.. . ..TURKIYE'DE VE DUNYADA

"DERLEME" ÇALIŞMALARI

.. ~

Ht. TURKER ACAROG.tU

•• •TURKIYE'DE VE

••DUNYADA-

"DERLEME"ÇALIŞMALARI

>

Arslan Kaynardağ,Alpay Kabacah veiyazi Hüseyin Bahtiyar'ın röportajlan vardır.

~Türk Kütüphaneeiler Derneği

İstanbuL. ı 9 9 7

Türk Kütüphaneeiler Derneği Yayınları; No. N

Dizgi ve Sayfa Düzeni:Arzu ÖKSÜZ

iSBN. 975-7653-63-2

Küçükçekmece 'nin Cennet Mahallesi 'nde "Öz İlk-EP~

basımevinde

Eylül ı 997' de 1.000 sayı basıımı~!ır.

· , ,

BIRKAÇ SOZ

1~79 yılında Tlirkiye'de ihıira Beraıları (Patenıler) ü7erine hir ya"ı

~·lkarılml~lJ. Bu. 1844 tarihli .Fransl7 (BIT\'CI d'invention) yasasının hirçevirisinden ibareııi. Bu yasa. Türkiyc'de l;lIll 116 yıl yürürlükıe k;ı1mı~ll.

Fransızlar o süre it;inde kendi yasalarını hirLıç ke7 deği~tirip ycnik~tirdiler.

am;ı Tüı;k yasası olduğu gibi kaldı! Ancak 27 !-Lıziran 199.5 tarihindc ycni hirPatent Yasası ilc yürürlükıen kaldırılabildi.

En uzun süre yürürlükte kalan iKinci y;ısa. herhalde, IL. i\k~nııiycı

döncminden kalma ıvıemurin Muhakemcı K;1I1unu olsa gerek. "Meıııurin

Muhakemaı! Hakkında Kanun-u Muvakka(' adlı bu yasa. adı üstünde. ,özde"Illu\'akkaı",yani geçici bir yasa olarak 4 Şubat i sıl3 tarihinde: çıbrılıııı). ama84 yıldır hfil5 yürürlükte \'e uygulanıynr. Med~ni bir ülkede kabuledilemeyccek bir "anıt" gibi ö7enle Illuhafaza edilmektedir! Meıııurlarımızın

yar,~ılanma usulleri için. oldum olası bu yasay,ı ııyulmaktadır.

En uzun süre yürürlükte kalan üçüncü ve son yasa. galiba. Derleme1',lsasl oluyor. Tam 63 yıldır yürürlükte. aıııa hir türlü kaldırılamıym ya dayenilC)lirilemiynr ' 1934 yılından beri uygulanıııakıa olan Basıııa Yal.ı \'eRe<imleri Derlemc Kanunu. günümüzün k()~uILırın;1 hiç uyıııadığı h;ılde. hirıürlü değiştirilemiyor. 192.5 tarihli Fransız (Dcp!)1 Icgal) yasasının cksik hirçevirisinden ibareltir. Fransa. o tarihten bu güne dek kendi yasasını hiı\"ık kCl.deği~tirip yenilcşıirdi: ama Türkiyc bunıı yapamıyor. ba~ar;ıııııyor.

beceremiyorı

Fransa'dan döndükten sonra. 19.53 yılından beri -tam 44 yıldır- bukonuda verdiğim konferanslar. sunduğum bildiriler. yazdığım y<17ı1ardan da.ne yazık ki. bugüne değin olumlu bir snnuca \·,mlaınad!.

i~ıe bütün bu yazılanları.' "Tlirkiyc'de \'c dünyada "Derlemc"çall~lllaları" adlı bir kitapıa ıoplam;ık isıcdim. Konunun daha iyianla)ı1abilmesi bakımından. Türkiye'de ve Türkçede ilkin yayımıanacak

böyle bir kaynak-kitaba -hele bu günlcrde- t;'ok gcreksinim \'ardır.

"Derlenıe"nin (incmiııi. sık sık \'lırgııl;ıdıııı. \'lırgııiııyııruııı. D;ıh;ı iilKC

5

yazdıklarımla tekral'a düşersem, okurlar beni bağışlasın. ama aynı noktayadambyarak. memıerde bir delik açmak niyeiindeyim.

Yayınlandıkları yılların dil ve biçem özelliklerini taşıyan bu yazıları,

kimi sözcükleri günümüz Türkçcsine çevirıneden, olduğu,gibi ya da ııpkı­

basım gibi .aktarmak istedim; bunun da ayrı bir tadı var.

Kitabın daha ilginç olması yönünden, gerek Derleme Müdürlüğüm

döneminde, gerekse daha sonra benimle yapılan üç röporıaja da baş tarafta yerverilnliştir.

Son 63 yıl (1934-1997) içinde "Derleme" konusunda Türk gazete vedergilerinde çıkan hemen hemen bütün yazılar da kitabın sonuna eklenen birkaynakçada gösterilmiştir.

Kitabı kendi yayınları dizisine alan Türk Kütüphaneciler Derneği GenelMerkezine, büyük bir özeiıle dizip basan '·Öz ilk-er· basımevi çalışanlarına

içten teşekkürler ederim.

İSI.-Avcllar, Temmuz 1997

6

M.Türker ACAROGLU,Emekli Derleme Müdürü