Грамадзянская вайна 1432-1439 гг.

Змаганне за ўладу пасля смерці Вітаўта

1430 г. - смерць Вітаўта.

З'езд феадалаў ВКЛ

Князем абраны Свідрыгайла Альгердавіч, праціўнік ВітаўтаСвідрыгайла - за незалежнасць ВКЛ.

Барацьба Свідрыгайла з палякамі

Палякі захапілі частку Падолля без ведама Ягайлы

У гэты час Ягайла - у гасцях у Свідрыгайлы

Затрыманы

Загадаў палякам аддаць Падолле ВКЛАле!

Палякі адмовіліся

Ваенныя сутыкненні

Саюзнікі Свідрыгайлы

Малдаўскі князь;Наўгародскія баяры;Татарскі хан;Тэўтонскі Ордэн;Гусіты;Германскі імператар Жыгімонт

(абяцаў Свідрыгайле карону).

1431 г. - палякі абвясцілі вайну і пачалі баявыя дзеянні на Валыні.

Унутраны канфлікт у ВКЛ• Літоўскія феадалы – у апазіцыю;• На чале - Жыгімонт Кейстутавіч(малодшы брат Вітаўта);

Прычына незадавальнення:Свідрыгайла раздаваў пасады

праваслаўным "русінам"

Супярэчыць Гарадзельскай уніі 1413 г.

Літоўцы-каталікі незадаволены

Саюз з палякамі

Пазіцыя Свідрыгайлы

Ён сам – каталікАле!

Абапіраўся на праваслаўных.Прычыны:Правёў сярод іх жыццё;Каталікі-літоўцы - на захадзе

ВКЛТам традыцыйна

падтрымліваюць Кейстута і яго нашчадкаў.

Спроба забойства1 верасня 1432 г. – спроба Жыгімонта забіць Свідрыгайлу ў Ашмянах

Але!Свідрыгайла папярэджаны

Збег у Полацк:Там - падтрымка мясцовых,

Віцебскіх, Смаленскіх і украінскіх феадалаў

Прыхільнікі ЖыгімонтаАбвешчаны вялікім князем у Вільні.Падтрымка ў:• Літве;• Жамойці;• Падляшшы;• Панямонні;• Брэсцкай зямлі;• Мінскай зямлі.

Раскол дзяржавы на Вялікае княства Літоўскае і Вялікае княства Рускае.

Вайна

Дзеянні саюзнікаў• Польшча – ваенную дапамогу

Жыгімонту;Ён узамен - новую унію: пасля яго смерці ўлада ў ВКЛ - да польскага караля;• Цвярскі князь і лівонскія

рыцары – за Свідрыгайлу;• Тэўтонскі рыцары таксама

хацелі яму дапамагчыАле!

Разбіты польска-гусіцкім войскам

Пачатак вайны1432 г. - войскі Свідрыгайлы пад Вільняй;1433 г. - Свідрыгайла захапіл Коўна, спаліў Заслаўе і Мінск;Жыгімонт спрабаваў захапіць Віцебск і Мсціслаў.

Дыпламатычная барацьба1434 г. - прывілей Жыгімонта: ураўноўваў праваслаўных у асноўных правах з каталікамі

Частка прыхільнікаў Свідрыгайлы - да Жыгімонта;Смаленскія баяры і праваслаўны мітрапаліт Герасім пачалі тайныя перамовы з Жыгімонтам

Свідрыгайла спаліў Герасіма на вогнішчы

Рашаючая бітва

1 верасня 1435 г. - бітва пад Вількамірам (зараз - г. Укмярге, Літва).

Сілы бакоў

Свідрыгайла+ лівонскія рыцары;+ атрад татар;+ чэшскія і заходнееўрапейскія добраахвотнікі.

10 тыс. чалавек

Жыгімонт+ палякі

10 тыс. чалавек

Бітва пад ВількамірамНяўдача для СвідрыгайлыВынік бітвы:• 13 князёў і іх атрады

загінулі;• Разбіты войскі Лівонскага

ордэна і загінуў магістр;• Многія - у палон;• Свідрыгайла - у Полацк.

Далейшы ход вайныМногія ўсходнеславянскія землі

перайшлі да ЖыгімонтаАле!

Полацк і Віцебск доўга супраціўлялісь

Але!Здалісь

Свідрыгайла - на Валыньда 1439 г. - баявыя дзеянні

Кіраванне ЖыгімонтаІмкненне да незалежнасці ВКЛ ад Польшчы

Палякі - за збліжэнне са Свідрыгайлам;Літоўскія буйныя феадалы – супраць Жыгімонта.Прычыны:• Жорсткасць Жыгімонта;• Абапіраўся на дробную і сярэднюю

шляхту.

1440 г. - змова супраць Жыгімонта:ён забіты ў Трокскім замку.

Пасля смерці ЖыгімонтаПрэтэндэнты на трон:• Свідрыгайла;• Міхал (Міхалюшка)

Жыгімонтавіч;• Уладзіслаў Ягайлавіч

Але!Чэрвень 1440 г. - абраны 12-гадовы Казімір Ягайлавіч (Казімір IV Ягелон)

У ВКЛ - мір.