Leren kijken naar praktijkvoorbeelden

Joke Voogt, Studiedag Blended Learning 8 juni 2015

Praktijkvoorbeelden

Het is niet voldoende om alleen maar te kijken naar praktijkvoorbeelden van ICT

toepassingen

Om de vertaalslag te kunnen maken moet het praktijkvoorbeeld worden

ge(her-)interpreteerd naar de eigen onderwijssituatie.

Drie invalshoekenEmergent practices

–Veelbelovende voorbeelden van het gebruik van ICT in het onderwijs om te laten zien hoe ICT kan bijdragen aan het onderwijs van de toekomst

E-didactiekE-didactiek is de inzet van ICT door docenten ten behoeve van het leren en onderwijzen en de (al dan niet) evidence-based redeneringen hierover.

Type ICT-gebruik Het gebruik van ICT in de onderwijspraktijk is essentieel wanneer het inzetten van (een) ICT-toepassing(en) een vereiste is om de leerdoelen en/of het onderwijsleerproces effectiever te bereiken.

Emergent practices

Doelen en inhouden

De relatie tussen lesinhoud en praktijk wordt hersteld o.a. door leerstof in concrete problemen en projecten aan te bieden

Rollen van docenten/opleiders

De docent stimuleert en begeleidt samenwerking tussen studenten

Rollen van studenten/leerlingen

De student is verantwoordelijk (plant en bewaakt eigen voortgang)

Materialen en Infrastructuur

Leren is flexibel in plaats

Emergent practices: Kunst in de school (KIDS)

Opleiding: 2e graads lerarenopleiding Tekenen, Handvaardigheid, Textielvormgeving

Leergebied: Kunstbeschouwing

Studenten: 1e jaars

Verantwoordelijke docenten: kunstbeschouwing, ICT ondersteuner, coördinator

ICT: diverse applicaties (o.a. Adobe Photoshop, Directory), scanners, digitale camera’s PCs en laptops

In het KIDS project maken eerstjaarsstudenten van de lerarenopleiding een virtueel museum voor leerlingen voortgezet onderwijs. Studenten werken in teams en maken verrijkingsstof bij bestaand lesmateriaal. Deze verrijkingsstof is multimediaal. De ICT ondersteuner voegt de groepsproducten samen in het museum.

Materialen en infrastructuur

E-didactiekRollen van docenten

de leraar stimuleert leerlingen, geeft advies en suggesties, stelt vragen; de leraar gebruikt hierbij ICT

Rollen van leerlingen

de leerling is ontwerper (leerlingen produceren zelf, zijn creatief); de leerling gebruikt hierbij ICT

Functie ICT applicatie

faciliteert communicatie (bijvoorbeeld email, sociale media samenwerkings-platforms)

Verwachtingen over verbeteringen onderwijsleerproces

studenten krijgen adaptieve feedback

Verwachtingen over uitkomsten

mijn lesgeven is efficiënter

E-didactiek – Isometrisch tekenenOpleiding: Voortgezet onderwijs

Leerlingen: 1 VWO

Vak: Techniek

ICT-toepassing(en): Digibord met presentatiesoftware, oefensoftware CAD), internet, PCs

De docent laat leerlingen met CAD werken om het concreet uitwerken van ruimtelijke ontwerpen op papier te ondersteunen. De docent geeft aan dat de leerlingen van deze benadering veel meer leren dan wanneer hij isometrisch tekenen met een PowerPoint presentatie uitlegt. Met een presentatie zie je wel hoe het moet, maar het zelf oefenen, daar leer je meer van.

Rollen van leerlingen

Type ICT gebruik

Belemmerend, niet-essentieel, ondersteunend en essentieel ICT-gebruik

Met betrekking tot

• Ontwerp van onderwijs• De doelen van onderwijs• Het onderwijsleerproces (docent en student)• De evaluatie van het onderwijseerproces

Type ICT gebruik

Type ICT-gebruik – Blog maken

Opleiding: Primair onderwijs

Leerlingen: groep 6-8

Vak: Talentenmiddag

ICT-toepassing(en): Activboard, Blog. PC.

De groep leerlingen maken samen een blog. De docent zegt hierover “het doel dat ik probeer te bereiken is het delen van informatie […] daarom is ICT een heel belangrijk middel in deze les.” De docent speelt in op op de behoefte van leerlingen om een eigen stukje te delen op internet.

ICT-gebruik – reflectie van de docent

Doelen – essentieel ICT gebruik“[…] leerlingen zijn heel talig bezig door de berichten die ze erbij schrijven en dat kan alleen door middel van ICT-gebruik.”

Onderwijs leerproces - leerlingen – ondersteunend ICT-gebruik:“Het enthousiast maken van kinderen gaat veel gemakkelijker op deze manier, omdat ze toegang hebben tot heel veel dingen die hen interesseren […].”

Evaluatie - essentieel ICT gebruik: “Over 4-5 weken hebben wij weer een middag met deze groep samen en ik ga kijken wat ze in de tussentijd op hun blog hebben gezet. Ik ga daar ook actief op reageren, zodat ik weet ‘ze zijn er mee bezig, het wordt actief gebruikt’, dus in de tussentijd actief stimuleren. […]”

 

Impact van praktijkvoorbeelden op

denken handelen• Bevestiging bestaande

opvattingen

• Uitbreiding bestaande opvattingen

• Ontwikkeling strategisch denken

• Verwerpen van het praktijkvoorbeeld

• Oppervlakkig gebruik.

• Adoptie en/of imitatie.

• Adaptatie.

Kenmerken van praktijkvoorbeelden

BronnenDe Jaeger, K., Verplanken, L. & van Braak, J. (2015). Essentieel ICT-gebruik in de

onderwijspraktijk. Kwalitatief vervolgonderzoek bij het project Didactische ICT bekwaamheid. Interne publicatie.

Tondeur, J., Pareja Roblin, N. van Braak, J., Fisser, P., & Voogt, J. (2013). Praktijkvoorbeelden als bron voor professionalisering. Weten wat werkt en waarom, 2,3, 22-29.

Voogt, J, Sligte,H., den Brok, P. Van den Beemt, A., van Braak, J., Verplanken, L. (2014). Onderzoeksvoorstel e-didactiek. Interne publicatie.

Voogt, J., van Braak, J., Heitink, M., Verplanken, L., Fisser, P., & Walraven, A. (2013). Didactische ICT-bekwaamheid van docenten. Enschede, Gent, Nijmegen: Universiteit Twente, Universiteit Gent, ITS. http://www.kennisnet.nl/uploads/tx_kncontentelements/Kennisnet_verslag_definitief_11022014_didactische_ict_bekwaamheid.pdf

Voogt, J.M. & Odenthal, L.E. (1999). Met het oog op de toekomst. Een studie naar innovatief gebruik van ICT in het onderwijs. Enschede: Universiteit Twente.