ZGLOB LAKTA

(ARTICULATIO CUBITI)

Asist. mr sci. med. dr Jelena Zvekić-Svorcan

Student Nataša Igić

UNIVERZITET U NOVOM SADU

MEDICINSKI FAKULTET NOVI SAD

Katedra za medicinsku rehabilitaciju

Kineziologija

SASTAV ZGLOBA LAKTA

Zglob lakta povezuje distalni okrajak ramenice (humerus)

sa proksimalnim okrajcima žbice (radius) i laktice (ulna).

To je složen zglob (art. composita) i sastoji se od tri zgloba:

art. humeroradialis

art. humeroulnaris

art. radioulnaris proximalis

ZGLOB LAKTA (ARTICULATIO CUBITI)

Ova tri zgloba imaju zajedničku zglobnu čauru, jedinstvenu zglobnu šupljinu i zajedničke veze, te predstavljaju morfološku celinu.

Funkcionalno, ovo su tri razdvojena zgloba, s obzirom na to da su pokreti

različiti u svakom od zglobova.

ZGLOBNE POVRŠINE

Art. humeroradialis:

Konveksna zglobna površina je capitulum humeri, spoljašnja zglobna površina distalnog okrajka humerusa.

Konkavna zglobna površina je fovea articularis capitis radii, udubljenje gornje površine glave radijusa.

ZGLOBNE POVRŠINE

Art. humeroulnaris:

Konveksna zglobna površina je trochlea humeri, unutrašnja zglobna površina distalnog okrajka humerusa.

Konkavna zglobna površina je incisura trochlearis ulnae, zglobni usek na prednjoj strani proksimalnog okrajka ulne.

ZGLOBNE POVRŠINE

Art. radioulnaris proximalis:

Konveksna zglobna površina je circumferentia articularis capitis radii, obodna površina glave radijusa.

Konkavna zglobna površina je incisura radialis ulnae, na spoljašnjoj strani proksimalnog okrajka ulne. Kao deo konkavne zglobne površine opisuje se i prstenasta veza radijusa (lig. anulare radii), snažna veza oblika nepotpunog prstena koja okružuje glavu radijusa i pripaja se na prednjoj i zadnjoj ivici radijanog useka ulne (incisura radialis ulnae). Duboka strana ove veze prekrivena je zglobnom hrskavicom.

ZGLOBNE POVRŠINE

Sve zglobne površine prekrivene su zglobnom hijalinom hrskavicom koja je deblja i elastičnija na konkavnim površinama.

Na distalnom okrajku humerusa, iznad zglobnih površina nalaze se udubljenja u koja prilikom pokreta ulaze delovi proksimalnog okrajka radijusa i ulne. Sa prednje strane iznad capitulum-a nalazi se fossa radialis, a iznad trochleae humeri nalazi se fossa coronoidea. Prilikom maksimalne fleksije u ova udubljenja ulaze caput radii, odnosno processus coronoideus ulnae. Sa zadnje strane nalazi se fossa olecrani u koju pri maksimalnoj ekstenziji ulazi olecranon.

ZGLOBNA ČAURA (CAPSULA ARTICULARIS)

Zajednička za sva tri zgloba. Fibrozna opna se na humerusu pripaja sa prednje strane iznad radijalne i

koronoidne jame, pozadi duž ivice jame olekranona, a bočno ispod lateralnog i medijalnog epikondilusa. Tako se jame nalaze unutar zgloba, a epikondilusi ostaju slobodni za pripoj mišića. Na gornjem okrajku radijusa fibrozna opna se pripaja na vratu (collum radii) i prstenastoj vezi (lig. anulare radii). Na ulni se pripaja oko zglobnih površina, na ivicama incisurae trochlearis i incisurae radialis ulnae. Fibrozna opna je tanja sa prednje i zadnje strane nego na bočnim delovima zgloba.

Sinovijalna opna oblaže duboku stranu fibrozne opne i koštane delove unutar zglobne čaure koji nisu pokriveni zglobnom hrskavicom.

ZGLOBNE VEZE – LIGAMENTI KOJI OJAČAVAJU LAKATNI

ZGLOB

lig. collaterale radiale. Spoljašnja bočna veza pojačava zglobnu čauru sa spoljne strane. Trouglastog je oblika i sastoji se od tri snopa: prednjeg, srednjeg i zadnjeg. Vrh trougla se pripaja na spoljašnjem epikondilusu humerusa, a snopovi se pripajaju na ulni. Prednji snop se pripaja na prednjoj ivici incisurae radialis ulnae, srednji snop koji je najsnažniji na zadnjoj ivici ovog useka, dok se zadnji snop pripaja na spoljašnjoj ivici olekranona. Deo vlakana prednjeg i srednjeg snopa ulazi u sastav prstenaste veze radijusa.

lig. collaterale ulnare. Unutrašnja bočna veza pojačava zglobnu čauru sa unutrašnje strane i lepezastog je oblika. Vrh veze se pripaja na unutrašnjem epikondilusu humerusa. Odatle se snopovi pružaju prema unutrašnjim ivicama koronoidnog nastavka i olekranona.

lig. anulare radii. Prstenasta veza radijusa je veza koja obuhvata glavu radijusa i drži je priljubljenu uz bočni usek ulne. Dukoba strana veze pokrivena je zglobnom hrskavicom, tako da je ova veza istovremeno i zglobna površina proksimalnog radioulnarnog zgloba. Prstenasta veza je oblika nepotpunog prstena koji se pripaja na prednjoj i zadnjoj ivici incisurae radialis ulnae. Ova veza je oblika zarubljene kupe sa manjom bazom okrenutom distalno i na taj način sprečava pomeranje glave radijusa prema dole i omogućava pokrete obrtanja u ovom zglobu.

lig. quadratum. Četvrtasta veza pojačava zglobnu čauru sa donje strane i pripada proksimalnom radioulnarnom zglobu. Ova veza je razapeta između donje ivice žbičnog useka ulne(incisura radialis) i unutrašnje strane radiusa (collum radii). Ona je zategnuta pri maksimalnoj pronaciji i supinaciji.

ZGLOBNE VEZE

SLUZNE KESE

Najznačajnije su burze koje se nalaze u predelu olekranona, odnosno vrha lakta. U potkožnom tkivu iza olekranona nalazi se bursa subcutanea olecrani, a između tetive m. triceps brachii i olekranona nalazi se bursa

subtendinea musculi tricipitis brachii.

Najčešća su zapaljenja potkožne sluzne kese olekranona i ona nastaju kao posledica dugotrajnih trenja, pada na

lakat i prilikom povrede kože. Ređe su upale burze ispod tetive m. triceps brachii. One nastaju prilikom čestih ponavljanja fleksije i ekstenzije. Zapaljenje burzi

karakteriše bol pri fleksiji lakta.

POKRETI U ZGLOBU LAKTA Pokreti koji se vrše u lakatnom zglobu su:

pregibanje (flexio), opružanje (extensio), uvrtanje (pronatio) i izvrtanje (supinatio).

Articulatio humeroulnaris je zglob tipa šarke (ginglymus). To je jednoosovinski zglob u kome se vrše pokreti pregibanja i opružanja podlakta oko poprečne osovine koja prolazi kroz epikondiluse humerusa. Pregibanje vrše m. brachialis, m. biceps brachii, m. brachioradialis, a opružanje m. triceps brachii i m. anconeus.

Articulatio humeroradialis je po obliku zglobnih površina loptast zglob (art. spheroidea) i prilikom pregibanja i opružanja podlakta zglobne površine samo klize jedna preko druge.

Articulatio radioulnaris proximalis je tipa točkastog zgloba (art. trochoidea) i to je jednoosovinski zglob. U ovom zglobu se izvode pokreti pronacije i supinacije istovremeno sa pokretima u art. radioulnaris distalis. Glavni supinatori podlakta su m. supinator i m. biceps brachii, dok su pronatori m. pronator teres i m. pronator quadratus.

ULOGA MIŠIĆA

Ulogu mišića podlaktice tokom pokreta lakta određuje više faktora:

Broj zglobova preko kojih prelaze mišići Fiziološki poprečni presek

Lokacija u odnosu na zglob

Položaj lakta i susednih zglobova

Položaj podlaktice

Obim primenjenog opterećenja

Vrste mišićne kontrakcije

Brzina kretanja

Vrste vlakana

MERENJE OBIMA POKRETA

PREGIBANJE - FLEKSIJA

MERENJE OBIMA

POKRETA FLEKSIJE

OPRUŽANJE - EKSTENZIJA

MERENJE OBIMA POKRETA EKSTENZIJE

UVRTANJE

PRONACIJA

MERENJE OBIMA POKRETA PRONACIJE

IZVRTANJE

SUPINACIJA

MERENJE OBIMA POKRETA SUPINACIJE

MIŠIĆI KOJI UČESTVUJU U POKRETIMA ZGLOBA

LAKTA I NJIHOVA INERVACIJA

Pokret Mišići Inervacija mišića

Flexio

(pregibanje)

m. brachialis

m. biceps brachii

m. brachioradialis

n. musculocutaneus (C5,C6)

n. musculocutaneus (C5,C6)

n. radialis (C5, C6)

Extensio

(opužanje)

m. triceps brachii

m. anconeus

n. radialis (C6, C7, C8)

n. radialis (C6, C7, C8)

Pronatio

(uvrtanje)

m. pronator teres

m. pronator quadratus

n. medianus (C6, C7)

n. medianus (C7, C8)

Supinatio

(izvrtanje)

m. supinator

m. biceps brachii

n. radialis (C6, C7)

n. musculocutaneus (C5,C6)

glavna spinalna segmentna inervacija obeležena je boldom

Prelomi i iščašenja zgloba lakta su mnogo češća kod dece jer epifize radijusa i ulne

kasnije srastaju. Olekranon srasta sa ulnom između 16. i 19. godine, a glava radijusa

sa telom između 15. i 17. godine. U zglobu lakta su najčešća zadnja isčašenja koja se

dešavaju kada je lakat u fleksiji. Pri tome se okrajak humerusa pomera prema

napred, a radijus i ulna prema nazad.

Za decu predškolskog uzrasta do pete godine, karakteristično je delimično iščašenje

(subluksacija) glave radijusa koje nastaje zbog još nerazvijene glave radijusa i labave

prstenaste veze. Ova subluksacija se dešava prilikom naglog povlačenja deteta za

ruku kada je podlakat u pronaciji. Pri tome se izvlači glava radijusa iz prstenaste

veze i postavlja distalno od nje. Dete oseća bol, lakat je u fleksiji, a podlakat

proniran, pa se ova subluksacija naziva bolna pronacija (pronatio dolorosa).

Repozicija glave radijusa se vrši pritiskom na lakat pri izvrtanju podlakta u položaj supinacije.