พระพ�ทธศาสนา

www.chakranews.com

โดย อ.สรณี�ย� สายศร

BUDDHISM

พระพ�ทธศาสนา : ศาสนาแห่�งปั�ญญาและเมตตาธรรม

•“...โลกต� งอย!�บนกองท�กข์�.....เรา ตถาคตแสดงแต�เร&'องท�กข์� และความด�บท�กข์�เท�าน� น”

Distribution of Buddhists TodaySource: http://www.adherents.com/largecom/com_buddhist.html

Country %

Thailand 95Cambodia 90Myanmar 88Bhutan 75Sri Lanka 70Tibet 65Laos 60Vietnam 55Japan 50Macau 45Taiwan 43

Country Numberof Buddhists

China 102,000,000Japan 89,650,000Thailand 55,480,000Vietnam 49,690,000Myanmar 41,610,000Sri Lanka 12,540,000South Korea 10,920,000Taiwan 9,150,000Cambodia 9,130,000India 7,000,000

ปัระว�ต)และความเปั*นมาปัระว�ต)และความเปั*นมาสภาพส�งคมข์องอ)นเด�ยสม�ย

ก�อนพ�ทธกาลม�ล�กษณีะถ!กแบ�งแยก โดยเฉพาะเร&'องข์องการแบ�งชนช� น (วรรณีะ ๔) ท0าให่2เก)ดความเห่ล&'อมล0 าต0'าส!งในส�งคม และในย�คน� นย�งม�ล�ทธ)น)กายย�อยๆ มากมายท�'สอนข์�ดแย2งก�บห่ล�กค0าสอนข์องศาสนาพราห่มณี�-ฮิ)นด! ก�อให่2เก)ดความส�บสนในเร&'องอ�ดมคต)ช�ว)ตว�า อะไรค&อค�ณีค�าท�'แท2จร)งข์องช�ว)ต มน�ษย�จะด0าเน)นช�ว)ตไปัส!�จ�ดใด โดยม��งห่ว�งอะไร และจะม�ว)ธ�การด0าเน)นช�ว)ตให่2ถ7งจ�ดห่มายน� นได2อย�างไร

ระบบวรรณีะ:

http://hemantmallan.instablogs.com

www.hunterreedworld.blogspot.com

www.indiatugofwar2009.pbworks.com

ต�วอย�างแนวค)ดความเช&'อต�างๆ สม�ยก�อนพ�ทธกาลต�วอย�างแนวค)ดความเช&'อต�างๆ สม�ยก�อนพ�ทธกาล

บางล�ทธ)เช&'อว�า บ�ญ บาปั ไม�ม� ท�กอย�างท�'ท0าไปัแล2วไม�ว�าด�ห่ร&อช�'วเม&'อจบส) นแล2วย�อมแล2วก�นไปั ไม�ม�ผลตอบสนองภายห่ล�ง

บางล�ทธ)เช&'อว�า ส�ข์ ท�กข์� ความด� ความช�'ว เปั*นส)'งท�'เก)ดเองโดยธรรมชาต)

บางล�ทธ)เช&'อว�า การท0าบ�ญท0าทาน การบ!ชาไม�ม�ผล ส�ตว�ท� งห่ลายตายแล2วส!ญ

บางล�ทธ)เช&'อว�า ส)'งท� งห่ลายเคยเก)ดอย�างไร ก9เปั*นไปัอย�างน� น เช�น โลกเท�'ยง จ)ตเท�'ยง ส�ตว�ท� งห่ลายเคยเก)ดอย�างไร ก9เปั*นไปัอย�างน� นต�อไปัตลอกกาล

บางล�ทธ)ม�ความเช&'อไม�แน�นอน ซั�ดส�ายไห่ลล&'นเห่ม&อนปัลาไห่ล ปัฏิ)เสธว�า อย�างน� ก9ไม�ใช�อย�างน� นก9ไม�ใช� ไม�ยอมร�บและไม�ย&นย�นอะไรท� งห่มด

บางล�ทธ)เช&'อว�าการทรมานกายว�าเปั*นทางไปัส!�ความพ2นท�กข์� ม�ความเปั*นอย!�เข์2มงวดกวดข์�นต�อร�างกาย เช�น อดข์2าว อดน0 า ตากแดด ตากลม ไม�น��งห่�มผ2า

กามส�ข์�ลล)กาน�โยค :

การห่มกห่ม��นในการเสพเสวยว�ตถุ�

กามรมณ์�(ห่ย�อนเก)น)

อ�ตตก)ลมถาน�โยค :

การทรมานตนเองให่2ล0าบาก

(เคร�งเก)น)

ความส0าค�ญข์องพระพ�ทธศาสนาความส0าค�ญข์องพระพ�ทธศาสนา

พระพ�ทธศาสนา เปั*นศาสนาท�'เก)ดข์7 นมาเพ&'อปัร�บปัร�ง และแก2ไข์ส�งคมอ)นเด�ยในย�คน� นให่2ด�ข์7 น จากการกดข์�' ชนช� นวรรณีะข์องส�งคมพราห่มณี�-ฮิ)นด! การเห่ล&'อมล0 าทางส�งคม การถ&อช� นวรรณีะ การใช2ส�ตว�เพ&'อบวงสรวง บ!ชาย�ญ การกดข์�'สตร�เพศ

พระพ�ทธศาสนา จ7งเปั*นเสม&อนน2าท)พย�ชโลมส�งคมอ)นเด�ยโบราณีให่2ข์าวสะอาด ค0าสอนข์องพระพ�ทธศาสนาท0าให่2ส�งคมโดยท�'วไปัสงบร�มเย9น

ความส0าค�ญข์องพระพ�ทธศาสนาความส0าค�ญข์องพระพ�ทธศาสนา

พระพ�ทธศาสนา เปั*นศาสนาปัระเภท อเทวน)ยมเปั*นห่น7'งในศาสนาส0าค�ญข์องโลก

พระพ�ทธศาสนา เปั*น ศาสนาท�'ม��งการพ2นท�กข์�ห่ร&อสอนให่2ร!2จ�กท�กข์�และว)ธ�แก2ท�กข์� ให่2พ2นจากความโลภ ความโกรธ ความห่ลง และอว)ชชา (การไม�ร!2ความจร)งในธรรมชาต))

เน2นการปัฏิ)บ�ต)ด2วยปั�ญญา การท0าความเข์2าใจ และพ)ส!จน�ทราบข์2อเท9จจร)ง จนมองเห่9นเห่ต�และผล และความเปั*นไปัตามธรรมชาต)

ล�กษณีะข์องพระพ�ทธศาสนา• พระพ�ทธศาสนา เปั*นศาสนาปัระเภท อเทวน)ยม• เก)ดจากปั�ญญาตร�สร!2 ห่ร&อ การร!2แจ2งเห่9นจร)ง

ข์องพระพ�ทธเจ2า ....เปั*นผลข์องการปัฏิ)บ�ต) พ)ส!จน� ด2วยตนเองข์องพระองค�

• พระพ�ทธศาสนาสอนเน2นเร&'องเด�ยว ค&อ เร&'อง“ท�กข์� และการด�บท�กข์�ข์องช�ว)ต” (อร)ยส�จ 4)

• พระพ�ทธศาสนาสอนให่2มองโลกและช�ว)ตตามความเปั*นจร)ง..สอนเฉพาะเร&'องท�'จร)งและม�ปัระโยชน�ท�'สามารถช�วยด�บท�กข์�แก�ช�ว)ตได2เท�าน� น

ล�กษณีะข์องพระพ�ทธศาสนา• พระพ�ทธศาสนาสอนให่2คนเก)ดปั�ญญา

(เพ&'อการแก2ท�กข์�ข์องช�ว)ต) ม)ได2สอนม��งให่2คนเช&'อ• สอนเน2นในเร&'อง ปั�จจ�บ�น“ ”• สอนให่2สนใจเร&'องมน�ษย�เปั*นเร&'องส0าค�ญอ�นด�บ

แรก...โดยเร)'มจากตนเองก�อน• สอนให่2 ให่2ความส0าค�ญก�บช�ว)ตท� งในด2านร�างกายและ

จ)ตใจ (ร!ปันาม)อย�างสมด�ล…ม�ชฌิ)มาปัฏิ)ปัทา

• ไม�สนใจปั�ญห่าทางอภ)ปัร�ชญา (ท�'ถกเถ�ยงก�นเช)งเห่ต�ผลความค)ด) สนใจปั�ญห่าทางปัฏิ)บ�ต)มากกว�า

ล�กษณีะข์องพระพ�ทธศาสนา• พระพ�ทธศาสนาถ&อว�า มน�ษย�จะบรรล�ถ7ง

ความจร)งได2 ก9ด2วย“ปั�ญญาญาณี ” อ�นเปั*นผลข์องการพ�ฒนาจ)ตจนบร)ส�ทธ)>สะอาด จนกระท�'งร!2แจ2งส)'งต�างๆ ตามความเปั*นจร)ง และสามารถละก)เลส และพ2นท�กข์�ได2

ความห่มายความห่มายศาสนาพ�ทธ ห่มายถ7ง ศาสนาข์องท�านผ!2ร!2 ผ!2ร!2ในท�'น� ค&อ พระโคตมพ�ทธเจ2า (เจ2าชายส)ทธ�ต

ถะ)ค0าว�า พ�ทธะ ม� ความห่มาย ๒ น�ย ค&อ“ ”๑. พ�ทธในฐานะบ�คคล ห่มายถ7ง ผ!2ร!2 ผ!2ต&'น ผ!2เบ)กบาน ค&อ บ�คคลผ!2ก�อต� งศาสนาพ�ทธ๒. พ�ทธในฐานะเปั*นปั�ญญาห่ร&อความร!2 ห่มายถ7ง ต�วความร!2ห่ร&อปั�ญญา ใครก9ตามท�'สามารถบรรล�ห่ร&อเข์2าถ7งความร!2 ได2ช&'อว�าเปั*น พ�ทธะ“ ”

ปัระว�ต)ศาสนาและพระศาสดา• พระพ�ทธศาสนา

เปั*นศาสนาอเทวน)ยม เปั*น 1 ใน 3 ข์องศาสนาโลก เก)ดจากการตร�สร!2ข์องพระส�มมาส�มพ�ทธเจ2า เม&'อว�นข์7 น 15 ค0'า เด&อน 6 เม&'อก�อน พ.ศ. 45 ปัB ณี แคว2นมคธ ปัระเทศอ)นเด�ย

ชายห่น��มผ!2น� ค&อใคร ?

• เจ2าชายส)ทธ�ตถะ ปัระส!ต)เม&'อ ว�นเพ9ญ 15 ค0'า เด&อน 6 ก�อน พ.ศ.80 ปัB เปั*นพระราชโอรสข์องพระเจ2าส�ทโธทนะแห่�งกร�งกบ)ลพ�สด��

• ท�านทรงได2ร�บการเล� ยงด!ทน�ถนอมอย�างด� ปัรนเปัรอด2วยความส0าราญอย�างเต9มท�' เพ&'อห่ว�งจะให่2เปั*นพระจ�กรพรรด)ผ!2ย)'งให่ญ�ส&บต�อพระบ)ดา ม)ใช�เปั*นพระศาสดาตามค0าท0านาย

• คราห่น7'ง เจ2าชายได2ม�โอกาสไปัชมบ2านเม&องด2านนอกว�งและได2พบก�บ คนแก� คนเจ9บ คนตาย จ7งบ�งเก)ดความสลดส�งเวชก�บความจร)งท�'พบ...จ7งใคร�ครวญแสวงห่าความพ2นท�กข์� และน2อมพระท�ยไปัในการบวช

• ในท�'ส�ดท�านจ7งต�ดส)นพระท�ยออกผนวชเปั*นบรรพช)ตท�'ร)มฝั่�' งแม�น0 าอโนมานท� เม&'อพระชน มาย� 29 พรรษา

• ท�านทรงพยายามศ7กษาปัฏิ)บ�ต)ห่ลากห่ลายว)ธ�เพ&'อการพ2นท�กข์� รวมท� งการทรมานตนเองด2วย (ท�กรก)ร)ยา) เปั*นเวลา 6 ปัB

• ในท�'ส�ด ท�านด0าร)ได2ว�า การทรมานตนเองม)ใช�ทาง ตร�สร!2 เปัร�ยบเสม&อนสายพ)ณีท�'ข์7งต7งเก)นไปั ด�งน� น จ7งควรปัฏิ)บ�ต)บ0าเพ9ญเพ�ยรทางจ)ตด2วยความพอด� (ม�ชฌิ)มาปัฏิ)ปัทา)

• กระท�'งว�นข์7 น 15 ค0'า เด&อน 6 ก�อน พ�ทธศ�กราช 45 ปัB ท�านปัระท�บน�'งใต2ต2นพระศร�มห่าโพธ)> แคว2นมคธ ปั.อ)นเด�ย และต� งส�ตยาธ)ษฐานว�า

• “ถ2าย�งไม�ได2ตร�สร!2พระอน�ตรส�มมาส�มโพธ)ญาณี..จ�กไม�เสด9จล�กข์7 นจากบ�ลล�งก�...ถ7งแม2ว�าเน& อและเล&อดในกายจ�กเห่&อดแห่2งไปัก9ตามท� ”

• จนกระท�'งปั�จฉ)มยามข์องว�นน� น พระองค�ได2เก)ดปั�ญญาญาณี ตร�สร!2พระธรรม อร)ยส�จ “ 4” บรรล�ถ7งการด�บก)เลส และพ2นท�กข์�โดยส) นเช)ง...และทรงได2พระนามว�า.. “พระส�มมาส�มพ�ทธเจ2า ” ข์ณีะม�พระชนมาย�ได2 35 พรรษา

พระองค�ทรงต�ดส)นพระท�ยเผยแผ�ธรรมด2วยพระมห่ากร�ณีาเพ&'ออน�เคราะห่�สรรพส�ตว�ให่2พ2นจากความท�กข์�

• ในว�นข์7 น 15 ค0'า เด&อน 8 พระพ�ทธเจ2าเสด9จย�งปัDาอ)ส)ปัตนมฤคทายว�น เม&องพาราณีส� เพ&'อแสดงธรรมโปัรดปั�ญจว�คค�ย� ท� ง 5 ซั7'งเปั*นปัฐมเทศนา ช&'อว�า

• “ธ�มมจ�กก�ปัปัว�ตตนส!ตร”

•“จงละส�วนส�ดท� ง 2 ค&อ การพ�วพ�นตนให่2ห่มกม��นในกาม และการทรมานตนให่2ล0าบาก ซั7'งไม�ใช�ทางพ2นท�กข์�และจงปัฏิ)บ�ต)ด2วยทางสายกลาง ห่ร&อ อร)ยมรรค“ม�องค� 8” และตร�สสอน อร)ยส�จ “ 4” ค&อ ท�กข์� สม�ท�ย น)โรธ มรรค ตามล0าด�บจนจบ”

• ห่ล�งจากแสดงธรรมจบ..พระอ�ญญาโกณีฑั�ญญะได2บรรล�ธรรมและท!ลข์ออ�ปัสมบทเปั*นพระสงฆ์�องค�แรกในพระพ�ทธศาสนา...ในว�นน� นเอง เปั*นว�นท�'ม�พระร�ตนตร�ยครบสมบ!รณี�

• พระพ�ทธเจ2าม�พระปัฐมวาจาในการส�งพระสาวกออกปัระกาศพระศาสนาว�า

• “....พวกเธอจงเท�'ยวไปั เพ&'อปัระโยชน� และความส�ข์แก�มห่าชน เพ&'ออน�เคราะห่�ชาวโลก เพ&'อปัระโยชน�เก& อก!ล และความส�ข์แก�ทวยเทพ และมน�ษย�”

• “ภิ�กษุ�ทั้��งหลาย เราพ้�นแล�วจากบ่�วง (โลภิะ) ทั้��งปวง ทั้��งทั้ !เป"นของทั้�พ้ย� ทั้��งทั้ !เป"นของมน�ษุย� แม�พ้วกเราก%พ้�นแล�วจากบ่�วงทั้��งปวงทั้��งทั้ !เป"นของทั้�พ้ย� ทั้��งทั้ !เป"นของมน�ษุย� ภ)กษ�ท� งห่ลาย พวกเธอจงจาร)กไปัเพ&'อปัระโยชน�ส�ข์แก�ชนจ0านวนมาก เพ&'ออน�เคราะห่�ชาวโลก เพ&'อปัระโยชน�เก& อก!ลและความส�ข์แก�ทวยเทพและมน�ษย� อย�าไปโดยทั้างเด ยวก�นสองร)ป จงแสดงธรรมม ความงามในเบ่-�องต้�น ม ความงามในทั้�ามกลาง และม ความงามในทั้ !ส�ด จงประกาศพ้รหมจรรย� พ้ร�อมทั้��งอรรถุและพ้ย�ญชนะบ่ร�ส�ทั้ธ�2 บ่ร�บ่)รณ์�ครบ่ถุ�วน ส�ต้ว�ทั้��งหลายทั้ !ม ธ�ล ในดวงต้าน�อย ม อย)� ย�อมเส-!อมเพ้ราะไม�ได�ฟั4งธรรม จ�กม ผู้)�ร) �ธรรม ภิ�กษุ�ทั้��งหลาย แม�เราก%จ�กไปย�งต้6าบ่ลอ�ร�เวลาเสนาน�คม เพ้-!อแสดงธรรม”

ล�กษณีะพระธรรมว)น�ย• ในการบร)ห่ารคณีะสงฆ์�พระองค�ทรงวางห่ล�กให่ญ�

ข์อง ล�กษณีะพระธรรมว)น�ย ไว2ด�งน� .ก เปั*นไปัเพ&'อคลายก0าห่น�ด.ข์ เปั*นไปัเพ&'อปัราศจากท�กข์�.ค เปั*นไปัเพ&'อลดก)เลส.ง เปั*นไปัเพ&'อความปัรารถนาน2อย.จ เปั*นไปัเพ&'อความส�นโดษ.ฉ เปั*นไปัเพ&'อความออกจากห่ม!�คณีะ.ช เปั*นไปัเพ&'อความเพ�ยรพยายาม.ซั 8.เปั*นไปัเพ&'อความเปั*นผ!2เล� ยงง�าย

• “ด!ก�อนอานนท� ธรรมและว)น�ยใดท�'เราได2แสดงไว2แล2ว บ�ญญ�ต)ไว2แล2วแก�เธอท� งห่ลาย ธรรมและว)น�ยน� นจ�กเปั*นศาสดาข์องพวกเธอท� งห่ลาย โดยกาลล�วงไปัแห่�งเรา”

• พระพ�ทธองค�ได2เสด9จไปัย�งสถานท�'ต�างๆ เพ&'อแสดงธรรมโปัรดมห่าชนให่2ถ7งซั7'งการพ2นท�กข์� ต� งแต�พระชนมาย� 35 พรรษา ถ7ง 80 พรรษาแล2วจ7งเสด9จปัร)น)พพานท�' สาลวโนทยาน เม&องก�ส)นารา โดยพระองค�ได2ตร�สปั�จฉ)มวาจาก�อนปัร)น)พพานว�า...

• “ส�งข์ารท� งห่ลายม�ความเส&'อมไปัเปั*นธรรมดา เธอท� งห่ลายจงย�งความไม�ปัระมาทให่2ถ7งพร2อมเถ)ด”

“พระพ�ทธศาสนา สอน อะไร ” ?

• “...โลกต� งอย!�บนกองท�กข์�.....

เรา ตถาคต แสดงแต�เร&'อง ท�กข์� และความด�บท�กข์� เท�าน� น”• “...เร&'องท�'เราสอน ก9ค&อ

ท�กข์� สม�ท�ย น)โรธ มรรค..เพราะปัระกอบด2วยปัระโยชน� เปั*นเบ& องต2นแห่�ง

พรห่มจรรย� เปั*นไปัเพ&'อความห่น�ายคลายก0าห่น�ด ด�บ สงบ

ร!2ย)'ง ตร�สร!2 และน)พพาน”

“พระพ�ทธศาสนา สอน อะไร ” ?

• พระพ�ทธศาสนามองโลกตามความเปั*นจร)ง• ...ห่ล�กค0าสอนในพระพ�ทธศาสนา เปั*นห่ล�กความ

จร)งข์องกฎธรรมชาต)• ....ส)'งแรกท�'มน�ษย�ควรท0า ค&อ การมองความ

จร)งและท0าความร!2จ�กก�บส)'งต�างๆ ตามท�'ม�นเปั*น และเข์2าไปัเก�'ยวข์2องก�บส)'งต�างๆ ด2วยความรอบร!2และเข์2าใจ เพ&'อให่2ม�ท�กข์�น2อยท�'ส�ด ห่ร&อ ไม�ม�ท�กข์�เลย

• พระพ�ทธศาสนาสอนม��งให่2คนเก)ดปั�ญญา....และเม&'อร!2แล2วก9ควรน0าไปัปัฏิ)บ�ต)เพ&'อเก)ดปัร ะโยชน�แก�ช�ว)ต ค&อ ด�บท�กข์�ได2

ล�กษณีะทางปั�ญญาในพระพ�ทธศาสนา

๑. การมองเห่9นส)'งท� งห่ลายตามท�'ม�นเปั*น ห่ร&อเห่9นตามความเปั*นจร)ง

๔

๕

ล�กษณีะทางปั�ญญาในพระพ�ทธศาสนา

๒. ปั�ญญาท�'ร!2เท�าท�นส�งข์าร ร!2เท�าท�นสมมต)บ�ญญ�ต)

ค0าสอนในพระพ�ทธศาสนา• ส�จธรรม ค0าสอนเก�'ยวก�บธรรมชาต)และความ

เปั*นไปัโดยธรรมดาข์องส)'งท� งห่ลาย (กฎธรรมชาต))

- ช�ว)ต ค&อ อะไร ?- ช�ว)ต เปั*น อย�างไร ?• จร)ยธรรม การน0าปัระโยชน�จากการร!2และ

เข์2าใจในส�จธรรมมาปัระย�กต�ใช2ในช�ว)ตเพ&'อให่2เปั*นปัระโยชน�

• - ช�ว)ต ควรด0าเน)นไปัอย�างไร ?

1.) ส�จธรรม - ช�ว)ต ค&อ อะไร ?• “ ช�ว)ต ค&อ ข์�นธ� 5 ”• - ร!ปั ค&อ ร�างกาย- ว)ญญาณี ค&อ การร�บร!2ท�'เก)ดข์7 น - เวทนา ค&อ ความร!2ส7กชอบ ไม�ชอบ ห่ร&อเฉยๆ - ส�ญญา ค&อ ความจ0าได2ห่มายร!2 - ส�งข์าร ค&อ การปัร�งแต�งข์องจ)ต ความน7กค)ด ด�

ช�'ว ต�างๆ• ช�ว)ต ปัระกอบด2วย ข์�นธ�ท� ง 5 ห่ร&อ ร!ปัก�บนาม ห่ร&อ

ร�างกายก�บจ)ตใจ และ องค�ปัระกอบต�างๆ ล2วนม�ความส�มพ�นธ�ก�น ร!ปั ค&อ...ร�างกาย / เวทนา ส�ญญา ส�งข์าร ว)ญญาณี ค&อ ....จ)ตใจ

ส)'งน� ค&ออะไร??

ย�งม�รถอย!�ห่ร&อไม�??

2.) ส�จธรรม - ช�ว)ตเปั*นอย�างไร ?

***ช�ว)ตและสรรพส)'งล2วนตกอย!�ภายใต2กฎข์องไตรล�กษณี�•ไตรล�กษณี� ค&อ ล�กษณีะท�'ม�อย!�เปั*นปักต) 3 ปัระการ ได2แก�•1.อน)จจ�ง ค&อ ความไม�เท�'ยงแท2• 2.ท�กข์�ง ค&อ ความเปั*นท�กข์�ทนอย!�ได2ยาก• 3.อน�ตตา ค&อ ความไม�ใช�ต�วตน 

•***เม&'อช�ว)ตเปั*นเช�นน� การไปัย7ดม�'นถ&อม�'นให่2ช�ว)ตข์องเราห่ร&อผ!2อ&'น เปั*นไปัอย�างใจเรา ย�อมข์�ดแย2งก�บธรรมชาต)...ผลก9ค&อ เก)ดความท�กข์�

ไตรล�กษณี� : ล�กษณีะธรรมดาสาม�ญข์องสรรพส)'งไตรล�กษณี� : ล�กษณีะธรรมดาสาม�ญข์องสรรพส)'ง

อน)จจตาความไม�เท�'ยง ความไม�คงเท�'ยง ภาวะท�'เก)ดข์7 นแล2วเส&'อมสลาย

ท�กข์ตาความเปั*นท�กข์� ความทนอย!�ในสภาพเด�ยวก�นไม�ได2ตลอดไปั

อน�ตตตาความไม�ม�ต�วตนท�'แท2จร)งข์องม�นเอง

ท�กข์�ในช�ว)ตเก)ดจากการไม�ร!2ส�จธรรม• “ ด!กรภ)กษ�ท� งห่ลาย.........ความท�กข์�ท� งมวล

ม�ม!ลรากมาจากต�ณีห่า อ�ปัาทาน และความทะยานอยากด) นรนและความย7ดม�'นถ&อม�'น ว�าเปั*นเรา เปั*นข์องเรา…..

• เธอจงมองด!โลกน� โดยความเปั*นข์องว�างเปัล�า ม�สต)อย!�ท�กเม&'อ ถอนอ�ตตาน�ท)ฏิฐ) ค&อ ความย7ดม�'นถ&อม�'นเร&'องต�วตนเส�ย ด2วยปัระการฉะน� เธอจะเบาสบายคลายท�กข์� คลายก�งวล ไม�ม�ความส�ข์ใดย)'งไปักว�าการปัล�อยวางและการส0ารวมตนอย!�ในธรรม”

• (ด!ต�อในแผ�นใส ข์อง อ.สรณี�ย�)• ช�ว)ตเปั*นรอย�างไร? (ต�อ) - ปัฏิ)จจสม�ปับาท• จร)ยธรรม ช�ว)ตควรด0าเน)นไปัอย�างไร – –

อร)ยส�จ ๔• ล�กษณีะค0าสอนในพระพ�ทธศาสนา• ห่ล�กความเช&'อและจ�ดห่มายส!งส�ด• ค�มภ�ร�ในพระพ�ทธศาสนา• น)กายในพระพ�ทธศาสนา• ปัระเด9นค0าสอนท�'ส0าค�ญท�'แตกต�างระห่ว�าง

พระพ�ทธศาสนาก�บศาสนาพราห่มณี�-ฮิ)นด!• ฐานะข์องพระพ�ทธศาสนาในปั�จจ�บ�น

ห่ล�กจร)ยศาสตร�ห่ล�กจร)ยศาสตร�ห่ล�กจร)ยศาสตร�ในพระพ�ทธศาสนา ซั7'งเปั*นห่ล�ก

ท�'ชาวพ�ทธท�กคนย7ดถ&อปัฏิ)บ�ต)ตามก�นอย�างเคร�งคร�ด เพ&'อความส�ข์ในช�ว)ตและ ส�งคม ม� ๓ ข์� น (สอนให่2เว2นช�'ว ว)น�ยห่ร&อศ�ล– /สอนให่2ท0าด�–ธรรม) ข��นม)ลฐาน

เบญจศ�ล

เบญจธรรม

๑. ห่ล�กจร)ยศาสตร�ข์� นพ& นฐาน๑. ห่ล�กจร)ยศาสตร�ข์� นพ& นฐานเบญจศ�ล

(ข์2อปัฏิ)บ�ต)ท�'ไม�เบ�ยดเบ�ยนตนเองและผ!2อ&'น)

เบญจธรรม(ค�ณีธรรมท�'เก& อก!ลตนเองและผ!2อ&'น)

๑. ไม�เบ�ยดเบ�ยนและฆ์�าส�ตว�

๑. ม�เมตตากร�ณีาต�อส�ตว�

๒. ไม�ล�กทร�พย� ๒. เอ& อเฟื้L อ ปัระกอบอาช�พส�จร)ต

๓. ไม�ปัระพฤต)ผ)ดในกาม

๓. ส0ารวมในกาม

๔. ไม�พ!ดปัด ๔. พ!ดความจร)ง๕. ไม�ด&'มส�รา เมร�ย ๕. ม�สต)ส0ารวมระว�ง

๒. ห่ล�กจร)ยศาสตร�ข์� นกลาง๒. ห่ล�กจร)ยศาสตร�ข์� นกลางก�ศลกรรมบถ ๑๐

(กรรมด�อ�นเปั*นทางน0าไปัส!�ความส�ข์ความเจร)ญ)

๑. ไม�เบ�ยดเบ�ยนและฆ์�าส�ตว�

๖. ไม�พ!ดค0าห่ยาบ

๒. ไม�ล�กทร�พย� ๗. ไม�พ!ดเพ2อเจ2อ๓. ไม�ปัระพฤต)ผ)ดในกาม

๘. ไม�ค)ดโลภอยากได2ข์องคนอ&'น

๔. ไม�พ!ดปัด ๙. ไม�ค)ดปัองร2ายผ!2อ&'น๕. ไม�พ!ดส�อเส�ยด ย�ยง ๑๐. ไม�เห่9นผ)ดจากธรรม

๓. ห่ล�กจร)ยศาสตร�ข์� นส!ง๓. ห่ล�กจร)ยศาสตร�ข์� นส!ง

๑. ความเห่9นชอบ

(ส�มมาท)ฐ))

๕. การเล� ยงช�พชอบ

(ส�มมาอาช�วะ)๒. ความด0าร)ชอบ (ส�มมาส�งก�ปัปัะ)

๖. ความเพ�ยรชอบ

(ส�มมาวายามะ)๓. การเจรจา

ชอบ(ส�มมาวาจา)

๗. การต� งสต)ชอบ

(ส�มมาสต))๔. การกระท0า

ชอบ(ส�มมาก�มม�นตะ)

๘. การต� งม�'นชอบ

(ส�มมาสมาธ))

อร)ยส�จ ๔ : ความจร)งอ�นปัระเสร)ฐอร)ยส�จ ๔ : ความจร)งอ�นปัระเสร)ฐ• ความท�กข์�

• สภาพท�'ทนได2ยาก

• เก)ด แก� เจ9บ ตาย

• เห่ต�แห่�งท�กข์�• โลภ โกรธ

ห่ลง

• ทางแห่�งความพ2นท�กข์�

• มรรค ๘

• ความด�บท�กข์�• น)พพาน

ท�กข์� สม�ท�ย

มรรคน)โรธ

สร�ปัห่ล�กจร)ยธรรมในพระพ�ทธศาสนา

1 .ละเว2นความช�'ว (ศ�ล การร�กษากาย –วาจาให่2เร�ยบร2อย)

2.ท0าความด� (สมาธ) –การท0าใจให่2สงบ ต� งม�'น)

3.ท0าจ)ตใจให่2บร)ส�ทธ)>ผ�องใส (ปั�ญญา ร!2–ตามความเปั*นจร)ง)

อ�ดมคต)ส!งส�ดในพระพ�ทธศาสนา ค&อ น)พพาน

น�พ้านค-อ สภิาวะทั้ !จ�ต้ว�างเปล�าปราศจากก�เลสค-อ โลภิะ ความอยากได�, โทั้สะ ความโกรธ, โมหะ ความหลง (น)พพาน0 ปัรม0 ส�ญญ0) น�พ้พ้านค-อ สภิาวะทั้ !จ�ต้เต้%มไปด�วยความส�ขทั้ !แทั้�จร�ง อ�นเป"นส�ขไม�แปรเปล !ยนไปเป"นทั้�กข� (น)พพาน0 ปัรม0 ส�ข์0)

น�พ้พ้านค-อ สภิาวะทั้ !จ�ต้ม อ�สรภิาพ้อย�างสมบ่)รณ์� เพ้ราะหล�ดพ้�นจากความช�!วค-อก�เลสทั้��งปวง จ8งเป"นจ�ต้ทั้ !หมดความเห%นแก�ต้�ว ช ว�ต้ทั้ !เหล-ออย)�จ8งเป"นช ว�ต้ทั้ !เป"นประโยชน�แก�มหาชน ในจ�ต้จ8งม แต้�ก�ศลความด ทั้ !จะทั้6าประโยชน�แก�ผู้)�อ-!น โดยทั้ !ไม�ต้�องค6าน8งถุ8งต้นเอง เพ้ราะการถุ8งน�พ้พ้านช-!อว�าทั้6าประโยชน�ของต้นให�บ่ร�บ่)รณ์�ได�แล�ว

1. กามส�ข์ ส�ขอ�นเก�ดจากร)ป เส ยง กล�!น รส ส�มผู้�ส เป"นส�ขทั้างประสาทั้ส�มผู้�ส เป"นส�ขทั้างกาย

2. ฌิานส�ข์ เป"นส�ขทั้างใจ อ�นเก�ดจากจ�ต้ได�สมาธ�ช��นส)ง

3. น)พพานส�ข์ ส�ขทั้างใจจากการหมดก�เลส

พระพ�ทธศาสนาแบ�งความส�ข์ออกเปั*น 3 ปัระการ ค&อ

พระพ�ทธศาสนาแบ�งความส�ข์ออกเปั*น 3 ปัระการ ค&อ

( ม�ชฌิ�มน�กาย ม�ชฌิ�มป4ณ์ณ์าสกะ พ้ระไต้รป:ฎกเล�ม 13 ข�อ 100 – 102

หน�า 96 – 99 )

ห่ล�กความเช&'อในพระพ�ทธศาสนา

๑. เช&'อกรรม๑. เช&'อกรรมพระพ�ทธศาสนาเน2นให่2เช&'อเร&'อง กรรม “ ” ค&อ การกระ

ท0า กรรมเปั*นค0ากลางๆ ท0าด�เร�ยกว�า ก�ศลกรรม ท0าไม�ด�เร�ยกว�า อก�ศลกรรม แบ�งเปั*น ๓ ทาง ค&อ ทางกาย ทางวาจา และทางใจ

๒. เช&'อผลแห่�งกรรม ๒. เช&'อผลแห่�งกรรม พระพ�ทธศาสนาสอนว�า การกระท0าท�กอย�างไม�

ว�าทางกาย ทางวาจา ห่ร&อทางใจ ย�อมม�ผลต)ดตามมา ท0าด�ได2ผลด� ท0าช�'วได2ผลช�'ว คนจะได2ด�ห่ร&อได2ช�'วเปั*นเพราะต�วเปั*นผ!2กระท0า คนจะม�เก�ยรต)ส!งต0'า ก9เปั*นเพราะเราท0าต�ว กรรมด�ให่2ผลด� กรรมช�'วให่2ผลช�'ว กรรมให่ญ�ให่2ผลให่ญ� กรรมเล9กน2อยให่2ผลเล9กน2อย การให่2ผลแห่�งกรรม จะม�ความเท�'ยงธรรมท�'ส�ด ไม�เล&อกท�'ร�กม�กท�'ช�ง ไม�เกรงกล�วอ0านาจต�อใครๆ ให่2ก�บคนต0'าต2อยอย�างไร ก9จะให่2ก�บคนท�'ม�อ0านาจวาสนาเช�นน� น ถ2าคนท� งสองกระท0ากรรมไว2เห่ม&อนก�น

๓. เช&'อว�าท�กคนม�กรรมเปั*นข์องตนเอง๓. เช&'อว�าท�กคนม�กรรมเปั*นข์องตนเอง

พระพ�ทธศาสนาสอนว�า ผลแห่�งกรรมเปั*นสมบ�ต)เฉพาะต�วใครท0าคนน� นได2 จะแบ�งปั�นเผ&'อแผ�ก�นไม�ได2 ผลแห่�งกรรมไม�ใช�มรดกจะยกให่2ก�นได2 บ�คคลไม�ม�สถานท�'ปัลอดภ�ยส0าห่ร�บผลแห่�งกรรม จะเห่าะไปัในอากาศ จะม�ดไปัในถ0 า ห่ร&อจะด0าน0 าห่น�ลงไปัใต2มห่าสม�ทรก9ไม�สามารถจะซั�อนต�ว ห่ร&อห่น�ไปัจากผลแห่�งกรรมได2 เพราะผลแห่�งกรรมจะอย!�ต)ดต�วผ!2กระท0า

กรรม : จ!ฬก�มมว)ภ�งคส!ตรกรรม : จ!ฬก�มมว)ภ�งคส!ตร

กฎแห�งกรรมคนหว�านพ้-ชเช�นใด ย�อมได�ผู้ลเช�นน��น

ผู้)�ทั้6ากรรมด ย�อมได�ร�บ่ผู้ลด

ผู้)�ทั้6ากรรมช�!ว ย�อมได�ร�บ่ผู้ลช�!ว

๔. เช&'อว�าพระพ�ทธเจ2าตร�สร!2จร)ง๔. เช&'อว�าพระพ�ทธเจ2าตร�สร!2จร)งชาวพ�ทธท�'แท2จร)งจะต2องม�ศร�ทธาม�'นคงในพระ

ธรรมค0าส�'งสอนข์องพระพ�ทธเจ2า เพราะพระธรรมค0าส�'งสอนข์องพระองค� ล2วนเปั*นเร&'องจร)งไม�ได2แต�งข์7 นมา ห่ร&อได2ร�บค0าบอกเล�าจากใคร แต�พระองค�ทรงเปั*นพระส�พพ�ญญู! ตร�สร!2ท�กส)'งท�กอย�างด2วยพระปั�ญญาอ�นบร)ส�ทธ)>ข์องพระองค�เองตร�สไว2อย�างไร ย�อมเปั*นจร)งอย�างน� นแน�นอน

ค0าสอนเร&'องเทพเจ2า• ในพ้ระพ้�ทั้ธศาสนาแสดงให�เห%นว�า เทั้พ้เจ�าค-อ

ต้�วอย�างของผู้)�ทั้6าความด สร�างก�ศลกรรม จ8งได�เก�ดเป"นเทั้พ้เจ�า เพ้ราะผู้ลแห�งกรรมด ทั้ !ได�สร�างเอาไว� แต้�ไม�ใช�เทั้พ้เจ�าผู้)�สร�างทั้�กส�!งทั้�กอย�าง

• ในพ้ระพ้�ทั้ธศาสนา แบ่�งเทั้พ้ หร-อเทั้วดาออกเป"น• ๑. อ�ปัปั�ต)เทพ ค-อ เทั้พ้เจ�าทั้ !เก�ดในสวรรค� เป"น

อทั้�สสมานกาย• ๒. สมมต)เทพ ค-อ กษุ�ต้ร�ย� หร-อคนช��นส)ง• ๓. ว)ส�ทธ)เทพ ค-อ ผู้)�ไร�ก�เลส สละทั้�กอย�างเพ้-!อ

ส�งคมโลก • “ผ!2สมบ!รณี�ด2วยความร!2และความปัระพฤต) เปั*น

ผ!2ปัระเสร)ฐส�ดในเทวดาและมน�ษย�”

ค�มภ�ร�ทางพระพ�ทธศาสนา• เม-!อพ้ระพ้�ทั้ธเจ�าปร�น�พ้พ้านได� ๓ เด-อน ได�ม การประช�มทั้6า

ส�งคายนา ประมวลค6าสอนของพ้ระพ้�ทั้ธเจ�าเป"นคร��งแรก เร ยกว�า พระธรรมว)น�ย “ ” ม พ้ระเถุระผู้)�ร �วมส�งคายนาช�วยก�นจ�ดเป"นหมวดหม)� แบ่�งก�นทั้�องจ6าจนม�!นใจว�าทั้�องได�แม�นย6าต้รงก�นทั้��งหมด จ8งแยกย�ายก�นไปเผู้ยแผู้�ศาสนา

• การท0าส�งคายนาแรกๆ ย�งไม�ม�การจาร7กเปั*นลายล�กษณี�อ�กษร ใช2ว)ธ�ม�ข์ปัาฐะ >> มาปัรากฎในร!ปัล�กษณี�อ�กษรเปั*นคร� งแรกในการท0าส�งคายนาในปัระเทศศร�ล�งกา ปัระมาณีปัB พ.ศ. ๔๓๓ โดยม�พระร�กข์)ตมห่าเถระเปั*นปัระธาน ใช2ภาษาบาล� อ�กษรส)งห่ลบ�นท7กลงในใบลาน จ7งเก)ดเปั*นค�มภ�ร�พระไตรปัTฎก

ค�มภ�ร�

ค�มภิ ร�ทั้ !ส6าค�ญ ค-อ พ้ระไต้รป:ฎก ต้�ป:ฏก แปลว�า ต้ะกร�า

สามใบ่ ประกอบ่ไปด�วย1 .พระว)น�ยปัTฎก ว�าด�วยว�น�ยของภิ�กษุ�และ

ภิ�กษุ�ณ์ ต้ลอดจนพ้�ธ กรรมทั้างศาสนาและพ้�ทั้ธประว�ต้� ม ๘

เล�ม ต้�!งเล�มทั้ ! ๑-๘2. พระส�ตต�นตปัTฎก ว�าด�วยพ้ระธรรมเทั้ศนาของพ้ระพ้�ทั้ธเจ�าม เร-!องราวประกอบ่ ม ๒๔ เล�ม ต้��งแต้�เล�มทั้ ! ๙-๓๓

3 พระอภ)ธรรมปัTฎก ว�าด�วยหล�กธรรมข��นส)งม ๑๒ เล�ม ต้��งแต้�เล�มทั้ ! ๓๔-๔๕

โครงสร2างพระไตรปัTฎกโครงสร2างพระไตรปัTฎก

• ว�าด2วยว)น�ยห่ร&อศ�ลข์องภ)กษ� ภ)กษ�ณี� อ�บาสกและอ�บาส)กา

พระว)น�ยปัTฎก• ว�าด2วยค0าสอนท�'ม�เร&'องราว

เก�'ยวก�บบ�คคล สถานท�' เห่ต�การณี�ปัระกอบห่ร&อเร�ยกว�า ชาดก

พระส�ตต�นตปัTฎก

• ว�าด2วยสภาวธรรมล2วนๆ เก�'ยวก�บจ)ต เจตส)ก ร!ปั และน)พพาน เปั*นธรรมล7กซั7 งในทางพระพ�ทธศาสนา

พระอภ)ธรรมปัTฎก

ล0าด�บความส0าค�ญข์องค�มภ�ร�พระพ�ทธศาสนา

• ก. พ้ระไต้รป:ฎก >> รวบ่รวมพ้ระธรรมทั้ !พ้ระพ้�ทั้ธเจ�าต้ร�สด�วยพ้ระองค�เป"นส�วนใหญ�

• ข. อรรถุกถุา >> ค6าอธ�บ่ายพ้ระไต้รป:ฎก จ�ดเป"นหล�กฐานล6าด�บ่ทั้ !สอง

• ค. ฎ กา >> อธ�บ่ายเพ้�!มเต้�มจากอรรถุกถุา• ง. อน�ฎ กา >> เป"นค6าอธ�บ่ายเพ้�!มเต้�มจากฎ กา• จ. ค�มภิ ร�พ้�เศษุ >> อาจร�ยวาทั้ หร-อ ปกรณ์�พ้�เศษุ

ได�แก� • - ค�มภิ ร�ว�ส�ทั้ธ�มรรค โดย พ้ระพ้�ทั้ธโฆษุาจารย�• - ค�มภิ ร�ม�ล�นทั้ป4ญหา / ในไทั้ย > ไต้รภิ)ม�

พ้ระร�วง,มงคลทั้ ปน ,

ค�มภ�ร�ส0าค�ญข์องเถรวาท

อรรถกถา ฎ�กาพระธรรมว)น�ย

พระไตรปัTฎก

อน�ฎ�กา

ปักรณี�พ)เศษ

น)กายในพระพ�ทธศาสนาน)กายในพระพ�ทธศาสนา

น)กายเถรวาท (ห่�นยาน)• เปั*นน)กายด� งเด)ม ย7ดถ&อห่ล�กพระธรรมว)น�ยท�'ได2

ส�งคายนาไว2เม&'อพ�ทธปัร)น)พพาน ได2 ๓ เด&อน เจร)ญอย!�ทางตอนใต2ข์องอ)นเด�ย ได2แพร�ห่ลายไปัย�งปัระเทศเอเช�ยใต2 เช�น ศร�ล�งกา พม�า ไทย ลาว และเข์มร เปั*นต2น

น)กายมห่ายาน• เปั*นน)กายท�'แยกออกมาให่ม� ย7ดถ&อห่ล�กธรรม

ตามการต�ความให่ม� และการปัฏิ)บ�ต)ข์องอาจารย�ตน เจร)ญอย!�ตอนเห่น&อข์องอ)นเด�ย ได2แพร�เข์2าไปัส!�ปัระเทศธ)เบต จ�น เกาห่ล� เว�ยดนามและญ�'ปั�Dน

น)กายเถรวาท (ห่�นยาน)

น)กายมห่ายาน

เห่ต�ท�'เก)ดน)กาย ม� 2 เห่ต�ให่ญ�ค&อ1. ส ลสาม�ญญต้า ความประพ้ฤต้�ไม�เสมอก�น2. ทั้�ฎฐ�สาม�ญญต้า ความเห%นแต้กต้�างก�น

ห่)นยาน ห่ร&อ เถรวาท

มห่ายาน ห่ร&ออาจารยวาท

เถรวาท มห่ายาน๑. เช-!อว�าพ้ระว�น�ยและพ้ระธรรมแก�ไขไม�ได�๒. อ�ดมคต้�ส)งส�ด ค-อ การเป"นพ้ระอรห�นต้�๓. เน�นการพ้8!งต้นเองในการพ้�นจากความทั้�กข�๔. เช-!อว�าพ้ระพ้�ทั้ธเจ�าม ๒

กาย ค-อ กายธรรม และกายเน-�อ

๑. ถุ-อว�า พ้ระว�น�ยและพ้ระธรรมสามารถุปร�บ่เปล !ยนหร-ออธ�บ่ายเพ้�!มเต้�มได� ๒. อ�ดมคต้� ค-อ การเป"นพ้ระโพ้ธ�ส�ต้ว� เพ้-!อช�วยเหล-อสรรพ้ส�ต้ว�๓. อน�ญาต้ให�ม การสวดอ�อนวอนพ้ระพ้�ทั้ธเจ�าและพ้ระโพ้ธ�ส�ต้ว�เพ้-!อพ้�นจากทั้�กข�๔. พ้ระพ้�ทั้ธเจ�าม กายธรรม กายเน-�อ และกายทั้�พ้ย� (ม สภิาวะเป"นน�ร�นดร�)

ส�ญล�กษณี�ข์องพระพ�ทธศาสนา• พระร�ตนตร�ย• ร!ปัธรรมจ�กร• พระพ�ทธร!ปั• ใบโพธ)>• พระบรมสาร�-

ร)กข์ธาต�• ฯลฯ

ฐานะข์องพระพ�ทธศาสนาในปั�จจ�บ�น• ปั�จจ�บ�นพระพ�ทธศาสนา ได2เจร)ญอย!�ในปัระเทศ

แถบเอเช�ย จนได2นามว�า “ปัระท�ปัแห่�งทว�ปัเอเช�ย เช�น ไทย พม�า ลาว เข์มร ศร�ล�งกา จ�น ”เปั*นต2น โดยเฉพาะใน ปัระเทศไทย ซั7'งม�พระพ�ทธศาสนาเปั*นศาสนาปัระจ0าชาต)และม�ปัระชาชนน�บถ&อ 90 %

• ต�างปัระเทศ จะม�สมาคมพ�ทธ, ออกวารสาร ห่ร&อต� งส0าน�กสงฆ์�เผยแผ� เพ&'อเปั*นศ!นย�ศ7กษาและปัฏิ)บ�ต)ธรรม มากกว�า 1,000 แห่�ง

• ปั�จจ�บ�น ท�'วโลก ม�จ0านวนพ�ทธศาสน)กชน มากกว�า 400 ล2านคน

พระพ�ทธศาสนาเปั*นรากฐานส0าค�ญข์องว�ฒนธรรมไทย

• เน&'องจากชาวไทยน�บถ&อพระพ�ทธศาสนามาช2านาน จนห่ล�กธรรมทางพระพ�ทธศาสนาได2ห่ล�อห่ลอมซั7มซั�บลงในว)ถ�ไทย กลายเปั*นรากฐานว)ถ�ช�ว)ตข์องคนไทยในท�กด2าน ท� งด2านว)ถ�ช�ว)ตความเปั*นอย!� ภาษา ข์นบธรรมเน�ยมปัระเพณี�และศ�ลธรรม

๑) ว)ถ�ช�ว)ตข์องคนไทย •คนไทยม�ว)ถ�การด0าเน)นช�ว)ตท�'เปั*นเอกล�กษณี�

ได2แก� การแสดงความเคารพ การม�น0 าใจเอ& อเฟื้L อเผ&'อแผ� ความกต�ญญู!กตเวท�

๓) ภาษาและวรรณีกรรมไทย• ภาษาทางพระพ�ทธศาสนา เช�น ภาษาบาล�ม�อย!�ใน

ภาษาไทยจ0านวนมาก วรรณีกรรมไทยห่ลายเร&'องม�ท�'มาจากห่ล�กธรรมทางพระพ�ทธศาสนา เช�น ไตรภ!ม)กถา กาพย�มห่าชาต) เปั*นต2น

๓) ข์นบธรรมเน�ยมปัระเพณี�ไทย•ปัระเพณี�ไทยท�'มาจากความเล&'อมใสศร�ทธาในพระพ�ทธ

ศาสนาม�อย!�มากมาย กล�าวได2ว�าข์นบธรรมเน�ยมปัระเพณี�ท�'เก�'ยวข์2องก�บพระพ�ทธศาสนาม�ความผ!กพ�นก�บคนไทยต� งแต�เก)ดจนตาย

การเทศน�มห่าชาต)

ปัระเพณี�ห่ล�อเท�ยนเข์2าพรรษา

ปัระเพณี�ทอดกฐ)น

ต�กบาตรเทโว

ปัระเพณี�สงกรานต�

ปัระเพณี�บ�ญบ� งไฟื้

ปัระเพณี�ลอยกระทง

๔) ศ)ลปักรรมไทย•ว�ดเปั*นแห่ล�งรวมศ)ลปักรรมไทย ทางด2าน

สถาปั�ตยกรรม เช�น ร!ปัแบบการเสร2างเจด�ย� พระปัรางค� ว)ห่าร ท�'งดงามมาก

จบการน0าเสนอแล2ว

แต�เด�Vยว...

..ว�นน� ค�ณีท0าความด�ห่ร&อ

ย�งค�ะ.....

ต)ดตามผลงานอ&'นๆ ข์องเราได2ท�'

www.padvee.comEducation for all.