Grup dinamiği necla hoca-sınıf versiyonu-son

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞTA GRUP

DİNAMİĞİ

EYD 6033 Örgütsel Davranış ve Kültür

Tijen AKADA2016950053 01.05.23

1

Yol Haritası Grup Kavramı Normlar Grupların Özellikleri Grupların İşlevleri Grup Araştırmalarının Gelişimi Grup Türleri Kurt Lewin Grup Dinamiği Temel Grup Süreçleri

01.05.23

2

Yılmazer ve Eroğlu, 2008

• İtalyanca’daki “gruppo” kelimesinden türemiştir.

• Gruplar ailemizden, üyesi olduğumuz sendikalara ve siyasal partilere kadar yaşantımızın her alanında bulunur.• Bir kalabalığın grup olabilmesi için ortak

hedefler ortak normlar gibi özellikler gerekir. • Gruplardaki en temel öğe ise etkileşimdir.

01.05.23

3

Gruplarda Etkileşim

• İki kişinin etkileşim içinde olduğu her yerde bir grup söz konusudur (Yılmazer ve Eroğlu, 2008).

• «Grubun üyeleri, grubun davranışı ve özelliklerinden etkilendikleri gibi kendi davranış ve kişilik özellikleriyle de grubu etkileyebilirler.» (Dereli ve Cengiz, 2011,

01.05.23

4

Bulut, 57 www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/3c9bba536287858_ek.pdf?dergi...

Small’a göre gruplar, duygu birliği taşıyan büyük veya küçük sayıda insan topluluklarıdır.

01.05.23

5


Bales’e göre ise grupların, sosyal yönünün olması, birbirleriyle yüz yüze iletişim kurmaları, birbirlerini etkilemeleri ve birbirlerinin farkında olmaları gerekir.

Günümüzde 8-10 kişi yüz yüze iletişim kurabilecekken, teknoloji yoluyla daha büyük sosyal gruplar da etkileşim içine girebilir.

01.05.23

6

Yılmazer ve Eroğlu, 2008

•Ficther grubu “ortak sosyal hedefleri izleyen, sosyal normlar, ilgiler ve değerlere göre karşılıklı roller üstlenen bireylerin sürekli birlikteliğidir” şeklinde tanımlar.

01.05.23

7

Eren, 1989, 85-86 Normlar (düzgüler) grup üyelerinin

grup içindeki etkinliklerinde veya birbirleriyle kurdukları kişisel ilişkilerde uymak istedikleri davranış kurallarıdır.

Yazılı olabilirler veya olmayabilirler. Örn; sınavda kopya çekenleri

öğretmene şikayet etmek

01.05.23

8

Eren, 1989, 85-86Normlar zamanla oluşurlar ve kabul edildikten sonra bir baskı unsuru olabilirler.

Üyeler normlara uymadıkları takdirde diğerlerinin konuşmama, azarlama, alay etme, iş araçlarını saklayarak sabotajlar yapma gibi davranışlarına maruz kalabilirler.

01.05.23

9


Knowles’a göre gruplar; grup bilinci taşır, ortak amaç sahibidir, etkileşim vardır, üyeler birbirine bağlıdır ve ortak bir bilinç geliştirirler.

01.05.23

10

Baysal ve Tekarslan, 1998 Cuber ve Beck beş genel grup özelliği

olduğunu savunur: Ortak davranış güdüsü, Kişilerarası ilişkileri düzenleyen ortak

normlar, Grup üyelerinin rol ayrımının olması, “Biz” duygusu («bizden» kavramı, Bu şartların belirli bir süre içindeki varlığı,

01.05.23

11


Cartright ve Zander ise grubun özelliklerine;

Başkaları tarafından grup üyesi olarak değerlendirilme, ortak normlara sahip olma, birbirine bağlı roller taşıma ve dışarıya karşı birlikte hareket etmeyi ekler.

01.05.23

12

Bulut, 57-58 www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/3c9bba536287858_ek.pdf?dergi...

Cartright ve Zander’e göre bu özelliklerin tümüne olmasa da bazılarına sahip olmak grupların oluşmasına yeterlidir.

Gruplar insanlık tarihi boyunca hep var olmuş ve üyelerin öğrenmelerine, gelişmelerine, benzer davranışlar göstermelerini sağlamışlardır.

01.05.23

13

Akt. Aksu, 1996, 314-315

Grubun özellikleri (Zander ve Cartwright, 1970, 48):

1. Sıkı bir bağlantı kurulmuştur. 2. Kendilerini grubun üyesi olarak kabul

ederler. 3. Başkaları tarafından gruba ait olarak

tanımlanırlar.

01.05.23

14

Aksu, 1996, 314-315 Grubun özellikleri (Zander ve Cartwright,

1970, 48) (dvm): 4. Ortak ilgi konularına ilişkin normları

paylaşırlar. 5. Birbirine bağlı bir rol sistemine katılırlar. 6. Aynı model, obje veya üst benliklerindeki

idealleri kurmuş olmanın bir sonucu olarak kendilerini başkalarıyla bir tutarlar.

01.05.23

15

Aksu, 1996, 314-315 7. Grubu ödüllendirici bulurlar. 8. Karşılıklı bağımlı hedefleri

destekleyici olarak alırlar. 9. Birliklerinin kolektif bir algısına

sahiptirler. 10. Çevreye karşı bütüncül bir tutum

içinde eylemde bulunmaya yönelirler.

01.05.23

16

Akt. Aksu, 1996, 317

Grupların işlevleri (Başaran, 1979, 118):

‘’1. Üyelerin sorunlarını çözmek; 2. Sorun çözmek için üyelere yol göstermek; 3. Üyelerin grup işlevlerinde yetişmelerini

sağlamak; 4. Grup birliğini sağlayacak ortak değer ve

normlar geliştirmek;

01.05.23

17

Akt. Aksu, 1996, 317 5. Grubun yaşamasını sürdürmek; 6. Toplu halde yaşamanın doyumunu

sağlamak; 7. Üyeler arasında iletişimi

gerçekleştirmek; 8. Üyeler üzerinde toplumsal baskı

(denetim) uygulamak. ‘’

01.05.23

18

Akt. Dereli ve Cengiz, 2011, 36

Davis grupların örgütlere katkılarının:

İşleri daha etkin görmek, İş yükünü azaltmak, Yönetim zafiyetini telafi etmek, İş doyumu ve istikrar yaratmak,

01.05.23

19

Dereli ve Cengiz, 2011, 36

Davis grupların örgütlere katkılarının (dvm):

Üyelerin kullanabileceği bir iletişim kanalı yaratmak

Çalışanlara duygusal açıdan güç kazandırmak,

Denetim unsuru olmak olduğunu öne sürer.

01.05.23

20

Akt, Bektaş ve Erdem, 2015, 127Grupların üyelere katkıları;Üyeler grup içinde kendilerini güvende hisseder,Sosyal ihtiyaçlarını (prestij, statü) karşılayabilir,Özsaygılarını arttırabilir,Ekonomik ihtiyaçlarını görebilir,Ortak ilgi alanlarını genişletebilir (Barlı, 2008).

01.05.23

21

Kağıtçıbaşı ve Cemalcılar, 2015, 274

Grup Araştırmalarının Gelişimi (1/3)

Çalışmalar 19. yy sonunda başlamıştır.1930’lara kadar grup ruhu konusu ele alınmıştır.

Konu metafizik özellik taşımaktadır. 1920’lerde Allport grup ruhu kavramını

«sosyal hızlandırma» etkisiyle tanımlamıştır.

01.05.23

22

Kağıtçıbaşı ve Cemalcılar, 2015, 274Grup Araştırmalarının Gelişimi (2/3)

1920’lerden sonra konu deneysel araştırmalarla ele alınmıştır.

1936’da Sheriff grup normları konusunu ele almıştır.

1930’larda Kurt Lewin’in grup çalışmaları önemlidir.

01.05.23

23

Kağıtçıbaşı ve Cemalcılar, 2015, 274

Grup Araştırmalarının Gelişimi (3/3)

1960’larda gruplar konusu durağanlığa kavuşmuş, bireyler konusuna odaklanılmıştır.

1980’ler ve 1990’larda grup içi ve gruplar arası çatışma çözümü, paylaşım adaleti ve işbirliği konuları öne çıkmıştır.

01.05.23

24

Aksu, 1996, 317 Grup Türleri

Formal-İnformal (Biçimsel/Biçimsel olmayan)

Birincil-İkincil Gevşek-Kararsız-Stratejik-Tutucu Demokratik-Yetkeci-Serbest

01.05.23

25

Aksu, 1996, 317Grup Türleri

Formal gruplar: örgütlerin amaçlarını gerçekleştirmek üzere örgüt tarafından oluşturulur.

Örn; görev veya proje grupları, takımlar

İnformal gruplar örgütlerde planlanmadan oluşur.

01.05.23

26

Aytaç , 2004, 199 İnformal gruplar örgütün resmi

hedeflerini karşılamak üzere değil, sosyal gereksinimleri doyurmak üzere kurulur. Örn; arkadaşlık ve hobi grupları

Kendi kendilerine oluşturulurlar ve kendileri diğer üyeleri gruplarına davet ederler. Bir zaman kısıtlaması yoktur.

01.05.23

27

Akt. Aksu, 1996, 317Grup Türleri (dvm)

Schein’a göre informal gruplar üç alt bölümde ele alınabilir;

Yatay klikler Dikey klikler Karma klikler

01.05.23

28

Aksu, 1996, 317Grup Türleri (dvm)

Yatay klikler aynı genel alanda çalışan, yaklaşık olarak aynı örgütsel sınıfın üyelerinin informal birliğidir.

01.05.23

29

Aksu, 1996, 317Grup Türleri (dvm)

Dikey klikler, aynı bölüm içerisinde farklı düzeyde üyelerden oluşan gruplardır.

01.05.23

30

Akt. Aksu, 1996, 317

Grup Türleri (dvm)

Karma klikler ise, farklı sınıf, bölüm ve fiziksel ortamlardan gelen kişilerin oluşturduğu gruplardır (DuBrin, 1978, 196).

01.05.23

31

Aksu, 1996Birincil Gruplar

Kişilerin yüz yüze bağlantı kurdukları ve üyelerinin kişisel ilişkileri olan gruplardır.Yazılı kural ve işlemleri yoktur.

Örn; aile ve dostlar, çocukluk ve askerlik arkadaşları

01.05.23

32

Aksu, 1996İkincil Gruplar

Daha büyük ve birincil gruplara göre daha az kişiseldir.Formal kuralları, işlemleri ve politikaları vardır.İş örgütü, mesleki birlikler, sendikalar, bölümler ve kurullar örnek verilebilir.

01.05.23

33

Aksu, 1996

İş grupları tipleri:

Gevşek gruplar, Kararsız gruplar, Stratejik gruplar Tutucu gruplar

01.05.23

34

Akt. Aksu, 1996

Gevşek gruplar çoğunlukla az beceri isteyen, düşük ücretli işlerde çalışan kişilerin oluşturduğu gruplar

Kararsız gruplar gelişigüzel davranan ve çalışan etkileşiminin fazla olduğu gruplar

01.05.23

35

Akt. Aksu, 1996 Stratejik gruplar, çalışanların kendi

işinde karar verme becerisi sahibi olduğu gruplar.

Tutucu gruplar, çoğunlukla hiyerarşik olarak en üst basamaklarda olan gruplar (Hicks, 1979, 216).

01.05.23

36

Akt. Aksu, 1996

Grupların sınıflandırılması;

Demokratik gruplar, Yetkeci/Otoriter gruplar Serbest gruplar (Olmsted, 1959,

38).

01.05.23

37

Kağıtçıbaşı ve Cemalciler, 2015, 290

Yetkeci –Demokratik Grup Yapısı

Merkezileşme kavramı dayanak oluşturur ve lider en merkezdedir. Merkezileşme fazlaysa yetkeci

grup yapısı Merkezileşme azsa demokratik

grup yapısı vardır.

01.05.23

38

Kağıtçıbaşı ve Cemalciler, 2015, 290 Konuyla ilgili ilk araştırma 1939’da

Lewin, Lippitt ve White tarafından yapılır.

Çocuklar üç gruba ayırılarak, her birinin başına farklı türde liderlik sergileyen bir yetişkin atanır. Çocuklar liderleriyle haftanın belli günlerinde atölyede üretim

yaparlar.

01.05.23

39

Kağıtçıbaşı ve Cemalciler, 2015, 291 Yetkeci lider bütün kararları

kendisi verir, çocuklardan mutlak itaat bekler ve ödüllendirme keyfidir.

01.05.23

40

Resim:http://limn.it/demo-for-democracy/


Demokratik lider kararları herkesle tartışarak alır, çocuklar fikirlerini belirtmekte özgürdür ve ödüllendirme tarafsız kriterlerle yapılır.

01.05.23

41

Resim:http://limn.it/demo-for-democracy/

Lider

Kağıtçıbaşı ve Cemalciler, 2015, 291 Serbest lider hiçbir konuya

karışmaz, çocuklar istedikleri gibi çalışır.

01.05.23

42


Sonuç olarak;

Yetkeci grupta üretim miktarı daha fazla ama iş kalitesi düşük, rekabet fazla ve liderin yokluğunda tartışmalar çıkıyor.

Çocuklar çalışmadan memnun değil.

01.05.23

43


Demokratik grupta ise ürün miktarı daha az ama kalitesi yüksek, liderin yokluğunda da herkes birbirine destek oluyor.

Çocuklar çalışmadan memnun...

01.05.23

44


Serbest grupta ürün miktarı daha az ve düşük kaliteli, liderin yokluğu fark yaratmıyor.

Çocuklar çalışmadan memnun değiller.

01.05.23

45


Çalışma, farklı ülkelerde tekrarlandığında sonuçlar değişik çıkmış.

Hindistan’da otoriter tarz tercih sebebi...

Ancak doğal felaketler gibi riskli ve belirsiz vakalarda da yetkeci lider yeğlenebiliyor.

01.05.23

46

Kağıtçıbaşı ve Cemalciler, 2015, 292 Özetle;

Grup liderliği tercihi kültürel ve ortamsal etkenlere bağlıdır.

Grubun liderlerinden beklentileri de liderlik tipinde belirleyicidir.

01.05.23

47

McGrath, Arrow ve Berdahl, 2004

Kurt Lewin: Küçük grup araştırmalarının babası olarak bilinir.

01.05.23

48

Burne, 2004, 983 1890 doğumlu ve Nazilerin yükselişine

şahit bir Yahudi bilim insanı olan Lewin grup dinamikleri ve örgütsel değişim gibi konuların üzerinde çalışmıştır.

Lewin Geştaltçı bir bakış açısına sahiptir. • (Suyun kendisini oluşturan elementlere

benzememesi gibi gruplar da kendini oluşturan bireylerin toplamından fazlasıdır.)

01.05.23

49

Burne, 2004, 983 Lewin grup dinamikleri konusunu ilk ele

alan kişi olarak grupların üyelerin davranışları üzerindeki etkilerini incelemiştir (Allport, 1948; Bargal vd., 1992).

Lewin (1939,165) grup tanımında üyelerin birbirine karşılıklı bağımlılığının altını çizmiştir.

01.05.23

50

Burne, 2004 Lewin, bir hümanist ve demokrasi

destekçisi olarak, çatışmaların örgütsel davranışların değiştirilmesi yoluyla ortadan kaldırılabileceğine inanır.

Davranış değiştirme sürecinin çok yavaş olduğunu ve tek başına bir bireyin değişikliğe gitmeyerek, grup normlarına uymayı seçtiğini fark eder.

01.05.23

51

Burne, 2004, 983 Bu nedenle değişimlerin grupların

değişmesi yoluyla gerçekleşeceğini öngörmüştür.

Değişimin odağında bireylerin değil, grupların davranışlarının bulunması gerektiğini savunur.

52

Dereli ve Cengiz, 2011, 36 Lewin’e göre gruplar dinamik ve güçlü

varlıklardır ve bireyleri ve toplumu etkileme gücüne sahiptir.

Geliştirdiği grup dinamikleri teorisi grupları açık ve karmaşık sistemler olarak değerlendirir ve grubun davranışını etkileyen iç ve dış güçler bulunur.

01.05.23

53

Burne, 2004, 983İç ve Dış Güçler

İnsan davranışları kişiye özgü iç güçler ile sosyal çevre tarafından belirlenen dış güçlerin sonucudur.

İç güçler; kişilik vs. Dış güçler; iş yükü vs.

B = F (P, E) Behavior= Function (Person,

Environment)

01.05.23

54

Burne, 2004, 982

GRUP DİNAMİĞİ

«Dinamik» kelimesi Yunanca güç/kuvvet anlamına gelir.

Grup dinamiği, grup içinde var olan güçlerin incelenmesidir.

01.05.23

55

Reeves, 1970’den akt. Aksu, 2014, 315

GRUP DİNAMİĞİ

Grup dinamiği, birey üzerinde grup veya grup üzerinde birey tarafından kullanılan güçleri inceler. Grupların bireyler üzerindeki etkisi

araştırılır.

01.05.23

56

Dereli ve Cengiz, 2011, 37 GRUP DİNAMİĞİ

Grup dinamiği “grubun herhangi bir kısmında ortaya çıkan değişmelerin grup üyeleri üzerinde ve grubun yapısında meydana getirdiği etki ve tepkileri” ifade etmektedir .

Grup dinamiği grup üyelerinin etkileşimi sonucu ortaya çıkar.

01.05.23

57

Temel Grup Süreçleri

Uyma: grup normlarına bağlanma sürecidir.

01.05.23

58

Riggio, 2014, 316 Temel Grup Süreçleri (dvm)

Grup Bağlılığı: ‘Tutkal metaforu' Takım ruhunu sağlayan öğe grubun

bütünlüğüdür. Etkileşim, ortak amaçları benimsemeve bağlılık doğururken, yüksek bağlılığın

mutluluk ve verim getirdiği düşüncesi vardır.

01.05.23

59

Riggio, 2014, 317

Temel Grup Süreçleri (dvm)

Grup bağlılığını grubun büyüklüğü, üyelerin statülerinin eşitliği, üyelerin istikrarı, üyelerin benzerliği ve ortak bir tehdit veya düşmanın varlığı etkiler.

01.05.23

60

Riggio, 2014, 318Temel Grup Süreçleri (dvm)

Grup Yeterliği; bireylerin yeterlik duygusu taşımasına benzer olarak grup yeterliği kavramı da grubun bütünlüğü ve verimliliğine katkıda bulunur.İş tatmini ve örgütsel bağlılık ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir.

01.05.23

61

Riggio, 2014, 318

Çalışma Gruplarında İşbirliği ve Rekabet Örgütsel amaçları gerçekleştirmek

üzere her ikisi gruplarda birlikte görülür.

01.05.23

62

Riggio, 2014, 321Temel Grup Süreçleri (dvm)

Çatışma: Başka bir kişi ya da grubun amaçlarına ulaşmasını kasıtlı olarak engellemek üzere tasarlanmış bir kişi yada grup davranışıdır.

Örgütlerde sıklıkla karşılaşılan bir konudur.

01.05.23

63

Teşekkür Ederim!

01.05.23

64

Kaynaklar Aksu, M B. (1996). İnsan ilişkilerinde bir

boyut: Grup Davranışı. Eğitim Yönetimi Yıl 2, Sayı 3, 315-328.

Aytaç, Ö. (2004). Örgütler: sosyolojik bir perspektif. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt: 14, Sayı: 1,189-217.

Baysal, C. ve Tekarslan, E. (1998). Davranış Bilimleri. İstanbul: Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri.

01.05.23

65

Kaynaklar Bektaş, M. ve Erdem, R. (2015). Örgütlerde

informal iletişim süreci: kavramsal bir çerçeve. AKÜ İİBF Dergisi- Cilt XVII Sayı:1,125-139.

Bulut, I. www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/3c9bba536287858_ek.pdf?dergi...

Burnes, B. (2004). Kurt Lewin and complexity theories: back to the future?.Joumal of Change Management, Vol. 4, No. 4, 309-325.

01.05.23

66

Kaynaklar Dereli, B ve Cengiz, D. (2011). İnsan

kaynakları yönetiminde grup, grup dinamiği kavramları ve grup dinamiğinin ölçülmesi üzerine uygulama örneği. 35-43.

Eren, E. (1989). Yönetim Psikolojisi. Üçüncü Baskı. İşletme Fakültesi Aylık no 209, İşletme İktisadı Enstitüsü, Yayın no: 106. İstanbul.

01.05.23

67

Kaynaklar Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z. (2015). Dünden

Bugüne İnsan ve İnsanlar Sosyal Psikolojiye Giriş, 17. Basım, Evrim Yayınevi.

McGrath, J. E., Arrow, H. and Berdahl, J. L. (2000). The Pers Soc Psychol Study of Groups: Past, Present, and Future. Personality and Social Psychology Review. 4: 95.

Riggio, R. E. (2014). Endüstri ve Örgüt Psikolojisine Giriş. 6. Basımdan çeviri. Nobel Akademik Yayıncılık.

Yılmazer, A. ve Eroğlu, C. (2008). Davranış Bilimleri ve Örgütsel Davranış. Ankara: Detay Yayıncılık.

01.05.23

68

Education

Grup dinamiği necla hoca-sınıf versiyonu-son