Mga Pamaraan sa Pagsusuri ng Akdang Pampanitikan

Ano ba ang pangunahing paraan sa pagsusuri ng Akdang Pampanitikan ?

Pagbabasawalang magaganap na pagsusuri kung walang

babasahing akda

Paraan sa

Pagsusuri ng

Maikling Kwento

Elemento ng Maikling Kwento

1.Tauhan - nagpapagalaw at nagbibigay buhay sa kwento .

2.Tagpuan - lugar at panahon ng mga pinangyarihan.

3.Banghay - pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento.

4.Tunggalian - tao laban sa tao, tao laban sa sarili, tao laban sa lipunan, tao laban sa kapaligiran o kalikasan.

5. Magagandang Kaisipan o Pahayag - mga pahayag na nagbibigay mensahe o aral sa mga mambabasa 6. Simula at Wakas - paraan ng mga manunulat kung paano iya sinimulan at winakasan ang kwento. ito’y maaaring may magandang simula ngunit may malungkot na katapusan.

Paraan sa Pagsusuri ng

Tauhan

Suriin ang

pangunahing tauhan

batay sa kanyang

anyo, ugali, at paraan

ng pagsasalita.

Suriin kung paano

ipinakita ng tauhan

ang kagandahang

asal.

Gamitan ng teoryang

aangkop sa gagawing

pagsusuri.

Suriin ang tungkuling ginagampanan ng tauhan.

Bakit mahalaga ang tauhan sa kwento ?

Ang ganda at bisa ng isang akda ay nakasalalay sa

paglalarawan at pagbibigay-buhay sa mga karakter na nalilikha ng manunulat.

Paraan sa Pagsusuri ng Maikling Kwentong

Bernakular

Suriin ang kwento ayon sa uri.

Mga Uri ng Maikling Kwento Kwento ng tauhan - inilalarawan ang mga pangyayaring

pangkaugalian ng mga tauhang nagsisiganap upang mabigyan ng kabuuan ang pag-unawa sa kanila ng isang mambabasa.

Kwento ng katutubong kulay - binibigyang-diin ang kapaligiran at mga pananamit ng mga tauhan, ang uri ng pamumuhay, at hanapbuhay ng mga tao sa nasabing pook.

Kwentong bayan - nilalahad ang mga kuwentong pinag-uusapan sa kasalukuyan ng buong bayan.

Kwento ng kababalaghan - pinag-uusapan ang mga salaysaying hindi kapanipaniwala.

Kwento ng katatakutan  - naglalaman ng mga pangyayaring kasindak-sindak.

Kwento ng madulang pangyayari - binibigyang diin ang kapanapanabik at mahahalagang pangyayari na nakapagpapaiba o nakapagbago sa tauhan.

Kwentong sikolohiko - ipinadarama sa mga mambabasa ang damdamin ng isang tao sa harap ng isang pangyayari at kalagayan. Ito ang uri ng maikling kuwentong bihirang isulat sapagkat may kahirapan ang paglalarawan ng kaisipan.

Kwento ng pakikipagsapalaran - nasa balangkas ng pangyayari ang interes ng kuwento.

Kwento ng katatawanan - nagbibigay-aliw at nagpapasaya naman sa mambabasa.

Kwento ng pag-ibig - tungkol sa pag iibigan ng dalawang tao.

Suriin ito ayon sa paksang nakapaloob dito.

Suriin ito ayon sa nilalaman, tauhan, tagpuan at

banghay.

Suriin ito ayon sa taglay na bisa.

Uri ng Bisang Taglay sa Maikling Kwento

1.Bisang Pandamdamin – tumutukoy ito sa naging epekto o pagbabagong naganap sa iyong damdamin matapos mabasa ang akda.

2. Bisang Pangkaisipan – tungkol naman ito sa pagbabago sa kaisipan dahil sa natutunan sa mga pangyayaring naganap sa binasa.

3. Bisang Pangkaasalan – may kaugnayan naman ito sa pagkakaroon ng pagbabago sa iyong pananaw sa mga kaisipang nakapaloob sa akda matapos itong mabasa.

Suriin ito ayon sa kaugnayan nito sa kamalayang panlipuan

Gamitan ng teorya sa pagsusuri.

Balangkas ng

Maikling Kwento

“ Magparayang Puso”

I. URI NG KWENTO

- alamin kung anong uri ng maikling kwento ito napapabilang.

Kwentong Pag-

ibig

II. PAMAGAT

- dito nakasaad ang pinapaksa ng kwento.

“Magparayang Puso”

Isang babaeng nagmahal,

nasaktan at nagparaya

III. NILALAMAN

A.TauhanDito sa

bahaging ito iniisa-isa ang mga nagsiganap sa kwento.

Issa - labinlimang taong gulang, mahilig magbasa at manood ng palabas tungkol sa pag-ibig. Isang masayahing babae, positibo ang pananaw sa buhay at wagas kung magmahal. Kasintahan ni Ben.

Ben - labingpitong taong gulang, maunawain at mapagmahal na kasintahan ni Issa.

Magulang ni Issa - mahigpit at istrikto pagdating sa kanyang mga anak lalo na sa usapang pag-ibig.

B. TAGPUAN

Pinapakita kung saan ang pinangyarihan ng mga kaganapan sa kwento.Novaliches Quezon CitySilid-aralan

Bahay

C. GALAW NG PANGYAYARI o BANGHAY

Dito ibinibigay ang sunod-sunod na pangyayari sa kwento.

A. Pangunahing Pangyayari

- panimulang aksyon- matatagpuan ang tauhan,

tagpuan, panahon at posibleng simula ng suliranin at problema

Hayskul ng magkakilala sina Ben at Issa. May lihim na

pagtingin si Issa sa kanyang kaklaseng si Ben ngunit

lingid sa kanyang kaalaman ay may pagtingin rin si Ben

sa kanya.

B.Pasidhi o Pataas na Pangyayari

- pagkakaroon ng saglit na kasiglahan sa mga pangyayari sa kwento.

- daan o susi patungo sa pinakamahalagang pangyayari.

Hindi nagtagal ay niligawan ni Ben si Issa at agad naman niya itong sinagot .

Naging maganda at masaya ang kanilang relasyon. Subalit ang relasyon

nila ay lihim dahil mahigpit at pinagbabawalan si Issa ng kanyang

magulang.

C.Karurukan o Kasukdulan

- pinakamahalagang bahagi ng kwento.

- pinakahihintay ng mga mambabasa.

- dito nagaganap ang pinakamatinding problema.

Nagsimula ang problema ng may naririnig si Issa na usapan sa kanilang paaralan na di umano ay may kasama

si Ben na buntis na babae . Hindi naniwala si Issa kahit pa napapansin at nararamdaman na niyang nanlalamig

na si Ben sa kanya. Naging pipi at bingi lamang siya kahit na iniiyakan

niya ito tuwing gabi.

D.Kakalasan o Pababang Aksyon

- bahaging bago magwakas ang kwento.

- binibigyang sulosyon ang problema sa kwento.

Walang ginawa si Issa kundi ang umiyak ng umiyak tuwing gabi kaya naman kinabukasan ay kinausap niya si Ben kung totoo ba ang kumakalat na usapan at ito’y inamin ni Ben. Nasaktan siya sa naging sagot ni Ben

ngunit tiniis niya at napagdesisyonan niyang makipaghiwalay na lamang alang-alang sa magiging

anak ni Ben.

E.Wakas

- bahaging nag-iiwan ng kakintalan o impresyon sa isipan ng mambabasa.

- dito matatagpuan ang pangunahing aral o mensahe sa kwento.

- dito na wawakasan ang mga pangyayari sa kwento

Si Issa, isang babaeng nagmahal, nasaktan, nagparaya ngunit unti-unting bumangon at natutunan na ang tunay na Pag-ibig ay mayroong

tamang oras, pagkakataon, at naniniwalang may taong nakalaan

para sa bawat tao.

IV. TAGLAY NA BISA

- matapos mabasa ang kwento alamin kung anong pagbabago sa sarili ang iyong naramdaman

Bisang Pangkaisipan

Sa wakas ng kwento isinaad

na ang pag-ibig ay dumarating

sa tamang panahon at ito’y

hindi dapat minamadali.

V. KAMALAYANG PANLIPUNAN

- alamin kung ano ang ipinapakita o inilalarawan ng akda sa ating lipunan.Hindi na bago sa ating lipunan ang

maagang pakikipagrelasyon ng mga kabataan na nasa mura pang edad at ang malala pa dito ay naging dahilan

ito ng maagang pagbubuntis.

VI. TEORYA

- sa pagsusuri mahalagang alam mo ang teoryang ginamit sa akda.Teoryang Romantisismo

Ang pagpaparaya ni Issa kay Ben ay isang halimbawa ng pag-ibig na

maunawain.na kahit nasaktan ay inunawa at iniisp pa din ang kapakanan ng

magiging anak ni Ben.

Paraan sa Pagsusuri

ng Tula

“ Hindi maaaring magkaroon ng tunay na

tulang Tagalog kung walang tugma, kung

walang sukat at walang taludturan- Inigo Ed Regalado -

Anyo ng Tula

1.Tradisyonal - ito ay isang anyo ng tula na may sukat, tugma, at mga salitang may malalim na kahulugan.

2.Malayang Taludturan - isang tula nang walang sinusunod na patakaran kung hindi anumang naisin ng sumusulat.

3.Berso Blangko - ito’y tula na may sukat ngunit walang tugma.

Elemento ng Tula

1. Sukat - ito ay tumutukoy sa bilang ng pantig ng bawat taludtud na bumubuo sa isang saknong.

2. Saknong - isang grupo sa loob ng isang tula na may dalawa o maraming linya ( taludtud ).

3. Persona - tumutukoy sa nagsasalita sa tula. Una, ikalawa at ikatlong panauhan.

4. Tugma - ang hulung pantig ng huling salita ng bawat taludtud ay magkasintunog.

5. Kariktan - ito ay ang maririkit na salita na pumupukaw sa damdamin at kawilihan.

6. Talinghaga - ito’y mga salita na di tiyakang tumutukoy sa bagay na binabanggit, mga salita na nakatago ang kahulugan.

Mga Uri ng

Tula

1.Tulang Liriko o Tulang Pandamdamin

- nagtataglay ng mga karanasan, kaisipan, guniguni, pangarap at iba’t-ibang damdaming maaaring madama ng may akda o ng ibang tao. Ito ay maikli at payak.

2. Tualng Pasalaysay ( Narrative Poetry)

- naglalahad ng makukulay at mahahalagang tagpo sa buhay tulad ng pag-ibig, pagkabigo at tagumpay. Naglalahad din ito ng katapangan at kagitingan ng mga bayani sa pakikidigma.

3. Tulang Patnigan- ito’y tulang

nagbibigay aliw sa mga taong namatayan, at nagbibigay pagpapahalaga sa taong pumanaw.

4. Tulang Pantanghalan- binibigkas ng mga

tauhan ang kanilang diyalogo sa paraang patula. Maaaring isama sa uring ito ang mga tulang binibigkas sa sarswela at komedya.

Balangkas ng

Tula

I. PAKSAPamagat : Isang Dipang Langit May-akda: Amado V.

HernandezII.KAYARIAN

A. Uri: Tulang PasalaysayB. Estropa: Labing-isaC. Ritmo/Indayog

1. Sukat: Lalabindalawahing pantig

2. Tugma: Tugmang Ganap at Di-Ganap

III. ANYO A. Tono: Paghihimagsik at Pagdurusa B. Tayutay: Pagtutulad (Simile)

- sintalim ng kidlat ang mga mata ng tanod.

- anaki’y atungal ng hayop sa yungib.Pagmamalabis (Hayperbole)

- sanlibong aninong iniluwa ng dilim.

- sa munting dungawan tanging abot-malas

- isang dipang langitPandiwantao ( Personipikasyon

- kung minsan’y gabi’y biglang magulangtang.Pagwawangis

- ito ang tanging daigdig ko ngayon bilangguan mandi’y libingan ng buhay

C. Talasalitaan Balasik - Kalupitan o

Kabagsikan Tiwalag - Nauukol sa

pagiging malaya Muog - matibay na taguang

bato Atungal - malakas na iyak ng

malaking hayop Tanang - Tayo na

IV. PAGSUSURI A. Paksa

- Buhay sa loob ng kulungan B. Diwa

- Karanasan ng mga kinukulong

- Pinagdadaanan ng mga bilanggo araw-araw

- Matutong ipaglaban ang iyong karapatan

C. Simbolismo- Puno = Pagkakasala- Kuta = Kulungan- Bintanang rehas =

Dungawan- Kadena Tanikala- Birang = Itim na panakip sa

uloD. Himig

- pagdurusa dahil sa pagtukoy ng kanyang pinagdaanan na kanyang inilahad sa loob ng kulungan.

- paghahangad ng kalayaan

V. IMPLIKASYON

A. Mensahe- pagiging matatag sa mga

pagsubok sa buhay- ipagtanggol ang sariling

karapatan- laging magtiwala sa

sariling kakayahan- laging manalig sa Diyos

Paraan

sa Pagsusuri ng Dula

Dyanra ng Dula

1.Melodrama- ito’y nagwawakas sa kasiyahan bagama’t ang uring ito ay may malulungkot na sangkap na kung minsan ay may labis na pananalita at damdamin ang ginamit.

2. Komedya- gumagamit ng

kaugaliang marcha para sa pagpasok at pag-alis sa entablado, batalla o labanan na may koreograpiya at madyik o mga mahihiwagang epekto sa palabas.

3. Trahedya - kabaliktaran ng

komedya ang trahedya sapagkat ang dulang ito ay nauuwi sa pagkatalo o pagkamatay ng bida o pangunahing tauhan.

4. Parsa - mga magkakabit-

kabit o magkadugtong-dugtong na mga pangyayari ng isang dulang nakakatawa.

5. Saynete- dula tungkol sa

lugar kung saan nagsimula ang kwento ng pangunahing tauhan at ang kanyang pakikipagsapalaran.

Balangkas

ng Dula

I.PAMAGAT

II.NILALAMAN• Tauhan

• Tagpuan

III.KAYARIAN• Dyanra• Teorya

IV. BUOD

V. PAGSUSURI• Gintong Aral

• Taglay na Bisa• Kamalayang

Panlipunan