เปาหมายของชวตตามหลกพระพทธศาสนา

นางสาวปารชาต พนธธรรม นกศกษาภาค กศ.พบ. 29 รหสนกศกษา 5530123315049

พระพทธศาสนาวางเปาหมายชวตไว 3 ระดบ

1. เปาหมายระดบพนฐาน(ทฏฐธมมกตถะ) หมายถง เปาหมายประโยชนในระดบชวตประจาวนทมนษยในสงคม

ตองการ คอ ขยนหมนเพยร (อฏฐานสมปทา) เกบออมทรพย(อารกขสมปทา) คบคนดเปนเพอน (กลยาณมตตตา)

ใชทรพยเปน (สมชวตา) 2. เปาหมายระดบกลาง (สมปรายกตถะ) เนนทความเจรญ

งอกงามแหงจตใจ เปนคณคาทแทจรงของชวต คอ ม ศรทธา เชอในพระรตนตรย เชอในกรรม และผลของกรรม ม

ศล ความประพฤตทางกาย วาจา เรยบรอย จาคะ ความเสย สละ ปญญา รอะไรดอะไรชว

3. เปาหมายระดบสงสด (ปรมตถะ) หมายถง ประโยชนท เปนแกนแทของชวต เปนจดหมายสดทายทชวตจะพงบรรล

คอ การบรรลนพพาน

พระพทธศาสนาอบตขนเมอ กอนพทธศกราช๔๕ ป โดยมพระบรมศาสดาสมมาสม พทธเจาทรงคนพบหลกสจธรรมดวยการตรสร สง ทพระองคไดมาจากการตรสรคอ

ธรรมะ ซงเปนกฎเกณฑทถกตองอนมอยตามธรรมชาต พระองคมไดสรางขน หรอ เปนเจาของ เพยงแตเปนผคนพบ แลวนามาเผยแพรแกประชาชนทวไป ใหเกดม

ปญญาเหนแจง สามารถทะลฝาขามความมดมนแหงอวชชาได และมองเหนเปาหมาย ของชวตอยางชดเจน สามารถปฏบตตามเปาหมายนนไดอยางไดผล

พระพทธศาสนาเกด ขนมาเพอขจดความทกขใหแกมนษยอยางแทจรงดงทพระพทธ องคตรสวา ทงในอดตและปจจบน ตถาคตจะพด แตเรองทกขกบความดบทกข

” เทานน เรองอนทไมเกยวกบเรองแกปญหาความทกขของมนษย พระพทธองคจะไม ตรส ทรง เปรยบความร (ธรรมะ) ทพระองคตรสรมมากมายเหมอนใบไมทอยในปา

แตธรรมะทมความจาเปนในการนามาสอนเพอขจดทกข นน เหมอนกบใบไมทอยในกา มอ ปจจบน นเปนยคแหงขอมลขาวสารปรากฏมขาวสารทไมมประโยชนมากมายอน

เปนพษภยแก ผคน กเหมอนใบไมทอยในปา เปนขาวสารทไมมประโยชนในการแก ปญหาสาหรบมนษย เปาหมายของพทธศาสนาคอการดบทกข มอยสองระดบ ไดแก

๑. เปาหมายระดบตน อนเปนไปเพอประโยชนปจจบน (ทฏฐธมมกตถะ) ไดแกการมคณภาพชวตทด มความ สมบรณทางดานรางกายและความเปนอยทด มความมนคง ทางเศรษฐกจ มสถานภาพทดในสงคม มเกยรต

การจะบรรลถงเปาหมายระดบน จะตองประกอบดวยหลกธรรมสาคญไดแก ความขยนหมนเพยรไมเกยจคราน ในการ ทางาน , ความประหยด อดออม รจกรกษาทรพยสมบตทหามาไดมใหเสอม, การรจกพบปะคบหาสมาคม

กบคนดแลวนาเอาคณสมบตของคนดมาเปนแบบอยาง, และ ร วธหาทรพยสนเงนทอง และรจกทางเสอมของ เงนทอง แลวใชจายทรพยตามความจาเปน ผทจะบรรลเปาหมายของชวตในขนนจะตองปฏบตตามแนวทางแหง

ธรรม อยาง ถกตอง กจะไดรบผลคอความสขความสาเรจในชวตประจาวน ๒. เปาหมายระดบกลาง อนเปนไปเพอประโยชนเบองหนา ( สม ปรายกตถะ) ไดแกการมคณธรรมความดงามทาง

ดานจตใจ มความสขสงบใจ มสขภาพจตทด อนเปน ความสขทางดานจตใจทเกดจากการประกอบคณงามความ ด การจะบรรลถงเปาหมายในระดบน จะตองประกอบดวยธรรม ๔ ประการ คอ ศรทธา เชอมนในพระพทธเจา

และคาสอน, ศล ประพฤตตนตามศล ๕, จาคะ มจตใจเออเฟ อเผอแผ เสยสละ, และ ปญญา รแจงในสงตางๆ ตามจรง เปาหมายระดบนนอกจากจะทาใหบคคลมความสข ทางดานจตใจแลว ยงสงผลใหบคคลไดพบกบความ

สขในโลกหนา คอสคตโลกสวรรคภายหลงจากตายไปแลว ๓. เปาหมายระดบสง อนเปนไปเพอประโยชนสงสด (ปรตถะ) การบรรลถงความหลดพน คอพระนพพานอนเปนความสขอยางยง( นพพาน ปรม สข) วธการทจะบรรล ถง เปาหมายสงสดไดจะตองปฏบตตามอรยมรรคมองค

๘ ไดแก สมมาทฏฐ มความเหนชอบ, สมมาสงกปปะ ดารชอบ, สมมาวาจา เจรจาชอบ, สมมากมมนตะ การงานชอบ, สมมาอาชวะ เลยงชพชอบ, สมมาวายามะพยายามชอบ, สมมาสต ระลกชอบ, และสมมาสมาธ ตงใจชอบ

เมอบคคลฝกฝนอบรมตนเองตามอรยมรรคมองค๘ น แลว ยอมบรรลถงเปาหมายสงสดของ พระพทธศาสนา

เปาหมายชวตมนษยม ๓ ระดบ

๑. เมอมชวตอยในปจจบน ตองสามารถทาประโยชนตนและอยอยางเปนสข หมายถงสามารถยนบนขาของตวเอง ตงหลก ตงฐานะไดจะทา สาเรจไดตอง

อาศยการดาเนนชวตตามธรรม ๔ ประการ คอ อฏฐานสมปทา อารกขสมปทา กลยาณมตตตา สมชวตา

๒. ชวตหลงความตายอยอยางเปนสข ตองปดทางไปนรกและเปดทางไป สวรรค โดยอาศยการดาเนนชวตในปจจบนตามธรรม ๔ ประการ คอ ศรทธา

ศล จาคะ ปญญา ๓. การบรรลธรรมไปตามลาดบ ธรรมชนในสด คอ นพพาน เพอขจดทกข กา

จดกเลสไปสการไมเกดอก ดวยการปฏบตอรยมรรคมองค 8 ศรทธาของ พทธศาสนกชนไมวาจะเปนคฤหสถหรอบรรพชตกคอศรทธาเดยวกน น แลว

เปนหนาทของทกคนทจะขวนขวายพาตนเองไปเขาวด ศกษาธรรม ฟงธรรม ปฏบตธรรมให เขาใจและเพมพนศรทธาของตน เพอใหใจมความเลอมใสในคณ

ของพระสมมาสมพทธเจาจงจะเกดฉนทะ และความตงใจดาเนนตามเสนทางของพระบรมศาสดาสามารถเขาใจธรรมทลกซงยงขนจะเปนเหตใหใจสวางไสว

ดวยธรรม มธรรมคมครอง

เมอนนการกระทำาทางความคด คำาพด การกระทำาทางกาย กจะเปนไปในทางทสรางสรรคด งาม จะเปนเสนทางชวตเพอการสงสมบญสรางบารม เพอการ บรรลธรรมตามพระพทธ

องคเพอใหมวลมนษยประสบความสำาเรจในชวตในทกระดบตามความปรารถนาของเรา นนเอง การรจกตนเองตามคาสอนของพระพทธศาสนาหมายถงอยางไร ดลยภาพของชวต

ในมมมองของพระพทธศาสนา บทความทางพทธศาสนา เพราะ สขและทกขเปนธรรมชาต ของชวต ดงนนจงจาเปนทมนษยจะตองศกษาพฒนาทงสขและทกขเพอใหม ดลยภาพใน

การดาเนนชวต ใหชวตดาเนน ไปในแนวทางทสอดคลองกบธรรมชาต แตในยคทโลกเตมไป ดวยสงอานวยความสะดวก มวตถพรงพรอม มนษยมความเขาใจผดวาวตถคอสงทจะ

ตอบสนองความตองการทงหมดของ ชวต ยงมวตถมาปรนเปรอมากเทาใดกยอมจะม ความสขมากเทานน มนษยจงพยายามพฒนาทางดานวตถเพอ ตอบสนองความตองการ

ทางดานรางกาย แตในทางจตใจหาไดพฒนาไม ดงนนมนษยจงเสย ดลยภาพของชวตไป ตกอยภายใตการครอบงาของวตถ ทาให มนษยมใจเสาะ เปราะบาง ออนแอ ทกขไดงาย สข

ไดยาก

ตามหลกพระพทธศาสนานนมนษยเปนผล ผลตจากธรรมชาต เปนสวนหนง ของธรรมชาต เมอมนษยเปนสวนหนงของธรรมชาต จงตองตกอย ภายใต

กฎเกณฑธรรมชาตอยางหลกเลยงไมได และ เมอสขและทกขเปนธรรมชาต ของชวตจงนบวาเปนคณสมบตทสาคญทจะ ตองรเทาทนและ พฒนาใหชวต

เกดดลยภาพอนจะทาใหมนษยอยกบธรรมชาต ได อยางเปนปกต ดงนนทง สขและทกขเปนคณสมบตชนดหนงทมนษยจะตอง ปฏบตใหถก ตองกลาวคอ

สขคอสงทมนษยจะตองพฒนาใหเกดขนในชวตสวนทกขคอสงท มนษยจะ ตองกาหนดรและปฏบตใหถกตอง หนาท ตอทกขของมนษยไดแกการรเทาทน สวนสขนนมหนาทพฒนาใหเกดขน ซงสาระสาคญของหนาททงตอสขและ

ทกขนนสามารถกลาวโดยสรป ตามหลก การของพระพทธศาสนาได ๒ ประการ ดงน ๑. การรเทาทนทกข พระพทธศาสนามองวาชวตและสรรพสง

ลวนตกอยภายใตกฎธรรมชาตทง ๓ ประการคอ ๑) การเปลยนแปลง (อนจจง) ๒) การตงอยในสภาพเดมไมได (ทกขง) ๓) การไมมตวตนทแทจรงเพราะ

ปรากฏรปรางขนมาไดดวย เหตปจจย (อนตตา) ทง ๓ ประการน พระพทธ ศาสนาเรยกวากฎธรรมชาต ซงสรรพสงทงโลกและชวตจะตองตกอยภายใต

กฎทง ๓ ประการน อาการทงสองเบองตนคอการ เปลยนแปลง (อนจจง) และการตงอยในสภาพเดมไมได (ทกขง) แสดงอาการปรากฏใหเหนไดงาย

โดย

รปของการเปลยนแปลง เชนการเปลยนแปลงของรปราง เปนตน สวน ประการสดทายคอการไมมตวตนทแทจรง (อนตตา) เปนสภาพทจะตองใช

ปญญาในการสบหาความจรงตามเหตปจจย ทกข คอกฎของธรรมชาตชนด หนง เปนสงทเปนไปตามธรรมชาต มอยตามธรรมชาต เมอทงโลก และชวต

เปนสวนหนงของธรรมชาตจง ตองตกอย ภายใตกฎธรรมชาต การ เปลยนแปลงเหลานเปนไปตามกฎธรรมชาต คอเปนไปตามเหต ปจจย จากกฎ

ธรรมชาตคอสงทงปวงมการเปลยนแปลงนจงม ผลตอมนษยทงโดยตรง และโดยออม โดยตรงคอชวตรางกายมนษยเปลยนแปลงไปตาม กฎธรรมชาต

โดยทมนษยไมตองการใหเปลยนแปลง โดยออม คอการเปลยนแปลงตาม ธรรมชาตนนทาใหมผลตอจตใจมนษยโดยกอให เกดทกขเพราะการ

เปลยนแปลงไมเปนไปตามทมนษยปรารถนาจะใหเปน เมอวาโดยหลกการของ พระพทธศาสนาทมองวาสรรพสงทรวมตวกนดวยเหต ปจจยลวนตกอยภาย

ใตอาการคอ การเกดขน ตงอยและดบไปซงเปน อาการของการเปลยนแปลง ทงสน ดงนนพระพทธศาสนาจงมหลกการวา ทกขเปนสงทมนษยตองรดวย ปญญา การเปลยนแปลงตามกฎธรรมชาตไม ควรมอทธพลเหนอจตใจของ

มนษย และไมใชสงทมนษยจะเอาชวตเราเขาไปเปนทกขอนเนองมาจากการ เปลยนแปลง มนษยตองรเทาทนทกขทมตาม ธรรมชาตทโยงมาหาชวต กลาว

โดยสรปคอทกขมไวเพอรเทาทน ( ทกขง ปรญเญญยง) ไมใชมไวเพอเปนทกข

การพฒนาสข พระพทธศาสนามองวาความสขเปนสงพฒนาได เพราะความ สขเมอเกดขนอยางถกตองแลวจะเปนคณสมบตในใจของมนษย โดย

พระพทธศาสนาใหเหตผลวาเมอมนษยเปนสตวทสามารถพฒนาไดความสข ซงเปนธรรมชาตอยางหนงของชวตจงเปนสงพฒนาไดเชนกน เมอ เรา

พฒนาความ สขใหประณตขน สงขนกจะทาใหชวตดขนคอทาใหชวตของเราม คณธรรมตาง ๆ เพมขน และความสขทเราพฒนาขนนอกจากจะ เกอกลตอ

ตนเองแลวยงทาใหเกอกลตอ ผอนหรอสงคมดวย เพราะปกตถาการแสวงหา ความสขเพยงเพอตนเองโดยไมมการพฒนาความสขใหสง ขนจะทาใหมการ

เบยดเบยนผอน เพอใหตนเองไดรบความสข แตหากมการพฒนาความสขให สงขน ความสขทไดรบการพฒนาใหสงขนตามลาดบ นนจะทาใหสงคมมสนต มากขน ระดบ ของความสขตามนยของพระพทธศาสนานนมขอบเขตทกวาง

ขวาง แตในทนสามารถสรปได ๕ ระดบ คอ ความสขขนท ๑ ไดแกความสขท เกดจากวตถ (สามสสข) ความสขชนดเปนความสขทเกดจาก

การเสพวตถทางตา ห จมก ลน กายของมนษย ความสขชนดนเปนความสขทองอาศยวตถภายนอก มนษยตอง แสวงหาวตถภายนอกเพอเสพ ความสขชนดนขอเสยของความสขชนดนคอเมอจาตองอาศยวตถภายนอกมนษยจง

จาตอง แสวงหาใหไดมากทสดเพอตอบสนองความตองการของ ตนเองจงมการเบยดเบยน กนเพอใหไดมาซงวตถอน จะตอบสนองความตองการของตนเอง หากมนษยยดตดกบความสขชนดนโดยไมพฒนาใหถง ความสขขนสงขนกกอ

ใหเกดการเบยดเบยนกนเพราะตางกตองแสวงหาวตถใหไดมากทสดตามความ ตองการ สาหรบการเสพความสขชนด น พระพทธศาสนาไดใหหลกการคอศล ๕ เพอไมใหมการเบยดเบยนกนหรอเพอใหมการเบยดเบยนกนนอยทสดคอ

(๑) ใหเสพความสขโดยไมให เบยดเบยนผอน (๒) ไมใหละเมดสทธทรพยสมบตของผอน (๓) ไมใหละเมดคครองของ ผอน (๔) ไมใหทาลายผลประโยชน ผอนดวยถอยคา (๕) ไมใหสรางความไมปลอดภยผอนดวยการเสพสงเสพตด และ

ความสขชนด ด มขอบกพรองคอดานตนเองมความบกพรองเพราะตองแสดงวาอยเปน ประจาเพอ ใหไดความสข ดานสงคมกมการเบยดเบยนกนเพราะตางกแสวงหากน ความ สขขนท ๒ ไดแกความสขทเกดจากการให ความสข

ชนดนเปนความสขรวมกนเพราะผใหกเปนสขผรบกเปนสข เปนความสขทไมเบยดเบยนกน เปลยนจากการเอาหรอการ ไดเปนการให ดงปรากฏคาสอนเรองทานเปนหลกปฏบตทสาคญสาหรบคฤหสถ ความสขขนท ๓ ไดแกความสขทใช

ชวต ใหถกตองตามธรรมชาตไมใหหลงในโลกสมมต ความสขขนท ๔ ไดแกความสขทเกดจากการปรงแตงในจตใจ เปนความสขทไมตององอาศยวตถ ภายนอกแตทาใหเกดมไดดวยการปรงแต ใหเกดมขนในจตใจโดยวธการ ๕ อยาง

คอ (๑) ความเบกบานใจ (ปราโมทย) (๒) ความอมใจ (ปต) (๓) ความสงบใจ (ปสสทธ) (๔) ความสขใจ (สข) และ (๕)

ความมจตตงมน (สมาธ) ความสขขนท ๕ ไดแกความสขเหนอการปรงแตงทเกดจากปญญาท รเทาทนความเปนจรงของ กฎธรรมชาต

พระพทธศาสนายนยนถงระดบของความสขทง ๕ ระดบเหลานและเหนวาความสขทง ๕ ระดบนเปน ธรรมชาตทมนษยสามารถพฒนาใหสงขนไดตามลำาดบ

กลาว โดยสรปคอเมอเราผานโลกผานชวตมาไดระดบหนง เรากคง เขาใจคาวา ชวตมขนมลงไดอยางชดเจน นนกหมายความวาไมม

ใครโชครายไป ตลอดและไมมใครโชคดไปตลอด ชวตมสขและม ทกขปนกนไปแต ประเดนทสาคญทเราจะตองไมลมกคอทาอยางไร

เราจะใชชวตใหมดลยภาพ ระหวางสขและทกข โดยรใหเทาทนทกข และพฒนาสขอยางมหลกการ โดยในยาม ทมสขเรากไมหลงระเรง

ลมตนจนกลายเปนการสรางทกขใหคน อนหรอยดตด เพยงความ สขในระดบตน ๆ ไมพฒนาความสขใหสงขน และทาอยางไรในยาม

ทเรามทกขกไมใชจมดงอยกบทกขอยางไมรวน รคนแต รจกสรางปญญาใหรเทาทนทกข.

ถาม-ตอบทบทวนบทเรยน

1. เปาหมายของชวตตามหลก พระพทธศาสนา ม กระดบ คออะไรตอบ 3 ระดบ 1. เปาหมายระดบพนฐาน 2. เปาหมายระดบกลาง 3.เปาหมายระดบสงสด2. สมปรานกตถะ คอเปาหมายเรองใดตอบ มศรทธา, มศล , จาคะ, ปญญา3. ปรมตถะ หมายถงอะไรตอบ ประโยชนทเปนแกนแทของชวต เปนจดหมายสดทายทชวต บรรล คอ การบรรลนพพาน4. เปาหมายของชวต ตามหลกพระพทธศาสนา คออะไรตอบ การหลดพนจาก ทกข ทงปวงโดยสนเชง ดบภพชาต หยดการเวยนวายตายเกด

เพราะเมอไมเกดอกเรากไมตอง แก ไมเจบ ไมตาย และไมทกขกาย ทกขใจ อกตอไป

5. เปาหมายระดบสงสดทางพทธศาสนา คออะไรตอบ อรยมรรคมองค 86. เปาหมายของพทธศาสนา คออะไรตอบ การดบทกข7. เมอมชวตอยในปจจบน ตงหลกตงฐานะไดตออาศยชวตตาม ธรรม 4 ประการ คอตอบ อฎฐานสมปทา , อารกขสมปทา , สมชวตตา ,  กลยาณมตตตา8. ปาฏหารยแบง ออกประเภท คอตอบ 1. อทธปาฏหารย 2. อาเทศนาปาฏหารย 3.อนสาสนปาฏหารย9. ภพทง 5 คออะไรตอบ 1. เทพ 2. มนษย 3. เดรจฉาน 4. – เปรต อสรกาย 5. นรก10. เปาหมายระดบตน อนเปนไปเพอประโยชนปจจบน ไดแกตอบ การมคณภาพชวตทด มความสมบรณทางดานรางการ และความเปนอยทด มความมงคงทาง