι Μυκηναίοι προετοίμασαν το έδαφος προετοίμασαν το έδαφος για το συστηματικό για το συστηματικό αποικισμό που έγινε σε αποικισμό που έγινε σε δύο μεγάλα κύματα δύο μεγάλα κύματα λίγους αιώνες αργότεραλίγους αιώνες αργότερα

bull

Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε μυκηναϊκή κεραμικήμυκηναϊκή κεραμική

ΣημαντικότεΣημαντικότερες πηγές ρες πηγές μετάλλων μετάλλων στην στην Ευρώπη την Ευρώπη την εποχή του εποχή του ΧαλκούΧαλκού

Σε όλη τη διάρκεια του 10ου αιώνα οι Μυκηναίοι αναζητούν νέες πατρίδες στα μικρασιατικά παράλια Εκεί φέρνουν και τις μνήμες τους από ένα ηρωικό παρελθόν τότε που οι βασιλιάδες τους (άνακτες) νικούσαν στην Τροία τον Πρίαμο Τις αναμνήσεις τους αυτές τις μεταδίδουν από γενιά σε γενιά μέσα από τα τραγούδια τα έπη

Τα τραγούδια αυτά φτάνουν ως την εποχή που ζει ο Όμηρος δηλαδή το 800-750 πΧ Από τον 8ο αιώνα αναπτύσσουν πολύ το εμπόριο και τη ναυτιλία και ιδρύουν νέες αποικίες όπως και οι Έλληνες του ελλαδικού χώρου

Αοιδός από Αοιδός από παράσταση παράσταση γεωμετρικού γεωμετρικού αγγείουαγγείου

ΡαψωδόςΡαψωδός

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙ

Φανταστική προτομή του Ομήρου ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας πΧ) Μουσείο του Λούβρου

Ποια είναι τελικά η πατρίδα Ποια είναι τελικά η πατρίδα τουτου

Ήταν πράγματι τυφλόςΉταν πράγματι τυφλός

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΟΟ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 3: το ταξίδι του οδυσσέα

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ Είναι ο βασιλιάς της Ιθάκης ενός μυκηναϊκού

κέντρου Είναι ένας βασιλιάς του μυκηναϊκού κόσμου

που άκμασε στον ελλαδικό χώρο από το

1600-1100πΧ

Ένα πρόσωπο χαμένοστα βάθη της ιστορίαςαλλά και στουςφανταστικούς χώρουςτων παλιότερων παραμυθιών των ναυτικών

Τα σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντραΤα σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντρα

httpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeihttpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeindex2htmlndex2html

Οι Μυκηναίοι γνώριζαν με το εμπόριο το μεγαλύτερο μέρος των παραλίων της Μεσογείου

Η ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ

Οι πινακίδες της Γραμμικής Οι πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής του 13ουπΧ Β γραφής του 13ουπΧ αιώνα μας διασώζουν αιώνα μας διασώζουν τους αρχαιότερους τους αρχαιότερους ναυτικούς όρους της ναυτικούς όρους της γλώσσας μας γλώσσας μας όπως όπως ναυςναυς (= πλοίο) (= πλοίο) και και ερέταιερέται (= (= κωπηλάτες) κωπηλάτες)

Το καράβι η αρχαιότερη Το καράβι η αρχαιότερη σύνθετη αιγιακή σύνθετη αιγιακή laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε σε σημαντικό φορέα σε σημαντικό φορέα πολιτισμούπολιτισμού

Με τη θαλάσσια εξάπλωση Με τη θαλάσσια εξάπλωση τους οι Μυκηναίοι τους οι Μυκηναίοι προετοίμασαν το έδαφος προετοίμασαν το έδαφος για το συστηματικό για το συστηματικό αποικισμό που έγινε σε αποικισμό που έγινε σε δύο μεγάλα κύματα δύο μεγάλα κύματα λίγους αιώνες αργότεραλίγους αιώνες αργότερα

bull

Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε μυκηναϊκή κεραμικήμυκηναϊκή κεραμική

ΣημαντικότεΣημαντικότερες πηγές ρες πηγές μετάλλων μετάλλων στην στην Ευρώπη την Ευρώπη την εποχή του εποχή του ΧαλκούΧαλκού

Σε όλη τη διάρκεια του 10ου αιώνα οι Μυκηναίοι αναζητούν νέες πατρίδες στα μικρασιατικά παράλια Εκεί φέρνουν και τις μνήμες τους από ένα ηρωικό παρελθόν τότε που οι βασιλιάδες τους (άνακτες) νικούσαν στην Τροία τον Πρίαμο Τις αναμνήσεις τους αυτές τις μεταδίδουν από γενιά σε γενιά μέσα από τα τραγούδια τα έπη

Τα τραγούδια αυτά φτάνουν ως την εποχή που ζει ο Όμηρος δηλαδή το 800-750 πΧ Από τον 8ο αιώνα αναπτύσσουν πολύ το εμπόριο και τη ναυτιλία και ιδρύουν νέες αποικίες όπως και οι Έλληνες του ελλαδικού χώρου

Αοιδός από Αοιδός από παράσταση παράσταση γεωμετρικού γεωμετρικού αγγείουαγγείου

ΡαψωδόςΡαψωδός

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙ

Φανταστική προτομή του Ομήρου ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας πΧ) Μουσείο του Λούβρου

Ποια είναι τελικά η πατρίδα Ποια είναι τελικά η πατρίδα τουτου

Ήταν πράγματι τυφλόςΉταν πράγματι τυφλός

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΟΟ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 4: το ταξίδι του οδυσσέα

Τα σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντραΤα σημαντικότερα μυκηναϊκά κέντρα

httpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeihttpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeindex2htmlndex2html

Οι Μυκηναίοι γνώριζαν με το εμπόριο το μεγαλύτερο μέρος των παραλίων της Μεσογείου

Η ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ

Οι πινακίδες της Γραμμικής Οι πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής του 13ουπΧ Β γραφής του 13ουπΧ αιώνα μας διασώζουν αιώνα μας διασώζουν τους αρχαιότερους τους αρχαιότερους ναυτικούς όρους της ναυτικούς όρους της γλώσσας μας γλώσσας μας όπως όπως ναυςναυς (= πλοίο) (= πλοίο) και και ερέταιερέται (= (= κωπηλάτες) κωπηλάτες)

Το καράβι η αρχαιότερη Το καράβι η αρχαιότερη σύνθετη αιγιακή σύνθετη αιγιακή laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε σε σημαντικό φορέα σε σημαντικό φορέα πολιτισμούπολιτισμού

Με τη θαλάσσια εξάπλωση Με τη θαλάσσια εξάπλωση τους οι Μυκηναίοι τους οι Μυκηναίοι προετοίμασαν το έδαφος προετοίμασαν το έδαφος για το συστηματικό για το συστηματικό αποικισμό που έγινε σε αποικισμό που έγινε σε δύο μεγάλα κύματα δύο μεγάλα κύματα λίγους αιώνες αργότεραλίγους αιώνες αργότερα

bull

Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε μυκηναϊκή κεραμικήμυκηναϊκή κεραμική

ΣημαντικότεΣημαντικότερες πηγές ρες πηγές μετάλλων μετάλλων στην στην Ευρώπη την Ευρώπη την εποχή του εποχή του ΧαλκούΧαλκού

Σε όλη τη διάρκεια του 10ου αιώνα οι Μυκηναίοι αναζητούν νέες πατρίδες στα μικρασιατικά παράλια Εκεί φέρνουν και τις μνήμες τους από ένα ηρωικό παρελθόν τότε που οι βασιλιάδες τους (άνακτες) νικούσαν στην Τροία τον Πρίαμο Τις αναμνήσεις τους αυτές τις μεταδίδουν από γενιά σε γενιά μέσα από τα τραγούδια τα έπη

Τα τραγούδια αυτά φτάνουν ως την εποχή που ζει ο Όμηρος δηλαδή το 800-750 πΧ Από τον 8ο αιώνα αναπτύσσουν πολύ το εμπόριο και τη ναυτιλία και ιδρύουν νέες αποικίες όπως και οι Έλληνες του ελλαδικού χώρου

Αοιδός από Αοιδός από παράσταση παράσταση γεωμετρικού γεωμετρικού αγγείουαγγείου

ΡαψωδόςΡαψωδός

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙ

Φανταστική προτομή του Ομήρου ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας πΧ) Μουσείο του Λούβρου

Ποια είναι τελικά η πατρίδα Ποια είναι τελικά η πατρίδα τουτου

Ήταν πράγματι τυφλόςΉταν πράγματι τυφλός

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΟΟ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 5: το ταξίδι του οδυσσέα

httpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeihttpwwwimegrchronos02mainlandgrmgeconomytradeindex2htmlndex2html

Οι Μυκηναίοι γνώριζαν με το εμπόριο το μεγαλύτερο μέρος των παραλίων της Μεσογείου

Η ΘΑΛΑΣΣΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ

Οι πινακίδες της Γραμμικής Οι πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής του 13ουπΧ Β γραφής του 13ουπΧ αιώνα μας διασώζουν αιώνα μας διασώζουν τους αρχαιότερους τους αρχαιότερους ναυτικούς όρους της ναυτικούς όρους της γλώσσας μας γλώσσας μας όπως όπως ναυςναυς (= πλοίο) (= πλοίο) και και ερέταιερέται (= (= κωπηλάτες) κωπηλάτες)

Το καράβι η αρχαιότερη Το καράβι η αρχαιότερη σύνθετη αιγιακή σύνθετη αιγιακή laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε σε σημαντικό φορέα σε σημαντικό φορέα πολιτισμούπολιτισμού

Με τη θαλάσσια εξάπλωση Με τη θαλάσσια εξάπλωση τους οι Μυκηναίοι τους οι Μυκηναίοι προετοίμασαν το έδαφος προετοίμασαν το έδαφος για το συστηματικό για το συστηματικό αποικισμό που έγινε σε αποικισμό που έγινε σε δύο μεγάλα κύματα δύο μεγάλα κύματα λίγους αιώνες αργότεραλίγους αιώνες αργότερα

bull

Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε μυκηναϊκή κεραμικήμυκηναϊκή κεραμική

ΣημαντικότεΣημαντικότερες πηγές ρες πηγές μετάλλων μετάλλων στην στην Ευρώπη την Ευρώπη την εποχή του εποχή του ΧαλκούΧαλκού

Σε όλη τη διάρκεια του 10ου αιώνα οι Μυκηναίοι αναζητούν νέες πατρίδες στα μικρασιατικά παράλια Εκεί φέρνουν και τις μνήμες τους από ένα ηρωικό παρελθόν τότε που οι βασιλιάδες τους (άνακτες) νικούσαν στην Τροία τον Πρίαμο Τις αναμνήσεις τους αυτές τις μεταδίδουν από γενιά σε γενιά μέσα από τα τραγούδια τα έπη

Τα τραγούδια αυτά φτάνουν ως την εποχή που ζει ο Όμηρος δηλαδή το 800-750 πΧ Από τον 8ο αιώνα αναπτύσσουν πολύ το εμπόριο και τη ναυτιλία και ιδρύουν νέες αποικίες όπως και οι Έλληνες του ελλαδικού χώρου

Αοιδός από Αοιδός από παράσταση παράσταση γεωμετρικού γεωμετρικού αγγείουαγγείου

ΡαψωδόςΡαψωδός

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙ

Φανταστική προτομή του Ομήρου ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας πΧ) Μουσείο του Λούβρου

Ποια είναι τελικά η πατρίδα Ποια είναι τελικά η πατρίδα τουτου

Ήταν πράγματι τυφλόςΉταν πράγματι τυφλός

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΟΟ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 6: το ταξίδι του οδυσσέα

Οι πινακίδες της Γραμμικής Οι πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής του 13ουπΧ Β γραφής του 13ουπΧ αιώνα μας διασώζουν αιώνα μας διασώζουν τους αρχαιότερους τους αρχαιότερους ναυτικούς όρους της ναυτικούς όρους της γλώσσας μας γλώσσας μας όπως όπως ναυςναυς (= πλοίο) (= πλοίο) και και ερέταιερέται (= (= κωπηλάτες) κωπηλάτες)

Το καράβι η αρχαιότερη Το καράβι η αρχαιότερη σύνθετη αιγιακή σύνθετη αιγιακή laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε laquoμηχανήraquo αναδείχθηκε σε σημαντικό φορέα σε σημαντικό φορέα πολιτισμούπολιτισμού

Με τη θαλάσσια εξάπλωση Με τη θαλάσσια εξάπλωση τους οι Μυκηναίοι τους οι Μυκηναίοι προετοίμασαν το έδαφος προετοίμασαν το έδαφος για το συστηματικό για το συστηματικό αποικισμό που έγινε σε αποικισμό που έγινε σε δύο μεγάλα κύματα δύο μεγάλα κύματα λίγους αιώνες αργότεραλίγους αιώνες αργότερα

bull

Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε Θέσεις στην Α Μεσόγειο όπου βρέθηκε μυκηναϊκή κεραμικήμυκηναϊκή κεραμική

ΣημαντικότεΣημαντικότερες πηγές ρες πηγές μετάλλων μετάλλων στην στην Ευρώπη την Ευρώπη την εποχή του εποχή του ΧαλκούΧαλκού

Σε όλη τη διάρκεια του 10ου αιώνα οι Μυκηναίοι αναζητούν νέες πατρίδες στα μικρασιατικά παράλια Εκεί φέρνουν και τις μνήμες τους από ένα ηρωικό παρελθόν τότε που οι βασιλιάδες τους (άνακτες) νικούσαν στην Τροία τον Πρίαμο Τις αναμνήσεις τους αυτές τις μεταδίδουν από γενιά σε γενιά μέσα από τα τραγούδια τα έπη

Τα τραγούδια αυτά φτάνουν ως την εποχή που ζει ο Όμηρος δηλαδή το 800-750 πΧ Από τον 8ο αιώνα αναπτύσσουν πολύ το εμπόριο και τη ναυτιλία και ιδρύουν νέες αποικίες όπως και οι Έλληνες του ελλαδικού χώρου

Αοιδός από Αοιδός από παράσταση παράσταση γεωμετρικού γεωμετρικού αγγείουαγγείου

ΡαψωδόςΡαψωδός

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙ

Φανταστική προτομή του Ομήρου ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας πΧ) Μουσείο του Λούβρου

Ποια είναι τελικά η πατρίδα Ποια είναι τελικά η πατρίδα τουτου

Ήταν πράγματι τυφλόςΉταν πράγματι τυφλός

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΟΟ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 7: το ταξίδι του οδυσσέα

Σε όλη τη διάρκεια του 10ου αιώνα οι Μυκηναίοι αναζητούν νέες πατρίδες στα μικρασιατικά παράλια Εκεί φέρνουν και τις μνήμες τους από ένα ηρωικό παρελθόν τότε που οι βασιλιάδες τους (άνακτες) νικούσαν στην Τροία τον Πρίαμο Τις αναμνήσεις τους αυτές τις μεταδίδουν από γενιά σε γενιά μέσα από τα τραγούδια τα έπη

Τα τραγούδια αυτά φτάνουν ως την εποχή που ζει ο Όμηρος δηλαδή το 800-750 πΧ Από τον 8ο αιώνα αναπτύσσουν πολύ το εμπόριο και τη ναυτιλία και ιδρύουν νέες αποικίες όπως και οι Έλληνες του ελλαδικού χώρου

Αοιδός από Αοιδός από παράσταση παράσταση γεωμετρικού γεωμετρικού αγγείουαγγείου

ΡαψωδόςΡαψωδός

ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΑΡΑΚΜΑΖΕΙ

Φανταστική προτομή του Ομήρου ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας πΧ) Μουσείο του Λούβρου

Ποια είναι τελικά η πατρίδα Ποια είναι τελικά η πατρίδα τουτου

Ήταν πράγματι τυφλόςΉταν πράγματι τυφλός

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΟΟ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 8: το ταξίδι του οδυσσέα

Φανταστική προτομή του Ομήρου ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας πΧ) Μουσείο του Λούβρου

Ποια είναι τελικά η πατρίδα Ποια είναι τελικά η πατρίδα τουτου

Ήταν πράγματι τυφλόςΉταν πράγματι τυφλός

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑΔΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ 10ΟΟ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΑΙΩΝΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 9: το ταξίδι του οδυσσέα

Τα ποιήματα του Ομήρου αποτελούν την κορύφωση μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης Οι δημιουργοί της οι αοιδοί έφτιαχναν το ποίημα-το έπος- στο μυαλό τους την ίδια στιγμή που το παρουσίαζαν τραγουδώντας το στο ακροατήριό τους Η επική ποίηση δεν καταγραφόταν αλλά δημιουργούνταν και διαδιδόταν προφορικά

Ο Όμηρος ίσως είναι ο τελευταίος δημιουργός

Στην εποχή του όμως οι Έλληνες έχουν υιοθετήσει ένα σύστημα γραφής που πήραν από τους Φοίνικες

Μήπως ο Όμηρος συνέθετε όπως οι αοιδοί τα έπη του και ένας γραφέας τα

κατέγραφε

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 10: το ταξίδι του οδυσσέα

Από τον 7ο πΧ αιώνα και εξής τα ομηρικά έπη τα παρουσιάζουν στα διάφορα μέρη του ελληνικού κόσμου οι ραψωδοί Αυτοί δε συνθέτουν απομνημονεύουν κυρίως τα ομηρικά έπη και τα απαγγέλλουν στο ακροατήριο laquoΕίναι δηλαδή επαγγελματίες εκτελεστές-ποιητές

Η διάδοση των ομηρικών επών γίνεται προφορικά μέχρι την οριστική καταγραφή τους στην Αθήνα του τύραννου Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα πΧ

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 11: το ταξίδι του οδυσσέα

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΕΙ τον 8ο αιώνα τον πρώτο της αρχαϊκής περιόδου

Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η Από τα μέσα αυτού του αιώνα αρχίζει η νέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνωννέα αποικιακή εξάπλωση των Ελλήνων

Η εξάπλωση αυτή ονομάζεταιΗ εξάπλωση αυτή ονομάζεται

Β ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣΒ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 12: το ταξίδι του οδυσσέα

Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥΑΡΧΙΖΕΙ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ Ο ΟΜΗΡΟΣΟ ΟΜΗΡΟΣΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΣΤΟΥΟ ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ Ο ΗΡΩΑΣ ΕΧΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΙ

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 13: το ταξίδι του οδυσσέα

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΤΟΠΟΙΗΜΑΤΟΥΝΟΣΤΟΥ ΤΟΥΟΔΥΣΣΕΑ

ΟΟΔΥΣΣΕΑΣΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝΠΑΤΡΙΔΑΤΟΥ Νόστος εξωτερικός

ΠΑΙΡΝΕΙΠΙΣΩΞΑΝΑΤΗΝΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΤΟΥΚΑΙ ΤΟΝΘΡΟΝΟΤΟΥΝόστος εσωτερικός

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 14: το ταξίδι του οδυσσέα

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ

Κι όμως οι άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τα ίχνη του Οδυσσέα κυρίως στις περιοχές όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχέςΤι πίστευαν οι αρχαίοι για αυτές τις περιοχές

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 15: το ταξίδι του οδυσσέα

Τροία

Ίσμαρος

Μαλέας

Κύθηρα

laquoΑπό του Ιλίου τα μέρη μrsquo έριξαν στους Κίκονες οι ανέμοιστην Ίσμαρο Κι εγώ την πάτησα και σκότωσα τους άντρεςhellipraquo Οδύσσεια ι 39-40

Θα φτανα ανέβλαβος στον τόπο μου μα το Μαλιά ως ζητούσανα κεφαλώσω ξάφνου μrsquo έσπρωξαν μαζί βοριάς και κύμακαι ρέμα πέρα από τα Κύθηρα κι αλάργα με ξοριάσανΕννιά μερόνυχτα παράδερνα μrsquo ενάντιους ανέμουςστο ψαροθρόφο απάνω πέλαγος Στις δέκα βγήκαμε lsquoεξωστη γη των Λωτοφάγωνhellipraquo Οδύσσεια ι 79-84

ΙθάκηΙθάκη

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 16: το ταξίδι του οδυσσέα

Γκαμπές

Νησάκι Τζέρμπα

Καρχηδόνα

ΚαρχηδόναΚαρχηδόνα

ΓκαμπέςΓκαμπές

Ο Ηρόδοτος παρουσιάζοντας στο 4ο βιβλίο του όλους κατά σειρά τους λαούς που ζουν στα Δυτικά των Αιγυπτίων φτάνει και στους laquoΓινδάνουςraquo laquoΤο ακρωτήριο της χώρας αυτών των Γινδάνων που προχωρά βαθιά στη θάλασσα το κατοικούν οι Λωτοφάγοι που ζουν τρώγοντας μονάχα τον καρπό του λωτού κι ο καρπός του λωτού είναι μεγάλος όσο του μαστιχόδεντρου και είναι γλυκός σαν τον καρπό της χουρμαδιάς οι Λωτοφάγοι κάνουν και κρασί απ τον καρπό αυτόraquo ᾽ Ηροδότου Ιστορία 4 177 μτφρ Λευτέρης Δρακόπουλος εκδ Επικαιρότητα

Νησάκι ΤζέρμπαΝησάκι Τζέρμπα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 17: το ταξίδι του οδυσσέα

Από τους Λωτοφάγους στους Κύκλωπες και από κει στον Αίολο και μετά στους Λαιστρυγόνες

Ρώμη

Νάπολη

ΣικελίαΣικελία

ΑίολοςΑίολος

Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Παλαιότατοι κάτοικοι μέρους αυτής (της Σικελίας) λέγονται οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν Λαιστρυγόνες των οποίων ούτε την καταγωγήν είμαι εις θέσιν να ορίσω ούτε πόθεν ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις ήλθαν ούτε πού μετέβησαν Πρέπει να αρκεσθώμεν επομένως εις τας διηγήσεις των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62 των ποιητών και εις ότι τυχόν καθείς γνωρίζει περί αυτών Θουκυδίδη Ιστορία 62

μτφρ Ελευθέριος Βενιζέλοςμτφρ Ελευθέριος Βενιζέλος

ΚύκλωπεςΚύκλωπες

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

ΛωτοφάγοιΛωτοφάγοι

Ειδικά η περιπέτεια Ειδικά η περιπέτεια στους στους ΚύκλωπεςΚύκλωπες εξαιτίας της ύβρης του εξαιτίας της ύβρης του ήρωα είναι καθοριστική ήρωα είναι καθοριστική για τις εξελίξειςγια τις εξελίξεις

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 18: το ταξίδι του οδυσσέα

Τα νησάκια βόρεια της Σικελίας ονόμαζαν και ονομάζουν Αιολίδες και θεωρούσαν πως ένα

από αυτά ήταν το νησί του Αιόλου

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 19: το ταξίδι του οδυσσέα

Η περιοχή που ονομάζεται Κιρκαίο είναι ένα ψηλό ακρωτήριο που καλύπτεται από πυκνό δάσος από βελανιδιές άφθονες δάφνες και πολλές μυρτιές Εκεί σύμφωνα

με τους ντόπιους κατοικούσε η Κίρκη και δείχνουν μάλιστα τον τάφο του Ελπήνορα όπου φυτρώνουν μυρτιές σαν αυτές που χρησιμοποιούν για τα στεφάνια

αν και άλλα είδη μυρτιάς είναι μεγάλα δέντρα Επιπλέον λένε πως αυτή η περιοχή είναι πρόσφατη προσθήκη στη στεριά και ότι κάποτε το Κιρκαίο ήταν νησί

Θεόφραστου Περί φυτών58 ιστορία 58 μτφρ Φιλολογική ομάδα Κάκτου

ΡώμηΡώμη

Η γη της ΚίρκηςΗ γη της Κίρκης

Είσοδος στον Είσοδος στον ΆδηΆδη

ΛαιστρυγόνεςΛαιστρυγόνες

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 20: το ταξίδι του οδυσσέα

Εικόνα των αρχαίων για τον πάνω και τον κάτω κόσμο

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 21: το ταξίδι του οδυσσέα

ΡώμηΡώμη

ΚίρκηΚίρκη

ΣειρήνεςΣειρήνες

Σκύλλα ΧάρυβδηΣκύλλα Χάρυβδη

Θρινακία Θρινακία Η ΤρινακρίαΗ Τρινακρία

ΆδηςΆδης

Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει Φαίνονται οι Σικανοί να την έχουν κατοικήσει πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και πρώτοι όπως λένε οι ίδιοι γιατί είναι και αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί αυτόχθονεςhellip Και από αυτούς το νησί ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ονομάστηκε Σικανία ενώ πιο πριν ονομαζόταν ΤρινακρίαΤρινακρίαhelliphellipΘουκυδίδης62Θουκυδίδης62

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 22: το ταξίδι του οδυσσέα

Πού βρίσκονταν οι Σειρήνες

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς ότι στη Νεάπολη δείχνουν το μνήμα της Παρθενόπης που ήταν μια από τις Σειρήνες ακόμα περισσότερο ενισχύεται η γενική άποψη αν και αυτός ο τόπος είναι ο τρίτος που προτείνεται Αλλά επειδή σ αυτόν τον κόλπο που σχηματίζουν οι Σειρηνούσσες ο οποίος ονομάστηκε από τον Ερατοσθένη Κυμαίος βρίσκεται η Νεάπολη πιστεύουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι σε αυτούς τους τόπους υπήρξαν οι Σειρήνες ΣτράβωνΓεωγραφικά 1213 μτφρ Π Βαλάκη

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 23: το ταξίδι του οδυσσέα

Η Σκύλλα και η Χάρυβδη στα στενάπορθμό της Μεσσήνης

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 24: το ταξίδι του οδυσσέα

Ναυαγός στην ΩγυγίαΝαυαγός στη Σχερία

Πώς θα φτάσει από κει ως την Ιθάκη

ΘρινακρίαΘρινακρίαΉλιοςΉλιος

ΩγυγίαΩγυγία

ΣχερίαΣχερία

ΙθάκηΙθάκη

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 25: το ταξίδι του οδυσσέα

1122

33

445566

77

8899

10101111

1212

1313ιθάκηιθάκη

Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους Ποιες περιοχές του ταξιδιού αντιστοιχούν στους αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε αριθμούς του χάρτη Προσπαθήστε να τις εντοπίσετε στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι στον χάρτη του αποικισμού που ακολουθεί Τι συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές συμπεραίνετε Πότε ταύτισαν οι αρχαίοι τις περιοχές με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το με τόπους του Β Αποικισμού Διαβάστε και το κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)κείμενο του Ι Κακριδή (Γεωγραφία της Οδύσσειας)

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 26: το ταξίδι του οδυσσέα

Βρείτε στον μικρό χάρτη του Βρείτε στον μικρό χάρτη του Ελλησπόντου την Ελλησπόντου την ΑίνοΑίνο Ακριβώς στην απέναντι πλευρά Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του μικρού κόλπου βρισκόμαστε του μικρού κόλπου βρισκόμαστε εμείςεμείς

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 27: το ταξίδι του οδυσσέα

bull Ειδικά το ταξίδι του Οδυσσέα έχει αποκτήσει χάρη στον Όμηρο έναν παγκόσμιο συμβολισμό

bull Είναι τελικά εύκολο ή δύσκολο

bull Αξίζει ή όχι

bull Μήπως δε γίνεται να το αποφύγουμε

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 28: το ταξίδι του οδυσσέα

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκηνα εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςγεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσειςΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαιτέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρειςαν μένrsquo η σκέψις σου υψηλή αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζειΤους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπαςτον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσειςαν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σουαν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμοςΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένουςmiddotνα σταματήσεις σrsquo εμπορεία Φοινικικάκαι τες καλές πραγμάτειες νrsquo αποκτήσειςσεντέφια και κοράλλια κεχριμπάρια κrsquo έβενουςκαι ηδονικά μυρωδικά κάθε λογήςόσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικάmiddotσε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να παςνα μάθεις και να μάθεις απrsquo τους σπουδασμένους

Πάντα στον νου σου νάχεις την ΙθάκηΤο φθάσιμον εκεί είνrsquo ο προορισμός σουAλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλουΚαλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσειmiddotκαι γέρος πια νrsquo αράξεις στο νησίπλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμομη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη

Η Ιθάκη σrsquo έδωσε τrsquo ωραίο ταξείδιΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμοΆλλα δεν έχει να σε δώσει πια

Κι αν πτωχική την βρεις η Ιθάκη δεν σε γέλασεΈτσι σοφός που έγινες με τόση πείραήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν

(Από τα Ποιήματα 1897-1933 Ίκαρος 1984)

Απομνημονεύστε τον Απομνημονεύστε τον στίχο που σας άρεσεστίχο που σας άρεσε

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα

Page 29: το ταξίδι του οδυσσέα

Χρησιμοποιήσαμε το πρόσθετο υλικόπαράλληλα κείμενα του λογισμικού

httpdigitalschoolminedugovgrmodulesdocumentfilephpDSGYM-A115HTMLindexhtmlΧρησιμοποιήσαμε χάρτες και οπτικό υλικό από τα

σχολικά βιβλία

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α1Αμοιρίδου Κατερίνα Ανδρικοπούλου Δέσποινα Ανδρικοπούλου Χριστίνα Ασημάκης Δημήτρης Αυλωνίτη Δήμητρα Αχειλαρούδη Μαρίκα Βενετόπουλος Νίκος Βλάμη Αθανασία Βούζης Στέργιος γαλάνη Στέλλα Γιαννακίδη Παλμύρα Γιαννακίδης Πολυχρόνης Γιαντσελίδου Ειρήνη Γιοβανούδη Μαρία Γρηγοριάδης Απόστολος Ζήκου ΝεφέληΥπεύθυνη καθηγήτρια η Ρόγκα Αγλαΐα