4121103 การเขียนโปรแกรมและอัลกอริทึ่ม SLIDE 2/7

บทที่ 2 ขัน้ตอนวิธีกับการแก้ปญัหา

2.1 ความหมายของข้ันตอนวิธี2.2 ข้ันตอนการทำางานของโปรแกรม2.3 โครงสร้างแฟม้ข้อมลู2.4 การแสดงข้ันตอนวิธี2.5 โครงสร้างโปรแกรม

Copyright (c) 2006 by Sasalak Tongkaw2

COMPUTER PROGRAMMING AND ALGORITHM

ความหมายของขั้นตอนวิธี

ข้ันตอนวิธี หรืออัลกอริทึม่ (algorithm) หมายถงึ ชุดคำาสั่ง หรือ คำาบอกกล่าว ทีส่ามารถเข้าใจได้และมคีวามยาวจำากัด ซึ่งบอกถึง ระเบียบวิธีในการแก้ไขปัญหาใดปัญหาหนึ่ง อยา่งเป็นข้ันเป็นตอนและชัดเจน ว่าทำาอย่างไร เมือ่ป้อนอะไรเข้าไป จะได้ผลลัพธ์เช่นไร

ข้ันตอนวิธีจะประกอบด้วย วิธีการเป็นข้ันๆ และมสี่วนทีต่้องทำาซำ้าเป็นวงรอบ (iterate) มกีารตัดสนิใจโดยใช้ตรรกะ (logic) และ/หรือ การเปรียบเทยีบ (comparison)



อัลกอริทึ่ม

คำาว่า อัลกอริทึม่ มทีีม่าจากชื่อของนกัคณิตศาสตร์ชาวเปอร์เซียในยคุศตวรรษที ่9 ชื่อ อาบู อับดุลลา บิน มซูา อัล-ควาริสม ี(Abu Abdullah Muhammad bin Musa al-Khwarizmi) ซึ่งได้กลายเป็นคำาว่า อัลกอริซึม หมายถึงกฎทีใ่ช้ในการคิดคำานวณเลขคณิต



ขั้นตอนการทำางานของโปรแกรม

1. เข ้าใจปัญหา2. วางแผนลำาด ับข ั้นตอนการ

แกป้ ัญหา3. เข ียนโปรแกรม4. แปลงโปรแกรมเป ็นภาษา

เคร ื่อง5. ทดสอบโปรแกรม6. นำาโปรแกรมไปใช้



เข้าใจปญัหา • ต้องการรายชื่อของพนกังานที่

ทำางานเกินกว่า 5 ปี• รายงานการขายประจำาปี 2547• รายงานการขายประจำาเดือน

มถิุนายน 2547• รายงานการขายของพนักงานขาย

ชื่อ สนุีย์• รายงานการขายวันนี้



วางแผนลำาดับขั้นตอนการแก้ปัญหา• วางแผนลำาดับข้ันตอนของโปรแกรม • เครื่องมอืทีใ่ช้อาจเป็นผังงาน (flowchart)

และรหสัเทียมหรือรหสัลำาลอง (pseudocode)

• นำาอินพทุเข้ามาเพื่อใหไ้ด้เอาทพ์ทุที่ถูกต้อง



โคด้เทียม• กำาหนดให้ค่าเงินเดือนเทา่กับ 0

• รับค่าเงินเดือนเข้ามา • ถ้าเงินเดือนมากกวา่ 15,000

บาท ให้คิดภาษี 7%• ถ้าเงินเดือนน้อยกว่า หรือเทา่กับ

15,000 ให้คิดภาษี 3%• คำานวณเงินได้สุทธิโดยเอาเงิน

เดือนลบด้วยภาษี• พิมพ์ค่าเงินเดือน ภาษี และเงิน

ได้สุทธิหลงัจากหกัภาษี



ผังงาน

• ผังงานหรือแผนภาพการไหลของโปรแกรมมสีัญลักษณ์เบื้องต้นดังต่อไปนี้

การประมวลผลตัวเร ิ่ม/จบ การตัดส ินใจ

ข้อมลูเข ้า/ออกตัวเช ือ่ม



เขียนโปรแกรม• เลือกภาษาทีเ่หมาะสมกับงาน• ลงโค้ดโปรแกรม



แปลงโปรแกรมเปน็ภาษาเครื่อง• ภาษาเครื่อง (Machine Language)ม ี0 และ

1 เทา่นัน้ • การ Compile เป็นการเปลี่ยนจากโค้ดต้นฉบับ

(Source Code) เป็นภาษาเครื่อง• ตัวแปลภาษาม ี2 ชนิด– Compiler– Interpreter



ทดสอบโปรแกรม• ทดสอบการรันโปรแกรมโดยใช้

ข้อมลูจริง• โปรแกรมอาจมข้ีอผิดพลาดได้ 2

แบบคือ• ผิดพลาดไวยกรณ์• ผิดพลาดทางตรรกะ



ผิดพลาดทางตรรกะ• Get number• Answer = number *2 • Print Answer

• Get number• Answer = number * 20• Print Answer



นำาโปรแกรมไปใชง้าน• ติดตั้งโปรแกรม• ทดสอบการใช้งาน• อบรมการใช้งาน• ประเมนิผลการใช้งาน



โครงสร้างแฟ้มขอ้มลูจำาแนกในรูปแบบตรรกะ

• ตัวอักษร(Character)

• เขตข้อมูล (Field)– แอททริบิวต์ของเอ็น

ทิตี• ระเบยีน (Record)• แฟ้มหรือไฟล์ (File)• ฐานข้อมลู

(Database)



การแสดงขั้นตอนวิธี• ผังงาน• ภาษาข้ันตอนวิธี• ภาษาธรรมชาติ



ผังงาน (flowchart)

• ผังงาน เป็นข้ันตอนวิธีทีเ่ขียนโดยใช้รูปสัญลักษณ์ มเีส้นเชื่อมและหวัลูกศรบอกข้ันตอนการทำางาน การเขียนข้ันตอนวิธีด้วยวิธีนีเ้ป็นที่นยิมมากกว่าแบบอ่ืน ๆ เนื่องจากมเีส้น

ลากโยงใยทำาใหเ้ห็นข้ันตอนการทำางานที่ชัดเจน มลีูกศรกำากบัทศิทางการทำางานช่วย

ใหเ้ข้าใจง่ายข้ึน และสามารถตรวจสอบความถูกต้องได้ง่าย

• สัญลักษณ์ของผังงานดูในหนังสือ• ผังงานม ี2 ชนิด คือ

– ผังงานระบบ (System Flowchart)– ผังงานโปรแกรม (Program Flowchart)



Salary =0Income=0

Tax=0

Salary>15000

Begin

Read Salary

Tax=salary*3% Tax=salary*7%

Yes

No

Income=salary-tax

Print salaryPrint tax

Print income

End



ภาษาขั้นตอนวิธี• ตัวแปร• การกำาหนดค่า• นิพจน์• GOTO• If-else• Repeat• comment



ตัวแปร• ตัวแปรหมายถึงสิ่งทีใ่ช้สำาหรับ

การเก็บค่าต่างๆ ตัวอย่างเช่น salary, income,tax เป็นต้น

• ส่วนมากมกัจะกำาหนดค่าใหเ้ป็น 0 ก่อนเริ่มโปรแกรมเสมอ

Salary =0Income=0

Tax=0



การกำาหนดคา่• มกัใช้เครื่องหมาย หรือ

เครื่องหมาย = เพื่อกำาหนดค่าให้กับตัวแปร เช่น

Salary =0Income=0

Tax=0

Salary ← 0Income ← 0

Tax ← 0



นิพจน์ (expression)

• ( ) (วงเล ็บ)

• + (บวก) ∀ − (ลบ)• * (คูณ)• / (หาร)• ^ (ยกกำาล ัง)

• & (and) • | (or)• =• != หรือ <>• <• >



โครงสร้างทางตรรกะ• โครงสร้างทางตรรกะ(logic

structure) เชื่อมกนัเป็นโครงสร้างทางตรรกะได้ 3

ลักษณะ ได้แก่– ลำาดับ

– ทางเลือก– วงวน



โครงสร้างแบบลำาดับ(sequence structure)

• เป็นรูปแบบการทำางานแบบทำาคำาสั่งหนึง่ต่อจากอีกคำาสัง่หนึง่ ดังภาพ

• ตัวอยา่งเช่น– กำาหนดให ้ค่าเงินเดือน = 0

– รับค่าเงินเดือน statementstatementstatementstatement

statementstatementstatementstatement



โครงสร้างแบบทางเลือก(selection structure)

• เป็นรูปแบบทีม่กีารตัดสินใจเลือกข้อคำาสั่งทีจ่ะทำาต่อไป

• เช่น if-then-else ดังภาพ• โดยถ้าเงื่อนไขหลัง if เป็นจริง จะ

ทำาหลัง then ถ้าเงื่อนไขเป็นเทจ็จะทำาหลัง else

If If (test condition)(test condition)

ThenThen(statement)(statement)

ThenThen(statement)(statement)

ElseElse(statement)(statement)

ElseElse(statement)(statement)



โครงสร้างแบบวงวน(loop structure)

เรียกอีกชือ่หนึง่ว่า การวนซ้ำ้า(iteration)

ม ี2 รูปแบบคอื do until และ do while

loop

เงื่อนไข

yes

no

loop

เงื่อนไขyes

no



คำาอธบิาย (Comment)

• คำาอธิบาย (comment) เป็นข้อความทีอ่ธิบายรายละเอียดของข้ันตอนการทำางาน ซ้ึ่งบางครั้งเราต้องการคำาอธิบายรายละเอียดเพิ่มเติมเพื่อใหเ้ข้าใจข้ันตอนวิธีชัดเจนยิง่ข้ึน โดยต้องเขียนอยูภ่ายในเครื่องหมาย

• /* comment */• // comment



โครงสร้างโปรแกรม

Main

Compute-BillGet-Order Print-Bill

Compute-Tax

Compute-Discount

END OF CHEPTER 2

ANY QUESTION ?

Education

4121103 การเขียนโปรแกรมและอัลกอริทึ่ม SLIDE 2/7