Autyzm

Autyzm jest niejednorodnym, wieloprzyczynowym zaburzeniem rozwojowym w takich sferach jak:

• relacja społeczna• porozumiewanie się (werbalne i pozawerbalne)• zachowania

Jest zjawiskiem odrębnym niż upośledzenie umysłowe

Geneza:

• powstaje w wyniku współczynnika swoistego – osobniczego oraz współczynnika nieswoistego, które mają zróżnicowany charakter i odgrywają różną rolę w powstawaniu autyzmu;

• Czynnik osobniczy to swoista nadwrażliwość psychiczna rozumiana jako szczególny sposób reagowania na zewnętrzne sytuacje i przeżycia wewnętrzne;

• Czynnik zewnętrzny – to czynnik wczesnego, ciążowo – okołoporodowego obciążenia biologicznego, genetycznego, biochemicznego, zanieczyszczenia środowiska, medycznego (szczepionki, antybiotyki)

AUTYZM I ZABURZENIA POKREWNE

Należy zaznaczyć, iż nie istnieją symptomy charakterystyczne tylko i wyłącznie dla autyzmu.

Zaburzenia w komunikowaniu się

Zespół Retta

Zespół Aspergera

Zaburzenia autystyczne

Upośledzenie umysłowe

ZABURZENIA AUTYSTYCZNE(kwestionariusz diagnozy)

I. Łącznie sześć (lub więcej) pktów z 1,2,3 w tym dwa z 1 i po jednym z 2 i 3:

1. Jakościowe zaburzenia interakcji społecznych przynajmniej dwa z:

a. znaczne zaburzenie w zachowaniu niewerbalnym (kontakt wzrokowy, mimika twarzy, postawa ciała, gestykulacja w interakcjach społecznych);

b. brak rozwoju relacji z rówieśnikami odpowiednich do poziomu rozwoju;

c. brak spontanicznego dzielenia się radością, zainteresowaniami i osiągnięciami z innymi ludźmi;

d. brak społecznej lub emocjonalnej wzajemności


2. Jakościowe zaburzenia komunikowania się – przynajmniej jedno z:

a. opóźnienie lub całkowity brak rozwoju mowy (bez prób alternatywnych sposobów komunikacji);

b. u mówiących – znacznie zaburzona zdolność do inicjowania lub podtrzymowania konwersacji;

c. stereotypie i echolalie językowe lub język idiosynkratyczny

d. brak zróżnicowanych, spontanicznych zabaw w udawanie lub naśladowanie społeczne odpowiednich do poziomu rozwoju


3. Ograniczone, powtarzające się stereotypowe wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności – przynajmniej jedno z:

a. pochłaniające przywiązanie do jednego lub więcej stereotypowych i ograniczonych wzorców zainteresowań (anormalne ze względu na swe nasilenie lub przedmiot);

b. widoczne, nieelastyczne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych rytuałów;

c. stereotypowe i powtarzające się manieryzmy ruchowe (trzepotanie rękami, złożone ruchy ciała);

d. uporczywe zaobsorbowanie fragmentami przedmiotów;


II Opóźnienie lub nienormalne funkcjonowanie przynajmniej jednej ze sfer przed 3 rokiem życia:

1. Interakcje społeczne

2. Język używany do komunikacji społecznej

3. Symboliczna lub wyobrażeniowa zabawa

4 FAZY ZESPOŁU RETTA

I Faza (początek stagnacji)- między 16 a 18 miesiącem;

OBJAWY

Spowolnienie wzrostu obwodu głowy

Obniżone napięcie mięśniowe Utrata

zainteresowania otoczeniem

Zaburzenia emocjonalne

Pierwsze stereotypie


II Faza (gwałtowna regresja rozwojowa)- między 12 a 36 miesiącem;

OBJAWY

Utrata mowy

Osłabienie nabytych form komunikacji

Kolejne stereotypie

Zachowania autystyczne

Trudności w poruszaniu się, oddychaniu, drgawki


III Faza (pseudostacjonarna) – od 2 do 10 roku życia;

OBJAWY

Złagodzenie objawów autystycznych

Nasilenie stereotypii

Powolny regres neuromotoryczny


IV Faza (późna degeneracja motoryczna) – po 10 rokiem życia;

OBJAWY

Wzrost napięcia mięśniowego

skolioza

Zanik mięśni

Trudności w komunikacji

METODY KOMUNIKACJI WSPOMAGANEJ LUB

ALTERNATYWNEJ

piktogramy fotografie

Metoda Bllisakomputer

ZESPÓŁ ASPERGERAKRYTERIA DIAGNOSTYCZNE

• Znacząca trudność w kontaktach społecznych• Preferencje wobec dorosłych, komunikacja jednostronna,

monotematyczność• Brak znaczących opóźnień mowy (używanie pedantyczne,

dygresyjne);• Zachowania obsesyjne, manieryzmy, wąskie, obsesyjne

zainteresowania;

• Niezgrabność ruchowa

METODY I FORMY PRACY EDUKACYJNO -

TERAPEUTYCZNEJ

Metoda behawioralna

Terapia sensoryczna

Program TEACCH

Terapia medyczna

Metody terapii

METODA BEHAWIORALNACele

• zwiększenie zachowań deficytowych – naśladowanie, wykonywanie prostych poleceń, dopasowanie do wzoru, rozwój mowy oraz zachowań społecznych;

• redukowanie i eliminacja zachowań niepożądanych – poprzez wygaszanie, wykluczanie, hiperkorekcję;

• generalizowanie i utrzymanie efektów terapii

METODA BEHAWIORALNACele

Podstawą terapii jest umiejętność identyfikowania przez dziecko pozytywnych wzmocnień oraz

umiejętności koncentracji uwagi.

PROGRAM TEACCH

Program ten wychodzi z założenia, że autyzm jest wynikiem ograniczonej dysfunkcji OUN.

W oparciu o pełną rozszerzoną diagnozę, zespół rehabilitacyjny, tworzy program, który umożliwia postrzeganie dzieci całościowo.

Głównym celem programu jest stworzenie kompleksowego planu rehabilitacji dla osób autystycznych.

TERAPIA SENSORYCZNA

Odwrażliwianie, czyli terapia zaburzeń sensorycznych (węchu, smaku, dotyku, równowagi, wzroku, słuchu) dąży do wzmocnienia u dziecka i dorosłych tolerancji na bodźce z zewnątrz;

Polega na zmiennej stymulacji związanej z zaburzoną modalnością

TERAPIA SENSORYCZNA

Metoda Berarda, polega na odpowiednim słuchaniu muzyki, której dźwięki są elektronicznie modulowane.

Metoda kolorowych filtrów Helen Irlen, wykorzystuje kolorowe nasadki na okulary dla odwrażliwienia wzroku.

Kontakty ze zwierzętami: hipoterapia, dogoterapia,delfinoterapia

INNE METODY

Metoda Montessori

Techniki pracy szkolnej Freineta

Metoda Domanna

Elementy Pedagogiki Waldorfskiej

Metoda Knilla

Arteterapia

Metoda Auricula

METODY TERAPII

Metoda dobrego startu

Plany aktywności

Metoda W. Sherborne

Metoda komunikacji pozawerbalnej

Oddziaływania logopedyczne

Metoda Holding

Metoda ułatwionej komunikacji

Zasady niedyrektywnej t.zabawowej

Metoda nauczania incydentalnego

Zasady niedyrektywnej terapii zabawowej

• Głównym celem jest nawiązanie kontaktu z dzieckiem, dlatego ważną rolę pełni tutaj naśladowanie dziecka;

• Powtarzanie przez terapeutę czynności jakie wykonuje dziecko daje możliwość nawiązania z nim kontaktu


• Stosuję się tę metodę aby uzyskać rozwiniecie wypowiedzi u dziecka poprzez czekanie.

KROKI• ograniczenie miejsca zawierające interesujące dla

dziecka przedmioty;• czekanie, aż dziecko rozpocznie interakcję z danym

przedmiotem• prośba o rozwinięcie wypowiedzi


KROKI• dostarczenie przedmiotu o które dziecko prosi;

ZAŁOŻENIA• określenie możliwości językowych dziecka• dostarczenie przedmiotów wystarczająco

atrakcyjnych dla dziecka• wystawienie ich tak, aby zwróciło uwagę dzieckaNależy pamiętać aby przedmioty były ulubionymi

dla dziecka i na co dzień kontrolować ich dostępność

Plany aktywności

Metoda, która zakłada, że dziecko autystyczne potrafi opanować nawet skomplikowane czynności lecz samodzielnie nie inicjuje kontaktu.

• zestaw zdjęć, piktogramów• zestaw symboli stanowiących wskazówki do

wykonania określonych czynności;• zastępuje bodźce werbalne wzrokowymi;

Metoda ruchu rozwijającegoW. Sherborne

Głównym założeniem jest posługiwanie się ruchem jako narzędziem we wspomaganym rozwojem psychoruchowym.

4 GRUPY ĆWICZEŃ:• prowadzące do poznania własnego ciała;• pomagające zdobyć pewność siebie i poczucie

bezpieczeństwa;• ułatwiają nawiązanie kontaktu z prowadzącym

grupę;• twórcze

Metoda ruchu rozwijającegoW. Sherborne

CELE:

1. Rozwijanie świadomości przestrzennej i funkcjonowania w niej;

2. Rozwijanie świadomości własnego ciała;

3. Dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi oraz

nawiązanie z nimi kontaktu;

Metoda Dobrego Startu

Głównym celem tej metody jest usprawnianie i harmonizowanie współdziałania psychiki i motoryki przez korekcję i kompensację zaburzonych funkcji.

ZAJĘCIA:1. WPROWADZAJĄCE, np. piosenka na powitanie;2. ZASADNICZE, np. ćwiczenia ruchowe, ruchowo –

słuchowe;3. KOŃCOWE, np. prezentacja prac

Metoda „Holding”

Etapy procesu terapeutycznego:

• konfrontacja – przyjęcie postawy wymuszającej bliskość;

• odrzucenie – walka prowadząca do oczyszczenia;

• rozwiązanie – nawiązanie bliskości;

Specyficzne zachowania autystów

Niezwyczajny rozwój mowy

Zaburzony rozwój społeczny

Zachowania nieporządane

Czynności powtarzające się i niechęć do zmian

NIEZWYCZAJNY ROZWÓJ MOWY

Echolalia – powtarzanie słów lub zdań w miejsce rozmowy;

Monotematyczność – nieprzerwane mówienie na dany temat;

Perseweracja słowna – powracanie do tego samego tematu w tym samym schemacie;


Pozorna głuchota – brak odpowiedzi na bodźce słuchowe;

Nadwrażliwość lub niedowrażliwość słuchowa


Trudności w wyrażaniu potrzeb – zamiast słów pokazywanie palcem lub gestykulacja; wskazuje potrzeby poprzez używanie ręki drugiej osoby;

NIEZWYCZAJNY ROZWÓJ SPOŁECZNY

Trudności w kontaktach z innymi – obojętność, brak pracy i zabawy w grupie, włącza się tylko wtedy, gdy osoba dorosła nalega i pomaga mu;


Niechęć do przytulania, oporowanie w kontaktach bezpośrednich ; niekiedy – odwrotnie – nadmierna bliskość


Chęć do pozostawania w samotności – trzymanie się na uboczu;


Brak lub ograniczony kontakt wzrokowy – niekiedy odwrotnie – uporczywy i wymuszany przez dziecko

ZACHOWANIA NIEPOŻĄDANE

Nadmiernie lub skrajnie ograniczona ruchliwość fizyczna lub stereotypie ruchowe


Śmiech lub chichot w nieodpowiednich sytuacjach


Napady złego nastroju

Agresja

Autoagresja

CZYNNOŚCI POWTARZAJACĄCE SIĘ I NIECHĘĆ DO ZMIAN

Ciągła, schematyczna, dziwaczna zabawa


Kręcenie przedmiotami, wirowanie wokół własnej osi


Niewłaściwe przywiązanie do przedmiotów;


Dążenie do monotonii, niechęć do jakichkolwiek zmian

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Ewa Lara

Education

Autyzm