1

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Źródło: http://pl.fotolia.com/

KURS Zasady pielęgnacji włosów

MODUŁ Techniki i metody pielęgnacji włosów

2

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

2 Techniki i metody pielęgnacji włosów

2.1 Pielęgnacja włosów

Pielęgnacja – to zestaw czynności higienicznych i pielęgnacyjnych, których celem jest utrzymanie czystości oraz prawidłowej fizjologii włosów i skóry głowy. Elastyczność, połysk i sprężystość włosów uzyskuje się dzięki używaniu odpowiednich preparatów i prawidłowemu wykonywaniu czynności pielęgnacyjnych. Do zbiegów pielęgnacyjnych zaliczamy:

szczotkowanie włosów – powoduje rozprowadzenie na długości włosów wydzieliny gruczołów łojowych, poprawia ich sprężystość, oczyszcza skórę i włosy z zanieczyszczeń, masuje skórę głowy;

mycie – polega na oczyszczaniu skóry głowy oraz włosów;

masaż – poprawia ukrwienie skóry i relaksuje;

czesanie – powoduje utrzymanie ładu we fryzurze i usuwanie zanieczyszczeń;

strzyżenie końcówek – usuwa uszkodzone, stare końce włosów oraz je odświeża;

ochrona – zabezpiecza włosy przed działaniem szkodliwych czynników chemicznych stosowanych w preparatach fryzjerskich i działa profilaktycznie;

regeneracja – wzmacnia strukturę wewnętrzną włosów;

kondycjonowanie – wpływa na wygląd włosów, od jednego do drugiego mycia;

stymulacja pracy mieszków włosowych – reguluje procesy fizjologiczne mieszków włosowych, zapobiega powstawaniu łupieżu (preparaty do stymulacji mają w składzie kwas salicylowy, który zapobiega powstawaniu grzybów, łysieniu i przetłuszczaniu się skóry głowy).

Wybór zabiegu i czynności pielęgnacyjnych uwarunkowany jest stanem włosów. Pielęgnacja ma charakter mechaniczny i chemiczny1:

pielęgnacja mechaniczna: czesanie, szczotkowanie, strzyżenie i masaż;

pielęgnacja chemiczna: zabiegi, do których wykonania stosuje się preparaty fryzjerskie.

2.1.1 Pielęgnacja mechaniczna

Czesanie (porządkowanie) włosów powinno się wykonywać spokojnymi ruchami, zgodnie z kierunkiem ułożenia łusek włosowych (z góry na dół). Włosy czesze się warstwami, przesuwając się stopniowo od końcówek ku nasadzie.

1 Hülsken M., Kortekamp H., Wiggelinghoff B., Fryzjerstwo wraz z poradami kosmetycznymi, REA,

Warszawa 2006;

3

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Szczotkowanie wykonuje się 1–2 razy dziennie (przy włosach z przetłuszczającą się skórą głowy zabieg należy wykonywać rzadko albo raz dziennie miękką szczotką). Wykonuje się je płynnymi ruchami, zgodnie z kierunkiem wzrostu włosa (od nasady po końce).

Mycie włosów wykonywane jest w przypadku ich zbrudzenia, w celu usunięcia z nich i ze skóry głowy łoju, zanieczyszczeń i drobnoustrojów chorobotwórczych. W czasie zabiegu wykonuje się również masaż skóry głowy.

Masaż skóry głowy (fryzjerski) jest to ruch rąk wywierający nacisk na skórę głowy. Masaż wykonywany jest schematycznie i w określonym czasie. Pod jego wpływem dochodzi do zwiększenia ilości krwi w naczyniach włosowatych, dzięki czemu dochodzi do odżywienia cebulki włosa. Kierunek masażu powinien być od czoła do karku i pionowy w okolicy skroni.

2.1.2 Pielęgnacja chemiczna

Wyróżnić można następujące typy zabiegów:

pielęgnacja ramowa – wykonywana w salonie fryzjerskim;

pielęgnacja kompleksowa – pełna pielęgnacja w salonie i w domu.

Pielęgnacja ramowa – to pakiet usług specjalistycznych opracowywanych przez profesjonalne firmy fryzjerskie. Zabiegi ze wskazanego zakresu wymagają specjalnego przeszkolenia i uzyskania odpowiednich certyfikatów potwierdzających umiejętności fryzjera.

Pielęgnacja kompleksowa składa się z pojedynczych zabiegów wykonywanych w salonie przez fryzjera, jak również przez klienta w domu. Pielęgnacja ta obejmuje najczęściej zabiegi stymulacji i regulacji procesów fizjologicznych włosów, ochrony, kondycjonowania i regeneracji.

Rodzaje zabiegów pielęgnacyjnych:

kondycjonowanie – ma na celu krótkotrwałą poprawę stanu włosów. Jest to zabieg doraźny o działaniu pielęgnującym zewnętrzną warstwę włosów, wykonywany między jednym a drugim myciem. Zasady kondycjonowania:

− produkty nakłada się na czyste i wilgotne włosy,

− środek kondycjonujący powinien być odpowiednio dobrany do typu i stanu włosów na podstawie diagnozy,

− preparat rozprowadza się na włosy w ilości wskazanej przez producenta (zbyt duża jego ilość może obciążyć i zmatowić włosy),

− należy przestrzegać czasu działania preparatu na włosy wskazanego przez producenta,

− po nałożeniu preparatu można przykryć głowę czepkiem foliowym czy ręcznikiem i podgrzać suszarką lub sauną, jeżeli producent preparatu zaleca takie działanie;

cele kondycjonowania:

4

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

− ochrona przed utratą wody,

− wygładzenie i zmniejszenie porowatości łusek włosowych do następnego mycia włosów,

− uzupełnienie ubytków w zewnętrznej warstwie włosa,

− wyrównanie ujemnych ładunków gromadzących się na powierzchni włosów (włosy przestają się elektryzować);

regeneracja – ma na celu długotrwałą poprawę stanu włosów. Zabiegi wykonuje się na włosach uszkodzonych i zniszczonych. Składają się one z serii zabiegów, a ich ilość zależy od stopnia zniszczenia włosów. Zasady regeneracji:

− stosowanie odpowiednich odstępów między kolejnymi zabiegami,

− prawidłowa diagnoza i dobór oraz zaplanowanie odpowiedniej pielęgnacji,

− dokładne wykonywanie wszystkich czynności składających się na dany etap regeneracyjny;

Rysunek 2.1 Zasady regeneracji

Źródło: opracowanie własne

cele regeneracji:

− likwidacja ubytków w strukturze włosów,

− stopniowa odbudowa uszkodzonych fragmentów włosów,

− poprawa właściwości i stanu włosów – wytrzymałości mechanicznej, elastyczności i sprężystości włosów;

ochrona – polega na zabezpieczeniu włosów przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych (promieni UV, wolnych rodników, preparatów fryzjerskich). Środki ochronne zazwyczaj działają synergistycznie z kondycjonerami i preparatami regenerującymi. Pobudzenie i regulacja procesów fizjologicznych włosów polega na użyciu preparatów posiadających substancje aktywne działające na mieszki włosowe. Zabieg wykonuje się w celu:

5

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

− pobudzenia procesów odnowy naskórka,

− poprawienia krążenia,

− przyspieszenia porostu włosów i przeciwdziałania ich wypadaniu,

− normalizacji gruczołów łojowych,

− regulacji zaburzeń skóry głowy, np. łupieżu.

Zabieg pielęgnacyjny efektywnie wzmacnia, odżywia i reguluje procesy fizjologiczne. Należy pamiętać, że nie wolno używać leczniczych środków stymulujących bez konsultacji lekarza dermatologa czy endokrynologa.

2.2 Dobór techniki do rodzaju pielęgnacji

Wybór czynności pielęgnacyjnych czy zabiegu pielęgnacyjnego zależy od stanu włosa. Fryzjer analizuje włosy metodą organoleptyczną, a do dokładniejszej oceny ich struktury stosuje mikrokamerę.

2.2.1 Włosy normalne, suche, zniszczone i przetłuszczające się

Zapoznaj się z prezentacją „Dobór techniki do rodzaju pielęgnacji”. Dowiesz się z niej więcej na temat pielęgnacji włosów normalnych, suchych, zniszczonych oraz przetłuszczających się.

2.2.2 Włosy farbowane, rozjaśniane, po trwałej ondulacji

Wszelkie zabiegi chemiczne trwale zmieniają kształt i kolor włosów, wpływając na ich stan. Keratyna jest białkiem elastycznym, zwartym i rozciągliwym, ale nie jest niezniszczalna. Pod wpływem zabiegów chemicznych włosy tracą wilgoć, połysk, stają się porowate, szorstkie, łamliwe, z rozdwojonymi końcówkami, mają tendencję do plątania sprawiając problem podczas rozczesywania. Włosy samoistnie bardzo powoli się regenerują, dlatego ich pielęgnacja powinna polegać na zabiegach regenerujących.

Przyczyny powstawania uszkodzeń:

nieprawidłowe dobranie preparatów do zabiegów chemicznych;

czynniki atmosferyczne;

nieumiejętne przeprowadzenie zabiegów chemicznych;

nieodpowiednie stosowanie kosmetyków pielęgnacyjnych.

Pielęgnacja włosów polega na:

używaniu preparatów hamujących niszczenie keratyny i uzupełniających jej ubytek;

stosowaniu preparatów domykających łuskę włosów i nadających im połysk oraz działających wygładzająco;

stosowaniu preparatów ochronnych przed zabiegami chemicznymi;

6

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

używaniu neutralizatorów po zabiegach chemicznych;

odpowiednim doborze środków do pielęgnacji i do mycia w zależności od rodzaju zabiegu, jaki zastosowano na włosach, delikatnym czesaniu i rozczesywaniu.

2.2.3 Włosy dziecka

Nieco innego sposobu postępowania wymaga od fryzjera pielęgnacja włosów dziecka. Należy pamiętać, że włosy dziecięce są delikatniejsze. Do ich mycia stosuje się szampony zawierające niejonowe środki powierzchniowo czynne, które nie powodują podrażnień śluzówek i wykazują łagodnie działanie myjące. Włosy myje się raz w tygodniu, ponieważ do okresu pokwitania gruczoły łojowe produkują mniejszą ilość płaszcza lipidowego. Przy dłuższych włosach poleca się stosowanie delikatnych odżywek o działaniu kondycjonującym, które ułatwiają rozczesywanie. Włosy małych dzieci powinny wysychać samoistnie na powietrzu, natomiast u starszych dzieci można suszyć suszarką.

Rysunek 2.2 Mycie włosów dziecka

Źródło: http://pl.fotolia.com/id/4685180

2.2.4 Mechanizm mycia włosów

Sposób mycia włosów na mokro

Do zabiegu używa się szamponów detergentowych. Jest to najczęściej stosowany sposób mycia włosów. Wykonuje się go dwoma technikami:

do przodu, technika stosowana w warunkach domowych;

do tyłu, technika stosowana w salonach fryzjerskich.

7

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Rysunek 2.3 Technika mycia włosów

Źródło: http://pl.fotolia.com/id/36847767

Etapy mycia na mokro:

operacje przygotowawcze:

− zanim przystąpimy do mycia włosów przeprowadza się diagnozę włosów w celu doboru odpowiedniego środka myjącego i odżywki o działaniu kondycjonującym,

− przygotowanie stanowiska pracy,

− zabezpieczenie odzieży klienta;

mycie włosów;

operacje końcowe – kondycjonowanie, osuszenie włosów i rozczesanie.

Zapoznaj się z materiałem videocast „Mechanizm mycia włosów”. Dowiesz się z niego więcej na temat mycia włosów na mokro, mycia na sucho oraz mycia środkami specjalnymi.

Środki powierzchniowo czynne (SPC), które są składnikami szamponów, mają za zadanie rozpuszczać tłuszcz i tworzyć ,emulsję z cząsteczkami brudu. Zbudowane są z cząsteczek o podwójnej strukturze i składają się z części lipidowej (umożliwiającej łączenie cząsteczek tłuszczu) i hydrofilowej (umożliwiającej łączenie cząstek wody). W czasie mycia substancje myjące łączą się z wodą na powierzchni włosa, doczepiają się

8

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

do tłustych cząstek brudu i stopniowo odrywają je od powierzchni skóry głowy i włosów (emulgowanie). Wytworzona emulsja razem z pianą jest spłukiwana2.

Rysunek 2.4 Mechanizm mycia włosów

Źródło: Hülsken M., Kortekamp H., Wiggelinghoff B., Fryzjerstwo wraz z poradami kosmetycznymi, REA, Warszawa 2006

2.2.5 Działanie preparatów myjących i odżywczych na włosach

Preparaty do pielęgnacji włosów mogą mieć działanie doraźne (maskują uszkodzenia i wady włosów) lub długofalowe (wpływają na strukturę oraz funkcjonowanie włosów i skóry głowy). Wyróżnia się preparaty o działaniu: kondycjonującym, regenerującym, ochronnym oraz stymulującym i regulującym procesy fizjologiczne włosów i skóry głowy.

Kondycjonery

Zaliczamy do nich:

balsamy;

odżywki aktywnie działające na powierzchni włosa (poprawiają kondycję łusek).

Działają doraźnie, efekt pielęgnacyjny jest krótkotrwały. Po ich zastosowaniu włosy stają się miękkie w dotyku, puszyste, elastyczne, o ładnym połysku.

Preparaty ochronne

Mają postać emulsji, roztworów, działają na powierzchni włosów. Osadzają się na łuskach tworząc filtr izolujący włókna włosa przed niszczącymi czynnikami zewnętrznymi. Stosowanie ich ułatwia rozczesywanie i zapobiega plątaniu. Specyficzną grupą preparatów ochronnych są środki używane przed zabiegami chemicznymi (farbowaniem, rozjaśnianiem, prostowaniem chemicznym itp.).

Zabezpieczają strukturę włosa przed działaniem reduktorów, oksydantów, wyrównują strukturę oraz uzupełniają ubytki, polepszają wygląd i wytrzymałość włosów.

Preparaty regenerujące

Najczęściej są nimi: kremy, maski, odżywki długotrwale poprawiające strukturę włosów. Zawarte w nich substancje aktywne wnikają do wnętrza włosa. Wbudowują się w cement międzykomórkowy, substancję uszczelniającą znajdującą się w korze włosa i w łańcuchy keratynowe. Efekty działania w początkowej fazie stosowania są prawie niezauważalne, dopiero po dłuższym czasie używania poprawia się wytrzymałość mechaniczna, nawilżenie, odżywienie.

2 Hülsken M., Kortekamp H., Wiggelinghoff B., Fryzjerstwo wraz z poradami kosmetycznymi, REA,

Warszawa 2006.

9

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Preparaty stymulujące i regulujące procesy fizjologiczne3

Występują w postaci: płynów, lotionów czy ampułek zawierających wysoko skondensowane substancje aktywne. Efekt stosowania to: odżywienie, wzmocnienie i stymulacja wzrostu włosów.

Celem stosowania tych środków jest:

regulacja innych zaburzeń, np. łupieżu;

poprawa ukrwienia skóry głowy i mieszków włosowych;

normalizacja pracy gruczołów łojowych;

przyspieszenie porostu i hamowanie wypadania włosów;

stymulacja procesów odnowy naskórka.

Zapoznaj się ze stroną http://www.fryzury.lux-link.info/artykuly/pielegnacja_wlosow_preparaty.html, aby dowiedzieć się więcej o wpływie preparatów kosmetycznych na włosy.

2.2.6 Postacie środków pielęgnacyjnych

Emulsja

Mieszanina dwóch nierozpuszczalnych wzajemnie cieczy. Składa się z dwóch faz: wodnej i olejowej (tłuszczowej). Jednolitą konsystencję preparatu uzyskuje się przez zastosowanie tzw. emulgatorów. Wyróżnia się emulsje typu:

woda/olej (w/o) – faza wodna jest zawieszona w fazie tłuszczowej;

olej/woda (o/w) – faza tłuszczowa jest zawieszona w fazie wodnej.

Preparaty pielęgnacyjne z przeważającą fazą wodną – to balsamy, a z fazą tłuszczową – to kremy. Środki kondycjonujące lub regenerujące do włosów z niewielkimi uszkodzeniami – to emulsje typu o/w, a regenerujące do włosów z ubytkami w strukturze keratyny – emulsje typu w/o.

Żele

Wyróżnia się ich dwa rodzaje: żele wodne i wodnoalkoholowe o działaniu nawilżającym oraz lipożele o działaniu regenerującym, ochronnym i natłuszczającym.

Środki pielęgnacyjne w formie żeli stosuje się głównie przy regeneracji włosów suchych i zniszczonych.

Pianki

Powstają w wyniku wymieszania fazy ciekłej i powietrza za pomocą środków powierzchniowo czynnych o działaniu pianotwórczym. Preparaty pielęgnacyjne w formie pianek posiadają lekką konsystencję, nie wymagają spłukiwania, łatwo i równomiernie rozprowadzają się na włosach.

3 Hülsken M., Kortekamp H., Wiggelinghoff B., Fryzjerstwo wraz z poradami kosmetycznymi, REA, Warszawa 2006.

10

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

Są to środki kondycjonujące i regenerujące do włosów z drobnymi uszkodzeniami struktury. Klarowne roztwory powstają dzięki rozpuszczeniu się substancji aktywnej w rozpuszczalniku. W tej formie występują preparaty stymulujące mieszki włosowe i skórę głowy oraz preparaty lecznicze.

Olejki

Są to mieszaniny substancji tłuszczowych. Preparaty pielęgnacyjne występujące w tej formie to głównie środki regenerujące, nawilżające i ochronne. Przeznaczone są do pielęgnacji włosów silnie zniszczonych i przesuszonych.

Preparaty myjące

Stosowane do mycia włosów i skóry głowy. Zadaniem szamponów jest usuwanie brudu, łoju, złuszczonego naskórka i innych zanieczyszczeń z włosów i skóry głowy. Ze względu na skład i działanie wyróżnia się:

szampony mydlane – ich składnikami myjącymi są mydła sodowe i potasowe o odczynie zasadowym, co powoduje rozchylenie się łusek włosa, dlatego po ich użyciu należy spłukać włosy roztworem o odczynie kwaśnym. Działają wysuszająco, odtłuszczająco oraz drażniąco na skórę głowy. Ten rodzaj szamponów praktycznie nie jest stosowany;

szampony detergentowe – to środki powierzchniowo czynne (SPC) mające właściwości myjące i pianotwórcze. Preparaty te są wydajne i nie powodują rozchylenia włosa ani nie drażnią skóry głowy;

szampony lecznicze należą do grupy szamponów detergentowych, zawierających również substancje lecznicze o różnym działaniu, np.:

− składniki odżywcze – aminokwasy, witaminy: A, E, H oraz z grupy B,

− wyciągi ziołowe: z rumianku, pokrzywy, szałwii, kasztanowca,

− środki o działaniu przeciwgrzybicznym i bakteriobójczym,

− środki przeciwłupieżowe, np.: cynk, pirytionian, selen, ketakonazol, siarka,

− środki keratolityczne – rezorcyna, kwas salicylowy,

− wspomagające wzrost włosa – nafta;

szampony-pudry, stosowane do mycia na sucho, występują w postaci proszku; jest to mieszanina ziemi okrzemkowej, talku, skrobi oraz węglanu sodu, cechuje się ona dużą higroskopijnością, nie należy ich używać do regularnego oczyszczania włosów i skóry głowy, dlatego że mają słabe właściwości myjące i niedokładnie usuwają zanieczyszczenia – preparatem posypuje się skórę głowy, a po upływie 30 minut dokładnie wyczesuje;

szampony oleiste – produkowane z różnych olejów roślinnych, zawierają trójetanoloaminę, mogą zawierać także alkohol, wazelinę, lanolinę, olej rycynowy, środki lecznicze i wzmacniające włosy, nie wytwarzają piany; nakłada się je na włosy, a dla lepszego przeniknięcia owija się głowę lub nakłada czepek z tworzywa sztucznego, po 30 minutach spłukuje włosy ciepłą wodą; nie tylko dobrze oczyszczają skórę i włosy, ale mają również działanie odżywcze, nadają

11

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

włosom miękkość i jedwabistość; mają szczególne zastosowanie do włosów zniszczonych, np. po trwałej ondulacji czy farbowaniu4.

2.3 Literatura

2.3.1 Literatura obowiązkowa

Hülsken M., Kortekamp H., Wiggelinghoff B., Fryzjerstwo wraz z poradami kosmetycznymi, REA, Warszawa 2006.

2.3.2 Literatura uzupełniająca

Albinus I., Silke D., Nowe fryzjerstwo, REA, Warszawa 2012;

Fiest B., Kulikowska-Jakubik T., Richter M., Fryzjerstwo. Podstawy, WSiP, Warszawa 2011;

Prochowicz Z., Podstawy masażu leczniczego, PZWL, Warszawa 1991;

Sumirska Z. (red), Bezpieczeństwo i higiena pracy w zawodzie fryzjer, SUZI, Warszawa 2002;

Sumirska Z. (red), Chemia preparatów fryzjerskich i ich działanie na włosach oraz bezpieczeństwo i higiena pracy w zawodzie fryzjer, SUZI, Warszawa 2006;

Sumirska Z. (red), Nowoczesna stylizacja, wyd. 2, SUZI, Warszawa 2011;

Sumirska Z. (red), Nowoczesne fryzjerstwo, SUZI, Warszawa 2005;

Sumirska Z. (red), Nowoczesne fryzjerstwo, wyd. 2, SUZI, Warszawa 2010;

Sumirska Z. (red)., Technologia fryzjerstwa. Stylizacja. Zeszyt ćwiczeń, SUZI, Warszawa 2006.

2.3.3 Netografia

http://www.fryzury.lux-link.info/artykuly/pielegnacja_wlosow_preparaty.html;

http://www.hairstore.pl/jak-dobrac-stezenie-oksydantu-do-farby-do-wlosow-r80.html;

http://www.khaja.pl/pl/?jak-szczotkowac-wlosy-,13;

http://www.krkapolska.pl/pl/w-trosce-o-twoje-zdrowie/problemy-z-wlosami/lupiez-ndash-usunac-przyczyne-nie-tylko-widoczne-objawy/5097/;

http://www.przydatne-info.waw.pl/szampony-oleiste;

http://www.ziola.wwww.com.pl/lotiony_ziolowe.php.

4 http://www.przydatne-info.waw.pl/szampony-oleiste

12

Kurs: Zasady pielęgnacji włosów

2.4 Spis rysunków

Rysunek 2.1 Zasady regeneracji ................................................................................................................ 4

Rysunek 2.2 Mycie włosów dziecka ......................................................................................................... 6

Rysunek 2.3 Technika mycia włosów ...................................................................................................... 7

Rysunek 2.4 Mechanizm mycia włosów ................................................................................................. 8

2.5 Spis treści

2 Techniki i metody pielęgnacji włosów .......................................................................................... 2

2.1 Pielęgnacja włosów ......................................................................................................................................... 2 2.1.1 Pielęgnacja mechaniczna ............................................................................................................................................... 2 2.1.2 Pielęgnacja chemiczna .................................................................................................................................................... 3

2.2 Dobór techniki do rodzaju pielęgnacji ..................................................................................................... 5 2.2.1 Włosy normalne, suche, zniszczone i przetłuszczające się ............................................................................. 5 2.2.2 Włosy farbowane, rozjaśniane, po trwałej ondulacji ........................................................................................ 5 2.2.3 Włosy dziecka ..................................................................................................................................................................... 6 2.2.4 Mechanizm mycia włosów ............................................................................................................................................ 6 2.2.5 Działanie preparatów myjących i odżywczych na włosach ........................................................................... 8 2.2.6 Postacie środków pielęgnacyjnych ........................................................................................................................... 9

2.3 Literatura .......................................................................................................................................................... 11 2.3.1 Literatura obowiązkowa ............................................................................................................................................. 11 2.3.2 Literatura uzupełniająca ............................................................................................................................................. 11 2.3.3 Netografia .......................................................................................................................................................................... 11

2.4 Spis rysunków ................................................................................................................................................. 12