จดท าโดยอาจารยศรอร เจนประภาพงศ

สาขาวชาสารสนเทศศกษา คณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยหอการคาไทย

2555

หวขอบรรยาย:

ความหมาย:* เปน Reference Resources ประเภทหนง

* ให ความร & สารสนเทศทวไป/ เชงวชาการ อยางกวางขวาง ทกเรอง/ ทกสาขาวชา

* เรองเกยวกบ บคคล สถานท เหตการณ องคกร สถาบน นวกรรมตาง ๆ

ความหมาย: (ตอ)* Ex. - ประวต ลกษณะ & การสราง Thesaurus - World War I, II

- World Bank - Language - กฬาคาราเต

- ครสโตเฟอร โคลมบส - Valentine Day - พระแกวมรกต

- เครองราชอสรยาภรณไทย - Coconut - Hawaii ฯลฯ

* แตละเรองใหรายละเอยด: ความหมาย ลกษณะ ประวต สถานภาพปจจบน ขอมลสถต ภาพประกอบ ฯลฯ

(แตกตางไปตามเนอหาของแตละเรอง)

* เขยนในรปบทความ (มทงขนาดสน & ยาว ถาบทความยาวจะมสารบญ & บรรณานกรม)

* จดมงหมาย: ใหความรพนฐานเรองใดหนง, จดเรมตนการคนหาเรองใดหนง

* จดเรยงเนอหา: 1) ตามล าดบอกษรของเรอง 2) ตามหวขอวชา

ประโยชน:

1. ตอบค าถามทเปนขอเทจจรงสนๆ เกยวกบบคคล สถานท เหตการณ สถตตวเลข

Ex. - สงครามโลกครงท 2 เกดในป ค.ศ. ใด? - เมองหลวงประเทศไนจเรย ชออะไร?

- อยากทราบปเกด - ปตาย ของโคลมบส ฯลฯ

2. ตอบค าถามทตองการขอมลพอสงเขป ซงเปนค าอธบายเกยวกบเรองนนๆ

Ex. - ประวตความเปนมาของก าแพงเมองจน

- ผลกระทบเกดจากสงครามโลก ครงท 2

- ความหมาย & ลกษณะ ของ Digital Libraries

ฯลฯ

ประโยชน: (ตอ)

3. เปนขอมลเบองตนกอนการท าวจย

Ex. ผใชจะท าวจยเรอง “ การศกษาความพงพอใจของผใชตอการใช OPAC”

คนขอมลจาก Encyclopedia of Library and Information Science

OPAC = ความหมาย ประวต ประโยชน โครงสรางการท างาน

Research in LIS = วธการส ารวจผใช + Bibliography

ประโยชน: (ตอ)

ตอไปเปนตวอยางลกษณะเนอหาทพบในสารานกรม

ตวอยางสารบญเรอง

http://www.encyclopedia.com

http://www.encyclopedia.com

http://mashpedia.com

http://www.britannica.com

http://kanchanapisek.or.th/kp6/New/

http://kanchanapisek.or.th/kp6/New/sub/book/book.php?book=13&chap=1&page=chap1.htm

ประเภท:

ในทน แบงเปน

1. สารานกรมทวไป (General Encyclopedias)

1.1 สารานกรมส าหรบผใหญ (Adult Encyclopedias)

1.2 สารานกรมส าหรบเดก (Children Encyclopedias )

2. สารานกรมเฉพาะวชา (Subject Encyclopedias)

ประเภท: (ตอ)

* รวมความรทกสาขาวชา สารสนเทศทกเรอง

* เนอหากวาง ๆ ไมละเอยดลกซง

* กลมผอานทวไป

* แบงออกเปน

1) สารานกรมส าหรบผใหญ

2) สารานกรมส าหรบเดก

ประเภท: (ตอ)

1.1 Adult Encyclopedias* ขอบเขตเนอหากวางมาก เพราะ ผอานหลายกลม/ ระดบ

* บทความยาว ละเอยดมากกวาพบในสารานกรมส าหรบเดก* ภาษา & ศพทยากกวาพบในสารานกรมส าหรบเดก* Ex. Encyclopedia Americana , Britannica Online

สารานกรมไทยฉบบราชบณฑตยสถาน ฯลฯ

1.2 Children Encyclopedias * ขอบเขตเนอหาแคบกวา เพราะกลมผอานชดเจน Goal ชดเจน & แคบกวา * บทความสนๆ ภาพเยอะ * ภาษางาย ตวอกษรโต * Ex. World Book Encyclopedia, สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน โดยพระราช

ประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ประเภท: (ตอ)

2. สารานกรมเฉพาะวชา (Subject Encyclopedias)

* รวมความรเฉพาะสาขาวชา + ความรทเกยวของกบสาขานนๆ

* ลกษณะเนอหา เขยนโดยละเอยด ลกซง ใชศพทเทคนค

* กลมผอาน = นกวชาการ/นกศกษาสาขานน + ผสนใจสาขานน

* Ex. Encyclopedia of Library and Information Science

สารานกรมเศรษฐศาสตร สารานกรมคอมพวเตอร

ฯลฯ

การประเมนคา :1. ความนาเชอถอ

* ชอบรรณาธการ/คณะบรรณาธการ (ม ความร + ความเชยวชาญ มากกวา 2 สาขาวชา)

* ผเขยนบทความ & ทปรกษา (คณวฒ + ความเชยวชาญ + ประสบการณ + ต าแหนงงาน)

* ส านกพมพ (ความมชอเสยง) (เชน Grolier World Book ราชบณฑตยสถาน)

* บทความมชอผเขยนก ากบหรอไม ชอเตม/ ชอยอ มบญชรายชอ? อยไหน?

* มบรรณานกรมประกอบบทความหรอไม? (โดยเฉพาะบทความส าคญ ๆ) อยไหน?

การประเมนคา: (ตอ)

2. วตถประสงค & ขอบเขตเนอหา

* รวบรวมความรทกสาขาวชา หรอ เฉพาะวชา

ดความครอบคลม / ความลกซงของเนอหา

* เนอหา สมบรณ ครบถวน ถกตอง ทนสมย

* น าเสนอขอมลอยางเปนกลาง (ความเชอทางศาสนา การท าแทง สทธสตร)

* อานเขาใจงาย เปนเหตเปนผล

* เหมาะกบระดบผอาน

การประเมนคา: (ตอ)

3. ความสะดวกรวดเรวในการคนหาขอมล

* หนงสออางอง- การจดเรยงเนอหา (แบบตามล าดบอกษรของเรอง หรอ แบบหวขอวชา)- เครองมอชวยคนเนอหาภายใน (เชน Volume Guide Guide Word Index)

* ฐานขอมล

- วธสบคน 1. Search

2. Browse 2.1 Index (ชอเรองบทความ ค าส าคญจากเนอหาบทความ)2.2 ตามล าดบอกษรของชอเรองบทความ2.3 Subject (หวขอเรอง)

- เทคนคการสบคน (เชน Boolean Logic Wildcard Phrase Search)

http://www.encyclopedia.com/

search

browse

http://www.britannica.com/

search

การประเมนคา: (ตอ)

4. รปแบบ (Format)* Reference Books = ภาพประกอบ (ชดเจน เหมาะสม ตรงเรอง)

การวางหนากระดาษ (เปนคอลมน)ตวพมพ (หลายขนาด คมชด)

เยบเลมทนทาน

* Databases = เปน Multimedia นาสนใจ หนาจออานงาย เปน Hypertext เสยงชดเจน ดขอมลแบบทงหมด/ บางสวนได

Print/ Save/Mail ได

5. ลกษณะพเศษ หองสมดยงไมมชอเรองนน มสวนพเศษทไมมในสารานกรมชออน

การประเมนคา: (ตอ)

6. นโยบายการปรบปรงเนอหาใหทนสมย* ม / ไมม ถาม --> ปรบปรงเพมเตม 5-10 % ตอป, ทกเดอน…, ลกษณะใด

* รกษามาตรฐานเดม (การจดเรยงเนอหา แบบแผนการน าเสนอ)* Reference Books = หนงสอรายปของสารานกรม * Databases = บอยครงมากกวา Reference Books

7. เปรยบเทยบกบชดทมเนอหาคลายกน

ด ---> เนอหา ส านกพมพ ราคา สถตขอมลใหมๆ ฯลฯ

สารานกรมทควรรจก:

1) สารานกรมชอเรองนนเปนสารานกรมประเภทใด

2) สารานกรมชอเรองนน มขอบเขตเนอหาอะไร

(รวบรวมขอมลอะไรบาง +ใหรายละเอยดอะไรบาง)

การใชสารานกรมในการตอบค าถาม:

1. ดค าถามวาควรใชสารานกรมประเภทใด -----> ชอเรองใด ตอบ* ถาเปนค าถามทวไป + ตองการขอมลพอสงเขป เชน

กฬาฟตบอล ก าเนดพระเยซ ------> ใช ? ตอบ * ถาเปน เรองเฉพาะสาขา + ตองการ ขอมลละเอยดลกซง

DNA กฎหมายระบบโทรคมนาคม ------> ใช ? ตอบ

2. ก าหนดหวเรอง หรอ ค าส าคญ (Keyword) เพอการคนหาตวเลม, ตววสด/ สอ, URL

3. คนหาเรองทตองการ * Reference Books ใช Index, เปดดเรอง

* Databases ใสค าคน คนตามหมวดหม คนจากคลงค า

4. ถาคนหาประวตบคคล * ชาวไทย (ชอ และนามสกล)

* ชาวตางประเทศ (นามสกล และชอตน)

สรปขนตอนการคนหาสารสนเทศจากสารานกรมในหองสมดเพอตอบค าถามทผใชตองการแผนทการเดนทางของครสโตเฟอร โคลมบส (ผคนพบทวปอเมรกา)

1. พจารณาจากค าถามวาผใชตองการแผนทการเดนทางของครสโตเฟอรโคลมบส (ผคนพบทวปอเมรกา) ตองใช Encyclopedia Americana ชวยในการตอบเพราะเปนประวตศาสตรของประเทศอเมรกา

2. ก าหนดหวเรองเพอคนหา Encyclopedia Americana

เนองจากเปนสารานกรมทวไป จงก าหนดหวเรองเปนEncyclopedias and dictionaries

3. เมอพบ Encyclopedia Americana ใหจดเลขเรยกหนงสอไปหาหนงสอทหองอางอง

4. คนหาเรองทตองการโดยเปดดทเรองครสโตเฟอร โคลมบส ทตวอกษร C หรอใช Index เลมท 30 ชวยคน.