НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ЗАРИМ МАРШРУТЫГ БОЛОВСРОНГУЙ БОЛГОХ НЬ

Э. МӨНХЖАВХЛАН, Г. ДАВААЦЭРЭН

ШУТИС-БУХС, Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн удирдлага болон Маркетингийн удирдлага мэргэжлийн оюутан

E-mail: Tsooj.2611@yahoo.com, mr.datse@gmail.com

Хураангуй

Монгол улсын эдийн засагт нөлөөлөх олон хүчин зүйлсийн дотор хотын нийтийн тээврийн үйлчилгээ тодорхой байр суурь эзлэнэ. Орчин үеийн хотыг сайтар зохион байгуулагдсан нийтийн тээврийн үйлчилгээгүйгээр төсөөлөхийн аргагүй бөгөөд нийтийн тээврийн үйлчилгээ нь нийгмийн захиалгат үйлчилгээ гэдэг утгаараа эрэлтийн хэмжээ нь харьцангуй тогтмол байдаг. Үйлчилгээний гол эрэлт нь өглөө оройд иргэд ажил руугаа зорчих, буцаж харих бөгөөд оргил ачааллын үед зорчигчдын эрэлтийг хангаж байхаар нийтийн тээврийн хэрэгслийн төрөл, тоог тооцоолж, үйлчилгээний цагийн хуваарь, давтамжийг төлөвлөдөг.

Түлхүүр үг: Автобус, Тээвэр, Рейс, Чиглэл, Зорчигч

Оршил

Хотын оршин суугчдын зорчих хэрэгцээг хангахын тулд нийтийн тээврийн хэрэгслийн зорчигчдод үзүүлэх үйлчилгээний удирдлага, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, зорчигчдод үйлчлэх чанарын үзүүлэлтүүдийг сайжруулах, төлөвлөлтийг боловсронгуй болгох асуудал чухал юм. Нийтийн тээврийн үйлчилгээ нь орчин үед улам боловсронгуй болж хөгжиж байгааг харгалзан манай улсын хөгжил байдалд тохирсон удирдлага зохион байгуулалтыг бий болгох явдал чухлаар тавигдаж байна. Монголын эдийн засагт нөлөөлөх олон хүчин зүйлсийн

дотор хотын нийтийн тээврийн үйлчилгээг оновчтой зохион байгуулах, дэвшилтэт арга хэлбэрүүдийг өөрийн онцлогт тохируулан хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Учир нь өнөөгийн нийтийн тээвэрт үйлчилгээ явуулж байгаа 600 гаруй автобус ашиглалтын хугацаа дууссан үүнийгээ дагаад шатахуун зарцуулалт болон засвар үйлчилгээний зардал өндөр байна. Олон хүчин зүйлсийн нөлөөллийг судалж шинжилснээр маршрутын дахин төлөвлөлтийг боловсруулж, үйлчилгээний чанар болон үр ашгийг дээшлүүлж, байгууллагын зардлыг бууруулна.

Нийтийн тээврийн үйлчилгээ

Нийслэлийн Нийтийн Тээврийн газар нь Захиргааны алба, Тээврийн төлөвлөлтийн хэсэг, Диспетчерийн алба, Хяналт шалгалтын хэлтэс гэсэн нэгжтэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Тус газар нь 66 чиглэлд төрийн өмчит 3, хувийн хэвшлийн 23 компаны нийт 976 том оврын автобустай гэрээ байгуулан ажиллаж байна. Нийтийн тээврийн газраас үйлчилгээний компаниудад тэдгээрийн шугамын цаг, рейсийн нэгдсэн даалгаварыг гаргаж өгч нийслэлийн нийтийн тээврийн бодлого зохицуулалтын хөдөлгөөний хяналтын системээр хянадаг. Түүнээс гадна диспетчерүүд биечлэн хяналт тавьдаг. Мөн

нийтийн тээврийн үйлчилгээний компаниудын шугамын цаг, рейсийн нэгдсэн даалгаварыг 21 хоногийн интервалаар гаргаж, өдөр бүрийн гүйцэтгэлийг үнэлдэг.

Нийслэлийн тээврийн бодлого зохицуулалтын хөдөлгөөний хяналтын систем гэдэг нь тухайн чиглэлийн автобус болон харъяалагдах жижиг оврын тээврийн хэрэгслүүд нь чиглэлийнхээ дугаар цагийн дагуу зорчигдодоо тээвэрлэж байгаа эсэхийг хянадаг хяналтын систем юм. Өөрөөр хэлбэл бүх том оврын автобуснууд дотоод сүлжээнд холбогдсон холбоотой байдаг бөгөөд хотын болон хот орчмын газруудад байрласан нийт 59 станц хяналт тавьж, дотоод холбоогоор мэдээлж хөдөлгөөн хяналтын системийн серверт мэдээлэл ирж байдаг.

Нийтийн тээврийн

Зураг 1.

Эдгээр 31 маршрутаас эхлэл эсвэл эцсийн зогсоол нь “5

Үндсэн

Буухиа

Туслах

Хот орчим

Зуслан

0 10 20 30 40 50 60 70

66

28

22

18

9

2013

Эдгээр сонгогдсон 17 маршрутыг “5 шар – Офицеруудын ордон” чиглэлтэй давхацсан болон давхцаагүй хэсгээр нь 2 хувааж маршрутын шинэ төлөвлөлтийг хийсэн.

Зураг 2. Зорчигч тээврийн одоогийн маршрутууд

Зураг 3.Маршрутыг хуваасан байдал

ҮЙЛЧЛЭХ АЖ АХУЙН НЭГЖ,

БАЙГУУЛЛАГАД/д Чиглэлийн нэр

Эр

гэл

тий

н

урт

/км

/

Эр

гэл

тий

н

хуга

цаа

/ми

н/

АЖЛЫН АМРАЛТЫН

Өдөрт үйлчлэх Т/Х тоо

Нийт цагНийт

рейс

Өдөрт үйлчлэх Т/Х тоо

Цаг Рейс

ОН

ӨА

АТ

ҮГ 1-Р БААЗ

1 М:13 "Шархад - III, IV хороолол" 28 87 20 274:05:00 149.5 18 228:45:00 152.52 М: 22 "Нисэх - Ард кино театр" 37.5 100 10 135:42:00 69 10 133:44:00 683 М:37 " Нарангийн гол - Ард кино театр" 28.4 90 10 134:06:00 74.5 8 106:12:00 59

2-Р БААЗ4 Т:2 "ХМК - Офицеруудын ордон" 31.4 130 16 225:20:00 104 14 171:10:00 795 Т:5 "Офицеруудын ордон - III, IV хороолол" 19 72 10 140:15:00 93.5 8 98:15:00 65.5

3-Р БААЗ6 М:14 "Улиастай - Ард кино театр" 25.4 85 6 86:57:00 55.5 6 79:07:00 50.5

7 М:26 "Их Наран - МУБИС" 25.8 90 15 206:00:00 103 9 110:00:00 55Блюбус ХХК 8 М:4 "Толгойт - Халдвартын эмнэлэг" 28.4 104 18 237:00:00 118.5 10 124:00:00 62

Эрдэм транс ХХК 9 М:5 "Баянхошуу - МУБИС" 34 87 8 106:20:00 58 3 38:30:00 21

Автобус нэгдэл ХХК 10 М:5 "Баянхошуу - МУБИС" 34 87 9 124:40:00 68 6 79:45:00 43.5

Трансбус ХХК 11 М:5 "Баянхошуу - МУБИС" 34 87 3 42:10:00 23 3 36:40:00 20

Эрдэм транс ХХК 12 М: 23 "Зүүн салаа - Халдвартын эмнэлэг" 39.8 128 13 182:28:00 80.5 9 117:52:00 52

Автобус нэгдэл ХХК 13 М: 23 "Зүүн салаа - Халдвартын эмнэлэг" 39.8 128 15 209:40:00 92.5 10 128:04:00 56.5

Мяралзаа ХХК14

М:32 "ОУБДС - Чулуун овоо - Жанжин клуб"

30.6 120 18 247:00:00 123.511 137:00:00 68.5

Тэнүүн Огоо ХХК15 М:1 "Улаанхуаран - IV хороолол" 18.7 84 12 167:38:00 107 10 126:54:00 8116 М:17 "Орбит - Тэнгис кино театр" 30 116 20 274:32:00 142 16 201:04:00 104

Тулга Огоо ХХК 17 М:17 "Орбит - Тэнгис кино театр" 30 116 3 42:32:00 22 2 25:08:00 13

Тэнүүн Огоо ХХК 18 М:17б "Тахилт - Тэнгис кино театр" 40.5 146 11 105:25:00 62 8 98:33:00 40.5Тулга Огоо ХХК 19 М:17б "Тахилт - Тэнгис кино театр" 40.5 146 7 94:54:00 39 3 38:56:00 16

Тэнүүн Огоо ХХК 20 М:27 "5 шар - Баянзүрхийн товчоо" 41.7 140 40 570:40:00 214 30 392:00:00 147Тулга Огоо ХХК 21 М:39 "Шадивлан - Чингис Соосэ ИС" 38.4 135 3 40:30:00 18 1 12:22 5.5

НЧБ ХХК 22 М:48 "Баруун салаа - ОУЭЗБДС" 26.5 70 7 93:00:00 62 5 60:00:00 40

Нийт702.

4 2348 274 3740:54:00 1879 200 2544:01:00 1300Хүснэгт 1. Зорчигч тээврийн хуучин маршрутуудын ерөнхий мэдээлэл

Хуучин Шинэ

Д/д

МаршрутЭргэлти

йн урт

Эргэлтийн

хугацаа

Зогсох буудлы

н тоо

Дайран өнгөрөх уулзвар

ын тоо

МаршрутЭргэлти

йн урт

Эргэлтийн

хугацаа

Зогсох буудлы

н тоо

1 М:27 "5 шар - Баянзүрхийн товчоо" 41.7 км 140 мин 48 17Офицеруудын ордон -

Баянзүрх товчоо17.7 км 26 мин 16

2Т:5 "Офицеруудын ордон - III, IV

хороолол"19 км 72 мин 42 23 Хасагдсан

3 М:17б "Тахилт - Тэнгис кино театр" 40.5 км 146 мин 48 17 Тахилт - Драгон төв 26 км 78 мин 234 М:5 "Баянхошуу - МУБИС" 34 км 87 мин 52 22 Баянхошуу - Драгон төв 14 км 40 мин 25

5 М:13 "Шархад - III, IV хороолол" 28 км 87 мин 43 22Офицеруудын ордон -

Шархад10 км 24 мин 13

6 М:17а "Орбит - Тэнгис кино театр" 30 км 116 мин 44 14МТ ШТС /Орбит/ - Драгон

төв14 км 31 мин 19

7 М:26 "Их Наран - МУБИС" 25.8 км 90 мин 43 28 Их Наран - Драгон төв 10.2 км 30 мин 17

8М:32 "ОУБДС - Чулуун овоо -

Жанжин клуб"30.6 км 120 мин 45 17 Зүүн 4 зам - Жанжин клуб 12.3 км 28 мин 17

9 М:4 "Толгойт Халдвартын эмнэлэг" 28.4 км 104 мин 44 20 Толгойт - Драгон төв 7.7 км 31 мин 1110 Т:2 "ХМК - Офицеруудын ордон" 31.4 км 130 мин 50 20 ХМК - Драгон төв 5.4 км 24 мин 12

11М:37 " Нарангийн гол - Ард кино

театр"28.4 км 90 мин 51 12

Нарангийн гол - Драгон төв

9.2 км 48 мин 26

12 М:1 "Улаанхуаран - IV хороолол" 18.7 км 84 мин 28 19 Хасагдсан13 М: 22 "Нисэх - Ард кино театр" 37.5 км 100 мин 45 15 Нисэх - Драгон төв 21.2 км 58 мин 24

14М: 23 "Зүүн салаа - Халдвартын

эмнэлэг"39.8 км 128 мин 61 25 Зүүн салаа - Драгон төв 20.6 км 61 мин 31

15 М:39 "Шадивлан - Чингис Соосэ ИС" 38.4 км 135 мин 56 10 Шадивлан - Баруун 4 зам 36

16М:14 "Улиастай - Сүхбаатарын

талбай"25.4 км 85 мин 37 13

Офицеруудын ордон - Улиастай

15.4 км 33 мин 20

17 М:48 "Баруун салаа - ОУЭЗБДС" 26.5 км 70 мин 40 12 Баруун салаа - Драгон төв 18 км 64 мин 28Хүснэгт 2. Зорчигч тээврийн хуучин болон шинэчилсэн маршрут

Дээрх хүснэгтэнд сонгон авсан 17 маршрутын чиглэл тус бүрийг хуваасан болон хасагдсан байдлын мэдээллийг тусгалаа.

Автобусны зорчигч урсгалын судалгааны нэгдсэн дүн

Жишээ болгож М:27 5 шар Баянзүрхийн товчоо маршрутын 5 рейст хийсэн судалгааны үр дүнг орууллаа.

Хүснэгт 3. Зорчигч урсгалын судалгааны нэгтгэл

Үзүүлэлт

Тээвэрлэсэн зорчигчийн тоо

Нийт Том хүн Хүүхэд Ахмад настан ХБИ Оюутан ЦагдааХөлс төлөөгүй

Том хүн Хүүхэд

Нийт 1237 700 94 130 2 310 2 0 0

Хувиар 100% 57% 8% 19% 2% 25% 0% 0% 0%

Дундаж /1 рейсийн/ 247 140 19 26 0 62 0 0 0

57%

8%

11%

0%

25%0%

Том хүн

Хүүхэд

Ахмад настан

ХБИ

Оюутан

Цагдаа

Хөлс төлөөгүй Том хүн

Хөлс төлөөгүй Хүүхэд

Зураг 4. М27 чиглэлийн зорчигчдын эзлэх хувь

5 шар

Хархо

рин

3-р э

мнэлэ

г

Панас

оник

Хүнсн

ий 20

бөхи

йн өр

гөө

Мон

гол к

ино ү

йлдв

эр

Чулуу

н ово

от

Бота

ник

Ханга

мж

Ханга

мж

Бота

ник

Чулуу

н ово

от

Мон

гол к

ино ү

йлдв

эр

Хүч бө

өний

төв

ЭТНО

25-р

эмий

н сан

Саппо

ро

32-р

байр

5 шар

0

40

80

120

160

200

М27 чиглэлийн автобусны ачаалал

Зураг 4. М27 чиглэлийн зорчигчдын эзлэх хувь

Автобусны зорчигч урсгалын судлагаанд үндэслэсэн гаргасан шинэ маршрутад шаардлагтай байгаа автобусны тоо

өдрийн нийт үйлчлүүлэгчдийн тоо = 1 рейсд ногдох нийт дундаж үйлчлүүлэгч*Нийт рейс

1 автобусны өдөрт хийх боломжит рейсийн тоо = Ажлын цаг / Эргэлтийн хугацаа

1 Автобусны өдөрт үйлчлэх үйлчлүүлэгчийн тоо = Автобусны өдөрт хийх боломжит рейсийн тоо * 1 рейсд ногдох Нийт дундаж үйлчлүүлэгч

Шаардлагатай автобусны тоо = Нийт үйлчлүүлэгчдийн тоо/Автобусны өдөрт үйлчлэх үйлчлүүлэгчийн тоо

Шинэ гаргасан Саппоро – МУБИС чиглэлийн дэлгэрэнгүй Саппоро-3,4-Модны2-Тэнгис-Ард-МУБИС-МУИС-Тэнгис-Модны2-3,4-Саппоро

Хүснэгт 4. Шаардлагатай байгаа автобусны тоо

Автобусны шинэчилсэнчиглэлүүд

Ажлын өдөр Амралтын өдөр

№

Ний

т ду

ндаж

үй

лчлү

үлэг

ч /1

рей

с/

Ний

т ре

йс

Ний

т үй

лчлү

үлэг

чдий

н то

о /1

өдө

р/

Эрг

элти

йн х

угац

аа

/дун

даж

/

Аж

лын

цаг/

мин

ут/

1 ав

тобу

сны

өдө

рт

хийх

бол

омж

ит р

ейси

йн

1 ав

тобу

сны

өдө

рт

үйлч

лэх

үйлч

лүүл

эгчи

йн т

ооШ

аар

длаг

атай

А

втоб

усн

ы т

оо

Ний

т ду

ндаж

үй

лчлү

үлэг

ч /1

рей

с/

Ний

т ре

йс

Ний

т үй

лчлү

үлэг

чдий

н то

о /1

өдө

р/

Эрг

элти

йн х

угац

аа

/дун

даж

/

Аж

лын

цаг/

мин

ут/

1 ав

тобу

сны

өдө

рт

хийх

бол

омж

ит р

ейси

йн

тоо

1 ав

тобу

сны

өдө

рт

үйлч

лэх

үйлч

лүүл

эгчи

йн т

ооШ

аар

длаг

атай

ав

тобу

сны

тоо

1Офицеруудын ордон -

Баянзүрх товчоо53 214 11342 26 900 35 1835 6 48 147 7056 26 900 35 1662 4

2 Тахилт - Драгон төв 36 101 3636 78 900 12 415 9 19 56.5 1074 78 900 12 219 53 Баянхошуу - Драгон төв 74 149 10975 40 900 23 1657 7 50 84.5 4216 40 900 23 1123 44 Офицеруудын ордон - Шархад 74 149.5 11049 24 900 38 2771 4 90 152.5 13732 24 900 38 3377 45 МТ ШТС /Орбит/ - Драгон төв 81 164 13296 31 900 29 2354 6 69 117 8083 31 900 29 2006 46 Их Наран - Драгон төв 51 103 5245 30 900 30 1528 3 32 55 1786 30 900 30 974 27 Зүүн 4 зам - Жанжин клуб 61 123.5 7540 28 900 32 1962 4 40 68.5 2771 28 900 32 1300 28 Толгойт - Драгон төв 59 118.5 6942 31 900 29 1701 4 37 62 2270 31 900 29 1063 29 ХМК - Драгон төв 51 104 5347 24 900 38 1928 3 47 79 3685 24 900 38 1749 210 Нарангийн гол - Драгон төв 37 74.5 2744 48 900 19 691 4 35 59 2055 48 900 19 653 311 Нисэх - Драгон төв 44 69 3036 58 900 16 683 4 43 68 2924 58 900 16 667 412 Зүүн салаа - Драгон төв 112 173 19376 61 900 15 1652 12 83 108.5 9006 61 900 15 1225 713 Шадивлан - Баруун 4 зам 9 18 160 72 900 13 111 2 3 5.5 17.86 72 900 13 41 014 Офицеруудын ордон - Улиастай 27 55.5 1523 33 900 27 748 2 30 50.5 1506 33 900 27 813 215 Баруун салаа - Драгон төв 61 62 3782 64 900 14 858 4 55 40 2200 64 900 14 773 316 Саппоро-МУБИС 75 83 6225 65 900 14 1038 6 40 53 2120 65 900 14 554 417 Офицеруудын ордон-5 шар 347 180 62460 120 900 8 2603 24 279 135 37665 120 900 8 2093 18

“5 шар – Офицеруудын ордон” гэсэн шинэ маршрутад нэврүүлэх гэж буй шинэ автобусны

танилцуулга

2015 оны байдлаар Нийслэлийн нийтийн тээврийн үйлчилгээнд явж байгаа тов оврын автобуснуудын 600 гаруй нь ашиглалтын хугацаа дууссан байна. Нийслэлээс нийтийн тээврийг хөгжүүлэх сан байгуулж, нийтийн тээврийн салбарт парк шинэчлэлт хийх 20 тэрбум төгрөгийг төсөвлөсөн. Үүнтэй холбогдуулан олон хүн тээвэрлэх хүчин чадал бүхий, 100км-т 32 литр

бензин зарцуулдаг цахилгаан мотортой /hybrid/ 18 метр урт, 120 хүний суудалтай автобусыг үйлчилгээнд нэвтрүүлнэ.

Зорчигч тээврийн судалгаанд үндэслэсэн тооцоогоор үйлчилгээний “5 шар – Офицеруудын ордон” маршрутад урт автобусыг ажлын өдөр 24, амралтын өдөр 18 ширхгийг ажиллуулахад хүрэлцээ хангалттай гэсэн үр дүн гарсан байна.

1 ширхэг урт автобусны үнэ 150.000 ам.доллар нийт 24 автобусны үнэ 3.6сая ам.доллар буюу 7.2 тэрбум төгрөг байна.

Зураг 5. Урт автобус

З

Зураг 6. Хуучин маршрутын автобусны цахилгаан болон шатахуун зарцуултыг тооцсон дүн

Зураг 7. Шинэ маршрутын автобусны цахилгаан болон шатахуун зарцуулалтын дүн

М:1

3 "Ш

арха

д - II

I, IV хо

роол

ол"

М: 2

2 "Нис

эх - А

рд ки

но те

атр"

М:3

7 " Н

аран

гийн

гол -

Ард

кино

теат

р"

Т:2 "Х

МК - О

фицер

ууды

н орд

он"

Т:5 "О

фицер

ууды

н орд

он - I

II, IV

хоро

олол

"

М:1

4 "Ули

аста

й - А

рд ки

но те

атр"

М:2

6 "Их Н

аран

- МУБИ

С"

М:4

"Тол

гойт

- Хал

двар

тын э

мнэлэ

г"

М:5

"Бая

нхош

уу - М

УБИС"

М:5

"Бая

нхош

уу - М

УБИС"

М:5

"Бая

нхош

уу - М

УБИС"

М: 2

3 "Зү

үн са

лаа -

Хал

двар

тын э

мнэлэ

г"

М: 2

3 "Зү

үн са

лаа -

Хал

двар

тын э

мнэлэ

г"

М:3

2 "ОУБД

С - Чул

уун о

воо -

Жан

жин кл

уб"

М:1

"Ула

анху

аран

- IV хо

роол

ол"

М:1

7 "Орб

ит - Т

энги

с кин

о теа

тр"

М:1

7 "Орб

ит - Т

энги

с кин

о теа

тр"

М:1

7б "Т

ахил

т - Т

энги

с кин

о теа

тр"

М:1

7б "Т

ахил

т - Т

энги

с кин

о теа

тр"

М:2

7 "5 ш

ар - Б

аянз

үрхи

йн то

вчоо

"

М:3

9 "Ш

адив

лан -

Чин

гис С

оосэ

ИС"

М:4

8 "Ба

руун

сала

а - О

УЭЗБДС"

0.0

200,000,000.0

400,000,000.0

600,000,000.0

800,000,000.0

1,000,000,000.0

1,200,000,000.0

1,400,000,000.0

1,600,000,000.0

1,800,000,000.0

2,000,000,000.0

Жилийн нийт зардал

Жилийн нийт зардал

0.00

2,000,000,000.00

4,000,000,000.00

6,000,000,000.00

8,000,000,000.00

10,000,000,000.00

12,000,000,000.00

Хуучин маршрут

Шинэ маршрут

Урт автобусны нийт зардал

Зураг 8. Нийт зардлын харьцуулалт

Дээрх хүснэгтэд хуучин болон шинэ маршрутын нийт цахилгаан болон, шатахуун зарцуулалтын харьцуулсан дүн болон шинэ урт автобус оруулж ирэх нийт зардлыг тусгав

Дүгнэлт

Улс орны хөгжлийг тодорхойлогч чухал үзүүлэлтийн нэг бол Нийтийн тээвэр юм. Нэг сая гаруй хүн амтай хотод нийтийн тээврийн стандартын шаардлага хангасан 1000 гаруй автобус үйлчилж байвал үйлчилгээ хэвийн явах боломжтой гэж үздэг боловч нийслэл Улаанбаатар хотод 800 гаруй автобус үйлчилж байна. Нийтийн тээврийн үйлчилгээнд том оврын автобус явуулах боломжгүй газар бага оврын автобус үйлчилдэг. Ийм үйлчилгээнд 2000 шахам бага оврын автобус явж байгаа ч энэ мөн л хүрэлцээ муутай байна. Нийслэлийн нийтийн тээвэрт такси болон микро автобус нийлээд 3000 гаруй тээврийн хэрэгсэл үйлчилж байна. Нийтийн тээврийн салбар нь харьцангуй тогтмол эрэлттэй учир зорчигч болон тээврийн эрэлт нийлүүлэлтийг тэнцвэржүүлэх нь хамгийн гол асуудал юм.

Нийтийн тээврийн газраас судалгаа хийхэд Улаанбаатар хотын нийтийн тээврийн үйлчилгээнд явж буй том оврын автобуснуудын 600 гаруй нь ашиглалтын хугацаа дууссан гэсэн үр дүн гарсан байна. Үүнээс үзэхэд Улаанбаатар хотын нийтийн тээврийн салбарт парк шинэчлэлт хийх цаг болсон нь харагдаж байна. “5 шар – Офицеруудын ордон” хүртэлх зам дагуу үйлчилдэг 17 маршрутын 600 гаруй том оврын автобуснуудын шатахуун зарцуулалтыг тооцож үзэхэд жилд нийт 11 тэрбум гаруй төгрөгийн зардал гаргадаг байна. Олон жил ашигласан эдгээр автобуснууд засвар үйлчилгээ болон шатахуунд их хэмжээний зардал гаргаж байгаа нь харагдаж байна. Үүнийг дагаад агаарын бохирдол, замын түгжрэл, хүн амын эрүүл

мэндийн асуудал давхар хөндөгдөх нь ойлгомтой юм. Улаанбаатар хотын нийтийн тээврийг дэлхийн улс орнуудын стандартад нийцсэн ухаалаг системтэй болгож тээврийн хэрэгслийн бүрэн парк шинэчлэлт хийх нь нэн чухал асуудал болоод байна.

“5 шар – Офицеруудын ордон” хүртэлх зам дагуу үйл ажиллагаагаа явуулдаг 17 маршрутыг шинэчилсэн төлөвлөлт хийж 15 жижиг рейс бүхий маршрут, 1 нэмэлт маршрут болох Саппоро – МУБИС болон 1 урт рейс болох “5 шар – Офицеруудын ордон” гэсэн маршрутуудад хувааж дахин төлөвлөсөн. Шинэчлэсэн маршрутуудад шаардагдах автобусны тоо, интервал болон рейсийг Нийслэлийн нийтийн тээврийн газрын зорчигч урсгалын судалгааны үр дүнд үндэслэн 17 маршрут тус бүр дээр = боловсруулахад жилдээ 11 тэрбум гаруй төгрөгийн шатахуун болон цахилгааны зардал гаргаж байгаа 600 гаруй автобусны ажлын ачааллыг шинээр үйлчилгээнд нэвтрүүлэх гэж буй 24 урт, одоо явж байгаа 80 автобус нийлээд бүрэн хангана. Ингэснээр жилд гарах цахилгаан, шатахууны нийт зардал 11 тэрбумаас 4 тэрбум гаруй төгрөг болон буурч, үйлчилгээнд явж байгаа автобусны тоо 520-р буурна. Үүнийг дагаад нийт автобусны туулах замын урт 60 гаруй хувиар буурч, замын түгжрэл болон агаарын бохирдол тодорхой хэмжээгээр багасах юм. Зөвхөн цахилгаан болон шатахууны зардлын тооцооноос харагдаж буй хэмнэлт 7 орчим тэрбум төгрөг байгаа нь бусад зардлуудын хэмнэлтийг тооцвол нийтийн тээврийн газрын жил бүр алдагдалтай ажилладаг сөрөг үр дүнг арилгах боломж байж болохоор харагдаж байна.