Biblioteki cyfrowe szansą dla bibliotekarzy

Korporacja Bibliotekarzy Wrocławskich - Wrocław, 17.02.2010

Biblioteki cyfroweszansą dla bibliotekarzy

Tomasz Kalotawww.Tomasz.Kalota.pl


Wprowadzenie

(…) Jestem przekonany, że biblioteka będzie coraz bardziej na miarę człowieka, ale że, aby być na miarę człowieka, musi być również na miarę maszyny, od fotokopiarki do czytnika, i w związku z tym wzrosną obowiązki szkoły, instytucji miejskich i tak dalej, jeśli chodzi o uczenie młodzieży i dorosłych korzystania z biblioteki. Korzystanie z biblioteki jest często sztuką subtelną i nie wystarczy, by profesor albo nauczyciel oznajmił: „W związku z tymi badaniami proszę udać się do biblioteki i poszukać odpowiedniej książki”. Trzeba nauczyć dzieci, jak korzysta się z biblioteki, jak używa się czytnika mikrofiszek, jak używa się katalogu, jak prowadzi się z pracownikami wojnę, jeśli nie wypełniają swoich obowiązków, i jak się z nimi współpracuje.(…)*

* Umberto Eco: O bibliotece. Wrocław 1990, s. 41

Fragment odczytu wygłoszonego 10 marca 1981 r. z okazji dwudziestopięciolecia Biblioteki Miejskiej w Mediolanie, mieszczącej się w Palazzo Sormani.


Wprowadzenie

(…) A wreszcie problem końcowy: trzeba wybierać między chęcią chronienia książki a udostępnianiem jej czytelnikowi. Nie twierdzę, że należy dawać ją do czytania, rezygnując z chronienia, ale nie należy również chronić, nie dając do czytania. I nie twierdzę również, że trzeba znaleźć jakąś drogę pośrednią. Musi przeważyć jeden albo drugi ideał, potem spróbuje się dokonać obrachunków z rzeczywistością, żeby bronić ideału drugorzędnego. Jeśli ideałem jest dawać książkę do czytania, trzeba wprawdzie jak najlepiej ją chronić, ale ze świadomością niebezpieczeństw, na jakie jest narażona. Jeśli ideałem jest jej chronienie, trzeba dążyć do tego, by mogła być czytana, ale ze świadomością wszystkich zagrożeń.(…)*




Wprowadzenie

(…) Otóż jeśli w miejsce problemów dochodowości gospodarczej podstawimy problemy dochodowości kulturalnej, kosztów i zysków społecznych, to samo zagadnienie staje przed bibliotekami: czy narażać się na większe niebezpieczeństwo, jeśli chodzi o chronienie książek, ale mieć wszystkie społeczne korzyści płynące z ich intensywnego obiegu?(…)*




Wprowadzenie

(…) Wiem, że UNESCO zgadza się ze mną: „Biblioteka [...] powinna być łatwo dostępna, a jej bramy otwarte dla wszystkich członków wspólnoty, którzy mogą swobodnie z niej korzystać bez względu na rasę, kolor skóry, narodowość, wiek, płeć, wyznanie, język, stan cywilny i poziom wykształcenia". Jest to idea rewolucyjna. A wzmianka o poziomie wykształcenia postuluje także działanie oświatowe, doradcze i przygotowawcze.(…)*




Wprowadzenie

(…) I jeszcze jedno: „Gmach będący pomieszczeniem biblioteki winien mieć położenie centralne, łatwo dostępne, również dla niepełnosprawnych, i być otwarty w godzinach dogodnych dla wszystkich. Gmach i jego wyposażenie powinny być estetyczne, wygodne i przytulne, a sprawą o zasadniczym znaczeniu jest to, by czytelnicy mieli bezpośredni dostęp do półek".

Czy zdołamy przeobrazić utopię w rzeczywistość?(…)*




Wprowadzenie

Czy zdołamy przeobrazićutopię w rzeczywistość?

Szanse są duże, ale potrzebne są też zmiany i chęć zajęcia pozycji

w nowych obszarach do działania.


Nowe obszary do działania

• Prezentacja publikacji cyfrowych.

• Merytoryczne opracowanie zbiorów cyfrowych.

• Digitalizacja.

• Archiwizacja zasobów cyfrowych.

Biblioteki cyfrowe generują nowe miejsca pracy w następujących obszarach:


Graficzny modelPodstawowa komórka tworząca zasób cyfrowy


Graficzny modelOrganizm zbudowany z podstawowych komórek


Prezentacja na szeroką skalę Wymiana informacji pomiędzy systemami


Prezentacja na szeroką skalę

Definicja kryteriów

http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/aresults?queryType=-4&query=&isExpandable=off&search_attid1=8&search_attid2=8&search_attid3=7&search_attid4=9&isRemote=off&dirids=1&search_value1=NOT%20czasop*&search_attid5=8&search_op5=AND&search_op4=AND&search_op1=AND&search_value3=[1000%20TO%201850]&search_value2=NOT%20progr*&search_value5=NOT%20ksi*&search_op3=AND&search_value4=app*%20OR%20pd*%20OR%20dj*%20OR%20im*&search_op2=AND&encode=true&action=SearchAction

OAI-PMH

BCUWr Manuscriptorium

Wymiana informacji pomiędzy systemami


Współpraca w nowych obszarach

Jednym z najistotniejszych elementóww skutecznym i efektywnym zagospodarowaniu nowych obszarów działań przy tworzeniu bibliotek cyfrowych jest:

WSPÓŁPRACA


Czym jest współpraca

Współpraca, współdziałanie - zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi, umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów, umiejętność zespołowego wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania problemów.

Zdolność tę zalicza się do kompetencji emocjonalnych; umiejętność ta stanowi jeden z wyróżników kompetencji społecznych, które warunkują jakość relacji z innymi ludźmi.

Współpraca i współdziałanie prowadzą do tworzenia wewnętrznych więzi wśród członków grupy, jak też rodzą ich poczucie tożsamości z zespołem, co zapewnia trwanie i sprawne funkcjonowanie tego zespołu na rzecz osiągania wspólnych celów jego członków. *

* Współpraca. Wikipedia [online]. [dostęp: 16.11.2009]. Tryb dostępu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Współpraca


Chemia w organizacji współpracy ;-)

Wiązanie chemiczne według klasycznej definicji to każde trwałe połączenie dwóch atomów. Wiązania chemiczne powstają na skutek uwspólnienia dwóch lub więcej elektronów pochodzących bądź z jednego, bądź z obu łączących się atomów lub przeskoku jednego lub więcej elektronów z jednego atomu na atom i utworzenia w wyniku tego tzw. pary jonowej. *

Katalizator to substancja chemiczna, która dodana do układu obniża energię aktywacji reakcji chemicznej, czego efektem jest wzrost szybkości reakcji chemicznej. **

Inhibitor (łac. inhibeo - zatrzymuję) - związek chemiczny powodujący zahamowanie bądź spowolnienie reakcji chemicznej. Proces ten nazywa się inhibicją. Inhibitorem można nazwać zarówno substancję powodującą spowolnienie lub zatrzymanie reakcji niekatalizowanej jak i substancję obniżającą aktywność katalizatora w reakcji katalizowanej. ***

* Wiązanie chemiczne. Wikipedia [online]. [dostęp: 16.11.2009]. Tryb dostępu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Wiąanie_chemiczne** Katalizator. Wikipedia [online]. [dostęp: 16.11.2009]. Tryb dostępu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Katalizator*** Inhibitor. Wikipedia [online]. [dostęp: 16.11.2009]. Tryb dostępu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Inhibitor


Graficzny model Co jeszcze wynika z graficznego modelu?

• Wiązanie chemiczne = faktyczna współpraca

• Katalizator = wspierający współpracę

• Inhibitor = osłabiający współpracę


Narzędzia do współpracy

• Biblioteka 2.0 - http://forum.biblioteka20.pl/

• Digitalizacja i biblioteki cyfrowehttp://ebib.oss.wroc.pl/phpBB/viewforum.php?f=7

• Forum dLibra - http://dlibra.psnc.pl/forum/

• Strony społeczności - http://dlibra.psnc.pl/community/

• Sieciowy ePoradnik redaktora zasobów cyfrowychhttp://docs.google.com/View?docid=dc74rf44_12zbw5z9

• Blogi, grupy dyskusyjne, komunikatory

• Konferencje i warsztaty - http://www.man.poznan.pl/PBC/


day ut ia pobrusa, a ti poziwai

(…) trzeba wybierać między chęcią chronienia książki a udostępnianiem jej czytelnikowi (…)

Udostępnienie Księgi henrykowskiej całemu światu jest ważnym wydarzeniem, które ma szansę przyczynić się do upowszechniania informacji o naszym języku. Jest też świetnym przykładem symbiozy pomiędzy starą księgą a nowoczesnym przekazem informacji. Te dwa światy – sędziwej księgi i szczenięcego Internetu – nie muszą ze sobą konkurować, wręcz przeciwnie, dzięki wzajemnemu współistnieniu mogą istnieć efektywniej. Internet dzięki księdze może przekazywać wartościową informację, natomiast księga dzięki internetowi może zaistnieć w zdecydowanie szerszym wymiarze. Personifikując te dwa podmioty można sobie dzisiaj wyobrazić sytuację, w której Internet zwraca się z szacunkiem do księgi słowami zawartymi w pierwszym zapisanym polskim zdaniu „pozwól, ja będę mełł, a ty odpocznij”.

http://digital.fides.org.pl/publication/834


Zakończenie

Dziękuję za uwagę i zapraszam do dyskusji

Biblioteka 2.0 - http://forum.biblioteka20.pl/

Digitalizacja i biblioteki cyfrowe

http://ebib.oss.wroc.pl/phpBB/viewforum.php?f=7

Forum dLibra - http://dlibra.psnc.pl/forum/

Tomasz Kalotawww.Tomasz.Kalota.pl

Education

Biblioteki cyfrowe szansą dla bibliotekarzy