Petrović Snežana Đekić Ana Gradištanac Marija Pejović Tamara Radmilac Stanislava

UVOD

Nemačkim napadom na Poljsku 1. septembra 1939. god otpočeo je Drugi svetski rat, koji je trajao punih 6 godina. Na početku to je bio rat u evropskim okvirima,ali je krajem 1941. god,posredno ili neposredno, zahvatio ceo svet. Prvi period rata obeležile su nemačke pobede,prodor Nemačke duboko na teritoriju SSSR-a i uspostavljanje kontrole nad Mediteranom. Osim Britanije i SSSR-a,kao i neutralne Švajcarske,Švedske,Španije i Portugala, nacistička Nemačka okupirala je veći deo evropskog kontinenta. Nametnula je okupatorsku vlast i ratnu ekonomiju, što je nazivano novim evropskim poretkom.

UZROK I POVOD RATAVeliki broj uzroka Drugog svetskog rata ima koren u Prvom svetskom ratu. Nemačka je na osnovu Versajskog sporazuma ostala bez kolonija,a Italija i Japan,iako na pobedničkoj strani,bili su razočarani ratnim plenom. Uticaj nacionalizma porastao je u istočnoj Evropi i Aziji. Treći uzrok bio je slom predratnog ekonomskog poretka zasnovanog na slobodnoj trgovini. Do rata su doveli i fašizam i komunizam.Uzroci rata ležali su i u kulturnom i psihičkom šoku izazvani Prvim svetskim ratom.

Sudetska kriza i izbijanje rataNovoizabrani nemački kancelar Adolf Hitler povukao je svoj sledeći potez 1937. kada je potpisao Antikominterni pakt zajedno sa Italijom i Japanom. Hitler je anektirao Austriju 1938.(“Anschluss”). Britanska vlada nije bila u potpunosti spremna za rat pa je nagovorila Francusku da se s Nemačkom 30. septembra 1938. sklopi Minhenski sporazum kojim je Nemačkoj priznato pravo na Sudete. O miru nije bilo ni govora jer su, kao i Hitler, Mađarska i Poljska vlada tražile pravo na teritoriju Čehoslovačke. Vlada u Pragu bila je uzdrmana, a na Hitlerov poticaj osnovan je i separatistički pokret. U proleće 1939., pod izgovorom zaustavljanja pokreta, Nemačke trupe okupiraju Češku. Benito Musolini na isti je način (bez borbe) Italiji pripojio Albaniju, a nešto pre i Etiopiju. Staljin je prihvatio Hitlerovu ponudu za sporazum. Pakt Ribentrop-Molotov potpisan je 25. avgusta 1939. Tim ugovorom Rajh se osigurao od sovjetskih napada. Rat je službeno počeo nemačkim napadom na Poljsku 1. septembra 1937. godine.

Adolf Hitler Josif Staljin Benito Musolini

Evropa 1939. godine

Napad na Poljsku-Nemačka je 1.septembra 1939. god napala Poljsku. -Britanija i Francuska 3.septembra 1939. objavljuju rat Nemačkoj. -Polovinom septembra 1939. vojska SSSR-a upada u Poljsku sa istoka. -Okupirane teritorije Poljske prisajedinjene su Belorusiji i Ukrajini. -Nemačka je 2. oktobra okupirala zapadnu i centralnu Poljsku. - Hitler je potpisao dekret o likvidaciji Poljske.

1939 1940 1941

Čehoslovačka Danska Jugoslavija

Poljska Norveška Grčka

Holandija i Belgija

Francuska

Nemačka osvajanja od 1939.do 1941. godine

Sovjetsko-finski rat-SSSR je novembra 1939. tražio od Finske povlačenje vojske sa granice. Finska je odbila i SSSR je napao Finsku. -Februara 1940. Finska je poražena i prihvata sovjetske uslove, čime je rat 12. marta završen. -SSSR je u leto 1940. uključio Litvaniju, Letoniju i Estoniju u svoj sastav. -Formirana je Sovjetska Moldavija

Rat na severu i zapadu Evrope-Krajem 1937. i 1940. vladalo je zatišje. -Nemci su osvojili Dansku u aprilu i maju 1940. -Norveška je kapitulirala juna 1940. Februara 1942. vođa norveških nacista, Vidkun Kvisling ,postao je predsednik marionetske vlade. -Od 10. do 25. maja 1940. Nemci su zauzeli Holandiju,Luksemburg i Belgiju. -Vinston Čerčil je 13. maja 1940. formirao vladu u Britaniji. -Nemci su prešli francusku granicu.Francuska vlada podnosi ostavku. Novu vladu, sa sedištem u Višiju, formirao je Anri Peten .Vlada je kapitulirala 22.juna 1940.

Kapitulacija je potpisana u Kompijenju. Severni i zapadni deo Francuske stavljen je pod nemačku okupaciju.Nekoliko luka u južnoj Francuskoj dobila je Italija.Ostatak Francuske kontrolisala je vlada maršala Petena sa sedištem u Višju.Slobodne francuske snage koje se nisu predale bile su okupljene u Londonu,pod generalom Šarlom de Golom. Zajedno sa britanskim snagama nastavile su borbu u severnoj Africi. Početkom 1942. pala je vlada maršala Petena, a Nemci su osvojili Viši. Francuska flota potopljena je u Tulonskoj luci kako ne bi pala u ruke Nemcima.

Rat na severu i zapadu Evrope

Napad na BritanijuBritanska vlada na čelu sa Čerčilom je odbila nemačku mirovnu ponudu. Nemački avioni počinju bombardovanje Londona,kao i drugih velikih gradova ( Operacija “Morski lav” ). Septembra 1940. u Berlinu između Nemačke,Italije i Japana potpisan je dokument o saradnji i međusobnoj pomoći- Trojni pakt. Paktu su iste godine pristupile Mađarska, Rumunija i Slovačka,a početkom 1941. Bugarska i Jugoslavija.

Vinston Čerčil

Rat na Balkanu-Italija je aprila 1939. okupirala Albaniju. U jesen 1940. Musolini je napao i Grčku. -Posle puča od 27.marta 1941. u Beogradu Hitler je odlučio da napadne Jugoslaviju i Grčku. -Vazdušni napad na Beograd 6. aprila 1941. -Nemci su ušli u Beograd 12. aprila. -Hitler je sa saveznicima, od 6. do 23. aprila 1941. , okupirao Jugoslaviju i Grčku, a u maju i ostrvo Krit.

Borbe u severnoj AfriciJuna 1940. Italija je objavila rat Britaniji i napala britanske kolonije u Africi. Hitler je početkom 1941. poslao pomoć na čelu sa generalom Ervinom Romelom. Nemačke i italijanske jedinice potiskivale su Britance u nameri da zauzmu Suecki kanal. U prvoj godini rata Nemačka je imala veliku prednost u ljudstvu i tehnici,ali i u želji za pobedom.

Ratne pozornice sa velikim brijem vojnika i velikim bitkama iz zapadne Evrope prenete su na Mediteran i Balkan, severnu Afriku i na istok Evrope posle napada na SSSR.

Napad Nemačke na SSSR-Oko 3 miliona nemačkih,mađarskih, rumunskih i finskih vojnika napalo je SSSR 22. juna 1941. bez objave rata (realizacija plana “Barbarosa”). Od tog trenutka do maja 1941. Istočni front postao je glavni front Drugog svetskog rata. -Hitlerove snage su napredovale u tri pravca: 1)Prva grupa armija “Sever” pod komandom feldmaršala fon Leba, 2)Najmoćnija armijska grupa “Centar”, pod komandom feldmaršala fon Boka 3)Grupa armija “Jug”,pod komandom feldmaršala fon Rundšteta. -Sovjeti su 22. juna objavili opštu mobilizaciju vojnih obveznika i formirani su frontovi: Severozapadni, Zapadni i Jugozapadni. -Državni komitet odbrane formiran je 30.juna.

Napad Nemačke na SSSR-Trupe Vermahta osvojile su Letoniju, Litvaniju, Belorusiju, Moldaviju i deo Ukrajine. -Nemci uništavaju 15 sovjetskih divizija u bici kod Minska. -Na srednjem frontu Nemci su zaustavljeni u predgrađu Moskve. 5.decembra 1941. nove sovjetske divizije iz Sibira i Dalekog istoka prešle su u kontraofanzivu. Za dva meseca nemačke trupe su odbačene od Moskve. U drugoj polovini 1941. na istok je bilo evakuisano 1523 fabrike i zavoda i smešteno na Uralu, Sibiru, Kazahstanu i srednjoj Aziji.

Japanski napad na Perl Harbor

-U iznenadnom napadu u zoru 7. decembra 1941. japanska avijacija bombardovala je najvecu američku pomorsku bazu Perl Harbor na Havajima. Bio je to japanski odgovor na zabranu izvoza naftnih prerađevina iz SAD u Japan i američki zahtev da se Japan povuče iz Kine i Indokine. -Odmah posle napada SAD objavljuje rat Japanu,a Nemačka I Italija SAD. Japanske trupe iskrcale su se na Filipinima,a do leta 1942. pod kontrolom Japanaca nalazila se jugoistočna Azija. Sukob se proširio i na severoistoku Indije i u džunglama ostrva Papua Nova Gvineja.

Japanski napad na Perl Harbor

Literatura:

-Udzbenik istorije za prirodno-matematički smer gimnazije , Đorđe Đurić i Momčilo Pavlović

-Wikipedia,Drugi svetski rat

-herodot.edu.rs

-drugi svetski rat.org

-srpskikod.org/drugi svetski rat