HEMIJSKI ELEMENTI U PRIRODI

N E M E T A L I

PERIODNI SISTEM ELEMENATA

HEMIJSKI ELEMENTI

● su proste, čiste supstance koje se hemijskom promenom ne mogu razložiti na prostije

● sastoje se od atoma istog atomskog broja - Z

PODELANa osnovu različitih fizičkih i hemijskih svojstava elementi se dele na:● metale,● metaloide,● nemetale i ● plemenite gasove

Elementi koji ulaze u sastav živih bića nazivaju se BIOGENI ELEMENTI

Od 118 poznatih hemijskih elemenata, ● 92 su prirodni,● 26 su veštački

● Elementi sa atomskim brojem od 1 do 82 su stabilni. Nalaze se na Zemlji, a grade i nebeska tela

● Elementi sa atomskim brojevima od 83 do 92 su radioaktivni i postoje na Zemlji u malim količinama

Naučnici su u laboratorijama proizveli još 26 veštačkih radioaktivnih elemenata

Pojavni oblici elemenata u prirodiU kakvom će se obliku element naći u prirodi, zavisi

od njegove hemijske reaktivnosti.● Hemijski reaktivni elementi - izraziti metali i izraziti nemetali,

javljaju se samo u vezanom obliku, tj. u obliku JEDINJENJA

● Hemijski nereaktivni elementi, plemeniti gasovi, javljaju se isključivo u ELEMENTARNOM obliku.

● Ostali elementi se u prirodi javljaju i u vezanom i u elementarnom obliku(azot, kiseonik, sumpor,ugljenik..)

Rasprostranjenost elemenata u Zemljinoj kori

Najrasprostranjeniji element u Zemljinoj kori je KISEONIK. Sa još 8 elemenata izgrađuje 99,4% Zemljine kore, a

preostalih 0,6% čine svi ostali elementi

NEMETALIU ovoj oblasti učićemo o NEMETALIMA, njihovim

OKSIDIMA i KISELINAMASaznaćemo

● gde se u prirodi nalaze nemetali,● koja su njihova fizička i hemijska svojstva,

● koji su najvažniji predstavnici nemetala i njihovih jedinjenja i

● o njihovoj PRIMENI.

CRVENI FOSFOR

JOD

SUMPOR HLOR Tečni AZOT

Položaj nemetala u Periodnom sistemu

● PRIPADAJU 14., 15., 16. i 17. grupi PSE● U nemetale se ubraja i VODONIK● U poslednjem energetskom nivou imaju 4, 5, 6 ili 7

elektrona.● NEMETALI SU :

VODONIK, KISEONIK, AZOT, HLOR, FLUOR, UGLJENIK, SUMPOR, FOSFOR, JOD i BROM

NALAŽENJE U PRIRODI

Nemetali i njihova jedinjenja nalaze se svuda oko nas.

Vodonik sa helijumom gradi 98% mase svemira.

Najčešće su vezani u jedinjenjima - VODA, STENE.

U elementarnom obliku zastupljeni su AZOT i

KISEONIK, nešto manje UGLJENIK i SUMPOR.

Fizička svojstva nemetala

● Javljaju se u sva 3 agregatna stanja - - azot, kiseonik, vodonik, hlor i fluor su GASOVI - BROM je TEČAN - ugljenik, sumpor, fosfor i jod su ČVRSTI.● slabo provode toplotu● čvrsti nemetali imaju malu tvrdoću,osim dijamanta● slabo provode struju, osim grafita● različitih su boja

HEMIJSKA SVOJSTVA

Određena su građom njihovih atoma. Imaju težnju da primaju elektrone. Sa metalima grade jonsku vezu (nemetali su anjoni), dok se međusobno povezuju

nepolarnom kovalentnom vezom.Nepolarni molekuli nemetala su:

*dvoatomni - H2, O2, N2, Cl2, Br2, I2*višeatomni - S8, P4 ….

OSNOVNA HEMIJSKA SVOJSTVA

Nemetali sa kiseonikom grade jedinjenja koja se nazivaju OKSIDI. Reakcija u kojoj nastaju OKSIDI

NEMETALA naziva se OKSIDACIJA.

Najvažnija jedinjenja nemetala su KISELINE.U svom sastavu one uvek imaju VODONIK, NEMETAL i

neke od njih i KISEONIK.

Kiseline mogu nastati direktnom sintezom vodonika i nemetala (bezkiseonične kiseline) ili reakcijom

odgovarajućeg OKSIDA NEMETALA i VODE (kiseonične kiseline).

Oksid nemetala koji u reakciji sa vodom gradi odgovarajuću kiselinu, naziva se KISELI OKSID ili ANHIDRID KISELINE

Zadaci za obnavljanje

1. Koji elementi pripadaju nemetalima?2. Navedi dva nemetala koji ulaze u sastav vazduha. 3. Ako element u svom jezgru ima 9 protona, da li je on nemetal?4. U kom agregatnom stanju, u elementarnom obliku, se nalaze nemetali:

azot, ugljenik, jod, sumpor, hlor, brom, kiseonik, fosfor, fluor i vodonik?5. Koji je tip hemijske veze u molekulu: vode H2O, kiseonika O2 , hlorovodonika HCl, fulerena C60, amonijaka NH3