θεωρίες+μάθησης

Κοσμάς Τουλούμης, Επιμορφωτής Κοσμάς Τουλούμης, Επιμορφωτής Β΄επιπέδου στις ΤΠΕΒ΄επιπέδου στις ΤΠΕ

««Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική στην εκπαιδευτική διδακτική

διαδικασία»διαδικασία»Β΄ ΕπίπεδοΒ΄ Επίπεδο

4 ώρες

Σύγχρονεςαντιλήψεις για τη

μάθηση και τηδιδασκαλία και ηεφαρμογή τους με

εργαλείαυπολογιστικής και

δικτυακήςτεχνολογίας


ΣτόχοιΣτόχοιΟι εκπαιδευτικοί πρέπει: α) να έχουν βασικές γνώσεις των κυριοτέρων ρευμάτων

σκέψης στις σύγχρονες θεωρίες μάθησης και των επιπτώσεων τους στην οργάνωση διδακτικών καταστάσεων με τη βοήθεια των ΤΠΕ

β) να γνωρίζουν τις γενικές κατευθύνσεις της αξιοποίησης των ΤΠΕ σύμφωνα με σύγχρονες θεωρίες μάθησης και σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις.

γ) να γνωρίζουν χαρακτηριστικά των ρόλων του εκπαιδευτικού και του μαθητή έτσι όπως αυτοί διαμορφώνονται μέσα από τις σύγχρονες αντιλήψεις για τη μάθηση και τη διδασκαλία

δ) να γνωρίζουν τα βασικά στοιχεία σχεδιασμού εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με διαθεματικό χαρακτήρα και τύπου project.

ε) να έχουν γνώσεις του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν οι ψηφιακές Κοινότητες Πρακτικής και Μάθησης


Ενότητα 2.1Ενότητα 2.1

Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση:

• Συμπεριφορισμός

• Γνωστικός κονστρουκτιβισμός

• Οι κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις μάθησης

Επιπτώσεις των θεωρήσεων αυτών στην οργάνωση

διδακτικών καταστάσεων. Ρόλος των ΤΠΕ


Τι είναι μάθηση;Τι είναι μάθηση; Μάθηση είναι η διαρκής μεταβολή της

συμπεριφοράς ενός ατόμου η οποία προκύπτει ως αποτέλεσμα εμπειρίας ή άσκησης (κλασικός ορισμός)

Μάθηση είναι η απόκτηση και η μεταβολή γνώσεων, δεξιοτήτων, στρατηγικών, πεποιθήσεων, στάσεων και διαφόρων μορφών συμπεριφοράς, δηλ. η διαδικασία κατά την οποία αλλάζει το γνωστικό δυναμικό του ατόμου, ως αποτέλεσμα των ποικίλων εμπειριών που το άτομο που επεξεργάζεται (σύγχρονη αντίληψη)


Σύγχρονες θεωρίες Σύγχρονες θεωρίες μάθησηςμάθησης

Συμπεριφορισμός (μάθηση = Συμπεριφορισμός (μάθηση = διαδικασία πρόσκτησης γνώσης)διαδικασία πρόσκτησης γνώσης)

Κονστρουκτιβισμός (μάθηση = Κονστρουκτιβισμός (μάθηση = διαδικασία δημιουργίας γνώσηςδιαδικασία δημιουργίας γνώσης

Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες Κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες (μάθηση = αποτέλεσμα συμμετοχής (μάθηση = αποτέλεσμα συμμετοχής σε κοινωνικές ομάδες)σε κοινωνικές ομάδες)


ΣυμπεριφοριστικήΣυμπεριφοριστική θεωρίαθεωρίαΜάθηση μέσω ενίσχυσηςΜάθηση μέσω ενίσχυσης

Εκπρόσωποι: Εκπρόσωποι: J.B. Watson, E.L. Thorndike, B. J.B. Watson, E.L. Thorndike, B. F. Skinner, I. PavlovF. Skinner, I. Pavlov

Μελετούν τις εξωτερικές αντιδράσεις των Μελετούν τις εξωτερικές αντιδράσεις των ατόμων και απορρίπτουν υποθέσεις ή ατόμων και απορρίπτουν υποθέσεις ή ερμηνείες που στηρίζονται στις νοητικές ερμηνείες που στηρίζονται στις νοητικές εσωτερικές διεργασίεςεσωτερικές διεργασίες

Ερέθισμα-άτομο-ανταπόκριση στο ερέθισμαΕρέθισμα-άτομο-ανταπόκριση στο ερέθισμα Επανάληψη = ενίσχυση μάθησηςΕπανάληψη = ενίσχυση μάθησης Ρόλος θετικών και αρνητικών ενισχύσεωνΡόλος θετικών και αρνητικών ενισχύσεων Γνώση = «οντότητα» που μπορεί να Γνώση = «οντότητα» που μπορεί να

μεταδοθείμεταδοθεί


Συμπεριφοριστική θεωρίαΣυμπεριφοριστική θεωρίαΕφαρμογές στην εκπαίδευσηΕφαρμογές στην εκπαίδευση

Ενεργητική συμμετοχή μαθητήΕνεργητική συμμετοχή μαθητή Ανάλυση ύλης σε επιμέρους τμήματα Ανάλυση ύλης σε επιμέρους τμήματα

(από τα απλά στα πιο σύνθετα)(από τα απλά στα πιο σύνθετα) Ταχεία ανατροφοδότηση (θετική ή Ταχεία ανατροφοδότηση (θετική ή

αρνητική) της απάντησης του αρνητική) της απάντησης του μαθητήμαθητή

Οι ερωτήσεις τίθενται εκ νέου μέχρι Οι ερωτήσεις τίθενται εκ νέου μέχρι να απαντηθούν σωστάνα απαντηθούν σωστά


Συμπεριφοριστική θεωρίαΣυμπεριφοριστική θεωρίαΜοντέλα διδασκαλίαςΜοντέλα διδασκαλίας

Προγραμματισμένη διδασκαλία Προγραμματισμένη διδασκαλία ((Skinner)Skinner)

Διδακτικός Σχεδιασμός (Διδακτικός Σχεδιασμός (Instructional Instructional DesignDesign) του) του R.M. Gagne R.M. Gagne. Σύστημα . Σύστημα ΑΣΑΕΑ ΑΣΑΕΑ (ADDIE)(ADDIE)

Μοντέλο Διδακτικού Σχεδιασμού Μοντέλο Διδακτικού Σχεδιασμού χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα για χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα για ανάπτυξη λογισμικού με διδακτικό ανάπτυξη λογισμικού με διδακτικό χαρακτήρα (χαρακτήρα (tutorials) tutorials)


Σχέση συμπεριφορισμού με Σχέση συμπεριφορισμού με ΤΠΕΤΠΕ

Σημαντικό τμήμα του εκπαιδευτικού Σημαντικό τμήμα του εκπαιδευτικού λογισμικού στηρίζεται στο λογισμικού στηρίζεται στο συμπεριφορισμόσυμπεριφορισμό

Λογισμικά καθοδήγησης, διδασκαλίας Λογισμικά καθοδήγησης, διδασκαλίας ((tutorials), tutorials), λογισμικά πρακτικής και λογισμικά πρακτικής και εξάσκησης (εξάσκησης (drill and practice)drill and practice)

Προσφέρουν εξάσκηση δεξιοτήτων Προσφέρουν εξάσκηση δεξιοτήτων χαμηλού επιπέδου, αξιολόγηση μαθητών, χαμηλού επιπέδου, αξιολόγηση μαθητών, εποπτική διδασκαλίαεποπτική διδασκαλία

Μεγάλη έμφαση στη διαρκή και ενεργό Μεγάλη έμφαση στη διαρκή και ενεργό συμμετοχή του μαθητή, ενθάρρυνση, συμμετοχή του μαθητή, ενθάρρυνση, εξάσκηση, ταχεία ανάδρασηεξάσκηση, ταχεία ανάδραση


ΚονστρουκτιβισμόςΚονστρουκτιβισμόςΓνωστική θεωρία μάθησηςΓνωστική θεωρία μάθησης

Μεγάλη σημασία στις εσωτερικές, Μεγάλη σημασία στις εσωτερικές, νοητικές διεργασίες του ατόμουνοητικές διεργασίες του ατόμου

Μάθηση δε μεταδίδεται, αλλά Μάθηση δε μεταδίδεται, αλλά διαδικασία προσωπικής κατασκευής η διαδικασία προσωπικής κατασκευής η οποία εδράζεται στις προηγούμενες οποία εδράζεται στις προηγούμενες γνώσειςγνώσεις

Αναδιάταξη και αναδόμηση νοητικών Αναδιάταξη και αναδόμηση νοητικών δομών ατόμου όπου «προσαρμόζεται» δομών ατόμου όπου «προσαρμόζεται» η νέα γνώσηη νέα γνώση


Γνωστικές θεωρίες και Γνωστικές θεωρίες και εκπαίδευσηεκπαίδευση

Εποικοδομισμός του Εποικοδομισμός του J. Piaget:J. Piaget: Ανάπτυξη λογικής και επιστημονικής Ανάπτυξη λογικής και επιστημονικής

σκέψης παιδιού σε εξελικτικά στάδιασκέψης παιδιού σε εξελικτικά στάδια Μαθητής «κατασκευάζει» τη γνώση Μαθητής «κατασκευάζει» τη γνώση

και δεν την αποδέχεται παθητικά και δεν την αποδέχεται παθητικά (αντίποδας συμπεριφορισμού)(αντίποδας συμπεριφορισμού)

Αλληλεπίδραση περιβαλλόντων Αλληλεπίδραση περιβαλλόντων μάθησης και μαθητήμάθησης και μαθητή


Γνωστικές θεωρίες και Γνωστικές θεωρίες και εκπαίδευσηεκπαίδευση

Ανακαλυπτική μάθηση (Ανακαλυπτική μάθηση (J. Bruner)J. Bruner) Ανακαλυπτικές διαδικασίες (πείραμα, Ανακαλυπτικές διαδικασίες (πείραμα,

δοκιμή, επαλήθευση ή διάψευση)δοκιμή, επαλήθευση ή διάψευση) Σταδιακή ανακάλυψη της γνώσης κίνητρο Σταδιακή ανακάλυψη της γνώσης κίνητρο

για το μαθητήγια το μαθητή Ο καθηγητής μπορεί να βοηθήσει και να Ο καθηγητής μπορεί να βοηθήσει και να

καθοδηγήσει (καθοδηγούμενη ανακάλυψη): καθοδηγήσει (καθοδηγούμενη ανακάλυψη): εμψυχωτής, διευκολυντής, καθοδηγητήςεμψυχωτής, διευκολυντής, καθοδηγητής

Ο μαθητής καλείται να επιλύσει ένα Ο μαθητής καλείται να επιλύσει ένα πρόβλημα με την καθοδήγηση του καθηγητήπρόβλημα με την καθοδήγηση του καθηγητή


Γνωστικές θεωρίες και ΤΠΕΓνωστικές θεωρίες και ΤΠΕ Λογισμικά και περιβάλλοντα που υποστηρίζουν Λογισμικά και περιβάλλοντα που υποστηρίζουν

οικοδόμηση γνώσης από τον ίδιο το μαθητή. οικοδόμηση γνώσης από τον ίδιο το μαθητή. – Ο μαθητής καλείται να επιλύσει προβλήματα Ο μαθητής καλείται να επιλύσει προβλήματα

αλληλεπιδρώντας με το υλικό περιβάλλον, τον αλληλεπιδρώντας με το υλικό περιβάλλον, τον καθηγητή και τους συμμαθητές τουκαθηγητή και τους συμμαθητές του

– Ο μαθητής διερευνά, ανακαλύπτει σταδιακά, επαληθεύει Ο μαθητής διερευνά, ανακαλύπτει σταδιακά, επαληθεύει ή διαψεύδει τις υποθέσεις τουή διαψεύδει τις υποθέσεις του

Λογισμικά που επιτρέπουν την προσωπική Λογισμικά που επιτρέπουν την προσωπική έκφραση και εμπλοκή του μαθητήέκφραση και εμπλοκή του μαθητή

Να προσφέρουν πολλαπλές αναπαραστάσεις Να προσφέρουν πολλαπλές αναπαραστάσεις σχέσεων, εννοιών και οντοτήτων. Δεν πρέπει σχέσεων, εννοιών και οντοτήτων. Δεν πρέπει να υποδεικνύουν στο μαθητή τις ορθές να υποδεικνύουν στο μαθητή τις ορθές διαδικασίες, αλλά να επιτρέπουν έκφραση διαδικασίες, αλλά να επιτρέπουν έκφραση ακόμα και λαθεμένης άποψης που ανατρέπεται ακόμα και λαθεμένης άποψης που ανατρέπεται μέσω της κοινωνιογνωστικής σύγκρουσηςμέσω της κοινωνιογνωστικής σύγκρουσης


Γνωστικές θεωρίες και ΤΠΕΓνωστικές θεωρίες και ΤΠΕ

Λογισμικά τύπου «ανοιχτού Λογισμικά τύπου «ανοιχτού μικρόκοσμου»μικρόκοσμου»

Logo (S. Papert) Logo (S. Papert) υλοποίησε ιδέες υλοποίησε ιδέες PiagetPiaget με έναν ιδιαίτερο τρόπο με έναν ιδιαίτερο τρόπο


Κοινωνιοπολιτισμικές Κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσειςθεωρήσεις

Βασικοί εκπρόσωποι:Βασικοί εκπρόσωποι: L. Vygotsky, Doise, L. Vygotsky, Doise, Mugny (Mugny (κοινωνιογνωστικές θεωρίες), κοινωνιογνωστικές θεωρίες), L. L. Wenger (Wenger (θεωρητικός κοινοτήτων πρακτικής θεωρητικός κοινοτήτων πρακτικής και μάθησης) και μάθησης)

Σημαντικός ρόλος στην κοινωνική Σημαντικός ρόλος στην κοινωνική αλληλεπίδρασηαλληλεπίδραση

Το μανθάνον υποκείμενο όχι σε πολιτισμικό Το μανθάνον υποκείμενο όχι σε πολιτισμικό και επικοινωνιακό κενό, αλλά σε και επικοινωνιακό κενό, αλλά σε συγκεκριμένα πλαίσια (γλώσσα, στερεότυπα, συγκεκριμένα πλαίσια (γλώσσα, στερεότυπα, αντιλήψεις)αντιλήψεις)

Επικοινωνιακές περιστάσεις μέσω Επικοινωνιακές περιστάσεις μέσω υλοποίησης κοινών δραστηριοτήτωνυλοποίησης κοινών δραστηριοτήτων

Συνεργατική μάθησηΣυνεργατική μάθηση


Κοινωνιοπολιτισμικές Κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσειςθεωρήσεις

Θεωρία Θεωρία VygotskyVygotsky Σημασία της γλώσσαςΣημασία της γλώσσας Ζώνη εγγύτερης ή επικείμενης ανάπτυξης Ζώνη εγγύτερης ή επικείμενης ανάπτυξης

Θεωρίες δραστηριότητας (Θεωρίες δραστηριότητας (activity activity theory)theory)

Εγκαθιδρυμένη μάθηση (Εγκαθιδρυμένη μάθηση (Situated Situated learninglearning))

Κατανεμημένη νόηση (Κατανεμημένη νόηση (distributeddistributed cognitioncognition) )


Κοινωνιοπολιτισμικές Κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσεις και ΤΠΕθεωρήσεις και ΤΠΕ

Κοινωνική δικτύωση και Κοινωνική δικτύωση και Web 2.0Web 2.0 Λογισμικά με υπηρεσίες επικοινωνίας Λογισμικά με υπηρεσίες επικοινωνίας

και συνεργασίαςκαι συνεργασίας Επηρέασαν κυρίως τον τρόπο Επηρέασαν κυρίως τον τρόπο

διδασκαλίας με ΤΠΕ στην εκπαίδευση διδασκαλίας με ΤΠΕ στην εκπαίδευση παρά την παραγωγή συγκεκριμένων παρά την παραγωγή συγκεκριμένων λογισμικώνλογισμικών



Σύγχρονες προσεγγίσεις στη Διδακτική και δημιουργία πλαισίου εκπαιδευτικών σεναρίων-δραστηριοτήτων-διδακτικού υλικού με τη διαμεσολάβηση των ΤΠΕ όπως: ομαδοσυνεργατική μάθηση, μέθοδος σχεδίου δράσης (project) και επίλυση προβλημάτων (problem solving).

Ανάπτυξη μαθησιακών περιβαλλόντων με τη συμβολή των ΤΠΕ.

Χαρακτηριστικά των ρόλων διδασκόντων και μαθητών στα νέα μαθησιακά περιβάλλοντα.


Σύγχρονες προσεγγίσεις στη Διδακτική και ΤΠΕ

Βασικές έννοιες και ορολογίαΒασικές έννοιες και ορολογία– Μέθοδος διδασκαλίαςΜέθοδος διδασκαλίας– Στρατηγικές διδασκαλίαςΣτρατηγικές διδασκαλίας– Μοντέλο διδασκαλίαςΜοντέλο διδασκαλίας

Διδακτικές μέθοδοι και ΤΠΕΔιδακτικές μέθοδοι και ΤΠΕ– Ομαδοσυνεργατική Ομαδοσυνεργατική – ProjectsProjects– Επίλυση προβλημάτωνΕπίλυση προβλημάτων


Τα επίπεδα της συμβολής των ΤΠΕ Τα επίπεδα της συμβολής των ΤΠΕ στην εφαρμογή σύγχρονων στην εφαρμογή σύγχρονων

διδακτικών μεθόδωνδιδακτικών μεθόδων

ΠεριεχόμενοΠεριεχόμενο Διεκπεραίωση και οργάνωση Διεκπεραίωση και οργάνωση

δεδομένων, πληροφοριώνδεδομένων, πληροφοριών Προέκταση καινοτόμων πρακτικών Προέκταση καινοτόμων πρακτικών

και δημιουργία νέων και δημιουργία νέων (WebQuests, (WebQuests, Webjects)Webjects)


Διδακτικό σενάριοΔιδακτικό σενάριο

(εστιασμένο γνωστικό αντικείμενο, (εστιασμένο γνωστικό αντικείμενο, συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, διδακτικές αρχές και πρακτικές, αλληλεπίδραση διδακτικές αρχές και πρακτικές, αλληλεπίδραση και ρόλος συμμετεχόντων, αντιλήψεις μαθητών, και ρόλος συμμετεχόντων, αντιλήψεις μαθητών, διδακτικά εμπόδια). Διαφορές από Σχέδιο διδακτικά εμπόδια). Διαφορές από Σχέδιο Μαθήματος παρά το ότι τείνουν σήμερα να Μαθήματος παρά το ότι τείνουν σήμερα να ταυτιστούνταυτιστούν

Μπορεί διάρκεια άνω της μιας διδακτικής ώραςΜπορεί διάρκεια άνω της μιας διδακτικής ώρας Υλοποιείται με δραστηριότητες οι οποίες Υλοποιείται με δραστηριότητες οι οποίες

περιγράφονται στο σενάριοπεριγράφονται στο σενάριο Μπορεί να συνδυάζει περισσότερους διδακτικούς Μπορεί να συνδυάζει περισσότερους διδακτικούς

πόρουςπόρους


Διαθεματικότητα και Διαθεματικότητα και ΔιεπιστημονικότηταΔιεπιστημονικότητα

Διαφορά μεταξύ Διαφορά μεταξύ διεπιστημονικότητας και διεπιστημονικότητας και διαθεματικότηταςδιαθεματικότητας

Προβλήματα εφαρμογής Προβλήματα εφαρμογής διαθεματικής προσέγγισηςδιαθεματικής προσέγγισης

ProjectsProjects και διαθεματικότητα και διαθεματικότητα



Χρήση και υποστήριξη Κοινοτήτων Πρακτικής και Μάθησης


Βασικές έννοιες και Βασικές έννοιες και ορολογίαορολογία

Οι Κοινότητες Πρακτικής (Οι Κοινότητες Πρακτικής (Wengener) Wengener) ως ως κοινωνικό και γνωστικό κεφάλαιο, ως βασικός κοινωνικό και γνωστικό κεφάλαιο, ως βασικός παράγοντας μάθησης και παραγωγής νοήματοςπαράγοντας μάθησης και παραγωγής νοήματος

Κοινότητες Πρακτικής = Κοινότητες ΜάθησηςΚοινότητες Πρακτικής = Κοινότητες Μάθησης Ψηφιακές ή Ψηφιακές ή OnlineOnline ή Εικονικές ή Δικτυακές ή Εικονικές ή Δικτυακές

διαμεσολαβημένες Κοινότητες και κοινωνική διαμεσολαβημένες Κοινότητες και κοινωνική αλληλεπίδραση (νέοι όροι κοινωνικών αλληλεπίδραση (νέοι όροι κοινωνικών υποκειμένων: «κάτοχος», «διαχειριστής», υποκειμένων: «κάτοχος», «διαχειριστής», “moderator”“moderator”, νέοι εικονικοί κόσμοι), νέοι εικονικοί κόσμοι)

Κοινωνική δικτύωση Κοινωνική δικτύωση Web 2.0 Web 2.0 κα Εκπαίδευση 2.0κα Εκπαίδευση 2.0 Περιβάλλοντα σύγχρονης (π.χ. Περιβάλλοντα σύγχρονης (π.χ. chat) chat) ή ή

ασύγχρονης επικοινωνίαςασύγχρονης επικοινωνίας ( (π.χ. π.χ. discussion lists)discussion lists)


Σημασία Σημασία Online Online Κοινοτήτων Κοινοτήτων για εκπαιδευτικούςγια εκπαιδευτικούς

Επικοινωνία χωρίς χρονικά ή Επικοινωνία χωρίς χρονικά ή γεωγραφικά όριαγεωγραφικά όρια

Πληροφόρηση και μάλιστα Πληροφόρηση και μάλιστα «στοχευμένη»«στοχευμένη»

Διαμοίραση ψηφιακών πόρων και Διαμοίραση ψηφιακών πόρων και συνεργατική επεξεργασία με συνεργατική επεξεργασία με ελεγχόμενη πρόσβασηελεγχόμενη πρόσβαση

Σχεδίαση και υλοποίηση Σχεδίαση και υλοποίηση ομαδοσυνεργατικών ομαδοσυνεργατικών projectsprojects


Online Online ΚοινότητεςΚοινότητες

ΙστολόγιαΙστολόγια WikisWikis

GoogleGoogle

Education

θεωρίες+μάθησης