QELQI

Qelqi i zakonshëm është përzierje e silikateve komplekse ,të cilat gjatë ftohjes nga gjendja e shkrirë nuk kristalizojnë por ngurtësojnë gradualisht duke ruajtur strukturën amorfe të gjendjes së lëngët.

Vetitë e qelqit

Lëng i tejftohur Ka viskozitet jashtëzakonisht të lartë Forcat e kohezionit në temp. të zakonshme janë

të mëdha Tejdukshmëria Qëndrueshmëria kimike e lartë ndaj veprimit te

ac. të tretësirave të kripërave Fortësi të lartë Përcjellshmëria termike e vogël Qëndrueshmëria termike e vogël E metë e tij – thyeshmëria e lehtë

Llojet e qelqeve Rreth 90% e qelqit të prodhuar

është qelq i zakonshëm ( qelq natriumi – kalciumi).

Qelq natriumi –kalciumi përmban: - 65-75 % kuarc ,

-15-18 % oksid natriumi,-10-20 % oksid kalciumi - përqindje të vogël e oksid alumini III.Qelqi kristal

Prodhimi i qelqit Përgatitja e përzierjes së lëndëve të para

Shkrirja Pastrimi dhe homogjenizimi i masës së shkrirë

Formimi i objekteve Përpunimi përfundimtar i produktit

Lëndët e para të prodhimit të qelqit

Ndahen në: Kryesore (qelq formuese):-rëra kuarcore e pastër (kuarcite të bluara imët)-sodë e kalcinuar ose sulfat natriumi -potazë -shkumës (gur gëlqeror)-magnezit-alumin ose kaolini-acid borik ose boraks -minium

Ndihmëse :-okside metalesh -metale ose jometale që mbeten në formë koloidale

Si përgatitet qelqi i zakonshëm ?1. Përgatitet një përzierje rëre silicore ,karbonat

natriumi e karbonat kalciumi duke shtuar edhe mbeturina qelqesh të thyera (50%)

2. Vendoset në furra të shkrirjes së qelqit 3. Me rritjen e temp. zhvillohen disa procese kimike

fizike.4. Mënjanohet uji ,prishen rrjetet kristalore ,ndodh

shpërberja e karbonateve në okside .5. Objektet e qelqit formohen nga masa e shkrirë ,kur

masa është ende e lëngët dhe duhet të ftohet para se qelqi të humbas plasticitetin e vet.

Mënyrat e formimit të objekteve prej qelqit

Me fryrje Me stampim Me derdhje

Fryerja Me dorë ose me stampa. Mënyra e parë: Punëtori merr pak brum me një pipëz metalike dhe

duke e fryer formohet nje fluskë që me anë të lëvizjeve merr formën e sendit që duhet prodhuar.Mënyra e dytë:Kur fryerja bëhet me stampa fluska vendoset në stampe ku vazhdon fryerja ashtu që masa e qelqit të puthitet pas faqeve të brendshme të stampës metalike .Përdoren sidomos tek makinat automatike Poce ,shishe ,gota etj.

Glassblowing.wmv

Stampimi Sasia e nevojshme e qelqit vendoset

në stampë ku ngjeshet ose fryhet që të marrë në saktësi formën e stampës.Kjo shërben pë të prodhuar sende të plota me forma të ndryshme .

Derdhja

Është një proces në të cilin masa e qelqit të shkrirë derdhet ne stampa të përshtatshme ku merr formën e dhënë .Prodhohen objekte artistike ,qelqe për aparate optike etj.

Mënyra për prodhimin e fletëve të qelqit

Në sip. të qelqit vendoset një varkë prej materiali zjarrdurues.Varka zhytet në masën e qelqit në mënyrë që niveli i të qarës të jetë më poshtë se niveli i lëngut .Brumi del nga e qara në trajtë flete e cila tërhiqet lartë nga qifte cilindrash.Qelqi ftohet gradualisht dhe prehet në kreun e mekanizmit të tërheqjes.

Projekt i punuar nga :

Arta Gegaj Fatjona Hoxhaj Genta Jusufi Edona Sallahu Genta Ukimeri

Klasa 11b