Prof.dr. halit hami oz 10-sağlık kurumlarında bilgi sistemi-hastane bi̇lgi̇ si̇stemi̇ni̇n türleri̇

Salk Bakanl Hastane Otomasyonu ereve lkeleri

SALIK KURUMLARINDA BLG SSTEMLER

HASTANE BLG SSTEMNN TRLER

Prof.Dr. Halit Hami Z

Kafkas niversitesiMhendislik Mimarlk FakltesiBilgisayar Mhendislii Blm BakanBilgisayar Yazlm Anabilim Dal Kars, Trkiye

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi1

1Kafkas niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Bilgisayar Mhendislii BlmProf.Dr.Halit Hami Z

Bilgi:niversitelerimizde Salk Meslek Yksek Okullarnda verilen

SALIK KURUMLARINDA BLG SSTEMLER

Derslerinde yardmc renim materyali olarak hazrlanan bu sunum AIKRETM FAKLTES YAYINI NO: 1819 dokmenndan yararlanlarakVe

6 slayt bir sayfada olmak zere print edilerek ayn zamanda ders notu olarak da kullanlabilecei gz nne alnarak toplamda 18 sunum olarak hazrlanmtr.

Dier sunumlarla ilgili bilgiler bu sunumun sonunda verilmitir.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi2

HASTANE BLG SSTEMNN TRLERHBS; klinik bilgi sistemleri, ynetimsel ve finansal sistemler ve stratejik karar destek sistemleri eklinde balk altnda toplanabilir. Bununla birlikte, uygulamada HBSnin iki boyutu vardr. Bunlardan biri idari boyut (ynetim bilgi sistemi) dieri ise klinik bilgi sistemidir.

dari boyut ierisine finans, malzeme, personel, teknik konular, eitim ve hastanenin genel ilevleri girer.


HASTANE BLG SSTEMNN TRLERKlinik bilgi sistemleri ise hasta merkezli bilgi sistemleridir. Burada gerek ayaktan gerekse yatarak tedavi edilen hastalara ilikin veriler bulunur ve kullanlr.

Klinik bilgi sisteminin bir boyutu klinik dallar sistemi, dier boyutu da klinik destek sistemleridir.

Klinik bilgi sistemlerinin kapsamnda; i hastalklar, kardiyoloji nroloji, ocuk hastalklar, kadn-doum, cerrahi, psikiyatri, youn bakm, acil, radyasyon onkolojisi ve benzeri klinik dallar ile ilgili bilgi sistemleri bulunur.

Klinik destek sistemleri ise radyoloji bilgi sistemi, biyokimya, patoloji, hematoloji ve benzeri laboratuvar bilgi sistemleri ile eczaclk hizmetleri ve hemire bilgi sistemini ierir. Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi4

Ynetim Bilgi Sistemleri (Management Information Systems)YBS, kurumlarda bilgi retimi ve bilgi akn dzenleyen bilgisayar tabanl sistemlerdir. Orta kademe yneticilere bilgi salamak ve genellikle ynetsel denetim amacyla kullanlmaktadr.

YBS, kurumun deiik alanlarnda uygulanan faaliyet ileme sistemi verilerini ve bilgilerini kullanmakta, bunlardan yneticinin ihtiya duyduu zetler, raporlar, tahmin, analiz sonular, vb. bilgileri retmektir.

Bu sistem, geni hacimli veri ilemlerinde ve yapsal problemlerin zmnde baaryla kullanlmakta, ancak srekli karlalmayan, zel karmak karar problemlerinde yeterince etkinlik salamamaktadr.

Kurumsal evreyle ilgili sorunlarda ynetim bilgi sisteminin ynetsel kararlar destekleme gc snrl kalmaktadr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi5

Ynetim Bilgi Sistemleri (Management Information Systems)Birok hastanede bilgi sistemleri ynetime bilgi salamak ;

hasta creti, cret bordrosu, muhasebe kaytlar gelitirmek zere hazrlanan paket programlardr.

Genellikle bu paket programlar donanm ile birlikte satn alnmaktadr.

zlenen baka bir yol ise bilgisayar ve programn kiralanmasdr.

Ynetim bilgi sistemleri, HBSlerin bir alt sistemi olarak kurulabilmektedir.


Ynetim Bilgi Sistemleri (Management Information Systems)Hastane ynetim bilgi sistemleri genellikle; kaynak kullanm ve programlama sistemlerinden, mali ynetim sistemlerinden malzeme ve tesis ynetim sistemlerinden, personel ynetim sistemlerinden olumu bir btnleik YBSdir. YBS genellikle;Programlama sistemleri,nsan kaynaklar ynetimi bilgi sistemi,Muhasebe ve finansal ynetim sistemleri,

Malzeme ynetimi sistemleri,

Ofis otomasyonu eklinde snflandrlabilir.


Programlama Sistemleri (Scheduling Systems)Programlama sistemleri; hastane kaynaklarndan en iyi ekilde yararlanma, talebi karlama, bte dzenleme, orta ve uzun vadeli planlama konularnda hastane yneticisine yol gstermektedir.

Hastane kaynaklarnn etkin olarak kullanmn, bte dzenlemesi ve uzun vadeli planlama yapmay; dolu yatak oran, ortalama yat sresi gibi istatistik bilgilere dayal olarak yapmay salar.


Programlama Sistemleri (Scheduling Systems)Programlama sistemleri, daha nce hastaneye kabul edilmi hastalarn tan, operasyon ve tedavilerinin sonular ve hastann ya, cinsiyeti gibi verilere dayanarak hesaplanan ortalama yat ve ilem srelerinin belirlenmesi ve yeni bavurular deerlendirmede kullanlabilir.

Bu deerlendirme sonucuna gre gelecek dnemlerin hasta younluu belirlenebilir.

Bu kapsamda polikliniklerde n kayt ve randevu sistemi ok nemli ve gereklidir.

Bu sistemle hastalarn nceden polikliniklerden hizmet alacaklar gn ve saatler belirlenebilir.

Ayrca sistem sayesinde yaplacak analizler ile poliklinik ve kliniklerden hizmet alan hastalarn tiplerine, haftann gnlerine ve gnn saatlerine gre bo geen zaman oranlar hesaplanabilir.

Hastane yneticileri bu bilgiden yararlanarak grev dalm programlanmasn daha kolay ve daha isabetli yapabilir. Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi9

Programlama Sistemleri (Scheduling Systems)Sonu olarak salk hizmetleri organizasyonlarnda ok eitli hizmetlerin planlanmasn desteklemek iin kullanlan programlama bilgi sistemlerinin kullanm alanlar u ekilde snflandrlabilir:Poliklinikler iin hasta atama programlamas,Yatan hastalar iin gelimi yatak rezervasyonu ve n kabul sreleri oluturma,Operasyon odasnda cerrahi programlama,Klinik laboratuvar veya radyoloji laboratuvarlarnda srdrlen hizmetler iin hasta programlama.


nsan Kaynaklar Ynetimi Sistemleri (Human Resources Information Systems)Salk sektr emek youn bir sektrdr. Salk hizmetleri organizasyonlarnn en nemli kayna alanlardr. KYBS, insan kaynaklar ynetiminin pek ok alannda kullanlmaktadr.Bu alanlardan bazlar aada verilmitir: gren kaytlarnn korunmas (bordro sistemi ile ilikilidir.),nsan gc planlamas,Hekim ve dier salk profesyonellerinin ie alnmas,Pozisyon kontrol ve alan maliyetlerinin tahsis edilmesi,gren memnuniyetinin izlenmesi,Performans ve verimlilik analizi.


nsan Kaynaklar Ynetimi Sistemleri (Human Resources Information Systems)Dolaysyla KYBS, hastane personelinin zlk dosyalarnn tutulmas ve saklanmas, alma analiz raporlarnn kartlmas, personelin verimlilii ve kalite kontrol ile ilgili bilgi salanmas gibi konular ieren sistemlerdir ve aadaki verilen ilevleri yerine getirmektedir:Hastane alanlarnn kiisel dosyalarnn tutulmas ve saklanmas,Gerekli durumlarda bu dosyalardan bilgi alma, dzeltme ve yeni kaytlarn eklenmesi,

Otomatik olarak grev denetiminin salanmas,

Hastanenin her maliyet merkezine ait alma analiz raporlarnn kartlmas,

Personel problemlerini aa kartacak raporlarn retilmesi,

alanlarn zel yetenek ve belge durumlarnn bilinmesi,Hastane cret bordro sistemine bal olarak igc giderlerinin maliyet dalmnn hesaplanmas,alanlarn verimlilii ve kalite kontrol ile ilgili bilgi retilmesi.


Muhasebe ve Finansal Ynetim Sistemleri (Accounting and Financial Management Systems)Muhasebe ve finansal ynetim sistemleri, bir rgtn kaynaklarnn oluumunu, bu kaynaklarn kullanlma biimini,

rgtn ilemleri sonucunda bu kaynaklarda meydana gelen art ve azallar ve

rgtn finansal adan durumunu aklayan bilgileri reten ve bunlar ilgili kii ve kurululara ileten sistemlerdir.

Gnlk muhasebe ilemlerini yrtmek ve mali ilemlerin denetim ve deerlendirilmesinde kullanlacak mali raporlar hazrlayarak yneticilerin bilgilendirilmesi konularnda salk kurulularna fayda salamaktadr.


Muhasebe ve Finansal Ynetim Sistemleri (Accounting and Financial Management Systems)Finansal bilgi sistemleri salk hizmetleri organizasyonlar esas alndnda;kaynak tahsisi, gelir yaratma, mal ve hizmetlerin bedellerinin denmesi ve operasyon maliyetlerinin izlenmesini desteklemektedir.

Bu konudaki nemli uygulamalar aada sralanmtr:Hasta muhasebesi, faturalama ve alacaklarn hesaplanmas sreci,

Bordrolarn hazrlanmas ve hesaplarnn tutulmas,Bteleme ve harcama raporlar,Maliyet muhasebesi; direkt maliyetler ve yklenen maliyetlerinin hesaplanams,

denmesi gereken hesaplar,

Finansal raporlama.


Muhasebe ve Finansal Ynetim Sistemleri (Accounting and Financial Management Systems)Salk hizmetleri alannda en nemli sorun, gelir-gider dengesinin salanarak salam bir yap ierisinde bymektir. Mali bilgiler, hastanelerde ilem performansn gsterme asndan ynetime yardmc vazgeilmez bir unsurdur. Bu bakmdan mali bilgi sistemi, hastanelerde verimlilik performansn deerlendirmede yneticilerin vazgeemeyecekleri bir bilgi kaynadr.

Buna gre bir mali ynetim bilgi sisteminin amalarn u ekilde sralamak mmkndr:Gnlk muhasebe ilemlerini yrtmek,Yatrm kararlarnda giderin en aza indirilmesi iin gerekli saysal bilgileri salamak, Verimli ve etkili mali alt bilgi sistemleri gelitirmek,

lemlerin denetim ve deerlendirilmesi amacyla ynetime bilgi salamak.


Malzeme Ynetimi Sistemleri (Materials Management Systems)Hastane ynetimlerinin bilgisayar destekli malzeme ynetim bilgi sistemine gemelerinin en nemli sebeplerinden biri, hastaneye girii yaplan ve kullanlan her tr malzemenin ynetim kademesi tarafndan takip ve kontrolnn yaplabilmesini salamaktr.

Her tr demirba ve sarf malzemesinin tketimi ynetim tarafndan sk bir ekilde denetlenebildii takdirde hastanenin gelir gider dengesini optimum dzeyde tutmak daha kolay olacaktr.


Malzeme Ynetimi Sistemleri (Materials Management Systems)Malzemenin satn alnmas, depolanmas, stok kontrol, yiyecek listelerinin hazrlanmas ve denetimi, kullanlan ara-gerelerin bakmlarnn planlanmas malzeme ynetiminin konularndandr ve hastanelerde malzeme ynetimi bilgi sistemleri u amalar iin kullanlmaktadr:Malzeme ihtiya planlamas,Sipari verme,Envanter kontrol,Satnalma,Hasta bakmna datlan malzemelerin maliyetleri iin denek ayrma.


Malzeme Ynetimi Sistemleri (Materials Management Systems)Hastanelerde ara gere ve malzeme istekleri bilgisayar destekli satn alma sistemine girdi olarak ilenebilir.

Bu isteklerin sisteme girilmesi ile birlikte btede mali karlklarnn olup olmad kontrol edilir ve gerekli mali izin alndktan sonra sipari talimat hazrlanabilir.

Eer malzeme hesab bte limitlerinin zerine km ise talep yapan birim ya da kii uyarlr ve hesabn izlenmesi iin ilgili denetiye iletilir.

Talep edilen malzeme teslim alnd zaman da alnd kayd bilgisayara girilir ve ilk kayt ile karlatrlr.

Otomatik satn alma sistemlerinin ou, hastane deme emri hesabna dorudan bal bulunmaktadr.

Bazlar ise, seilmi kalemleri otomatik olarak yeniden sipari verebilmektedir.

Gnmzde pek ok ila ve tbbi malzeme tedarikisi salk hizmetleri organizasyonlarnn elektronik verilerden yararlanarak satclara sipari vermesini salayan otomatik sipari sistemleri kullanmaktadrProf.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi18

Ofis Otomasyonu (Office Automation)Bilgisayar sistemleri dier pek ok sektrde kullanld gibi salk hizmetleri organizasyonlarnda da ofis uygulamalarnn desteklenmesinde kapsaml bir ekilde kullanlmaktadr.

Ofis otomasyonu uygulamalar unlar kapsamaktadr:Mesajlarn gelitirilmesi,

Elektronik posta,

Takvim ve grme programlarnn srdrlmesi,

Proje ynetimi,

Ynetimi bilgilendirme.


Karar Destek SistemleriKarar Destek Sistemleri (KDS), yar yaplandrlm ve yaplandrlmam durumlarda veya ne ynde bir karar verilmesinin tam olarak kestirilemedii hallerde,

karar vericilere modeller, bilgiler ve veri ynetme aralar sunan interaktif bilgi sistemleri olup,

karar vermenin yeterliliini gelitirmekten ok, etkinliini gelitirmeyi hedefleyen biliim sistemleridir.


Karar Destek SistemleriKDS, ilk kez karlalan zgn sorunlarn zm iin yneticilerle etkileim iinde bulunan, veri ve model kullanmada yardmc olan bilgisayar destekli bilgi sistemidir.

Bilgi salama, model oluturma ve veriyi dzenlemek iin yneticiye yol gstererek salk kurumlarnda planlanmam problemleri zmek iin kullanlr.

Karar destek sistemleri, ynetim bilgi sistemlerine gre daha karmak veri analizlerini ve bilgi retimini salamaktadr.

Veri alt sistemi ve modelleme alt sistemi olarak iki temel bileenden olumaktadr.

Veri alt sistemi, sorunla ilgili kararlarda gerekli olan bilginin retilmesinde ihtiya duyulan veriyi elde etmektedir.

Modelleme alt sistemi ise bu verileri eitli modeller ve istatistiksel yntemlerle analiz ederek zmler retmektedir.


Karar Destek SistemleriKarar destek sistemi, sorunun zm aamalarn kolaylatrarak karar vericiyi desteklemektedir.

lk olarak sorunla ilgili verileri kullanarak bilgiler retmekte ve bu bilgilere dayal olarak bir zm ortaya koymaktadr.

Sorunla ilgili olarak ynetici de bir zm retmekte, ardndan da bu zm karar destek sistemine girdi olarak vermektedir.

Karar destek sistemi de bu zme dayal olarak sonular retmektedir.

Ynetici tekrar baka bir zm sisteme girmekte ve sonular izlemektedir.

Bu sre, en uygun sonu alnncaya kadar srmektedirProf.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi22

st Ynetim Bilgi Sistemist dzey yneticilere faaliyet sonularn veya genel faaliyet koullarn izlemek iin kullanacaklar bilgileri temin etmektedir.

Bu sistemler baz durumlarda st ynetim karar destek sistemleri olarak adlandrlmaktadr.

Ynetim bilgi sistemi, standart biimi bulunan raporlar salamaktadr.

Ancak bu raporlar problemlerin ve yeni koullarn analizinde yeterli etkinlik gsterememektedir.

Karar destek sistemi, bu konuda yardmc olmakta ancak kullanm uzmanlk gerektirmektedir.

st ynetim bilgi sistemi, yneticilerin gereksinim duyduklar anda ve biimde bilgi elde etmelerini salamaktadr.

Bu sistemin bir dier zellii, kullanm kolaylnn bulunmasdr.

Bu sistemin kullanclar sadece st yneticiler olmasna karn, sistem olduka maliyetli olduu iin sistemin kullanm snrldr.


Klinik Bilgi Sistemleri (Clinical Information Systems)Klinik bilgi sistemleri (KBS), hasta bakm ile dorudan ya da dolayl ilgisi olan sistemlerdir.

Klinik bilgi sistemleri hasta bakmn desteklemek iin organize edilmi bir ekilde bilgilerin oluturulmas, depolanmas ve yeniden kullanlmasn salayan sistemlerdir.

KBS, tan ve tedavi hizmetlerini destekleyen, hekimlerin klinik kararlar daha etkili bir biimde almalarn salayan bilgileri reten bilgi sistemi olarak tanmlanabilir.

Bu tanmdan hareketle, odak noktas hasta bakm hizmeti ve klinik uygulamalar olan, bu alanla ilgili her trl bilgiyi, resim, yaz, grnt ve ses formatnda toplayan, ileyen, saklayan, gsteren, ileten ve karar vermede kullanlan sistemler klinik bilgi sistemleri olarak isimlendirilebilirler.


Klinik Bilgi Sistemleri (Clinical Information Systems)KBS, girilerin dzenlenmesi, sonularn raporlanmas, bilgisayar destekli tbbi tehizat ve klinik karar destek sistemleri gibi ok geni bir ilev alann kapsayabilir.

KBSnin temel amac salk hizmetleri uygulayclarnn uygun zamanda, tam olarak klinikle ilgili bilgilere ulamasn salamak sureti ile hasta bakmn desteklemektir.

Tan ve tedavi kararlarnn alnmas ve uygulanmas faaliyetlerindehekim ve dier salk personelini destekleyerek etkili ve kaliteli hizmet sunumunu kolaylatrmaktr.

Salk kurumlarnn dier birimleri ile entegre biimde alarak, hekimin istekleri dorultusunda tetkiklerin yaplmasn ve sonularnn tekrar hekime ve gerekli birimlere aktarlmasn salayabilmektedir.


Klinik Bilgi Sistemleri (Clinical Information Systems)KBSnin gelitirilmesinde YBSne nazaran baz olumsuzluklar ve glkler yaanmtr.

Bunun ana sebebi, KBS ile ilgili almalarn byk bir finans kayna ve emek gc gerektirmesidir.

Bu sistemlerin ok gvenilir ve dikkatli bir tasarmn rn olmas arttr.

Bu bilgi sistemlerinin gvenirliliini salayabilmek iin baz zel artlarn yerine getirilmesi gerekir.

Bu artlar u ekilde sralamak mmkndr:Bu sistemleri kullanacak personelin dikkatlice seilmi ve iyi yetitirilmi kiilerden olmas,Bilgisayar sistemlerinin ve yazlmn kullanlmasnda gvenliin, gizliliin mutlaka salanmas,Kullancy tantan bir kodlama sisteminin oluturulmas ve terminallerden yetkili kiilerin dnda giri yaplmasn nleyici; bir gvenlik sistemi ann mutlaka kurulmas.


Klinik Bilgi Sistemleri (Clinical Information Systems)almalar KBSnin hem hastalar hem de salk personeli iin birok yarar saladn gstermitir.

Hastalarn hizmet iin bekleme sreleri azalm ve daha iyi ve etkin tbbi kayt ve bilgiye yeniden ulam kolaylatrmas sebebiyle hasta bakm kalitesini artrmtr.

Yardmc salk personeli ile doktorlar arasndaki iletiim kolaylamtr.

Sistemin gelitirilmesi, tehis ve tedavisi iin standartlar gelitirilmesi salanmtr.

Elde edilen bilgiler sayesinde hastalarn sosyal ve ekonomik altyaplarna ilikin verilerle tbbi verileri ilikilendirerek salk hizmetlerinin daha iyi planlama ve deerlendirilmesini salamtr.


Klinik Bilgi Sistemleri (Clinical Information Systems)Bilgi teknolojilerinde yaanan gelimeler, salk kurulularnn klinik bilgi sistemi ile entegre olmasn ve bu gelime, tbbi bakm hizmetlerinin daha gvenli etkin ve hasta odakl yrtlmesini salamtr.

Bu sistem, ila etkileim kontrol, sipari girii gibi bulgularn elektronik ortamda toplanmasna destek olmaktadr.

Bu uygulamalar; hastalk etkenlerinin erken bir srete ortadan kaldrlmas,

kalitenin gelitirilmesi,

tbbi hatalarn azaltlmas,

bakm ynetiminin gelitirilmesi,

salk personelinin verimliliinin arttrlmas,

ynetsel etkinlik ve hasta memnuniyeti gibi olumlu gelimeleri beraberinde getirmektedir.


Laboratuvar Bilgi Sistemleri (Laboratory Information Systems)Laboratuvar bilgi sistemi (LBS), laboratuvarn toplama, dorulama ve test sonularn raporlama ilevlerini destekleyen bilgisayar tabanl bir sistemdir.

Dolaysyla, laboratuvardaki ilemleri test kararndan balayarak raporlama ilemine kadar takip eder.

Laboratuvar sistemlerinde hastalar iin gerekli olan laboratuvar testleri servis veya dier terminaller yoluyla istenmekte ve otomatik laboratuvar donanmndan kan sonular servis terminallerine dorudan iletilmektedir.


Laboratuvar Bilgi Sistemleri (Laboratory Information Systems)LBS, hastaya ilikin verileri alarak, eitli ilemlerden geirdikten sonra gerekli sonular retmektedir.

Bilgisayarlarn yardm ile laboratuvarlar arasnda da karlkl iletiimin gerekletirilmesini kolaylatrmaktadr.

LBS, hastane laboratuvarlarnn tm bilgi ynetim ihtiyalar dnlerek hazrlanm, bilgi ilem srecinin daha kolay ve daha etkin kontrol edildii, daha hzl ve daha verimli i aknn saland bir bilgi ynetim sistemidir.

Bu sistemler, i akn kolaylatrarak sistemi kullananlara ve sistemden etkilenenlere birok faydalar sunmaktadr.

Sonular servislere on-line olarak aktarlabilmekte; esnek, normal ve patolojik deer aralklar tanmlanabilmekte, byk bir hasta arivi oluturulabilmekte ve kaytlardan istatistik raporlar elde edilebilmektedir.


Laboratuvar Bilgi Sistemleri (Laboratory Information Systems)LBS; test ilemlerini otomatik olarak yapmak ve laboratuvar verilerini ilemek biiminde, iki aamal ilevi stlenmektedir.

Test yapan laboratuvar aletlerini bilgisayara balayarak bulgularn sonularnn alnmas ve hasta dosyalarna ilenmesi salanr.

Bir hastane laboratuvar bilgi sistemi her birimde bamsz olarak alabilecei gibi laboratuvar otomasyon sistemine balanarak da alabilir.

Bir LBS; test isteklerinin kayd, rnek toplanmasn programlama ve test ilemleri, tamamlanan test sonularn kaydetme, ilgili yerlere hemen iletilmesi gereken test programlarn dzenleme, hastaya ait test zetlerini hazrlama, laboratuvara ait istatistik bilgileri karma, laboratuvarn ynetim kademesince denetimi ve kalite kontrol iin gerekli kaytlar tutma ilevini stlenmektedir.


Laboratuvar Bilgi Sistemleri (Laboratory Information Systems)Laboratuvar bilgi sistemi, alet otomasyonu ile bilgi ilem ilevlerinin birlikte yrtld bir ynetim bilgi sistemidir.

Sistemin amac yatan hastalar, poliklinik hastalar ve dorudan bavuran hastalara ait laboratuvar isteklerinin kaydedilmesi ve alnacak her trl laboratuvar rneinin karmasn nleyecek otomatik etiketlemeyi yapmasdr.

Bu sistemle hastadan test rnei alndktan sonra, otomatik olarak btn ilemler tamamlanmakta ve sonu bildirilerek kayt edilmektedir.

Bu sebeple laboratuvar bilgi sisteminin hastane bilgi sistemine bal olmas gerekmektedir.

nk test sonularnn hasta veri dosyasna aktarlmas ve tanmlanan testlerin numara ve tiplerinin hasta muhasebe kaytlarna geirilmesi ve parasal karlnn ortaya konulmas bu ekilde mmkn olabilir.

Ayrca, yaplan laboratuvar tetkiklerinin maliyet analizleri ve istatistikleri yapabilir.


Laboratuvar Bilgi Sistemleri (Laboratory Information Systems)Sonu olarak bu sistemler genellikle hem bilgi oluturulmas, hem de laboratuvar ynetim srelerini desteklemekte ve gnmzde aada verilen ilevlerin yerine getirilmesinde yaygn bir ekilde kullanlmaktadr:Temel verilerin analizi,Test sonularnn toplanmas ve datm,Test zmlemelerinin izlenmesi,Laboratuvar srelerinin dokmantasyonu,Envanter kontrol, aknn izlenmesi,Laboratuvar verimliliinin deerlendirilmesi.


Eczane Bilgi Sistemleri (Pharmacy Information Systems)Eczane bilgi sistemleri (EBS) hasta bakmnda ila kullanm, ila stok ve ynetimi faaliyetlerini kapsamaktadr.

Hastane eczanelerinde geni bir bilgi ilem ihtiyac mevcuttur.

lalarn;siparii, stoklanmas ve datmnn dikkatli biimde denetimi, azda olsa tbbi hatalardan kanmak zere gvenli kaytlar tutmak ve saklamak bir zorunluluk olarak karmza kmaktadr.

Ayn zamanda muhasebe ve karllk hesaplar iin de bilgi sistemine ihtiya vardr.


Eczane Bilgi Sistemleri (Pharmacy Information Systems)EBS, bamsz veya hastane bilgi sistemine entegre olarak alabilmektedir.

Genelde bamsz eczane bilgi sistemleri;

ilalarn etkileimi, ilalarn denetimi, ila siparii ve envanter kontrol, hastalara ila datmnn denetimi, ilalarla ilgili bilgi birikiminin oluturulmas ve hasta borlarnn hesaplanmas konularna ynelik gelitirilmilerdir.

Hastane bilgi sistemlerine bal eczane bilgi sistemlerinde, hastane yneticileri veya yetkililer kullandklar bilgisayar vastasyla verilen ilalar eczane bilgi sistemine girerek annda grme ve denetleme imknna sahiptir.


Eczane Bilgi Sistemleri (Pharmacy Information Systems)Merkezi bilgi ynetim sistemine sahip eczane sistemlerinde ila siparileri, hastann muayene veya tedavi olduu servislerdeki terminallerden giri yaplarak verilmektedir.

la istekleri hastann kimlii eklenmi ve etiketli basl kt halinde eczaneye iletilmekte, ila stokunu takip ve hasta borcunun kartlmas ilemleri otomatik olarak yaplmaktadr.

Bu tr sistemler genellikle ila datm ve ila kullanmnn izlenmesinde kesinlik ve verimlilii artrmaktadr. Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi36

Eczane Bilgi Sistemleri (Pharmacy Information Systems)la bilgi sistemlerinin genel ilevleri unlar kapsamaktadr:On-line talep girii,Verilen ilalarn kaytlar,Birbiri ile uyumlu ilalarn kontrol,Datm raporlarnn otomatik olarak yedeklenmesi,Alerji incelemesi yapma.


Eczane Bilgi Sistemleri (Pharmacy Information Systems)Eczane bilgi sistemleri, eczane faaliyetlerinin yannda tedavi hizmetlerini de desteklemektedir.

la bilgi sistemleri hasta reetelerini izlemekte, hastalara verilen ilalar takip etmekte, ilalarn dozu ve yan etkileri hakknda salk personelini uyarmaktadr.

la bilgi sisteminin dier klinik bilgi sistemleri ile entegre edilmesi nemlidir.

rnein bir hekim bir hasta iin verilecek ilalar talep ettii zaman hastann mikrobiyolojik ve kan profillerini girmek zorundadr.

Hekim laboratuvar deerleri ve ila verimliliini ayn zamanda izleyebilmelidir.

Sistemler eitli klinik sistemlerinden elde edilen bilgilerin entegrasyonunu desteklemeli ve salk bakm sunucularnn verileri grafik olarak izlemesine izin vermelidir.


Radyoloji Bilgi Sistemleri (Radiology Information Systems)Dijital radyografi ile elde edilen panoramik grntler bytlebilmekte, zerinde eitli grnt ileme (image processing) ilemleri yaplmakta ve zellikle belli bir blgeye odaklanarak daha detayl grntler elde edilebilmektedir.

Dijital radyografi bu zellii ile hastann en dk miktarda radyasyon almasn ve hzl bir ekilde tehisinin konmasn salar. Doktorlara ise detayl grnt ve zamandan tasarruf imkn verir.


Radyoloji Bilgi Sistemleri (Radiology Information Systems)Son yllarda biliim teknolojilerindeki hzl geliim, grntleme sistemlerini de etkilemitir.

Konvansiyonel grntleme sistemlerinin yerini bilgisayar destekli grntleme sistemlerine (magnetik rezonans, bilgisayarl tomografi, gama-kamera vb.) brakmtr.

Bu srete resimli grnt ve iletiim sistemi (Picture Archiving and Computer Systems-PACS) kullanm da gelimitir.

Bu sistem sadece saysal grntlerin fiziksel depolanmas deil, grntlerin izlenebilecei, tekrar ulalabilecei bir veri taban sistemidir.

PACS sistemleri, yksek kayt kapasitesi isteyen medikal grntlerin saklanmas ile ilgili olan sorunu amak amac ile ortaya atlmtr.

PACS, hastanelerde tan amal grntleme sistemlerinden elde edilen grntlerin, film ve kt ortamnda elde edilen grntlerin yerine saysal ortamda monitrlerden izlenmesi, bilgisayar belleklerinde saklanmas ve gerektiinde bunlarn tekrar arlarak monitrden izlenmesi ilemlerini kapsamaktadr.

Bu sistemlerin kullanm ktsz ve filmsiz bir hastane ortam oluturmaktadr.


Radyoloji Bilgi Sistemleri (Radiology Information Systems)Radyolojideki yeni gelien konulardan birisi de grnt rehberli tedavi ve bilgisayar destekli cerrahi yntemlerdir.

Bu yntemlerde alma istasyonlarnda boyutlu rekonstrksiyonlar yaplarak, bu grntler zerinde cerrahi giriimlerin nceden planlanmas, simlasyon yaplmas, protezlerin fabrikasyonu mmkn olabilmektedir.

Ayrca hacim bilgisinden yzey bilgisi elde edilerek sanal endoskopi (sanal bronkoskopi ve kolonoskopi) yaplabilmektedir.


Radyoloji Bilgi Sistemleri (Radiology Information Systems)PACS, rntgen, ultrason, MR, bilgisayarl tomografi, mamografi gibi tp alannda kullanlan grnt kaydedici cihazlarn salad grntlerin tek bir kaynaktan ynetilmesini salamaktadr.

PACS kavramndan grnt ileme ve deerlendirme sreleri tamamlandktan sonra;istemde bulunan doktorun kendi bilgisayarndan,

radyoloji uzmannn raporuna ve ekindeki grntlere ulaabildii,

bunlar hastann dier bulgular ile birlikte deerlendirebildii ve

gerekli durumlarda, grntlerin, amacna uygun znrlklerde,

kurum ann dndaki kii veya kurumlara ulatrlabildii

bir iletiim sistemi anlalmaldr.

Bu anlamda bir grnt ve iletiim ynetimi salanabilmesi iin PACS'n radyoloji bilgi sistemi ile btnleik almas gereklidir.


Bu sistemler ierisinde DICOM (Dijital Image Communication in Medicine) standard ad verilen standart bir medikal grnt format da kullanlmaktadr.

DICOM standard ile hasta hakknda sadece medikal grnt deil, beraberinde ek bilgiler de saklanabilir.

Manyetik rezonans grntleme, bilgisayarl tomografi, ultrasonografi, anjiografi ve dijital radiografi cihazlarndan elde edilen grntler, DICOM standardna dntrlerek yerel a aracl ile PACS sunucusuna iletilir.

PACS sunucusu gelen bu grntleri alarak gerekli ayrtrmalar yapar ve grntlerin kalc olarak saklanaca veri taban sunucusu (database server) ve dosya sunucusuna (file server) iletir.

Bu ilem tamamlandktan sonra radyoloji birimlerinde ve doktorlarn kendi bilgisayarlarnda bulunan istemci ara yzleri kullanlarak grntlere ulalabilir, zerinde grnt ileme ilemleri yaplabilir, tehis ve tedavi iin notlar eklenebilir ve grntlerin raporlar alnabilir.


Radyoloji Bilgi Sistemleri (Radiology Information Systems)PACS sistemlerinden beklenen baka zellikler de vardr. Bunlar sralamak gerekirse;ok ayrntl medikal grntleri kaydedebilmelidir.Sistem disk kapasitesi istenildii zaman istenildii kadar artrlabilir olmaldr.Medikal grntler zerinde, sunucudan yer kazanmak iin asla yksek oranda kaypl bir sktrma yaplmamaldr.PACS sistemleri saysal sonu reten medikal grntleme cihazlar ile senkronize alabilmelidirler.Medikal grnt saklanrken standart olarak kabul edilen DICOM formatnda saklanmaldr.Hizmet snrsz ve kesintisiz olmaldr.Gn ierisindeki youn alma temposuna ayak uydurabilecek performansa sahip olmaldr.Sunucular ve istemciler arasndaki veri iletiimi yksek mertebelerde olmaldr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi44

Radyoloji Bilgi Sistemleri (Radiology Information Systems)PACS bu alanda da yaygn olarak kullanlmakta ve aada belirtilen avantajlar salamaktadr:ok byk boyutlardaki bilgi ve grntye kolay eriime imkn salamaktadr.Farkl yerlerde bulunan doktorlarn yorumlar sayesinde daha iyi ve abuk tehis konulmasna imkn vermektedir.Uzaktan eriime izin vermesi zamandan kazanmay beraberinde getirmektedir.Kopyalanan grntlerin saysal hale dntrlmesi ileminde gerekecek byk depolama alanlar sayesinde, maddi tasarruf salanmasna imkn tanmaktadr.Minimuma indirgenmi personel, kayp dosyalar ve insan hatalarnn nlenmesi sayesinde daha iyi bilgi ynetimine imkn salamaktadr.Byk hastanelerde 2-3 ylda yatrmn kendisini karlamas mmkndr.


Hemirelik Bilgi Sistemleri (Nursing Information Systems)Hemirelik bilgi sistemleri hasta bakm dokmanlarn kapsamna alan hemirelik srelerinin llmesi ve deerlendirilmesini otomatik olarak gerekletiren bilgisayar tabanl sistemlerdir.

Klinik ve ynetsel adan hemire bakm srecini destekleyen zel ilevlere sahiptir.

Bu sistemler hemire bakm planlarnn belirlenmesi, hazrlanmas ve uygulanmas, personel programlama ve hemirelik kaynaklarnn belirlenmesi gibi ilevlerde kullanlmaktadr.


Hemirelik Bilgi Sistemleri (Nursing Information Systems)Salk kurulularnda, hemirelerin asl grevi hasta bakmdr.

Bununla beraber yaplan aratrmalar, hemirelerin zamanlarnn byk bir blmn hasta bakm ile ilgili olmayan, eitli dokmanlar doldurmak gibi iler iin geirdiklerini ortaya koymaktadr.

Gnmzde bu tr sorunlarn zm iin bilgisayar temelli hemire dokmantasyon sistemi kullanlmaktadr.

Bu sistemler hemirelerin tehis, tedavi ve hastalk ynetimi ile ilgili faaliyetlerini, yaplandrlm ya da serbest metin formatnda kaydetme imkn vermektedir.

Bu sistemlerin, dokmanlarn hazrlanmas iin harcanan zaman azaltma, kaliteyi ve verilerin kullanlabilirliini artrma ve sonuta yksek kaliteli ve etkili hasta bakmna destek salama gibi faydalar vardr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi47

Hemirelik Bilgi Sistemleri (Nursing Information Systems)Hemirelik bilgi sistemini tanmlayan genel zellikler u ekilde sralanabilir:Hasta bakm karar destei:order girii, bakm planlama, deerlendirme, bakm dokmantasyonu, grev ak emas, ilala tedavi idari kaytlar, hasta duyarll ve hasta eitimi,Ynetim uygulamalar:kadrolama/programlama, grev sorunlar, verimliliin izlenmesi ve kalite ynetimi),Hemirelik eitimi ve aratrma.


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Klinik karar destek sistemleri (KKDS) salk uygulayclarnn klinik karar vermelerine yardmc olmak iin dzenlenen her trl bilgisayar uygulamasn kapsamna almaktadr. Bu sistem;

hasta bakmnn gelitirilmesi, klinik detaylarn izlenmesi, rencilerin ve personelin eitimi, klinik aratrmalarn desteklenmesi ve klinik rehberlik konularnda tavsiyelerde bulunan bir sistemdir.

KKDS, hekimlere veya dier salk personeline alaca klinik kararlarda destek salayan bilgisayar programlardr.

Gncel bilgiler ile hastaya zel bilgileri kullanarak, hekimlerin hastay en iyi biimde deerlendirmesine yardm eder.

Bu ynyle KKDS hekimlere; hastalklara tan koyma ve tedavi gelitirme ile ilgili kararlarda yardmc olmaktadr.


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)KKDSnin temel amac, hastann problemlerinin tehis ve tedavisinde hekime gerekli olan bilginin dzenli ve kullanma uygun bir biimde, mmkn olan en ksa srede, tedavinin yapld noktada, kullanlabilir formatta ve tedavi srelerini engellemeyecek tarzda hazr bulundurulmasdr.

KKDS;klinik tan srelerinin maliyeti hakknda bilgi verme, klinik bilgi ynetimi, ila etkileimleri ve dikkat gerektiren dier klinik olaylar iin uyar mekanizmalar gelitirme, ila reete yardm, literatr tarama, klinik klavuzlar ve protokoller, kalite deerlendirme rutin srelere ilikin hatrlatclar, hastann problemleri ile ilgi alternatif test ve tedaviler, hastayla ilgili zel bilgiler sunmaktadr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi50

Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)KKDS doktorlarn hastalarla ilgili en iyi karar verebilmesi iin destek salayan biliim sistemi uygulamalardr.

Bu sistemler en gncel bilgileri doktorlarn emrine sunarak karar vermelerine yardmc olmak amacyla tasarlanmaktadr.

Bilginin ok abuk eskidii ve artan bilgi miktarna bal olarak doktorlarn karar vermesinin daha da g bir hale geldii durumlarda karar almaya yardmc olmaktadr.

Bu sebeple bu sistemlerin genel erevesi, hasta verilerinin toplanarak doktora ileten sistemle ve doktorun karar vermesine yardmc olmak zere hastaya ait verileri ieren, tbbi bilgilerin karlatrlmasn yapan sistemler olarak tasarlanmaldr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi51

Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Karar destek sistemlerinin oluturulmasnda iki ayr yntem uyguland sylenebilir:1. Dorudan sinyal ilemlerinin uyguland yntem (EKGnin yorumlanmas ve EEG analizi gibi).2. Tbbi dnce yrtme ile karar veren yntem (laboratuvar tetkiklerinin yorumlanmas ve ona gre karar retilmesine ynelik deerlendirmeler gibi).


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Bu sistemlerden ikinci yntem birinci ynteme nazaran gvenilirlii daha az olan bir yntemdir ve bu yntem asla bir doktorun yerini tutamaz.

Burada ama, doktora bir takm n bilgiler sunarak, dikkatinden kamas sz konusu olabilecek baz hususlar grmesini salamaktr.

Bu sistemler, bilgisayardan elde edilen ve tanya yardmc olan bilgilerin yannda hastay izleme ve tedavi konularndan da yararlanmak zere gelitirilmi sistemlerdir.

Bilgisayarda oluturulan tedavi protokol ve uyar sistemleri, radyasyon tedavisi planlama sistemleri, bilgisayarl hasta takip sistemleri gibi rnekleri iermektedir.


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Bu sistemler;

hastaln tespiti, tedavi seenekleri, hangi ilacn kullanlmas gerektii gibi konularda nitelikli bilgiye sahiptirler ve gncel bilgileri hastaya ait zel bilgilerle birletirerek, hekimlerin hastay en iyi bir ekilde deerlendirmesi ynnde yardm eder.

Baz klinik karar destek sistemleri, klinik ve finansal bilgi depolarn bir araya getirerek, hizmet sunumunun, maliyet bilgilerinin ve klinik performansn deerlendirilmesi ilevini yerine getirebilmektedirler.


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Pasif ve aktif klinik karar destek sistemi olmak zere iki tr klinik karar destek sistemi vardr.

Pasif karar destek sistemi, hasta ile ilgili bilgileri toplayan rgtleyen ve hekimin kullanmna sunan bilgi sistemleridir.

Bu sistemin temel ilevi karar seeneklerini retmek deil, hekime dorudan bilgi salamaktr.

Aktif karar destek sistemi, hekime tan koyma ve tedavi plan gelitirmede dorudan yol gsterir.

Sistem hasta verileri ile tbbi bilgileri birletirerek hekimlere karar nerileri salamaktadr ve uzman sistemler, bilgi ynetimi iin aralar ve anmsatma, uyar sistemleri olarak 3 guruba ayrlmaktadr.


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Uzman sistemler: Uzman sistemler, temelde uzman bir insan dzeyinde problem zmede, insan bilgisini youn biimde kullanan bilgisayar programlardr.

Bu balamda uzman sistemler ancak bir uzman insann zebilecei karmak problemlerin bilgisayar ile zmne imkn salayan bilgisayar temelli sistemler olarak tanmlanabilir.

Bu sistemler hem uzman olmayanlar tarafndan problemlerin zm hem de uzmanlar tarafndan bilgili yardmclar olarak kullanlmaktadr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi56

Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Uzman sistemler, genellikle zel bilgi ve deneyim gerektiren, iyi tanmlanamayan grevlerin yerine getirilmesini salayan bilgisayar uygulamalarn iermektedir.

Hastala tan koyma kimyasallarn analizi gibi konularla ilgili karar verme srelerinde kullanlmaktadr.

Belirsizlik ortamnda, iyi tanmlanamam bir soruna tehis koyma ve sorunu zmek iin model tasarlama konularnda uzmanlarn almalarna katkda bulunmaktadr.

Bu sistemler, bir uzmann problem zme aamalarnda izledii yollar kullanmaktadr.


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Uzman sistemlerin ana esi bulunmaktadr. Birinci e; tp uzmanlar tarafndan gelitirilen bilimsel tabandr (knowledge base).

Bilimsel taban, belirli hastalk grubuyla ilgili kararlarn nasl alnacan ortaya koymaktadr.

kinci e hastadan alnan bilgilerdir.

nc e ise, kurallara dayal sonular reten motorlardr (rule-based inference engines).

Bu motorlar, hastadan elde edilen bilgileri ve bilimsel tabanda bulunan bilgileri referans kabul ederek iler ve hekimin kullanmna sunar.

Kuskusuz uzman sistemlerin baars, byk lde, bilimsel tabann geniliine ve karmlar reten motorlarn kullanld kurallarn mantkl dnme gcne baldr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi58

Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Bu programlar hastalarn zel verilerine dayal tavsiyeler ve deerlendirmeler sunar.

Temel olarak karar teorisine ya da maliyetfayda yaklamna dayanan bir mantkla hareket eder. Bazen de problemlerin zm iin saysal yaklamlardan faydalanabilir.

Baz tehis yardmclar (rnein DxPlain gibi) dar alandaki etiyolojik ihtimaller durumunda, farkl tehisleri veya ek bilgileri nerebilir.

Internist gibi programlar hastann semptomlarn deerlendirerek en olas tehisi koyabilir.

Baz sistemler ise klinik balamda hasta kaytlarn zetler ve yorumlar.


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Bilgi Ynetimi in Aralar: Salk kurulularnda bilgi ynetimi, gelimi i istasyonlar yardmyla gerekletirilir.

Bu istasyonlar bilginin depolanmas ve geri arlmas iin gerekli olan altyapy salar.

Bilgi ynetim aralar, hekimlerin ve salk personelinin ihtiya duyaca bilgi ve verileri salamakla birlikte, zel bir kararn alnmasna yardm etmezler.

Byle bir durumda problemin zm iin gereksinim duyulan bilgiler temin edildikten sonra, karar verme ilemi hekime braklr.


Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Anmsatma ve Uyar Sistemleri:

Hastalk semptomlar ile hastalk arasndaki ilikiyi ortaya koyan olaslklar, istatistiksel bilgiyi kullanarak karr ve karar vermede yol gsterir.

Bu tr programlar, kullanclarn problemleri ve tehis yntemlerini hatrlamalar iin dizayn edilir.

Bu sistemler tipik olarak potansiyel anormalliklerin gsterilmesini ya da belirli bir standard iine alan cevaplarn listesini ihtiva eden basit bir mantk kullanr.

Hekim ve dier salk personeline, tedavi srecinin muhtemel sonular hakknda uyarlarda bulunur.

Bylece arzulanmayan tehlikeli sonucun ortaya kmas nlenmi olur.

zellikle youn bakm nitelerinde kullanlr ve ila etkileimine neden olacak bir ilac yazmasna uyar yoluyla engel olur.

Benzer ekilde eczaclk karar destek sistemleri; muhtemel ila etkileimleri ile ilgili uyarlar vererek kullanclarn dikkatinin bu alana ekilmesini salarken, laboratuvar karar destek sistemleri; anormal deerleri belirler veya bu anormal deerlerle ilgili muhtemel aklamalarn listesini verir.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi61

Klinik Karar Destek Sistemleri (Clinical Decision Support Systems)Klinik karar destek sistemleri salk bakm hizmetlerinin kalitesini gelitirmekte ve doktorlarn hastalklar erken tehis etmesine yardmc olmaktadr.

Hastalklarn erken tehisi ise doktorlarn tedavi iin verdii ura sresini azaltmakta, daha az harcama ile daha yksek getiriler elde edilmesini ve sonuta tm salk bakm maliyetlerinin azalmasn salamaktadr.

KKDS, ihmale bal hatalar nlemekte, yanl ila kullanmnn nne gemekte ve ila yan etkilerini ortadan kaldrmaktadr.

Tbbi bakm esnasnda hekimlerin hafzalarna olan ihtiyac azaltarak salad uygun tbbi bilgiler ve hasta bilgileri yardmyla klinik karar verme ilemine destek salamaktadr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi62

Bilgisayar Destekli Hasta Takip Bilgi SistemiBilgisayarlar zellikle youn bakm nitelerinde hastann durumunu izlemek amacyla yaygn biimde kullanlmaktadr.

Hastann yaam fonksiyon belirtileri bilgisayar tarafndan srekli takip edilerek, herhangi bir olumsuz durum ortaya ktnda grsel ve iitsel uyarlar aracl ile hekim ve salk personelinin dikkatini ekmekte ve acil mdahale salanmaktadr.


Bilgisayar Destekli Hasta Takip Bilgi SistemiHasta takip sistemlerinde bilgisayar, hastann yaam sinyallerini srekli olarak izlemek ve periyodik olarak fizyolojik verilerini gstermek ilevini stlenmektedir.

Bu sistemde hastann kalp at, kan basnc, oksijen saturasyonu, vcut ss ve solunum says gibi hayati fonksiyonlar monitrlerden srekli olarak takip edilmektedir.

lk aamada hastaya balanan izleme donanmndan elde edilen analog veri, bilgisayarda ilenecek ve grntlenecek biimde saysal ekle dntrlmekte ve bu veriler bellekte saklanarak, periyodik olarak ya da istenildiinde grntlenebilmektedir.

Hasta izleme sistemi; youn bakm nitelerinde hasta yatann yannda bulundurulaca gibi bilgi aktarm amacyla uzaktaki bir youn bakm merkezine de balanabilmektedir.

Youn bakm nitesi olarak bilinen bu sistem, hasta bakm, kayt tutma ve personel kullanmn dzenleme amalar ile gelitirilmitir.


Klinik letiim SistemleriHastane ierisindeki direkt iletiim genellikle telefon yardmyla salanmaktadr.

Ancak, telefona ulamn ou zaman mmkn olmamas ve acil bir durumda detayl bilgi salamaktan yoksun olmas, hasta bakmnda etkinliin dmesine sebep olabilmektedir.

Mobil iletiim aralarnn hastane klinik uygulamalarnda kullanlmas, bahsedilen sorunlarn zmne ve salk bakm iin gereksinim duyulan bilgi ihtiyacnn tam olarak karlanmasnda byk katk salamaktadr.

Bu nedenle hastaya bakm salayan ekip yeleri arasnda iletiimin etkin, verimli ve srekli bir ekilde salanmas iin klinik iletiim sistemleri gelitirilmitir.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi65

Education

Prof.dr. halit hami oz 10-sağlık kurumlarında bilgi sistemi-hastane bi̇lgi̇ si̇stemi̇ni̇n türleri̇