KİŞİLER ARASI İLİŞKİLERDE ÇATIŞMA VE ÇATIŞMA ÇÖZME

Ahmet Can ABBAK2014931067

İ let işim Nedir? İki sistem arasında gerçekleşen bilgi

alışverişine iletişim denir. İletişimde sözlü kapsam %7, dil ötesi

ögeler %38 ve duygusal yüz ifadeleri %55 i oluşturur.

Alıcı ile verici arasındaki mesajın doğru algılanmadığı durumlarda etkili bir iletişim gerçekleşmez.

İletişim türleri

Kişi içi iletişim Kişiler arası iletişim

Kişiler Arası İ let işim Nedir? Kaynağını ve hedefini insanın oluşturduğu

iletişimlere kişiler arası iletişim denir. Kişiler arası iletişimde üç ölçüt önemlidir.1-Kişiler arası iletişimde olanlar belli bir yakınlık,

yüz yüze olmalıdırlar. 2-Katılımcılar arsında belli bir yönde değil

karşılıklı iletişim olmalıdır. 3-Söz konusu mesajlar sözlü ve sözsüz nitelikte

olmalıdır.

Çatışma Nedir? Çatışma sözlüklerde çarpışma ya da

uyuşmazlık, tartışma ya da kavga, savaş ya da mücadele olarak tanımlanır.

Çatışma bilişsel bir çelişkidir. Diğer bir deyişle; ‘İnsanların farklı görüş, ilgi,

değerler ve ihtiyaçlar konusunda yaşadığı doğal bir anlaşmazlık ya da gerginlik durumudur.’

Kişiler Arası İ l işki lerde Çatışma Nedir? Bir tarafın davranışları diğerinin

gereksinimlerine ters düşüyor, engelliyor ya da değerleri birbirine uyumuyorsa bu kişiler arasında ortaya çıkan sürtüşmeye çatışma denir.

Kurumların daha iyiye ve güzele gitmesine vesile olan öğretmenler arasında bile çatışmanın olması bir çelişkidir

Kişilerin bulundukları mevki ile karşılaşacakları çatışma durumları çeşitlilik göstermektedir.

Çatışmayı her zaman olumsuz bir olay olarak göstermek doğru olmaz. Çatışma ortamı iyi bir şekilde değerlendirildiğinde kişilere bazı kazançlar sağlar

Çatışmalar bizim kim olduğumuzu ve değerlerimizin ne olduğunu belirler.

Çatışmalar çözülemediğinde ise daha büyük sorunlar bireyleri bekler.

Çözülmeyen çatışmalar bireyde stres ve bıkkınlık oluşturur.

Kişinin iletişiminde azalma ve bozukluk meydana getirir.

Bireylerde şüpheciliğin hakim olduğu bir havanın oluşmasına sebep olur.

Çatışmayı ortaya çıkaran nedenler; Farklı biliş,

Algı,

Duygu,

Bilinç dışı ihtiyaçlar,

İletişim becerileri,

Kültürel farklılıklar,

Rol farklılıkları,

Sosyal ve fiziksel çevre,

İletişim sürecinde verilen mesajın niteliğidir.

Çatışma Türleri

Çatışmadan kaçmak (kaybet-kazan)(kaybet-kaybet)

Saldırgan ve yıkıcı tepkiler (kazan-kaybet)

Yapıcı barışçıl ve onarıcı tepki ler (kazan-kazan)

Çatışmadan kaçmak (kaybet-kazan)(kaybet-kaybet) Bireyin sorunu görmezden gelip

küserek kaçarak ya da sorun yokmuş gibi davranarak çatışmadan kaçması durumudur.

Kaçan kişi kaybedip karşıdaki kazanabileceği gibi iletişime geçilmemesi durumunda her iki kişide olaydan zararlı çıkabilir

Saldırgan ve yıkıcı tepkiler (kazan-kaybet)

Güçlü olanın güçsüze tehdit, şantaj, küfür ya da saldırganlık ederek istediği amaç doğrultusunda kendisinin kazanması karşısındakinin kaybetmesi durumudur.

Kişiler üzerinde tamiri mümkün olmayan hazarlar meydana getirebilir.

Yapıcı barışçıl ve onarıcı tepkiler (kazan-kazan)

Karşılıklı konuşarak Olayların artı ve eksilerini masaya

yatırarak Hiç kimsenin zarar görememesini

sağlayarak Empatik bir dil kullanarak sorunları

çözüme kavuşturmasıdır.

Arabuluculuk- Müzakere Sorun empatik bir dille

çözülenmiyorsa bireyler birbirlerine küfür edip kavga yapmak yerine tanıdık birinden destek almak isteyebilir.

İki ya da daha fazla kişinin karşılıklı bir araya gelerek soruna yönelik konuşmasını içerir.

Kişiler Arası İ l işki lerde Çatışma Çözme Yolları

Empati Sen dili ben dili Etkili dinleme Duyguları kontrol altında tutma İnsanları problemlerden ayırma Pozisyon yerine nedenlere odaklanmak Yeniden ifade etmek veya fırsat vermek Buzdolabı kullanma

Empati Çatışma çözmenin aşamalarından

biride karşıdaki kişinin duygu ve düşüncelerini doğru algılamak ve bu doğrultuda davranışlara yön vermektir.

Sen dil i ben di l i Sen dili suçlayıcıdır, davranıştan çok

kişiliğe yöneliktir, kişiyi incitir ve kırar. Ben dili ise savunmaya itmez, suçluluk

hissettirmez, yakınlaşmayı sağlar ve konuşan iki kişiyi rahatlatır .

Etkil i dinleme En önemli çatışma çözme yöntemi olarak

bilinir. Karşımızdaki kişinin içeriği anlatmak isteği ve

duyguları işe koşularak dinlenir. Karşı tarafın anlaşılması ve problemin kabul

edilmesi gerekir. Ancak anlamak kabul etmek değildir. Kabul etmek durumların ardındaki hisleri ve

içeriği algılamayı içerir.

Duyguları kontrol altında tutma • Problem ve asıl çatışma üzerine

odaklanmak gerekir. • Duygularımızdan arınıp olaylara

bakarsak daha net görebilme imkânımız olur,

• Ancak bazen kişisel veya fiziksel tepki olmamak koşuluyla duyguları da işe katabiliriz.

İnsanları problemlerden ayırma • Çatışmalarda doğası gereği çoğu zaman

probleme odaklanmak yerine problemi ortaya çıkaran kişiye takarız.

• Hâlbuki duygularımızı kontrol altında tutarak kişiler yerine, sadece problem durumuna odaklansak daha iyi olur.

• Kişileri ve problem durumlarını birbirinden ayırmakta fayda vardır.

Pozisyon yerine nedenlere odaklanmak • Kişiler bulundukları mevkiler ya da sahip oldukları

değer yargıları neticesinde her hangi bir olayda çatışan konumuna gelebilirler.

• Bu durumda mevcut pozisyonlarını bozmamak için olaylara at gözlüğü takarak bakabilirler.

• O halde insanlar pozisyonlar yerine çatışmayı ortaya çıkaran nedenlere bakma erdemini gösterebilmelidirler.

Yeniden ifade etmek ve fırsat vermek Çoğu zaman kendimizi ifade ederken

doğru dili kullanamadığımız zamanlar olmuştur.

Kendimizi ifade ederken ağladığımız durumlar olmuştur.

Böyle hallerde suçlu olduğumuz için ağladığımız anlamına gelmemeli, çatışan taraflar birbirlerine yeniden ifade edebilme fırsatı verebilmek için pas atabilmelidir.

Buzdolabı kullanma Bir çatışma konusunu çözerken çatışanları

ilgilendiren başka olaylar ortaya çıkabilir. Bu durumda sonradan ortaya çıkan olayları sanal bir

buzdolabına koymalı ve onları kendi koşulları için de değerlendirmelidir.

Ancak bu konuda hakim bir yanlış anlayış mevcuttur. İnsanlar sonradan ortaya çıkan sorun yerine esas

tartışma konusunu buzdolabına koymaktadırlar. Böylece sorun daha da büyümektedir.

Kaplumbağa taktiği

(geri çekilme)

Baykuş taktiği ( yüzleşme)

Köpek balığı takt iği

Tilki takt iği (uzlaşma)

Ayıcık taktiği (alt tan alma)

Çatışma kullanılan

taktikler

Ayıcık taktiği (alttan alma)

• Bu taktikte problemi hisseden kişinin alttan alması ve ilişkinin devam etmesi söz konusudur.

• Kişiler istek ve arzularından vazgeçerler. • Astlar üstlerinden almak istediklerini ertelerler. Sorunun

devam etmesini istemezler. • Astlar kaybeder, üstler kazanır. • “‘Burada amir benim, bu iş bu şekilde olacaktır’ gibi

sözler güç kullanımına örnek gösterilebilir. • Alınan karar tek bir tarafın lehine olabilir. Bu durum

çatışmayı çözmeyecek bir süre sonra çatışmanın tekrar gündeme gelmesine zemin hazırlayacaktır.”

Kaplumbağa taktiği (geri çekilme)

Kaplumbağanın avına yaklaşırken anında bir tehditle karşılaştığında kafasını içeri çekme davranışı gibidir.

Aycık taktiğine benzer. İsteklerimizden ve ilişkilerimizden

vazgeçeriz. Herkes kaybeder.

Tilki taktiği (uzlaşma) sorun karşısında her iki grupta kazanırlar.

Karşılıklı uzlaşı hakimdir. Ortak bir paydada buluşma sağlar.

Baykuş taktiği ( yüzleşme)

her iki grubunda gereksinimlerinin tümden karşılanması esastır.

Köpek balığı taktiği Gücü elinde bulunduran taraf kazanır. Zayıf halkanın kazanıp kazanmaması

önemli değildir. Zorbalık kullanılabilir.

KAYNAKLAR Bozdoğan, Z. (_____) Etkili Öğretmen Olabilmek, Çatışma Ve Çatışma Çözme Yolları, Eğitimsen

Yayınları. Çakıcı, M. (_____) Çatışma Çözme Yöntemleri, 9.Sınıf Rehberliği Etkinliği, 02/11/2014 tarihinde

internetten indirilmiştir. Çetin B. (_____) Çatışma Çözme Yöntemleri, word dosyası, 02/11/2014 tarihinde internetten

indirilmiştir. Çürük, M. (_____) İletişim Çatışmaları Ve Çözüm Örnekleri, ppt dosyası, 02/11/2014 tarihinde

internetten indirilmiştir. Dane, H. F. (_____) Kişiler Arası Çatışma Çözüm Yolları, word dosyası, 02/11/2014 tarihinde

internetten indirilmiştir. Dökmen, Ü. (2006) İletişim Çatışmaları ve Empati, 37. basım, Sistem Yayıncılık. Tanşu, A. (2011) İletişim Çatışmaları Ve Çözüm Önerileri, Acıbadem Sağlık Grubu. Zembat, R. (2012) Okul Öncesi Öğretmenlerin Okul Yöneticisi Meslektaşları Ve Aileler Bağlamında

Algıladıkları Çatışma Durumlarının İncelenmesi, Eğitim Ve Bilim, Cilt 37, Sayı 163. ________, (2012) Kişiler Arası İletişim I, 2012-2013 Güz Dönemi Ders Notları, ppt dosyası,

02/11/2014 tarihinde internetten indirilmiştir. ________, (_____) Kişiler Arası İletişim Ve Çatışma Yönetimi, http://www.siviltoplumakademisi.org.tr

/index.php?option=com_content&view=article&id=715:catismayonetimiveiletisim&catid=54:sivil-toplum-bilinci&ıtemid=132 sitesinden 02/11/2014 tarihinde indirilmiştir.