KONOPIEKONOPIECANNABIS SATIVA L.CANNABIS SATIVA L.

Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, ul. Wojska ul. Wojska Polskiego 71bPolskiego 71b 60-630 Poznań, PL60-630 Poznań, PL , tel, tel..:+48 61 84:+48 61 84 5555 844 (832), f844 (832), fахах: +48 61 84: +48 61 84 1717 830 830

INST

YTUT WŁÓKIEN NATURALNYCHI RO

ŚLIN ZI ELARSKICH

INSTITUTE OF NATURAL FI BRES

& MEDICINAL PLANTS

Lidia GrabowskaLidia Grabowska

W Chinach ponad 5000 lat temu W Chinach ponad 5000 lat temu włókno używano dwłókno używano do o wyrobu wyrobu odzieży i sznurka, a nasiona odzieży i sznurka, a nasiona służyły jako lekarstwo i służyły jako lekarstwo i pożywienie.pożywienie.

W Indiach w VIII i IX wieku przed nasza erą uprawiano W Indiach w VIII i IX wieku przed nasza erą uprawiano je w celu uzyskania substancji haszyszowych i je w celu uzyskania substancji haszyszowych i wykorzystywano ich halucynogenne działanie. wykorzystywano ich halucynogenne działanie.

WW Europie konopie przeżywały Europie konopie przeżywały okres okres świetności w XVII w.świetności w XVII w.

Do XIX wieku konopie były powszechnie Do XIX wieku konopie były powszechnie uprawiane w celu pozyskaniauprawiane w celu pozyskania między między innymiinnymi:: wwłóknałókna,, tkanintkanin, , papieru, papieru, kadzideł,kadzideł, oleju oświetleniowegooleju oświetleniowego, , lekarstwlekarstw, , artykułów spożywczychartykułów spożywczych......

Konopie póKonopie półłnocnenocne – cienkie łodygi, drobne – cienkie łodygi, drobne liście liście i i nasiona, wysokość 50-80 cm, okres nasiona, wysokość 50-80 cm, okres wegetacji do 75 dni, dają włókno grube, głównie wegetacji do 75 dni, dają włókno grube, głównie typu powroźniczego,typu powroźniczego,

Konopie południoweKonopie południowe – duże nasiona i liście, – duże nasiona i liście, wysokość do 400 cm, okres wegetacji 140-160 wysokość do 400 cm, okres wegetacji 140-160 dni, wysoki plon włókna dobrej jakości, dni, wysoki plon włókna dobrej jakości,

KKonopie środkowoeuropejskieonopie środkowoeuropejskie – wysokość – wysokość 100100-250 cm, okres wegetacji 80-120 dni-250 cm, okres wegetacji 80-120 dni, ciężar , ciężar 1000 nasion 12-18 g,1000 nasion 12-18 g,

Podział na grupy geograficzno-Podział na grupy geograficzno-klimatyczne:klimatyczne:Konopie są rośliną łatwo przystosowującą się do Konopie są rośliną łatwo przystosowującą się do zmieniających się warunków wegetacji.zmieniających się warunków wegetacji.

Konopie narkotyczneKonopie narkotyczne

zawierają powyżej 0,2% THCzawierają powyżej 0,2% THC

Konopie włóknisteKonopie włóknistezawierają poniżej 0,2% THCzawierają poniżej 0,2% THC

Konopie dwupienneKonopie dwupienne

Osobniki męskie Osobniki męskie (płaskonie) (płaskonie) osobnikiosobniki żeńskie żeńskie ((głowaczegłowacze) ) rośliny podlegające rośliny podlegające odmiennym prawom odmiennym prawom rozwojowymrozwojowym

Konopie jednopienneKonopie jednopienne uzyskane w wyniku hodowli,uzyskane w wyniku hodowli, zapewniają jednolity technologicznie zapewniają jednolity technologicznie surowiecsurowiec

Korzeń główny typu palowego Korzeń główny typu palowego System korzeniowy rozprzestrzenia się na System korzeniowy rozprzestrzenia się na

szerokość szerokość do 100 cm;do 100 cm; Główna masa korzeni na glebach mineralnych Główna masa korzeni na glebach mineralnych

rozwija sięrozwija się na głębokości 20-40 cm;na głębokości 20-40 cm;

ŁODYGAŁODYGA

Wysokość waha się od 1 do 5 m, zależy od:Wysokość waha się od 1 do 5 m, zależy od:

- warunków agrotechnicznych.- warunków agrotechnicznych.

- typu i odmiany konopi,- typu i odmiany konopi,

- typu gleby,- typu gleby,

Grubość łodygi 3-30 mm, Grubość łodygi 3-30 mm,

optymalna 6-8 mmoptymalna 6-8 mm

W wyniku przerobu słomy polskich odmian W wyniku przerobu słomy polskich odmian jednopiennych konopi włóknistych uzyskujemy jednopiennych konopi włóknistych uzyskujemy 25-30% włókna i około 70% paździerzy.25-30% włókna i około 70% paździerzy.

Schemat rozmieszczenia Schemat rozmieszczenia wiązek włókna (w przekroju wiązek włókna (w przekroju poprzecznym i podłużnym) poprzecznym i podłużnym) oraz wzajemne łączenia się oraz wzajemne łączenia się wiązek ze Sobą za pomocą wiązek ze Sobą za pomocą anastomoz (a)anastomoz (a)

PaździerzePaździerze

Kwiatostan (wiecha)Kwiatostan (wiecha)

Rozwój kwiatów zaczyna się najpierw w dolnych Rozwój kwiatów zaczyna się najpierw w dolnych częściach kwiatostanu, a kończy rozwojem częściach kwiatostanu, a kończy rozwojem kwiatów przy wierzchołku.kwiatów przy wierzchołku.

Kwiaty konopiKwiaty konopi1 - część łodygi z 1 - część łodygi z kwiatami męskimi kwiatami męskimi 2 - kwiat męski2 - kwiat męski3 - część łodygi z 3 - część łodygi z kwiatami żeńskimi kwiatami żeńskimi 4 – kwiat żeński4 – kwiat żeński

Przeciętna masa 1000 nasion wynosi:Przeciętna masa 1000 nasion wynosi: konopie południowe 18-26 gkonopie południowe 18-26 g konopie pośrednie 12-18 gkonopie pośrednie 12-18 g konopie dzikie 8-12 g konopie dzikie 8-12 g

Nasiona konopi zawierają około:Nasiona konopi zawierają około:

Nasiona (owoce) Nasiona (owoce) osadzone w wiesze, dojrzewają stopniowo, osadzone w wiesze, dojrzewają stopniowo, poczynając od dolnej części wiechy. poczynając od dolnej części wiechy.

25% białka, 25% białka, 35% tłuszczu 35% tłuszczu 5% węglowodanów.5% węglowodanów.

WYMAGANIA WODNEWYMAGANIA WODNE

w okresie wegetacji konopie potrzebują w okresie wegetacji konopie potrzebują przynajmniej 250-300 mm opadów - przynajmniej 250-300 mm opadów - najwyższe zużycie wody w okresie najwyższe zużycie wody w okresie „strzelania rośliny w łodygę” tj. w czerwcu „strzelania rośliny w łodygę” tj. w czerwcu i lipcu.i lipcu.

duże wymagania pod względem duże wymagania pod względem zawartości wody w glebie, zawartości wody w glebie,

źle znoszą wysoki poziom wód źle znoszą wysoki poziom wód gruntowych (nie wyższy niż 50-60 cm na gruntowych (nie wyższy niż 50-60 cm na torfach i 80 cm na glebach mineralnych).torfach i 80 cm na glebach mineralnych).

 

w uprawie konopi większą rolę odgrywa w uprawie konopi większą rolę odgrywa dostateczna ilość wody w glebie niż duża dostateczna ilość wody w glebie niż duża ilość opadów atmosferycznych.ilość opadów atmosferycznych. kompleks gleb torfowych, powinien mieć kompleks gleb torfowych, powinien mieć sprawny system odwadniająco-sprawny system odwadniająco-nawadniający, aby można było regulować nawadniający, aby można było regulować poziom wodypoziom wody

poziom wody < 60 cm – plon 9,3 t/hapoziom wody < 60 cm – plon 9,3 t/ha poziom wody < 40 cm - plon 4,6 t/hapoziom wody < 40 cm - plon 4,6 t/ha poziom wody 20-30 cm – plon < 2 t/hapoziom wody 20-30 cm – plon < 2 t/ha

WYMAGANIA ŚWIETLNEWYMAGANIA ŚWIETLNE

Konopie są rośliną krótkiego dnia Konopie są rośliną krótkiego dnia

krótki dzień skraca okres strzelania w krótki dzień skraca okres strzelania w łodygę oraz przyspiesza tworzenie i łodygę oraz przyspiesza tworzenie i dojrzewanie nasion, dojrzewanie nasion,

opóźnienie terminu siewu wpływa na opóźnienie terminu siewu wpływa na skrócenie długości słomy, a jednocześnie skrócenie długości słomy, a jednocześnie na obniżenie ilości i jakości plonu na obniżenie ilości i jakości plonu

WYMAGANIA CIEPLNEWYMAGANIA CIEPLNE

Nasiona konopi kiełkują przy temperaturze 8-Nasiona konopi kiełkują przy temperaturze 8-1010ooC w ciągu 7-12 dni C w ciągu 7-12 dni

Młode rośliny znoszą przymrozki do -7Młode rośliny znoszą przymrozki do -7ooC, ale C, ale długotrwałe chłody hamują rozwój konopi. długotrwałe chłody hamują rozwój konopi.

Niskie temperatury i nadmiar opadów w Niskie temperatury i nadmiar opadów w czerwcu i lipcu wpływają hamująco na czerwcu i lipcu wpływają hamująco na wzrost roślin i obniżają plon słomy, włókna i wzrost roślin i obniżają plon słomy, włókna i nasion.nasion.

Konopie wymagają gleb:Konopie wymagają gleb: bogatych w próchnice i wapno, bogatych w próchnice i wapno, zasobnych w azot, zasobnych w azot, głębokich, przewiewnych i głębokich, przewiewnych i nieprzepuszczalnych;nieprzepuszczalnych; o uregulowanych stosunkach o uregulowanych stosunkach wilgotnościowych.wilgotnościowych.

Pod konopie nie nadają się:Pod konopie nie nadają się: gleby ciężkie, ilaste, łatwo zaskorupiające gleby ciężkie, ilaste, łatwo zaskorupiające się i nie przepuszczalne (podmakające i się i nie przepuszczalne (podmakające i zimne),zimne), zbyt suche gleby piaszczysto-gliniaste nie zbyt suche gleby piaszczysto-gliniaste nie znajdujące się w wysokiej kulturzeznajdujące się w wysokiej kulturze

Wybór stanowiskaWybór stanowiska

Staranna, głęboka uprawa gleby Staranna, głęboka uprawa gleby umożliwia silny rozwój systemu umożliwia silny rozwój systemu

korzeniowego.korzeniowego.

Gleby mineralne:Gleby mineralne: obowiązkowym zabiegiem obowiązkowym zabiegiem agrotechnicznym jest głęboka orka agrotechnicznym jest głęboka orka zimowa (przewietrzenie gleby i nadanie zimowa (przewietrzenie gleby i nadanie dobrej struktury).dobrej struktury). uprawa wiosenna ogranicza się do uprawa wiosenna ogranicza się do włóki i bron, czasami kultywatorawłóki i bron, czasami kultywatora

NAWOŻENIENAWOŻENIE

Zalecane dawki nawozów mineralnych w Zalecane dawki nawozów mineralnych w czystym składniku: czystym składniku:

N 90 - 120 kg/haN 90 - 120 kg/ha PP2 2 OO5 5 70 – 100 kg/ha 70 – 100 kg/ha

KK22O 150 - 180 kg/haO 150 - 180 kg/ha

Konopie dobrze wykorzystują siłę nawozową Konopie dobrze wykorzystują siłę nawozową gleby i pozytywnie reagują na wysokie gleby i pozytywnie reagują na wysokie dawki nawozów mineralnycdawki nawozów mineralnych.h.

azot wpływa na wzrost roślin;azot wpływa na wzrost roślin; potas i wapń służą do formowania potas i wapń służą do formowania włókna i szkieletu tkanek rośliny;włókna i szkieletu tkanek rośliny; fosfor bierze czynne udział w fosfor bierze czynne udział w kształtowaniu nasion;kształtowaniu nasion;

Na glebach torfowych należy stosować Na glebach torfowych należy stosować 20-25 kg/ha siarczanu miedzi– ochrona 20-25 kg/ha siarczanu miedzi– ochrona przed tzw. chorobą nowin.przed tzw. chorobą nowin.

Optymalne pH 7,0 – 7,6Optymalne pH 7,0 – 7,6 pH < 5 - wapnowanie koniecznepH < 5 - wapnowanie konieczne

      pH 5,1 - 6,0 - wapnowanie wskazanepH 5,1 - 6,0 - wapnowanie wskazane

Na glebach zakwaszonych zaleca się Na glebach zakwaszonych zaleca się wapnowanie: wapnowanie: na gleby cięższe – jesienią pod na gleby cięższe – jesienią pod podorywkę lub orkę zmową 15 - 20q/ ha podorywkę lub orkę zmową 15 - 20q/ ha wapna palonegowapna palonego na gleby lżejsze  - wiosną 20 – 25 q/ha na gleby lżejsze  - wiosną 20 – 25 q/ha węglanu wapnia.węglanu wapnia.

SiewSiewPlantacje obsiewamy wyłącznie materiałem Plantacje obsiewamy wyłącznie materiałem

kwalifikowanymkwalifikowanym..

Termin siewuTermin siewu :  Polska Południowa - I i II dekada :  Polska Południowa - I i II dekada kwietnia, kwietnia, Polska Środkowa - II i III dekada Polska Środkowa - II i III dekada kwietnia. kwietnia.

Głębokość siewu: 3 - 4 cmGłębokość siewu: 3 - 4 cm

Gęstość siewu: Gęstość siewu: plantacje nasienne: plantacje nasienne: 10 - 15 kg/ha10 - 15 kg/ha, rozstawa , rozstawa rzędówrzędów 50 -60cm50 -60cm dla celów włókienniczych: dla celów włókienniczych: 60 - 70 kg/ha60 - 70 kg/ha, , rozstawa rzędów ok. 10cm,rozstawa rzędów ok. 10cm, na celulozę, biokompozyty: 4na celulozę, biokompozyty: 40 - 50 kg/ha0 - 50 kg/ha, , rozstawa rzędów ok. 10cm.rozstawa rzędów ok. 10cm.

ZABIEGI PIELĘGNACYJNEZABIEGI PIELĘGNACYJNE

zaraz po siewie Afalon Dyspersyjny 45 S.C.- 1.3 zaraz po siewie Afalon Dyspersyjny 45 S.C.- 1.3 kg/hakg/ha uprawa w międzyrzędziachuprawa w międzyrzędziach

USTAWA ZEZWALA NA UPRAWĘ KONOPIUSTAWA ZEZWALA NA UPRAWĘ KONOPI WŁÓKNISTYCHWŁÓKNISTYCH TZN. KONOPI TZN. KONOPI ZAWIERAJĄCYCH ZAWIERAJĄCYCH

MNIEJ NIŻ 0,2% SUBSTANCJI MNIEJ NIŻ 0,2% SUBSTANCJI HALUCYNOGENNYCHHALUCYNOGENNYCH

tylko dla potrzebtylko dla potrzeb przemysłu: przemysłu: włókienniczego, chemicznego,włókienniczego, chemicznego, spożywczego,spożywczego,

celulozowo-papierniczego, farmaceutycznego, celulozowo-papierniczego, farmaceutycznego, materiałów budowlanych oraz nasiennictwamateriałów budowlanych oraz nasiennictwa

na określonej powierzchni, w wyznaczonych na określonej powierzchni, w wyznaczonych rejonach, na podstawie zezwolenia na uprawę, rejonach, na podstawie zezwolenia na uprawę, przy zastosowaniu kwalifikowanego materiału przy zastosowaniu kwalifikowanego materiału siewnegosiewnego

w oparciu o umowę zawartą z podmiotem w oparciu o umowę zawartą z podmiotem gospodarczym posiadającym zezwolenie gospodarczym posiadającym zezwolenie wojewody na prowadzenie skupu słomy wojewody na prowadzenie skupu słomy konopnej. konopnej.

1.1. Umowa Umowa kontraktacji zawarta z podmiotem nie kontraktacji zawarta z podmiotem nie wpisanym dowpisanym do rejestru uznanych pierwszych rejestru uznanych pierwszych przetwórców słomy konopnej na włókno wprzetwórców słomy konopnej na włókno wg.g. przepisów o organizacji niektórych rynków przepisów o organizacji niektórych rynków rolnychrolnych..

2. Umowa 2. Umowa sprzedaży zawarta z podmiotem sprzedaży zawarta z podmiotem wpisanym do rejestru uznanych pierwszych wpisanym do rejestru uznanych pierwszych przetwórcówprzetwórców..

3.3. Umowa Umowa o przetworzenie słomy konopnej na o przetworzenie słomy konopnej na włókno zawarta z podmiotem skupiającym włókno zawarta z podmiotem skupiającym słomę i wpisanym do rejestru pierwszych słomę i wpisanym do rejestru pierwszych przetwórcówprzetwórców..

4.4. ZZobowiązanie do przetworzenia słomy konopnej obowiązanie do przetworzenia słomy konopnej na włókno składanena włókno składane Prezesowi Agencji Rynku Prezesowi Agencji Rynku Rolnego, w przypadku, gdy prowadzący Rolnego, w przypadku, gdy prowadzący uprawę jest jednocześnie wpisany do rejestru uprawę jest jednocześnie wpisany do rejestru uznanych pierwszych przetwórców słomy uznanych pierwszych przetwórców słomy konopnej na włóknokonopnej na włókno..

W przypadku prowadzenia upraw konopi W przypadku prowadzenia upraw konopi włóknistych włóknistych w sposób niezgodny z w.w wymaganiami ustawy w sposób niezgodny z w.w wymaganiami ustawy wójt (burmistrz, prezydent) wydaje nakaz wójt (burmistrz, prezydent) wydaje nakaz zniszczenia plantacji, na koszt prowadzącego zniszczenia plantacji, na koszt prowadzącego uprawę. uprawę.

Zezwolenia nie są wymagane w przypadku upraw Zezwolenia nie są wymagane w przypadku upraw konopi prowadzonych przez jednostkę naukową konopi prowadzonych przez jednostkę naukową oraz COBORU w ramach działalności statutowej, a oraz COBORU w ramach działalności statutowej, a także przez podmiot zajmujący się hodowlą roślin i także przez podmiot zajmujący się hodowlą roślin i stosujący konopie włókniste w celach izolacyjnych.stosujący konopie włókniste w celach izolacyjnych.

NASIONA I OLEJ KONOPNY STOSUJE SIĘ W NASIONA I OLEJ KONOPNY STOSUJE SIĘ W PRZEMYŚLE:PRZEMYŚLE:

chemicznym chemicznym kkosmetycznymosmetycznym spożywczymspożywczym farmaceutycznymfarmaceutycznym

farby, lakiery, środki smarujące i napędowe,farby, lakiery, środki smarujące i napędowe, kosmetyki, kosmetyki, oleje jadalne, dietetyczne środki spożywcze, wyroby oleje jadalne, dietetyczne środki spożywcze, wyroby piekarniczepiekarnicze

65-70% paździerzy65-70% paździerzy25-30% w25-30% włóknałókna

SŁOMA KONOPNA – plon około 10 t/haSŁOMA KONOPNA – plon około 10 t/ha

WŁÓKNOWŁÓKNO

WłóknoWłókno

Paździerze Paździerze

DOM Z CEGŁYDOM Z CEGŁY

frontfront tył

Dom konopnyDom konopny

PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNYPRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY - P - PAŹDZIERZE I AŹDZIERZE I WŁÓKNOWŁÓKNO

Słoma konopna zawiera 25-30% włókna, Słoma konopna zawiera 25-30% włókna, w którym w którym znajduje znajduje się ponad 70% celulozy się ponad 70% celulozy

Roczny przyrost celulozy wyprodukowanej przez konopieRoczny przyrost celulozy wyprodukowanej przez konopie przekracza 2,5 razy przyrost celulozy uzyskany z drzewprzekracza 2,5 razy przyrost celulozy uzyskany z drzew

„„Papier specjalny i techniczny jest głównym rynkiem zbytu Papier specjalny i techniczny jest głównym rynkiem zbytu dla europejskich włókien konopnych (86% wielkości i 73% dla europejskich włókien konopnych (86% wielkości i 73% wartości sprzedaży w 2003r)wartości sprzedaży w 2003r)

Przemysł energetyczny Przemysł energetyczny

całe roślinycałe rośliny słomasłoma paździerzepaździerze

Konopie:Konopie: zapewniając glebie dobre przewietrzenie i zapewniając glebie dobre przewietrzenie i

zaopatrzenie próchnicę korzystnie zaopatrzenie próchnicę korzystnie oddziałują na jej strukturę.oddziałują na jej strukturę.

są dobrym przedplonem,są dobrym przedplonem,

wytwarzając dużą ilość wytwarzając dużą ilość

zielonej masy zagłuszają zielonej masy zagłuszają

chwasty – mogą bychwasty – mogą by

traktowane jako zabieg odchwaszczającytraktowane jako zabieg odchwaszczający

Termin zbioruTermin zbioru konopi należy do konopi należy do najważniejszych najważniejszych czynników warunkujących wielkość i jakość czynników warunkujących wielkość i jakość plonu. plonu.

Zależy od: Zależy od: przebiegu warunków klimatycznych w okresieprzebiegu warunków klimatycznych w okresie wegetacji, wegetacji, odmiany, odmiany, kierunków uprawy.kierunków uprawy.

Plantacje nasiennePlantacje nasienne

FaucheuseFaucheuse

ConditionneuseConditionneuse

HESTONHESTON

FaucheuseFaucheuse

Automotrice CMCAutomotrice CMC

9 x 4 = 36 (1200 x 700 x 2400 mm)

Dziękuję za Dziękuję za uwagę!!!uwagę!!!