Kỹ năng tư vấn của cố vấn học tậpKỹ năng tư vấn của cố vấn học tập

• Sau một ngày tập huấn, chúng ta có thể:1. Nắm vững và sử dụng được các kỹ năng làm việc

với cá nhân (KN cảm nhận, KN hỏi, KN đưa lời khuyên, KN thấu cảm, KN đương đầu)

2. Nhận biết và sử dụng được một vài kỹ năng làm việc trong nhóm (KN quan s¸t vµ l¾ng nghe tÝch cùc, KN ph¶n håi, KN kÕt nèi vµ ®Æt c©u hái xoay vÇn, KN ng¨n c¶n, KN tæng hîp vµ lấy quyÕt ®Þnh nhóm)

1. Định nghĩa

- Cố vấn học tập là một nhà tư vấn hoặc là người được chỉ định (giáo viên) để giúp đỡ sinh viên phát triển các năng lực nhằm đáp ứng những mục tiêu về học tập, thích nghi cá nhân và xã hội.

- Là người giúp đỡ và kích thích sinh viên phát triển các kỹ năng học tập và kỹ năng sống.

- Là người bảo vệ lợi ích cao nhất của sinh viên.

Quá trình tư vấn học tập cho sinh viên liên quan đến việc giải quyết các vấn đề:

- Lập kế hoạch học tập và cuộc sống học đường

- Các kết quả và sự thay đổi

- Tăng quyền tự quyết của sinh viên

Thảo luận tình huống

Một người có kinh nghiệm giảng dạy đại học, khi được chỉ định làm cố vấn học tập cho sinh viên, họ sẽ gặp những khó khăn nào?

2. Các kỹ năng tư vấn của

cố vấn học tập

a. Các kỹ năng làm việc với cá nhân- Kỹ năng cảm nhận

- Kỹ năng hỏi

- Kỹ năng đưa lời khuyên

- Kỹ năng thấu cảm

- Kỹ năng thách đố/ đương đầu

B. Các kỹ năng làm việc nhóm

Kü n¨ng quan s¸t vµ l¾ng nghe tÝch cùc

Kü n¨ng ph¶n håiKü n¨ng kÕt nèi vµ ®Æt c©u hái

xoay vÇnKü n¨ng ng¨n c¶nKü n¨ng tæng hîp vµ lấy quyÕt

®Þnh

Kỹ năng cảm nhậnKỹ năng cảm nhận

- Là khả năng nhận biết cảm xúc của bản thân và người khác khi giao tiếp.

Những cảm xúc âm tính (sự tức giận, sự buồn bã, cảm giác tội lỗi ... ) có thể ảnh hưởng đến buổi tư vấn nên cần nhận biết được chúng.

- Các cảm xúc này thường gửi trong cơ chế phòng vệ “cái tôi” (cơ chế tự bảo vệ)

Các cơ chế tự bảo vệCác cơ chế tự bảo vệ

1. Sù dån nÐn/kiềm chế

2. Sù phãng chiÕu

3. NÐ tr¸nh

4. ĐÒn bï

5. ViÖn lý lẽ

6. Di chuyÓn

7. Sù tho¸i bé

8. Sù th¨ng hoa

9. HuyÔn t ëng

10. Sù ®ång nhÊt hãa

11. Phñ nhận, cù tuyÖt

13. H×nh thµnh ph¶n øng ngược

Kỹ năng đặt câu hỏiKỹ năng đặt câu hỏi

- Lµ c¸ch thøc khai th¸c th«ng tin tõ ng êi ® îc hái nh»m môc ®Ých nµo ®ã. - Trong t vÊn, môc ®Ých ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña ng êi ® îc gióp ®ì.

• Bài tập t×nh huèng Bạn, cố vấn học tập, nhận thấy em H,

là c¸n bé ®oµn nh ng th êng xuyªn nghØ häc. §Æc biÖt lµ 1 tuÇn võa råi em kh«ng ®i häc. H«m nay b¹n cã giê hÑn gÆp H vÒ vÊn ®Ò nµy.

H kÓ víi b¹n: C¸ch ®©y 10 ngµy, sau buæi häc em cã ®Õn gÆp b¹n líp tr ëng bµn vÒ viÖc tæ chøc ngµy 8/3 cho líp. B¹n trai em th êng ghen bãng ghen giã víi nh÷ng b¹n nam quen biÕt em. H«m ®ã, kh«ng biÕt anh Êy nghe c¸c b¹n nãi g×, anh Êy xéc vµo phßng b¹n líp tr ëng t¸t em. TÖ h¹i lµ cã vµi b¹n ë ®ã nh×n thÊy mµ kh«ng ai can ng¨n. Em xÊu hæ qu¸, mÆt bÞ x ng tÊy lªn, buån qu¸ ch¼ng thiÕt ®Õn tr êng n÷a.

Theo b¹n, nh÷ng c©u hái nµo lµ quan träng cÇn ®Æt ra cho H ?

• C¸c c©u hái cã thÓ lµ: 1. Mèi quan hÖ cña em víi b¹n em tr íc ®©y

nh thÕ nµo?2. T¹i sao c¸c b¹n l¹i kh«ng vµo can ng¨n khi

b¹n em ®¸nh em?3. VÕt th ¬ng trªn mÆt cña em cã nÆng

kh«ng?4. Em ®· ®i kh¸m bÖnh viÖn ch a?5. Gia ®×nh em cã biÕt chuyÖn em bÞ b¹n

®¸nh v× ghen kh«ng?6. Em cã hay gÆp gì b¹n líp tr ëng kh«ng?7. Gi÷a em vµ b¹n líp tr ëng cã chuyÖn g×

kh«ng?

8. Tõ h«m x¶y ra chuyÖn nµy b¹n líp tr ëng cã gÆp em hoÆc gÆp b¹n em ®Õn ®Ó thanh minh cho em kh«ng?

9. B¹n em chØ ghen víi b¹n líp tr ëng th«i hay lµ ghen víi tÊt c¶ nh÷ng b¹n nam kh¸c?

10. Sau ®ã c¸c b¹n ë líp cã nãi g× vÒ chuyÖn nµy kh«ng?

11. V× sao c¸c b¹n ë líp l¹i xói bÈy b¹n em ?

12. B¹n em cã th êng hay ®¸nh em kh«ng?13. B¹n em häc tr êng nµo? Ngµnh gi?14. B¹n nãi chuyÖn víi b¹n líp tr ëng cã

l©u kh«ng?

15. Em cã biÕt c¸c b¹n ®· nãi g× khiÕn b¹n em ®¸nh em kh«ng?

16. Tõ h«n ®¸nh em ®Õn giê b¹n Êy cã tá ra ¨n n¨n hoÆc xin lçi em kh«ng?

17. Em cã ®Þnh lµm g× ®Ó chÊm døt chuyÖn b¹o lùc nµy?

18. Em cã biÕt g× vÒ gia ®×nh anh ta kh«ng?

19. Bè mÑ em cã biÕt b¹n em kh«ng ?20. B¹n em vµ b¹n líp tr ëng cã quen nhau

kh«ng? cã va ch¹m hay kh«ng a nhau kh«ng?v.v... vµ v.v... §©y lµ nh÷ng c©u hái kh«ng ®¹t vÒ mÆt kü thuËt ®Æt c©u hái vµ logic cña néi dung

• Kỹ năng đặt câu hỏi thể hiện:

- Kỹ thuật đặt câu hỏi

- Tính logic trong thông điệp

Kỹ năng đưa lời khuyênKỹ năng đưa lời khuyên

Là khả năng cung cấp thông tin về những điều được hỏi nhưng không quyết định vấn đề của họ

*Lưu ý: - Việc cung cấp thông tin khác với việc bảo sinh viên làm gì và làm như thế nào.

- Những mối quan tâm của sinh viên thường thể hiện một cách không liên tục, mang tính vụn vặt, thăm dò

* Yêu cầu: Cố vấn HT có khả năng kiềm chế để giúp sinh viên đặt được khả năng tự quyết định/ tự chịu trách nhiệm vấn đề của mình.

Bài tập sắm vaiBài tập sắm vai

1. Sinh viên, cố vấn học tập, người quan sát

Sinh viên hỏi cố vấn học tập:

Em thi vào trường X, bị thiếu 1 điểm nên phải chuyển sang nguyện vọng 2 học ở khoa này, thầy/cô có thể cho em biết về ngành của chúng em sau này và theo thầy/cô em nên lựa chọn học những môn nào cho phù hợp với nhu cầu xã hội hiện nay?

Thảo luận cả lớp

Kü n¨ng thÊu c¶mKü n¨ng thÊu c¶m

•ThÊu c¶m lµ tr¶i nghiÖm ®iÒu mµ ®èi t îng ®ang tr¶i nghiÖm ®Ó hiÓu ® îc nh÷ng t×nh c¶m vµ ý nghÜ bªn trong cña hä, hiÓu hä nh hä hiÓu b¶n th©n hä.

Kü n¨ng nãi lêi thÊu Kü n¨ng nãi lêi thÊu c¶mc¶m

1. §Æt m×nh vµo hoµn c¶nh ®èi t îng ®Ó hiÓu ® îc t×nh c¶m vµ ý nghÜ cña hä.

2. Nh¾c l¹i c¶m xóc cña ®èi t îng ®ang nãi vµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¶m xóc.

3. Lµm cho ®èi t îng thÊy ®iÒu hä ®ang c¶m thÊy lµ ®óng.

4. §èi t îng c¶m nhËn ® îc gi¸ trÞ cña m×nh.5. Kh«ng ® a ra lêi khuyªn (h·y, nªn...) hoÆc b¶o hä

ph¶i lµm g×, lµm thÕ nµo...6. Kh«ng nãi vÒ b¶n th©n “T«i...”, kh«ng ® a kinh

nghiÖm cña b¶n th©n vµo c©u nãi.7. Kh«ng bµy tá th¸i ®é, quan ®iÓm c¸ nh©n8. Kh«ng ®øng vÒ mét phÝa nµo ®Ó bªnh hoÆc chª

®èi t îng9. Kh«ng gi¶ng gi¶i ®¹o ®øc x· héi10. Kh«ng ®Æt c©u hái

Bµi tËp luyÖn nãi lêi thÊu Bµi tËp luyÖn nãi lêi thÊu c¶mc¶m

1. Em lo l¾ng qu¸ khi kú thi s¾p ®Õn mµ em kh«ng sao nhí ® îc nh÷ng phÇn ®· häc.

2. B¹n em lµ ng êi ham vui, lóc nµo còng thích rñ b¹n vÒ nhµ ch¬i bµi, thØnh tho¶ng hä l¹i lµm ån µo n¬i trä. Em khæ t©m qu¸.

Kỹ năng đương đầu/ thách thức

Sö dông khi nhËn thÊy cã sù kh«ng ¨n khíp, kh«ng thèng nhÊt gi÷a lêi nãi,

c¶m xóc vµ hµnh vi; gi÷a biÓu hiÖn ý thøc vµ v« thøc cña ®èi t îng.

Kü thuËt sö dông

a. ChØ ra sù kh«ng thèng nhÊt, b»ng c¸ch nãi: Mét mÆt em…, nh ng em…’’

a. Yªu cÇu sinh viªn biÖn hé sù kh«ng thèng nhÊt: H·y gi¶i thÝch cho t«i hiÓu ý em lµ g× khi em nãi…trong khi ®ã em l¹i….

c. Tãm l îc ®iÒu kh«ng thèng nhÊt trong con ng êi sinh viªn: Qua nh÷ng ®iÒu anh tr×nh bµy… Tãm l¹i cã ph¶i ý anh lµ….

d. Sö dông sù ch©m biÕm

Kü n¨ng ®iÒu hµnh Kü n¨ng ®iÒu hµnh nhãmnhãm

• Bài tập sắm vai: 7 người tham gia

* Kü n¨ng quan s¸t vµ l¾ng nghe tÝch cùc

- Lµ thu thËp th«ng tin thùc tÕ th«ng qua nh×n vµ nghe.- Lµ dõng nãi vµ dõng suy nghÜ - Nghe cã kû luËt.

Nh÷ng biÓu hiÖn cña kü n¨ng Nh÷ng biÓu hiÖn cña kü n¨ng Quan s¸tQuan s¸t

• Ai nãi g×?Ai lµm g×?• Ai ®· nh×n vµo ai khi nãi chuyÖn?• KiÓu giao tiÕp nµo ® îc sö dông (tr×nh

bÇy• ®Æt c©u hái, ®iÖu bé cö chØ)• Ai ngåi c¹nh ai? Ai tr¸nh mÆt ai? §iÒu

nµy cã ph¶i lu«n lµ nh vËy kh«ng?

• Khi nghe ai th êng h íng vÒ ng êi nãi hay ng¶ ng êi?

• Møc ®é tÝch cùc chung cña mäi ng êi

• Giê giÊc: ®óng hÑn, muén hay sím.

Nh÷ng yÕu tè biÓu hiÖn KN Nh÷ng yÕu tè biÓu hiÖn KN l¾ng nghel¾ng nghe

• Hoµ nhËp víi ng«n ng÷ c¬ thÓ cña ®èi t îng.

• Sö dông nh÷ng c©u tr¶ lêi tèi thiÓu.

Ph©n tÝch kü n¨ng trong t×nh huèng s¾m vai

• Kỹ năng phản hồi

Lµ nãi l¹i th«ng tin mét c¸ch c« ®äng hoÆc lµm s¸ng tá ®iÒu ®èi t îng ®ang c¶m thÊy vµ ®¹t ® îc sù t¸n thµnh cña hä.

•Ph©n tÝch kü n¨ng trong t×nh huèng s¾m vai

•Kü n¨ng kÕt nèi vµ ®Æt c©u hái xoay vÇn

ChØ ra nh÷ng nÐt t ¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt cña c¸c thµnh viªn, d¾t dÉn hä th¶o luËn vµ lÊy ý kiÕn tËp trung xoay quanh mét vÊn ®Ò.

•Ph©n tÝch kü n¨ng trong t×nh huèng s¾m vai

• Kü n¨ng ng¨n c¶n

Kh«ng cho phÐp c¸c thµnh viªn mÊt tËp trung, c¶n trë ho¹t ®éng cña nhãm b»ng c¸ch nh¾c nhë, gi¶m bít sù ®éc quyÒn nãi cña ng êi nãi nhiÒu vµ nh÷ng ng êi kh«ng nãi g×.

•Ph©n tÝch kü n¨ng trong t×nh huèng s¾m vai

•Kü n¨ng tæng hîp vµ lÊy quyÕt ®Þnh

- Kh¸i qu¸t nh÷ng g× x¶y ra trong nhãm, gióp c¸c thµnh viªn nhËn ra nh÷ng thay ®æi tÝch cùc cña m×nh.- LÊy quyÕt ®Þnh theo nhãm lµ tr¶ lêi xem nhãm ph¶i lµm g×, nªn lµm theo c¸ch nµy hay c¸ch kia, cuèi cïng c¶ nhãm cïng ®ång ý chän ra c¸ch hµnh ®éng dùa trªn môc tiªu cuéc häp.

•Ph©n tÝch kü n¨ng trong t×nh huèng s¾m vai

Xin cảm ơn !