1. 1. RebabnmeHz. Sultan Veled
2. 2. T.C. Konya Valilii l kltr ve Turizm Mdrl Yaynlar Yayn No: 214 Rebabnme Yazan Hz. Sultan Veled Mtercim Nideli Hakk Erolu Osmanl Alfabesinden Gnmz Alfabesine eviren Amber Gneysel Editr - Hazrlayan ve Sadeletiren smail Koak Grafik tasarm Emre Baaran Arka Kapak Fotoraf Kanikey Gven, Symbike Gven n Kapak Resmi Kasmpaa Mevlevihanesi rebabilerinden, Sal Emir Efendi Camii ve tekke- si eyhi Haimi Osman Efendinin torunu Sreyya Baba (19. yy) Bask, Cilt Kristal Ltd.ti. +90.212 2179777 / stanbul Bask Tarihi Kasm - 2011 STANBUL ISBN 978-605-359-504-5 Bu kitap, T.C. Konya Valilii l Kltr ve Turizm Mdrl tarafndan Babakanlk Tantma Fonunun katklaryla bastrlmtr. Bilgi in: Konya l Kltr ve Turizm Mdrl Aziziye Mah. Aslanl Kla Cad. No:5 Karatay - Konya /Trkiye Tel: +90.332. 353 40 21/22 - 351 10 74 Fax: +90.332.353 40 23 350 64 61 Web Site: www.konyakultur.gov.tr E-Mail: konyatourism@kulturturizm.gov.tr
3. 3. iii Sultan Veled TAKDM Hz. Mevlnann retileri zerine kurulan Mevlevlii messeseletiren Baheddin Sultan Veled, 25 Nisan 1226da Karamanda dnyaya gelmi- tir. Hz. Mevlna, Semerkandl eyh erefddinin kz Gevher Hatunla ev- liliinden dnyaya gelen ok sevdii oluna Sultnl-Ulem (limler Sultn) olarak anlan babasnn adn vermitir. Hz. Mevlnann, babasnn vefatndan sonra Seyyid Burhneddin Mu- hakkik Tirmiznin manev terbiyesine girmesi gibi, Sultan Veled de, baba- snn Cenb- Hakka vuslatnn ardndan elebi Hsmeddine tb olmu; ancak elebinin vefatndan sonra babasnn makamna gemitir. k, rif, lim ve kmil mridler vastasyla uzun asrlar boyunca in- sanl gzellie, iyilie, dorulua, sevgiye, hogrye, ksaca gzel ahlka dvet eden Mevlevliin; bunu gerekletirecek mekn, dstr ve icr usllerini mkemmel bir ekilde ortaya koymasnda en byk millerden biri phesiz hi Sultan Veleddir. Onu Ulu rif elebi ve Dvne Mehmed elebi gibi mhim ahsiyetler takip eder. Akn gerek hrriyet olduunu idrk eden, merkezinde ak bulunan, et- rafna da dalgalar hlinde ak yayan Hz. Mevlnay en iyi anlayan ve anla- tan Sultan Veled, Deldiim inciler o akp duran derydandr (Mesnev), bu kitap (Rebabnme) merd-i Hdnn (Hz.Mevlna) vgs iin yazlmtr. diyerek beslendii kayna aka belirtir. Hakikaten Sultan Veledin yazd eserler incelenir, daha ok dikkatlere sunulur ve istifade edilirse babasnn izinde giden byk bir ahsiyet oldu- u hemen anlalacaktr. Sultan Veled, Eer ak ile akn gam olmasayd, bu kadar gzel szleri kim syleyecek ve kim iitecekti. diyerek babasnn at ak ehrhnda y- ryecek, Rebbn, Cenb- Hdvendigra mahsus ve it olduunu bile- rek eserine rebabla balayacak ve adn Rebabnme koyacaktr. Rebabtaki iniltiyi neye nispetle daha da oaltarak Konyada 2 Kasm 1312de Hakka yryen Sultan Veled, Hz. Mevlnaya kar duyduu hrmet, ballk ve yolunu gelitirmek iin harcad byk gayretin bir mkfat olarak babasnn kble tarafna yanna, adeta kucana tevd edilir. Bir bakma baba oul ney ve rebabla irad faaliyetlerini bir ba- ka hlde devam ettirmektedirler. Sultan Veledin ve eserlerinin nemini idrakle Rebbnmeyi Osman- l Trkesine tercme eden merhum Hakk Erolunu rahmet ve minnetle anyor; gnmz harflerine aktaran sayn Amber Gneysel ile sadeletirerek yayna hazrlayan sayn smail Koaka kranlarm arz ediyorum. alma- dan bizi haberdar ederek eserin basmna vesile olan Trk Musikisini Ara- trma ve Tantma Grubu Mdr sayn Yrd.Do.Dr. Rahmi Oru Gvene teekkr de benim iin fs zevkli bir vazifedir.
4. 4. iv Rebabnme dr. man zevk ve evkten ibarettir. buyuran Sultan Veledi rahmet, min- net ve kranla anyor, yolumuzu aydnlatacak Rebabnmesini ehl-i dik- katin nazarlarna takdim etmekten byk bir bahtiyarlk duyuyorum. Vakt-i erfler hayrola Dr. Mustafa IPAN l Kltr ve Turizm Mdr Hz. Mevlnann 738. Vuslat Yldnm Uluslararas Anma Tren- leri kapsamnda gerekletirilecek olan Uluslararas Sultan Veled Sempozyumuyla tevafuk ederek dikkatlerinize sunduumuz bu eser iin emei geen herkese teekkr ediyorum. Akta kemle erenler iin zevl yoktur. Devlet, Hakka vsl olann-
5. 5. v Sultan Veled MTERCMN FADES Cenab- Hakkn tevfikiyle tercmem 165 gnde hitama erdi. Birok kusur ve hatalar bulunaca muhakkaktr. nk brhan- kalemim gibi natamam bir lgat kitabndan baka mracaatgahm yoktur. Tercmenin btn arl- lisan hakkndaki sathi bilgime ykleniyordu. Bu gayr msait erait iinde byle etin bir ie girimek lgnca bir hareket saylrd. Bunu takdir etme- mi deildim. Hatta iin azameti karsnda rkp kalmtm. Fakat Allahn ltfu ve dostlarn teviki, sonra da cehaletim bana cesaret verdi. Balanan i baa kar. diyerek baladm. Hamdolsun baa kt. Birok kusurlaryla be- raber bir eser meydana geldi. El zr inde kiramin nsi makbuln1 Yzp gedm bu deryann yznden Eger dalsam muhakkak gark olurdum. Mtercim Hakk Erolu. 1 zr insanlarn cmertleri katnda makbuldr.
6. 6. vii Sultan Veled NSZ Ak lemine dair birok szler ve srlar vardr ki ifade ve anlatmlara s- maz. Hak Teala onlar rebab gibi sazlardan ortaya karr. nsze Rebabnmeden alnan bu szlerle balamamz, kitabn mahiyeti- ne dair sz sylemenin zorluunu bir nebze olsun ifade edebilme abasdr. Bu nedenle srrna vakf olmann mkll aikr olan bu eserin ieriine dair deerlendirmeyi okuyucunun irfanna emanet etmekten baka bir yol olmadn dile getirmekle yetinmek gerekliliinin ho gryle karlanaca- n mit ediyoruz. Eserin mahiyet ve muhtevasndan ziyade hazrlanma safhasna ilikin bir deerlendirmeyle sz Sultan Veled Hazretlerine brakmaya gayret edece- iz. Yaklak bir buuk yl kadar nce, Yard. Do. Dr. Rahmi Oru Gven, yapt bir seminerde Rebabnmenin bir tercmesine ulatklarn ve sade- letirilmesi gerektiini dile getirdiinde yetersizliimize deil yol aanlarn kudretine yzmz evirdiimizden olsa gerek bu zor ie talip olduk. Ki- tabn bu gne kadar gzlerden sakl kalm olan Osmanlcas Dr. Eran - rak tarafndan ktphaneden bulunmu ve ilk okumas Amber Gneysel ta- rafndan gerekletirilmiti. Metin bize kadar ulat. lk almann ardndan metnin yeniden okunmas gerekliliini grdk ve tekrar okuyarak sadele- tirmeye gayret ettik. Metinleri sadeletirirken mmkn mertebe tercmeye sadk kalmaya altk. Cmleler bu gn kullandmz gramatik yap asn- dan problemli gibi de grnse tercmedeki haliyle aktarmaya gayret ettik. Metnin aslnda iaret edilen ayet ve hadisler ile baz Arapa ve Farsa blm- lerin Trkelerini bularak anlamlarn dipnotlarda vermeye altk. Sadeletirme tamamlandktan sonra elimizdeki tercmeyi kitabn Farsa aslyla karlatrarak tercmenin gvenilirliini anlamaya gayret ettik. Olu- an imknlar bu konuda bizi fazlasyla rahatlatacak kadar ok noktada mu- kayese yapma frsat verdi. Her bir makalenin giri blmleri ve kitabn bir- ok blmnden birok beyit Farsasndan tetkik edildi. Ve kusurlaryla be- raber de olsa elinizdeki sadeletirilmi metin ortaya kt. Elinizdeki bu eser Amerikadan, Afganistana kadar birok kiinin eme- iyle olutu. Her birinin ismini burada zikretme imkn olmasa da her birine ayr ayr ve gnlden teekkr ederiz. Kitabn oluumundaki en byk etken elbette ki Rahmi Oru Gven oldu. O olmasayd bu gn rebabdan da Rebabnameden de bahsetmemiz belki mmkn olmayacakt. Yapm olduu almalarla tm dnyada re- babn namelerinin gnllere ulamasn salad gibi yapt tevik ve ger- ekletirdii faaliyetlerle de Rebabnamenin oluumuna vesile oldu. Kendi- sine teekkr etmek bizim amzdan cretkrlk saylr.
7. 7. viii Rebabnme kapak tasarmndan tm dzenlemelerin yaplmasna ve hemen hemen her aamada emei olduka fazladr. Kendisine gnlden teekkrlerimi suna- rm. Osmanlca blmlerin okunmasnda iinden kamadm her noktada yardmn esirgemeyen Prof. Dr. Yaar Aydemire de gnlden teekkr ederim. Onun destei olmasa metnin mkl blmlerini aamazdm. Byk bir hogryle vakit ayrp Arapa blmlerin birounu okuyan Yrd. Do. Dr. brahim zaya da teekkr ederim. Kitabn Farsa aslndan tetkikini yapmama imkn salayan mtercim Erturul Ertekine ve Yasemin Yancya, deerli arkadalarm Banafsheh Sayyada ve Behruz Dijuriana da ayr ayr teekkrler ederim. Rahmi Oru Gvenin gerekletirdii 66 Gn 66 Gece Sema programna katlp bana yardmc olan fakat isimlerini hatrlayamadm dier tm ranl arkadala- ra da teekkr ederim. Ayrca kitabn imlasnn kontrolnde yardmlarn esirgemeyen retmen arkadalarm Osman Esmer ve Fatma Eri Hamzaya oka teekkrler ede- rim. Ve nihayet kitabn yaynlanmasna imkn salayan Konya l Kltr ve Tu- rizm Mdr Sayn Mustafa pana da teekkrler ederim. Burada ismini anamadmz ve emei geen tm herkese can gnlden teekkr ederim. almamzn kusurlarnn ho grlmesi, rastlanan kusurlarn ksa za- manda giderilebilmesi dileiyle. smail Koak Rebabnmenin sadeletirilmi metninin oluturulmasnda en ok emei geen kii eim Fatma Koaktr. Osmanlca metnin okunmasndan, sadele- tirilmi metnin tetkikine kadar her aamada emeini benden esirgemedii ve ayrca alabilmem iin her trl skntya katlandndan dolay kendisine ne kadar teekkr etsem azdr. Bu kitaba oka emek eden bir dier isim ise Emre Baarandr. Kitabn
8. 8. REBABNME Sultan Veled (k.s.s.) An sz, insan ak eder. nsan da kadar salam olsa, Bir saman p gibi kaldrr atar.
9. 9. 2 Rebabnme (SAYFA 1) YAZILI SEBEB Bu srlarla dolu Mesnevi-i Manevinin yazl sebebi udur: Gnl ehli kiilerden byk bir zat bu acizden, hakkmdaki sevgi ve iyi ni- yetine binaen, talep etti ve yol gsterdi. Dedi ki: Hoca Senai Rahmetullah- Aleyhin lahinmesi vezninde bir kitap yaz- mtnz. mit ederim ki Cenab- Mevlana kaddese sirrahu hazretlerinin mesnevisi vezninde de dier bir eser vcuda getirirsiniz, bu suretle o vezne aina olan kardelerimizin de hatrlarn ho etmi olursunuz. nk Bi- nev ez ney1 vezni, onlarn tabiatnda okuya okuya birlemi, salamlam- tr. Zaten yazdnz btn iirlerinizde Mevlana Hazretlerine benzemek, onun konularn ele almak ve incelemek amacn gtmektesiniz. Yazacanz bu yeni eserin, Mesnevi-i erif vezninde olmasyla da Hazrete tabi olma ve benzeme abas daha mkemmel olarak salanm olacaktr. O zatn bu ynlendirmesini kabul ettim ve Rebabn, Cenab- Hdavendigara mahsus ve ait olduunu bildiim iin kitabma Rebab ile baladm. Hazret-i Mevlana, Mesnevisinde buyurmulard ki: Ney, undan dolay ikayet ediyor: Kamlktan kesilmi, dostlarndan uzak derek garip kal- mtr. Neyin sesinde bir inlemeden fazla ey yoktur. Rebabda ise bir ok inilti ve perianlk vardr. Rebabn btn malzemesi (deri, kl, tel ve ahap) gariptir. Her biri kendi vatanndan, kendi cinsinden ayrldklar iin inliyor ve feryat ediyorlar. Demek oluyor ki Rebabdaki iniltiler, neyden daha ok ve daha eitlidir. Gerek neyde gerek rebabda vesairedeki inleme ve ikayetler, birer benzet- me, birer mecazdr. Bunlarn inleme ve ikayetleri hakikatte unun iindir ki: bunlar ezeli bilgi ierisinde zaten varlard. Suret lemine gelince Eser olarak baka bir leme dtk, sanatkarn ma- nevi birlikteliinden ayrldk diye ikayet eder ve o birliktelik ve btnle tekrar kavumay isterler. Hakikatte ise, bunlar da birer istiaredir. Gerek ney, gerekse rebabla kastedilen, aklar ve taliplerdir ki ahd elestte2 de btn enbiya ve evliyann mukaddes ruhlaryla beraber me- hur hum cemun ledeyn muhdarn3 sz gereince o ilahn tertemiz huzurunda birletikten sonra yce ihbitu4 fermanna bal olarak ruhlar leminden maddi leme atldklar iin ney gibi, rebab gibi feryad ederler ve 1 "Dinle neyden" Hz. Mevlana'nn mesnevisinin ilk beytinin balang kelimeleri. 2 Araf 7/172 Hani Rabbin (ezelde) demoullarnn sulplerinden zrriyetlerini alm, onlar kendilerine kar ahit tutarak, Ben sizin Rabbiniz deil miyim? demiti. Onlar da, Evet, ahit olduk (ki Rabbimizsin) demi- lerdi. Byle yapmamz kyamet gn, Biz bundan habersizdik dememeniz iindir. 3 Yasin suresi 36/53 Sadece korkun bir ses olur. Bir de bakarsn, hepsi birden toplanp huzurumuza karl- mlardr. 4 Bakara 2/38 nin oradan (cennetten) hepiniz. Tarafmdan size bir yol gsterici (peygamber) gelir de kim ona uyarsa, onlar iin herhangi bir korku yoktur, onlar zlmeyeceklerdir dedik.
10. 10. 3 Sultan Veled ayrldklar lemi hatrlama, gzelliini dnme ve o bulumann zevkini anarak asl vatanlarna dnme arzusuyla alarlar ki bilinir Hubbul-vatan minel-iman5 buyrulmutur. zet olarak, hakikat gzyle baklnca, gerek manzum, gerek nesir btn sylediimiz ve syleyeceimiz, Adem (a.s.)in devrinden beri sylenen ve bundan byle de sylenecek olan szlerin hepsinin de birer istiare olduu grlr. Yoksa esas konunun ierii, gerekte, ne sylenmitir, (SAYFA 2) ne de sylenebilir. O halde bu szlerin faydas nedir? Fayda udur ki, anlatlmas mmkn olmayan bu halin byk bir i ve nihayetsiz bir devlet olduunu syleye- rek herkesin talep ve rabetini o tarafa ynlendirebilmektir. Mesela, bali ol- mam bir ocua: Mahbubun dudaklar eker gibi tatldr. denilse, ocuk, kendi kendine bir kyas ve karm yapar, der ki: Mademki eker tatldr, mahbubun dudaklarnn da onun gibi tatl olmas gerekir. Halbuki, ocuk, bu zevki bali olmadan evvel duyamaz. Bunun gibi, fakirliin nimeti ve o sonsuz gzelin gzellii, enbiya ve ev- liyann bu husustaki aklamalarnn hakikati de hakkyla bilinemez. Nasl ki demilerdir: Men lem yezuk lem yarif - Tatmayan bilemez. (SAYFA 3) 5 Vatan sevgisi imandandr.
11. 11. 4 Rebabnme BSMLLAHRRAHMANRRAHM MAKALE 1 Bu erh, unu beyan edecektir ki u erefli ve in min eyin ill yusebbihu bi hamdih6 ayet-i kerimesi gereince yerin, gn btn zerreleri Cenab- Hakk tespih etmektedirler. Btn eya, tespih ediyor olunca, rebabn da tespih edenlerden olmas lazm gelir. nk rebab da bir eydir. u kadar var ki onun tespihini ancak gnl ehli olanlar (ruhaniler, arifler) duyar. Ehl-i zahir ise onu alg ve elence kabilinden dinlerler. Bu makale, unu da anlatacaktr ki, Allhu nrus semvti vel ard7 ayet-i kerimesi gereince; btn eya, Cenab- Hakkn nuru ve parltsyla doludur. Daha dorusu, Cenab- Haktan baka hibir ey mevcut deildir, btn varlk ondan ibarettir. u kadar ki, Hak Teala Hazretleri kemal-i gayretinden tlsmclk ve gz- baclk etmitir. Bundan dolay yaknlarn en yaknn, biz, uzaklarn en uza- grr ve akta olan hakikatleri gizli sanrz. Halbuki onlar, meydana ge- lilerindeki mkemmelliklerinden dolay (son derece akta olduklarndan) sakl ve gizli grnmektedirler. Bu makalede u da sylenecektir: Knt kenzen mahfiyyen...8 Hadis-i Kutsisi delaletiyle, btn varlk aktan ibarettir, btn lem aktan domu, aktan vcuda gelmitir. Hayr, er, fayda, zarar hlasa herey talepten (mu- habbetten) hasl olmutur. Talep olmasayd hi bir ey vcut bulmazd. Talepler de akn paralarn- dandr. Bundan dolay, kesin bilgiyle bilindi ki lem, aktan vcuda gelmi ve ak ile ayakta durmaktadr. Nasl ki demilerdir: BEYT Ger ak nebdi u gam ak nebdi endn suhan-i nagz ki gofti ki endi? Tercme: Eer ak ile akn gam olmasayd, bu kadar gzel szleri kim syleyecek ve kim iitecekti? Rebabn iniltisinden, sesinden her trl ak nktelerini dinleyin. Daima in- leyerek ve seslenerek der ki Ya Rabbi! Ya Rabbi!Ya Rabbi! Yaratan ve ben- zersiz olan sensin, her istediini yardmcya muhta olmadan yaratrsn. Bu dnyay bizim iin yarattn.Ve zerine gnl cezbedici naklar ektin. Gay- retinle balar icat ettin ve cmlesini rem balar gibi ssledin. (SAYFA 4) Gl, 6 sra suresi 17/44 Yedi gk, yer ve bunlarn iinde bulunanlar Allah tespih ederler. Her ey onu hamd ile tes- pih eder. Ancak, siz onlarn tespihlerini anlamazsnz. O, halmdir (hemen cezalandrmaz, mhlet verir), ok balayandr. 7 Nur suresi 24/35 Allah, gklerin ve yerin nurudur. Onun nurunun temsili udur: Duvarda bir hcre; iinde bir kandil, kandil de bir cam fns iinde. Fns sanki inci gibi parlayan bir yldz. Mbarek bir aatan, ne do- uya, ne de batya ait olan zeytin aacndan tututurulur. Bu aacn ya, ate dokunmasa bile neredeyse aydnlatacak (kadar berrak)tr. Nur stne nur. Allah, diledii kimseyi nuruna iletir. Allah, insanlar iin misaller verir. Allah, her eyi hakkyla bilendir. 8 Hadis-i Kutsi, Knt kenzen mahfiyyen feahbebt en unefe fe halektel halka li uref (Ben gizli bir hazine idim bilinmekliimi murad ettim ve bu halk halk eyledim ki bilineyim.)
12. 12. 5 Sultan Veled meyve, yaprak ve aalardan her birine kerem ederek yiyecek ve giyecek verdin. Nar, elma, servi ve nardan her birini sevgiliyi giyindirir gibi ssle- din. Bahelerde, balarda, gllklerde her tarafa emeler, rmaklar akttn. Gklere, kalemsiz, frasz gneten, aydan ve yldzlardan yz eit iaret- ler nakettin. 10Hepsinde bir ok tesirler yarattn, her birine bir trl meguliyet ve vazife verdin. Yldzlardan kimi ululuk bah eder, kimi kklk eritirir. Onlar- dan vakit vakit doum, lm gibi sevin ve keder verici, uurlu ve uursuz eyler ortaya kar. Hepsi de senin saltanatnn hizmetileridir ki iyilik ve k- tle senin emrinle giderler. Her birine bir eit hediye bahetmisin! Haki- katte ise senden gayrs mevcut deildir. 15Gz olan herkes aka grr ki zahirde ve batnda senden gayr kimse yok- tur. Yerde ve gkte ancak seni grr ve btn uras senden ibaret olur. Bu dnyadan baka bize grnmeyen ne dnyalar vardr ki nispet olunur- sa, onlar birer derya, bizimki bir damladr. O cihanlar asl, bizim cihanmz onlarn ok da nemli olmayan bir paras gibidir. Bu cihan snrldr. Onla- rn ucu buca yoktur. O beka cihanlarndan ayr dtm de bu fani dnya- da onun iin alarm. 20Beni ltfuyla bu hicrandan kurtarsn, tez vakitte gene visaline erdirsin diye, ite rebab, inlerken namelerinde byle yz binlerle tespih terennm eder, dilsiz olduu halde Huday gizli gizli zikreder ve o zikri ariflerden baka- s iitemez. Eer Huda seni de (yefgahune) anlayanlar srasna koyarsa eyann tespih- lerini o vakit ayanen grr ve duyarsn. Cenab- Hak buyuruyor ki: Ey za- hir limleri, srlarn aklamasn benimle ilimde ileri gidenlerden bakas bi- lemez. 25undan dolay ki Onlar, benim nurumla yaamaktadrlar. Her ne kadar tendeki can gibi gizli iseler de lemde eminlik ve salamlk bulmu olanlar o mertlerdir ki cmlesi de gnlden Hakka vasl olmulardr. Onlarda kl ka- dar varlk yoktur, hepsi de yokluk tarafna ynelmilerdir. Zaruri lmden evvel lmler, ply prty toplayp yokluk tarafna gtrmlerdir. Bunlar o sultanlardr ki kendilerinden getikleri iin Cenab- Hak, ilmini onlara ih- san eyledi ve onlarn zerinden uygulad. 30Bunlar, Cenab- Hakkn zat ve sfatndan dolay fani ve ilm-i ledne maden olmulardr. Bunlardan bakasn cahil bil! Her ne kadar kl krk yararlarsa da zahir ulemas bu ilimden mahrumdur. nk onlarn uursuz nefisleri lmemitir. nsanlar, ilm-i kesbiyi (gayretle elde edilen ilim) vakit vakit hem- cinslerinden renmiler, baya dnyann servet ve makam iin zahmet e- kerek her biri zevkinden olmulardr. 35lmi ancak halk avlamak, rtbe ve makam, mevki kazanmak maksadyla - renmiler, kuyunun dibine dalmlar, orada kalmlardr. Bunlarn d gr- nleri doan gibi gsterilidir. Fakat hakikatte bunlar kedi gibi fare avclardr.
13. 13. 6 Rebabnme (SAYFA 5) yleyse, bunlara doan deme, kedi de! nk kedi tabiatldrlar. On- larn av faredir. Kedi cinsi, damlarda ve dallarda srekli ku tutmaz. Ey h- ner sahibi, ekli brak da manaya bak! Ve onlar kedi say! 40 Hlasa, onlar doan olamaz, olsa olsa kedi olurlar. nk daimi avlar fare- dir. Zahir limleri, Kuran glerinin yettii kadar tefsir ve takdir etmiler- dir. Batn limleri de tefsir etmilerdir. Hakka yakinen iman eden bunlardr. Her trl anlam ve yorumu bilen, ancak Cenab- Haktr. Ondan baka hi- bir kimse bunu bilemez. Zahir limleri yle zannederler ki evliya, Hakkn gayrdr. Hakikatte onlarn nur- mutlak olduklarn anlayamazlar. 45 Hak Teala Hazretleriyle velileri arasna ikilik smaz. Burada benlik ve sen- lik yoktur. Her mfessir kendi bilgisine itimat ederek iktidarnn derecesine gre Kuran tefsir etmitir. Fakat bu tefsir (derinlemesine ve hakikatiyle an- layanlarn tefsiri) ondan ayrdr: O, cisim; bu, candr. Kuran- Kerimin her ayetinde batni manalar vardr. Her mfessir bir batna klavuzlanmtr. Za- hir limleri, nc kademeden ileri gidemedikleri halde, 50 batn ulemas, yedinci kademeye kadar ilerlemiler ve hakikat bunlar tara- fndan kefolunmutur. Bunlara aklanan srlar, lisanla anlatlamaz. Halk, ancak onun adn duyabilir. Suretten ge, yzn mana tarafna evir ki dos- tu dmandan ayrt edebilsin. Biliniz ki hisleriyle hareket eden limlerin ellerine gayb nurundan bir ey gememitir. nk onlarn hisleri naridir, gizli srlar nasl anlayabilirler? 55 Nari olan kulaklar iin eyann tespihlerini iitmeye imkan yoktur. Halkn btn hisleri naridir. Bundan dolay benzersiz yaratann gzelliine kar perdelidirler. Hepsinin de ehvetleri ve zevkleri nari, canlar ebedi ruhla ilin- tisizdir. Taatle ihlas, bizim bakr ruhlarmz altn edecek kimyalardr. Yz- n samimiyetle ve tamamen Bari-i Teala Hazretleri ynne dndrrsen, narn nur olur. 60 Veyahut Hak erlerinden sana bir armaan (bir himmet) ererse cismanilikten kurtulur, saf nur olursun. Onlarn baklaryla narn nur olur, her dikenin- den yzlerce glistan ortaya kar. O ihsan sayesinde (abdal) zmresine da- hil ve binian olarak gayb erlerine kavuursun, yerde, gkte ne kadar mev- cudat varsa, zerrelerinin tespihlerini aikar olarak iitirsin, gzlerin perde- siz olarak Hak Teala Hazretlerini grr, vcudunun her zerresinden yzler- ce gne parldar. 65 nsan, cin, huri, melek iki cihanda da seninle var olur. Bendelikten kurtula- rak sultan, cisminden soyutlanarak saf can olursun. Bu bahsin haddi ve payan yoktur. Geri dn de tekrar rebab ile demsaz ol! (SAYFA 6) Artk ona kulak ver, Hudann zikrini onun iniltilerinden dinle! Bunu Cenab- Hak kendi kelamnda buyurmutur ki Herey, cangnlden bizi tespih eder.9 9 sra Suresi 17/44 Yedi gk, yer ve bunlarn iinde bulunanlar Allah tespih ederler. Her ey Onu hamd ile
14. 14. 7 Sultan Veled 70Ya, kuru, engin, yksek yani her ey onu tespih ederse, phe yoktur ki re- bab da, onun paralar da bir eydir. Geri rebab grnte bir tek eydir. Fakat onun bir ok paradan olutuu malumdur. Rebab terennm ederken paralarndan herbirinin ayr ayr zikir ve tespihlerine kulak ver! Eer ru- hunda gizlenmi bir kulaa sahip deilsen, ondan alelade bir ses, bir lk- tan baka bir ey duyamazsn. 75Rebab, inlemeleriyle der ki: Biz testilere benzeriz, sen safa deryassn! Bizim canmz sana baldr. Ey canlarn can! Bize cemalini perdesiz olarak gster. Biz, seninle doluyuz, fakat sen bizden gizlisin, ltfunla bu gizlilii bize aka gster. Rebab, gece gndz yrekten byle akne feryatlar eder. Ve bundan hi zahmet ve yorgunluk duymaz. Balk denizin suyundan doyar usanr m? Arslana, avlanmadan bkknlk, usan gelir mi? 80nk baln hayat su iledir. Susuz kald zaman ac eker, hatta lr. te rebab, dilsiz ve harfsiz olarak ehl-i safaya byle yzlerce eit ince szler sy- ler. Aka dair szlere nihayet olmad halde o, bu deryay kucaklam, ku- atmtr. Kainatta ne varsa, alt, st, gk, yer, n, arka, tamamen ve yalnz aktan vcu- da gelmitir. Aa, yukar, yer ve gk hep akn mahsuldr. 85u hikmete binaen ki Hak Teala Hazretlerinin varl biline. Cenab- Hak, hadis-i kudsisinde knt kenzen mahfiyyen feahbebt en urife fehalektl- halka lien uraf10 buyurmutur. Ben kainat unun iin yarattm ki Kudre- tim ve ilmim zahir ola. Benim emrimle yokluk bunun iin var oldu, lemdeki hadsiz hesapsz mahluklar bu hikmetten dolay yaratld. Yeni yeni ortaya - kan btn hadiseler benim emrimle vcuda gelmektedir. 90Mahluklar cmlesinden dnyada vakit vakit oluan gizli, ak eyler. Yiye- cek, iecek, giyecek, kadn, erkek, kle, hizmeti hlasa bunlara benzeyen her ey talep sonucu deil midir? Talepsiz vcut bulmalar mmkn m- dr? yi, kt her ey talepten domutur ve domaktadr. Kara, ak, mavi her ne varsa tamamiyle talep mahsuldr. unu da bilin ki talep dediimiz ey de akn bir parasdr ve akn ileleri iinde sonsuz deerler ve stn- lkler gizlidir. (SAYFA 7) 95Talep, ak deryasndan bir damla veya madenden ufak bir paradr. phe- siz, damla denizin asldr. Bundan dolay talebinde akn asl olmas lazm gelir. Biliniz ki her ne varsa btn aktan meydana gelmitir. Akta kema- le erenler iin zeval yoktur. Hakikatte ak asldr, lem onun paralarnn bir sonucu. Sen paralarn paralarn brak da asla talip ol! Ta ki asl gibi ebedi tespih eder. Ancak, siz onlarn tespihlerini anlamazsnz. O, halmdir (hemen cezalandrmaz, mhlet verir), ok balayandr. 10 Hadis-i kutsi: Ben gizli bir hazine idim bilinmekliimi murad ettim ve bu halk halk eyledim ki bilineyim.
15. 15. 8 Rebabnme kalasn. yi bil ki paralarn kalcl yoktur. 100 Paralar, glge gibidir; gelir, geer. Fakat asl, gne gibidir; yksek ve da- imdir. Sanat eseri, nihayet fanidir. Ancak onlarn grnmeyen sanatkar s- rekli ve ebedidir. Ne mutlu ona ki sanatkara talip oldu da dnya iin din su- yunu dkp telef etmedi. nk sanatkar yannda, can iin ebedi safa, min- netsiz ihsan vardr. O safa arabnn ve sarholuunun ba ars yoktur. Ona bir can veren, binini alr. 105 Orada yn olmayan bir lem seyredersin ki bu dnya onun yannda bir kat- re gibi kalr. O lemde bu geici hayat, ebediyyet kazanr. Bu vefasz dnya- da ise, vefa cefa ile erbet, zehir ile nimet, ceza ile ltuf, kahrla rahat, elem- le etir.
16. 16. 9 Sultan Veled MAKALE 2 Bu makalede unlar beyan olunacaktr: Ak, bir taraftan kr, dier taraftan ikayeti gerektirir. Vcudu tahrib et- mesi, yrek yakmas, tutkununu rsva etmesi yznden ikayeti; holuu, sarholuu, iki lemden feragat, nurlar ve srlar ummann dalgalandrmas, sonsuz hayat ve bitmeyen zevke arac olmas ynlerinden kr gerektirir. Bakn hangisine derse ona gre. Eziyet ve mihnet cihetine derse ika- yeti, hazine ve saadet safhasyla ilgilenirse kr gerekli klar. Dikkat eder- sen grrsn ki her ey byledir. Hurufat, sanat vesaire. Hep byle iki taraf- ldr. Sevilir, sevilmez taraflar vardr. Mesela ilim tahsili zahmet ve meak- kat bakmndan ikayeti, fayda ve zevk bakmndan da kr icab ettirir. Me- sela arab; acl, fena kokusu ve haram olmas, ienleri rezil etmesi yzn- den ikayeti; zevk ve nee vermesi yznden kr icab ettirir. Mesela ila; tatszl, kokusu, tiksindirici olmas cihetinden ikayete; hastaln gideril- mesi ve shhati iade etmesi bakmndan kre zemin hazrlar. Bu misalleri di- lediiniz kadar oaltabilirsiniz. Fakat aklar nazarnda byle iki tarafl ey yoktur. Onlara her ey kr sebebidir. (SAYFA 8) Yanlarnda iyi, kt; iman, kfr eittir. Her iki hal de onlar Hakka ulatrr. nk onlar bizzat Hakka alet olmulardr. Onlarn hareketleri Haktandr, kendilerinden deil. Ama ak olmayanlar byle deildir. kr onlar hakknda kemal, gnah ise noksandr. kr onlar Hakka yaklatr- d gibi gnah da Haktan uzaklatrr. Ak lemine dair bir ok szler ve srlar vardr ki ifade ve anlatmlara s- maz. Hak Teala onlar rebab gibi sazlardan ortaya karr. Aklar bu esra- r onlarn seslerinden anlayarak dertlerine derman ederler. Ey hret sahibi, dnyada iyi, kt, ya, kuru ne varsa 110Cmlesinde krle ikayet gizlenmitir. Kiminde az, kiminde ok. Bir ksm zevk ve nee bir ksm da keder ve mihnettir. Yars tatl ve iyi, yars da ac ve ktdr. Bunlardan hangisi gzne iliir- se ondan haber verirsin. Eer iyi tesadf ederse kr, fenaya rast gelirse i- kayet edersin. 115Bazen iyi tarafn grerek memnun, bazen de fena tarafn grerek dertli olur- sun. nk bulunan her eyin yars nee, yars kederdir. Mutluluk ksm, cennet aalarndan kopmu bir dal, keder ksm da cehennem ateinden ve dumanndan bir paradr. Cenab- Hak bu dnyada her ikisinden de rnek- ler vermitir. Ta ki faydan, zararn anlayasn. Btn eyada bunu grrsn. Bazen kabul, bazen red. 120Dnyada zahmetsiz hazine (emeksiz nimet) yoktur. lim de tekrar tekrar okumakla elde edilir. Dikkatin bizzat ilme ynelince sever, imrenirsin. Na- sl elde edileceini dnnce de, kolay olmadn anlayarak, vazgemek istersin. Yalnz ilim deil, her ey byledir. Bir taraftan kabul, dier taraftan red. Fakat bu haller aktan doarsa, ak bir ahs, k da onun aleti olursa, o vakit her iki tarafa da kr gerekir. her ikisi de vuslata erdirir.
17. 17. 10 Rebabnme 125 Hastalk da salk da ak visale erdirmek hususunda beraberdir. Bu sfat klarn zelliidir. Bakalarnda bulunmaz. Nasl olur ki istenmeyenler ayn zamanda istensin. yi de kt de her ey k iin ilerleme vastasdr. k olmayanlar iin fena, fenadr. k olmayanlar iin iyi eyler faydaldr, fakat fena eyler onu visalden men eder. Eer bu noktada nurlu bir uur elde edebilirsen, dikenler, yannda glen olur. 130 Artk bunlar brak da rebab dinle! Bak ne diyor! Birok nkteler... (SAYFA 9) Bazen der ki: Byklk nimettir. bazen de der: Cehennemdir, bela- dr. bazen der: an ve byklkte ben Sleyman gibiyim. bazen de der: Karncadan da deersizim. bazen der: Hakikatte iki lem benden ibaret. bazen de der: Ben fani bir vcudum. bazen der: Ondan (Cenab- Hakdan) iki yz hazineye sahibim. bazen de der: eyrek hazineye bile sahip dei- lim. 135 Bazen der: Ben, suyu tatl bir ummanm. bazen de der: Susuzluktan l- yorum. bazen vuslattan, grmekten dem vurur; bazen de ayrlktan ika- yet eder. Bazen sevinten kabna smaz olur, bazen de dosttan uzak dtm diye yaslara batar. Bazen kr, bazen ikayet eder, onlarn her birini en ince ayrntsna kadar anlatabilir. Rebabn derisi der: Ben etten ayrldm. Ltfen, germeyin bana acyn! 140 Kllar der: Ben kuyruktan kesileli beri hicran atnn ayaklar altnda ine- niyor, mahvoluyorum. Demiri (telleriyle ubuklar) der: Hkm-i kaza beni madenden ihra edeli her dem gam atelerine atlrm. Ateten knca da mtemadiyen dlrm, bama, srtma, enseme her taraftan eki darbe- leri yaar. Ta ki rebab zerine ben de deri gibi gerileyim de kr ve ikayet- te onunla bir olaym. 145 Ta ki aziz dostlardan ayr dtmz iin gurbet ellerde hazin hazin bir- likte alayalm. Her birimiz kendi cinsiyle sohbet temennisinde bulunsun ki Cenab- Haktan derdimize derman erisin. Rebabn ahab ksm da yle der: Biz aa zerinde taze, ya dallar idik, her sene meyveler verirdik. im- di garib dtk de onun iin alayp inleriz. Bizim boyanp yaklmamz ciha- n tututurdu. Canlar iinde yeni bir cihan meydana getirdi. 150 nk Cenab- Hak bize ruhun srlarn buldurttu ki o ne lisana sar, ne de aklamaya. O esrar, aklara, bizden, dilsiz olduumuz halde, namelerimiz vastasyla eriir. Cenab- Hak, rebab gibi, aklarn dertlerine derman olacak yz eit saz ortaya karmtr. Ta ki onlar bu srlar onlarn namelerinden dinleyerek anlasnlar. Bir limi, bizim inlemelerimizden dolay alar grr- sen, elini gsne koy, dilini bana ek. 155 Biz, zlem ateinin erhini dinleyecek kulak, ayrlk ateiyle yanm sine is- teriz. Bu hale kendinden gemi olanlardan bakas dahil olamaz. Hak yo- lunda gizlenenlerden bakasnda akl yoktur. Hudann aknda Trk, Arap, Rum bizim yanmzdadr. Gerek mmin, gerek kafir, gerek iyi, gerek kt herkes kendi srlarn bizden renir. Herkesle hemdem olduk. Yrimiz hep-
18. 18. 11 Sultan Veled sini de bizim krmza ortak etti. 160Aka ynelince hepsi de bizim gibi ak tuzana tutuldu. Biz, ak tellalyz. Salla! abuk olun! Rahat terk edin, belaya gelin! nk rahat, mihnettedir. Davay brak da derdin tadn kar! (SAYFA 10) Canann mahallesindeki at izlerini gr de gayret atn o dergaha doru sr! Bu figan ve feryatlar unun bunun iin deildir. Demir ne, tahta ne? Onlar brak! 165Ben onlar hakiki derdimi aklamaya vesile olsun diye syledim. Ey oul! Haberdar isen bizim halimize bak! Biz zaten Allahn bilgisi dahilinde mev- cut idik. imdi cisim olduumuza bakma; o zaman saf ve temiz bir ruh idik. Bizim vatanmz o sonsuz visal iken kaza ve kader gerektirdi, ayrlk orta- ya kt. imdi o visale hasretimizden inler, her zaman ta yrekten onun iin alarz. Bizim feryadmz kervann g zamann ilan eden anlara benzer. Hal diliyle durmakszn deriz ki: 170Ey yolcu, yoluna devam et! Konak yerinde kalma ki oras varlacak yer de- ildir. Dnyada geip gittiin bu kadar menzillerden hangisi hatrnda kal- mtr?
19. 19. 12 Rebabnme MAKALE 3 Bu makale unu bildirecektir: Adem evlatlar yokluk leminden varlk lemine gelinceye kadar hadsiz, hesapsz ve eit eit menzillerden gemilerdir. lk menzilleri toprak olma- lardr. Topraktan sonra bitki oldular. Bitkiler leminde de bir takm menzil- lerden getiler. Otu hayvan yedi, hayvan oldu. Hayvan insan yedi, insan oldu. Burada da bir ok menzillere urad. Ev- vela nutfe oldu, sonra alka oldu, sonra muda oldu, nihayet azas gelierek ve suret balayarak insan oldu. Anasnn karnndan ktktan sonra bir md- det stle gdaland, sonra ekmek, sonra et daha sonra trl yiyeceklerle bes- lendi. Bu yolculuu srasnda da birok haller ve deiimler geirdi. Hali, ekli, ahlk ve tabiat gnden gne deiip gelierek btn yaam artlarn tayan mkemmel bir insan oldu. Bali olup da akl kemale erdii vakit, ge- irdii deiimlerin, urad menzillerin bir oklarn unuttu. Aklnda ka- lanlardan da nefret etti. O hallerin, o menzillerin hi biri de ona ho grn- mez oldu. u halde insan, bugn iinde bulunduu menzili de ho grmemeli; nk onlar gibi bu da geecektir. Bu hal ve bu menzilde evvelkiler gibi naho ve sevimsiz grnecektir. Ey ademolu! Sen evvel kat cisim idin. Sonra bitki, daha sonra hayvan ol- dun. Ot iken, seni merada hayvan yedi, sen de otlayan hayvanlara dndn. Sonra o hayvan insan yedi. Bu defa da hayvanlktan kurtularak insan oldun. 175 Ana rahminde iken gdan, kanla kark maddelerdi. Oradan hayat bulup ktktan sonra evvela stle, sonra ekmek, et ve her trl yemeklerle beslen- din, akl ve idrakin kemale erinceye kadar saysz menzillerden geerek b- lu ana erdin. (SAYFA 11) imdi o menzillerden hibiri hatrnda yok; ruhun hepsini toz silker gibi silkti. O menziller tamamyla hatrndan kt. O menziller ki haddizatn- da irkin olduklar halde sana gzel grnmlerdi. 180 imdi onlardan biri hatrna gelince akll bir insann deliden rkt gibi rkyorsun. Mesela, anne st sence istenen ve cann gibi sevilen bir ey iken nihayet reddedilen ve istenmez oldu. Sevilenken sevilmeyen oldu. im- di onu hatrlaynca miden bulanr, isen derhal kusarsn. ocuklara kara- rak yapacan elence, oyun vesaire hep byledir. 185 ocuklar gibi maskaralk yapmaktan ekinir, hatta onu ocuun yapsa dahi, dversin. Sana o vakit gzel grnen eyler imdi irkin oldu. yice bil ki, bu dnp dolama, koup seirtmelerde bu emirlik, hatta padiahlkta, bu ss- l giyisiler, deerli talarla ssl talar, muaa (gsterili) debdebelerde, elhasl, gnl baladn her eyde isterse saltanat taht olsun hepsi de sana irkin grnecektir. Her ne kadar nce tercih edilir ve sekin grnmler- se de. 190 Sonunda bunlar brakarak o tarafa (ahiret tarafna) kotuun zaman, bunla-
20. 20. 13 Sultan Veled r da umursamayacaksn! Bu ilerden de sana nefret gelecek, bu glenler bi- rer diken grnecektir. Kk ocuklarn oyunlarnn, akllar kemale eren byk insanlara ho grnmedii gibi... te bu dnya halknn ciddi ile- ri de bykler yannda byle hakir ve deersizdir. Cihan halknn kavga ve grlts, cihann padiahl, refah sahiplerinin keyifli hayatlar ve zevkleri 195gnl ehillerinin yannda ocuk oyuncaklar gibi kymetsiz, topraa katlm llerden farkszdr. O menzillerden geerken sana ac eyler eker gibi tat- l grnmt. Bunun gibi irkin eyler de gzel grnm, onlara olan ra- betin gnden gne artmt. Seni onlardan men etmeye imkan yoktu. nk onlara olan akn, sana on- lar gzel gstermiti. Fakat ak yok olunca onlarn irkinliini herkes gr- d ve anlad. 200te iinde bulunduun menzil de byledir. Daha byk bir menzile erdiin zaman, evvelkiler gibi, bu menzil de sana irkin grnecektir. Evvel Kabe gibi makbul iken sonra kilise gibi istenmez olacaktr. Bu sihirbaz dnya hile- baz bir kocakardr. vesine aldanma! Hile yapmak iin kendini bezer durur. Bu kt maksatl hilebazn szne kulak verme! nk Cenab- Hak Kuran- Keriminde: ennemel haytud duny leibun ve lehvun... 11 buyurmutur. Lehv ve laab insana ho grnr. 205Bu kocakar sihir ve efsunla kendini gen gsterir. Fakat bu, hilebazlktr. Bu dnya seni daha ne vakte kadar aldatacaktr? Artk uyan da bu gaddardan uzaklamaya bak! Evvel katettiin menziller de byle ssl ve gsteriliydi. Sana sahte paralar altn gstermiler, iblisi huri diye methetmilerdi. (SAYFA 12) Bu sahtekar kocakar, sahte paralar gerek para diye srer. Bu hilesiy- le senin belki yz defa cann yakmtr. 210Artk kendine gel de bundan byle aldanma, t ki zerine hakikat gnein- den bir parlt dsn. O nur sebebiyle bu zulmetten kurtulasn, iblisten ya- kan kurtarp hrriyete kavuasn. ocukluundan bluuna ve ihtiyarlk ana kadar uradn menzillerden her biri, senin yannda bir cihan dee- rinde idi. Onlar zehir olduklar halde sana bal grnmlerdi. O menzillerin irkinliklerini getikten sonra anladn. Bulunmakta olduun bu menzilden de ge de yoluna devam et! 215Seferde menziller konaklama yeri deildir. Orada yerleip kalmak isteyen, krdr, yersizdir. Bu dnya, urayp geilecek bir menzil olduysa, artk ona 11 Hadid suresi 57/20 Bilin ki, dnya hayat ancak bir oyun, bir elence, bir ss, aranzda karlkl bir vnme, ok mal ve evlat sahibi olma yarndan ibarettir. (Nihayet hepsi yok olur gider). Tpk yle: Bir yamur ki, bitirdii bitki iftilerin houna gider. Sonra kurumaya yz tutar da sen onu sararm olarak grrsn. Sonra da er p olur. Ahirette ise (dnyadaki amele gre ya) etin bir azap ve(ya) Allahn mafiret ve rzas vardr. Dnya hayat, aldan metandan baka bir ey deildir.
21. 21. 14 Rebabnme gnl vermek ocukluk olur. Ona meyil balamak krlkten, cahillikten do- ar. hlas ile ibadet ve takvadan bakas hatadr. Yr! Bu alak dnyadan kurtul ki iblise ve eytana malup olmayasn. Sonunda yerin cehennem ol- masn, bela ve zillet yznden cennetten mahrum kalmayasn. 220 Dnyaya az balan ki kolay kurtulasn. Bu varlk kuyusundan ipsiz srayp kurtulmak mmkn deildir. Mademki ondan (Cenab- Haktan) saka tulu- mu gibi dolusun, neden taknlk ederek yzn una buna dndrrsn? Hakkn elinde bir oyuncak gibisin! Hareketlerin ve durgunluun tamamyla ve daima ondandr. Cisminin, cannn zindelii o Hayy- Kayyumdandr, akl ve imann da onunla ayakta durmaktadr. 225 Onun iradesi ynelmedike vcudunda bir damar hareket edemez. Fiillerin ve hareketlerin, daima ondandr. Sen rman zerinde akp giden bir saman p gibisin. Uykun, uyanman, yiyip imen, hastaln, saln, hayrn ve errin, hepsi de esrara vakf olan Hak Tealadandr. Gzn a, iyi bak! B- tn varln ondan ibaret olduunu aka grrsn! ki dnyada saf, tortu, i ve kabuk, hasl her ey odur. 230 yleyse kendini brak da ona balan! Varl ve benlii kknden sk at! T ki sen o olasn ve benliinden kurtulasn, cannn deerini canann hazine- sine katasn! Bu manann erhi lisana smaz. yleyse bunu brak da rebab dinlemeye ko!
22. 22. 15 Sultan Veled MAKALE 4 Bu makalede u zikredilecektir: Her ne kadar rebabdan herkesin dinledii, ayn ses ise de anladklar mana ayn deildir. (SAYFA 13) Herkes ondan kendi derdinin almn dinler. O bir tek sesten bir- birine benzeyen yzbinlerce mana anlalr. Nasl ki, bahar mevsimi, mad- desi ve dili olmad halde onun feyziyle aalarda, meyvelerde trl trl renkler ve lezzetler meydana geliyor ve Cenab- Hakkn kusursuz gzellii o muhtelif suretlerde kendisini gsteriyor. Cenab- Hak btn lemleri ya- ratt ve terbiye etti. Karncadan Sleymana varncaya kadar her mevcut, kabiliyetlerinin sevi- yesine gre, ondan zellikler ve nitelikler devirirler. Bundan dolay Sani-i Teala Hazretlerinin yznn seyrini sanatnda ara- mak, bulmak ve grmek gerekir. Fakat bu gr hissi deil, ilmi ve aklidir; enbiya ve evliya Cenab- Hakk bizzat kendisinden tandlar ve o tecellide fani ve tasarruf sahibi oldular. De- nize dklen bir testi su gibi. Bu su, denize karr gider, belirsiz olur; fakat yok olmaz. Belki derya ile birletii iin deryann kendisi olur. te bunun gibi didar, ilim ve marifette insan o mertebeye eritirir ki eserin araclna ihtiya olmakszn sanaty grr. Onun (Rebabn, yahut Hudann) tizi, yle gze keman ekiyor ki sadasnn tizi de, pesi de insan mest ediyor. Byk kk btn cihan halk onun in- lemelerinden neeyle comutur. 235Herkes onun sesinden kendi mutluluunu, kendi derdini dinler. Her biri sr- dan ayr grr. Herkes o sesten ayr bir hisse alr, kula baka bir ks- sa dinler. Herkes, yz binlerce halk onun sesinden sze gerek duymadan- kendi emelini anlar. lk bahar gibi yz binlerce eitli aa, eki, tatl trl meyveler verir. Onun verimliliiyle her tarafta yzlerce glenler, dikenler meydana gelir, dnyada ba ve meyvelerin ard arkas kesilmez. 240Dikenden hurmaya kadar, herey, ilk baharn geliiyle nee dolar. Hudann nurundan da yeryz, gkyz, insan ile cinnin akl ve nefisleri de ayn su- retle faydalanr. Cenab- Hak, lemi -gerek iyi gerek kt- herkesi pay sahi- bi etmek iin yaratt. Herkese ayr bir varlk, baka bir zellik verdi. Kiminden arap, kiminden sarholuk meydana getirdi. Semadaki aylar, gneler, yldzlar; yerde bulu- nan byk kk btn mahluklar, 245hepsi de varl ondan devirdiler, her biri layk olduu mertebeye eriti, Cenab- Perverdigar, herkesi liyakatlar derecesinde ve kabiliyetleri nispe- tinde besliyor, her birine muhtelif iler grdryor: Elifbann farkl harfle- ri gibi. Her eyin geliimi ve can ondandr, hareket ve durgunluk hepsi onun em- riyledir. Kimi dev gibi yerin altnda saklanm, kimi Hazret-i sa gibi gkle- re kmtr.
23. 23. 16 Rebabnme 250 Her eyde onu gr ki bu varlk hep onun ihsandr. Canda ve tende ondan bakas yoktur. Bu, sizin anlayacanz kadar bir rnektir. Hakiki gr ise ancak aktan doar. (SAYFA 14) O bakn nnde bu, bir tlsm gibidir; o, isimlenen bu isimdir. Ey doru yolu arayan! simle isimlenen arasndaki fark, rmakla deniz arasnda- ki nispet kadar byktr. Sen ilk bahar badan, aalklardan, glzar ve i- menlerden bilirsin. 255 Bu nerede, ilkbahar sen olup da meyve ve aalarn, hayat senden almala- r nerede! Sani-i Teala Hazretleri sana cemalini sanat ve aracs olmakszn gsterir. Celal-i nuru ruhunu temizlesin de onu, ondan gr, kendinden de- il. Bu grte iyilik, ktlk sz konusu olamaz. nk Huda, kendini g- ryor. Bu haldeyken din ve mezhep fark kalmaz. Kfr ile din bu halkn va- sflardr. Rahmana has olan sfat, vahdettir. 260 Mimar, eserlerinden tanmakla bizzat kendini grmek arasnda byk fark vardr. kr yaratanla krn zevki bir midir? Gz hakknda sylenen szler nerede, gzn kendisi nerede? Fakat sen, o oluncaya kadar buna kanaat edeceksin ki o uzun yolu bu suretle ksaltr- sn! Bu kadar bilgi seni nihayet cihanda Hakka kavuturur, ben sana ufack bir iaret verdim, tesini kendin anla! Hatr kuunu ynden bamsz olan Cenab- Hak tarafna doru uur! 265 Bundan da geerek tekrar rebab dinle! O ayrl, o yanp yakl anlat! Re- babn emberiyle ibriimi der ki: Biz, ilm-i ezelide beraberdik. O zaman huzur- Hakta can ve dertlere derman idik. imdi yle bir vuslattan ayrlm bulunuyoruz. Bu lemde dilenciler gibi zavall kaldk. Havaya dnmekle mana deryasndan ayrlan su gibi, 270 Rebab da balangtaki haline dnmek iin feryad edip duruyor ve o arzuyla vcudunu yaralamak istiyor. Eski haline dnmek arzusuyla gzlerine uyku girmiyor. Sana, rzgar, suyu bir temsil olmak zere syledim. Maksadm Cemal-i lahidir. Su, manay; rzgar sureti temsil eder. Manaya meyleden, mutlu ve memnun olur. Aslna dnerek cismanilikten kurtulur, vcut meta- n can hazinesine smarlar. 275 Balangta nasl idiyse gene yle olur, cann ten kaydndan azat eder. Ey bu szleri dinleyen! Suyu, havay brak. Perian akln bana topla da kendine gel! Hava, bela ve musibetlerden kurtulmak iin aslna dnmek istedii gibi, sen de madde lemine gelmeden nce mana idin, makbul ve vgye layk olaym dersen sen de aslna dnmek iste. (SAYFA 15)
24. 24. 17 Sultan Veled MAKALE 5 Bu makale unu beyan edecektir: Rzgarn asl sudur, sonunda gene su olacaktr. Bunun gibi szn de asl sudur. Bu ibarelerde havaya dnecek olan sudur. Gene su olacak ve aslna dnecektir. unu da ifade edecektir: Bu cihan, baykularn yuvasdr. Hak Teala Hazretlerini burada bulmak im- kan yoktur. Bu nedenle, Hak talipleri bu cihann haricine kmal, onu baka cihanda, sonsuz cihanda aramaldr. Btn havalarn asl sudur. Kendi asllarn kaybettikleri iin daima muzda- riptirler. 280Hava olmak imkan suda sakldr. Onun asl mahiyeti su eklinde bulunmak- tadr. Bunun iin kararszdr ki aslna komak ister. Su, inlemesiyle rzgara der ki: Irmak tarafna (aslna) gel! Sen, su idin, hava oldun! Aslna geri dn ki benlikten kurtulasn. Ben bu hakikati anladm zaman, cangnlden onu istemeye baladm. 285Ben de kendimden kurtulmak zere evvelki hale dnmek istiyorum. Bu ema- net varlktan kurtulduum zaman ebedi benlie ayak basarm. Ate de, vak- tiyle su olan havadr. Her ne kadar imdi hava ise sonunda gene su olacak- tr. Alt ynn dndan gelen ses diyor ki: Ey eri! Ynlerden ka da do- ruluk tarafna gel. Padiah ehirdedir. Niin bayku yavrular iin virane- lerde oturursun? 290Haydi! Bu toprak ve su leminden k da Hak erleri gibi gnl lemine git! Mana ah can cihannda bulunur. O, aydan, gneten, zuhalden her eyden yksektir. O cihan, deryadr. Bu cihan ise deryann yzndeki kpk gibi- dir. Sen kendinden tamamyla kurtulmadka, Hakkn yannda nasl yer bu- labilirsin? Kendi varlndan ge, ruh gibi basz ayaksz yokluk diyarnda yr! 295Ta ki Hazret-i Allah o dergahta perdesiz olarak seyredesin. Halikin yz rtsz grldkten sonra, artk senin iin bir daha perde yoktur. Onu gece gndz durmakszn grrsn! Namazsz, orusuz, talepsiz, ynsz... Ey kavim! Size mjde olsun ki bu kapnn almasyla gurbetin perianlndan kurtulursunuz. Sevinin ki rza vakti gelmitir. Gzellii her eyin stnde bulunan gerek sevgili tarafndan. 300Ezeli sevgili buyurur ki: Kardnz frsatlara zlmeyin! Size mjde ol- sun szleilen vaktiniz gelmitir. Develerinizi kertin! Buras nee ve elen- ce ile dolu son menzildir. Nefsin hevasn kahretmenin sonunda vefa ltfu, fani hayatn sonunda sonsuz mr vardr. Biz artk susuyoruz. Siz bu sku- tun srrn anlayn ki, bu kadardan fazlas bizim erhimize smaz. (SAYFA 16) Gene rebabn aklamalarna geri dnyorum. Onun syledikleri de o
25. 25. 18 Rebabnme bablardan, o fasllardandr. 305 Her nefeste yz trl hikaye anlatr ki onlar evde dinleyecek kimse varsa, dinler. Bazen ayrlk acsyla inler, bazen vuslat zevkiyle sevinir. Bazen ak ateleri iinde yanar. Bazen akn verdii zevk ile teselli bulur. Bazen cefa- dan ikayet eder, bazen de kadehlerin dnp dolamasna kr eyler. Ba- zen ziyandan, hsrandan bahseder, bazen de krla zararn uyutuklarn ha- ber verir. 310 Bunlardan baka daha yz eit eylerden bahseder. Ancak sen bu srlar o kulaa syle ki: Srlar ona ar gelmez, yksnmez. nk sar kulaklar bu seslenilerden nasip alamaz. Sar kulak sesten ne anlar? Ona gre gzel veya irkin ses eittir. Sen, bu srlar duyup da icabet edecek kulaklara syle ki bu inlemelerden faydalanabilsin. Senin kulanla senin aklndan baka bu ince manal szleri dinlemeye layk hangi kulak vardr? 315 Sana sylyorum, yalnz sana. Her ne kadar sana sylerken bakalar da din- lerse de. nk bu srlar anlamak zordur. Kt ruhlu kimselere kolaylkla nasip olmaz. Kularn srrndan ancak S- leyman anlar. Sleyman olmayann kulana ku sesi nasl girebilir?
26. 26. 19 Sultan Veled MAKALE 6 Bu makalede u beyan olunacaktr: Derler ki Halkn cisimleri eitlidir. Kimi Hindu, kimi Trk, kimi Rumi, kimi Ermeni, kimi siyah, kimi beyaz... Fakat ruh birdir. Ruhlarda fark yok- tur. Fakat bu manay yanl anlamlardr. Asl farkllk, ruhlardadr, cisimler- de deil. Zira cisimler drt unsur ile var olur. Deri, et, kan vesaire. Bunlarn hepsi birdir. Fakat ruhlar byle deildir ki Hadis-i erifte: El-ervhu cundun mcennedetun fem terafe minh itelefe ve m tenkera ihtelefe buyrulmutur. Her ruh ayr bir kutur ve ayr madendir: En-ns medin kemediniz-zeheb vel-fidda denilmitir ve yetmi iki millet bu cihetle vcuda gelmitir ki her milletin baka bir mak- sad, baka bir meakkati vardr. Suretlerdeki farkllk, manann farkllama- sndandr. nk suret, manann elinde bir alettir. Cisimler kafesler gibi bir trdr. Fakat her kafeste ayr bir ku vardr. Na- sl ki grrsnz, yz binlerce kafes ayn pten ve kamtan yaplr. Fakat birinde kurt, birinde blbl, birinde dudu bulunur. Her kuun ayr bir ek- li baka bir sesi vardr ki ne bu ona benzer, ne de o buna... Vcutlar ve ruh- lar byle bilmek lazmdr. Bu makalede Peygamber Aleyhissalatu Vesselam Efendimizin ustur zehbeke ve zehebeke ve mezhebek Hadis-i erifi tef- sir olunacaktr. (SAYFA 17) Halkn ruhlar ku, cisimleri kafes gibidir. Kafeslerin hepsi bir trdr. Fakat kular byle deil. Bu szler geri halkn zihinlerine smaz. 320Drt unsur, cisimlerin direidir. Her ne kadar adlar baka baka ise de. Bir eyin adnn deimesiyle kendi deimez. Fena bir isim vermekle eylerin tad deiir mi? eker kamna, mesela, pey- nir desen, peynir tad verir mi? Cisimler yuvaya, ruhlar uan kua benzer. Kulardan herbirinin zatnda ve vasfnda bariz farklar vardr: Herbirinin ya- ay tarz bakadr. 325Herbirinin ayr gidii, baka bir ii ve talebi vardr. Dnyada yetmi iki mil- let vardr. Kimi dine sarlm, kimi dinden uzaklamtr. Hepsi de kendi iti- kadna smsk baldr. nk ona gre kendi din ve mezhebinden baka- s doru deildir. Hepsi de dini iin canlarn feda ederler ki bu suretle Allah yannda makbul olsunlar. Kendi din ve mezheplerini ykseltmek iin mallarn, canlarn feda ederler. 330Dmanln kayna dindir. Dini tutuculuk urunda ne kadar ba feda edi- lir. Bunun iindir ki Sultan- Enbiya Efendimiz buyurmulardr: Zehbnla (grnle) mezhebini, sana yar olmayanlardan bakasna syleme! Her ne kadar renmeye alrlarsa da. Dostlarnn gayrsndan altnlarn da gizli tut! Her usunu da cannn iinde sakla! Eer rahat istersen, zehabndan (g- r), zehebinden (altn), mezhebinden dem vurma!
27. 27. 20 Rebabnme 335 inde sakla, kimseye syleme, her ne kadar onlar anlamaya gayret ederler- se de. undan tr ki, dinini anlaynca, (muhalifler) sana yrekten kin ba- larlar. Hemen gz atrmadan canna kastetmek isterler. Gidecein yeri de kimseye haber verme, olmaya ki klavuz klkl bir uursuz, yol kesmeyi sa- nat edinmi adi ve alak bir hilebaz 340 seni takip ile canna kasteder, altnlarn, metan zorla elinden alr. Altnlar- n da sakla ki, geceleyin bir hayrsz, haberin yokken armasn. Hlasa, kor- kudan kurtulmak ve emniyet iinde bulunmak istersen bu eyini kimseye syleme! Ruhlarn grnrdeki farkll, elif - ba gibi, vcutlarn farklln- dan ileri gelir. Her cemaatin kendine gre bir mezhebi, bir srr olduu gibi, her birinin bir yari, bir kafadar vardr. 345 Herbirinin bir trl yiyecek ve gdas, kendine mahsus bir dini, bir mabudu veya tapacak bir putu vardr. Ruhlar da uan kulara benzer. Her birinin bir ekli ve ayr bir t vardr. Kiminin yuvas helali haram saymak ve din- den kmak, kimininki din ve itaattir. O halde bu muhtelif kularn dillerin- den anlayacak bir Sleymana ihtiya vardr ki; dev, peri, insan, melek tama- men onun hkmnde olsun, (SAYFA 18) 350 evgenle oynad top gibi, hepsi de cangnlden onun fermanna itaat et- sin. Sen o Sleymann srrsn, hepsini yakinen bilmelisin. Sr, zdr yani i- tir, i elbette kabua tercih olunur. Dnceyle ibadetin z, bundan dolay, hepsinden stndr. nk Hak Tealann sanatn bir para dnmek, 70 yllk virdler ve zikir- lerden hayrldr. Cenab- Peygamber Efendimiz, bir Hadis-i erifinde: Te- fekkuru satin hayrun min ibadeti sebne seneten buyurmutur. 355 u halde yakinen malum oldu ki, tefekkr, akln ve ruhun sonucudur. y- leyse sonucu tercih etmelidir. Dnyada, akc sz olsun, kekeme sz olsun hepsini dinledin ve anladn. Herkesin muradna gre adilane hkmlerini ver ki hepsinin halinden haberdarsn. Sen Ankasn, yerin de Kaf Dadr. Uuun, dnp dolann daima ste- dir. Kaftan murat Cenab- Haktr. Ankadan murat da can kuudur. Syle de yuvasn Kaf Da semtine kursun. 360 Lakin bu makam her cana nasip olmaz. Az iinde ham meyve ile olgun meyve bir midir? Ebu Cehil karpuzu eker tad verir mi? Boncuk kymete elmasla beraber olur mu? Her kanatl bcek pervanelik edebilir mi? ahin, evcil bir ku nasl olabilir? Sere kuu, Hma ile beraber uabilir mi? Evlerin tavan sema kadar ykselemez. Hayvann can Kaftan ne anlar? O, Kaftan dem vursa laf olsun diye syler. 365 Kendine Anka ss vererek ahmaklar aldatmak, l cesedinin iinde zinde bir ruh tamakta olduu fikrini vermek ister. O, ruhu katran gibi kara olan bayku avcs kendini halka ay gibi nurlu gs- termek gayretindedir. Amma, hakikatte st aac gibi meyvesizdir. Gr-
28. 28. 21 Sultan Veled n meyve aacndan farkszdr. Fakat yine elverili meyveden mahrum- dur. O rehbersiz, gulyabani gibi yol kesicidir. Ondan meyve umma, ki yap- ra bile yoktur. 370Meyveyi ondan iste ki sana lafsz szsz yzlerce eit meyve versin. Bahara muhta olmadan sana eker gibi tatl meyveler versin. Feleklerde uan ruh da byledir. O, Cenab- Hakkn ahlkyla ahlklanm, melek tabiat kazanm- tr. Bizim szmz yle canlar hakkndadr ki o, gdasn ilm- lednden alyor. Bu zamanda byle can sensin, btn szlerimle sana hitab ediyorum. 375Zahirde halk ile oturur, kalkarsn, fakat Cenab- Yezdann glgesindesin. nk Yezdann seyrettii senin kalbindir. Her ne kadar bu gnl, unsur- lardan olumu bir vcutta bulunuyorsa da. (SAYFA 19)
29. 29. 22 Rebabnme MAKALE 7 Bu makale, nnallhe l yenzuru il suverikumve l il amlikum ve lkin yenzuru il kulbikum ve niyytikum hadis-i erifini izah edecektir. Cenab- Hakkn bak kalplere ynelmitir. Kalpten murat, Hak sevgisidir. Demek oluyor ki, Cenab- Hak daima kendi sevdiine bakyor. Sevgili aynaya kendi cemalini grmek iin bakar. Onun aynay sevmesi, kendini sevmesindendir. Bu nedenle, her kim Allah daha ok seviyorsa onun aynas daha saf, daha berrak olmaldr. nk sevgili daha fazla parlak aynay daha ok sever n- k onda yz daha gzel grnr. u halde Cenab- Hakkn enbiya ve evliya ile olan akbazl, hakikatte gene kendisiyledir. Cenab- Hak buyuruyor ki: Ben, ne amellere bakarm, ne de hile ile dolu olan kat cisime. Ben daima kalbe bakarm. unun iin ki kalpten bakas benden haberdar deildir. Gnl ayna gibidir, ben de sevgiliyim. Aynadan baka eye bakmam. 380 Gzel yzl, aynadan baka bir ey istemez. Ona aynadan daha sevimli ne olabilir? Demek oluyor ki o glmzar, kendinin talibidir. Yznn gzelli- ini aynadan daha iyi seyreder, aynadan daima ziyneti artar. Aynay istedi- i kadar hi bir eyi istemez onu daima ve her eyden aziz ve makbul tutar. Hakikatte o, kendine aktr. Aynaya ynelmesi kendini grmek iindir. 385 Evliyann Hakkn talebi olmalar bundandr. nk Cenab- Hak kendi g- zelliini onlarda seyreder. Evliya, kendi nak ve ziynetlerinden unun iin vazgetiler ki kendilerinde sevgililerinin kendini seyretmesine engel kalma- sn. Evet, onlar naklarn feda ettiler ki sevgilileri Onlarn varl benim varlmdr, onlar benim. desin. Huda, kendinden bakasn istemez olun- ca, evliyadan bir nefes ayrlmamas lazm gelir. Sen aradan k! Yani kendin iin vcut tasavvur etme! Ta ki o, sana snsn. Karlk olarak! Sfatlardan ge ki hedefine varasn. Maksuda eresin. 390 Bil ki varlk yokluktadr. Her kim kendi isteiyle lrse ebedi hayata kavu- ur. (Mutu gable en temutu = lmezden evvel ln) srr buradadr. Kim bunu anlarsa insan olur. Bu lmn, hayat olduunu bilenler buna lm de- mezler. Ey oul! Eer ierideki bilgisizlii karabilirsen, yerine bilgi ve yetenek dolar. Hi bir kimseye bilgisizliinden ikayet ettin mi? Yahut dertten tamamen kurtul- dum saf ve temiz oldum diyebildin mi? 395 Belki haline memnun olarak dersin ki: ne olur testi de olursam? Sen testisin, Hakkn gzellii deryadr. Yahut o deryann yannda sen bir yalk gibisin! Veyahut da Huda btndr, sen basit bir parasn. Eer Hudann gerekten dostu isen bu noktay iyi d- n! Czn kl olduu zaman, mutluluk ve nee zamandr. Yklmak yeni-
30. 30. 23 Sultan Veled den yaplmak demektir. (SAYFA 20) Her kim lme, greceli olarak lm derse, ldr; meyvesiz bir aa gibidir. 400O, a olduu iin onu ters grmtr, ba ykseklerde olan ak, ba aa- grmtr. Yokluk arabyla ebedi sarho olan, ebediyeti yoklukta arar. Tane, topran altna girince dirilir, temiz topraktan ba gsterip kar. Yerin altnda tamamen yok olduktan sonra taze ve sekin meyvelerle ortaya ka- rak tekrar dirilir. ldkten sonra, yzlerce dal, binlerce meyvelerle gene top- raktan ba gsterir. 405lmden byle faydalar temin eden, artk hayata dnp de bakar m? Hak yolunda kulluk padiahlktr. Hkm yerden ge kadar geerlidir. Katre, deryaya karnca memnun olur. Bendelikten kurtulur. Azade bir hayat sr- meye balar. Onun ilmi, amellerinden ziyade olur, efkatine karlk baka efkatler, rya saylr. Belki amelleri bile onun aya altna ba kor, ameller o ilme can verir. 410nk bu ilmin kayna Haktr, retmensiz, kitapsz, katsz, ondan dev- irilebilir. Byle bir ilimden gzler nurlanr, habersizler kadrinden haber- dar olur. Byle limlerin dnceleri perdeleri yakar, onun sznden apak Hak grnr. Fikrin, zikrin olunca sana kanatlar baheder ki onlarla yksek- lerde uarsn! Cenab- Hak iyi fikirleri makbul kullarna, fena fikirleri de red- dedilmi kullarnn aklna getirir. 415Gerek iyi, gerek kt, kendiliinden olan bu fikirler aka dl veya ceza- dr. Bir araya toplandktan sonra mahere varldnda bu fikirler orada suret bularak (tartya konacaktr.) Uyankken gremediimiz fikirler, ryada mey- danda olmuyorlar m? Endieler uykuda nasl suret buluyorsa, orada da suret elde eder. stedim ki bunu erh edeyim. Fakat bu, killere gre ancak bir iaret olur. 420Akiller azdan ok anlar ve kalpteki esrar okurlar.
31. 31. 24 Rebabnme MAKALE 8 Bu makale unu izah edecektir: Fikir amelden stndr nk amel, vcud paralarnn iidir. Fikir ise kalp amelidir. Amel insann elindedir fakat fikir, insann gc dndadr. Meer ki Hak Teala bahede Vcut paralarnn ameli, fikri harekete getir- mek iindir. Peygamber Efendimiz buyurmutur ki: Tefekkuru satin hay- run min ibadeti sebne seneten (Bir an Allahn kudretini dnmek yetmi yllk ibadetten hayrldr.) Amel, aatr; suyu dncedir. Cenab- Peygamber buyurmulardr ki: Men ehlasallahe erbeine sabahen zahara yenabiul hikmeti min kalbihi ala lisanihi (Bir kimse krk gn ihlas ile ibadet ederse kalbinden hikmet pnar- lar zuhur ederek lisanndan akar.) Bundan anlalyor ki hikmet, amelin meyvesidir. Eer amel var da mey- vesi grlmyorsa biliniz ki o amel, geri amel suretinde grnr ama haki- katte amel deildir. Nasl ki sahte para grnte gerek paradan farkszdr ama hakikatte para deildir. (SAYFA 21) Peygamber buyurmad m ki: Bir saatlik tefekkr, 70 seneyi ibadetle harcamaktan iyidir? O halde tefekkre nispetle ameller hi deil midir? Bo yere zahmetten dalp bklmeden baka bir ey midir? Amel, vcudun a- lmasdr. Fikirse Cenab- Kibriyann ihsandr ve kalbin nasibidir. O geici- dir, bu ebedi. Ten kalmaz fakat can, canan tarafna gider. 425 Vcdun sonu olduu gibi vcutla yaplan ibadetin de sonu vardr. Gnl ibadeti ise gnl gibi (can, ruh) ebedidir. Vcut lr, topraa karr; fakat can, canlar cihanna yol bulur. Hakikatte amel, fikir iindir. Amel aa, fikir de onun meyvesidir. Meyve vermezse aa ne ie yarar? Anlamak kabiliyeti olmazsa haber neye yarar? Ey akil, malumun olsun ki fikir meyvedir, ameller de o meyveyi ve- recek aatr. 430 Aa, istedii meyveyi vermezse neye yarar. Gl olmayan diken aacnn ne kymeti kalr. Amelden maksut ilimdir, hikmettir. Gz, grmek iin la- zmdr. Cenab- Peygamber Efendimiz ne buyurmulardr: Dinle de cang- nlden kabul et. Kim ki krk sabah ihlas zere amel ederse Cenab- Hak onun ruhunu nur ile besler. yle ki hikmet evinden eme gibi akarak gnlnden diline doru cereyan eder. 435 Byle bir netice hasl etmeyen ameli amel sayma! O amelde muhakkak gaf- let ve riya gibi bir fesat karktr. Artk o amel sahte para gibidir, artk onun dikeninde gl bitmiyor. Bu aklamada u anlald ki ruhu hastalktan kur- tulmayan, byle mertlerle yolda olamaz. Bu, gne gibi meydanda bir haki- kattir, fakat gzleri perdeli krler iin deil. Bu srr bana yar olandan baka- s nerede anlayacak! O yar ki bir nefes iinde iki lemi diriltir. 440 O dost ki gzellikte ei, ilim ve irfanda benzeri yok. O dost ki bir lye baksa dirilir, belki dirilerden daha diri olur. Ben bu srr ona syledim ki benim ca-
32. 32. 25 Sultan Veled nmdr; daima dertlerimde, dermanlarmda benim ortamdr. O, benim eze- li sevdiceimdir; tenimde, canmda ondan baka bir ey yoktur. Ben, zemi- nim, onun gzellii gldr, semendir, ben irkindim onda gzellik kazan- dm. 445Benim cismim kadehtir, onun can araptr. Onu istiyorsan bana bak, bulur- sun. Ey can, gnln seninle ne maceralar vardr. Fakat senin onlara kulak verecein yok. T ki ben o srlar sana syleyeyim, ta ki o enkten ho sazlar dinleteyim. T ki o bir srdan nice srlar haber vere- yim, ta ki sana bir ok dikensiz glzarlar gstereyim. T ki muradn sebep- siz, aracsz bulasn, ta ki malsz ve mlksz mutlulua kavuasn. 450T ki azsz ve damaksz (yani bunlara muhta olmadan) nimet yiyesin, t ki evgensiz olduun halde ahlardan top kapasn. Ey fakir, can kulan a da cana yakn olan emsalsiz nkteleri dinle! (SAYFA 22) Benden kitap istedin. Cenab- Hak da bana o manaya dair kap at. Gnlmden anszn hikmetler cotu, dilimden hikmet rmaklar akt. 455Buyurmu olduun vezin ki ok methetmitin. Artk lazm geldi ki onu ta- mamlayaym. Fikir atnn dizginini kuandm. T ki nazm srasnda ok sra- tiyle yol alsn, ben de nazm deryasnn altn stne evireyim. Ey din ulusu, seni vebilmek iin Haktan ders alyorum. Ruh hakknda dilsiz olarak ak- lamada bulunaym nk senin niteliklerin aklamaya smaz. 460Kimin can varsa ve zinde ise o candan dinler. Sen o gnein nadir nurusun, balar zerinde latif bir sipersin. Deniz cevherisin belki yakin deryassn yer- le gk senin gzelliine engel olur. Eer gzelliin perdesiz ortaya karsa bu varlk o varla divane olsun (yahut olur?) Bu benlik o benliin klavuzu, u benlie nispetle o benlik isyan saylr. 465erisinde kendi nakn gren, bu dardaki naka nasl sevgili olur? Suret su kanaldr, ruh sudur. Vcud kabuktur, can z, itir. indeki z yalnz aktan ibaret olsun, elleri brak, Rabden bakasna ynel- me! Bilesin ki o gnein nuru seni aydnlatrsa kendinden faydalanrsn. Sen can olduun halde niin tenim dersin? Sen olduktan sonra artk Benim. deme. 470Sen bir ahs olduun halde Glgeyim. deme! Her ey sen olunca Kavu- tum. deme! (Bunlar iinde ayrlk gizler). Bu szler bo szlerdir. Hakika- tinde ise sen, ben yoktur. yleyse ayrlmak gayrlmak olmayan semte ynel. Hakikatte bu asln asl sensin, cmlesi dinin nakdr (zahiridir), gdas (bat- n) sensin. Ey manevi varlk! imdi de bu vadide ne sylemisem cmlesi se- nin ruhunun gzelliinin erhidir. Bu kitapta aka, nasihate, esrar ve niyaza dair ne syledimse 475hepsinin kayna sendedir. Senin, bunlarn hepsinin tesinde olduun tes- lim edilmitir. Bil ki mmin aynadr. Gsterdii eylerin tamam senin nak-
33. 33. 26 Rebabnme ndr. Biz burada (bu satrlar yazmakta) iken bizi ziyaret etmek zere arif- lerden bir zat, bir emir geldi. yi niyetle, alak gnlllk etti, biraz da hediye getirdi. O zaman onu halk arasnda hadsiz, hesapsz zelliklerle vdm.
34. 34. 27 Sultan Veled MAKALE 9 Bu makalede u beyan olunacaktr: Hakkmda iyi niyet barndran bir kii, bir emir bu acizin ziyaretine gel- miti. Ondan evvel de bir ok (SAYFA 23) armaan ve ihsann grmtm. Onu abartl bir biimde vdm. Bir mrit dedi ki: Bu derecedeki yksek vgler peygamberlere ve kutublara layktr ki onlar Hakkn nuru ve saf ruh olmu- lardr. Cismaniler hakknda byle abartl vgler nasl layk olur? Ona cevap olarak dedim ki: Benim bakm onu da der ki: Cenab- Hak onda ifade olmutur. Halakal-halka fi zllih smme rae aleyhim min nrih (Allah Teala Hazretleri halk glgesinde yaratt, sonra zerlerine kendi nurundan serpti.) bunun delilidir. Evliya-y kiramn baklar daima o nurdadr. u halde halka ynelttikleri btn vgler, hakikatte Halkadr. Onlara gsterilen sayg Hudaya dnnce abart deildir. Belki yz binde biri de sylenmi olmaz. Amma, o nurdan gafil olanlarn vgs byle de- ildir. Onlarn baklar daima dadr. Burada baka bir mana da vardr. h- timal ki o emir kutublardan ve kamillerdendir. 480Bir mrit itiraz etti, dedi ki: Bu vgler kutublardan bakasna yaramaz. Byle vgler enbiya ve evliyaya layktr, ceset ehline (cismanilere) layk de- ildir. nk onlar mutlak ruh olmulardr; cihandan, hatta kendilerinden gemilerdir. Ehl-i dnyaya byle vgler neden layktr ki ileri hrsla, kinle doludur. ehvetlere tabi olarak ruhlarn ldrmlerdir ve varlk iindedirler. Gaflet arabyla gece gndz sarhoturlar. 485Biz onu methettikse kr krne methetmedik. Dikkat et! Methedenin gz neye bakyor ve neler gryor. Eer o gmrah surete bakyorsa, mana taraf- na yol almam demektir. Uyank olanlara gre vlenin de, venin de, yap- t vgnn de bir saman p kadar kymeti yoktur. Eer grr ve kalbi renmeye hevesli bir kimse ise onun kalbinde, ruhunda bir gne doar ki ebediyen batmaz. Bak daima canlara ve gnllere ynelmi olur, bir nefes bile zahir tarafna bakmaz. 490Her eyde hakkn nurunu aikar olarak grr. nsanlardaki nur, hakikatte onun asldr. nk Nur- Haktan gayrs, hayr, er; mal, mlk, servet hep- si fanidir. Hakkn nuru, srekli Hak ile mevcuttur. Ne yok oluu var, ne de ypranmas. Methedenin bak nura olunca, bunun iki yz misli abart yap- sa deer. nk btn vlenler onun zellikleridir. Besleyici olan, ancak o nurdur. Geriye kalanlarn tamam kabuktur. 495Lakin halk, kendi nurundan gafildir, sanatkardan ve o mbarek devletin- den de haberi yok. Kendilerini ufak, deersiz bir cisim sanmlar, gnllerini candan ve Hakkn nurundan ayrmlardr. Bu geici ve baya varla ba- lanmlardr. Hrsl olduklarndan, tenden baka bir ey gremiyorlar. Fakat evliya byle deildir. Onlarn nazar daima Hakkn nuruna ynelmitir. On- larn gznde nurdan gayrs botur, gzleri her zaman Hakkn nuruna ba- lanmtr.
35. 35. 28 Rebabnme 500 Hepsi de Huda ile akbazlk ederler (Hudaya aktrlar) zahirde ise senin ve benimledirler. Demek ki vglerin hepsi bir deildir. Velileri vmek, Cenab- Hakk vmektir. Bunda phe yok. nk hakkn nurunu vmek bizzat hakk vmektir. Bunu bilmeyen ve anlamayan ahmaktr. (SAYFA 24) Baka bir aklama (baka bir bahis) daha vardr. Eer dinlersen sana manevi srlar alr. Biline ki her taifenin iinde bir sekin yiit bulunur ki o, Hakkn has ve emin kuludur. 505 Bu sekin kiiler (evliya-y kiram) eitli ekil ve grnmde bulunurlar. Her ne kadar Allah katnda hepsi birse de bunlarn bir oklar eriat ve takva yo- lundadr, dnya tarlasna ibadet tohumu ekerler. Bir takm da bunlarn ak- sine olarak isyan ve gnah yolunu tutmu grnrler. Zahirleri karanlk, ba- tnlar nurludur. Kendini bildirmemek iin klk deitirerek dolaan padi- ahlar gibi. Gerek iyi gerek kt, gerek sekin gerek halktan herkesten gizle- nirler. Bulut altna saklanan ay gibi. 510 Hak Teala Hazretleri onlar sakndndan bu kullarn yrtk, yama- l elbise iinde halktan gizlemitir. Cenab- Hak: Velilerim kubbelerimin altndadr.12 buyuruyor. Ey Hak yolunun yolcusu, kubbelerin ne demek ol- duunu anla! O sultanlar milletin elinden kurtarmak iin onlara baz sevil- meyen huylar verir. Veli olmayanlar onlar katiyyen tanyamazlar. nk Hakkn srlarna mahrem, ancak velilerdir. nk onlar grdklerinin zahi- rine bakmazlar, kalbindeki esrara bakarlar. 515 Cahil halk eer onlarn halini inkar ederse hepsi o inkar yznden cehenne- me gider. nk gzly gzszden ayrt etmediler, ahmaklklarndan do- lay ondan nasip alamadlar. Birinci takdirde halka ait srlar vardr ki veli- ler bunlarn cmlesinde Hak Tealay grrler. yide ktde, enginde yk- sekte her eyde onlarn gzne Hudadan bakas grnmez. kinci takdir- de de sekinlerin srlar vardr ki ondan bir nebze bahsettim, sen de haber- dar oldun. 520 Cenab- Hak hayr er suretinde gstererek gizler, t ki halktan gizli tutulsun. Bakarsn bir ahs sureten irkin ve hakirdir, lakin manevi deeri abdalnn (abdallarn) deerinden ziyadedir. Gr sahibi olan onun yzn grnce cangnlden ona sevgi balar. O surette Hakk aikar olarak grr. nk kalbinde yakin nuru vardr. Zerrede gne, katrede umman gizlenmi g- rr. 525 Ondan her nefeste yz trl iyilik grr. Armaan ne ki? Belki de Huday perdesiz seyreder. Bu bahsi brak da mminler tarafna ge, onlarn halleri- ni erh et! 12 Hadisi kutsi (Evliyai tahte kubabi layarifuhm gayri) Benim velilerim kubbelerimin altnda gizlidir
36. 36. 29 Sultan Veled MAKALE 10 Bu makalede u beyan olunacaktr: Esas olmayan paralar ve geici suretler ayna olursa, asllar ve baki olan manalarn da ayna olacaklar derecelerine gre sabit olur. Bundan dolay Resul- Zian Efendimiz Mmin mminin aynasdr. buyurmulardr. Ve u da takdir olunacaktr ki: nsann ruhu saf ve berrak bir suya benzer. Fena fikirler de o suyun yznde bulunan er p ve sprnt gibidir ki su- yun gzelliini rten perdedir. Ne zaman ki (SAYFA 25) insan dnya megalele- rinden kendini temizlerse canann cemalini grr. Onu grnce artk dedi- kodular ona zahmet verir ve rt olur. Eer fikirde uyum grlrse, o, ru- hun gzelliinden ve letafetindendir. Suret naknn aynas demirden olacak olursa, elbette can naknn aynasnn daha gzel, daha kymetli olmas gerekir. O aynada ten yznn nak grlr fakat bunda Cenab- Barinin nuru sey- redilir. Cann, ruhun aynas mmindir ki onda cann yz grlr. 530Cenab- Peygamber Efendimiz: Mmin mminin aynasdr. buyurmu- tur. Ey mmin, bunu zevkle, evkle dinle! T ki yreinde cann gzelliini gresin. Her ne kadar cann gzellii bu gzle grnmezse de. Lakin niansz olan Zl-Cemal, nian iindedir. Nian iinde niansz gr de cannn iinde sakla! Hayat suyu, geri surette nianszdr, grnmez fakat rmak suyu gibi daim akmaktadr. Fikirler o suyun zerindeki pislikler gibidir. Cann gzelliini grmeye en- gel olur. 535Fakat her fikir byle deildir. Havassn (sekinler) fikirleri ise can demektir. Saf suyu bulandrmaz. Abdaln (evliyann) fikirleri cann kendisidir, belki ruh hastalklarnn der- mandr. Nak grnr amma, nak deildir, ruhun rengidir. yi bak! Ey yce kii! Akar suyun zerindeki naklar (dalgalar, kabarcklar, izgiler) su- yun kendisi deil midir? Akan suyun yznde her nefeste bin trl izgiler, titreimler oluur. 540Sana nak grnen o eyler rman bizzat kendidir. O halde naklar da r- man kendisi bilmelidir. Tenden ve naktan doan fikirler yok mu, ite suyu kirleten sprntler on- lardr. Su, bu pisliklerin altnda rtk kalr. Byle fikirleri gnlnden sk at! T ki cann cemali tertemiz olarak grnsn. Ne mutlu o cana ki bunu din- ledi ve kendini artk eksik eylerden temizledi, nihayet, kendini rtsz ola- rak seyretti.
37. 37. 30 Rebabnme 545 Kendini bir testi su farzet! Fakat rmaa testisiz gel, kar ki, kendini buldu- unu aka gresin, can arn (zg) gnl argacndan (atk) anlayasn. Bu ve benzeri yzlerce zellik, senin zelliklerindir, senin saf denizinden bir damladr. Bundan sonra kendi zelliklerini dinle, kendi saf suyundan i ve iir! Nasihatlerimi cangnlden dinle ki rengi, kokusu olmayan bir makama ere- sin, 550 Bizim tlerimiz ayaklardaki balar zer. Ne mutlu ona ki bizim d- mz dinleye ve szlerimize kulak vere. O kimse, ate hararetine muhta ol- makszn kaynar, onun atei cannn iinde gizlidir. nsan ile cinin cisimle- rindeki ruhun gizli olduu gibi, arap atesiz kaynayarak saf ll gibi parla- myor mu? Eer arabn iinde ate sakl olmasayd, kpk iinde kaynayabilir miydi? (SAYFA 26) 555 Atele suyun bir kapta birletiini hi grdn m? Ate de o, su da odur. Ne kadar garip deil mi? Cenab- Hakkn ilgin sana- tnn sonu olur mu? arap, iindeki atele diridir. Asl istenen dost dirisi o takmdr. Ak ara- b taliplerin mrekkebidir, ak srr saliklerin hemdemidir. Bde (arap) l, bd (rzgar) lme! (Yani hevnn rzgarna kaplma!) Biri nee, biri keder- dir. 560 arap, iindeki gam kederi siler sprr; ruhun neesini artrr. Dnyadaki bdeyi hev bil! Badan bostandan ho koku getirdii gibi, fena koku da getirir. Ahmaklarn iindeki arabn hal ve an budur ki: Ondan ktlk, tatszlk, dert ve gam doar. Akllnn arabndan faydalar meydana gelir. Akll, araptan lezzetli meyveler, trl trl gller, nesrin- ler verir. 565 yle ki onlar gz mevsimi soldurup bozamaz, onun meyveleri de, iekle- ri de kalcdr. Fakat cahilin iindeki arap byle deildir. Ondan meydana gelen her ey kendi gibi pistir, kirlidir. Nasl ki, Cenab- Mevlana Efendimiz Mesnevisinde buyurmutur, dikkatle dinle! Bde herkeste ayn tesiri gster- mez. Edebsizi daha ziyade edebsiz eder. Badeyi ien akllysa, daha akll; kt huyluysa daha kt huylu olur. 570 Fakat insanlarn ou fena ve ayarsz olduundan arab ounluk iin ha- ram klmlardr. nk hkm, galibe gredir. nk fena insanlar daha oktur, bylelikle yol kesicilerin ellerinden silahlarn alm oluyorlar Bu beyitleri kendi beyitlerime uyarladm ki arabn yasaklanm ve kt ol- duu bilinsin!
38. 38. 31 Sultan Veled eriatte arab, kaytsz artsz haramdr. Gerek sekin, gerek halk herkese... Bazlar hakknda helaldir diyenlere kulak verme! Onlarn tuttuklar yol, azgnlk ve aknlktr. 575Aklarn arab aktr; zm arab fasklarn gdasdr. Ak, manevi meyve- lerin zdr; bade, yolundan sapm bir nimetin (zmn) z suyudur. Ak, ruhun arab (neesi)dr. zm arab cisme, cismanilere aittir. Ak arab ile mest olanlar, Allahtan baka her eyden kaarlar. Hakk talep yolunda durup dinlenmezler, dertlerini Haktan bakasna amazlar. 580lemde ondan gayr mevcut grmezler. Ruhlar elsiz ve ayaksz olduu hal- de daimi secdededir. O Kabeye gider fakat oras onun yeri deildir. ltica edecekleri kble ancak Cenab- Haktr. Yokluk cihannda seyrederler. Bir can verirlerse binini alrlar. Bir taneden bir harman kaldrrlar, bir taneden yz batman kazanrlar. Onlar sakn bu mahluklardan sanma, onlardan mesela kfr bile ba gsterse onu en kutlu iman bil. 585nk onlar daima cangnlden Hak talipleridir Hakkn elinde evgene tbi topa benzerler. (SAYFA 27) Onlarn her hal ve hareketlerini Haktan bil, kendilerinden deil. By- le hal ve hareketlere iyilik ktlk sar m? Ak- lahi, bir seldir. Onu (k), suyun saman pn gtrd gibi far- knda olmadan gtrr. Saman pnn gidiini kendinden bilme! Sudan bil. nk o p gittii yoldan, varaca menzilden haberdar deildir. Bu gidite Haktan bakasn grme! Eeri ve eer takmlarn yrten attr. 590Hak yolunda, fani olann can Haktan bekaya erer ve can Hakka kavuur.
39. 39. 32 Rebabnme MAKALE 11 Bu makalede u beyan olunacaktr: Bu dnya baz insanlara gre yol gstericidir, bazlarna gre de yol kesi- cidir. O kimse ki btn yaratlmlar Haktan bilir ve Haktan grr, ona her ne- feste yaratma sanatnn seyrinden yaknlk, kavuma ve kesin bilgi kazand- rlr. lemi temaa onun hakknda nimettir, rehberdir. Nasl ki Bayezit Haz- retleri buyurmutur: M raeytu eyen ill ve raeytullhe fhi (Hibir ey grmedim ki, onda Allahn sanatn seyretmeyeyim.) O bir kimse ki sanat Haktan bilmez, ona gre dnya uzaklk, habersizlik ve perdedir. Eseri bu ekilde grdke sanatkardan uzaklar. Mesela, biri damdan bir ta atsa, akll olan kimse ta atan grmek iin yukar bakar. Fakat kpek ban yere eerek ta atan dnmeksizin, hid- detle, dnmeden, birden bire atlan ta krmaya, dileriyle ezmeye ura- r. Bu dnya ona Hakk gsterir, Hakk daima aka grr ve ahit olur. Bah- elerde, asmalarda, aalarda, cinde, peride, insan nefsinde, zetle her ey- de. lim olan bu cihandan Hakk grr. Her nefeste sanattan sanatya ula- r. Kainatn btn zerreleri ona rehberlik eder, ona her duvarda bir kap alr. 595 O, Sani-i Huday seyretmek sebebiyle uyanr, rmak gibi vuslat banda ak- maya balar. Damdan yere gzel bir elma dse, akl olan yzn damdan tarafa evirir, elmay atan kimdir diye, yoksa, gz yerdeki elmaya taklp kalmaz. Elma yerine ta dse, hal gene byledir. Fakat akllyla ahmak bu hususta farkldr. Kpek tan geldii yeri dnmez, ancak o ta azna alp ine- mek i gdsyle koar. 600 Ban yere eer, tatan tarafa seirtir, her defasnda koarak onu dileriyle kemirir. Kpek gzlerini yalnz taa diker ve ona saldrr. Fakat lim ve akl- l olan o deersiz taa bakar m? O ta atan arar, tan atln ondan bilir ve hikmetini ondan sorar. (SAYFA 28) Dmanln ona yneltir. nk bunu yapan odur, bakas deil. 605 Elma rahat, ta mihneti temsil eder ki her ikisi de aralksz mahlukata isabet etmektedir. Saf ve temiz ruhlu insan bunlarn hepsini Allahtan bilir, undan bundan bilmez. Hi bir kimse suu alete balayamaz; kast, vurandan bilir ve onu deerlendirir. ntikam alacaksa vurandan alr, alete dmanlk etmek aklndan bile gemez. Dam gayb, elma dnyay temsil ediyor. Dnya yokluktan varla unun iin gelmitir ki:
40. 40. 33 Sultan Veled 610Dnebilenlerin can Allaha kavumaktan uzak kalmasn, grnmeyen- den (Haktan) haberdar olsunlar. Cenab- Hak lemi yoktan var etti, yerde gkte yz binlerce eser vcuda getirdi. Yerde gkte vcuda getirdii gnl alan ve gnl ferahlatan eserlerin snr ve bitimi yoktur. Bunlar u hikmet- ten dolay ortaya karlmlardr ki halk sanattan sanatya ulaabilsin, can- dan geerek canana ersin. Bu cisimler leminde bulunduka cangnlden ona kulluk eylesinler. 615Onun ei benzeri olmayan yaratn aczle seyretsinler de yzlerini yere s- rerek ulular ulusu sanatkarn kulluuna kosunlar. Evrenlerin yaratcs yalnz onu bilsinler, daima ve ancak onun namn zikret- sinler. Emirlerini kulaklarnn derin kelerinde saklasnlar, korkular, mit- leri yalnz ondan olsun. Cihana akl gzyle baksnlar da akldan, nakilden geerek o huzura ynelsinler. leme gz attklar zaman derhal Hudadan haberdar olsunlar. 620Dnya onlara sevgilinin yzn getirsin ve kavuma olsun, btn gece, b- tn gndz onda hayran olsunlar. Amma onlar ki cehennem kpekleridir, onlarn gz, kular gibi daima dnya tuzann tanelerindedir. Bundan do- lay balar yerde, ayaklar bada olarak Hudadan mahcupturlar. Uyanklk bunlar iin uyku olmutur, ak kaplar onlara kapal grnmtr. Aka davet onlar iin ebediyetten kovulu olmu, bunca merhemler varken yrekleri yaral kalmtr. 625Balklar sudan hayat bulur, karada yaayanlar iin su, bazen lm ve zdra- b getirir. Allah adamlarnn ebediliine sebep olan buluma, dnya adam- lar iin rezillik olur. Birisi iin hayat sebebi olan ey, bir dieri iin lm se- bebi olur. Vasllar iin elden kan mal, dnya adamlar iin hicaptr. Mal ka- millere zarar vermez, geim vastas olur. 630Dnya, grmeyi bilenlere nasl perde olabilir ki? Onlarn yz ak kaps var- dr. Bir mal ki onu Hak iin kazanm bulunuyorsun, byle mal hakknda Nebi-i Zian Efendimiz Nimel-mlus-slih lir-raculisslih13 buyur- mutur. Dnya isteklilerinin skntsn arttran mal, vasllar iin, dinlenmeye sebep olur. Harareti artan hastann, yiyip imekten hastal fazlalar. Fakat ye- mek imek salkl vcuda sahip olanlarn kuvvetini artrr. (SAYFA 29) 635Zehir kamiller iin ekerdir, eker yetersizler iin zehirdir. Hak yolunu tut- mu, bilgisizlik ve karanlk perdesini yrtm ak isterse dnyann pislii ii- ne dalsa bile, bulamaz, tertemiz kar. Pis eylerden derya kirlenir mi? Sen ki vcutta havuz kadarsn, pislikten sakn ve sratle ka! O mal su yolu- na sarf et. Emellerine uygun gayrete hazr ol! 13 Salih bir adam iin salih bir mal ne gzeldir.
41. 41. 34 Rebabnme MAKALE 12 Bu makale unu beyan edecektir: Bu lem, her eyi Allahtan bilenler iin hidayet ve vuslat vesilesi, Haktan bilmeyenler iin dalalet ve ayrlk sebebidir. Nil suyu gibi Kbtilerin aznda kan, Sebtilerin aznda su olmutu. Kuran- Kerimde baz kavimler hakkn- da (yudllu bih kesran ve yehd bih kesr)14 buyrulur. 640 Dnyann ziyneti, halk iin ayrl getiren eyler, sekinler iin yaknlk ve kavuma sebebidir. Bu cihan, gafiller zerine ekilmi bir perdedir. Fakat aklllar iin byle deil. Aklllar, dnya vastasyla her an o gzel yze erer- ler. Bu sz can kulayla dinle! T ki uyankln artsn da yeni yeni ve perdesiz vuslata kavu! Hak Tea- la Kitab- Mecidinde buyurmad m ki: Nil suyu Kbtilere kan, Sebtilere su olur. 645 Bu fayda suya mahsus deil, ekmekte de, ette de vardr. Cisimlerde, bitki- lerde, hayatta, lmde de vardr. Malzemede, ev eyasnda, erkekte, kadn- da vardr. Belki btn varlklarda vardr. Gzn varsa a da gr! Kuran- Ke- rim delalet ediyor ki: Birine zahmet, eziyet ve elem olan, dieri iin ifadr. 650 Dnya, birini yoldan karr, dierini visale erdirir. Engin yksek, hayr er, elhasl her ey herkese baka baka tesir eder. Bir dost ile bir dman bakar- sn biri dnyadan faydalanm deniz gibi dalgalanyor, teki bir testi su gibi kalm. Biri boncuk gibi kymetsiz ve biri mcevhere layk inci, biri zehir gibi ac, teki eker gibi tatl. Biri ah- Resul gibi Nebi-i Zian, dieri Ebu Cehil gibi batan baa azgnlk. 655 Biri Mevlana gibi evliyalarn sevgilisi, dieri din dman ekyalarla omuz- da, biri gnln sahibi ve yr, dieri ylandan da beter yabanc. (SAYFA 30) Sen Hakka k ol, cahiller gibi korkak olma, bu meydanda cesaretle at sr! Hayasz, cretkar ayyalarn huzurunda tilki gibi yaltaklanma! Arslan gibi ileri atl! Huda aknda zevk ve sefana bak, mrn boa geirme, hay- di! Kendine gel! 660 Mert gibi mertler srasna gir, t ki gne gibi felek atna svari olasn! Yrin aknda yabancy terk et, t ki canan tarafnda olan gzel diyar gresin. O, canlara can katan sevin diyarn ki, kapsnn nnde cennet gibi kevserler akar. O diyarda ne duvar var, ne tavan. Orada her istediini, derhal bulursun. 14 Bakara suresi 2/26 Allah, bir sivrisinei, ondan daha da tesi bir varl rnek olarak vermekten ekinmez. man edenler onun, Rablerinden (gelen) bir gerek olduunu bilirler. Kfre saplananlar ise, Allah, rnek ola- rak bununla neyi kastetmitir? derler. (Allah) onunla biroklarn saptrr, biroklarn da doru yola iletir. Onunla ancak fasklar saptrr.
42. 42. 35 Sultan Veled Byle daha nice yz bin ltuflar grrsn. Hkir bir diken de olsan gl olursun. 665Onlarn himmeti seni diriltir, bu topraktan vcuda ihtiyacn kalmaz. Uyuz kimselerle sohbet edersen, sen de uyuz olursun. Kafirlerin sohbeti seni de dinsiz eder. Eer gdan zden (iten) alrsan z olursun. Haydi, yleyse iyilere katl da sen de iyi ol! Hayrdan, erden; krdan, zarardan hangisini istersen, onu bulursun! Ekmee talipsen ekmek- sin, cana talip isen cansn!
43. 43. 36 Rebabnme MAKALE 13 Bu makalede u beyan olunacaktr: Her neyi dost tutarsan taklitsiz, gayretsiz sen onun aynsn ve o cinstensin! nk cins, cinsi tarafna gitmeye alr. Bunun iin Nebi-i Zian Efendimiz buyurmulardr ki: (Men ehabbe kavmen fehuve minhm) 670 Dosdoru szl efendimiz yneltilen bir suale cevaben: Bir kavmi seven kimse onlardandr. buyurmutur. Sen her kimi candan seviyorsan, her hu- susta onun aynsn. Eer o, ekya ise sen de ekyasn, muttaki ise sen de muttakisin! drakin varsa bundan anla ki, Hak Tealaya ak olan, nihayet ebedi hayata sahip olur. O daha baka bir ey olur ki, sylesem mahvolursun (havsalan almaz), onu gizlemek isterim. 675 yle kimseleri bu halktan hari tut, huzurlarnda can ver ki seni diriltsinler. Ondan iyi kt her ne grrsen yz evirme, elini tut, teslim ol! Hedef onu bil! Ona doru ka. Altnn, gmn tamamyla dk sa! Yolunda feda et onun szn, fiilini inkar etme, onu brakp da bakasnn yanna gitme! nk o ne derse haktr. Fena eyler onun yanna gelince iyi olur. 680 Bu yksek makam ondan bakasnda yoktur, iyiliklerin kayna ancak odur. Velilerden bakas ihtiya miktarndan fazla yerse haram olur. Eer kalbi ay- dn ise fazla yemekten kararr, can nurlu ise nri olur. (SAYFA 31) Ona t ver de ok yemekten saknsn! Sonunda piman olarak eli- ni srmasn. Ona de ki: Yemei brak, al tercih et, rkuya, secdelere (ita- ate) devam et! 685 T ki riyzat emesinden trl nimetler yiyesin, rzkszlktan bin eit r- zklanasn. T ki gnln nurlansn da gne gibi parlasn. Zorda kalmadka bir ey yeme! Kt gdadan isteme, Haktan iste! Ey oul, kibri brak, puta tapma, Tanrya tap!
44. 44. 37 Sultan Veled MAKALE 14 Bu makale evvela u hadis-i erifi tefsir edecektir: El-cuu tamullhi yuhy bih ebdnes-sddkn (Alk, Allahn sddklarna ziyafetidir.) Onlarn v- cudlarn alkla diriltir. kinci olarak, u hadis-i erif hakknda beyanda bu- lunulacaktr: Hutveten ve kad vasal15 (Bu hadisi kitablarda bulamadm onun iin manasn izah edemedim.)16 nc olarak da unu anlatacaktr ki: Evliyaya ne gelirse ona yardm- c olur. Evliyadan bakasna perde olur, engel oluturur. Nasl ki bir muma veya hafif bir atee rzgar dokunsa derhal sner, fakat tutumu bir orma- na isabet eden rzgar, onu sndremedii gibi daha iddetle alevlenmesine yardm eder. Yiyip ime de byledir. Shhati bunda olanlara gda ve kuvvet olur, hasta olanlar rahatsz eder. Resul- Ekrem Efendimiz buyurmular ki: Cenab- Hak sadklar iin alk kaynandan yemek hazrlamtr. Onlarn canlar, tenleri o yemekle gdalanr. Fakat bu, evliya-y kirama mahsustur. 690yleyse ey mrit, nimeti alkta ara! T ki bu (uzun ve etin) yolu kat edebi- lesin. O taam (alk taam) sana her aamada kuvvet verir. Sonunda kainatn stne ayak basarsn. Ey salik! Hudann akiyle din padiah olursun. Ora- ya ayak basmakla, dnya ve ahiret muradna kavuursun! Hutvetni kad vasal17 nakitin olur, nk Hak ile skntsz anlamalarn olur. ki admn biri dnya, biri ahirettir, ikisi de senin iin saadet getirir. 695Hak sarhou ol, arap sarhou olma, nk o, ikilerin en hayrls, bu, ise en erlisidir. Bade, Haktan gelen can arabdr. Cesede gda veren arap deil- dir. Dnya ehline haram olan her hangi bir eyi, evliya-y kiram yerse helal bil! Vasllar iin hibir eyi haram bilme! Onlar hamlktan kurtulmu, tamam pimilerdir. Kamillerin yedii, helalden baka bir ey olmaz. nk onlar- da celal nuru dolar. 700Yiyecek onlara ilim ve irfan olur. Vcutlarna giren her ey ak olur. Ayakla- r doru yolda metin admlarla yrr. Ak olan mert, hi bir eyden eksilmez. (Onlar mertebesinden drecek bir gnah yoktur.) Rzgar, az atei sndrr, fakat ok atei sndremez, daha ziyade kkrtr. ra rzgara kar koyamaz. Fakat tutumu bir orman bilakis rzgardan kuvvetlenir. (SAYFA 32) Yangn orman sardktan sonra kasrga da olsa sndremez bilakis daha ziyade alevlenmesine hizmet eder. 705Byle byk yangnlara rzgar da yardmc olur. emelerin rmaa yard- 15 Bir adm att ve ulat. 16 Mtercim buraya bu notu dm. 17 ki adm att ve ulat