Stosowana Analiza Zachowania Iwona Woźniewska Pedagog, socjoterapeuta

ZACHOWANIE – co to?

Czym jest zachowanie według SAZ? › Zachowanie jest swoistą reakcją na bodziec.

Uczymy się „zachowywać”.

ŚRODOWISKO

ZACHOWANIE

Podstawowym celem stosowanej analizy zachowania poznanie prawidłowości występującej z powyżej relacji

Jak kształtować zachowanie? Sprzątanie Używanie zwrotów

grzecznościowych Mówienie spokojnym

tonem

ABC zachowania

A •Accidens

B •Behaviour

C• Consequences

PROCESY UCZENIA SIĘ

W jaki sposób uczymy się? Uczenie – proces powstawania na drodze DOŚWIADCZANIA względnie trwałych zmian w zachowaniu się jednostki lub potencjale do zachowania się.

Zachowanie ma znaczenie adaptacyjne

Konsekwencje zachowania

Rodzaje funkcjonalnych zależności między zachowaniem, a jego konsekwencjami

Wzmacnianie Karanie

Wygaszanie

ZACHOWANIA SPRAWCZE

1. Umożliwiają jednostce interakcje ze środowiskiem

2. Dostarczają nowych, bardziej efektywnych sposobów radzenia sobie z ciągle zmieniającym się środowiskiem

3. Nowe i bardziej złożone zachowania są nieustannie nabywane

4. Ich repertuar rozwija się indywidualnie

KSZTAŁTOWANIE

ZACHOWANIA

› Rozwijanie zachowań, które nie występują w repertuarze danej osoby

› Bodźce poprzedzające i konsekwencje

› Poszukiwanie funkcji zachowania › Cierpliwość › Budowanie motywacji – pochwały › Rodzaje podpowiedzi › Jasne instrukcje › Polecenie pozytywne – zrób vs nie

rób

ĆWICZENIA

Jasiu chce usiąść na miejscu siostry w czasie oglądania ulubionej bajki, dokucza siostrze – ciągnie ją za włosy, popycha. Mama zabrania mu oglądać bajkę i wyprowadza go z pokoju. Następnym razem Jasiu siedzi i nie zbliża się do siostry

Wyprowadzenie Jasia z pokoju było: WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

ĆWICZENIA

Ola kłóci się ze swoją starszą siostrą o lalkę, którą ta właśnie się bawi. Dziewczynka marudzi, próbuje wyrwać siostrze lalkę. Ola zaczyna krzyczeć, piszczeć, mocniej wyrywa lalkę. Mama nie może wytrzymać tych krzyków, aby nie słuchać tych krzyków każe starszej siostrze oddać Oli lalkę. Siostra wykonuje polecenie mamy. Ola zaczyna zabierać coraz więcej zabawek siostrze, mama za każdym razem każe siostrze dawać zabawki Oli.

Uzyskanie lalki przez Ole było:

Uniknięcie pisków, krzyków Oli to dla mamy: WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

ĆWICZENIA

Mama stoi z córą w sklepie, dziecko bierze przy kasie lizaka. Mama odkłada go spokojnie. Dziecko zaczyna głośno krzyczeć. Mama czuje się głupio, bo wszyscy ludzie na nią patrzą, nie wytrzymuje i bierze z półki lizaka, daje go dziecku. Dziecko się uspokaja.

Lizak dla córki to:

Uniknięcie płaczu córki i spojrzeń ludzi to dla mamy:

WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

ĆWICZENIA

Tomek chciał oglądać bajkę, tata mu nie pozwolił, ponieważ jedną bajkę już obejrzał. Tomek zaczął kopać, krzyczeć, tupać. Mama w takiej sytuacji zazwyczaj pozwala obejrzeć ostatnią bajkę. Tata nie reagował na to, zajmował się swoimi sprawami i nie zwracał uwagi na zachowanie syna. Po dłuższej chwili Tomek przestał krzyczeć i zajął się zabawą.

Włączenie telewizora na ostatnią bajkę przez mamę dla Tomka jest:

Ignorowanie zachowania syna jest:WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

ĆWICZENIA

Tomek ogląda bajkę, często robi to zbyt głośno. Za każdym razem gdy podgłaśnia bajkę mama wyłącza mu telewizor. Tomek po pewnym czasie przestaje podgłasniać telewizor.

Wyłączenie telewizora jest:

WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

ĆWICZENIA

W czasie lekcji Ula przeszkadza pani w jej prowadzeniu, rozmawia, odwraca się, co chwilę do kolegi. Pani upomina ją „Przestań, bądź cicho”. Ula przestaje rozmawiać i siada ładnie w ławce. Ilość zachowań polegających na rozmowie z kolegą z ławki spadła.

Upomnienie przez panią Uli jest:

WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

ĆWICZENIA

Tomek ciągnie za włosy swoją koleżankę, za każdym razem pani krzyczy na niego, tłumaczy ze tak nie wolno. Ilość zachowań polegających na ciągnięciu za włosy wzrasta, chłopiec robi to coraz częściej.

Uwaga pani jest:

WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

ĆWICZENIA

Pawełek bardzo lubi huśtać się na huśtawce. Jednak podczas huśtania się głośno krzyczy. Za każdym razem kiedy chłopiec zaczyna krzyczeć tata zdejmuje go z huśtawki. Z czasem Pawełek w czasie huśtania się na huśtawce krzyczy coraz rzadziej.

Zdjęcie Pawła z huśtawki jest:

WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

ĆWICZENIA

WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

Krzyś podczas spacerów mocno szoruje butami o nawierzchnię. Mamę bardzo to denerwowało, gdyż co chwila buty były podarte. W związku z tym, chcąc uniknąć kolejnej dziurawej pary butów, mama za każdym razem jak Krzyś zaczyna szurać, zatrzymywała się i stała tak długo aż chłopiec postawił nogi w prawidłowy sposób. Wówczas mama kontynuowała spacer. Dzięki takim spacerom, buty dziurawiły się coraz rzadziej.

Zatrzymanie się podczas spaceru:

ĆWICZENIA

WZMOCNIENIEM POZYTYWNYM WZMOCNIENIEM NEGATYWNYM

KARĄ POZYTYWNĄ

KARĄ NEGATYWNĄ

WYGASZANIEM

Pewno niemowlę płakało w nocy kilkanaście razy dziennie. Mama była już wykończona, nieprzespaną nocą. Za każdym razem, kiedy dziecko płakało musiała iść do łóżeczka, wziąć go na ręce i pokołysać. Wówczas dziecko zasypiało na krótką chwilę. Pewnego dnia zmęczenie matki było tak wielkie ze postanowiła ze dla dobra jej i jej dziecka, dziś prześpi całą noc. Kiedy dziecko płakało mama nie wstawała. Po kilku godzinach płaczu było coraz mniej.

W taki sposób mama zastosowała: