96

Lý thuyết ăn mòn và chống ăn mòn bêtông - bêtông cốt thép trong xây dựng - Ts. Nguyễn Mạnh Phát

Embed Size (px)

Citation preview

  1. 1. f Ts. NGUYN MNH PHT620.4422LY THUYT NV HNG IN MN BNG raG HP TRONGDNG L*G L: ` H XUT BN XY DUNG V H NI- 2007
  2. 2. LI NI UTrong nhng nm gn y, Un nng cao chIt llzg v tui th cho cc cng trnh xy dng, c bit l cc cng trnh xy dng Dng bl U khu Uc Uen bh lun c mt ngha h Sc to ln. Nhn chung U cc cng trnh xy dng, Uc s dng Dt liu mt cch hp l, qu trnh th cng m bo chIt lng U trong tng trng hp c th c ch trng z cc bin php bo U thch hp th tu th s c nng ln ng e. Trn c S , cho php khai thc c trit tnh nng S dng ca Ut liu, gim b*t c cc ch ph u tu bSa cha hng nm s em li hiu qu hnh ,Ct10.Trn thc t: g quy UIn nng Cao chct lng U tu th cho cc cng trnh xy dng cng c ngha l phi gi quy nng Cao kh nng chhg n mn cho b tng U b tng c thp trong cc k c'u xy dng. Thc cht l Un phi nm c nhng h bi u cc qu trnh n mn, b cch khc phc nhng nhc cir71 ca lo Ut liu ny khi S dng trong cc mi trng c tc ng n mn, t ra cc bin php ci thin tnh nng ca Ut liu theo hng nng cao tnh bn ca chng trn C s nguyn Ut liu Sn c trong nc o ph hp U iu hin thc tca Vit Nam.Chnh U Dy nghin cu u n mn v chzg n mn cho b tng- b tng c thp nhm tng cng bn U ho di tu th cho cc cng trnh xy dng ang l mt trong nhng nhim U ca tht c nhiu c quan nghin cu trong c nc quan tm.Cuz Sch cp C UIn ny ch yt c dng lm ti liu hctp cho cc Snh Din ngnh cng ngh Dt liu xy dng, cc hc Un-cao hc chuyn ngnh Dt liu xy dng. Ngoi ra, c h)S dng lm ti liu tham kho cho Cc k S, cn b k thut lm Uc trong lnh Dc xy dng ni chung.
  3. 3. Mc d r c,gng tch gp knh nghim U tham kho hin ca nhng nh nghin cu trc, Song khng th) trnh khi nhng hn chic u ni dung ln hnh thc. Rlt mong nhn c nhng hin ng gp qu bu ca ng nghip U ng o bn c hcun Sch c hon thin hn trong ln ti bn Sau. Mi gp xin gi u: Phng Bin tp sch Khoa hc K thut - Nh xu bn Xy dzg, 37 L i Hnh - H Ni. n tLO.' 04.9741954.Xn chn thnh cm n!Tc gi
  4. 4. PHN M UTNG ouAN v` NGHIN cu N MN V BIN PHP GHNG N IVIN Guo B TNG V B TNG c THP0.1. TNH HNH NGHIN CU CHNG N MN'B TNG V B TNG CT THP TRN TH GIIVic nghin cu v d bn ca b tng v b tng ct thp c nhiu nh nghin cu quan tm. Theo V.M. Moskvin, Cng trnh ca Vila "nghin cu nguyn nhn ho hc ph hu v Cc bin php nng Cao kh nng chng n mn ca cc Cht kt dnh rn trong nc" l Cng tI"1nh nghin Cu khoa hc u tin v n mn. Nhng nm u ca th ki XX Vin nghin cu bn cc cng trnh thu li bin ca Nga do nhng k S xy dng ni ting nh A.R. Shuliachenko, V.I. Chamomskij kho St nhng Cng trnh b tng v b tng ct thp ti cc hi cng chu u v nc Nga. H i n kt lun rng bng xi mng pooclng khng th ch to b tng Ct thp bn vng trong mi trng bin. S nng Cao c b tngChi c th mang li tui th cho cc cng trnh n 20, 30 nm. Nhng-nghin Cu v s dng b tng v b tng ct thp trong cc x nghip cng nghip c thc hin vo u th ki XX nh Cng trnh nghin Cu ca E. Raba1`d [5]. c bit l Cng trnh nghin cu ca A.A. Bajkov l cng trnh nghin cu c gi tr ln trong lnh vc ny. ng phn tch nguyn nhn gy n mn b tng v nhng bin php p dng trong thc t Chng n mn. Kavatosi trong cng trnh nghin cu ca mnh da ra loi ph gia tng hp Siu do (Furylacol - Ca(N03)2) ch to va bn trong mi trng Chu tc ng Xm thc ca cc mui gy n mn. G. Bachacp trong mt cng trnh khc cng b vic s dng du nha thng vi hm lng 0,15% Ch to va v b tng c kh nng chng n mn Cao [6].
  5. 5. Cc nghin cu u c nhng kt lun thng nht v nguyn nhn n mn l do cc sn phm thu ho ca xi mng b tan vo mi tr`l1g hoc tc dng vi cc mui, axt c trong mi tmlig to ra nhng hp cht c tnh tan mnh hoc n th tch gy nn s ph hu kt cu ni b cc cng trnh. Cc Cng trnh nghin Cu cng nh gi c hiu qu ca cc bin php chng n mn: Dng ph gia v c hot tnh, dng xi mng c bit... Cc bnh lun v nguyn nhn gy n mn v gii hn bn ca kit cu b tng v b tng ct thp dng trong cc mi tnrng ny Vn cn nhiu Vn phi tranh Ci ko di cho n nay.0.2. TNH HNH NGHIN CU CHNG N MN B TNG V B TNG CT THP VIT NAM ,Nhiu cng trnh xy dL_n1g bng b tng ct thp nc ta`sau mt thi gian khai thc b n mn v ph hoi trong cc mi trng c tnh cht n mn. iu i hi phi c cc bin php phng nga hn ch s n mn ca cc kt cu b tng v b tng ct thp. Nh nc ta ban hnh Cc tiu Chun nh nc: TCVN 3993 : 85 "Chng n mn trong xy dng, kt cu b tng v b tng ct thp - Nguyn tc c bn thit k"; TCVN 3994 : 85 "Chng n mn trong xy dng - Kit cu b tng V b tng ct thp - Phn loi n mn"; TCXD 149-86 "Bo v kt cu xy dng khi b n mn". Tuy nhin, cc Tiu chun ny cha Cp n tt c cc loi n mn, Cc mi trng n mn, do vic p dng cng b hn ch v cha pht huy c tc dng trong thc t.Nhn thc c tnh Cp bch ca vic chng n mn b tng v b tng Ct thp, nc ta c nhiu c quan khoa hc nghin cu Vn ny. Cc ti nghin cu cha quan tm nghin cu v l thuyt, m ch yu vo Cc bin php c th chng n mn cho cng trnh kt Cu b tng v be tng ct thp. Cc nghin cu tp trung vo vic chng n mn ca mi trng lng, ch yu l mi trg bin, v nc ta c hn 2000 km b bin v cng ngy cng c nhiu Cng trnh quan trng c xy dng trong mi trng bin.Trong nhng nm cui thp ki 60 c mt S nh nghin cu tin hnh kho st h hng ca Cc kt cu b tng ct thp cng Hn Gai v Hi Phng c xy dng t nm 1914 [4], v cng a ra nhn xt l cn phi c quy nh ring cho cng tc thit k v thi cng b tng v b tng ct6
  6. 6. thp Vng bin, phi khc vi kt Cu nm Su trong ni a. V vt liu xi mng, khi chng ta chi c hai loi xi mng l .i mng pooclng v xi mng pooclng puzolan, do tc gi kin ngh nn dng Xi mng pooclng puzolan trong cng trnh bin. Nhng nghin cu u tin nhm tm ra bin php bo v Cng trnh bin cng c tin hnh t nhng nm u ca thp ki 80, nhng sau khng c trin khai p dng.Vin Khoa hc Cng ngh Xy dng (VKHCNXD) - B Xy dng t nhng nm u ca thp ki 80 trin khai nghin cu lnh vc chng n mn b tng bo v ct thp, t c mt S thnh qu nht nh theo hng S dng ph gia c ch n mn v sn ph b mt kt Cu i vi cng trnh bin. Nm 1994, B Khoa hc Cng ngh v Mi trng giaocho VKHCNXD nghin cu tng th cc iu kin k thut cn thit bo_V Chng n mn v m bo bn lu cho kt cu b tng v b tng ct thp Xy dng Vng bin ph hp vi iu kin t nhin, kinh t v x hi Vit Nam ( ti mang m S TL - 40/94). Trn c S cc kt qu nghin cu ny, bin Son nhng chi dn k thut cn thit cho cng tc xy dng v sa cha cng trnh lm bng b tng v b tng ct thp Vng bin nc ta. VKHCNXD cng Xy dng tiu chun ngnh v Vn ny, nhng cho ti nay vn cha c ban hnh [4].Vin Khoa hc Cng ngh Giao thng Vn ti trong mt S cng trnh nghin cu v n mn b tng a ra nhiu kin phn tch tnh hnh h hng kt cu b tng v b tng ct thp do n mn, chi ra cc nguyn nhn v ra bin php bo V nh l: dng cc ph gia k nc (du tho mc), nc thi b giy nhm nng cao Chc cho b tng. Tng cng bo v mt ngoi kt Cu b tng bng cc lp son ph Chng thm nh: Sn bitum - cao Su, Sn bitum - epoxy.Vin Khoa hc Thu li Quc gia thnh Cng trong ti S dng ph gia bentnt tng chng thm, gim n mn ct thp i vi cc cng trnh thu li.Vo nhng nm cui ca thp ki 90 c mt ti V cng ngh Vt liu mang m S KC-05-13A v trin khai ch to cc t hp b tng v va c ph gia c ch n mn v bo v ct thp trong mi trng bin Vit Nam. ti ny bao gm cc nhnh ti: Nghin cu cht c ch n mn ct thp, nghin cu dng ph gia ZKJ, nghin Cu dng ph gia bentnt ci tin, nghin cu dng ph gia khong SISEX, nghin cu dng SP melamin7
  7. 7. foocmaldehit sunfomat [MFS], nghin cu dng ph gia polyme trong b tng.Mc ch a cc loi ph gia trn vo b tng l tng cng c Chc, chng thm cho b tng, t d ngn nga hoc hn ch n mn. Cc phng php c ch n mn, bo V catt thng phi hp vi cc phng php Chng n mn b tng, nhm bo V chng n mn cho kt cu b tng ct thp ni chung.Lin tc trong Cc nm t 1995 n nm 2000 c nhiu hi ngh khoa hc v chng n mn cho cc cng trnh xy dng c t chc cc c quan nh VKHCNXD, VKHCNGTVT, Trng i hc Xy dng H Ni. Tuy nhin Cc ti u tp trung vo cng tc chng n mn cho cc cng trnh bin, cha c mt hi ngh chnh thc no ni v n mn ca cing trnh Xy dng dn dng v cng nghip.Ngoi nhng ti trn, cn c mt s nghin cu. khc v chng n mn v tng tui th cho cng trnh b tng v b tng ct thp trong mi tnrng bin v Vng Ven bin. Trc y nh nc ta c mt S cn b khoa hc sang cc nc bn (Lin X, Ba Lan, Tip Khc, Rumani...) lm nghin cu sinh, nghin cu cc ti v n mn b tng trong nc bin.Tuy c mt S kt qu nghin cu v b tng v b tng ct thp trong mi trng bin nc ta nhng cho n nay vn cha trin khai p dng c nhiu vo sn fut. Chng ta nghin cu sn xut c mt S loi xi mng bn trong mi trng nc bin nh: Xi mng chng Sunfat, xi mng bari v c s dng mt S Cng trnh b tng ct thp trong nc mn hoc chu nh hng ca nc mn.Nm 2000 nh nc cho php VKHCNXD thc hin mt S d n k thut, kinh t v chng n mn v bo V cc cng trnh b tng v b tng ct thp vng bin. ti ny c trin khai hai nm 2000 - 2001. Hy vng rng cc d n c thc hin s c thm nhiu kt qu ng dng vo cc cng trnh xy dng.Nh vy, nc ta v ang quan tm nhiu n vn n mn v chng n mn b tng v b tng Ct thp. Tuy nhin Vn ny mi chi tp trung vo Cc cng trnh xy dng mi trng bin, m cha quan tm n vn chng n mn cho cc cng trnh Xy dng cc mi trng khc.
  8. 8. Chng 1 L THUYT CHUNG V N MNB TNG V B TNG CT THP1.1. KHI NIM V N MNB tng xi mng sau khi cng rn bao gm hai thnh phn: xi mng v b khung ct liu. I-la thnh phn ny lin kt vi nhau to thnh mt khi vtIng chc v c kh nng chu lc. Khi b tng S dng trong mi trng c tc ng xm thc, nu khng c nhng bin php bo v n s b n mn. Trc ht thnh phn xi mng b ph hoi V n d b n mn hn ct liu. Khi xi mng b n mn th lin kt gia xi mng v`i ct liu cng b ph hoi v cui cng b tng b ph`hu. D0 vy, c th ni n mn xi mng cng c ngha l n mn i vi b tng. 'B tng c th b n mn ho hc c ba mi. trng S dng: Lng, rn v kh.- n mn trong mi trng lng Xy ra khi b tng tip Xc vi nc bin, nc chua phn, nc khong, nc ngm hoc nc thi ca cc nh my v X nghip cng nghip. Cc loi nc ny thng cha cc nhn t c tnh cht gy n mn. n mn trong mi trng lng l loi n mn rt ph bin i vi cc cng trnh xy dng, c bit l cc cng trnh xy dng mi trng bin, cc cng trnh lm vic trong n , di t c nc ngm. Cc nh my, x nghip sn xut c s dng ho cht. l i tng nghin cu c rt nhiu ngi quan tln.- n mn trong mi trng kh xy ra khi b tng tip xc vi cc loi kh c cha tc nhn gy n mn, thng gp cc khu vc xung quanh cc nh my c s dng v ch bin ho cht hoc cc cng trnh c tip xc vi khng kh bin v trong mi trng kh hu Ven bin.- n mn trong mi trng rn xy ra khi b tng tip xc vi mt S loi ho cht nh phn khong, thuc tr su. Nhng n mn trong iu kin ny cng chi din ra khi cc ho cht b m [3].
  9. 9. n mn b tng s nh hng ln in bn ca kt cu cng trnh b tng v b tng ct thp. S ph hoi cng trnh Xy dng do b n mn gy nn tn tht rt ll V kinh t. Chnh v vy, c nhiu nh khoa hc trn th gii quan tm nghin cu v cp n cc vn c lin quan n n mn b tng v b tng ct thp trong nhiu ti liu khoa hc.Tu theo tc dng ca cc tc nhn n mn nhiu hay t, s n mn c phn ra ba mc : n mn mnh, n mn trung bnh v n mn yu [6]. S n mn b tng rt a dng v din ra rt phc tp, cc qu trnh n mn ny xy ra do nhiu nguyn nhn khc nhau. S n mn c th do tc ng xi mn ca dng chy, n mn do sinh vt bm trn b mt kit cu btng, do thay i cc iu kin vt l hoc c s tc ng ca hin tng din ho. Tuy nhin, nguyn nhn ch yu gy n mn b tng l do c s thay i v mt ho hc trong thnh phn ca xi mng di tc ng ca cc hp cht ho hc c trong mi trng. Trong thnh phn ca xi mng c cc sn phm thu ho nh Ca(OH)2 v CSAH d ho tan, chng tan vo nc, lm cho cu trc b tng b rng, do cng b tng gim v c th b ph hu. Mt khc, chng c tnh hot ng ho hc mnh, d tng tc vi mt S hp cht ho hc ca mi tnrng (cc axt v mui...), to thnh cc sn phm mi d tan trong nc ho`n hoc n th tch nhiu, gy ni ng Sut ph hoi kt cu btng, hoc to thnh cc cht v nh hnh, ri rc, khng c tnh cht kt dnh.Qu trnh n mn din ra mnh hay yu tu thuc vo c tnh ca xi mng, loi v lng dng ph gia trong xi mng, nng ca cc tc nhn ho hc trong mi trng nh hng ng k n qu trnh n mn. Cc yu t nh trng thi v nhit mi trng, mc ti trng lm vic ca cc kt cu... cng c nh hng ng k n mc n mn.Trong cc yu t k trn th c tnh ca x mng v c ca b tng l yu t c nh hng rt ln n s n mn. Khi b tng b rng, s thm thu ca nc tng ln, dn n s xm nhp ca cc tc nhn n mn, do `c iu kin tip Xc v tng tc vi cc sn phm thu ho ca xi mng. Cc sn phm thu ho cng d b n mn th n mn b tng cng mnh hn. Khi b tng b rng cng to iu kin cc tc nhn n mn ct thp trong b tng.S n mn b tng v b tng ct thp rt a dng v din ra phc tp, tuy nhin s n mn thng tn ti ba dng c bn l n mn loi I, n mn 'loi II v n mn loi III [6]. Khi xt bn cht cc qu trnh n mn btng,10
  10. 10. ta thy rng s n mn din ra khng n thun mt loi ring bit, m qu trnh ph hu thng quy t hai hoc c ba loi n mn, nhng mc khc nhau, trong c mt loi n mn din ra mnh hn. S phn loi y da trn tnh vt tri ca mi loi n mn trn. Khi nghin cu mt cch y v n mn cn phi tnh n n mn chnh v ph ng thi dil ra. Cng vi S n mn b tng bi cc tc nhn ca mi trng cn n mn ct thp trong lng b tng. Di y trnh by mt S vn c bn v cc loi n mn .1.2. C TRUNG CA QU TRNH N MN1.2.1. n mn loi In mn loi I din ra do s ho tan ca cc sn phm thu ho ca xi mng (ch yu l cc hydroxyt canxi v aluminat canxi ngm nc) b ho tan, c bit hydroxyt canxi tan mnh nht, do loi n mn ny cn c gi l qu trnh kh kim. xi mng c c trng l kt cu khng ng nht v c cu trc v cc thuc tnh ca chng, trong c thuc tnh b ho tan. Khi hydroxyt canxi tan vo dung dch lm dch chuyn trng thi cn bng ca cc sn phm thu ho trong h xi mng - nc. ho tan ca hydroxyt canxi trong nc nhit d 20C l l,18g/I, tnh theo lng CaO. Theo Moskvin s c mt ca cc mui trong dung dch c nh hng ang k n tnh ho tan ca hydroxyt canxi. Khi cc mui cha mt trong cc ion O hoc Hi th ho tan gim i, cn khi cc mui Cha cc ion khc loi th s lm tng ho tan ca hydroxyt canxi. iu ny c khng nh, khi tng NaCl hoc KCl, tan ca hydroxyt canxi tng ln r rt.S ho tan ca cc sn phm thu ho va lm kt cu xi mng b rng Va lm mt n nh cc sn phm thu ho khc. Theo Ivanov [6], 2CaO. SiO2.aq l km bn nht trong cc Silicat canxi ngm nc c to ra do s thu ho xi mng. N chi bn Vtng trong dung dch bo ho Vi. 3Ca0.2Si02. aq l khong c bn mi trng c nng hyroxit canxi 2 1,1 g/l. Hp cht CaO.SiOZ.aq bn trong cc dung dch c nng hydroxyt canxi thp hn, nhng n chi hon ton bn Vftng trong dung dch c Cco 2 0,05 g/l ( pH = ll). Khi nng ca hydroxyt canxi nh hn gi tr11
  11. 11. ny th cc sn phm s phn hu v tch ra Ca(0H)2, hydroxyt canxi mi tch ra li tip tc tan, lm cho kt cu gim chu lc. Niu gim nng hydroxyt canxi xung di 0,05 g/l th Cc Silicat canxi hon ton b phn hu, kt cu btng hon ton b ph hoi.Trong S cc aluminat canxi ngm nc, loi km bn nht l 4Ca0. Al2O3.l9H20. Ngc li, 2Ca0.Al2O3.H20 c ho tan nh nht. Gii hn bn ca nhm cc khong ny nh sau:Loi khong: . - Nng Ca(OH)2: 2Cao.A1,o,.H,o O, 17 - O,315g/l 3Cao.A1,o,.6H,o 0,315-l,l5g/l 4Cao.Al,.o,.19H,O l,l5g/lT y, c th a ra nhn Xt rng cc sn phm Silicat canxi ngln nc v aluminat canxi ngm nc c hm lng oxyt canxi thp bn vtlg hn. Tuy nhin, cc sn phm thu ho thng tn ti cc dng c bn l 3CaO. 2Si02.nH20 v 3CaO.Al203.6H2O. l nguyn nhn dn n s mt n nh ca xi mng khi nng ca hyroxyt canxi gim i, hay ni cch khc l hin tng n mn ho tan din ra. HVn quan trng ca n mn loi I l tc ho tan. V vy, nh gi cng ca n mn loi I, cc nh khoa hc a ra bin php xc nh tc ho tan. Phng php c nhiu nh khoa hc thc hin l phng php nghin nh xi mng ri X l bng lng nc d hoc dng nc thay i. c kt qu xc nh gn vi iu kin lm vic ca cng trnh b tng v b tng ct thp, ngi ta tin hnh bng cch cho nc thm qua mu b tng th nghim v di ra b mt mu.Cc yil tinh hng ti qu trnh n mn loi I Thnh phn khong. ca xi mng pooclng gy nh hng ln nht ti tc n mn v tnh lin tc ca qu trnh n mn loi I. Khi xi mng c nhiu khong C38 v CaO t do, s ho tan cng mnh. Mt khc, vi cu trc ca clinke xi mng cng nh hng ti s n mn v chng c nh hng ti qu trnh thu ho ca xi mng. - Loi ph ga cho vo x mng rlh hng ng k ti tcc n mn loi I. Khi dng xi mng pooclng pha ct nghin, trn trepen v trn puzolan-ct12
  12. 12. nghin th kh nng b n mn nh hn So vi xi mng pooclng. Khi dng xi mng pooclng - puzolan c hiu qu ln nht, mt khc n cn nng cao tnh chng thm V.A. Kind [5] th nghim v xc nh c lng hyroxyt canxi trong Xi mng c ch to t cc loi xi mng khc nhau qua 28 ngy m ng cng nh Sau:Loi xi mng Lng CaO, % Xi mng pooclng khng ph gia 9,37 70% Ximng pooclng + 30% trepen 2,92 60% Ximng pooclng + 40% trepen 1,5 50% ximng pooclng + 50% trepen 0,85Cc yit ti cng ngh khc nh thi gian ng cng, nhit ca mi trng bo dng v nhit ca mi trng tip xc vi btng c tc ng ln n tc ho tan ca Ca(0H)2,` v cc nhn t ny nh hng ti s to thnh cc ,sn phm thu ho, cng nh s hnh thnh_cu trc ca btng. Thi gian rn chc cng di, nhit bo dng cng cao th kh nng chng n mn loi I cng c ci thin. nh hng ca nhit bo dng n lng hydroxyt canxi c trong ximng c gii thiu bng l.l.Bng 1.1. nh hng ca nhit bo dng n bn ca xi mngLoi Xi mng kh kim (CaO), g/kg Sau 2 ngy rn chc TCP`"8 20C 40CKt qu trong bng l.l cho thy: nhit bo dng cao xy ra phn ng Silict ho chuyn t hydroxyt canxi t do thnh Silicat canxi ngm nc, bn trong mi trng n mn loi I.Phng php bo dng cng nh hng n mc n mn ho tan khi dng cc loi ximng khc nhau (bng 1.2).Vic chng hp c bit c hiu qu lm gim mc n mn i vi xi mng pha ct nghin. iu ny hon ton d hiu, bi v`1 iu kin chng h nhit Cao phn ng Silicat ho din ra mnh.13Khng c ph gia 21 24 30 i C 30% trepen 18 l4 8 I
  13. 13. Bng 1.2. nh hng ca chng hp btng n n mn loi I_ _ Nng CaO, mg/I, bo dng trong iu kin Lol xl mng pooclng (X.P) _ _ _ _ ` V Chmg hp lu kln thngXimng khng c ph gia 393 555 220 602 152 416 122 139X.P ct (25% Ct nghin)X.P. puzolan (25% trepen)X.P. xi (25% Xi nghin)Thi gian rn chc cng nh hng ti s thay i bn ca b tng xi mng khi chu tc ng n mn loi I. Qua th nghim, Moskvin a ra kt lun: Khi tui ca btng tng ln, xi mng pooclng khng ph gia s khng nh hng ti bn ca chng, nu loi b c hin tng Cacbonat ho b mt. Ngc li, bn ca b tng xi mng pooclng pha ph gia c nng ln (bng 1.3). Bng 1.3. nh hng ca loi xi mng ti s kh kim cc tui khc nhaul xl m ng IIE Ximng pooclng khng ph gia 1 l l l l ,l 5 1,26 0,82 0,45 l ,22 1,0] 0,75 0,73Ngoi cc yu t c bn c nh hng ti bn ca Va ximng v btng di tc ng n mn loi I nh trnh by trn th s n mn cc kt cu btng dng ny cn Chu nh hng bi tnh cht mi mn ca dng nc, cng ca nc... Ximng pooclng puzolan Ximng pooclng puzolan-ct 1.2.2. n mn loi II1.2.2.1 . Bn cht ca n mn loi IIn mn loi II c phn bit khc vi n mn loi I ch n khng chi l s ho tan ca cc sn phm ca xi mng, m ch yu do tng tc ca cc axit hoc mui trong mi trng vi cc sn phm thu ho ca Xi mng to ra cc hp cht tan mnh hn cc sn phm thu ho ban u, khng c cng . Mc ph hoi mnh ca n mn loi II l do s tc ng ng thi ca cc qu trnh ho hc n s phn hu Ca(0H)2 lm tng dng k mc ph hoi kt cu btng.14
  14. 14. Trong S cc tc nhn gy n mn loi ny th axit l tc nhn ph hoi mnh nht, tip theo l cc mui axit v cc hp cht c kh nng tng tc vi cc sn phm thu ho ca xi mng c tnh hot ng ho hc mnh. Di y trnh by mt S vn c bn V Cc qu trnh n mn loi II:1.2.2.2. n mn d axit cacbonicS tc dng gia dioxit cacbon trong khng kh vi hydroxyt canxi trong d xi mng l ph bin nht ca qu trnh n mn loi II. Khi trong nc C hm lng khi CO2 nh chng s tc dng vi hydroxyt canxi to ra Cacbonat canxi'(CaCO3) kt tinh bn vfmg trn b mt b tng lm cho s n mn gim di, n lp y cc l rng v bao bc quanh Ct thp ca b tng, bo m n nh cho kt cu b tng v b tong ct thp. Khi nng ca C02 tng ln nhiu, CaCO3 li bin thnh Ca(HC03)2. Sn phm mi Sinh ny c tan ln hn nhiu so vi hydroxyt canxi. Hn th na, phn ng gia axit cacbonic v Cacbonat Canxi din ra nhanh trong khi s khuch tn ca Ca(0H)2 t trong ra b p cho s mt lp mng ph Cacbonat canxi li din ra chm. Trong trng hp ny kt cu b tng b ph hoi nhanh hn..Nhng nghin Cu do I.E. Orlov [6] thc hin v l thuyt do ng a ra v tc dng ph hu Cacbonat c hnh thnh trong nc cha axit cacbonic chi ra rng: TC ca phn ng ti l vi bnh phng hm lng axit cacbonic.Cng ph hoi ca axit cacbonic ph thuc vo cc yu t nh: L'l1g kh C02, lc ion dung dch, loi xi mng, thi gian bo dng btng v din tch mt tip xc ca xi mng vi cc tc nhn gy n mn.TC n mn do axit cacbonic trong mi trng mui Na2S04 1,5% Cn ph thuc vo cc yu t nh lng kh C02, lc ion trong dung ch.Nghin cu ca nhiu tc gi cho thy s ra tri ca Ca(0H)2 trong b tng dng Xi mng pooclng nhanh hon btng dng xi mng pooclng puzolan, V b tng dng Xi mng pooclng puzolan Sinh ra t hydroxyt can xi hn. Xi mng pooclng pha bt Vi cng c bn trong axit cacbonic cao hn Xi mng pooclng thng.Thi gian bo dng cng di th n mn cng kh din ra do lp Cacbonat ho Cng dy. Theo nhng quan st ca Moskvin, cc cng trnh15
  15. 15. b tng v b tng ct thp Sau khong 3 thng rn chc ngoi khng kh, lp Cacbonat ho trn b mt kt cu c Chiu dy chng Vi Cm. Bng nhng S liu thc nghim Moskvin chi ra rng din tch mt. phn ng nh hng ng k n nng cc i ca bicacbonat, ngha l n c nh hng r nt n s n mn kt cu b tng v b tng ct thp.1.2.2.3. n mn ca cc axit khcTrong s nhng axit V c thng gp (tr axit cacbonic) tc dng ln xi mng v b tng nh axit clohydric, axit Sunfuric, axit nitric v cc axit hu c nh axit axctic, axit lactic... khi b tc dng bi cc axit ny xi mng s b ph hu.Theo mc n mn ca cc axit phn ra ba nhm theo mc gim dn nh Sau:+) Nhm I l cc axit, khi phn ng vi cc sn phm thu ho ca xi mng hnh thnh cc sn phm dng gel nh ioxit silic, hyroxyt st, hyroxyt nhm v mt lng khng ng k cc cht trong Sut nh mui Canxi. Cc axit ny l axit clohyric, axit Sunfuric v axit nitric. Phn ng ca cc axit ny vi cc sn phm thu ho ca xi mng din ra nh Sau:Ca(OH)2 + H2S0,, (hoc HCl hoc HNO3) - CaSO,, (hoc CaCl2; hoc Ca(NO3)2 + nH2O) nCa0.Si02 + pH2S0,, + nH20 -> nCaS0,, + mSi(0H),, + nH2O+) Nhm II l Cc axit vi tan ca sn phm to thnh nh hn 1 g/l v c nng thp. Cc sn phm thuc nhm ny l HZSO4, Fc(0H)3, Al(OH)_,... Khi c mt ca cc mui canxi, nhng axit ny s lm cho n mn d xi mng gim i.+) Nhm III bao gm cc axit cha gc mui`canXi m ho tan nh hol 0,002g/I nh axit oxalic, hyrotluoric v fluoxilixic. Cc axit ny, khi tng tc vi cc hp cht ca ximng, Sinh ra sn phm dng gel, c tc dng ngn cn s xm nhp ca tc nhn gy n mn lln chm ng k tc h hng Cng trnh. BTC n mn thay i tu thuc vo d ho tan ca cc sn phm to thnh. ho tan ca cc sn phm ny cng mnh th tc ph hu cng nhanh. Sn phm thu ho ca ximng l khng thay i, nn tc n mn ph thuc vo loi axit c trong mi trng.16
  16. 16. Khi so snh bn ca btng dng cc loi ximng khc nhau Moskvin a ra kt qu th nghim c gii thiu bng 1.4 v minh ho trn biu thc nghim (hnh l.l).Bng 1.4. S0 Snh tc n mn vi cc loi xi mng khc nhauKhi c tc dng ca loi axit Loi cht kt knh HzS04Ximng pooclng 0,94 Ximng chu axitGh ch: Tc ll m!! tnll tlleo lrlg CaO vi 3 loi xinrzg du, tnh blzg llzg N6120 i vi xmrzg Clzu axt.T bng S liu trn ta thy Ximng pooclng c bn km nht, xi mng pooclng puzolan c bn cao hn khng ng k so vi ximng pooclng thng, cn xi mng chu axit c chng n mn tt nht.Mt yu t khc nh hng ti tc n mn ca cc axit V C l nng ca axit v tc dng nc Chy qua b mt ximng.Hnh 1.1.' Sph thuc ca ring lllg CaO tclz ra t x mng vo tc tllin dungdch HCl (pH = 2) 1 - 100ml/gi;2 - 300ml/gi;3 - 600ml/gi;_4 - 800ml/gi 17
  17. 17. Khi chu tc ng ca axit c nng m c (pH = 1), btng dng Xi mng pooclng puzolan c bn nh hn vi btng dng xi mng pooclng. Ngc li khi nng ca axit yu (pH Z 4) bn ca ximng pooclng puzolan li ln hn khi dng xi mng pooclng. Tc dng chy cng nhanh th s n mn din ra cng mnh.1.2.2.4. n mn ca cc dung dch mui manhMui manh c bn l hai loi mui clorua manh v Sunfat manh. Chng thng c trong nc ngm, nc bin. S n mn ca loi mui ny ch yiu do chng tng tc vi hydroxyt canxi c trong ximng. Nhng phn ng chnh din ra gia hyroxyt canxi c trong ximng vi cc mui manh nh sau:MgS0, + Ca(OH)2 + 2H2O = CaSO,.2H20 + Mg(0H)2 MgCl-_, + Ca(OH)2 = CaCl2 + Mg(0H)2_ Trong hai trng hp ny hyroxyt manh c to ra c ho _tan rt nh (l8,2 mg/I) nn chng kit ta li. Nhng quan st v trng thi ca cc kit cu b ph hu do mui manh chi ra rng trn b mt v trong cc l rng tch t cc cht v nh hnh mu trng (hyroxyt manh). B tng cng b thm nhiu v hm lg hyroxyt canxi trong Ximng cng nhiu th cht V nh hnh mu trng ny c to ra cng nhiu v cc tnh cht c hc ca kt cu btng cng b suy gim. Tuy nhin, cng c mt s tc gi kho st v chi ra rng, trong mt s trng hp hyroxyt manh c tc dng lm chn kn cc l rng trong btng, gp phn nang cao cng ca n.S n mn ca cc mui manh cng chu nh hng bi cc loi xi mng khc nhau. Khi so Snh cc loi ximng dng nu trn chu tc dng cria mui clorua manh, th ximng aluminat c bn cao nht, cn i vi hai loi Ximng pooclng v ximng pooclng puzolan th s So snh li ph thuc vo nng ca mui tc ng vo btng. Khi nng mui thp (l-2%) th hai loi ximng c bn tong ng, nhng khi nng cao (khong trn 5%) th bn ca ximng pooclng li cao hn xi mng pooclng puzolan. iu ny c th c gii thch rng, khi dung dch mui xm nhp vo bn trong xi mng, hyroxyt canxi s tng tc vi chng, to ra hyroxyt manh, lp cc mao qun, c tc dng cn tr s xm nhp ca dung dch mui Xam nhp tip vo trong, nhng lng sn phm18
  18. 18. ny Sinh ra t xi mng pooclng puzolan khng cn tr s xm nhp mnh m ca mui manh c nng cao. C th ni s n mn xi mng pht trin nhanh khi dung dch MgCl2 c nng trn 2% v c th cho php S dng btng trong mi trng mui ny vi nng khng V qu 5000mg/I.1.2.2.5. n mn ca dung dch k`mTheo nhng ti liu cng b th bn thn kim khng c tc dng n mn btng, nhng khi btng trong dung dch kim long, sau tip xc vi khng kh, trong btng s b Cacbonat ho sinh ra cc mui Cacbonat (Na2CO,,) kt tinh ph v cu trc btng. Trong dung dch kim dc, tuy ho tan ca Ca(0H)2 c gim i r rt, nhng lng OH Sinh ra li lm cho cc oxit v Silicat b ho tan, t n n ph hoi b tng. Nh vy c th ni n mn do kim c trong xi mng xy ra trong lng khi b tng, gia cc cu t vi nhau. Bn than clinke lun cha mt lng Cc cht kim (Na20, K20). Trong ct liu b tng, c bit l trong ct thng cha oxit silic V nh hnh (opan, chanxedon, thu tinh ni la), chng c th tc dng vi kim trong xi mng ngay nhit thng, lm cho b mt ht ct liu n ra, to ra mt h thng cc Vt nrt. S ph hoi ny Xy ra Sau khi hon thnh cng trnh Xy dng khong 10-15 nm.1.2.3. n mn loi IIILoi n mn ny l s tch t cc mui, c hnh thnh t s tng tc ca cc sn phm thu ho ca xi mng vi cc hp cht ca mi trng loc c Xm nhp t bn ngoi, lm tng th tch nhiu, gy ni ng xut ph hoi kt cu xi mng. c tnh C bn ca n mn loi III l thi k u sn phm xut hin do tng tc ca cc hp cht ca mi trng v sn phm thu ho ca xi mng cn t, chng kt ta trong cc l rng v mao qun trong cu trc b tng, nng Cao c chc v gp phn lm tng bn ca kt cu. Nu sn phm ny khng tng thm th kt cu khng b ph hoi. Nhng v Sau sn phm Sinh ra cng nhiu, chng gy ni ng Sut, ph hoi kt cu v m ng cho cc tc nhn n mn xam nhp tip vo Su bn trong b tng v nhanh chng ph hoai b tng.S ph bin ca loi .n mn ny l S xm nhp ca cc hp cht t nhin v cng nghip ho cht cha dng cc hp cht Sunfat.19
  19. 19. 1.2.3.1. n mn ca cc mut SunfatMui Sunfat thng gp trong a S cc loi nc t nhin. Trong nc Sng, h hm lg Sunfat tnh theo ion SOZ thng khng v`t qu l00mg/[. Trong nc khong ngm hm lng ny tng ln rt ln. c bit trong nc bin vi mn 33-35g/I lng S022 thng l 2,5 - 2,7g/l. Mt s ngnh Sn xuat ho cht c dng axit sunfuric nh ngnh luyn cc, snxut Sunfat amon, sn xut phn khong v nhiu ngnh cng nghip khc cng gp dng n mn ny. Tuy nhin, s n mn chi ng k khi nng SO2 ln hn 4250mg/1.Qu trnh n mn ho hc din ra nh Sau:u tin l s tng tc ca Sunfat manh vi hyroxyt canxi theo phng trnh:MgSO4 + Ca(0H)z + 2H20 = CaS04.2H2O + Mg(0H)2Khi trong mi trng c cha mui Na2SO_,, th u tin l tng tc caSunfat natri vi hyroxyt canxi theo phng trnh: I Na2SO4 + Ca(OH)2 + 2H2O = CaSO4.2H2O + 2NaOHSn phm CaSO4.2H20 c hnh thnh tng th tch 2,34 ln' so vi hyroxyt canxi. Sau khi c to ra, CaS0,,.2H20 li tng tc vi 3Ca0.Al2Og.6H20 to ra 3CaO.Al203.3CaS,,.31H20 (mui ettringit) theo phng trnh:3Ca0.Al20,I6H20+3CaSO,,.2H2O + l9H20 = 3CaO.Al203.3CaS04.3lH20Ettringit kt tinh v nm li trong cc l rng ca xi mng v b tng, tng th tch gp khong 4,8 ln So vi tng th tch ca cc hp cht Sinh ra n. Chnh v s n th tch ca cc sn phm ny m cu trc ca b tng c th b ph V.1.2.3.2. Cc yit tnh hng ti n mn sunjat Mc n mn xi mng v b tng ca cc chit gc Sunfat chu nh hng ca nhiu nhn t. - Hm lng C3A c nh hlg ln nht n tnh n mn Sunfat ca xi mng v s c mt ca chng s to ra phn ng vi cc mui Sunfat to thnh ettringit. Lng C3A cng nhiu th lng ettringit Sinh ra cng ln,cu trc b tng cng b ph hoi nhanh chng. Xi mngpooclng_ c hm '20
  20. 20. lng C_,S cao s c d bn chng Sunfat tt hon So vi loi Xi mng pooclng c nhiu khong CSS. iu ny c gii thch l do trong xi mng alit, aluminat canxi ngm nc c thu ho trc khng tan trong dung dch hyroxyt canxi bo ho, v vy chng phn ng vi thch cao to ra ettringit, tng th tch, ph v kt cu b tng (bng 1.5).Do nhng nh hng ln ca thnh phn khong ca xi mng n tnh cht n mn Sunfat nn nhiu quc gia a ra tiu chun khng ch hm lng khong: CSA S 5%; C3A + C4AF S 22%; C35 S 50% cho xi mng chng n mn trong mi trng ny. 'Cc nh khoa hc qua th nghim kt lun rng khng Chi thnh phn khong ca clinke c nh hng ti bn Sunfat ca b tng m tnh cht vi cu trc ca chng (thnh phn pha) cng c nh hng ti tnh cht ny. iu kin v cng ngh Sn xut, nht l ch lm ngui, c nh hng ln ti bn Sunfat ca cc loi xi mng.Bng 1.5. nh hng ca thnh phn khong trong clinke xi mng pooclng, %, n bn Sunfat ca b tngp15 8 25 52 Th 15 8 50 27 - 15 8 70 7 -5 15 25 55 Cao 30 10 nh gi nh hng ca cc loi ph gia khong hot tnh, cc nh khoa hc th nghim So Snh s n mn ca ba loi xi mng: xi mng pooclng, xi mng pooclng puzolan v xi mng pooclng xi thng qua vic Xc nh bin dng ca cc mu th nghim Sau 3 thng ngm ngp trong cc dung dch mui Sunfat natri v Sunfat manh (hnh 1.2).Cc kt qu th nghim cho thy bn ca cc mu t xi mng pooclng puzolan Cao hn so vi xi mng pooclng, cn xi mng pooclng xi cho ...bltt nht. iu ny c th gii thch: Khi dng cc ph gia khong hot tnh,"~'lb--c.vuv`.gv-g.. ,IRlng hydoxyt canxi trong Xi mng.tlti'g.:;2
  21. 21. Hnh 1.2: Tllll bn drlg ca Cc mu 30 X 30 X 100mm rl`ong dullg dch nng 5% ca cc mui.' a) Trollg Sullfat nat', b) T0I1g suIf^at maIlIie^,' l, 2, 3 - khi hm lng CJA ban u 10,3%; 4, 5, 6 - khi hm lng C_,A ban u l 7,8%; 1,4 - xi mng pooclng; 2,5 - xi mng pooclng puzolan (20% puzolan); 3,6 - xi mng pooclng xi (50% xi).Khi xt s nh hng ca nng v loi mui Sunfat n s n mn xi mng cho thy: cc loi mui c nng > 250 mg/I mi c kh nng n mn r rt, v khi nng cc mui cng cao th s to thnh hydro Sulfo aluminat tricanxit cng nhiu. Trong cc loi mui Sunfat th mui Sunfat canxi c tc n mn ln hon cc loi mui Sunfat khc. iu ny c gii thch bng s to thnh nhiu CaSO,,.2H20, to iu kin Sinh ra nhiu ettringit. S to thnh hydro Sulfo aluminat tricanxit lm cho cu trc ca Xi mng tr nn ti Xp.V nh hng ca cc loi mui V.V. Kind [5] khng nh rng, trong 3 loi mui: Sunfat natri, Sunfat canxi v Sunfat manh th tc n mn ca loi mui th ba ln nhat. ng da ra s liu S.o Snh khi ngln cc mu xi mng ch to t xi mng pooclng c hm lng CSA 10% trong cc mi trng mui c nng 2% th mu ngm trong Sunfat manh b ph hoi trc, chi Sau cha y 3 nm.Cng xt S nh hng ca cc loi mui gc Sunfat ti s n mn xi mng v btng A.I. Panpherova chi ra rng S n mn ca mui amoni Sunfat l nguy him hn. iu ny c gii thch l khi b Sunfat amon tcdng th nng ca cation tng ln v s c mt ca NHT , t thc y phn Liig gia Sunfat amon vi hydroxyt canxi to ra CaSO,,.2H2Oi v22 ,"
  22. 22. 2NH,,OH. Hydroxyt amon tan nhanh vo mi trng v mt phn tch ra khi amoniac bay hi.Cc yu t iu kin mi trng nh tnh kh m c chu k lin tc, nhit khng kh v tnh chuyn ng ca dng nc... cng c nh hng n S n mn. Tnh kh m lin tc lm tng ng k tc n mn. Khi nhit thay i, cng nh khi c S chuyn ng ca dng chy th mc n mn S tng ln.1.2.4. n mn ct thp trong b tngNgoi hin tng n mn b tng, trong cc mi trng s dng, c bit l mi trng nc bin v nc ngm cn xy ra hin tng n mn ct thp. Ct thp trong b tng b n mn ch yu l n mn in ho. Trong mi trng bin n mn ct thp cn do tc dng xm thc ca cc ion Cl` ngm vo b tng ct thp t mi trng bn ngoi, hoc do ln trong vt liu ch to b tng (ct, ').Khi ct thp c t trong b tng c chc cha b Cacbonat ho, mi trng kim trong b tng cao l iu kin thun li hnh thnh trn b mt ct thp mt lp oxt mng ngn cn qu trnh gi thp (n mn). Lp mng oxyt mng ny c gi l mng "th ng", khi b mt ct thp tn ti dng th ng. Hin tng n mn chi xy ra khi lp mng "th ng" b xuyn thng (lp b tng bo v b rng). Vic n mn ct thp s dl n n th tch, lrn nt v lp b tng bo v v ph hu ton b b tng ct thp+ n mn ct thp trong b tng thng din ra dng n mn in ho. dng n mn ny cc nguyn t St trong Ct thp tch khi mng li tinh th v tr thnh ion mch in trong dung dch, di tc dng ca ion 0H` trong mi trng to ra cc sn phln gi khc nhau di dng cng thc chung: xFeO.yFe20g.ZH2O. Cc sn phm gi St ny c th Vl Fe3O4.Fe(OH)2.Fe(OH)3, Fe(OH)3.3H20. Cc sn phm ny c tnh xp, tch t trn b mt ct thp vi th tch ln gp 4 - 6 ln So vi cc thnh phn ban u, chnh v vy gy ni ng Sut ph hoi cu trc b tng dc theo v tr t thp, lm cho cc tc nhn xm thc d dng xm nhp vo bn trong, tng nhanh qu trnh n mn b tng v ct thp. Qu trnh gi chi c th xy ra nu nh b tng kh nng dn in nh mt lg ngm nc nht nh v`1 lc ny c s phn cc. cch bit gia Catt v ant (hnh 1.3).23
  23. 23. B mt b tngdy lp b tng bo V ChiuxFeOyFezO, + H20 40 + O, + H20 H20Ani cc b Catt cc bHnh 1.3: S qu trnh gli ci thp do n mn rl hoQua y, chng ta thy rt r kh nng chng thm ca lp b tng bo v ng Vai tr rt quan trng i vi qu trnh gi ca ct thp.. B tng khng cht, lp bo v khng chiu dy cn thit hin tng gi cng mnh. mi trng kh ro, do b tng khng kh nng dn in nn ct thp t b gi, cn trong mi tnrng ngm nc hon ton th b tng c th dn in, nhng nc li ngn cn S thm nhp ca oxy qua be tng nn ct thp cng t b gi.+ n mn ct thp trong b tng cn c th do thm ion CIT. S c mt ca ion Cl_ trong mi trng bin l nguyn nhn ch yu lm tng tc ^ n mn ct thp trong b tng. Tc n mn thp ln do ion Cl` lm gim in tr ca dung dch in li trong b tong. Mc khc, khi ion Clo khuch tn n b mt ct thp, chng c th to nn s n mn bng cch ho tanlp th ng hoc khuch tn qua lp oxy ny. S c ch qu trnh ngmn ct thp trong b tng c mt ion clo c trnh by hnh 1.4.c trng n mn thp khi c Clo to ra cc "l" trn b mt kim loi (micropilc), lm ti l in tch Catt/ant ln nn mt dng n mn cc b rt cao. Chi c ion Clo dng t do mi gy ra n mn ct thp v s khuch tn ca chng trong cu trc xp ca btng. Cng tim n nguy c n mnt thp mnh m hn.24
  24. 24. B tng Fe(OH)2 CI' HMng th ngCatt (+)- - Ct thp e Ant (-) eHnh 1.4: C Chll mn in ho thp trong b tllg khi c mt on CloCng ging nh qu trnh Cacbonat ho, tc thm ion Clo ph thuc vo bn cht xi mng, cc ph gia khong, v cht lng b tng (c trlrng bi bn Chng thm). Kh nng thm ion Clo ti l vi hm lng khong CSA c trong xi mng. V vy, xi mng pooclng c kh nng bo v ct thp cao hon Xi mng bn Sunfat. V nguyn tc, cc ph gia khong tro bay, tro xi hoc mui silic a vo xi mng pooclng s lm`gim ti l thnh phn CSA nn gim kh nng c nh ion clo. Song yu t quan trng hn l b tng c tro bay, tro xi hoc mui silic c h S khuch tn ion nh hon nhiu So vi b tng xi mng pooclng. V vy b tng c ph gia khong ckh nng bo V ct thp cao hn nhiu so vi b tng Xi mng pooclng. S`kh m lin tip l mt trong nhng diu kin khc nghit nht kch thch s n mn.S n mn Ct thp cng chu tc ng ca hin tng Cacbonat ho b tng. bn lu ca cng trnh b tng ct thp c bo m nh lp btng bo v v mt vt l v ho hc ct thp khng b n mn. Bn Cht ca s ngn cn qu trnh n mn l do c mi tmng kim cao ca nc chit btng (pH .>. 13). S gim kim ca mi trng trong lp btng bo V n ngng thu ng ca St (pH 11,4) xy ra do qu trnh ra tri kim hoc qu trnh Cacbonat ho btng. T gim kh nng bo v ct thp ca btng.25
  25. 25. C Ch Cacbonat ho btng gy n mn ct thp l hin tlg Chung i vi mi cng trnh BTCT khi b tng tip xc vi mi trng khng kh, hoc trong nc Cha kh C02. Trong khng kh lun Cha Cht ioxyt Cacbon (CO2) vi ti l trung bnh l 0,03% theo th tch, hm lng kh C02 ny tu thuc vo p sut v nhit ca mi trng khng kh. Kh C02 trong khi quyn tc ng trn cc vng cha Vi Va xi mng to ra Cacbonat canxi (CaCO3) v dn n s st gim tnh kim (pH) ca b tng xung. Cc sn phm ca qu trnh Cacbonat ho lln thay i cu trc xp ca b tng v lm gim Chng thm, dn n s n mn ct thp trong b tng. S 1.2.5. n mn b tng v b tng ct thp trong mi trng binTrn th gii cng nh Vit Naln c rt nhiu cng trnh nghin Cu v n mn b tng v b tng ct thp trong mi trng bin. Ni chung, cn nhiu kin khc nhau V bn cht ca qu t1'nh n mn b tng v b tng ct thp. iu ny c th c gii thch: Do qu trnh n mn trong mi trng ny din ra chm v theo nhng c ch khc nhau. Cc kt qu th nghim nhanh cha din t ng bn cht ca hin tng ph hu kt cu trong thc t.Theo Ks Mohta [6], n mn trong mi trng bin c chia lm ba vng chnh (hnh 1.5):c! thp BtngVng kt quyn Tc dng m mn Vng thu chiu c hc, Va pln xung7Mc nuc ttlpn mntlo hc v V sinh oi vi b tng Phn b cc lp n mn ho hc: 1. Tc ng ca C0,2. Tc ng ca Mg 3. Tc ng ca SO,Vng ngpHnh 1.5.' S d m t n mn b tng ci thp trong mi trng bin26
  26. 26. - Vng thng xuyn ngp nc: y ch yu Xy ra n mn ho hc v n mn Vi Sinh mc nh i vi b tng.- Vng thu triu ln xung (gia hai mc nc): y xy ra qu trnh n mn ho hc v n mn vi Sinh i vi b tng, n mn ct thp, tc ng ph hu vt l v va p, mi mn c hc.- Vng khng kh bin (khng kh c cha cc mui phan tn): Ch yu l n mn ct thp, dn ti lm n1t n, ph hoi lp b tng bo V.Be tng v b tng ct thp c xay dng trong nc bin hoc vng ven bin chu tc dng trc tip ca cc yu t xm thc ca mi trng bin m c trng l bn loi yu t xm thc Sau:- Cc yu t ho hc: Nc bin c Cha cc ion khc nhau ca cc loi mui k trn.- Cc yu t bin ng ca nc bin v thi tit: Nc thu triu ln xung nn mt S b phn b kh m lin tip.- Cc yu t Vt l: Nhit bin i.- Cc yu t c hc: Tc ng ca Sng xi mn trn b mt b tng.Tc ng phi hp ca cc yu t ny lm cho b tng v b tng ct thp trong mi trng bin b n mn mnh. Xt v bn Cht c mt s dng n mn chnh Sau y:- n mn ho hc b tng trong nc bin.- n mn Ct thp trong kh quyn bin v vng c mc nc ln xung.- n mn b tng do vi Sinh vt bin.Trong cc dng n mn ny th n mn ho hc ca b tng ong mi trng bin l nguy him nht V n va ph V cu trc b tng va to iu kin cc tc nhn ho hc xm nhp vo n mn Ct thp.Cc cng trnh b tng ct thp khi S dng trong mi t1'ng bin, nu khng c bin php bo v c hiu qu th b n mn mnh, v mi trng nc bin c cha cc hp Cht ha hc c tnh cht n mn cao i vi c b tng v ct thp. C th ni y l loi n mn tng _hp.c im ca nc bin l cha nhiu mui, tng hm lng cc mui ho tan trong cc i dng khong 34 - 35%, v tng quan hm lng- ca chng rt bn vng. Lng mui ho tan trong nc bin nh hn So vi i dong v bin i trong mt gii hn rng. Hm lng mui (%) ln27
  27. 27. nht l NaCl (77-79), Sau n MgCl2 (10,5 - 10,9), MgS0,, (4,4 - 4,8), CaSO4 _(3,4 - 3,6). Tng lng mui clorua l 88-89% v cc mui Sunfat l 10,5%:` pH = 8,2 - 8,3..Ngoi ra trong nc bin cn c cc hp Cht ho hc nh nitrit, nitrat, photphat, ioxit silic, cng nh cc loi mui bromua, iotua... Qu trnh n mn b tng trong mi trng nc bin o nhiu phn ng ng thi v ph thuc ln nhau vi cc c ch khc nhau: Ho tan khi ngm chit; Cc phn ng trao i kim; kt ta cc hp cht ho tan; kt tinh Cc mui gin n. Cn c vo Cc mui ho tan ch yu trong nc bin (MgClz, MgS0,,) cc phn ng chnh gy ra ph hu b tng c trnh by tm tt:Mgcl, + Ca(oH), - Mg(OH), + CaCl2Hoc: Mgso, + Ca(oH), - Mg(oH), + Caso, .2H,o Hoc: Mgso, + [Ca(oH), + 3Cao.A1,o,CaSo,.18H,o] -Mg(OH)z + 3Ca0.Al2Og.3CaS04.3lH20 (etringit gy n th tch). Hoc Mgso, + [Ca(oH), + 3Cao.2Sio,.3H,o] -4Mg0.Si02.8H20 + CaS0,,.2H20 (Sn phm ho tan) i vi b tng ngm trong nc bin, Moskovin a ra S phnI vng theo s u tin tc ng ca cc ion khc nhau. iu ng ch l tcdng ca mi loi ion khng c tnh tan, chng hn monoclorualuminat canxi (C3A.CaCl2.l0H2O), khi c mt ca SO2 tr nn khng n nh v phn hu to thnh ettringit (3C_a0.A120,.3CaSO,,.3lH2O). Khi c mt caI mui Cacbonat v silic ho tan th ettringit li chuyn thnh hp cht mi,(CaC03, CaS0,,.CaO.Si02.l5H2O). Chnh t s giao thoa ca cc ion khc_ nhau nn mc xm thc ca nc bin yu hn nhiu So vi nc chaion Sunfat. Mc xam thc yu ca nc bin cn c gii thch do vai tr ca ion clo lm tng tan ca thch Cao v ettringit, nn hn Ch s kt tinh chng, hn ch gin n ln gy ph hu b tng.Nguyn nhn chnh lm ph hu btng trong mi trng bin l do cc mui Sunfat n mn xi mng. V mt nguyn tc, bn n'mn Sunfat ca btng tng khi gim thnh phn QA v ph thuc khng nhiu vo hmilng QS ca ximng.28
  28. 28. 1.2.6. n mn ca nc thi cng nghip1.2.6.1. Nc thi cng nghip v s n mn b tngTrong nc thi cng nghip, nht l nc thi ca cc nh my phn khong thng Cha cc hp cht ho hc c tnh n mn mnh, c tc ng ph hoi b tng rt a dng. Tuy nhin, theo quan im phn loi ca Moskvin th nimn trong mi trng nc thi cng nghip c th l n mn loi I nh cc Cng trnh thp lm ngui, b cha, ng dn nc..., n mn loi II nh axit v C v hu c, mui ca cc axit mnh v.v. Cc cng trnh c tnh cht n mn loi III nh kim, mt s monome (b trng hp tng th tch)... S n mn c th tn ti ng thi c hai loi, v i khi c ba loi. Thnh phn Cc hp cht n mn trong nc thi cng nghip tu thuc tng ngnh sn xut.Kt cu b tng ct thp trong mi trng cng nghip cng chu tc ng n mn ca mi trng hu c lng (v d nh cc axit bo). S n mn ca nc thi cng nghip cng c th khng do tng tc vi hp Cht ca Xi mng, nhng li nh hng n bn do thuc tnh hp ph. Cc hp cht c tinh hp ph ny hp ph tren b mt pha rn ca xi mng. Sau mt thi gian chng to thnh lp n hoc a phn t, chng hp ph thm nhp vo cc phn khuyt tt, cc khe h ca Vt rn cho nn c ca chng b gim i. Cc hp Cht c tnh hp ph l dung dch nc ca cc cht hot tnh b mt (x phng, cc cht ty ra v Sinh, cng nh cc Sn phm ca ngnh ho du).Tuy nhin theo nh gi ca nhiu nh khoa hc th S n mn cc mi trng cng nghip nh cc nh my c dng axit v cc nh my sn xut phn bn l nguy him nht.1.2.6.2. Tnh chi ca nc thi _cng nghip Vit NamQua kho st v tnh cht ca nc thi cc nh my v x nghip Cng nghip Vit Nam cho thy: a S cc cng trnh Xy dng bng b tng v b tngct thp trong cc nh my v Cc x nghip cng nghip ni chung v cc nh my phn khong ni ring sau mt thi gian S dng ngn. u b h hng nng. Nguyn nhn dn n S ph hu cc cng trnh l do chng tip xc vi nc thi c cha hm lng cc ho cht ln, vi cc29
  29. 29. ho cht trng thi m t hoc tip xc vi cc ho cht dng kh. c bit Nh my Phn m v Ho cht H Bc, s ph hoi ca cc tc nhn ho hc ca mi trng din ra rt nhanh. Phn xng Sn xut lu hunh mi c xy dng v a vo sn xut cui nhng nm 1970, n nm 1992 phi sa cha ln, n nm 2002 phi xy dngli.Theo S liu kho St ca trung tam mi trng - Trng i hc Xy dng H Ni, tnh cht ca nc thi mt s nh my v x nghip khu vc H Ni c mt S c tnh nh Sau:Bng 1.6. Tnh cht ca nc thi cc nh my khu vc H NiTnh cht nc thiTng hm lng mui mg/ILoi nh my Nng muiln nht, mg/INh my dt nhum n 3850 NHT, 21-29 Nh my CN thc phm n 2600 NaCl, 78 Nh my c kh ho cht - HIS, 332Nh my phn khong n 10 800 NH*, 8820 Theo bo co tng hp tnh hnh cng nghip nhim trng im ti Thnh ph H Ch Minh ca y ban Mi trng Thnh ph H Ch Minh th S nhim nc thi ca Cc nh my thuc pha Nam tng i a dng, tuy nhin cc thng S lin quan n n mn b tng cng tong t nh nc thi khu vc H Ni. in hnh nh Nh my sn xut bt git VISO pH n 9,0 Cl` 4l5mg/I, v SO2 l 170 mg/1. x nghip Ru Bnh Tay c pH l 4,7.B tng trong cc nh my phn khong thng b ph hoi nghim trng bi nhiu nguyn nhn khc nhau, trong d S n mn ho hc l nng nht. Theo kt qu nghin Cu ca Mohan Rai [6] s ph hng cc kt Cu btng trong mt s nh my sn xut phn khong rt trm trng vthng din ra theo ba dng c trng t ba dng phn khong l Nitrat VAmon, Sunfat Amon v c bit l Clorua Amn. Kt qu phn tich thnh phn ho hc ca cc mu Va Xi mng b ph hoi trong mi trng mui amon c chi ra bng 1.7.30
  30. 30. Bng 1.7. Kt qu phn tch thnh phn mu b tng trong cc mi trnga) Trong Sunfat amon, %Tng CaO CaO t do So, Ettringit pH Tng CaO 44,5 - 53 CaO t do Cl 3CaO.A1g0;.CaClg. XI-IZO pH 9,5 - 10,00 Tng CaO 42,0 - 55,5 ' CaO t do 2,0 - 2,5 N03 4,0 - 2,5 3Ca0.Al2O3.Ca(N03)2.xH20 3,5 - 2,5pH 10,0 - 10,5Xt v tnh cht ho hc, cc hp cht ny S tc dng vi cc sn phm thu ho ca xi mng to thnh cc hp cht n mn.S n mn trong cc nh my phn khong ng thi tn ti c ba dng n mn loi I, loi II v loi III, nhng din ra mnh hn l hai dng n mn loi II v loi III.Cc phn ng n mn ca ba dng phn khong ny u c S hin din ca nc (H20) v phi c nc th cc phn ng mi xy ra. Nh vy, n mn Cht rn chi xy ra trong m_i trng lng, hoc trong mi trng khng kh m, v cht rn phi c tnh ho tan. ng thi, vai tr ca thm b tng ng vai tr cc k quan trng.31
  31. 31. Chng 2 VT LIU XY DNG - I TNG B N MNA. CC YU CU CHUNG I VI B TNG Xl MNG POOCLNG2.1. KHI QUTB tng xi mng pooclng c thnh phn l xi mng pooclng, ct liu nh, ct liu th, cc cht ph gia v nc, nh lng theo ti l trn, vn chuyn theo quy nh tiu Chun cng trnh.B tng xi mng poclng c phn loi trong TCVN v ACI tui chu nn l 28 ngy v tnh d gia cng ca b tng phi p ng cc yu cu thit k' yeu cu k thut hoc trong cc quy nh c bit. B tng c in c Cng t 10 - 50 MPa, cn b tng cht lng cao v rt Cao c cng t 50 - 200MPa.2.2. VT LIU c b tng m bo yu Cu cht lng vt liu phi c ch u tin. Yu cu v vt liu c quy nh cho tng Vt liu ch to b tng vi cng ngh ch to b tng thch hp.2.2.1. Xi mng pooclng Xi mng poclng phi ph hp vi yu cu tiu chun quc gia hoc theo cc tiu chun khc cho tt c cc b tng xi mng.Loi xi mng c bit ph hp vi cc yu cu trong cc quy nh c bit. Nu khng c yu Cu no c nu trong cc quy nh c bit xi mng phi ph hp vi yu cu ca AASPTI M85 loi I hoc loai II hoc 'ICVN...Tt c xi mng dng trong vic ch to b tng c ti ch i vi cc bmt ca cc b phn ging nhau ca mt kt cu phi dng mt loi.32
  32. 32. Xi mng c bo v chng m trc khi dng, vn chuyn S dng ti cng trng.Ngi sn xut b tng trn Sn, sn phm c Sn phi m bo cc phong tin thch hp gi cho xi mng p ng cc yu cu ca tiu Chun xi mng, gi ring bit vi cc xi mng khc ngn nga khng cho xi mng ngoi quy nh lt vo cng trnh. Cn ly mu th xi mng ti phu can hoc trong tuyn Cp liu ngay trc khi a vo phu.Ngi k S phi xc nh Cc ti l hn hp trn c S cc th nghim thc hin vi Cc vt liu c S dng trong cng trnh. Cc ti l phi drn bo sn xut b tng vi hm lng xi mng nm trong dung Sai .-I: 2,5% i vi cc loi b tng ang sn xut. Lng xi mng dng phi ln hn lng xi mng ti thiu v nh hn lng xi mng ti a do tiu Chun quy nh Sn xut c be tng c o v tnh d gia cng quy nh m khng vt hm lng nc ti a.Hm lng xi mng, hm lng nc, c ct liu th, st v trng lng gn ng ca Ct liu nh v th i vi mi loi b tng phi theo chi dn.h.fr2.2.2. Ct liuKhi lng ct liu nh v tho c xc nh trong thit k v da trn cc phng php tnh v th nghim quy nh.Cc khi lng tong i ca Ct liu nh v th c tnh vi n v xi mng da trn vic S dng ct thin nhin c mun mn trong phm vi 2,50 - 2,90 v Cc phng php b tng khng cn n tn s chn ng cao.Khi dng ct c c ht th, lng tng i ct liu nh phi tng ln. i vi ct mn hn, lng tng di ct liu nh phi gim.Khi lng ct liu c tnh bng kilgam hm lng Xi mng v ,S lt nc cn thit cho mi loi be tng quy nh, cc ti l ny khng c thay i trong khi tin hnh d n xy dng.Khi lng theo m ca cc ct liu c thit k cn c hiu chinh khi lng i vi m thc t.Khi nh lng ct liu i vi cc kt cu c khi lng b tng khng ln (l5m3) nu khng th t c tnh d v gia Cng mong mun c th thay i khi lng ct liu hoc dng ph gia nhng khng c trng hp no hm lng xi mng chi nh ban u b thay i.33
  33. 33. 2.2.3. NcTrong cng tc b tng nc bo dng, ra ct liu v trn khng c c du v khng c cha qu lg/lt clorit nh Cl, cng khng Cha qu 1,3 g/lt Sunpht nh SO4 .Ngoi cc yu cu trn, nc bo dng b tng khng c cha cc tp cht vi lng lm mt mu b tng hoc n mn b mt.2.2.4. Ph giaHin nay thng dng Cc loi ph gia tng do gim nc v lm chm rn chc i vi b tng xi mng Poclng, b tng ng Sut trc cc kt cu c Sn v ng b tng ct thp. Lng ph gia S dng phi ph hp vi liu lng do nh sn xut quy nh, vi s chp thun ca ngi k S. Lng ph gia S dng phi trong phm vi 0,15 ti 0,25% tng lng xi mng cho mt m dn v ca b tng trn v cho php gim hm lng xi mng ti ti a 10% ca lng quy nh vi cc yu Cu cng nn.Cc ph gia ho cht, khi S dng phi ph hp vi cc yu cu ca AASHTO M194.Khng c dng cc ph gia ho cht c bit thay xi mng, cc ph gia cha clorit nh Cl qu 1% theo trng lng, khng c s dng trong b tng ng sut trc v b tng ct thp. Nu dng ph gia ht khng kh, gim ti l nc - xi mng, lm chm hoc lm tng nhanh thi gian ng Cng, hoc tng nhanh s pht trin cng chng phi c S dng vi ti l liu lng do nh sn xut khuyin Co theo quy nh trong cc quy nh c bit theo chi dn ca ngi k s.Liu lng cc ph gia phi c cn ong chnh xc cho tng m b tng bng cc phong php c Chp thun. `Tr khi c quy nh khc i vi cht ht khng kh, cc mu ph gia kiin ngh S dng phi do nh thu np cho ngi k S trc v s dng v lm th nghim xc nh S ph hp vi cc tinh cht cn c. Cc ph gia cha qua th nghim khng c S dng.Mi loi ph gia bt k u phi n nh v tnh cht trong ton b qu trnh S dng n vo cng trnh. Nu thy rng cht ph gia cung cp khng n nh V tinh cht phi ngng ngay vic S dng.Ph gia pha ch dng lng, ph gia lng phi c kh nng mt ln ton b khi lng cn thit cho mt m trn. Ph gia lng c cho vo34
  34. 34. nc trc khi vo mt m trn. Nu dng nhiu hn mt loi ph gia lng, mi loi phi c pha ch bng thit b ring chng khng Chu nh hng ln nhau.Cht ht khng kh: Cht ht khng kh cn ph hp vi cc quy nh ca ASTM C260.Cht gim nc: Kh S dng cc cht gim nc liu lng cho php ca cht ph gia khng Vt qu liu lng dn n S co ngt trong b tng khi kh qu 20% khi c dng trong b tng ng Sut trc c Sn; 10% khi dng trong b tng ng Sut trc ti ch; 10% khi dng trong b tng mt ng khng c Ct thp. . V `Cht gim nc phi lm gim yu cu v nc ca b tng cho t nht 7% khi dng vi liu lng ti a m nh sn Xuat khuyn Co. Khng c dng cht lm chm ng cng vi liu lng ln m nh sn xut khuyn co. Cng ca b tng cha cht ph gia vi lng do ngi k S chi nh tui 48 gi v lu hn khng c nh hn cng ca be tng tng t khng c Cht ph gia. Ph gia khng c nh hng c hi n hm lng khng khi trong b tng.2.3. YU CU V CNG NNYu cu v Cng nn l yu Cu quan trng v ti thiu i vi b tng. Cng b tng ph thuc vo lng nc, cng ngh ch to b tng, thnh phn v cht lng thi cng b tng.Khi b tng c Chi nh bng cng nn, cn xc nh cht lng bng cch th Cc m th i vi cc Vt liu, c thit k chnh xc vi cc thit b trn v cc phng thc thi cng d nh cho d n. Vic b tng c Cng quy nh khng c bt u cho ti khi nh thu Sn xut mt m th theo thit k hn hp c s dng v ph hp vi cc yu Cu V cng m th. Cng b tng c th xc nh trn mu hnh tr hoc hnh lp phng c kch thc 15cm. Cng nn trung bnh ca ba mu th b tng c lin tip, phi bng hoc ln hn cng nn quy nh tui 28 ngy hoc tui quy nh c th l 3, 7, 14 hoc 90 ngy khng c qu mt trong mu th c cng nh hn cng quy nh v mu th phi c cng it nht bng 90% Cng quy nh th nghim theo AASHTO hoc theo tiu Chun quc gia (TCVN. . .).35
  35. 35. Vi m vt liu th yu cu thit b trn, phng thc v kich c ca vt liu phi ging nh khi S dng trn cng trnh.Cng b tng dng cho Cng trnh S c xc nh t cc th nghim trn cc mu th. Mt th nghim cng d phi gm c cng d trung bnh ti thiu 3 mu th, ch to t Vt liu ly t mt khi duy nht ca b tng. Khi mt mu th no cho thy r vic ly mu hoc th nghim khng ng n, mu th d phi loi b v th nghim cng d phi ly cng ca cc mu Cn li.Cc mu b tng th nghim c bo dng ti a im lm vic t nht trong mt ngy v Sau d mang n im th khi cc mu c bo dng theo d m tiu chun cho ti thi gian th nghim.Trong Cc trng hp cn thm s liu c th S dng phng php khng ph hoi mu.2.4. YU CU V IU KIN BO DNG B TNGVic bo dng b tng nhm to ra mi trrlg b tng pht trin cng v phi tun theo cc quy nh cht Ch.Tt c b tng mi c du phi bo dng. Phng php bo dng phi theo yu cu ca tiu Chun hoc bn quy nh rieng.Plzlrng php nlrc.' B tng phi gi lin tc m t bng cch ti nc trong mt thi gian ti thiu l 7 ngy Sau khi b tng c c. C th S dng bng, gi, thm hoc ct m ph ln lm mi trng bo dng gi m trong thi gian bo dng.Khi S dng bng, gi, thm hoc ct ph ln gi m bng cch ti nc vi mt vi nc to ra mt lp Sng ch khng thnh tia nc cho ti khi b mt b tng c ph bng mi trng bo dng. m t Vi phun khng c a trc tip bng p lc vo b tng v khng c php tch t trn b mt b tng vi khi lng ln to ra mt dng hoc trn trn b mt. Cui thi ki bo dng cc b mt b tng phi lm Sch mi th.Pllirong php dng [lp clli bcio dtrng mll.' Ton b b mt b tng phi c phun ng u vi mt hp cht bo dng mu. Nu mng hp cht b h hi v bt c l do g trc khi ht hn 7 ngy Sau khi dc b tng.36
  36. 36. Trong trng hp b mt c phn b h hi phi c Sa cha ngay bng Cch thm hp cht bo dng.Hp cht bo dng mu hoc trng ph hp vi Cc quy nh ca AASHTO hoc theo tiu chun quc gia.Hp cht bo dng phi ri ln cc b mt b tng vi mc d 1 lt/ 1m2.Plllrlg php mng bo dng Chng thin.' B mt b tng l ra khi hon thin phi c phun nc, dng mt vi phun m to thnh mt lp sng ch khng phi thnh tia, cho ti khi b tng ng cng, sau ph mng bo dng.Mng bo dng phi gi ti ch trong mt thi gian khng t hn 72 gi.Giy chng nc phi gi ph hp vi cc yu cu k tlnut ca AASHTO M139. Cc tm do (polietilen) phi ph hp vi cc quy nh ca AASHTO M171.Giy chng thm nc hoc mng do phi lm thnh tng tm c b rng ph ton b b mt b tng.Tt c cc khe ni ca cc tm phi gn kn vi nhau bng xi mng sao cho khe ni khng thm nc. Khe ni phi ph ln nhau t nht 10cm.B. CU TRC V CNG CA B TNG XI MNGCng b tng ph thuc vo dc ca b tng. Nng cao trnh d cng ngh, la chn hp l thnh phn b tng s c cu trc hp l v dc v cng b tng cao. Nh vy, gia cu trc v cng d b tng c mi lin h cht ch. Ci thin cu trc s n n nhng bin di v Cng d b tng.2.5. CU TRC VI M CA B TNGHn hp b tng l hn hp Cha cc thnh phn ch yu: Xi mng, nc, ct, ct liu ln (, Si). Ngy nay khi a S b tng u c S dng ca ph gia th ph gia tr thnh th`nh phn quan trng trong hn hp37
  37. 37. b tng, c tc ng n cu trc Vi m ca hn hp b tng. Khi nho trn cc thnh phn khong vt ca xi mng s Xy ra phn ng thu ho, cc cht cu thnh nn xi mng (thnh phn chnh C3S2, QS, CSAF, CSA) to nn cc cht ngm nc ((`,,SnH2O, CSH, C,AF.n2H2O, CFH, C3A.n,H2O, CAH v Ca(OH)2 v tr thnh hn hp cht kt dnh gc trong hn hp b tng. Dung dch lin kt cc ct liu nh (ct) to nn dung dch h kt dnh va xi mng (y l cht kt dnh th Cp). Cui cng dng dch h kt dnh Va xi mng chui vo k h ca cc ht Ct liu ny v Chng to ra cu trc hn hp b tng hon chinh. Tm li c th phn cu trc hn hp b tng thnh cc cu trc con:- Cu trc xng ca ct liu ln.- Cu trc V mo ca h kt dnh va xi mng (nhl mi trng lin kt cc ht ct liu >ln trong Cu trc b xng khung).- Cu trc tip gip gia h xi mng v b mt ct liu ln (vng tip gip ct liu): Vi khung Xog ct liu ln c biu hin qua lc dinh va xi mng ln b mt cc ht ct liu ln (lc dnh ny Chi hnh thnh khi kt thc qu trnh ninh kt v hn hp b tng c Cu trc n nh v mt hon ton tnh do). Vng tip gip ny tn ti cc l rng do nc tch ra li v l vng yu nht trong cu trc b tng. Ti y c th xut hin cc Vt nlt v cc Vng ng Sut cc b du tin trong b tng khi chu lc v chu tc ng ca cc yu t mi trng gy n mn.2.5.1. Cu trc Ct liu lnCu trc ct liu ln to nn khung chu lc ph thuc cng bn thn ct liu ln, tinh cht cu trc (din tip xc gia cc ht ct liu) v cng d lin kt gia cc ht. Tuy nhin, thng cng bn thn ca ct liu ln l cao nn ta loi ra khi din yu t nh hng. Trong vic ch to hn hp b tng ngi ta lun mong mun xy dng mt m hnh hn hp b tng trong cc ht ct liu ln tip xc nhiu chiu vi nhau v c h kt dinh Va xi mng lin kt gia chng. Xy dng m hnh ny nhm a cu trc ct liu ln tr thnh cu trc Chnh, quyt nh tnh cht cu trc vi m ca be tng v quyt nh tnh cht chu lc ca be tng. Lc ny cu trc ca va xi mng chuyn xung th yu v chi c tnh Cht lin kt. V mt chu lc va xi mng Chi chu lc tng tc do lin kt gia cc ht ct liu38
  38. 38. ln trong b khung m khng chu lc ni ti trong lng n. Cch xy dng m hnh cu trc b tng nh Vy c kh nng to ra b tng mc rt cao v gim c nhng tc ng V cng phc tp ca cu trc h kt dnh va xi mng vi tnh cht cu trc vi m ca b tng. Tuy nhin, m hnh ny Chi thun tu l thuyt m rt kh hay khng c kh nng to c trn thc t nhng n a ra nguyn tc cho tt c Cc cng ngh b tng l tng mnh ca cu trc b xng khung ct liu trn c s:+ Tng din tip xc gia Cc ht ct liu ln (gia hai ht vi nhau v ca cc ht xung quanh mt ht).+ Khng gian h trong b khung xoig l nh nht.+ Chiu dy ca lin kt h xi mng vi cc ht ct liu l hiu qu (chi nhm mc ch lin kt).Vy cc yu t nh hng c bn ti cu trc b tng l ct liu (kich thc, tnh Cht b mt), phng php thit k thnh phn b tng (Cp phi), c tnh k thut ca ct liu, k thut tc ng c hc, ngoi ra C mt yu t quan trng d l tinh linh ng ca dung dch h va xi mng (khi dung dch va xi mng cng linh ng do th cu trc ct liu ln cng mnh). Nhng ton b tnh cht phc tp trong cu trc vi m cai b tng li nm lin kt gia va xi mng vi cc ht ct liu.2.5.2. Cu trc vi m ca xi mngCc ht xi mng c thu ho bi nc v qu trnh thu ho thc hin dn t ngoi vo bn trong ngay tc khc to lp mng kt dinh bao quanh ht xi mng m bn cht l lin kt ion gia phn t hn hp xi mng v phn t nc, lp mng ny dy theo thi gian thu ho v ngoi n la lp nc t do. Tuy nhin, lp mng lin kt ny li cn tr s tham nhp ca nc v cng vi thi gian tnh linh ng ca cc phn t nc v xi mng gim dn do vy lm gim tc thu ho. Lp lin kt ht xi mng - nc dy dn cng vi n lp nc t do bao ngoi ht xi mng mng dn, thm vo s linh ng ca Cc ht xi mng do tc ng ca vic trn hay tc ng c hc c iu kin gn nhau dn dn hnh thnh lin kt v xo b ranh gii gia cc ht xi mng. Mang lien kt xi mng nc bao quanh cc ht ct liu nh v ko chng vo hnh thnh cu trc h kt dnh va xi mng. C th m t tm tt cu trc vi m ca va xi mng trong hn hp b tng nh Sau:39
  39. 39. Cc ht xi mng lin kt vi nc (loi lin kt ion) to nn lp dinh (bao quanh ht v dy theo tiin trnh thu ho) lm c S lin kt cc ht Xi mng vi nhau (lin kt C hc) xo b ranh gii cc ht v ng thi chng Cn lin kt c hc vi Ct liu nh (ct) to nn cu trc con va xi mng lin kt v to nn cu trc n nh c tnh cht c li. Nhng phn ng thu ho Vn tip tc xy ra, do vy trong cu trc Vn tn ti b phn li ht l khi xi mng khan v khng gian gia cc ht xi mng lin kt l khong rng c cha nc.Cc yu t tham gia vo cu trc:+ Vai tl' ca ht Ct. Mi nhn c th ngh s tham gia ca ht ct l tha, nhng n li c vai tr ht Sc quan trng trong phn tng cng n nh khng gian ca cc ht xi mng lin kt, n c tc dng nh cht hot tnh tng cng` s linh ng ca cc ht xi mng v phn t nc kch thich qu trnh thu ho, ng thi di tc ng ca c hc v s linh ng ca bn thn trong dung dch huyn ph (giai on nc lin kt keo gia cc ht xi mng) lm gim bt s cn tr ca mng lin kt xi mng nc to cho s thm nhp ca phn t nc vo bn trong ht thu ho tip. Do , tc dng cui cng l gim lng l rng trong cu trc, tng d bn, kh nng chu lc ca cu trc.+ Cc ht xi mng thu h0.' Tuy rng lc dnh kt cc ht xi mng tu thuc phn ln vo loi xi mng (hm lng cc thnh phn trong xi mng), nhng mc linh ng ca cc ht xi mng - nc ph V th can bng tm thi lm cho cc ht xt nhau hon to nn th Cn bng n nh hon v girn cc l rng, lc dnh cc ht cng cao hon. Thi im v khong thi gian tc ng c hc c nh hng ti lc dnh ny. Ngoi ra tc , mc phn ng thu ho nh hng ti hm lng ht xi mng c thu ho, mong mun ht thi gian bo dng b tng hoc thi gian bt du chu lc th hm lng Xi mng trong li ht xi mng cha c thu ho l nh nht. y cng l mt yu t tng cng ca xi mng.Mt sidc im ca phn ng thu ho xi mng- L loi phn ng chm dn v ko di rt lu. Mt S l thuyt cn nu rng y l loi phn ng rt kh kt thc (diu ny l gii phn no cng ca b tng tng dn theo thi gian tt nhin l khng xt ti nh hng ca mi trng, iu kin chu lc).40
  40. 40. - Thng thng theo thi nghim thy rng hm lng xi mng cha thu ho sau 28 ngy khong di 2% hm lng ton b ht.- y l loi phn ng c Sinh nhit (ch yu l do thnh phn CgA, C,S thu ho Sinh ra). Nu b qua tc ng ca bn ngoi tng lng nhit ph thuc vo loi xi mng v lng Xi mng.Tc v mc d ca phn ng thu ho ph thuc vo yu t Sau: mn ca ht xi mng, nhit ni ti trong hn hp, tc ng c hc (tuy nhin nu thi gian dm m ln li gim tc thu ho), ph gia tc ng, tc d to nhit.+ Cc l rng trong cit trc.' L rng lun tn ti trong cu trc.va xi mng v nh hng rt ln ti tinh bn ca ,cu trc ny. Phi tm Cch gim ti da hm lng l rng. Nguyn nhn to ra l rng:- Do tnh khng th Xt c ca cc ht xi mng khi lin kt.- Do lng nc t do (lng cn li Sau phn ng thu ho v lng nc t do ny thng chim 10 - 20% tng lng nc S dng, tu theo loi b tng). _- Do hm lng bt kh to ra trong qu trnh trn. Nh vy, nguyn tc gim rng (tng d cht) l:- Gim ti a c th lng nc khng cn cho thu ho- To linh ng cho Cc ht xi mng khi thu ho.- Tc dng co hc hp l gim tr lc ca lin kt xi mng nc lc u gip cc ht xit nhau hn. L rng c tn ti di hai dng. L rng trong khong khng gia cc ht v l rng tn ti di dng cc mng li mao dn. Tnh cht cu trc va - xi mng c biu hin qua lin kt gia cc ht xi mng v hm lng ht Xi mng c thu ho. L rng trong cu' trc l lun lun tn ti ngay c khi lng nc S dng l ti thiu (chi cn cho thu ho ton b lng xi mng), lng l rng ny s tng mt cch tnhin theo mc tng hm lng nc ngoi thu ho v s tng hmlng xi mng cng nh kchc thc ht xi mng.Cu trc vi m ca va Xi mng ng vai tr quan trng trong to lp cu trc b tng v trong b tng cng cao tc ng ca n vi tnh cht cu trc b tng cn hn c tc ng ca cu trc ct liu ln. IMun itng mnh ca cu trc ny phi tng c linh ng ca bn thn cc ht xi mng, tc ng c hc hp l tng kh nng xp xt ca cc ht41~
  41. 41. xi mng lm gim hm lng l rng t nhin. Gim ti da lng nc tha khng cn cho thu ho, gim lng bt khi to thnh, kch thch phn ng thu ho Sao cho hm lung li xi mng khan ca ht l t nht khi hit giai on bo dng.2.5.3. Cu trc vng tiip gip gia h xi mng v ct liu vng tip gip gia xi mng v Ct liu tn ti Cc lp va xi mng p St b mt ct liu, cc Vng Cha nc do S tch nc bn trong ca va xi mng, cc l rng do nc bc hi v cc ht CaO t o cn li. Vng ny tn ti lc dnh gia xi mng v ct liu. Cu trc tt nht vng tip gip to ra lc dnh kt l ti a v c l rng l ti thiu. S thay i m vng ny chnh l nguyn nhn gy ra cc biin dng theothi gian cho b tng. Loi b tng c thit k vi ti l thp, c trnhp l, c m chc hp l S to ra Vng tip gip tt nht v to ra lc dnh cao nht. Vng tip gip ny l Vng quan trng nhtmg yu nht ca cu trc b tng. Vi b tng truyn thng vt ntt u tin trong b tng xut hin ti y v pht trin trong cu trc h xi mng ng cng. Vi b tng Cng cao do lng nc S dng t hn v do tc ng ca mui silic, Cu trc vng tip gip c ci thin ng k, khng c CaO t do, m thp, lc dnh c nng cao, to ra cht lng mi cho b tng X mng.2.6. CC GIAI ON HNH THNH CU TRC VI M CA HN HP B TNGC th chiathnh ba giai on Sau:- Giai on cha hnh thnh Cu trc: Lc ny b tng l hn hp bin ng, c tnh k t thi gian trn tt c thnh phn ca b tng cho ti khi bt du ninh kt. Tnh do ca hn hp vn bo ton, hm lng xi mng thu ho trong giai on ny l ln nht. Cc ht xi mng bt u ninh kt (mi trng tip xc gia Cc ht Xi mng chuyn t dng huyn ph sang dng keo).Khi lc dnh kt gia cc ht xi mng, vi ht ct v c lc dinh ca h va xi mng cng cha xut hin.- Giai on hnh thnh cu trc khng n dnh: Lc ny hn hp bt u pht Sinh lc kt dnh, nhng lc kt dnh kt tinh cn nh, hnh thnh42
  42. 42. cu trc cn bng mi bn Vng hon v lm lc dnh pht trin cao hn. Trong giai don ny hn hp mt dn tinh do, hnh thnh tinh cht C l. Phn cui giai don ny tnh do mt, bt u to nn tnh cht tinh th n nh v nu tc ng C hc S lm ph hoi cu trc tinh th, lc dnh gim nhanh v khng cn pht trin c na. Giai on ny bt u t khi bt u ninh kt ti khi kt thc ninh kt.- Giai on cu trc n nh: l dng cu trc tinh th, lc dnh pht trin d khun, dm chc b tng d dng nht m vn to ra c b tong c cht cn thit. do ca b tng c xc