LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN NGÀNH XỔ SỐ TRÊN THẾ GIỚI

Cùng với sự phát triển của loài người, xổ số cũng có một lịch sử lâu dài với nhiều

biến động và nhiều loại hình sản phẩm mới được ra đời.

LỊCH SỬ NGÀNH XỔ SỐ PHẦN 1: SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC LOẠI

HÌNH XỔ SỐ

Ngay từ thời cổ đại, con người đã nghĩ ra trò chơi xổ số. Vào thời Hi Lạp cổ đại,

xổ số đơn giản là sự mở rộng của những trò chơi với một quả bóng nhỏ và một

số lượng người tham gia nhất định trong mỗi lần mở thưởng. Thời La Mã cổ đại

Caesar đã tổ chức chơi xổ số nhằm mục đích tu sửa thành phố. Vào thời Trung

Cổ, những người thợ thủ công châu Âu đã tổ chức chơi xổ số để bán những đồ

gốm sứ của mình. Từ những năm 1500 đến 1900, nhiều Hoàng đế ở Châu Âu đã

cho phép tổ chức xổ số dưới các hình thức do tư nhân hoặc nhà nước quản lý

nhằm gây quỹ để tu sửa các công trình công cộng.

Xổ số tại Mỹ đã được tổ chức từ những năm 1600 với mục đích gây quỹ để xây

dựng trường đại học, đường xá, trường học và các cơ sở hạ tầng công cộng khác.

Tuy nhiên, việc phổ biến rộng rãi và việc lạm dụng của các nhà điều hành tư nhân

đã khiến cho việc kinh doanh xổ số ở đây bị hạn chế dần. Vào những năm 1880

và 1890, các bang bắt đầu đưa vào hiến pháp của mình những quy định về việc

cấm kinh doanh xổ số. Lệnh cấm này được duy trì cho đến năm 1964 khi đại biểu

Larry Pickett đã thành công trong việc thông qua bộ luật đầu tiên về xổ số tại Mỹ.

Kể từ năm 1964, có 42 bang, kể cả quận Columbia đã bắt đầu kinh doanh xổ số.

Bang Bắc California đã trở thành bang thứ 42 kinh doanh loại hình này khi ra mắt

sản phẩm vào năm 2006.

Hiện tại trên thế giới có đến hàng trăm trò chơi xổ số khác nhau, tuy nhiên chúng

có thể được phân loại vào 4 nhóm chính là xổ số vé giấy, xổ số chọn số, cá cược

thể thao và các trò chơi xổ số video.

Xổ số vé giấy gồm bốn dạng sản phẩm chính là (i) xổ số quay số (xổ số truyền

thống hay xsmb tại Việt Nam), (ii) xổ số cào, (iii) xổ số bóc và (iv) xổ số chọn số.

- Xổ số quay số (xổ số truyền thống) hay còn được gọi là xổ số bị động là loại

hình còn khá phổ biến ở Châu Âu, Nam Mỹ và Châu Á. Với loại hình này người

chơi mua các vé đã được in sẵn số và so sánh với kết quả quay số. Loại hình này

gọi là “bị động” vì người chơi không được tự chọn số của mình.

- Xổ số cào hay còn gọi là xổ số có kết quả ngay vì người chơi có thể biết kết

quả sau khi cào lớp nhựa phủ trên trên vé. Loại hình xổ số này được đưa ra thị

trường đầu tiên bởi công ty xổ số Massachuset vào năm 1974 và đã đạt được

những kết quả nổi bật. Chỉ sau một vài thập kỷ sau khi được giới thiệu, doanh thu

đã đạt đến hàng chục tỉ đô la, hơn hẳn tổng doanh thu của loại hình xổ số lotto.

- Xổ số bóc là các vé có kết quả ngay được đựng trong các túi. Loại hình này

thường gắn liền với các hiệp hội tổ chức chơi xổ số với mục đích từ thiện. Tuy

nhiên, nó cũng được các công ty xổ số ở Mỹ triển khai nhằm đa dạng hóa các loại

hình sản phẩm vào những năm 1980.

- Xổ số tự chọn số gồm nhiều loại hình như Keno, lotto, spiel… Keno là được coi

là nguồn gốc của xổ số tự chọn số. Loại hình này ra đời từ thời nhà Hán ở Trung

Quốc vào khoảng 3000 năm trước nhằm gây quỹ cho quân đội. Một phần kinh phí

xây dựng Vạn Lý Trường Thành được coi là lấy từ nguồn thu xổ số này. Keno ở

thời điểm này sử dụng các ký tự chữ viết thay vì các con số như keno hiện đại.

Hiện tại trên thị trường có hai loại xổ số keno khác nhau là Keno thông thường và

Keno quay số nhanh. Loại keno thông thường thường được quay số mở thưởng

từ một đến hai lần trên một tuần với giải thưởng có thể được tích lũy và sử dụng

ma trận số 10/20/80. Vào cuối những năm 1980, Ủy ban Xổ số Nam Úc lần đầu

tiên tung ra thị trường sản phẩm xổ số Keno quay nhanh với tần suất quay 5 phút

một lần và loại hình này nhanh chóng được nhân rộng và hiện đang được triển

khai tại 11 bang của Mỹ.

Một loại hình xổ số chọn số khác và được coi là loại xổ số được yêu thích

nhất trên thế giới là lotto hay còn gọi là xổ số ma trận số. Với loại hình này người

chơi sẽ chọn X số trong ma trận gồm Y số. Cha đẻ của loại xổ số này là Benedetto

Gentile, nhà kinh doanh người Ý. Ông đã nảy ra ý tưởng cho trò 5/90 khi thấy tập

quán ở Cộng hòa Genoa là bầu 5 người trong tổng số 90 ứng viên vào thượng

viện và vào năm 1519, trò chơi lotto đầu tiên với tên gọi “Gioco di Seminario” đã

ra đời. Loại hình xsmt ma trận phổ biến nhất hiện nay là xổ số 6/49 với tần suất

quay thưởng là hai lần một tuần. Ở Mỹ, người trúng giải độc đắc có thể lựa chọn

việc nhận giải thưởng 1 lần hoặc nhận các khoản tiên nhỏ theo năm (thông thường

là 20 năm). Ở các nước khác Mỹ, tất cả các loại lotto thường được trao thưởng

01 lần. Trong một số trường hợp đặc biệt, các công ty trong một nước, hoặc ở các

nước khác nhau hợp tác để cùng đưa ra thị trường một giải Lotto với giá trị lớn.

Cá cược thể thao được tổ chức từ năm 1920. Tại châu Âu, Công ty cá cược bóng

đá ra đời đầu tiên tại Thụy Điển vào năm 1934. Sau Thế chiến thứ II, nhiều chính

phủ ở Châu Âu đã quyết định cấp phép cho các hiệp hội thể thao được phép tổ

chức cá cược để gây quỹ nhằm khôi phục ngành thể thao ở đây. Tại Canada, cá

cược thể thao được ra mắt vào cuối những năm 1980 và hiện đang được tổ chức

ở 4 trên 5 công ty xổ số cấp tỉnh tại đây. Sở dĩ, cá cược thể thao trở nên phổ biến

ở đây vì nó đã thu hút được những người hâm mộ thể thao nhưng không có hứng

thú với các trò chơi xổ số.

Loại hình xổ số cuối cùng và mới nhất là xổ số trên các máy có hỗ trợ video bao

gồm VLT (Video Lottery Terminal) máy đầu cuối xổ số video và VGD (Video

Gaming Device) Thiết bị trò chơi video. Công ty xổ số Nam Dakota là công ty đầu

tiên triển khai mạng lưới VLT vào năm 1989. Chỉ sau một thập kỷ triển khai VLT,

tổng doanh số của Công ty xổ số Nam Dakota đã tăng từ 21 triệu dollar lên 600

triệu dollar. Hiện nay, loại hình xổ số này được phép triển khai tại nhiều bang ở

Mỹ, Canada và Úc.