TÜRK GÜMRÜK MEVZUATININ HUKUKSAL YAPISI

Türk Gümrük Mevzuatı, gümrük ve gümrüklemeyle ilgili tüm hukuki

düzenlemeleri içerir. Bu kapsamda Gümrük Mevzuatının ilişkili

olduğu hukuksal çerçeve aşağıdaki düzenlemelerden oluşur:

• Kanunlar,• Yönetmelikler,• Gümrük Genel Tebliğleri,• İlgili Genelgeler,• Gümrük Tarife Cetveli,• Tasarruflu Yazılar,• İlgili Bakanlar Kurulu Kararları,• Gümrük Mevzuatını Doğrudan İlgilendiren Uluslararası Sözleşmeler,• Dış Ticaret Mevzuatı.

Türk Gümrük Mevzuatıyla İlgili Kanunlar

Türk Gümrük Mevzuatına yönelik temel kanun Gümrük Kanunu’dur. 5 Şubat 2000 tarihine kadar yürürlülükte olan Gümrük Kanunu, söz konusu tarihte yürürlülükten

kalkarak, 4458 Sayılı Gümrük Kanunu bugünkü hukuksal yapıda yerini almıştır.

4458 Sayılı Gümrük Kanunu 27 Ekim 1999 tarihinde kabul edilmesine rağmen, 5 Şubat

2000 tarihinde yürürlülüğe girmiş ve 18 Haziran 2009 tarihinde yürürlüğe giren

5911 Sayılı Kanunla bazı maddeleri değişikliklere uğramıştır.

• Amaç, kapsam ve temel başlıkların açıklandığı genel hükümler,• Kişilerin hak ve yükümlülüklerine yönelik çeşitli hükümler,• Gümrükçe onaylanmış işlem ve kullanımlara yönelik hükümler,• Şartlı muafiyet ve ekonomik etkili gümrük rejimlerine yönelik hükümler,

• Transit Rejimi,• Gümrük Antrepo Rejimi,• Dahilde İşleme Rejimi,• Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi,• Geçici İthalat Rejimi,• Hariçte İşleme Rejimi,• İhracat Rejimi,

• Gümrükçe onaylanmış diğer işlemler ve kullanım şekillerine yönelik hükümler,• Özellik gösteren faaliyetlere ilişkin hükümler,• Gümrük yükümlülüğüne yönelik hükümler,• Diğer hükümler,• Cezalar ve İtirazlar.

Yukarıda genel olarak içeriği açıklanan 4458 Sayılı Gümrük Kanunu, Türk Gümrük

Mevzuatını düzenleyen tek kanuni yapı değildir. Yine Gümrük Mevzuatını doğrudan ilgilendiren çeşitli kanuni düzenlemeler de vardır. Söz konusu ilgili kanunlar şunlardır:

Söz konusu ilgili kanunlar şunlardır:Harçlar Kanunu,

Turizmi Teşvik Kanunu,KDV Kanunu,

Serbest Bölgeler Kanunu,Finansal Kiralama Kanunu,

Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunuvs… Diğer kanunlar kitabınızda mevcut…

Gümrük Mevzuatını doğrudan ilgilendiren çeşitli yönetmelikler de vardır.İlgili yönetmelikler şunlardır:

Belirli Tekstil Ürünleri İthalatında Gözetim Ve Korunma Önlemlerine Dair Yönetmelik,Alkol ve Alkollü İçkilerin İç ve Dış Ticaretine

İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik,Elektrik Piyasası İthalat ve İhracat

Yönetmeliği,Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği

gibi…

Türk Gümrük Mevzuatıyla İlgili Gümrük Genel Tebliğleri

İlgili kanun ve yönetmeliklerde yapılan değişiklikleri bildiren ve nasıl

uygulanacağını açıklayan hukuki metinlerden olan Gümrük Genel Tebliğleri Türk Gümrük Mevzuatında önemli bir yer

tutar. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan çok sayıda Gümrük

Genel Tebliğleri vardır.

Söz konusubakanlık Gümrük Mevzuatıyla ilgili

gereksinim duyulduğu sürece, belirli aralıklarla tebliğler yayımlayabilir:

Bedelsiz İthalat Tebliği, Elektronik Gümrük İşlemleri Acil Durum Tebliği, Geçici Giriş

Tebliğleri ve Pan Avrupa Menşe Kümülasyonu Tebliği gibi…

Türk Gümrük Mevzuatıyla İlgili Genelgeler

Türk Gümrük Mevzuatında ilgili kanun ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol gösterici ve aydınlatıcı işlev yüklenen

genelgeler önemli yer tutar. Türk Gümrük Mevzuatında genelgeleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bağlı ilgili Genel

Müdürlükler yayımlar.

Genelgeler konuyla ilgili uygulamaların nasıl gerçekleştirileceğini en ince detaylarına kadar açıklar. Örneğin

Gümrükler Genel Müdürlüğü 2010 yılı içerisinde Gümrük Mevzuatıyla ilgili 60

genelge yayımlamıştır.

Türk Gümrük Mevzuatı ve Gümrük Tarife Cetveli

Gümrük Tarife Cetveli kavramı öncelikle Dünya Gümrük Örgütü’nün oluşturduğu

ve uluslararası ticarete konu malların sınıflandırılmasında kullanılan bir sistemdir.

Bu sınıflandırma sisteminin temelamacı, dünya ticaretine konu olan malların

Dünya Gümrük Örgütüne üye olan tüm ülkeler arasında tek düzen içerisinde

gerçekleştirilmesini sağlamaktır.

Uluslararası literatürde Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi olarak adlandırılan bu sistem ilk defa 1958

tarihinde Dünya Gümrük Örgütü’ne üye ülkeler arasında kullanılmaya başlanmıştır. Ancak Türk

Gümrük Teşkilatının da bu sisteme üye olmasına rağmen, TürkiyeUyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama Sistemini 1965 yılında

kullanmaya başlamıştır.

Gümrük Tarife Cetveli aslında dünyayla uyum içerisinde dünya ticaretine konu olan eşyaların ve ekonomik değerlerin

sınıflandırılması indeksidir. Söz konusu bu indeks Türkiye’de her yıl Dünya Gümrük Örgütüne paralel olarak güncellenir ve

Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilerek, uygulamaya konulur.

Dünya Gümrük Örgütüne üye her ülkenin kendine has Gümrük Tarife Cetveli vardır.

Gümrük Tarife Cetvelinde herhangi bir eşyayı veya eşya grubunu belirtmek için on

iki rakamdan oluşan bir numarakullanılır ve bu numara Eşya Kodu veya

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) numarası olarak adlandırılır.

Örneğin 2011 yılında kullanılan Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki

090111000000 numarakafeini alınmamış ve kavrulmamış kahvedir.

Bu numaranın ilk altı rakamı (090111) Dünya Gümrük Örgütü tarafından

belirlenmiştir ve bu numaralara Uyumu Sağlanmış (Armonize) Sistem

Nomanklatür Eşya Kodu denilir.

Dünya Gümrük Örgütünün belirlediği bu ilk altı rakama ek olarak son altı rakamı da ilgili ülkenin gümrük sistemi belirler ve sonuçta

tam eşya kodu ortaya çıkar.

Dünya Gümrük Örgütü kafeini alınmamış ve kavrulmamış kahve için 090111 rakamlarını belirlemesine rağmen,

Türk Gümrük Sistemi bu numaranın sonuna 000000 rakamlarını ekleyerek, aslında

hiçbir değişiklik yapmamıştır.

Bir sonraki dersimizde

İhracat ile ilgili temel kavramları ve ihracat çeşitlerini

İhracat Rejimi ve kullanılan belgeleriİhracatta Gümrük Beyannamesini

doldurmayıİhracatta Devam Formunu doldurmayı

göreceğiz…