กลม ก.เอย ก.ไก

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงในจงหวดเชยงใหม

54212112 นางสาวณชมน ศรรกษ

54212114 นายธรนย ศรเกลยง

54212129 นายสมชย กรตพงศ

54212133 นายอสระพนธ บานทรงกจ

54212138 นายชาตเฉลม วงศแกลว

54212140 นายธญเทพ ชณวงษ

54212147 นางสาววาสตา อ าไพเมอง

54212153 นายโยธน พรหมวงศา

54212119 นายพฤธ เบญจจนดา

54212118 นายปกณกะ หมวดทองออน

ชอเรอง

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงในจง

หวดเชยงใหม

ผเขยน นางสาวกานดาพนธ วนทยะ

ปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต (เศรษฐศาสตรการเมอง)

บทคดยอ

วตถประสงคงานคอ ศกษา เรยนร และทาความเขาใจ ในหลกเศรษฐกจพอเพยง

และการทาเกษตรทฤษฏใหม ตามแนวพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

และเพอวเคราะหถงปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงของ

เกษตรกรโครงการเกษตรทฤษฎใหมในจงหวดเชยงใหม โดยมขอมลจากเกษตรกร

โครงการเกษตรทฤษฎใหมในจงหวดเชยงใหม จานวน 64 ราย โดยใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive

Statistics)การใชมาตรวดแบบ Rating Scale การแปรความหมายระดบคะแนน เฉลยตามวธของ Likert

และแบบจาลองโลจท (Logit Model) ดวยเทคนคการวเคราะหการประมาณภาวะความนาจะเปนสงสด

)doomele im mumiaaM Eaemeoemam diE(

ผลจากการวเคราะหขอมล พบวา

ปจจยทมผลตอการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรโครงการเกษตรทฤษฎใหมในจง

หวดเชยงใหม คอ ปจจยดานเทคโนโลย มผลตอการพงพา ตนเองของเกษตรกรโครงการฯ ณ

ระดบนยสาคญ เทากบ 0.05, ปจจยดานเศรษฐกจ ณ ระดบนยสาคญ เทากบ 0.01,

ปจจยดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ณ ระดบนยสาคญ เทากบ 0.05, ปจจยดานจตใจ ณ

ระดบนยสาคญ เทากบ 0.05 และปจจยดานสงคม ณ ระดบนยสาคญ เทากบ 0.10

บทท 1

บทน า

เนองจากประชาชนกวารอยละ 50 ในประเทศไทย ประกอบอาชพเกษตรกรรม ทาใหบทบาท

ภาคการเกษตร เปนอกหนงปจจยสาคญทชวยใหประเทศมความมนคง แตระบบนเวศในปจจบน

เปลยนไป เนองจากการกระทาตาง ๆ ของมนษย ทาใหแหลงนาตนเขน เปนปจจยกอใหเกดนาทวม

และปญหาการขาดเเคลนนาในชวงหนาแลง สงผลใหเกษตรกร ไดรบความเดอดรอน ผลผลตเสยหาย

รายไดไมพอเลยงชพ และเกดปญหาหนสน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงตระหนกถงปญหาและอปสรรคเหลาน

ทรงมพระมหากรณาธคณพระราชทาน “หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” แกพสกนกรชาวไทย

นบตงแตป พ .ศ.52.ศ สาหรบในดานการพฒนาอาชพของประชาชนในชนบท ไดพระราชทานแนวทาง

ครงสาคญเมอ พ.ศ .5255 ซงตอมาประชาราษฎรไดรจกกนอยางดใน นามของเกษตร "ทฤษฎใหม"

เศรษฐกจพอเพยงในแนวทางการทาเกษตรทฤษฎใหม เพอแกไขปญหาการเกษตร

เปนแนวทางในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การบรหารงานในการทาการเกษตร

ระดบไรนาคอทดนและนาเพอการเกษตรในทดนขนาดเลกใหเกดประโยชนสงสด โดยใหมการจดสราง

แหลงนาในทดนสาหรบการทาการเกษตรแบบผสมผสาน เพอใหเกษตรกรมความสามารถเลยงตวเองได

ใหมรายไดไวใชจายและมอาหารไวบรโภคตลอดป หลกการพงตนเองตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวยการพงตนเอง 5 ดาน คอ

1. ดานเทคโนโลย (Technology: T) 2. ดานเศรษฐกจ (Economic: E) 3. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (Resource: R) 4. ดานจตใจ (Mental: M) 5. ดานสงคมวฒนธรรม (Social: S)

- การผลต - การตลาด - ความเปนอย

- สวสดการ - การศกษา - สงคมและศาสนา

บทท2 กรอบแนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ 2.1.1 แนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง "เศรษฐกจพอเพยง" เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงชแนวทางการดารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบพฒนาและบรหารประเทศใหดาเนนไปทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวฒน ความพอเพยง หมายถง การพอประมาณ ความมเหตผลรวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน หลกการพงตนเอง ดานจตใจ m ทาตนใหเปนทพงตนเอง มจตสานกทด เหนประโยชนสวนรวมเปนทต ง ดานสงคม m แตละชมชนตองชวยเหลอเกอกลกน เชอมโยงกน เปนเครอขายชมชนทแขงแรง ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม m ใหใชและจดการอยางฉลาด พรอมทงหาทางเพมมลคา ดานเทคโนโลย m เลอกใชเทคโนโลยเฉพาะทสอดคลองกบความตองการ และสภาพแวดลอม ดานเศรษฐกจ m จะตองมงลดรายจาย เพมรายได เปนสาคญ และยดหลกพออย พอกน พอใช นยส าคญของแนวความคดระบบเศรษฐกจพอเพยง ประการแรก m เปนระบบเศรษฐกจทยดถอหลกการทวา "ตนเปนทพงแหงตน" โดยมงเนนการผลตพชผลใหเพยงพอ กบความตองการบรโภคในครวเรอนเปนอนดบแรก เมอเหลอพอจากการบรโภคแลว จงคานงถงการผลตเพอการคาเปนอนดบรองลงมา ผลผลตสวนเกนทออกสตลาดกจะเปนทาไรของเกษตรกร ประการทสอง m เศรษฐกจพอเพยงใหความสาคญกบการรวมกลมของชาวบาน ทงน กลมชาวบานจะทาหนาทเปนผดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจตางๆ ใหหลากหลาย ครอบคลมทงการเกษตรแบบผสมผสานหตถกรรมการแปรรปอาหาร การทาธรกจคาขาย และการทองเทยวระดบชมชน ประการทสาม m เศรษฐกจแบบพอเพยงตงอยบนพนฐานของการมความเมตตา

ความเอออาทร และความสามคคของสมาชกในชมชนในการรวมแรงรวมใจ เพอประกอบอาชพตางๆ ใหบรรลผลสาเรจ ความหมายเชงทฤษฎ ความหมายของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สามารถจาแนกองคประกอบของหลกปรชญาฯเปน5 สวนไดแก กรอบแนวคด m ชแนะแนวทางการดารงอยและปฏบตตนในทางทควรจะเปนบนพนฐานวถชวตด งเดมของสงคมไทย คณลกษณะและค านยาม m ความพอเพยงจะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะ คอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนทดในตว เงอนไข m การตดสนใจในการประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจใหอยในระดบพอเพยงนนตองอาศยเง อนไขความรควบคกบเง อนไขคณธรรม ความพอเพยง m เปนทงแนวทางปฏบตหรอวธการ และผลของการกระทาทคาดวาจะไดรบ โดยคานงถงความสมดล บนพนฐานของความพอประมาณ อยางมเหตผล 2.1.2 ทฤษฎใหม พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดทรงทราบสภาพปญหาการขาดแคลนนา เพอการปลกขาวและเกดแรงดลพระราชหฤทย อนเปนแนวคดขนวา 1) ขาวหากไดนาเพยงพอจะสามารถเพมปรมาณเมดขาวไดมากยงขน 2) หากเกบนาฝนทตกลงมาไว เมอนามาใชเพาะปลกทจะสามารถเกบเกยวไดมากยงขนเชนกน 3) การสรางอางเกบนาขนาดใหญนนยาก 4) หากแตละครวเรอนมสระนาประจาไรนาทกครวเรอนแลว เมอรวมปรมาณกนกยอมเทากบปรมาณในอางเกบนาขนาดใหญ ในเวลาตอมาไดพระราชทานพระราชดารใหทาการทดลอง"ทฤษฎใหม"เกยวกบการจดการทด นและแหลงนา เพอการเกษตรขน แนวทฤษฎใหมกาหนดขนแบงพนทถอครองทางการเกษตรออกเปนสดสวน 30-30-30-10 คอ สวนทหนง m รอยละ 30 ใหทาการขดสระกกเกบนาไวใชในการเพาะปลก โดยรองนาจากนาฝน สวนทสอง m รอยละ 60 เปนพนททาการเกษตรปลกพชผลตางๆ โดยแบงพนทออกเปนสองสวน คอ รอยละ 30 ในสวนทหนง ใหทานาขาว และรอยละ 30 ในสวนทสอง ใหปลกพชไรหรอพชสวนตามแตสภาพของพนท

สวนทสาม m รอยละ 10 เปนพนททเหลอ จดเปนทอยอาศย ถนนหนทาง ตลอดจนปลกพชสวนครวและเลยงสตว พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแนวพระราชดารอนเปนหลกปฏบตสาคญยงในการดาเนนการ คอ 1) วธนสามารถใชปฏบตไดกบเกษตรกรทเปนเจาของทดน ทมพนทดนจานวนนอย 2) มงเนนใหเกษตรกรมความพอเพยงในการเลยงตวเองได 3) กาหนดจดมงหมายใหสามารถผลตขาวบรโภคไดเพยงพอทงป ทฤษฎใหมจงเปนแนวพระราชดารใหม ทไดรบการพสจนและยอมรบกนอยางกวางขวางในหมเกษตรกรไทยแลววา พระราชดารของพระองคเกดขนดวยพระอจฉรยภาพสงสงทสามารถนาไปปฏบตใชไดอยางแทจรง 2.1.3 ทฤษฎการพงตนเอง แนวคดการพงตนเองมจดกาเนดจาก ความพยายามทจะพฒนาประเทศดอยพลงและศกยภาพของตนเองหรอชมชน เพอเปนการลดภาระการพงพาความชวยเหลอในดานตางๆจากภายนอกชมชน อกทงยงเปนการลดภาวะยากจนและถกกดขของประเทศหรอชมชนอกดวย แนวคดของการพงตนเอง สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ใหความหมายของการพงตนเองวา 1) เปนความสามารถทเปนตวของตวเองในทางความคด โดยมการมองปญหาตางๆ การตดสนใจดวยตวเอง 2) ในการตดสนใจดาเนนการโดยสถาบนของชมชนเพอประโยชนของชมชนทงในดานการแกปญหาและการพฒนาความเขมแขงของชมชน 3) เปนการพงตนเองทไมนาไปสการพงพาเปนการพงพาอาศยอยางรเทาทน 4) กรอบการมองจะตองไมมงแขงขนกน แตเปนการชวยเหลอกน สถาบนวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย )2538: (2) 4-5) ไดทาการวจยการพงตนเองทางเศรษฐกจในชนบท เพอกาหนดกรอบความคดวา ชมชนสามารถพงตนเองไดจะตองประกอบดวยการพงตนเอง 5 ดานคอ

1) ดานเทคโนโลย 2) ดานเศรษฐกจ 3) ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 4) ดานจตใจ 5) ดานสงคมวฒนธรรม ประเวศ วะส )2530: 33-35) ไดกลาวถงองคประกอบสาคญ 5 ประการ ในการพฒนาชมชน ดงน จตใจทเปนธรรม แบบแผนการผลต ความสมดลของธรรมชาตแวดลอม การพงตนเองทางเศรษฐกจ ชวตชมชนและวฒนธรรม สญญา สญญาววฒน )2544) ไดกลาวถงแบบจาลองการพงตนเองวาจะตองพงตนเองใหได 5 ประการ คอ เทคโนโลย เศรษฐกจ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จตใจ สงคม มองในเชงทฤษฎ กลาวไดวาการพงตนเองทประกอบดวยปจจย 5 ประเภทนนเปนการพงตนเองยางสมบรณ แตการพงตนเองจะตองอาศยปจจยอก 4 ประการ คอ การพงตนเองทางเศรษฐกจของสงคมไทยจะตองาศยการพงตนเองทางจตใจ สงคงวฒนธรรมเทคโนโลย และสภาพแวดลอมตามธรรมชาตดวย 2.1.4 แนวคดการพฒนาการพงตนเอง การพงตนเองของวบลย เขมเฉลม )2549) กบ อย สมทรชย )2544) มาสงเคราะหรวมกน จะเหนตวรวม อย 3 ประการ 1) การพงตนเองกนมาอยในองคความรในพทธศาสนา 2) การพงตนเองในแนวประชาชนเสนอ ไมไดเสนอใหเพมมลคาสวนเกนทางเศรษฐกจเปนดานหลก แตเสนอใหเพมสต เพมหลกในการมองทางออก 3) ชาวบานเสนอใหสรางเง อนไขการพงพาตนเองแบบครบวงจร คอเปลยนฐานการผลตจากขาวไปกระจายความเสยงในเร องไรนาสวนผสม 2.1.5 ทฤษฎเกยวกบการมสวนรวม ไดมผใหความหมายคาวา "การมสวนรวม" ทหลากหลาย และมความแตกตางกนไปตามความเขาใจและประสบการณของแตบคคล ดงน ยวฒน วฒเมธ )2534: 207) ใหความหมายไววา เปนการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการคดรเร มพฒนา การตดสนใจ และการรบผดชอบในเร องตางๆ

นรนดร จงวฒเวศน )2527: 117) ใหความหมายวา หมายถงความเกยวของทางดานจตใจ และอารมณของบคคลหนงในสถานการณหนง ซงผลเกยวของดงกลาว เปนเหตเราใจใหกระทาการบรรลจดมงหมายของกลมนน ทาใหเกดความรบผดชอบรวมกน ทศพล กฤตยพสฐ )2538: 10) สเมธ ทรายแกว )2536: 15) ไดใหความหมายวา การทชมชนมความเหนพองตองกน แลวมการแสดงใหเหนถงความตองการรวมกนทจะเปลยนแปลงใหเปนไปตามวตถประสงคของตน มความรวมมอและรบผดชอบในกจกรรมการพฒนาทเปนประโยชนตอสงคม สามารถคดวเคราะหและตดสนใจเพอกาหนดการดาเนนชวตไดดวยตนเอง กลาวโดยสรปไดวา การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนานน คอการใหโอกาสประชาชนในการตดสนใจ กาหนดปญหาความตองการของตนเองอยางแทจรงเปนการเสรมพลงอานาจใหแกประชาชน สามารถกาหนดการดารงชวตไดดวยตนเอง 2.1.6 แนวคดทฤษฎการพฒนาทยงยน การพฒนาควรมลกษณะทสาคญ 3 ประการคอ 1) เปนโครงการขนาดเลกทต งอยบนพนฐานของภมปญญาทองถน 2) มความสอดคลองกบระบบนเวศนทองถน 3) ประชาชนตองมสวนรวมในการพฒนา กลาวคอ โครงการทเหมาะสมจะตองเปนโครงการขนาดเลกทมความยดหยนสงสอดคลองกบลกษณะเฉพาะของชมชน ตงยบนพนฐานของภมปญญาทองถนทเนนความสมดลระหวางมนษยดวยกนเอง และระหวางมนษยกบธรรมชาต โดยการพฒนาในแนวทางนจะชวยลดการพงพาของชมชนตอปจจยภายนอก การพฒนาทยงยนนนมลกษณะเปนการพฒนาทเปนการบรณาการ คอทาใหเกดองครวม ทาใหธรรมชาตแวดลอมกบเศรษฐกจถกบรณาการเขาดวยกน เกดสภาวะทเรยกวา "สภาวะทยงยน" ทงในดานเศรษฐกจ และในสภาพแวดลอม 2.1.7 แนวคดทฤษฎการพฒนาแนววฒนธรรมชมชน

ประเวศ วะส (2538) ไดเนนความสาคญของการพฒนาดวยวฒนธรรมคอ

“การมองคกรชมชนอนเกดจากการรวมตวของชาวบาน

ทาใหมศกยภาพในการทางานสงขนและจะทาใหเกดพลงในการแกปญหา”

ฉ ต ร ท พ ย น า ถ ส ภ า ( 2536)

สรปสาระท สาคญเกยวกบแนวคดวฒนธรรมชมชนไววามลกษณะสาคญ ค อ ความเปนอนาธปไตย

) Anarchism) ค อ ไ ม ใ ห ค ว า ม ส า ค ญ แ ก บ ท บ า ท ข อ ง ภ า ค ร ฐ

แตเนนการพงตนเองผสานการพฒนาบนพนฐานของวฒนธรรมและอดมการณ/ความเช อสงสดของชมช

นโดยมองเง อนไขความสาเรจวาจะเกดขนได

รงสรรค ธนะพรพนธ )2538) ไดสรปสาระสาค ญเกยวกบยทธศาสตร ชมชนทองถนพฒนา

หรอการพฒนาดวยวฒนธรรมชมชนไว 6 ประการ โดยมสาระสาคญดงน

1. เนนการ พงตนเอง ปรบกระบวนทศนการดารงชวตจาก “การอยดกนด” ไปส “การอยพอดกน พอด”

2) การเปลยนแบบแผนการผลต จากการผลตเชงพาณชยมาเปนการผลตเพอยงชพ

เมอเหลอจงนาไปขาย

3) การพฒนาบนพนฐานของวฒนธรรมทดงามของชมชน

4) การใหความสาคญแกภมปญญาชาวบาน

5) สรางความเขมแขงใหกบองคกรชมชน เพอให มพลงอานาจตอรองกบภาคการเมอง และภาคธรกจ

6) สทธชมชนในการจดการทรพยากร

ทองถนโดยเฉพาะอยางยงการคนกรรมสทธ ในทรพยากรทองถนแกชมชน

2.2 งานวจยทเกยวของ

ดวงหทย วงษราช (2542) ไดศกษาวจยเกยวกบความสมพนธระหวางพฤตกรรม

การเปดรบขาวสาร ความรทศนคตและการเขารวมในโครงการเกษตรทฤษฎใหมตามแนว พระราชดาร

ของเกษตรกรในเขตอาเภอเกาเลยว จงหวดนครสวรรค กลมตวอยางทใชในการศกษาจานวน 370 คน

ผลการศกษาวจ ยพบ วา เกษตรกรท ม ลกษณะทางป ระชากรแตกต างกน เขาร วมใน

โครงการเกษตรทฤษฎใหมแตกตางกน

- การเ ป ด ร บ ข าวสารเก ย ว กบ เกษตรทฤษฎ ให มจาก ห นงสอพมพเกษตรต าบ ล

และสอเฉพาะกจ มความสมพนธเชงบวกกบความรทไดรบ

- ก า ร

เปดรบขาวสารจากสอเฉพาะกจมความสมพนธเชงบวกกบทศนคตตอการเกษตรทฤษฎใหม

- การ เปด ร บขาวสารเกยว กบทฤษฎ ให มจากสอมวลชน สอบคคล และสอเฉพาะก จ

มความสมพนธเชง บวกกบการเขารวมโครงการเกษตรทฤษฎใหม

- ความรเกยวกบเกษตรทฤษฎใหมมความสมพนธ เชงบวกกบทศนคตตอเกษตรทฤษฎใหม

- ความรเกยวกบเกษตรทฤษฎใหมมความสมพนธเชงบวกกบการเขารวมโครงการ

- ทศนคตตอการเกษตรทฤษฎใหมมความสมพนธเชงบวกกบการเขารวมโครงการ

การเปดรบขาวสารจากสอเฉพาะกจสมารถอธบายการเขารวมโครงการเกษตรทฤษฎใหมไดมาก

ทสด

ธ น า น น ต ย ศ บ ต ร ( 2542) ศ ก ษ า เ ร อ ง

การจ ดการการลงทนสาห รบร ะบบ เกษตรแบบผสมผสานตามแนวทฤษฎ ให มในพนทราบลม

เขตอาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม การศกษาไดกาหนดพนทโครงการ 15 ไร จดสรรพนทออกเปน 4

สวน ตามแนวคดทฤษฎใหม ได แก ทนา ทสวน แหลงนา และทพกอาศย สดสวน 30 : 30 : 30 : 10

ตาม ล าดบ จ ดต าร างก าร ท าง าน ใน ช ว ง เ ว ลาต า ง ๆ เพ อ ค านว ณห าเง น ลง ท น ร าย ได

และคาใชจายทเกดขนในแตละชวงเวลา และนามาวเคราะหผลทางดานการเงน พบวามผลขาดทนในป

2542 และเร มมกาไรในป 2543-2548 อตราผลกาไรสทธ ต งแตป 2542 –2548 เทากบ -28.33%,

30.14%, 37.10%, 32.09%, 44.01% แ ล ะ 47.33% ต า ม ล า ด บ

เมอพจารณาจากอตราผลตอบแทนจากการลงทนของโครงการตลอดระยะเวลา 7 ป ค อ 18.98%

ซงมากกวาอตราดอกเบย 12% ดงนน การจดการลงทนดงกลาวจงมความคมคา

ท ว ศ ก ด ว ย ะ ช ย ( 2543)

ไดวจ ยเร องการร บรและการปฏบต เกยวกบการเกษตรทฤษฎใหมของเกษตรกรในจงหวดเชยงใหม

จานวน 195 รายเลอกตวอยาง จานวนทงสน 98 ราย

จากการศกษาพบ วา เกษตรกรสวนใหญ ไดร บ ขอมลและร บ ร วาการเกษตรทฤษฎให ม

โ ด ย ร อ ย ล ะ 8 0

ของเกษตรกรท งหมดเหนดวยกบหลกการทาการเกษตรทฤษฎให มเนองจากทาใหพอกนพอใช

เจ าหนาทควรมการถายทอดความร ใหชดเจน การจดสรรพนทขนอยกบเง อนไขคอสภาพของพนท

จ า น ว น ส ม า ช ก ใ น ค ร อ บ ค ร ว แ ห ล ง น า

กจกรรมการเกษตรและการตลาดแมเกษตรกรจะมขาวบรโภค เพยงพอและมการรบรและการปฏบตตาม

ทฤษฎใหม แตเกษตรกรบางสวนยงมปญหารายไดไมพอยงชพ

ขอ เสนอแนะจากการวจ ย คร ง น ห นวย งานท เกย วข องคว รมการสง เสร ม เพมมากข น

ไม จ า เ ป น ต อ ง แ บ ง ใน อ ต ร า ส ว น ต า ม ท ฤ ษฎ ข น อ ย ก บ ข น าด แ ล ะสภ า พข อ งพ น ท

จ า น ว น ส ม า ช ก ใ น ค ร อ บ ค ร ว แ ห ล ง น า ก จ ก ร ร ม ก า ร เ ก ษ ต ร แ ล ะ ต ล า ด

ร ฐบ าลค ว รจ ดห าสน เช อดอก เบ ย ต า เพ อ เ กษ ตรก ร ก ย ม ไป ใช ในการ ข ดสระ น า ในไร น า

และสงเสรมกจกรรมทเปนรายไดเสรม เพอใหเกษตรกรมรายไดในระยะทไมผลยงไมใหผลผลต

พรวฒน เวศยวรตม (2544)

ไดศกษาและวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐกจของการเกษตรทฤษฎใหมในจงหวดอบลราชธาน

โดยการสมตวอยางเกษตรกรจานวน 31 ราย

ผ ล จ า ก ก า ร ศ ก ษ า พ บ ว า

การท าเกษตรทฤษฎ ให มมคว ามเป นไป ไดทางเศรษฐก จนอยกว าการท าเกษตรกระแสหลก

เ น อ ง จ า ก ไ ม ไ ด ร ว ม เ อ า ต น ท น ท ไ ม เ ป น ต ว เ ง น ไ ด แ ก

แ ร ง ง า น ใ น ค ร ว เ ร อ น แ ล ะ ป จ จ ย ก า ร ผ ล ต ท เ ป น ข อ ง เ ก ษ ต ร ก ร

แตเมอนาผลการศกษาทางดานกายภาพและทางดานสงคมของการทาเกษตรทฤษฎใหมซงเกษตรกรได

ม ก า ร ป รบ เป ล ย น ร ป แ บ บ จ า ก ก า ร ท า เ ก ษ ต ร ก ร ะ แ ส ห ล ก เ ช น ก า ร ป ล ก ข า ว

มนสาปะหลงมาสการทาเกษตรทฤษฎใหมทมการผสมผสานระหวางการปลกพชและการเลยงสตวเปนผ

ลทาใหการทาเกษตรทฤษฎใหมมความเปนไปไดทางดานเศรษฐกจมากกวาการทาเกษตรกระแสหลกได

สายชล มบ ารง (2544) ไดทาการศกษาวจยเร อง

ปจจยทมผลตอการปฏบตงานของสมาชกโครงการเกษตรทฤษฎใหมตามแนวพระราชดารในจงหวดราช

บร จานวน 86 ราย

ผลการศกษาพบวา ปจจยทมผลตอการปฏบตงานของสมาชกโครงการเกษตรทฤษฎใหมม 7

ประเดน รายได 3 ประเดน อายและประสบการณ 5 ประเดน การศกษา

การไดรบความชวยเหลอดานเงนลงทน และความร . ประเดน

สรรตน พชตพร (2546) ไดศกษาเร อง

ความรและการปฏบตเกยวกบการเกษตรทฤษฎใหมของเกษตรกร

จงหวดลาพนซงประชากรทใชในการศกษาคอเกษตรกรทเขารวมโครงการเกษตรทฤษฎใหม จานวน

.02 คน

ผลการศกษาพบวา ร อยละ 4ศ.6 มความร เกยวกบเกษตรทฤษฎใหมอยในระดบปานกลาง

ป ร ะ เ ด น ท ร ค อ เ ก ษ ต ร ท ฤ ษ ฎ ใ ห ม จ า เ ป น ต อ ง ป ล ก ข า ว ต อ ง ม ส ร ะ น า

เกษตรกรสวนใหญมการปฏบตอยในระดบตาป ญหาและอปสรรคสวนใหญจะขาดแคลนนาดานการเกษต

ร รองลงมาคอป ญ หาเก ย วก บ การตลาด เง นท น โรคละแมลงร ะบ าด ราคาป จจ ย การผลต

และสภาพดนตามลาดบ ป จจ ยทม ความสมพนธ กบความร ของเกษตรกรไดแก ระดบการศกษา

ข น า ด ข อ ง พ น ท ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ก า ร ฝ ก อ บ ร ม แ ล ะ ก า ร ต ด ต อ ก บ เ จ า ห น า ท

สวนป จจ ยทมความสมพนธ กบการปฏบต ของเกษตรกร ได แก อาย รายไดประสบการณฝกอบรม

และการตดตอกบเจาหนาท

ข อ เ ส น อ แ น ะ

คอควรจดใหมการฝกอบรมแกเกษตรกรทไมเคยไดร บการฝกอบรมและควรปรบรปแบบการทาการเกษต

รทฤษฎใหมใหเหมาะสมกบสภาพพนทของภาคเหนอ

เบญจพร ไทยรงโรจน (2547) ไดทาการวจยเร อง

ปจจยทมผลตอการใชประโยชนจากสระนาในโครงการเกษตรทฤษฎใหมของเกษตรกรในจงหวดเชยงให

ม จานวน 95 คน

จ า ก ผ ล ก า ร ว จ ย พ บ ว า

เกษ ต รก รท ม ก าร ใชป ร ะ โยช น จ าก สระ นา ใน โค ร งการ เก ษ ตรท ฤษฎ ให มม ากท สด ค อ

การทานาและปจจยทมความสมพนธกบการใชประโยชนจากสระนาในโครงการเกษตรทฤษฎใหม ไดแก

ขนาดพนททากน แหลงความร และขาวสาร และจานวนแรงงานในครวเรอน ปญหาและอปสรรค ไดแก

เงนทน ราคาปจจยการผลตมราคาแพงเจาหนาทดาเนนงานลาชา

ม ข อ เ ส น อ แ น ะ ค อ ก า ร ให ค ว าม ร ข าว ส า ร ให ม ๆ เ ก ย ว ก บ ก าร จ ด ก าร น า

เจาหนาทตดตามการดาเนนงานของโครงการอยางตอเนอง

ภณฑรา นนทพงษ (2547) ไดทาการวจยเร อง การเปลยนแปลงเศรษฐกจและสงคม การผลต

การตลาด และกระบวนการเร ยนรของเกษตรกรในโครงการเกษตรทฤษฎใหม ต.แมแฝกใหม อ.สนทราย

จ.เชยงใหมมงศกษาถงพฒนาการของเกษตรทฤษฎใหมใหครอบคลมทง 4 ดาน

. ( ด า น เ ศ ร ษ ฐ ก จ แ ล ะ ส ง ค ม

ทาใหมรายไดเพมขนจากการทาเกษตรทฤษฎใหมเสรมจากการปลกพชหลกไดความร เพมเตมมาปรบใช

จากการไดแลกเปลยนความรกบชมชนอน โครงการฝกอบรมตางๆ

5( ด านการผลต มรปแบบการผลตทหลากหลายขน การสงเสร มของหนวยงานราชการ

ภายในกลมไดมการพดคยแลกเปลยนเพอวางแผนการผลตทครอบคลมสามารถปฏบตไดจรง

5( ดานการตลาด ม 5 รปแบบ คอ 1. ตลาดปจจยการผลตสวนใหญยงเปนแบบตางคนตางซอ

2. และตลาดผลผลตสวนใหญยงเปนแบบตางคนตางขายซงขนกบเง อนไขสาค ญคอ ชนดปรมาณ

ความหลากหลายของสนคา ความแตกตางของราคาทไดร บ ความยากงายในการเขาถงจดจาหนาย

การมปฏสมพนธในการตลาด และกระบวนการกลม

ขอเสนอแนะ

1) เกษตรทฤษฎใหมเปนการเกษตรทตองยดหยนใหเขากบแตละพนท

ควรมการจดสรรทดนใหเขากบสภาพการผลตของแตละสถานท

5( หนวยงานรฐบาลควรชวยสงเสรมดานความร ความเขาใจกอนลงมอสนบสนนการปฏบตจรง

5(

ควรมการจดการเรยนการสอนเร องการเกษตรทฤษฎใหมสบเนองไปถงเร องการทาการเกษตรแบบยงยน

4(

ในการพฒนารปแบบการผลตมการวางแผนรวมกนเพอชวยลดตนทนดานการผลตรวางแผนการผลตทด

เปนหวใจสาคญของการทาตลาดสนคาเกษตร

2.3 กรอบแนวคดทใชในการศกษา

หลกเศรษฐกจพอเพยงหลกการพง

ตนเองหลกเกษตรทฤษฎใหม

(Input)

(ตวแปรตาม) ความสามารถในการพงพา

ตนเองของเกษตรกร โครงการเกษตรทฤษฎใหม

ในจงหวดเชยงใหม (Output)

ดานเทคโนโลย

(Technology : T)

ดานสงคม

(Social : S)

ดานเศรษฐกจ

(Economic : E)

ดานจตใจ

(Mental : M)

ดานทรพยากรธรรมชาตและสง

แวดลอม

(Resource : R)

บทท 3

ระเบยบวธวจย

3.1 วธการศกษา

เปนการศกษาเร องการวเคราะหปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองตามหลกเศษร

ฐกจพอเพยงของเกษตรกรโครงการเกษตรทฤษฏใหมในจงหวดเชยงใหม ในพนท 8 อาเภอ คอ

เวยงแหง เชยงดาว แมแตง สะเมง สนปาตอง แมแจม ดอยเตา อมกอย

โดยสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง จากเกษตรกร 64 ราย และรวบรวมขอมลจาก 2 แหลง คอ

1.ปฐมภม (Primary Data) ใชแบบสอบถามและสมภาษณเกษตรกร

เพอใหไดมาซงขอมลทเปนรปธรรม เพอนามาวเคราะหทางเชงสถตพรรณนา

2. ทตยภม หรอเอกสารชนรอง (Secondary Data) เชน

ขอมลจากสานกงานเกษตรและสหกรณจงหวดเชยงใหม งานวจย วทยานพนธ หนงสอ บทความ

เปนตน

3.2 การวเคราะหขอมล

1. นาขอมลทวไปมาวเคราะหแบบพรรณา โดยใชมาตรวดแบบ Rating Scale

โดยใหระดบความสาคญ 5 ระดบเรยงจากมากไปนอย

แลวนาเสนอในรปแบบตารางประกอบอธบายเพอใหทราบถงการดาเนนงานของเกษตร

สภาพทางเศรษฐกจ การใชทรพยากรธรรมชาต การรกษาสภาพแวดลอม วถชวต เปนตน

2. ทาการทดสอบสมมตฐานของการศกษาวจย โดยใหความสมพนธกบตวแปรอสระ 5 ตวแปร

ไดแกเทคโนโลย เศรษกจ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จตใจ และ สมคม

โดยใหตวแปรตามเปนตวแปรเชงคณภาพ 2 คา คอ ไมสามารถพงพาตนเองได ใหแทนคาเปน 0 และ

สามารถพงพาตวเองได ใหแทนคาเปน 1 และนาไปคานวนโดยใชสตรสมการ

P (Y) = f(TECHNOLOGY, ECONOMIC, RESOURCE, MENTAL, SOCIAL) Xi’ß = ß0 + ß1X1 + ß2 X2 + ß3 X3 + ß4 X4 + ß5 X5 Xi’ß = ß0 + ß1TECHNOLOGY + ß2ECONOMIC + ß3RESOURCE + ß4MENTAL +

ß5SOCIAL

ซงจะทาใหทราบไดวาเกษตรกรสามารถพงพาตนเองไดหรอไม เชน สามารถประดษฐเคร องมอเอง

ซอมแซมอปกรณ การเพมผลผลต การใชประโยชนจากแหลงนา การกาจดขยะ

การใสใจถงผลกระทบสงแวดลอม การบารงศาสนา หรอ

การชวยเหลอเพอนบานและชมชนไดมากนอยเพยงใด

บทท 4

ผลการศกษา

การศกษาเร อง

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงในจงหวดเชยงใหม

มวตถประสงคเพอศกษา เรยนร และทาความเขาใจ

ในหลกเศรษฐกจพอเพยงและการทาเกษตรทฤษฎใหม

ตามแนวพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

และเปนการศกษาวเคราะหถงปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพ

ยงของเกษตรกรโครงการเกษตรทฤษฎใหมในจงหวดเชยงใหมการรวบรวมขอมลไดมาจากการใชแบบส

อบถาม ประกอบการสมภาษณกลมตวอยาง จานวน 64 ราย และนาขอมลมาวเคราะห

โดยจาแนกผลการศกษาออกเปน 4 สวน ดงน

สวนท 1

ขอมลพนฐานลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยางเปนผลการศกษาจากการวเคราะหขอมลพนฐานทวไป

ของกลมตวอยาง โดยใชสถตเชงพรรณนา )Descriptive Statistics)

ลกษณะทวไปของกลมตวอยางทเกบรวบรวมได โดยนาเสนอในรปแบบตารางทใชการแจกแจงความถ

)Frequency) และคารอยละ )Percentage)

สวนท 2 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบจาลองโลจท )Logit Model)เปนการวเคราะหขอมล

เพอหาปจจยทมผลตอความสามารถในพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรโครงการเ

กษตรทฤษฎใหมในจงหวดเชยงใหม โดยการใชแบบจาลองโลจท

และเทคนคการวเคราะหการประมาณภาวะความนาจะเปนสงสด )MaximumLikelihood Estimates:

MLE)

สวนท 3 ทดสอบสมมตฐานของการวจยเปนการนาคาทไดจากวเคราะหขอมลจากแบบจาลองโลจท

)Logit Model) มาแทนคาในฟงกชน เพอแสดงถงความสมพนธทดสอบคา ß0, ß.…ß2

ทไดจากการคานวณในตวแปรอสระอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากหากคา ß = 0 แสดงวา

ตวแปรอสระไมสามารถอธบายการมผลตอตวแปรตามได หากคา ß ≠ 0 แสดงวา

ตวแปรอสระสามารถอธบายการมผลตอตวแปรตามได

สวนท 4

สรปปจจยทมผลตอความสามารถในพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรโครงการเกษ

ตรทฤษฎใหมในจงหวดเชยงใหม /

วเคราะหเปรยบเทยบเปนการสรปผลเกยวกบปจจยทมผลตอความสามารถในพงพาตนเองตามหลกเศร

ษฐกจพอเพยงของเกษตรกรโครงการเกษตรทฤษฎใหมในจงหวดเชยงใหม

ตามกรอบแนวคดของการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ ดานเทคโนโลย ดานเศรษฐกจ

ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานจตใจ และดานสงคม โดยการใชมาตรวดแบบ RatingScale

ตามวธของ Likert โดยการแบงระดบความสาคญออกเปน 2 ระดบ คอ

1.ระดบความสาคญมากทสด มคาเทากบ 2

2.ระดบความสาคญมาก มคาเทากบ 4

3.ระดบความสาคญปานกลาง มคาเทากบ 5

4.ระดบความสาคญนอย มคาเทากบ 5

5.ระดบความสาคญนอยทสด มคาเทากบ .

และนาผลรวมมาหาคาเฉลยแลวจงนาเปรยบเทยบกบการแปรความหมายระดบคะแนนโดยใชเป

นเกณฑชวงคะแนนเฉลย ดงน

1.ระดบคะแนนเฉลย 4.5. – 2.00 หมายถง มากทสด

2.ระดบคะแนนเฉลย 5.4. – 4.50 หมายถง มาก

3.ระดบคะแนนเฉลย 5.6. – 5.40 หมายถง ปานกลาง

4.ระดบคะแนนเฉลย ..8. – 5.60 หมายถง นอย

5.ระดบคะแนนเฉลย ..00 – ..80 หมายถง นอยทสด

4.1 ขอมลพนฐานลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง

ผลการศกษาจากการวเคราะหขอมลพนฐานลกษณะสวนบคคลของเกษตรกรตามโครงการเกษตรทฤษฎ

ใหมในจงหวดเชยงใหม ทเปนกลมตวอยางในการศกษา พบวาเกษตรกรโครงการฯ

ทเปนกลมตวอยางสวนใหญ เปนเพศชายมากกวาเพศหญง คดเปนรอยละ 95..9 และ ศ.8. ตามลาดบ

ทงน เนองจากหวหนาครอบครวสวนใหญเปนผชาย

ซงในการดาเนนการจะเปนการชวยกนของสมาชกในครอบครวทงสาม ภรรยา และบตร

โดยมหวหนาครอบครวเปนหลก และจากการสารวจนนทาใหทราบไดวาพบวา เกษตรกรโครงการฯ

ทเปนกลมตวอยางมอายในชวง 51–60ป มากทสด คดเปนรอยละ 48.44 รองลงมา มอายในชวง 41-50

ป คดเปนรอยละ 28.13

ซงกอนทเกษตรทมาจากการกลมตวอยางนจะเร มทาการเกษตรทฤษฎใหมนนไดพบปญหาดงน

ปญหาทพบกอนทาการเกษตรทฤษฎใหม จานวน (คน) รอยละ ราคาผลผลตไมแนนอน 57 89.06 ปจจยการผลตมราคาสง 44 68.75 ขาดเงนทนสนบสนน 39 60.94 สภาพดนฟาอากาศแปรปรวน 19 29.69 ศตรพช / โรคพชระบาด 16 25.00 ขาดความรเกยวกบการทาเกษตร 15 23.43 ขาดแคลนนาในการเกษตร 10 15.63 ขาดแคลนแรงงาน 10 15.63

ซงหลงจากทเกษตรกรกลมตวอยางนทาการเกษตรทฤษฎใหมแลว พบวามแครอยละ 1.56

เทานนทไมทาการเกษตรทฤษฎใหมอกตอไป (1 คน จาก 64 คน)

เปนสงทแสดงใหเหนถงความมนใจในการทาเกษตรทฤษฎใหม

และยงยนยนวาเกษตรกรสามารถดารงชวตดวยการทาเกษตรทฤษฎใหมไดโดยไมตองกงวลถงปญหาเด

มทเคยเจอ

4.2 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบจาลองโลจท (Logit Model)

จากการคานวณสมการ Logit X1 ปจจยดานเทคโนโลย (TECHNOLOGY)

พบวาปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองในดานเทคโนโลยของเกษตรกรโครงการฯ คอ

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองในดานเศรษฐกจของเกษตรกรโครงการฯ

นยสาคญทางสถตทระดบความความเชอถอ )รอยละ(

เกษตรกรโครงสามารถซอมแซมเคร องมอเคร องใชตางๆ ไดดวยตนเอง

99

การแปรรปผลผลตจากธรรมชาตเพอใหสามารถเกบไวบรโภคในระยะยาว

98

มพนทเฉพาะสาหรบการจดเกบเคร องมอเคร องใชในการทาเกษตร 92 การไดรบขอมลขาวสารจากสอตางๆ 94 มเคร องมอเคร องจกรทางการเกษตรเปนของตนเอง 9.

จากการคานวณสมการ Logit X2 ปจจยดานเศรษฐกจ (ECONOMIC)

โดยปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองในดานเศรษฐกจของเกษตรกรโครงการฯ คอ

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองในดานเศรษฐกจของเกษตรกรโครงการฯ

นยสาคญทางสถตทระดบความความเชอถอ )รอยละ(

การไดรบการสนนเงนทน 99 ไมใชเงนทนในการทาเกษตรทฤษฎใหมทมาจากการกยมนายทนนอกระบบ การมผลผลตขาวทไดเพยงพอตอการบรโภคในครวเรอนตลอดป และการปลกไมผลเพอเพมรายไดของครวเรอน

92

มผลผลตขาวเหลอเพอการจาหนาย 94 มผลผลตจากการเลยงสตวนามาบรโภคในครวเรอน 95

จากการคานวณสมการ Logit X3 ปจจยดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (RESOURCE)

โดยปจจยทมผลตอความสามารถในการพงตนเองในดานทพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของเกษตรก

รโครงการฯ คอ

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองในดานเศรษฐกจของเกษตรกรโครงการฯ

นยสาคญทางสถตทระดบความความเชอถอ )รอยละ(

สภาพของดนในพนททาการเกษตรมความอดมสมบรณ 99 การใชแหลงนาในการทาเกษตรมาจากระบบนาบาดาล 96 ทาลายขยะทเปนเศษวสดจากธรรมชาต โดยการฝ งกลบเพอใชเปนปยธรรมชาต

93

จากการคานวณสมการ Logit X4 ปจจยดานจตใจ (MENTAL)

โดยมปจจยทมผลตอความสามารถในการพงตนเองในดานจตใจของเกษตรกรโครงการฯ คอ

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองในดานเศรษฐกจของเกษตรกรโครงการฯ

นยสาคญทางสถตทระดบความความเชอถอ )รอยละ(

การแวะเวยนมาพดคยกบเพอนบานหรอมเพอนบานแวะเวยนมาคยดวย

99

การไดดโทรทศน ฟงเพลง เปนประจา 93

จากการคานวณสมการ Logit X5 ปจจยดานสงคม (SOCIAL)

โดยมปจจยทมผลตอความสามารถในการพงตนเองในดานสงคมของเกษตรกรโครงการฯ คอ

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองในดานเศรษฐกจของเกษตรกรโครงการฯ

นยสาคญทางสถตทระดบความความเชอถอ )รอยละ(

มศนยกลางการตลาดโดยการจดการภายในชมชนเพอจาหนายผลผลต

99

การเปนสมาชกกลมเกษตรกร/สหกรณภายในชมชน 93

4.5 การทดสอบสมมตฐานของการวจย

ปจจยดานเทคโนโลย (X1) จากการวเคราะห พบวาปจจยดานเทคโนโลย

การทเกษตรกรโครงการฯ สามารถซอมแซมเคร องมอเคร องใชตาง ๆ ไดดวยตนเอง,

มการแปรรปผลผลตจากธรรมชาตเพอใหสามารถเกบไวบรโภคในระยะยาว ,

การมพนทเฉพาะสาหรบการจดเกบเคร องมอเคร องใชในการทาเกษตร ,

การไดรบขอมลขาวสารจากสอตาง ๆ เชน วทย โทรทศนหนงสอพมพ ฯลฯ

และการมเคร องมอเคร องจกรทางการเกษตรเปนของ

มโอกาสทจะสามารถพงพาตนเองไดตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

ปจจยดานเศรษฐกจ (X2) จากการวเคราะห พบวาปจจยดานเศรษฐกจ

การไดรบการสนบสนนเงนทนจากหนวยงานทเกยวของ ,

การไมใชเงนทนในการทาเกษตรทฤษฎใหมทมาจากการกยมนายทนนอกระบบ

การมผลผลตขาวทไดเพยงพอตอการบรโภคในครวเรอนตลอดป

และการปลกไมผลเพอเพมรายไดของครวเรอน,

การมผลผลตขาวเหลอเพอการจาหนายและมผลผลตจากการเลยงสตวนามาบรโภคในครวเรอน

มโอกาสทจะสามารถพงพาตนเองไดตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

ปจจยดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (X3) จากการวเคราะห

พบวาปจจยดานทรพยากรธรรมชาตและ

การทสภาพของดนในพนททาการเกษตรมความอดมสมบรณ,

การใชแหลงนาในการทาเกษตรมาจากระบบนาบาดาลและทาลายขยะทเปนเศษวสดจากธรรมชาต

โดยการฝงกลบเพอใชเปนปยธรรมชาต มโอกาสทจะสามารถพงพาตนเองไดตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

ปจจยดานจตใจ (X4) จากการวเคราะห พบวาปจจยดานจตใจ

โดยการแวะเวยนมาพดคยกบเพอนบานหรอมเพอนบานแวะเวยนมาคยดวย

และการไดดโทรทศน ฟงเพลง เปนประจามผลทาใหเกษตรกรโครงการฯ

มโอกาสทจะสามารถพงพาตนเองไดตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

ปจจยดานสงคม (X5) จากการวเคราะห พบวาปจจยดานสงคม

มศนยกลางการตลาดโดยการจดการภายในชมชนเพอจาหนายผลผลต

และการเปนสมาชกกลมเกษตรกร/สหกรณภายในชมชน มผลทาใหเกษตรกรโครงการฯ

มโอกาสทจะสามารถพงพาตนเองไดตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

4.4 สรปปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองของเกษตรกรโครงการฯ /

วเคราะหเปรยบเทยบ

ปจจยทคาดวาจะมผลตอความสามารถใน การพงพาตนเองของเกษตรกรโครงการฯ คอ

ปจจยดานเทคโนโลย (TECHNOLOGY)

มาก รจกและมความรเกยวกบการท าเกษตรทฤษฎใหม

และน าความรมาปรบใชกบพนทเกษตรของตนเองใหเหมาะสมเปนสงทส าคญทสด

ปานกลาง พนทและอปกรณ

ส าคญรองลงมาเนองจากหากมความรเรากสามารถปรบปรงพนทท ากนใหเหมาะสมไดอยางถกตอง

สวนเการพงพาครองมอกมความจ าเปนบางเพอความรววดเรวแตกตองสามารถชวยเหลอตวเองได

นอย การประดษฐสงของใชเองเนองจากแตละบคคลมพนฐานทางความคดและฝมอทางการชางทตกตางกน

ปจจยดานเศรษฐกจ (ECONOMIC)

มาก มผลผลตขาวทไดเพยงพอตอการบรโภคในครวเรอนตลอดป เนนความเปนอยอยางพอเพยง

ลดรายจายเพมรายไดซงสงเหลานสนบสนนใหเกดโอกาสในการพงพาตนเองของเกษตรกรไดเปนอยางด

ปานกลาง ไมมหน มผลผลตเหลอมากพอทจะน าไปขาย และหาอาชพเสรมท าระหวางรอการเกบผลผลต

เปนการเพมรายไดอกทาง

นอย การก เงนทนนอกระบบหามการท าตามหลกเศรษฐกจพอเพยงแลวกไมจ าเปนทจะตองไปยมหนนอกระบบ

ปจจยดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (RESOURCE)

มาก แหลงน าเปนทรพยากรณทจ าเปนมากในการท าเกษตรโดยตองมแหลงทรพยากรณน าเปนของตนเอง

เพอใชในการเกษตรและในชวตประจ าวน

ปานกลาง การจดการสงแวดลอมภายในชมชน ทงดานขยะ น า เกษตรกรรมและปศสตว

นอย ภยจากธรรมชาตและผลทเกดจากการกระท าของมษย เชนฝนแลง การเผาขยะ ปญหาดน

ปจจยดานจตใจ (MENTAL)

มาก-มากทสด

มการท ากจกรรมรวมกนภายในครอบครวและชมชนมการแวะเวยนมาพดคยกบเพอนบานหรอมเพอนบานแวะเวยนมาคย

ดวยทบาน การแบงปนสงของ/อาหาร แกผ อน

ๆสะทอนใหเหนถงสภาวะทางจตใจของเกษตรกรซงการมพนฐานทางครอบครวทด มเพอนบานทด

ปานกลาง ท างานอดเรกเพอเปนการผอนคลายจากการท างาน

ปจจยดานสงคม (SOCIAL)

มาก มการประชมกนในชมชน มการชวยเหลอเกอกลกนในการท าเกษตรท าใหชมชนมความเขมแขงมากขน

ปานกลาง มการแลกเปลยนผลตภณฑ มการตงกองทนและสวสดการชมชน

บทท 5

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการศกษา

เกษตรกรในโครงการฯมทงหมด 64 ราย โดยสวนใหญเปนเพศชายทมอายในชวง 2. -60ป

จบการศกษาระดบประถมศกษาปท 4 สวนมากมสถานภาพสมรสและมจานวนสมาชกในครอบครว 4 -2

คน โดยมคนในครอบครวทมอาชพทาเกษตรกร เนองจากเปนคนในทองถน

เกษตรกรโครงการฯกอนทจะมาทาเกษตรทฤษฎใหม แตกอนทาเกษตรกระแสหลก

แตประสบปญหาราคาผลผลตไมแนนอน ในปพ.ศ.5240-5245 มผทาเกษตรทฤษฎใหมมากทสด

มการจดสรรพนทตามหลกเกษตรทฤษฎใหม โดยแบงเปนสระนา ทานา ปลกไมยนตน

แบะมทอยอาศยในพนททาเกษตร ทงน เกษตรกรโครงการฯ

มความมนใจและตองการทาการเกษตรทฤษฎใหมตอไปเปนจานวนมาก

สรปปจจยทมผลตอการพงพาตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยงของเกษตรกรโครงการฯ คอ

ปจจยดานเทคโนโลย ปจจยดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และปจจยดานจตใจ

5.2 ขอเสนอแนะส าหรบการศกษาครงตอไป

.. การทาวจยคร งนมตวอยางของเกษตรกรโครงการฯคอนขางนอยเมอเทยบกบจานวนทงหมด

เนองจากความจากดดานเวลาและพนทในการเกบขอมล หากมผใดสนใจศกษาเร องน

ควรมระยะเวลาในการศกษาทมากขนและควรเพมจานวนตวอยางทมความแตกตางและหลากหลายพน

ทใหมากขน

5. การสรางความเขาใจถงวตถประสงค เปาหมาย

และหลกการทถกตองเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง

แกเกษตรกรโครงการฯและเจาหนาทของหนวยงานทเกยวของ เปนสงทสาคญมาก

5. การประสานขอความรวมมอจากเจาหนาททเกยวของ ถอเปนสงสาคญ

เพราะหากการประสานงานดจะทาใหการศกษาเปนไปอยางรวดเรว และบรรลเปาหมายไดตามตองการ

4. การศกษาครงตอไปควรศกษากลมเกษตรกรโครงการฯทกจงหวดทวประเทศ

จะทาใหผลการศกษาทไดใกลเคยงความเปนจรงมากทสด

ซงอาจตองใชระยะเวลานานและตองไดรบความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของหลายฝาย

ปจจยทมผลตอความสามารถในการพงพาตนเองของเกษตรกรโครงการฯ

กบ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ปญหาทพบกอนท าการเกษตรทฤษฎใหมของกลมตวอยาง

1. ราคาผลผลตไมแนนอน 2. ปจจยการผลตราคาสง

พอประมาณ

ภมคมกนมเหตผล

ความร คณธรรม

3. ขาดเงนทนสนบสนน 4. สภาพดนฟาอากาศแปรปรวน 5. ศตรพช / โรคพช ระบาด 6. ขาดความรเกยวกบการทาเกษตร 7. ขาดแคลนนาในการเกษตร 8. ขาดแคลนแรงงาน

ปจจยดานเทคโนโลย

มการใชปยทไดจากธรรมชาต

รจกและมความรเกยวกบการทาเกษตรทฤษฎใหม

นาความรทไดรบมาปรบใชในพนททาการเกษตรของตนเองอยางเหมาะสม

มเคร องมอเคร องจกรการเกษตรเปนของตนเอง

ความพอประมาณ : การนาเคร องมอ เคร องใชทมอยมาใชในการทาการเกษตร

โดยพงพาตนเองมากกวาเทคโนโลยสมยใหม และการจดสรรพนททากนใหมประโยชนสงสด

และปลกพชพรรณ ใหมความหลากหลายตามฤดกาล

แกไขปญหาเร อง : การลดตนทนในการผลต และเพมรายไดจากผลผลตทหลากหลาย

มเหตผล : การเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสมอยางพอด และหนมาใชทรพยากรทตนเองม

ทงทรพยากรคน สตว สงของ

แกไขปญหาเร อง : การขาดแคลนเงนทนสนบสนนในการทาการเกษตร ทงเร องเคร องจกร

แรงงาน

มภมคมกน : การมเกราะปองกนในการถกชกจงใหซออปกรณทางการเกษตรทไมจาเปน และราคาสง

ความร : ใชความรเร องการทาการเกษตรทฤษฏใหมมาปรบใชในพนททางการเกษตรของตนเอง

ใชความเร องการทาปยชวภาพมาทดแทนการใชปยเคม

ความรเร องการใชภมปญญาในการกาจดศตรพช เปนตน

คณธรรม : ดารงชวตอยางมสต ใชเทคโนโลยอยางปลอดภย เพอลดผลกระทบตอตนเอง ผอ น

และสงแวดลอม เชน การใชสมนไพรกาจดศตรพชทดแทนการใชยาฆาแมลง

ปจจยดานเศรษฐกจ

ผลผลตขาวทไดเพยงพอตอการบรโภคในครวเรอนตลอดป

ลดรายจายทไมจาเปนตอการดาเนนชวต

มการจาหนายผลผลตทเหลอจากการอปโภคบรโภคในครวเรอน

ความพอประมาณ : ปลกผลผลตใหเพยงพอตอการบรโภคภายในครวเรอนกอน

แลวจงนาผลผลตทเหลอไปขายเพอเพมรายได นอกจากนยงมการปลกผลไม พชผกสวนครวอนๆ

ไวเพออปโภค บรโภค หรอนาไปแปรรปเพอสรางคณคาใหกบผลผลต และเพมรายไดใหกบครอบครว

แกไขปญหาเร อง : ราคาผลผลตทไมแนนอน

เนองจากการทาการเกษตรแบบผสมผสานมผลผลตทหลากหลาย ทาใหสามารถขายไดตลอดป

ความมเหตผล : ตองศกษากลไกทางตลาดของผลผลตของเรา

แกไขปญหาเร อง : ราคาผลผลตไมแนนอน เพราะ

เมอกอนจะนยมปลกพชชนดเดยวในปรมาณมากๆ

เมอกลไกการตลาดเปลยนไปทาใหไดรบผลกระทบโดยตรงและทาใหรายรบนอยกวารายจายและเกดปญ

หาหนสนตามมา ซงควรศกษาการเกษตรแบบผสมผสานเพอใหมรายไดตลอดทงปใหพอกนพอใช

และสรางแนวทางในการแปรรปผลผลตเพอเพมมลคาของสนคา

ภมคมกน : มแผนสารองสาหรบปญหาราคาผลผลตตกตา และปญหารายจายมากกวารายรบ

แกไขปญหาเร อง : แกไขปญหารายรบและรายจาย ราคาผลผลตทตกตา และหนสนครวเรอน

โดยการทาการเกษตรแบบผสมผสานเพอความยงยนในการทาเกษตร

ความร : การใชความรเร องเกษตรทฤษฏใหม และ การแปรรปผลตภณฑเพอเพมคณคาของผลผลต

คณธรรม : ผลผลตทเหลอจากการบรโภคภายในครอบครว นาไปขายโดยไมเอาเปรยบผบรโภค

ไมคากาไรเกนควร

ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

แหลงนาในการทาเกษตรมาจากสระนาในพนททาการเกษตรฯของตวเอง

สภาพของดนในพนททาการเกษตรมความอดมสมบรณ

ปลกไมยนตน / ไมผล รอบสระนาในพนทเกษตรของตนเอง

ความพอประมาณ : มการจดสรรทรพยากรในทดนของตนเอง

แกไขปญหา : จดสรรทดนใหสามารถปลกพชไดครบทงฤดกาล และ เลยงสตวเชน ไก เปด หม

ในบรเวณเหนอบอเลยงปลาเพอนามลไปเปนอาหารปลา

มเหตผล : ตองรถงระบบนเวศนและความเหมาะสมในการปลกตนไมและการเลยงสตวตางๆในพนท

แกไขปญหา : การปลกไมยนตนไวบรเวณรอบๆสระ เพอปองกนการกดเซาะดนของนาในสระ

และปองกนการระเหยของสระนาเพอปองกนปญหานาขาดแคลนในฤดแลง

ภมคมกน : เพอปองกนภยพบตธรรมชาตทจะเกดขนในอนาคต

แกไขปญหา : ปองกนภยพบตธรรมชาตเชน

เกดภยแลงหนกควรสารองนาในฤดแลงและปลกกลวย ออย มนสมปะหลง เปนตน

เมอมฝนตกมากผดปกตควรมการระบายนาและปลก ยางพารา ขาวโพด เปนตน

ความร : การนาทรพยากรธรรมชาตมาใชใหเกดประโยชนสงสด เชน ดานดน

ควรมการปลกพชหมนเวยนเพอเพมแรธาตใหกบดน ดานนา

ควรมการสารองนาและใชปรมาณนาใหตรงตามความตองการของพชแตละชนด

คณธรรม : ไมควรฝงกลบขยะทเปนพษลงในดน เพราะจะทาใหสารพษซมลงดนและบอนา

ซงเปนอนตรายตอพชและสตว

ดานจตใจ

รวมงานภายในชมชนเปนประจา

มสวนรวมในการทานบารงศาสนา

การแบงปนสงของ/อาหาร แกผอ น ๆ

โอกาสในการรบประทานอาหารกบคนในครอบครว

ความพอประมาณ : การชวยเหลอเกอกลกนภายในชมชน ลงแรงทางาน

หรอจะเปนการทาอาหารมาแบงปนในงานบญของคนในชมชน

แกไขปญหาเร อง : การไมมปฏสมพนธกนในชมชน สรางความสมพนธทด

เกอหนนชวยเหลอกน

มเหตผล : เพอสรางความสมพนธทดใหแกคนในชมชน

เพอเปนการรวมคนในชมชนใหเปนอนหนงอนเดยวกน แขมแขงและเปนศนยกลางของชมชน

มภมคมกน : เมอชมชนไดพบปะกน จะเกดการแลกเปลยนความร และชวยกนแกปญหาภายในชมชน

ความร : รวธการปรบเขาหากน

คณธรรม : ปลกฝ งรากเหงาความสาคญของการอยรวมกนในชมชน การเคารพผหลกผใหญ

และการถายทอดความรจากรนสรน

ดานสงคม

เปนสมาชกกลมเกษตรกร/สหกรณภายในชมชน

มการชวยกนในการทาการเกษตร

มการประชมรวมกนระหวางเกษตรกรภายในชมชนและเจาหนาทจากหนวยงานทเกยวของ

มการแบงปน/แลกเปลยนผลผลตทผลตได ระหวางคนในชมชนดวยกน

ความพอประมาณ : การรวมแรงรวมใจกนของคนในชมชนในการทาการเกษตร โดยใชเทคโนโลย

และเงนทนในการจางแรงงานใหนอยทสด

แกไขปญหาเร อง : หนสน และการกยมเงนทนนอยระบบ สรางปฏสมพนธทดใหกบคนในชมชน

มเหตผล : เพอกระจายความรสเกษตรกร ใหเขาใจถงการทาการเกษตรทฤษฏใหมอยางถกตอง

รวมไปถงการปรบใชในพนทเกษตรของตนเอง

และมการแลกเปลยนความรหรอปญหาของตนเองเพอปรบใช และรวมกนหาวธการแกปญหาตอไป

มภมคมกน : เมอเราเขารวมกบกลมสมาชกในชมชน หาเรามปญหาทงเร องราคาผลผลต

หรอเร องอปสรรคในการทาการเกษตร เราจะมผทคอยใหคาปรกษาและรวมแกไขปญหาไดด

ความร : องคความรทหลากหลายจะเกดจากการไดรบการอบรม

หรอการรวมกลมกนของเกษตรกรผมความรความสามารถ และประสบการณนามาเผยแพร

คณธรรม : เมอมผลผลตทางการเกษตรเหลอจากการบรโภคถายในครวเรอนแลว

เราควรแบงปนใหกนเพอนบานหรอคนในชมชนเพอสรางความสมพนธทด ใหแกชมชน

ความร

• การท าเกษตรทฤษฎใหม• การใชป ยชวภาพแทนป ยเคม• การจดการศตรพชดวยภมปญญา

คณธรรม

• ด าเนนชวตอยางมสต• ใชเทคโนโลยอยางปลอดภย• การใชสมนไพรไลแมลง

ปจจยดานเทคโนโลย

ความพอประมาณ

ภมคมกนมเหตผล

การใชเครองมอทมอย

พงตนเอง

การจดสรรทดนของตน

ใชเทคโนโลยเหมาะสม

ใชทรพยากรทม มเกาะปองกนการหลอกซออปกรณ

ทไมจ าเปน

ความร

• การท าเกษตรทฤษฎใหม

• แปรรปผลตภณฑ

คณธรรม• ผลผลตไมคาก าไรเกนควร

ปจจยดานเศรษฐกจ

ความพอประมาณ

ภมคมกนมเหตผล

รจกแบงปนเมอเหลอกน ปลกพชผกใหพอตอครอบครว

ปรบปรงกลไกตลาดของผลผลต วางแผนรายจบรายจาย มแผนส ารอง

ความร

• รจกการใชทรพยากร• การปลกพชหมนเวยน• การส ารองน าไวใช

คณธรรม• ไมฝงกลบขยะอนตรายหรอมพษลงสดน

ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ความพอประมาณ

ภมคมกนมเหตผล

การจดสรรทดนของตน

จดระบบนเวศใหเหมาะสม ปองกนภยพบตธรรมชาต

ความร•การปรบตวเขาหาผอน

คณธรรม

•ปลกจตส านกตอชมชน

•รกบานเกด

•เคารพผใหญ

•การถายทอดความร

ดานจตใจ

ความพอประมาณ

ภมคมกนมเหตผล

เพอสรางความสมพนธตอชมชน

ใหชมชนเปนหนงเดยว

ไดแลกเปลยนขอมลขาวสาร

ไดแลกเปลยนความร การชวยแกไขปญหา

ลงแรงท างาน

ชวยเหลอเกอกล

ท าอาหารแจกจาย

ความร

• ความรจากการรวมกลมทางการเกษตร

• การแชรประสบการณ

คณธรรม

• การแบงปนผลผลต

• การแบงปนประสบการณและความร

ปจจยดานสงคม

ความพอประมาณ

ภมคมกนมเหตผล

การรวมแรงท าเกษตร การรจกใชทนอยางประหยด

การกระจายความรดานเกษตร

เขาใจทฤษฎใหมอยางถกตอง

การรจกปรบใชทดน

การแลกเปลยนความรเพอปรบใช

การเขารวมกลมเพอแกปญหา