Τα πέτρινα γεφύριαΤα πέτρινα γεφύρια της Μακεδονίας

Αφόρμηση: Το Δημοτικό τραγούδι «Το γεφύρι της Άρτας»

Στοχοθεσία: Γνωριμία με τα πέτρινα γεφύρια, η αισθητική τους, οι ανάγκες που τα δημιούργησαν, η σημειολογία τους, τα γεφύρια ως πηγή έμπνευσης για την Τέχνη, οι μάστορες ,τα υλικά , η κατασκευή τους και οι θρύλοι που συνδέονται με αυτά. Ειδικότερα αναζήτηση των πετρογέφυρων της Μακεδονίας καταγραφή του υλικού, δημιουργία λογισμικού παρουσίασης. Σύνδεση με τα μαθήματα των Νέων Ελληνικών, Νεοελληνικής Γλώσσας , Τοπικής Ιστορίας, Τεχνολογίας και Πληροφορικής

Υπεύθυνοι καθηγητές: Α.Διαμαντοπούλου, Α. Σαρηγιαννίδης, Δ.ΓαϊτανίδηςΥπεύθυνοι μαθητές: Εργάσθηκαν όλα τα παιδιά του Γ4 τμήματος του 2ου Γυμνασίου Ευόσμου (σχ.έτος:2013-14)

ΓΕΝΙΚΑ : Τα πέτρινα γεφύριαΑισθητική-Ανάγκες που τα δημιούργησαν-Σημειολογία- Πηγή

έμπνευσης για την τέχνη

Τα πέτρινα γεφύρια αποτέλεσαν και αποτελούν έργα τέχνης που ομορφαίνουν το γύρω τοπίο και ξεκουράζουν τα μάτια και την ψυχή μας, γιατί δένουν άψογα με το τοπίο, το σέβονται, αφού τα υλικά κατασκευής τους είναι παρμένα από τον ίδιο χώρο και οι μάστορές τους εξειδικευμένοι εργάτες που μελετούσαν τις ιδιαιτερότητες του κάθε ποταμού που έπρεπε να γεφυρωθεί.

• Από τα γεφύρια περνούσαν τα καραβάνια των εμπόρων και των ξενιτεμένων προς τη βόρια Βαλκανική και τη κεντρική και ανατολική Ευρώπη, οι κτηνοτρόφοι κατά τις εξαμηνιαίες μετακινήσεις τους.

• Με τη βοήθεια τους διακινούνταν τα αγαθά, συνδεόταν οι πόλεις μεταξύ τους και το σημαντικότερο συντελούσαν στη μεταφορά και στην ανταλλαγή γνώσεων, στην ανάπτυξη της κάθε περιοχής και στην επικοινωνία των ανθρώπων που τα φυσικά εμπόδια τους τη στερούσαν

Δεν είναι τυχαία η επιλογή πέτρινων γεφυριών για να δηλωθεί σημειολογικά η επικοινωνία των λαών με το νόμισμα του Ευρώ. Οι γέφυρες στην οπίσθια όψη των ευρώ συμβολίζουν την επικοινωνία μεταξύ των λαών της Ευρώπης, καθώς και μεταξύ της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου.

Είναι πολλά και τα λογοτεχνικά και θεατρικά κείμενα που γράφτηκαν γι’αυτά: Δημοτικά τραγούδια: Το γιοφύρι της Άρτας,Της Τρίχας το γεφύρι,Το γεφύρι της

Δράμας, Ποιήματα: Γκανά: Γεφύρι πέτρινο, Γέρου: Τα γεφύρια της αβύσσου,Κυμοθόη: Tων λαών το γεφύρι ,Αλκαίου: Ηπειρώτικο, Θέατρο: Καζαντζάκη

Ο πρωτομάστορας, Μυθιστορήματα ΄Αντριτς : Το γεφύρι του Δρίνου,Κανταρέ: Το γεφύρι με τις τρεις καμάρες, Φακίνου: Το όνειρο του πρωτομάστορα Νικήτα,

Παπαμόσχου: Το γεφύρι της Ανατολής…

Έργα ζωγραφικής

Οι μάστοροι

Οι μάστοροι των πετρογέφυρων προέρχονταν από την ίδια περιοχή και ήταν οργανωμένοι σε μικρές ομάδες, τα λεγόμενα μπουλούκια ή συνάφια. Oι Kουδαραίοι (από τη συνθηματική τους γλώσσα«κούδα»που σημαίνει πέτρα), ξεκινούσαν για τις δουλειές τους τον Aπρίλη και γύριζαν το φθινόπωρο. Έκτιζαν εκκλησίες, τζαμιά, αρχοντικά, σεράγια και οι καλύτεροι γινόταν κιοπρουλήδες ,γεφυράδες από τη λέξη κιοπρού που στα Τούρκικα σημαίνει γεφύρι.

• Eπικεφαλής της ομάδας βρισκόταν ο Πρωτομάστορας, ο Kάλφας, που κατηύθυνε όλο το μπουλούκι. Tο τελευταίο, αποτελούσαν κάθε λογής ειδικότητες. Nταμαρτζήδες, χτίστες, λασπατζήδες, μαρμαρογλύφτες, ξυλογλύφτες, ζωγράφους και πολλά μικρά παιδιά τα λεγόμενα τσιράκια και φυσικά αρκετά ζώα.

Υλικά–ΚατασκευήΤην απόφαση για να στηθεί ένα γεφύρι έπαιρνε ένα άτομο αλλά κι ένα χωριό. Στην πρώτη περίπτωση μπορούσε να είναι κάποιος πλούσιος κάτοικος της περιοχής, κάποιος ηγούμενος ή και κάποιος τούρκος αξιωματούχος που αναλάμβαναν και τη δαπάνη. Για ηθικό αντάλλαγμα το γεφύρι έπαιρνε το όνομά τους χωρίς όμως να είναι ο κανόνας.

Τα υλικά που χρησιμοποιούνταν στην κατασκευή ήταν υλικά που αφθονούσαν στην περιοχή ὀπως ο σχιστόλιθος, ενώ στη συνδετική ύλη αποτελούσε μίγμα τριμμένου κεραμιδιοὐ, σβησμένου ασβέστη, ελαφρόπετρας, χώμα, νερό και ξερά χόρτα «κουρασάνι». Σε πολλές περιπτώσεις δεν παρέλειπαν να ρίξουν μέσα μαλλιά ζώων, τσόφλια αυγών για μεγαλύτερη σταθερότητα του κτισίματος.

Κατασκευή • Αποφεύγονταν οι επίπεδες επιφάνειες των ποταμών, γιατί η πολλή λάσπη δημιουργούσε προβλήματα στερέωσης.

• Το πιο πρόσφορο μέρος ήταν κάποιο στένωμα του ποταμού με αρκετά βράχια. Το χτίσιμο ξεκινά ταυτόχρονα και από τις δυο πλευρές της βάσης και προχωρά σταδιακά προς την κορυφή διαμορφώνοντας το τόξο.

• Οι πέτρες του τόξου έχουν σχήμα σφήνας και στην κορυφή του τόξου τοποθετείται τελευταία η πέτρα «κλειδί».

• Πετρογέφυρα υπάρχουν Μονότοξα, Δίτοξα, Τρίτοξα ή και με περισσότερα τόξα, ημικυκλικά ή οξυκόρυφα

• Το οδόστρωμα είναι λιθόστρωτο, με μαύρη πέτρα και άσπρες αρκάδες (πέτρες στενόμακρες) και ακολουθεί τις καμπύλες των τόξων.Στα πλάγια «σήκωναν» πεζούλια για την προστασία των περαστικών. Τα πεζούλια αυτά διαμορφώνονται με αρκάδες, βαλμένες κάθετα στην επιφάνεια του λιθόστρωτου.

• Σε κάθε γεφύρι κρεμούσαν μια μικρή καμπάνα κάτω από την κορυφή της καμάρας. Όταν φυσούσε δυνατός αέρας, χτυπούσε η καμπάνα και προειδοποιούσε τους περαστικούς για τον αυξημένο κίνδυνο. Συχνά σε κάθε γεφύρι ύπηρχε κάποιο κτίσμα σημαντικό για τους κατοίκους: μύλος ή χάνι.

Θρύλοι Τα γεφύρια κατασκευασμένα επί τουρκοκρατίας και ιδιαίτερα στα μέσα 17ου- 18ου αιώνα είναι το σύμβολο του αγώνα του ανθρώπου να τιθασεύσει τα στοιχεία της φύσης. Στον αγώνα αυτό καταθέτει χρόνο , μόχθο και πλούτη και οδηγείται λόγω των ελλείψεων των κατασκευαστικών μέσων στα όρια της απελπισίας μπροστά στην αντίσταση που συναντά. Στα παλιά χρόνια αλλά κυρίως 17ο και 18ο αιώνα ο άνθρωπος δεν έχει άλλη επιλογή από το να καταφύγει στον εξευγενισμό της φύσης με ξόρκια, φτάνοντας ακόμα και στη θυσία αγαπημένων προσώπων.. Χαρακτηριστικό είναι το γεφύρι της Άρτας όπου για να στεριώσει η κατασκευή απαιτείται η θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα

Σε μερικά μέρη υπάρχουν φυσικές γέφυρες, ενωμένοι βράχοι πάνω από ποτάμια που έγιναν άριστα περάσματα μετά από μικρές επεμβάσεις των ανθρώπων. Οι γέφυρες αυτές θεωρούνται έργα υπερφυσικών όντων, διαβολογέφυρα ή λέγεται ότι προέκυψαν από τη σύμπραξη του μάστορα και του διαβόλου.

• Συχνά τα γεφύρια συνδέονται με βεντέτες, φονικά που γίνονται σε αυτά αλλά και με πνιγμούς που κάνουν τους συγγενείς των πνιγμένων να δίνουν το όνομα των αδικοχαμένων σε αυτά.

• Κοντά σε κάποια ανακαλύφθηκαν τάφοι που στη συνέχεια συνδέθηκαν με το γεφύρι

• Κάποτε κλέφτες που σώθηκαν εξαιτίας του γεφυριού στη συνέχεια βοήθησαν στην ανάπτυξη της περιοχής.

• Εξωπραγματικό αλλά ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι σε μια περίπτωση το ίδιο το ποτάμι με τη βοή του απαιτεί να θυσιαστεί ένα τρυφερό μοσχαράκι κι όχι ένα οποιοδήποτε ζώο, εκφράζοντας τις προτιμήσεις των μαστόρων!!! Ακόμη μαθαίνουμε ότι ένα στοιχειωμένο σμήνος μέλισσες απομάκρυνε τους διαβάτες από γεφύρι, όταν το πέρασμα γινόταν επικίνδυνο για τον κόσμο.

Πέτρινα Γεφύρια στη Μακεδονία Στη Μακεδονία σώζονται πάνω από 140 πέτρινα γεφύρια τα περισσότερα κατασκευασμένα την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ως προς τη γεωγραφική κατανομή τα περισσότερα βρίσκονται στους νομούς Καβάλας και Σερρών, όμως, τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά και με τις πλουσιότερες παραδόσεις τα συναντάμε στο νομό Γρεβενών. Παρακάτω θα ασχοληθούμε με τα πιο σημαντικά γεφύρια των νομών: Α. ΓρεβενώνΒ. Κοζάνης Γ. ΚαστοριάςΔ. ΣερρώνΕ. ΗμαθίαςΣΤ. Πιερίας

ΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ TOY NOMOY ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Το γεφύρι της Πορτίτσας Το γεφύρι της Πορτίτσας βρίσκεται στο νομό Γρεβενών και απέχει από την ομώνυμη πρωτεύουσα 45 χιλιόμετρα. Ο ποταμός που περνά κάτω από την κάμαρα του γεφυριού είναι ο Βενέτικος ποταμός, παραπόταμος του Αλιάκμονα. Η κατασκευή της γέφυρας υπολογίζεται το 1743 και σύμφωνα με πηγές χτίστηκε με προσφορές από το Μοναστήρι του Σπηλαίου. Είναι δίτοξο με το άνοιγμα του μεγάλου τόξου να φτάνει στα 13,80μ και του μικρού τα 5μ. Το συνολικό του μήκος είναι 34 μ. και το πλάτος του 2,70 μ. , το δε συνολικό του ύψος του φτάνει τα 7,80 μ.

Γεφύρι του Σπανού

Βρίσκεται μεταξύ των χωριών Κοσμάτι και Κηπουρειό, στο Βενέτικο ποταμό, ΝΔ των Γρεβενών. Επισκευάστηκε και ανακατασκευάστηκε πολλές φορές. Πεντάτοξο γεφύρι, με άρπιζες και ανακουφιστικά ανοίγματα πάνω από τα βάθρα.

Έχει οριζόντια επιφάνεια και το συνολικό μήκος του είναι 85 μ. ενώ το πλάτος του είναι 3,60 μ. και με άνοιγμα κάθε κάμαρας τα 10,40 μ. Είναι το μεγαλύτερο σωζόμενο πέτρινο γεφύρι της Μακεδονίας. Φέρει το όνομα του Μουσταφά Πασά ή Σπανού, από το Αργυρόκαστρο, από τον οποίο χρηματοδοτήθηκε η τελευταία ανακατασκευή του το 1846, πάνω στα ερείπια διπλής γέφυρας που είχε χτιστεί από το Σουλτάνο Βαγιαζίτ.

Μέχρι το 1980 μάλιστα σωζόταν ο τάφος του Σπανού δίπλα στο γεφύρι αλλά καταστράφηκε από τυμβωρύχους.

Γεφύρι Ζιάκα(Τουρκογέφυρο)

Η κοινότητα του Ζιάκα είναι χτισμένη σε 900 μ. υψόμετρο. Βρίκεται 19 χλμ. ΝΔ των Γρεβενών . Κάτω από το γεφύρι περνά ο Βελονιάς ποταμός, παραπόταμος του Βενέτικου. Είναι πατρίδα του θρυλικού ήρωα Θεόδωρου Ζιάκα, από όπου πήρε και το όνομα. Το πέτρινο γεφύρι του Ζιάκα που χτίστηκε επί Τουρκοκρατίας βρίσκεται 3 χλμ. μακριά από το ομώνυμο χωριό. Χτίστηκε πριν από το 1885 και είναι εύκολα προσβάσιμο. Είναι δίτοξο με σαφώς μεγαλύτερη την κύρια (Δυτική) καμάρα, που φτάνει σε ύψος τα 7,50 μ. Το συνολικό μήκος του γεφυριού είναι περίπου 41 μ. και το πλάτος 3,10 μ. Σύμφωνα με τις ιστορικές παραδόσεις εκεί έγινε η μάχη μεταξύ του Γιαννούλα Ζιάκα, αδερφού του Θεόδωρου και των Τούρκων. Κοντά στο γεφύρι βρέθηκαν τάφοι.

Γεφύρι Πραμόριτσας ή του Ανθοχωρίου Πρόκειται για ένα πανέμορφο

γεφύρι, ένα πραγματικό έργο τέχνης που βρίσκεται στα όρια των νομών Γρεβενών και Κοζάνης, στον ποταμό Πραμόριτσα, παραπόταμο του Αλιάκμονα, μεταξύ των χωριών Κληματάκι και Ανθοχώρι. Το γεφύρι είναι τετράτοξο, με κύριο τόξο το βόρειο, ελεύθερου ανοίγματος 15μ. και ύψους 9μ. με συνολικό μήκος που αγγίζει τα 49μ.. Προφορική παράδοση τοποθετεί την κατασκευή του γεφυριού περίπου στα 1770-1780 με χρηματοδότηση κάποιου τσέλιγκα που έχασε την μονάκριβη κόρη του από τα ορμητικά νερά του ποταμού. Ο τραγικός πατέρας το θεώρησε σημάδι του Θεού, που ήθελε να τον τιμωρήσει για την πλεονεξία του.

Γεφύρι Τρικώμου ( Αζιζ Αγά)

Κοντά στο χωριό Τρίκωμο του νομού Γρεβενών, βρίσκεται το τρίτοξο γεφύρι του Αζίζ-Αγά. Διαθέτει το μεγαλύτερο σε άνοιγμα τόξο από τα σωζόμενα γεφύρια της Μακεδονίας, που φθάνει τα 15 μέτρα και συνολικό μήκος τα 70 μέτρα. Στα δύο βάθρα του φέρει δύο μικρά ανακουφιστικά ανοίγματα ενώ στα δύο του μεσόβαθρα υπάρχουν τριγωνικές προεξοχές για την εξομάλυνση της ροής του νερού.Κτίστηκε επί τουρκοκρατίας το 1727 και χρηματοδοτήθηκε από τον Αζίζ-Αγά. Στην πορεία της κατασκευής του αποδείχθηκε πολύ δύσκολο έργο, αφού κατέρρευσε δύο φορές και λίγο έλειψε να στοιχίσει το "κεφάλι" του πρωτομάστορα.

Γεφύρι του πασά Κοντά στο δρόμο Γρεβενών –Κοζάνης, κάτω από το χωριό Κοκκινιά, βρίσκονται τα ερείπια του γεφυριού του Πασά, του μεγαλύτερου γεφυριού της Μακεδονίας. Χτίστηκε περίπου το 1806, όντας σημαντικότατο πέρασμα του ποταμού Αλιάκμονα, τον οποίο και γεφυρώνει. Το μήκος του γεφυριού έφτανε (ίσως και ξεπερνούσε ) τα 100 μ. και είχε έξι ανόμοιες καμάρες και πάνω από τα μεσόβαθρα του ανακουφιστικά ανοίγματα. Το ύψος της μεγάλης του καμάρας ήταν 15μ. και κάτω από αυτήν υπήρχε κρεμασμένο κυπρί (καμπανάκι), που ειδοποιούσε τους διαβάτες ότι το πέρασμα ήταν επικίνδυνο όταν, λόγω του αέρα και της ορμής του νερού, χτυπούσε.

Γκρεμίστηκε στις 14 Απριλίου του 1941 από τους Άγγλους για να μην περάσουν οι Γερμανοί. Στο πλάι υπήρχε Τουρκικό φυλάκιο. Ο μύθος της κατασκευής του μοιάζει με αυτόν του γεφυριού της Άρτας, όπου θέλει τον πρωτομάστορα να θάβει στα θεμέλια τη γυναίκα του, για να στεριώσει το γεφύρι.

Γεφύρι Σταυροποτάμου (Κηπουρειού)

Το γεφύρι του Σταυροποτάμου είναι χτισμένο περίπου το 1880 στον Σταυροπόταμο ποταμό, παραπόταμο του Βενέτικου, και είναι εύκολα προσβάσιμο, μια και είναι πολύ κοντά και ορατό από το δρόμο.

Επίσης βρίσκεται πολύ κοντά στο γεφύρι του Σπανού. Έχει τέσσερις μεγάλες ημικυκλικές άνισες καμάρες, με ανακουφιστικό άνοιγμα στο δεύτερο μεσόβαθρο και δύο κύρια τόξα.

Το μήκος του φτάνει τα 48μ., το πλάτος τα 3,70μ. και το άνοιγμα της μεγαλύτερης καμάρας του είναι 6,90μ. κατά την παράδοση από το γεφύρι αυτό περνούσαν τα καραβάνια πηγαίνοντας για Θεσσαλονίκη ή Γιάννενα και παλαιότερα αποτελούσε μέρος του δρόμου που συνέδεε το Μέτσοβο με τα Γιάννενα.

Γεφύρι Κατσογιάννη (Σπηλαίου ή Μύλου)

Βρίσκεται 2 χλμ. ανατολικά του χωριού Σπήλαιο. Γεφυρώνει τον Βελόνια, παραπόταμο του Βενέτικου ποταμού, και χτίστηκε περίπου στα 1800.

Είναι τρίτοξο γεφύρι, με συνολικό μήκος πάνω από 50 μ. Σήμερα σώζονται μόνο τα δυο βορειότερα τόξα του, ενώ το νότιο καταστράφηκε και αντικαταστάθηκε από κατασκευή με οπλισμένο σκυρόδεμα. Το πλάτος του είναι 2,60 μ. και το ύψος της μεγαλύτερης (μεσαίας) καμάρας 7 μ. περίπου.

Σώθηκε τμήμα του καλντεριμιού και του στηθαίου (προστατευτικές κατασκευές εκατέρωθεν του καταστρώματος του γεφυριού). Την ονομασία του την οφείλει σε σωζόμενο παρακείμενο μύλο, ιδιοκτησίας του ενοριακού ναού του Αγ. Αθανασίου Σπηλαίου, που τον δούλευε κάποιος Κατσογιάννης.

ΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ

Γεφύρι του Κριμηνίου

Το γεφύρι του Κριμηνίου χτίστηκε το 1802 πάνω στον ποταμό Πραμόριτσα ή Πολύστροφο, παραπόταμο του Αλιάκμονα. Κατασκευάστηκε για να συνδέσει το Κριμήνι με το Τσοτύλι. Το γεφύρι στο Κριμήνι κτίστηκε το 1802 με έξοδα του κ. Παπαστέργιου, ιερέα του Κριμηνίου. Αρχικά είχε μήκος 45 m και αποτελούνταν από πέντε διαδοχικά σε μέγεθος τόξα, μέχρι που ανατινάχτηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1947 Το πλάτος του παλιού οδοστρώματος ήταν 2,70m. Πλέον είναι 3,70m διότι η τσιμεντένια πλάκα που κάλυψε το γεφύρι, προεξέχει. Στο γεφύρι προστέθηκαν (προπολεμικά) σιδερένια κάγκελα.

Μεγάλο γεφύρι Χρυσαυγής Το γεφύρι του Παλιομάγερου ή μεγάλο γεφύρι της Χρυσαυγής, είναι χτισμένο πάνω από τον Παλιομάγερο και παλιά συνέδεε τον Οικισμό της Χρυσαυγής με τον Πεντάλοφο και το Δίλοφο. Η κατάστασή του είναι πολύ καλή. Είναι μονότοξο μ ε άνοιγμα τόξου 14,20μ και ύψος τόξου 9,10μ.Το μήκος του καταστρώματος είναι 25μ. και το πλάτος του 3,40μ. Κατά την παράδοση, το γεφύρι κτίστηκε το 1854 με τη χορηγία ενός ληστή, του Νικόλαου Ζάμπρου από το Πολυνέρι Γρεβενών. Σε μία καταδίωξή του από τα αποσπάσματα, δεν κατάφερε να περάσει το ρέμα που εκείνη τη μέρα ήταν πλημμυρισμένο και ζήτησε από τους Χρυσαυγιώτες να τον κρύψουν. Ως αντάλλαγμα χρηματοδότησε την κατασκευή του γεφυριού, και επιθεωρούσε το έργο κρυμμένος στον παρακείμενο νερόμυλο. Ως αρχιμάστορας θεωρείται οΔιλοφίτης «Νικόλαος Αναγνώστης Τζιούφας», ο οποίος λέγεται ότι κατασκεύαζε ακόμα και τα εργαλεία του

Το γεφύρι του Κοιλαδίου

Το γεφύρι του Κοιλαδίου είναι χτισμένο δίπλα στον ομώνυμο οικισμό και ενώνει τις όχθες του Τσαβαλεριώτικου ρέματος .Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα από αυτοκίνητα που περνάνε πάνω από αυτό. Το μήκος του φθάνει τα 15 μέτρα, το πλάτος του είναι 2 και το ύψος του 6,5 μέτρα. Κατά τους θερινούς μήνες η βλάστηση το κατακλύζει . Παλιότερα, κοντά στο γεφύρι λειτουργούσε και νερόμυλος. Το 1905, και μετά από πολλές πλημμύρες που παρέσερναν τα μέχρι τότε ξύλινα γεφύρια του Κοιλαδίου, οι κάτοικοί αποφάσισαν να χτίσουν ένα πέτρινο. Το έργο το ανέθεσαν σε Πολυκαστανιώτες μαστόρους, οι οποίοι, άνοιξαν θεμέλια στους δυο αντίκρυ βράχους και ζήτησαν από τους κατοίκους να θυσιάσουν ένα ζώο για να στεριώσει το γεφύρι. Οι κάτοικοι πρότειναν έναν πετεινό και έπειτα ένα πρόβατο αλλά οι μάστοροι αρνήθηκαν και τα δύο, γιατί επιθυμούσαν το μοσχαράκι του χότζα που έβοσκε παραδίπλα. Για να μην αποκαλύψουν τις προθέσεις τους στους Κοιλαδιώτες, τους ζήτησαν να αποφασίσει το ρέμα ποια θυσία θέλει. Έτσι περίμεναν μια μέρα που έβρεχε, και αφουγκράστηκαν τη βουή του ρέματος στη χαράδρα. Η βουή ακουγόταν σαν μουγκρητό μόσχου, και έτσι θυσιάστηκε το μοσχάρι!

ΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

Γεφύρι της Ζούζουλης

Το γεφύρι της Ζούζουλης βρίσκεται σήμερα περιτριγυρισμένο από πυκνά δάση και ψηλές κορυφές, έξω από κάθε δρόμο και μακριά από κάθε πέρασμα. Ωστόσο, μέχρι περίπου το Β' Παγκόσμιο πόλεμο, το γεφύρι της Ζούζουλης βρισκόταν πάνω στο βασικότερο μονοπάτι ανάμεσα στη Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο. Συνέδεε το χωριό Ζούζουλη, βορειοδυτικά του γεφυριού, με τα Γρεβενά και το Τσοτύλι. Είναι μονότοξο, με μήκος περίπου 25 μέτρα και ύψος 7 μέτρα. Κατά μια εκδοχή κατασκευάστηκε από χτίστες από τα μαστοροχώρια της Κόνιτσας, το 1880, με χορηγό έναν αγωγιάτη από την Φούρκα της Κόνιτσας, που είχε χάσει τον αδελφό του στα ορμητικά νερά του ποταμού.

Γεφύρι Του Κουσιουμπλή

Το γεφύρι του Κουσιουμπλή χτίστηκε στα τέλη 18ου ή αρχές 19ου αιώνα, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες σε μια έρευνα του 1994. Γεφυρώνοντας το Ζουζουλιώτικο ρέμα συνέδεε τη Ζούζουλη με το Επταχώρι, την Ήπειρο με την Δυτική Μακεδονία. Δίπλα του υπήρχε και λειτουργούσε νερόμυλος. Είναι μονότοξο με άνοιγμα τόξου 13,50μ και ύψος τόξου 8,30μ.. Το κατάστρωμα του έχει μήκος 42μ. Και πλάτος 2,40μ.Αναφέρονται ως κτίστες οι Γεώργιος Δήμος, Τσιαμοχρήστος, και οι αδερφοί Γαλάνη, όλοι τους μάστορες από το Επταχώρι. Το γεφύρι εντασσόταν στον πολυσύχναστο επί τουρκοκρατίας δρόμο που οδηγούσε από την Ήπειρο στη Μακεδονία μέσω Φούρκας.

Γεφύρι Στο Νεστόριο Τετράτοξο πέτρινο γεφύρι που βρίσκεται, στις παρυφές του Γράμμου, στον οικισμό του Νεστορίου (νομός Κατοριάς). Γεφυρώνει, κοντά στις πηγές του, τον ποταμό Αλιάκμονα. Στον περιβάλλοντα χώρο διεξάγεται το ετήσιο River Party του Νεστορίου. Το όνομα Αλιάκμων είναι σύνθετο και προέρχεται από το άλς (άλας, θάλασσα) και από το άκμων (αμόνι). Μια αρχαία παράδοση λέει ότι όσα πρόβατα έπιναν νερό από τον Αλιάκμονα άλλαζαν χρώμα και γίνονταν λευκά. Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται από μια καταγραφή του Λατίνου συγγραφέα Πλίνιου (23-79 μ.Χ.), που μεταφρασμένη από τα λατινικά, λέει: "Ωσαύτως εν Μακεδονία, όσοι θέλουσι να έχωσι πρόβατα λευκά άγουσιν εις τον Αλιάκμονα, όσοι δε μέλανα εις τον Αξιόν".

ΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ

Το γεφύρι της Αγγίστας Το γεφύρι της Αγγίστας, γεφυρώνει τον ποταμό Αγγίτη κοντά στον οικισμό του σιδηροδρομικού σταθμού Αγγίστας είναι κτίσμα του 16ου αιώνα και το μεγαλύτερο γεφύρι της Ανατολικής Μακεδονίας

Έχει πολύ μεγάλο πλάτος 4,5μ.και ιδιαιτερότητα στον τρόπο κατασκευής των τυμπάνων: αποτελείται από 3 παράλληλους τοίχους με κενά ανάμεσά τους αντί για ένα συμπαγή τοίχο ανάμεσα στα τόξα.Η ιδιαιτερότητά του με τα οξυκόρυφα τόξα και το ιδιαίτερο σύστημα λιθοδομής παραπέμπει σε γνωστά γεφύρια της Βαλκανικής που κατασκεύασε ο αρχιτέκτονας του 16ου αι. Σινάν

Γεφύρι της κάτω Μπέλιτσας

Είναι δίτοξο γεφύρι πάνω στον ρέμα της Μπέλιτσας με μήκος 25μ.,πλάτος 2,3μ. Και ύψος 9 μ.Το άνοιγμα του μεγάλου τόξου 11μ. και ύψος 3,5μκαι το μικρότερο τόξο με άνοιγμα 3μ. και ύψος 1,5μ.Η διαφορά ύψους οφείλεται στην ύπαρξη καταρράχτη.Παλαιότερα από κει περνούσε ο δρόμος που οδηγούσε στις Σέρρες.

ΓΕΦΥΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ

Γεφύρι της Μπαρμπούτας

Βρίσκεται μέσα στη πόλη της Βέροιας , στον παλιό εβραϊκό συνοικισμό της Μπαρμπούτας. Γεφυρώνει το ρέμα Τριπόταμο. Είναι μονότοξο γεφύρι με άνοιγμα τόξου 10 μ. και ύψος 12,40μ.Το μήκος του καταστρώματος φτάνει τα 20μ. Και το πλάτος του τα 2,10μ.

Είναι μονότοξο γεφύρι χτισμένο πάνω στο χείμαρρο Μαυρονέρι. Στο γεφύρι της Μόρνας σύμφωνα με το θρύλο, η μορφή ενός βράχου στις όχθες του ποταμού είναι το κεφάλι του στοιχειωμένου, που τον έθαψαν οι μάστορες κάτω από το γεφύρι για να στεριώσει .

ΓΕΦΥΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΠΙΕΡΙΑΣ

Γεφύρι της Μόρνας

Επίλογος Ατενίζοντας κανείς τα γεφύρια είναι αδύνατο να μην διαπιστώσει πόσο πολύ σεβάστηκαν οι προγονοί μας το φυσικό περιβάλλον. Οι ανθρώπινες αυτές κατασκευές ταιριάζουν αρμονικά με το τοπίο. Σε πολλές περιπτώσεις μένεις με την εντύπωση πως υπήρχαν εκεί από πάντα. Θαρρείς πως δημιουργήθηκαν μαζί με τα ποτάμια, τις κοιλάδες, την βλάστηση… Δυστυχώς, πολλά από τα πετρογέφυρα έχουν καταστραφεί μερικώς ή ολοσχερώς από φυσικά αίτια, όπως σεισμικές δονήσεις, καταρρεύσεις, πλημμύρες, ανθρωπογενείς παράγοντες, π.χ ανατινάξεις στη διάρκεια πολεμικών συρράξεων, καταβυθίσεις σε τεχνητές λίμνες… Μπορεί ελάχιστα από αυτά να χρησιμοποιούνται καθημερινά, όμως τίποτα δεν μειώνει την αξία τους. Σήμερα, τη θέση των παλιών πέτρινων γεφυριών πήραν νέες κατασκευές από τσιμέντο ομοιόμορφες, άχαρες με χρηστική μόνο αξία. Τα παλιά γεφύρια, μακριά από τους σύγχρονους προορισμούς, ερημώνουν και καταρρέουν. Δείγματα λαμπρού πολιτισμού που θα έπρεπε να διαφυλαχτούν με κάθε θυσία, αφήνονται στην τύχη τους. Άγνωστα τα περισσότερα στο πλατύ κοινό, κρυμμένα σε απόκρημνα φαράγγια ή σκεπασμένα από τη λάσπη των αιώνων περιμένουν όλους εμάς να τα αναδείξουμε.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία

• Τσότσος Γ. «Μακεδονικά Γεφύρια»• Μαντά Σπ. «Ηπειρώρτικα Γεφύρια»• http://petrinagefiria.com/• http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/

2000/02/13022000.pdf• http://www.grevena.gr/perivallon/index.php?

option=com_content&task=blogcategory&id=54&Itemid=175

• http://www.serrelib.gr/pdf/gefyria_1.pdf• http://www.monopatia-pindos.gr/index.php?

option=com_content&view=article&id=108&lang=el

• http://www.ecokoz.gr/home/index.php?option=com_content&task=view&id=41&Itemid=56

• http://7gym-laris.lar.sch.gr/ergasies/KATASKEVES/files/gefyriaparadosi.htm