Odehlia Mokiem – 08041407 Documentaire Sherry Turkle

Samenvatting

In de documentaire zien we Sherry Turkle. Ze praat over haar laatst uitgebracht boek; Alone Together. Why We Expect More from Technology and Less from Each Other.

De mobiele telefoon is een verlengstuk van ons lichaam geworden. Kinderen die hun telefoon op school moeten afgeven, worden onzeker. Ze zouden iets kunnen missen. Volwassenen die hun Blackberry of iPhone kwijt zijn, reageren panisch. Het is te vergelijken met fantoompijn, alsof er een lichaamsdeel ontbreekt, beweert de Amerikaanse onderzoeker Sherry Turkle in Alone Together.

Onze manier waarmee we met moderne communicatiemiddelen omgaan versplintert de aandacht. En de openbaarheid van sociale media staat echte intimiteit in de weg. Internet biedt jongeren weliswaar de mogelijkheid om te onderzoeken wie ze zijn en wat ze ambiëren, maar gaat ook gepaard met angst voor afwijzing, met angst om iets te missen en met de voortdurende druk om je positief te presenteren.

De manier waarmee we met ons digitale netwerk omgaan gaat zo ver dat mensen in gezelschap hun mailtjes checken, sms’en, bloggen en twitteren. Of ze op het schoolplein zijn, in de speeltuin of op een vergadering: de telefoon regeert. Zelfs op een begrafenis, bij uitstek de gelegenheid voor onverdeelde aandacht, ziet Turkle tot haar verbijstering mensen stiekem sms’jes tikken.

In het boek Alone Together schetst Sherry Turkle, de psychologische gevolgen van de moderne communicatietechnologie. Ze baseert haar boek op vijftien jaar onderzoek en honderden interviews met kinderen en volwassenen. De psychoanalytisch opgeleide Turkle, die in haar eerdere boeken The Second Self (1984) en Life on the Screen (1995) de veelzijdige mogelijkheden roemde van computers en internet, brengt nu vooral een pessimistische boodschap, zoals de titel al doet vermoeden. In de 21ste eeuw kan de mens weliswaar de hele dag door ‘aan’ staan, maar hoe meer we virtueel communiceren, des te armer wordt ons emotionele leven.

Volgens Sherry Turkle creëert de moderne communicatietechnologie een nieuwe eenzaamheid. We denken dat we verbonden zijn met iedereen, maar in werkelijkheid zijn we samen alleen. Er ontstaat een nieuw soort zelf, met nieuwe kenmerken. Ten eerste kan het nieuwe zelf afwezig zijn, zelfs als het omringd wordt door mensen. Het tweede kenmerk van het nieuwe zelf is dat het de virtuele en fysieke wereld tegelijkertijd kan ervaren. SherryTurkle

Socioloog en klinisch psycholoog Sherry Turkle (62), hoogleraar in de Sociologie vanWetenschap en Technologie aan het prestigieuze Massachusetts Institute of Technology (M.I.T.), onderzoekt daar al ruim dertig jaar hoe technologie menselijk gedrag en denken vormt. Vijftien jaar geleden geloofde zij nog dat het digitale tijdperk bevrijdend zou zijn: op internet kon men zijn eigen identiteit bepalen.

In het boek The Second Self: Computers and the Human Spirit (1984) schrijft Sherry Turkle over de manier waarop kinderen omgaan met computers in het onderwijs. Zij komt tot de

conclusie dat computers onder andere worden gebruikt als reflectie of spiegel van het Ik. Kinderen beschrijven de dingen die zij doen uiteindelijk in termen van de manier waarop een computer functioneert. De computer wordt dus als prototypisch model gebruikt voor de interpretatie van het eigen gedrag.

Turkle stond bekend als een optimist. Toen zij bijvoorbeeld in haar tweede boek Life on theScreen uit 1995 beschreef hoe de grens tussen alledaagse en virtuele werelden begon te vervagen, zag zij dat als een bevrijding: online zouden mensen kunnen zijn wie ze willen zijn, onbelast door omstandigheden. „Wat ik niet voorzag”, zegt Turkle nu, „was wat het zou betekenen dat we die digitale wereld al snel overal met ons mee naartoe zouden kunnen nemen.” Zij noemt dat de ‘draagbare revolutie’.

En daarover gaat haar nieuwe boek, Alone Together. Why We Expect More fromTechnology and Less from Each Other. Zij interviewde de afgelopen vijftien jaar honderden kinderen, adolescenten en volwassenen over hun leven via computers, internet, mobiele telefoons en smartphones als BlackBerry’s en de iPhone. Opgroeien in permanent bereik blijkt de eerste generatie die het overkwam, teleur te stellen. Zij voelen zich juist gevangen in hun Facebook-profiel en geketend aan een onophoudelijke stroom van tekstberichtjes. Zij snakken naar ongedeelde aandacht.

Alone Together wordt in Amerika veel besproken, omdat het over een onbehagen gaat dat bij meer mensen lijkt te kriebelen, sinds zij zich in onophoudelijke bereikbaarheid tot elkaar moeten zien te verhouden. „Wij zijn toch multitaskers”, vroeg de komiek StephenColbert in zijn tv-show quasi-defensief aan Turkle. „Zo gaan we de Chinezen verpletteren!” Dit is de paradox die Turkle ontrafelt: om digitaal te kunnen zijn, al is het maar om even e-mail te checken, zonderen mensen zich af, ieder op zijn eigen computerscherm of mobieltje.

Amerikanen hebben minder vrienden dan ooit, schrijft zij: een kwart heeft niemand om belangrijke dingen mee te bespreken, een verdubbeling sinds 1985. „We hebben onze verwachtingen van andere mensen inmiddels zo geminimaliseerd, dat we ons toch volkomen alleen kunnen voelen. Het is tijd op de technologie haar plaats te wijzen.”

Mijn mening over haar voordracht

De negatieve anekdotes verliezen echter hun kracht in de voordracht van Turkle. Is het nieuwe zelf werkelijk armer dan het oude zelf? Vergeet Turkle niet dat de overgang in de ontwikkeling tussen de jeugd en volledige volwassenheid, sowieso een periode is met sterke en wisselende gevoelens van er niet bij horen en niet begrepen worden? Ook begrijp ik niet hoe iemand vindt dat vroeger alles beter was. Tuurlijk heeft de technologie het leven van mensen ‘drukker’ gemaakt. Maar wat je niet wil hoef je niet te doen. Ik geloof ik de kracht van de mens zelf. Als ik niet wil twitteren of facebooken dan doe ik dan gewoon niet. Dan gaat het dus om de mens zelf. De ontwikkelingen hebben naar mijn menig meer goed gebracht dan slechts.

De voordracht van Trukle is informatief, onthullend en amusant, maar ik zie geen overtuigende bewijsvoering. En dan de vorm. Als ik me niet vergis is het een boek van 360 pagina’s lang. Dit vind ik een nogal tegenstrijdige paradox. Wie heeft er eigenlijk tijd om zo’n dik boek te lezen, als we zo druk zijn met sms’en, mailen en twitteren?

Moet de overheid iets doen, b.v. met betrekking tot social media en de besproken problemen (identiteit)?

De overheid hoeft naar mijn idee niets te doen. Ieder mens is anders. Het is wel heel makkelijk om te zeggen dat iedereen hetzelfde is en zich anders voordoet op een social media website. Het is de vrijheid van een democratie, waar je onbeperkte toegang hebt tot een communicatiemiddel. Elke inperking is een inbreuk op verworven vrijheden.

Wat is de conclusie van Turkle m.b.t. de identiteit van mensen in het dagelijks bestaan?

De manier waarop mensen fanatiek online communiceren via sociale netwerksites zoals Twitter en Facebook kan gezien worden als een moderne vorm van waanzin, volgens Turkle.Ze vindt dat mensen geïsoleerd raken van de werkelijkheid als gevolg van dergelijke sociale netwerksites omdat de technologie ons leven domineert en het ons "minder menselijk" maakt.Met de illusie dat het ons mogelijk maakt om beter te communiceren isoleert technologie ons eigenlijk van echte menselijke interacties in een cyberrealiteit en dat is een slechte imitatie van de echte wereld.

In hoeverre denk je dat de identiteit van mensen nog verder aangetast zal worden door de nieuwe media?

Deze vraag is zo gesteld dat je er al vanuit gaat dat de identiteit van de mensen al is aangetast. Zoals ik al eerder zei is ieder mens anders. Mensen die zich anders voordoen in de virtuele wereld zijn zich hiervan van bewust. Ze willen het zelf, en met de nieuwe media hebben ze de mogelijkheid gekregen om zich zo te uiten zoals zij dit zelf willen. Ze worden hier gelukkig van, en zolang ze hier niemand mee kwaad doen zie ik er geen probleem in. Het zal naar mijn mening ook nooit zo ver komen dat de meerderheid van de mensen geen onderscheid meer kunnen maken tussen de echte wereld en de virtuele wereld. Mensen kunnen er heel diep op in gaan, en er zullen waarschijnlijk wel een paar gekken tussen zitten die de virtuele wereld als de echte wereld zullen beschouwen. Maar bij deze mensen zit er al een steekje los. Iedereen met ‘common sense’ kan zelf ook wel bedenken wat goed en fout is.

Wat zijn de voordelen en de nadelen van de nieuwe media?

Een van de belangrijkste voordelen die nieuwe media en internet in het bijzonder te bieden hebben, is de toegang tot een schat aan informatie. Locaties doen er niet meer toe; internet is de poort naar de bibliotheek van de wereldkennis. Kennis die voorheen moeilijk beschikbaar was, te obscuur of zelfs gecensureerd was, is nu veel makkelijker toegankelijk. Mensen kunnen makkelijker uit een bepaald kader (geloof, opvoeding, geografische locatie) breken door hun toevlucht te zoeken in de exotische en enorm omvangrijke informatiewereld van het internet; een belangrijke voorwaarde voor het leren zelfstandig te denken en open te staan voor nieuwe ideeën.

Nog een voordeel is de Instant communicatiekanalen (zoals MSN, Google Talk en Skype). Deze kunnen worden gebruikt om snel informatie te delen met je vrienden, relatief eenvoudige discussies te voeren en vragen te stellen aan mensen waar je normaal gesproken minder snel contact mee zou hebben. Een bijkomend voordeel is dat er met mensen waar ook ter wereld tegelijkertijd kan worden gecommuniceerd.

Als laatst is nieuwe media nog ook eens heel erg kosten besparend. De meeste nieuwe aanbieders van moderne communicatiekanalen bieden haar diensten gratis (of bijna gratis) aan.

De nieuwe media kent echter ook een keerzijde. Met de hoeveelheid kennis en informatie die er te vinden is ontbreekt er een goede gids. Zonder mediageletterdheid is het alsof je verdwaald bent in een wild oerwoud van hyperlinks, zoekmachines en vreemde sites die de wildste dingen beweren. Waar het risico op onzin in wetenschappelijke boeken, tijdschriften en studieboeken aanwezig is, is dit risico op het internet vele malen groter. Mensen worden tegelijkertijd blootgesteld aan de meest briljante kennis én de meest stompzinnige en onjuiste kennis.