ผลตอบแทนทางสงคม (Social Return on Investment) กบโครงการพฒนา

สฤณ อาชวานนทกล

http://www.fringer.org/

19 พฤษภาคม 2554

งานนเผยแพรภายใตสญญาอนญาต Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) โดยผสรางอนญาตใหท าซ า แจกจาย แสดง และสรางงานดดแปลงจากสวนใดสวนหนงของงานนไดโดยเสร แตเฉพาะในกรณทใหเครดตผสราง ไมน าไปใชในทางการคา และเผยแพรงานดดแปลงภายใตสญญาอนญาตแบบเดยวกนนเทานน

ผลตอบแทนทางสงคมคออะไร?

2

• ผลตอบแทนทางสงคม (SROI: Social Return on

Investment) หมายถง ผลตอบแทนตอสงคมและ

สงแวดลอมทเกดการท ากจกรรม โครงการ หรอธรกจ

โดยพยายามเลอกตวชวดผลลพธ (output) เชงปรมาณ

และตคาผลลพธดงกลาวออกมาเปนมลคาทางการเงน

SROI = มลคาของประโยชนตอสงคมและสงแวดลอม

เงนลงทน

ตวอยางตวชวดดานการพฒนาชมชน

ผใช (users) ของผลตอบแทนทางสงคม

• นกลงทนเพอสงคม/มลนธ (socially responsible

investment funds (SRI funds), impact

investors, foundations) เปรยบเทยบทางเลอก

และประเมนผลตอบแทนจากการลงทน/การกศล

• บรษท ประเมนผลและวดความคบหนาของซ

เอสอาร/ธรกจทยงยน, เปดเผยขอมล, ท าการตลาด

& PR, เลอกท าโครงการท cost-effective ทสด

• ผมสวนไดเสย (ผบรโภค ชาวบานในชมชน เอนจโอ)

อยากรวาตวเองจะไดอะไร บรษทท าประโยชน

ใหกบสงคมและสงแวดลอมอยางไร

เชงปรมาณ

เชงคณภาพ

Reliability & Comparability

• Reliability: เชอถอไดแคไหน? (ถาใช

แบบส ารวจ ถามค าถามเดม จะไดค าตอบ

เดมหรอไม?)

• Comparability: เปรยบเทยบขามบรษท

ไดหรอไม? ขามอตสาหกรรม? ขาม

ประเทศ?

Validity (ความถกตอง)

• ตวชวดทใชสะทอนผลงานทส าคญตอสงคมหรอไม?

• ปจจบนยงมตวชวดนอยตวทสะทอนผลประกอบการ

ทางสงคมของคคาและหวงโซอปทาน

• ตวอยาง

– จ านวนตวแทนชนกลมนอยในคณะกรรมการบรษท บอก

ไดหรอไมวาบรษทปฏบตตอชนกลมนอยอยางไร?

– ปรมาณกาซเรอนกระจกทปลอยในแตละป สะทอน

ผลกระทบภายนอกเชงลบทงหมดของโรงงานไดหรอไม?

– จ านวนกรรมการในคณะกรรมการบรษท บอกคณภาพของ

ธรรมาภบาลบรษทไดหรอไม?

กรอบคดในการวดผลตอบแทนทางสงคม

• ผบกเบก – REDF, World Bank, Acumen Fund, NEF

• กรอบคดทเขาใจงายและปรบใชไดกวางคอกรอบการวดของการประกวดแผนธรกจเพอสงคม GSVC (Global Social Venture Competition)

หลกการค านวณ SROI

• ค านงถงผมสวนไดเสยทกฝาย

• เขาใจวาอะไรเปลยนแปลงไปกอนและหลงเรมท า

โครงการ

• ตคาเฉพาะปจจยส าคญ

• ใชเฉพาะขอมลส าคญ

• ไมค านวณหรออางประโยชนเกนความเปนจรง

• มความโปรงใส ตรวจสอบได

• ยนยนผลลพธได

8

ขนตอนการค านวณ SROI• ก าหนดผมสวนไดเสยทเปนหลกจรงๆ จากกจกรรม

• จดท าหวงโซผลกระทบ เพอเปนการเชอมโยงปจจยทใช

ในการท ากจกรรม (input) ไปสผลผลตโดยตรง (out

put) ผลลพธ (outcome) และผลกระทบ (impact) ซง

อาจประเมนไดยากและมโอกาสในการ overclaim ได

งาย ขอบเขตการค านวณจงมกจะอยท output เปนหลก

• หาขอมลสนบสนนผลลพธและตมลคา – พยายามวดผล

ผลตและผลลพธทไดออกมาเปนตวเลข แลว “แปลง”

เปนมลคาทางการเงน บางทตองใชคาแทน (proxy)

• รายงานผลใหผมสวนไดเสยไดรบทราบ9

หวงโซผลกระทบ - Impact Value Chain

จากผลผลต (output) สมลคาทางการเงน

ตวอยาง 1: โครงการสายน าสานสมพนธ

12

SROI โครงการสายน าสานสมพนธ

13

ตวอยาง 2: โครงการเหดฟางสานสายใย

14

Total return (social + business returns)

15

ประโยชนของ SROI

• ใชทรพยากรไดคมคามากขน

• จดการกบ output และ outcome ไดเหมาะสม

• สรางการยอมรบ การมสวนรวมของชมชนไดมากขน

• วดผลและสามารถเขาใจตรงกนไดงายขน มจดรวมใน

การหารอกน

• เปรยบเทยบความคมคาในการลงทนระหวางโครงการ

ตางลกษณะ และตางชวงเวลาได ท าใหสามารถน าไป

ปรบปรงโครงการในอนาคต

16

สยค “เศรษฐกจแหงคณคา”?

“ In the 19th century, we were making money with money. In the 21st century, I believe and hope that we will use values to create value.”

- Oliver Le Grand , Chairman of the Board of

Cortal (a subsidiary of BNP Paribas)

“[There is] No Place To Hide for the Irresponsible Business”

- Financial Times headline,

29 September 2003

17

18

“You never change things by fighting the existing reality.

To change something, build a new model

that makes the existing model obsolete.”

- R. Buckminster Fuller -

“คณไมมวนเปลยนอะไรกตามดวยการตอกรกบ

ความจรงทเปนอย

ถาคณอยากเปลยนอะไรกตาม จงไปสรางโมเดลใหม

ทท าใหโมเดลเดมลาสมย”

- อาร. บคมนสเตอร ฟลเลอร -