Örneklerle SAFE R8

ÖRNEKLERLE

Günay ÖZMEN

Engin ORAKDÖĞEN

Kutlu DARILMAZ

ÖRNEKLERLE

SAFE

Yazarlar:

GÜNAY ÖZMEN

ENGİN ORAKDÖĞEN

KUTLU DARILMAZ

İÇİNDEKİLER:

GENEL KULLANIM İLKELERİ................................................................................................. 1

KOORDİNAT SİSTEMLERİ VE GRİD ÇİZGİLERİ.................................................................... 2

SAFE EKRANI ........................................................................................................................ 3

File Menüsü : ............................................................................................................................. 5 Edit Menüsü : ............................................................................................................................ 7 View Menüsü : ........................................................................................................................... 8 Define Menüsü : ........................................................................................................................ 9 Draw Menüsü: ..........................................................................................................................10 Select Menüsü : ........................................................................................................................11 Assign Menüsü : .......................................................................................................................11 Design Menüsü : .......................................................................................................................12 Run Menüsü : ...........................................................................................................................12 Display Menüsü : ......................................................................................................................13 Detailing Menüsü : ....................................................................................................................14 Tools Menüsü : .........................................................................................................................14 Options Menüsü :......................................................................................................................15 Help Menüsü : ..........................................................................................................................16 Üst Düğmeler : .........................................................................................................................16 Yan Düğmeler :.........................................................................................................................18

YARDIMCI BİLGİLER .......................................................................................................... 19

Örnek 1: Plak Döşeme ........................................................................................................ 20

Örnek 2: İki Doğrultuda Dişli (Kaset) Döşeme................................................................... 55

Örnek 3: Kirişsiz Döşeme.................................................................................................... 74

Örnek 4 Plak Döşeme (Elverişsiz Yükleme)...................................................................... 101

Örnek 5 Elastik Zemine Oturan Sürekli Temel.................................................................. 129

Örnek 6: Kalıp Planı Çizimi Üzerinden Hesap Modeli Oluşturulması ................................ 145

Örnek 7: ETABS Programından Döşeme Bilgisi Aktarılması ............................................. 152

Örnek 8: Ard Germeli Döşeme .......................................................................................... 165

Örnek 9: Radye Temel Hesabı .......................................................................................... 190

Örnek 10: Büyük Dışmerkezliğe Sahip Tekil Temel.......................................................... 213

1

GENEL KULLANIM İLKELERİ SAFE yazılımı, Computers and Structures, Inc. (CSI) firması tarafından betonarme döşeme ve temel sistemlerinin çözümü ve boyutlandırılması amacıyla geliştirilmiş bir programdır. Program Windows ortamında çalışmakta ve tüm işlemler özel Grafik Kullanıcı Arayüzü yardımı ile çalışma ekranı üzerinde gerçekleştirilmektedir. Herhangi bir döşeme veya temel sisteminin SAFE programı ile analiz ve boyutlandırılmasında, genel olarak, aşağıdaki yol izlenmektedir :

1. Sistem Modelinin oluşturulması : Bu ilk aşamada, ya doğrudan doğruya veya SAFE içinde

bulunan Şablon (Template) sistemler kullanılarak döşeme ve temel sistemleri oluşturulabilir. Bu sırada, çeşitli yapı elemanlarının birleştiği noktalar program tarafından otomatik olarak oluşturulabilmektedir. Oluşturulan öğelerin (çubuk eleman, sonlu eleman) tümüne Nesne (Object) adı verilmektedir. Bazı durumlarda, ele alınan sistemin önce küçük (veya kaba) bir bölümü oluşturulur. Daha sonra SAFE’in Copy, Paste, Replicate, Divide, Delete gibi olanaklarından yararlanarak sistem tamamlanır. Bazı özel durumlarda da, sisteme ilişkin geometrik bilgiler AutoCAD (DXF ve DWG olarak) veya tüm bilgiler EXCEL veya ACCESS yazılımları ile oluşturulup SAFE ortamına aktarılabilmektedir.

2. Malzeme Özelliklerinin Tanımlanması : SAFE programı içinde standart olarak, tüm özellikleri ile tanımlanmış olan öngerilme kablo malzemesi (A416MGr186), Beton (C30) ve donatı çeliği (CSA-G30.18Gr400) malzemeleri mevcuttur. İstenirse bu malzeme türlerine ait özelliklerin bazıları veya tümü değiştirilebileceği gibi, yeni malzeme türleri de tanımlanıp kullanılabilir. Seçilen veya tanımlanan malzeme türleri, kesit tanımlaması sırasında kullanılmaktadır.

3. Kesit Özelliklerinin Tanımlanması : Döşeme, kiriş, kolon ve perde elemanlar için çeşitli kesit

özellikleri ve türleri tanımlanabilmektedir. Seçilen veya tanımlanan kesitler sistem elemanlarına atanmaktadır.

4. Yüklerin Tanımlanması : Döşeme ve temel üzerinde yayılı yükler, kirişler üzerinde yayılı ve tekil

yükler, öngerme yükleri tanımlanarak çözümleme yapılabilmektedir. Yüklemeler çeşitli süperpozisyon katsayıları ile çarpılarak Yükleme Birleşimleri de oluşturulabilmektedir.

5. Çözüm (Analiz) : Sistem modelinin malzeme, kesit özellikleri ve yükleme durumları ile birlikte

tanımlanması bittikten sonra Çözüm (Analiz) yapılır. Çözüm sonuçları da SAFE ekranında görüntülenmektedir. Bu görüntü üzerinde istenen her türlü ayrıntı ayrıca görüntülenip incelenebilir. İstenirse, çözüm sonuçları bir dosyaya yazdırılıp orada incelenebilir veya çıktısı alınabilir.

6. Boyutlandırma : Çözüm işlemi tamamlandıktan sonra, seçilen bir yönetmeliğin kuralları

uygulanarak döşeme veya temel sisteminin boyutlandırmaları da yapılabilmektedir. Boyutlandırma, program içinde tanımlı ilgili yönetmeliklerden seçilen esas alınarak yapılmaktadır.

7. Detaylandırma: SAFE programı içerisinde döşeme ve kirişlerin donatı detaylandırması yapılarak

gerekli çizimler oluşturulabilmektedir.

2

KOORDİNAT SİSTEMLERİ VE GRİD ÇİZGİLERİ Sistem modelleri, Genel (GLOBAL) bir Koordinat Sistemine göre oluşturulmaktadır. Koordinat sistemi X, Y, Z eksenlerinden oluşan Karteziyen bir sistem olabileceği gibi, r, θ, z eksenlerinden oluşan Silindirik bir sistem olarak da seçilebilir. X, Y, Z eksenleri sağ el kuralına uygun olarak düzenlenmiştir. İstenirse, bir model içinde farklı koordinat sistemleri kullanılıp, model geliştirilirken bir sistemden diğerine geçilerek kolaylık sağlanabilir. Sistem modelini oluşturan her nesne (Döşeme, temel, kiriş, v.b.) kendi Yerel (LOCAL) eksenine sahiptir. Her nesne için farklı olmak üzere, 1, 2 ve 3 olarak tanımlanan bu eksenler kesit özelliklerinin, yüklerin ve iç kuvvetlerin tanımlanmasında kullanılır. Aşağıdaki şekilde döşeme, kiriş ve kolonlar için yerel eksenler, sistem için tanımlanmış genel eksenler ile birlikte gösterilmektedir.

Şekilde görüldüğü gibi, tüm çubuk elemanların 1 eksenleri, çubuk doğrultusunda ve çubuğun başlangıç noktasından bitiş noktasına doğrudur (i ucundan j ucuna doğru). Bunlar ekranda kırmızı renkli olarak görünürler.

X

YZ

i

j1

2

3

3

2 1

Güçlü Eksen adı verilen 3 eksenleri ekranda mavi renkli olarak görünmektedirler. Bu eksenler, düşey çubuklar (kolonlar) için Y eksenine paraleldirler. Grid Çizgileri (Grid Lines), koordinat eksenlerine paralel olan ve ekranda ince ve soluk olarak çizilen çizgilerdir. Sistem modelinin geliştirilmesinde çok yararlı olan bu yardımcı çizgiler, istenildiği gibi

3

kaydırılabilir, silinebilir veya çoğaltılabilir. Koordinat sistemleri değiştirildiğinde, eski grid çizgilerinin yerini yeni sistemin grid çizgileri alır. SAFE EKRANI SAFE Grafik Kullanıcı Arayüzü aşağıdaki gibidir.

Görüldüğü gibi SAFE Ekranı, farklı işlevleri olan bölümlerden oluşmaktadır. Ekranın en üstünde yer alan Ana Başlık bandında SAFE Logosu ile geliştirilen modelin adı yer alır. Bu bandın sağ üst köşesinde yer alan düğmelerden

ile SAFE ekranı geçici olarak kapatılıp Windows ekranının altına bir düğme olarak aktarılır.

ile SAFE ekranının boyutları küçültülür. Küçülen ekranın Ana Başlık bandında bu düğme biçimini alır ve ekranı yeniden büyütmek için kullanılır.

ile SAFE ekranı kapatılır yani programın çalışması sona erdirilir.

Menüler : Ana Başlığın altında 14 adet Menü bulunur Bunlar SAFE ile ilgili tüm işlemleri gerçekleştiren, yani komutlara, alt komutlara ve ileti kutularına erişimi sağlayan Çekme (Pull-down) menülerdir. Üst Düğmeler : Menülerin altında, uygulamada sıkça kullanılan komut ve alt komutlara hızlı erişimi sağlayan simgelerden oluşan Düğmeler vardır. Üst bölümdeki düğmeler genel olarak File, View ve Display menülerindeki komut ve alt komutlarla ilgilidir. Yan Düğmeler : SAFE Ekranının sol tarafında, yine sıkça kullanılan ve bazı komut ve alt komutlara hızlı erişimi sağlayan düğme vardır. Bu bölümdeki düğmeler, Draw ve Select menülerindeki komut ve alt komutlarla ilgilidir.

4

Başlangıçta düğmelerin tümü aktif değildir. Hazırlanan model geliştikçe, uygulanan komuta bağlı olarak gereken (ilgili) düğmeler aktif hale gelir. Üst ve Yan Düğmelerin hemen tümüne ait işlevlere menülerdeki komut veya alt komutlarla da erişilebilir. Görüntü Penceresi : Ekranın büyük bölümünü kaplayan Görüntü Penceresi (Display Window), sistem modelini geometrik bir çizim olarak gösterir. Çizim üzerinde koordinat eksenleri ve grid çizgileri ile birlikte tüm nesneler görünür. İstenirse kesit, yükleme v.b. özellikler de görüntülenebilir. Çözüm sonuçları da Görüntü Penceresi üzerinde gösterilmektedir. İstenirse 1’den fazla (en çok 4) pencere açılıp sonuçlar, değişik görüntü ve/veya özellikler içeren, çok sayıda pencereden izlenebilir. Bu durumda sadece bir pencere Aktif durumdadır. Herhangi bir pencereyi aktif duruma getirmek için o pencerenin kendi Başlık Çubuğunun üzerine tıklamak, pencereyi kapatmak için de o pencereye ait

Başlık Çubuğunun sağındaki işaretini tıklamak gerekir. Model Explorer Penceresi: Hazırlanan model ile ilgili ayrıntılara hızlı şekilde erişebilmeyi sağlayan ağaç ve dalları yapısına sahip bölümdür. Model, Display ve Detailing bölümleri bulunmaktadır. Model bölümünde malzeme, kesit, yük tanımları ile nesne bilgileri bulunmaktadır. Display bölümünden görünüm ve sonuçların gösterimi bilgilerine ulaşılabilmektedir. Detailing bölümü ise donatı ve diğer çizimlerin gösterimini sağlamaktadır. Durum Çubuğu : SAFE ekranının alt tarafında, programın çalışma durumu hakkında bilgiler içeren Durum Çubuğu bulunur. Çubuğun sol tarafında görünüm ve seçim bilgileri bulunur. Sağ tarafta Seçim Aracının (Pointer) koordinatları vardır. Çözümden sonra burada, değişik yüklemelere ait yerdeğiştirmelerin görüntülenmesi ile ilgili düğmeler belirir. En sağda birim seçimini sağlayan düğme vardır.

5

SAFE Genel Menü Düzeni Yukarıda belirtildiği gibi, SAFE yazılımı ile çeşitli işlemleri gerçekleştirmek için kullanılan 14 adet çekme (pull-down) menü vardır. Bunlar ekranın en üst bölümünde yer almaktadırlar.

Aşağıda bu menüler sıra ile ele alınarak her birine ait komutların işlevleri açıklanacaktır. File Menüsü :

Bu menü altındaki komutlar ve alt komutlar yardımıyla yeni çalışma başlatma, dosya kayıt işlemleri, çalışmanın başka ortamlara aktarılması veya başka ortamlardan bilgi aktarımı, çıktı oluşturma gibi işlemler gerçekleştirilir. Şekilde görüldüğü gibi, bazı komutların sol taraflarında küçük şekiller (ikonlar) vardır. Bunlar bu komutlara kolayca ulaşmak için düzenlenmiş olan düğmeleri tanıtmaktadır ve komutlara bu düğmeler aracılığı ile erişmek daha pratik olmaktadır. Ayrıca bazı komutların sağ taraflarında da Ctrl+N, Ctrl+O gibi tuş isimleri bulunmaktadır. Bunlar aracılığı ile de ilgili komutlara klavye aracılığı ile erişmek mümkündür. Aşağıda bu menüye ait komutların işlevleri açıklanacaktır.

6

New Model... : Yeni bir sistem modeli oluşturmak. Not : Şekilde görüldüğü gibi bazı komutların sağ tarafında üç nokta bulunmaktadır. Bu noktaların bulunduğu komutların seçilmesi halinde, ekrana çeşitli bilgiler ve alt komut düğmelerinin bulunduğu İleti Kutuları (Dialog Boxes) gelir ve işlemler buradaki düğmeler yardımı ile sürdürülür. Burada İleti Kutuları ile ilgili ayrıntılı açıklamalar verilmeyecektir. İleti Kutularındaki düğmelerin nasıl kullanıldıkları, ileride örnekler üzerinde açıklanacaktır.

New Model from Existing File...: Mevcut bir dosyadan yeni bir model oluşturmak. Daha önceden oluşturulan modeldeki malzeme ve kesit özellikleri yeni modelde de kullanılmak istendiğinde bu komuttan yararlanılabilir.

Open... : Önceden oluşturulmuş ve kaydedilmiş bir modeli yeniden açmak. Save : Oluşturulan bir sistem modelini sabit diskte veya başka bir veri depolama ortamında

saklamak. Save As... : Oluşturulan sistem modelini farklı bir isimle saklamak. Import : Başka ortamlardan bilgi aktarmak.

Not : Şekilde görüldüğü gibi bazı komutların sağ tarafında işareti bulunmaktadır. Bu işaretin bulunduğu komutların alt menüleri ve alt komutları vardır. Şekilde örnek olarak Import komutunun alt menüsü gösterilmiştir. Burada, bu alt menüler ile ilgili ayrıntılı açıklamalar verilmeyecektir. Alt menü ve komutların nasıl kullanıldıkları, ileride örnekler üzerinde açıklanacaktır.

Export Model: Hesap modelini başka ortamlara aktarmak. Export Drawings: Çizimleri AutoCAD ortamına aktarmak. Modify/Show Project Information… : Söz konusu model (proje) ile ilgili tanıtım bilgileri düzenlemek. Modify/Show Comments and Log... : Sistem oluşturma ve çözüm aşamalarında yapılan işlemlerin kayıtlarını görüntülemek veya düzeltmek. Create Video : Sistem hesap sonuçları ile video görüntüsü oluşturmak. Print Graphics : Grafik ortamdan çıktı almak. Print Tables… : Sistem girdi, sonuç veya boyutlandırma bilgilerinin çıktısını almak. Print Drawings...: Çizimlerin çıktısını almak. Report Setup...: Hazırlanacak raporun yapısını düzenlemek. Create Report: Raporu oluşturmak. Advanced Report Writer : Çıktı raporlarının gelişmiş ayarlarını yapmak. Capture Picture : Ekrandaki görüntüden resim dosyası (*.bmp, *.jpg, *.png, *.tif, *.gif uzantılı) oluşturmak Show Input/Output Text Files... : Girdi ve çıktı text dosyalarını görüntülemek. Exit : Programdan çıkış.

7

Edit Menüsü :

Bu menüdeki komutlar ile sistem elemanlarının düzenlenmesi, kopyalanması, çoğaltılması, silinmesi, yeniden adlandırılması gibi işlemler yapılabilir. Undo : Yapılan son işlemi geçersiz kılmak. Bu komut birkaç kez ard arda kullanılarak çok sayıda işlem geçersiz kılınabilir. Redo : Geçersiz kılınmış olan işlemi tekrarlamak. Cut : Seçilen nesneleri sistemden çıkararak (silerek) belleğe almak. Copy : Seçilen nesneleri kopyalayarak belleğe almak. Paste : Belleğe alınan nesneleri sisteme eklemek (yapıştırmak). Delete : Seçilen nesneleri silmek. Grid Data: Yardımcı çizgileri (grid çizgileri) düzenlemek. Interactive Database Editing… : Etkileşimli olarak veri tabanı dosyası üzerinde model bilgilerinin düzenlemesini yapmak. Replicate... : Seçilen nesnelerden çoğaltma işlemi yapmak. Merge Points...: Seçili noktaları birleştirmek. Align Points/Lines/Edges...: Seçilen noktaların, çizgilerin ve kenarların belirli bir düzende yerleşimini yapmak. Move Points/Lines/Edges...: Seçilen noktaların, çizgilerin ve kenarların yerlerini değiştirmek. Edit Lines...: Çubuk elemanları düzenlemek. Edit Areas...: Yüzeysel elemanları düzenlemek. Add/Edit Slab Rebar: Döşeme donatısı eklemek veya mevcut donatıyı düzenlemek. Add/Edit Design Strips: Döşeme hesap şeridi eklemek veya mevcut olan hesap şeridini düzenlemek.

8

View Menüsü :

Bu menüdeki komutlar ile sistemin görünümü ile bakış açılarını düzenleme işlemleri gerçekleştirilir. Set Default 3D View... : Sistemin 3 boyutlu görünümünü ekrana getirmek. Set Plan View... : Sistemin XY düzlemindeki plan görünümünü ekrana getirmek. Set Elevation View: Sistemin bir kesitinin düşey görünümünü ekrana getirmek. Set Display Options… : Görüntü özelliklerini düzenlemek. Rubberband Zoom : Pencere içine alınan bölgenin yakın görünümünü almak. Restore Full View : Sistemin tümünü görüntülemek. Previous Zoom : Bir önceki görünüme geri dönmek. Zoom In One Step : Görünümü bir adım büyütmek. Zoom Out One Step : Görünümü bir adım küçültmek. Pan : Görünümü sürükleyerek kaydırmak. Show Grids : Yardımcı çizgilerinin görünmesini veya görünmemesini sağlamak. Show Axes : Koordinat eksenlerinin görünmesini veya görünmemesini sağlamak. Show Selected Objects Only : Ekranda sadece seçilen nesnelerin görünmesini sağlamak. Invert Visibility of Objects: Ekranda seçim işlemi görünür hale getirilen nesneleri görünmeyen, görünür durumdan çıkarılanları tekrar görünür duruma getirmek. Show selection only seçeneği ile beraber kullanılabilir. Make Selected Objects Invisible: Seçili nesneleri görünmez hale getirmek. Restore Visibility of Previous Selection: Make Selected Objects Invisible ile görünmez hale getirilen nesneleri yeniden görünür hale getirmek. Show All Objects: Ekranda tüm nesnelerin görünmesini sağlamak. Refresh Window : Aktif pencere görüntüsünü güncellemek. Refresh View : Aktif pencere görüntüsünü, tüm nesneleri ekrana getirerek güncellemek.

9

Define Menüsü :

Bu menüdeki komutlar ile sistemi oluşturan elemanların özellikleri, yüklemeler, yük birleşimleri v.b. tanımlanabilir. Materials... : Malzeme özelliklerini tanımlamak. Slab Properties...: Döşeme kesiti özelliğini tanımlamak. Beam Properties...: Kiriş kesiti özelliğini tanımlamak. Reinforcing Bar Sizes...: Donatı bilgilerini düzenlemek. Column Properties...: Kolon kesiti özelliği tanımlamak. Wall Properties...: Perde kesiti özelliği tanımlamak. Soil Subgrade Properties...: Zemin yatak katsayısını tanımlamak. Point Spring Properties...: Noktasal yay özelliği tanımlamak. Line Spring Properties...: Çizgisel yay özelliği tanımlamak. Coordinate Systems...: Koordinat sistemi tanımlamak. Groups... : Gruplar tanımlamak. Mass Source... : Kütle kaynaklarını tanımlamak. Load Patterns... : Yüklemeleri tanımlamak. Load Cases...: Analiz tiplerini ve özelliklerini tanımlamak. Load Combinations... : Yükleme birleşimlerini (kombinasyonlarını) tanımlamak. Add Default Design Combinations: Varsayılan yükleme birleşimlerini kullanmak. Convert Combinations To Nonlinear Uplift Cases...: Yük birleşimlerini, doğrusal olmayan zeminden ayrılma problemi yüklemesi durumuna dönüştürmek. Database Table Named Sets...: Model bilgilerine ait veritabanı oluşturmak.

10

Draw Menüsü:

Bu menüdeki komutlar ile sistem elemanlarının oluşturulması, yardımcı çizgilerin ve çizim yardımcı araçlarının düzenlenmesi v.b. işlemler yapılabilir. Select Object : Nesne seçmek. Reshape Object : Varolan bir elemanın şeklini değiştirme moduna geçmek. Draw Slabs/Areas : Döşeme ve alansal nesne oluşturmak. Draw Rectangular Slabs/Areas: Dikdörtgen şeklinde döşeme ve yüzeysel nesne oluşturmak. Quick Draw Slabs/Areas : Hızlı döşeme ve yüzeysel eleman oluşturmak. Quick Draw Areas Around Points: Seçilen nokta etrafında alansal eleman oluşturmak. Draw Beams/Lines: Kiriş veya çizgisel eleman oluşturmak. Quick Draw Beams/Lines: Hızlı Kiriş veya çizgisel eleman oluşturmak. Draw Columns: Kolon eleman oluşturmak. Draw Walls: Perde eleman oluşturmak. Draw Points: Noktasal eleman oluşturmak. Draw Design Strips: Hesap şeritleri oluşturmak. Draw Grids: Grid çizgisi oluşturmak. Draw Dimension Lines: Ölçü çizgisi oluşturmak. Draw Slab Rebar: Döşeme donatısı oluşturmak. Snap Options...: Kenetlenme özelliklerini ayarlamak.

11

Select Menüsü :

Bu menüdeki komutlar ile sistem modelini oluşturma sırasında gereken seçim işlemleri yapılabilir. Select : Seçim işlemleri yapmak. Deselect : Seçilen nesneleri seçilmemiş duruma getirmek. Invert Selection: Seçilen nesneleri seçilmemiş, seçilmemiş nesneleri seçilmiş duruma getirmek. Get Previous Selection : Bir önceki seçimde seçilmiş olan nesneleri tekrar seçmek. Clear Selection : Seçilen tüm nesneleri seçili konumdan çıkarmak. Assign Menüsü :

Bu menüdeki komutlar ile sistem elemanlarına kesit özellikleri veya yüklemeler atanabilir ve gruplama işlemleri yapılabilir. Slab Data: Döşeme özelliği atamak. Beam Data: Kiriş özelliği atamak. Column/Brace Data:Kolon veya çapraz özelliği atamak. Wall/Ramp Data: Perde veya eğimli döşeme özelliği atamak. Support Data: Mesnet özelliği atamak. Load Data: Yük atamak. Assign To Group: Gruplama işlemi yapmak. Include/Exclude Point in Analysis Mesh: Seçilen noktayı sonlu eleman ağı içine dahil etmek veya sonlu eleman ağından çıkarmak. Include/Exclude Line in Analysis Mesh: Seçilen çizgisel elemanı sonlu eleman ağı içine dahil etmek veya sonlu eleman ağından çıkarmak. Clear Display of Assigns : Ekrandan atama işlemi sonuçlarını kaldırmak.

12

Design Menüsü :

Bu menüdeki komutlar ile sistemin boyutlandırılmasında kullanılacak ayarlamalar yapılır. Design Preferences...: Boyutlandırma ön ayarlarını düzenlemek. Design Combos...: Boyutlandırmada kullanılacak yük birleşimlerini düzenlemek. Slab Design Overwrites...: Döşeme boyutlandırma değişkenlerinde değişiklik yapmak. Beam Design Overwrites...: Kiriş boyutlandırma değişkenlerinde değişiklik yapmak. Punching Check Overwrites...: Zımbalama kontrolü değişkenlerinde değişiklik yapmak. Run Menüsü :

Bu menüdeki komutlar ile sistemin boyutlandırılmasında kullanılacak ayarlamalar yapılır. Run Analysis: Analizi başlatmak. Run Analysis & Design: Analiz ve boyutlandırmayı birlikte yapmak. Run Detailing...: Donatı detaylandırması yapmak. Automatic Slab Mesh Options...: Analizde kullanılacak sonlu eleman ağının eleman boyutlarını düzenlemek. Cracking Analysis Options...: Çatlamış kesit özelliğini dikkate alan analiz türü seçeneklerini düzenlemek. Advanced Modeling Options...: Gelişmiş modelleme seçeneklerini (2 boyutlu veya 3 boyutlu çözüm, rijit diyafram kullanımı vb.) düzenlemek. Advanced SapFire Options...: Gelişmiş SapFire çözüm algoritması seçeneklerini düzenlemek. Show Last Run Details...: En son yapılan analize ait çözüm adımlarını göstermek.

13

Display Menüsü :

Bu menüdeki komutlar ile sistemin şekildeğiştirmiş durumu, yüklemeler, mod şekilleri gibi çeşitli durumlarda görünümü elde edilebilir. Show Undeformed Shape : Şekildeğiştirmemiş durumu göstermek. Show Loads... : Yüklemeleri göstermek. Show Deformed Shape... : Şekildeğiştirmiş durumu göstermek. Show Reaction Forces... : Zemin gerilmesi veya mesnet tepkilerini göstermek. Show Beam Forces/Stresses : Kirişlerin iç kuvvetlerini veya gerilmelerini göstermek. Show Slab Forces/Stresses... : Döşemelerin iç kuvvetlerini veya gerilmelerini göstermek. Show Strip Forces... : Hesap şeridi iç kuvvetlerini göstermek. Show Slab Design... : Döşeme boyutlandırma bilgilerini göstermek. Show Beam Design... : Kirişlerin boyutlandırma bilgilerini göstermek. Show Punching Shear Design : Zımbalama kontrolü sonuçlarını göstermek. Show Crack Widths... : Çatlak genişliklerini göstermek. Save Named Display: Seçilen bir görünümü kaydetmek. Show Named Display: Seçilen bir görünümü göstermek. Show Tables... : Modele ait giriş bilgileri veya sonuçları tablo halinde göstermek.

14

Detailing Menüsü :

SAFE ile donatı detaylandırması yapmak için bu menü kullanılabilir. Detailing Preferences...: Detaylandırma için kullanılacak ön ayarları düzenlemek. Slab/Mat Reinforcing Preferences... : Döşeme veya Radye temel donatıları ön ayarlarını düzenlemek. Beam Reinforcing Preferences... : Kiriş donatıları ön ayarlarını düzenlemek. Assign Slab/Mat/Footing Groups... : Döşeme veya Temel grupları atamak. Drawing Sheet Setup... : Çizim kağıdı ayarlarını düzenlemek. Drawing Format Properties... : Çizim ayarlarını düzenlemek. Add/Modify Sections... : Çizime kesit eklemek veya düzenlemek. Edit Reinforcement... : Donatıları düzenlemek. Edit Drawing Sheets List... : Çizim listelerini düzenlemek. Show Detailing... : Detaylandırmayı göstermek. Add View to Drawing... : Çizime başka çizim bilgisi eklemek. Clear Detailing... : Detaylandırmayı iptal etmek. Tools Menüsü :

SAFE ile eşdeğer çerçeve çözümü yapmak için bu menü kullanılabilir. Equivalent Frame... : Eşdeğer çerçeve çözümü için sistem oluşturmak.

15

Options Menüsü :

Units... : Çalışma birimlerini seçmek. Auto Merge Tolerance... : Otomatik birleştirme için tolerans değeri belirlemek. Graphics Peferences... : Grafik ayarlarını düzenlemek. Graphics Colors... : Grafik renklerini düzenlemek. Architecture Plan Options... : Mimari plan seçeneklerini düzenlemek. Use Classic Toolbar Buttons: Klasik simgelerin kullanımını sağlamak. Architectural Dimensioning: Mimari ölçülendirmeye geçmek. Database: Veritabanı yapısını düzenlemek. Windows: Modelin çalışma penceresi sayısını düzenlemek. Graphic Mode: Grafik türünü seçmek. Show Tips at Startup : Program başlangıcında ipuçlarını göstermek. Moment Diagram on Tension Side : Moment diyagramlarını çekme bölgesindeki momentler pozitif olacak biçimde göstermek. Animation Sound: Animasyonda kullanılan sesi açmak veya kapatmak. Lock/Unlock Model: Modeli kilitlemek veya kilidi açmak. Auto Save Model... : Model dosyasının otomatik kaydedilme özelliğini düzenlemek. Advancd DirectX Settings... : DirectX ayarlarını düzenlemek. Show Model Explorer: Model Explorer penceresinin ekranda gösterilmesini sağlamak.

16

Help Menüsü :

Contents and Index… : İçindekiler ve indeks bölümüne ulaşmak. Documentation… : SAFE programına ilişkin pdf formatındaki kullanım kitaplarına ulaşmak. CSI on the Web… : CSI ile ilgili internet bağlantısına ulaşmak. SAFE v12 News... : SAFE v12 ile ilgili güncel haberlere ulaşmak. Watch and Learn... : SAFE eğitim videolarının bulunduğu internet sayfasına ulaşmak. About SAFE... : SAFE programı ve sürümü hakkında bilgi sahibi olmak. Üst Düğmeler : Yukarıda belirtildiği gibi, SAFE ile ilgili tüm işlemler Ana Başlığın altında bulunan Menülerdeki komutlar ve alt komutlar yardımı ile gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, uygulamada sıkça kullanılan komut ve alt komutlara hızlı erişimi sağlayan simgelerden oluşan Düğme menüler vardır. Bunlardan, genel olarak File, View ve Display menülerindeki komut ve alt komutlarla ilgili olan Üst Düğmelerin özellikleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Düğme Menü Komut Açıklama

File New Model Yeni bir dosya açma

File Open Eski bir dosyayı açma

File Save Dosya saklama

Edit Undo Son işlemi geçersiz kılma

Edit Redo Son işlemi tekrarlama

View Refresh Window Görüntüyü yenileme

Options Lock/Unlock Model Kilitleme/Kilit açma

Run Run Analysis Analiz (Çözüm)

Run Run Detailing Detaylandırma

View Rubber Band Zoom Pencere görüntüleme

View Restore Full View Tüm görüntü

View Previous Zoom Önceki görüntü

View Zoom In One Step Bir adım görüntü büyütme

View Zoom Out One Step Bir adım görüntü küçültme

View Pan Görüntü kaydırma

View 3D View 3 boyutlu görüntüleme

View Set Plan View X-Y düzleminde görüntüleme

View Set Elevation View Düşey düzlemde görüntüleme

Rotate 3D View 3 boyutlu görüntüyü döndürme

17

Üst Düğmeler (Devam) :

Düğme Menü Komut/Alt Komut Açıklama

Perspective

Toggle Perspektif görünüm

View Set Display Options

Elemanları kısaltarak gösterme

seçeneği

View Set Display Options Eleman görüntü özellikleri seçimi

Display Show Undeformed Shape Şekildeğiştirmemiş durumu

gösterme

Display Show Loads Yüklemeleri gösterme

Display Show Deformed Shape Şekildeğiştirmiş durumu gösterme

Display Show Reaction Forces Zemin gerilmesi veya mesnet

tepkilerini gösterme

Display Show Beam Forces/Stresses Kiriş iç kuvvetlerini gösterme

Display Show Slab Forces/Stresses Döşeme iç kuvvetlerini gösterme

Display Show Strip Forces Hesap şeridi iç kuvvetlerini

gösterme

Display Show Slab Design Döşeme boyutlandırma bilgilerini

gösterme

Display Show BeamDesign Kiriş boyutlandırma bilgilerini

gösterme

Display Show Punching Shear Design Zımbalama kontrolü sonuçlarını

gösterme

Detailing Show Detailing Detaylandırmayı gösterme

Display Show Tables Tabloları gösterme

18

Yan Düğmeler : SAFE ekranının sol tarafında yer alan ve Draw ve Select menülerindeki sıkça kullanılan komut ve alt komutlara hızlı erişimi sağlayan Yan Düğmelerin özellikleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Düğme Menü Komut/Alt Komut Açıklama

Select Object Eleman ve nokta seçim aracı

Draw Set Reshape Element

Mode Eleman yeniden şekillendirme

Draw Draw Slabs/Areas Döşeme ve yüzeysel nesne

oluşturma

Draw Draw Rectangular

Slabs/Areas Dikdörtgen şeklinde döşeme ve

yüzeysel nesne oluşturma

Draw Quick Draw Slabs/Areas Hızlı döşeme ve yüzeysel eleman

oluşturma

Draw Quick Draw Areas Around

Points Seçilen nokta etrafında yüzeysel

eleman oluşturma

Draw Draw Beams/Lines Kiriş veya çizgisel eleman oluşurma

Draw Quick Draw Beams/Lines Hızlı Kiriş veya çizgisel eleman

oluşurma

Draw Draw Columns Kolon eleman oluşturma

Draw Draw Walls Perde eleman oluşturma

Draw Draw Design Strips Hesap şeritleri oluşturma

Draw Draw Grids Grid çizgisi oluşturma

Draw Draw Dimension Lines Ölçü çizgisi oluşturma

Draw Draw Slab Rebar Döşeme donatısı oluşturma

Select Select/All Tüm eleman ve düğüm noktalarının

seçimi

Select Get Previous Selection Önceki seçimi yineleme

Select Clear Selection Seçimi temizleme (yoketme)

Select Select/Intersecting Line Kesme çizgisi ile seçim

Draw Snap to…/Points and Grid

Intersections Düğüm noktaları ile grid çizgilerinin

kesiştiği noktalara kilitlenme

19

YARDIMCI BİLGİLER Uygulamada kullanılan bazı beton sınıflarının ve donatı çeliğinin karakteristik değerleri ve katsayıları aşağıda özetlenmiştir.

Beton Sınıfı

EC [N/mm2] (28 Günlük)

fck [N/mm2]

fcd [N/mm2] (γc=1.5 için)

fctk [N/mm2]

BS14 (C14) 26000 14 9.3 1.3 BS16 (C16) 27000 16 10.7 1.4 BS18 (C18) 27500 18 12.0 1.5 BS20 (C20) 28000 20 13.3 1.6 BS25 (C25) 30000 25 16.7 1.8 BS30 (C30) 32000 30 20.0 1.9 BS35 (C35) 33000 35 23.3 2.1 BS40 (C40) 34000 40 26.7 2.2 BS45 (C45) 36000 45 30.0 2.3 BS50 (C50) 37000 50 33.3 2.5

fck: Karakteristik silindir basınç dayanımı fcd: Beton tasarım basınç dayanımı (fck/γc) fctk: Beton karakteristik eksenel çekme dayanımı

14000f3250E ckjcj += (Birimler N/mm2)

ckctk f35.0f = (Birimler N/mm2)

Donatı Çeliği Elastisite Modülü : Es=2x105 N/mm2 Isıl genleşme katsayıları: Beton α =1.0x10-5 1/oC Çelik α =1.2x10-5 1/oC

Betonarme: Birim hacim ağırlığı :25 kN/m3 Birim hacim kütlesi :25/9.81=2.55 kN-s2/m4 Poisson oranı: ν ≅ 1/6-1/5 Birim Dönüşümleri: 1 N/mm2 = 1 MPa 1 N/mm2 = 1000 kN/m2 1 kN ≅ 100 kg 1 kN ≅ 0.1 t

20

Örnek 1: Plak Dö şeme

A B C

1

2

3

AA BB CC

11

22

33

3.25m 5.25m

6.00

m6.

00m h=200mm

h=200mm

300x300

300/600

300x2700

300x3550

Sistem Modelinin Oluşturulması:

1.File menüsünden New Model Seçeneğine tıklayın veya düğmesine basınız.

2.Ekrana gelen New Model Initialization (Yeni Model Oluşturma) ileti kutusunda Design Code

(Boyutlandırma için kullanılacak yönetmelik) olarak ACI318-08 seçeneğine tıklayınız.

3.Units (Birimler) düğmesine basarak birimlerin ayarlanacağı ileti kutusunu ekrana getiriniz.

Ekrana gelen ileti kutusunda Metric Defaults düğmesine basarak metrik sistem birimlerinin

kullanılmasını sağlayınız. OK düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.

Şekildeki döşeme sisteminin hesabı yapılacaktır. Malzeme C25/S420 gkaplama+sıva=1.2kN/m2 q=2kN/m2

21

4.Design Preferences (Boyutlandırmada kullanılacak başlangıç ayarları) bölümünde

Modify/Show (Düzenle/Göster) düğmesine basınız.

5.Ekrana gelen ileti kutusunda Min. Cover Slabs (Beton Örtüsü Değerleri) bölümünü seçiniz.

6.Clear Cover Top (mm) (Üst donatı net beton örtüsü) değerini 20 olarak değiştiriniz.

7.Clear Cover Bottom (mm) (Alt donatı net beton örtüsü) değerini 20 olarak değiştiriniz.

8.Preferred Bar Size (Tercih edilen donatı çapı) değerini 8 olarak düzenleyiniz ve OK düğmesine

basınız.

9.Initial Model bölümünde Grid Only (Yardımcı Çizgiler) seçeneğine tıklayınız.

22

10.Ekrana gelen bilgi girişi penceresinde,

• Number of Grid Lines bölümünde X Direction kutucuğuna 3, Y Direction

kutucuğuna 3 yazınız.

• Grid Spacing bölümünde X Direction kutucuğuna 3.25, Y Direction kutucuğuna 6

yazınız.

11.X yönündeki aks aralıkları eşit olmadığından düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenleme için Edit

Grid... düğmesine basınız.

12.Ekrana gelen Coordinate System ileti kutusunda Display Grid Data as bölümünde

Spacing seçeneğini seçiniz.

13.X Grid Data bölümünde B aksının bulunduğu satırda aralığı 5.25 olarak değiştiriniz ve OK

düğmesine basınız.

14.Ekrana aralıkları düzenlenmiş aks sistemi gelecektir.

23

Malzeme Özelliklerinin Tanımlanması:

15.Define Menüsünde Materials (Malzeme) seçeneğine tıklayınız.

16.Ekrana gelen ileti kutusunda Add New Material düğmesine basınız.

17.Ekrana gelen pencerede,

• Material Name kutucuğuna C25 yazınız.

• Material Type bölümünde Concrete seçeneğine tıklayınız.

• Weight per Unit Volume (Birim hacim ağırlığı) kutucuğuna 25 (kN/m3 )

24

• Modulus of Elasticity, E kutucuğuna 30000 (N/mm2)

• Poisson’s Ratio, U kutucuğuna 0.2

• Coefficient of Thermal Expansion, A kutucuğuna 1E-5

• Specified Concrete Compressive Strength, f’c (Beton basınç dayanımı) kutucuğuna

16.7 (N/mm2) yazınız ve OK düğmesine basınız.

18.Donatı malzemesini tanımlamak için Add New Material seçeneğine tıklayınız.


• Material Name kutucuğuna S420 yazınız.

• Material Type bölümünde Rebar seçeneğine tıklayınız.

• Weight per Unit Volume kutucuğuna 0


• Minimum Yield Stress, Fy kutucuğuna 365 (N/mm2) yazınız ve iki kez OK düğmesine

basınız.

Kesitlerin Tanımlanması:

20.Define menüsünde Slab Properties seçeneğine tıklayınız.

21.Ekrana gelen ileti kutusunda Add New Property düğmesine basınız.

22.Ekrana gelen ileti kutusunda,

• Property Name kutucuğuna d200 yazınız.

• Slab Material açılır listesinden C25’i seçiniz.

• Analyses Property Data bölümünde Type açılır listesinden Slab seçeneğini seçiniz.

• Thickness kutucuğuna 200 yazınız ve 2 kez OK düğmesine basınız.

25

23.Menüde Define�� Beam Properties (Kiriş kesiti tanımlama) seçeneğine tıklayınız.


• Property Name Kutucuğuna B300X600 yazınız.

• Beam Material açılır listesinden C25’i seçiniz.

• Rebar Material açılır listesinden S420’yi seçiniz.

• Rebar Material Shear açılır listesinden S420’yi seçiniz.

• Analysis Property Data bölümünde,

o Beam Shape Type açılır listesinden Rectangular Beam seçeneğini seçiniz.

o Web Width at Top kutucuğuna 300

o Web Width at Bottom kutucuğuna 300

o Depth kutucuğuna 600 yazınız.

• Modelde döşemeler de bulunduğundan, etkili tabla genişliği analiz sırasında program

tarafından dolaylı olarak gözönüne alınacaktır. Boyutlandırma için tabla boyutlarının

program tarafından belirlenmesini sağlamak için Design Property Data bölümünde

o Flange Dimensions Automatic from Slab Property seçeneğini seçiniz.

o Cover Top (to Centroid) kutucuğuna 40 (mm)

o Cover Bottom (to Centroid) kutucuğuna 40 (mm) yazınız ve 2 kez OK


26

25.Menüde Define��Column Properties... seçeneğini seçiniz.


• Property Name Kutucuğuna C300X300 yazınız.

• Material açılır listesinden C25’i seçiniz.

• Column Section Dimensions bölümünde,

o Column Shape açılır listesinden Rectangular (dikdörtgen) seçeneğini

seçiniz.

o Parallel to 2-Axis kutucuğuna 300

o Parallel to 3-Axis kutucuğuna 300 yazınız.

o Kolon uçlarında çok büyük değerlerin çıkmasını engellemek amacıyla Include

Automatic Rigid Zone Area Over Column seçeneğini seçili hale getiriniz.

o 2 kez OK düğmesine basınız.

27

27.Menüde Define��Wall Properties... (Perde kesiti özellikleri) seçeneğini seçiniz.


• Property Name kutucuğuna P300 yazınız.

• Wall Material açılır listesinden C25’i seçiniz.

• Thickness kutucuğuna 300 (mm) yazınız.

• Include Automatic Rigid Zone Area Over Wall ve Wall Takes Out of Plane

Moment kutucuklarını seçili duruma getiriniz.

• 2 kez OK düğmesine basınız.

28

29.Menüde Draw��Draw Slabs/Areas seçeneğine tıklayınız veya simgesine tıklayınız.


• Type of Object bölümünden Slab’i seçiniz.

• Property bölümünden d200’ü seçiniz.

• Edge Drawing Type bölümünde Straight Line (Doğrusal çizgi) seçeneğinin seçili

olduğunu kontrol ediniz.

31.Sırasıyla A-1, C-1, C-2, B-2, B-3 ve A-3 akslarının kesişim noktalarına fare ile tıklayınız ve

klavyede Enter tuşuna basınız.

32.Klavyede Esc tuşuna basarak çizim işlemini tamamlayınız.

33.Oluşturulan döşemeye fare sol tuşu ile tıklayarak seçili duruma getiriniz. Ekranın sol alt

köşesinde 1 Areas, 6 Edges selected yazmalıdır.

34.Menüde Edit��Edit Areas��Expand/Shrink Areas seçeneğini seçiniz.

35.Ekrana gelen ileti kutusunda Offset Value kutucuğuna 150 yazınız ve OK düğmesine basınız.

36.Menüde Draw��Draw Columns seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

37.Ekrana gelen ileti kutusunu aşağıda gösterildiği şekilde düzenleyiniz.

29

38.Sırasıyla A-1, B-1, C-1, B-2, A-2 aks kesişim noktalarına tıklayarak kolonları oluşturunuz.

39.Menüde Draw��Draw Walls seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

40.Ekrana gelen ileti kutusunu aşağıda gösterildiği şekilde düzenleyiniz.

41.A-3 aksının kesişim noktasının 150mm solundaki noktaya tıklayınız. ( ve simgeleri ile

bu bölge yakınlaştırılarak çalışılabilir)

42.B-3 aksının kesişim noktasının 150mm sağındaki noktaya tıklayarak veya çalışma ekranının sol

alt bölümündeki uzunluk (L=3.55) ve açı (θ=0) ile ikinci noktanın belirlenebileceği kutucuklara

değerler yazılıp Enter tuşuna basarak perde oluşturulabilir.

43.Klavyede Esc tuşuna basarak ilk perdenin çizimini tamamlayınız.

44. simgesine tıklayarak ekranı eski haline getiriniz.

45.Menüde Draw��Walls seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

46.C-2 aksının kesişim noktasının 150mm üstündeki noktaya tıklayınız. ( ve simgeleri ile

bu bölge yakınlaştırılarak çalışılabilir)

47.Çalışma ekranının sol alt bölümündeki uzunluk (L=2.7) ve açı (θ=-90) ile ikinci noktanın

belirlenebileceği kutucuklara gerekli değerleri yazıp Enter tuşuna basarak perdeyi oluşturunuz.

30

48.Klavyede Esc tuşuna basarak ikinci perdenin çizimini tamamlayınız.

49.Menüde Draw��Draw Beams/Lines seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

50.Sırasıyla A-1, B-1, C-1 akslarının kesişim noktalarına ve C aksı üzerindeki perdenin alt kenar

orta noktasına tıklayarak kirişleri oluşturunuz. Farenin sağ tuşuna basarak çizimi geçici olarak

sonlandırınız.

51.Sırasıyla A-1, A-2, A-3 akslarının kesişim noktalarına tıklayarak kirişleri oluşturunuz. Farenin sağ

tuşuna basarak çizimi geçici olarak sonlandırınız.

52.Sırasıyla A-2, B-2, C-2 akslarının kesişim noktalarına tıklayarak kirişleri oluşturunuz. Farenin sağ

tuşuna basarak çizimi geçici olarak sonlandırınız.

53.B-2, B-3 akslarının kesişim noktalarına tıklayarak kirişi oluşturunuz. Klavyede Esc tuşuna

basarak çizimi sonlandırınız.

54.SAFE programında boyutlandırma sonlu elemanlar çözümü ile elde edilen sonuçlara göre veya

strip (şerit) adı verilen bölgeler oluşturularak yapılabilmektedir. Bu örnekte şeritler oluşturularak

boyutlandırma yöntemi kullanılacaktır. Şeritler kolon şeritleri ve orta şeritler olarak

sınıflandırılmaktadır. Kolon şeridi, kolon veya perde ekseninin her bir tarafında ayrı ayrı, L1/4 veya

L2/4 genişlikleri ile tanımlanan şeritlerden dar olanlarının birleştirilmesi ile elde edilmektedir. Burada

L1 ve L2 sırasıyla döşemenin incelenen doğrultuda ve incelenen doğrultuya dik doğrultuda mesnet

eksenleri arasında kalan açıklığı göstermektedir. Kolon şeritleri arasında kalan döşeme parçası orta

şerit olarak tanımlanmaktadır.

31

kolonşeridi şerit

ortaşeritorta

L1

2AL 2BL

a b

a=min( )1L /4;L /42A

2BL /4;L /4b=min( )1

Kolon şeridi genişliğininbelirlenmesi

55.Hesap şeritlerini oluşturmak için menüde Draw��Draw Design Strips seçeneğine veya

simgesine tıklayınız.


• Type of Object bölümünden Strip seçeneğini

• Strip Layer bölümünden A seçeneğini

• Strip Design Type bölümünden Column Strip seçeneğini seçiniz.

• Start Width Left (m) kutucuğuna 0.15

• Start Width Right (m) kutucuğuna 0.8125

• End Width Left (m) kutucuğuna 0.15

• End Width Right (m) kutucuğuna 0.8125 değerlerini yazınız

• Sırasıyla 3 aksı üzerindeki perdenin sol kenar orta noktasına ve sağ kenar orta

noktasına tıklayınız ve klavyede Enter düğmesine basınız. Bu işlem ile CSA1 adlı

kolon şeridi oluşturulmuş olacaktır.

57.Draw Design Strips ileti kutusunda,




32

• End Width Right (m) kutucuğuna 0.8125 değerlerini yazınız.

• Sırasıyla 2-A aksları kesişim noktası üzerindeki kolonun sol kenar orta noktasına ve 2-

B aksları kesişim noktası üzerindeki kolonun sağ kenar orta noktasına tıklayınız ve

klavyede Enter düğmesine basınız. Bu işlem ile CSA2 adlı kolon şeridi oluşturulmuş

olacaktır.






• Sırasıyla 2-B aksları kesişim noktası üzerindeki kolonun sağ kenar orta noktasına ve

2-C aksları kesişim noktası üzerindeki perdenin sağ kenarına dik olarak karşı gelen

noktaya tıklayınız ve klavyede Enter düğmesine basınız. Bu işlem ile CSA3 adlı kolon

şeridi oluşturulmuş olacaktır.






• Sırasıyla 1-A aksları kesişim noktası üzerindeki kolonun sol kenar orta noktasına ve 1-

B aksları kesişim noktası üzerindeki kolonun sağ kenar orta noktasına tıklayınız ve


olacaktır.






• Sırasıyla 1-B aksları kesişim noktası üzerindeki kolonun sağ kenar orta noktasına ve

1-C aksları kesişim noktası üzerindeki kolonun sağ kenar orta noktasına tıklayınız ve


olacaktır.


• Strip Design Type açılır listesinden Middle Strip (Orta Şerit) seçeneğini seçiniz.





33

• Sırasıyla A aksı üzerindeki 3 ve 2 aksları arasındaki kirişin üzerinde bir noktaya ve B

aksı üzerindeki 3 ve 2 aksları arasındaki kirişin üzerinde bir noktaya tıklayınız ve

klavyede Enter düğmesine basınız. Bu işlem ile MSA1 adlı orta şerit şematik olarak

oluşturulmuş olacaktır.

• Oluşturulan şeridin sol orta noktasına gelindiğinde ekranda Point yazarak şeridi

tanımlayan ilk noktaya kenetlenme sağlanacaktır. Bu noktanın üzerine sağ fare tuşu

ile tıklayınız.

• Ekrana gelen Point Object Information kutusunda Geometry bölümüne geçiniz.

• Point Global X,Y,Z Coords (m) kutucuğuna tıklayınız.

• Ekrana gelen Edit Point Coordinates ileti kutusunda,

o Global X Coordinate kutucuğuna -0.15

o Global Y Coordinate kutucuğuna 9 yazınız ve iki kez OK düğmesine basınız.

• Oluşturulan şeridin sağ orta noktasına gelindiğinde ekranda Point yazarak şeridi


ile tıklayınız.




o Global X Coordinate kutucuğuna 3.4

o Global Y Coordinate kutucuğuna 9 yazınız ve iki kez OK düğmesine basınız.

• Böylece oluşturulan ilk orta şerit düzenlenmiş olacaktır.

62.Benzer şekilde diğer şeritleri tanımlayınız. Kolon şeritleri arasında kalan bölgeler orta şeritleri

oluşturmaktadır. Bu bölgeleri tanımlarken Strip Design Type bölümünü Middle Strip olarak

tanımlayınız. Y yönündeki şeritleri tanımlarken de Strip Layer bölümünden B seçeneğini seçiniz.

Aşağıdaki tabloda diğer şeritler için gerekli bilgiler verilmektedir.

Şerit Adı Strip Design

Type

Strip

Layer SWL SWR EWL EWR P1 (X,Y) P2 (X,Y)

MSA2-1 Middle Strip A 2.1875 2.1875 2.1875 2.1875 -0.15, 3.0 3.4, 3.0

MSA2-2 Middle Strip A 1.6875 1.6875 1.6875 1.6875 3.4, 3.0 8.65, 3.0

CSB1 Column Strip B 0.15 0.8125 0.15 0.8125 0, -0.15 0, 6

CSB2 Column Strip B 0.15 0.8125 0.15 0.8125 0, 6 0, 12.15

CSB3 Column Strip B 0.8125 1.3125 0.8125 1.3125 3.25, -0.15 3.25, 6.15

34

CSB4 Column Strip B 0.8125 0.15 0.8125 0.15 3.25, 6 3.25, 6

CSB5 Column Strip B 1.3125 0.15 1.3125 0.15 8.5, -0.15 8.5, 6.15

MSB2-1 Middle Strip B 0.8125 0.8125 0.8125 0.8125 1.625, -0.15 1.625, 6

MSB2-2 Middle Strip B 0.8125 0.8125 0.8125 0.8125 1.625, 6 1.625, 12.15

MSB1 Middle Strip B 1.3125 1.3125 1.3125 1.3125 5.875, -0.15 5.875, 6.15

SWL: Start Width Left

SWR: Start Width Right

EWL: End Width Left

EWR: End Width Right

P1 ve P2 şeridi tanımlayan noktaların koordinatlarını göstermektedir.

63.Şeritleri ekrana getirmek için simgesine basınız veya klavyede Ctrl+W düğmelerine

birlikte basınız.

64.Ekrana gelen ileti penceresinde Items Present In View (Görünürdeki elemanlar) bölümünde

Design Strip Layer A kutucuğunu seçili duruma getirin. Bu işlem X yönündeki şeritleri genişlikleri

ile birlikte göstermek için Design Strip Objects bölümünde Show Width (Genişliği Göster)

kutucuğunu da seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine basınız.

65.Ekrana X yönündeki şeritler gelecektir. Şerit adlarının da ekranda gösterilmesi istenirse Design

Strip Objects bölümünden Labels (Etiket) kutucuğu seçili duruma getirilmelidir. CSA adlı olanlar X

yönündeki kolon şeritlerini, MSA adlı olanlar X yönündeki orta şeritleri göstermektedir.

66.Benzer şekilde Y yönündeki şeritler ekrana getirmek için Items Present In View

(Görünürdeki elemanlar) bölümünde Design Strip Layer B kutucuğunu seçili duruma getiriniz.

35

67.Ekranın sol bölümünde Model Explorer penceresi bulunmaktadır. Eğer bu pencere

görünmüyor ise menüde Options��Show Model Explorer ile pencerenin görünmesini sağlayınız.

68.Bu pencerede Objects bölümünde Design Strip Objects yanındaki küçük kutucuğu seçerek

alt bölümünün açılmasını sağlayınız. Ağaç liste şeklinde şerit adları gösterilecektir.

69.Her şeridin üzerinde farenin sağ tuşuna tıklayınız ve Modify/Show seçeneğini seçerek ilgili

şerit hakkındaki bilgi penceresini ekrana getiriniz.

70.Ekrana gelen pencerede Rebar Material (Donatı malzemesi) açılır listesinden S420’yi seçiniz

ve OK düğmesine basınız.

36

71.Benzer düzenlemeyi tüm şeritler için yineleyiniz.

72. simgesine basınız veya klavyede Ctrl+W düğmelerine birlikte basınız. Ekrana gelen

pencerede düğmesine ve düğmesine basınız.

Yüklerin Tanımlanması:

73.Menüde Define��Load Patterns... seçeneğine tıklayınız.

74.Ekrana gelen ileti kutusunda Load kolonunda,

• DEAD yazısına çift tıklayınız ve G olarak yükleme adını değiştiriniz.

• LIVE yazısına çift tıklayınız, Q olarak yükleme adını değiştiriniz ve OK düğmesine

basınız.

75.Menüde Define��Load Cases... seçeneğine tıklayınız.

76.Ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name kolonunda,

• DEAD yazısına çift tıklayınız ve ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name

kutucuğuna G yazarak adını değiştiriniz ve OK düğmesine basınız.

• LIVE yazısına çift tıklayınız ve ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name

kutucuğuna Q yazarak adını değiştiriniz ve 2 kez OK düğmesine basınız.

77.Menüde Define��Load Combinations... seçeneğine tıklayınız.

78.Ekrana gelen ileti kutusunda Add New Combo... düğmesine basınız.

79.Ekrana gelen Load Combination Data ileti kutusunda

• Load Combination Name kutucuğuna 1.4G+1.6Q yazınız.

37

• Combination Type açılır listesinden Linear Add seçeneğini seçiniz.

• G yüklemesinin Scale Factor değerini 1.4 olarak değiştiriniz.

• Load Name kolonunda ikinci satırda Q yüklemesini seçiniz.

• Scale Factor değerini 1.6 olarak düzenleyiniz.

• Design Selection bölümünde Strengh (Ultimate) kutucuğunu seçili duruma

getiriniz ve 2 kez OK düğmesine basınız.

80.Döşemenin üzerine tıklayarak seçili duruma getiriniz.

81.Menüde Assign��Load Data��Surface Loads... seçeneğine tıklayınız.


• Load Pattern Name bölümünde G yüklemesini seçiniz.

• Direction açılır listesinden Gravity seçeneğini seçiniz.

• Uniform Load kutucuğuna 1.2 (kN/m2) değerini yazınız ve OK düğmesine basınız.

83.Döşemenin üzerine tıklayarak yeniden seçili duruma getiriniz.



• Load Pattern Name bölümünde Q yüklemesini seçiniz.



86. düğmesine basarak sistemin 3 boyutlu görünümünü ekrana getiriniz.

38

87.Menüde View��Set Display Options seçeneğini seçiniz. Ekrana gelen ileti kutusunda

Options bölümünde Extrude View kutucuğunu, View by Colors of bölümünde Section

Properties kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine basınız.

88.Ekrana sistemin 3 boyutlu görüntüsü gelecektir.

89.Menüde Run ��Automatic Slab Mesh Options... seçeneğini seçiniz. Bu seçenek ile

programın otomatik olarak oluşturacağı sonlu eleman ağının boyutları düzenlenmektedir. Ekrana

gelen ileti kutusunda Approximate Maximum Mesh Size (En büyük sonlu eleman boyutunun

yaklaşık değeri) kutucuğuna 0.5 (m) yazınız ve OK düğmesine basınız.

90.Design menüsünde Design Preferences... seçeneğini seçiniz. Ekrana gelen ileti kutusunda

• Code bölümünde,

o Design Code olarak ACI318-08 seçeneğini seçiniz.

o Phi Tension Controlled kutucuğuna 1

o Phi Compression Controlled kutucuğuna 1

39

o Phi Shear kutucuğuna 1 yazınız.

• Min. Cover Slabs bölümünde,

o Clear Cover Top (mm) kutucuğuna 20

o Clear Cover Bottom (mm) kutucuğuna 20

o Preferred Bar Size kutucuğuna 10 yazınız.

• Min. Cover Beams bölümünde,



o Preferred Bar Size (Flexure) kutucuğuna 12

o Preferred Bar Size (Shear) kutucuğuna 8 yazınız ve OK düğmesine

basınız.

91. simgesine basarak ve uygun bir ad vererek dosyayı kaydediniz.

92.Menüde Run �� Run Analysis & Design seçeneğine tıklayarak analizi başlatınız.

93.Analiz tamamlandıktan sonra ekrana renk ölçeği şeklinde şekildeğiştirmiş durum bilgileri

gelecektir.

40

94.Ekranın sol alt bölümünde ilgili yüklemede en büyük ve en küçük yerdeğiştirme değerleri

koordinatları ile birlikte yazılmaktadır. Bu yerdeğiştirmeler elastik çözümden elde edilen

yerdeğiştirmelerdir. Gerçek yerdeğiştirmelerin bu değerlerden daha büyük olabileceği

unutulmamalıdır.

95.Klavyede F4 tuşuna basarak şekildeğiştirmemiş sistemi ekrana getiriniz.

96. düğmesine basınız, ekrana gelen ileti kutusunda Area Objects bölümünden Local Axes

(Yerel Eksenler) seçeneğine tıklayınız ve OK düğmesine basınız.

97.Bu işlem ekranda döşemelerin yerel eksenlerini gösterilmesini sağlayacaktır.

98.Sonlu elemanlar yöntemi ile elde edilen iç kuvvetleri görebilmek için simgesine veya

Display �� Show Slab Forces / Stresses... seçeneğine tıklayınız.

99.Ekrana gelen ileti kutusunda Load Combination bölümüne ve 1.4G+1.6Q seçeneğine

tıklayınız.

100.Component (Bileşen) bölümünde M11 seçeneğini seçili duruma getiriniz ve önce Apply

sonra Close düğmelerine basınız.

41

M11 momenti eleman yerel eksenlerine göre 2 ekseni etrafında eğilme oluşturan momenttir.

Benzer şekilde M22 momenti eleman yerel eksenlerine göre 1 ekseni etrafında eğilme

oluşturan momenttir. Betonarme sistemlerde M11 momenti 1 yerel ekseni doğrultusunda

yerleştirilecek eğilme donatısının belirlenmesinde, M22 momenti ise 2 yerel ekseni

doğrultusunda yerleştirilecek eğilme donatısının belirlenmesinde kullanılmaktadır.

3 3

M112 1 2 1M22

42

101.Hesap şeritlerindeki iç kuvvetleri ekrana getirmek için simgesine veya Display

menüsünde Show Strip Forces seçeneğine tıklayınız.

102. Ekrana gelen ileti kutusunda Load Combination (Yük Kombinasyonu) açılır listesinden

1.4G+1.6Q seçeneğini seçiniz.

103.Component bölümünden Moment seçeneğini seçili duruma getiriniz.

104.X yönündeki şeritlerdeki eğilme momenti değerlerini göstermek için Show Forces For These

Strip Layers bölümünde Layer A seçeneğini seçili duruma getiriniz. Ekranda değerlerin yazılmasını

sağlamak için Show Values on Diagram kutucuğunu seçili duruma getiriniz. Sırasıyla Apply ve

Close düğmelerine basınız.

105.Ekrana değerleri ile birlikte şeritlerdeki eğilme momenti diyagramı gelecektir. Fare ile

diyagramların üzerinde gezilerek ilgili noktadaki değerler incelenebilir.

43

106. simgesine basarak plan görünümünü ekrana getiriniz.

107.Menüde Options��Windows��Two Tiled Vertically seçeneğini seçerek ekranda iki

pencere görünmesini sağlayınız.

108.Sağdaki pencereye tıklayarak aktif duruma getiriniz.

109. simgesine basınız. Ekrana gelen ileti kutusunda Load Combination bölümüne ve

1.4G+1.6Q seçeneğine tıklayınız.



111.Şeritlerdeki eğilme momentleri şerit genişliğine etkiyen değerler olmakla birlikte, M11 veya

M22 gibi eleman iç kuvvetlerinden elde edilen eğilme momentleri birim genişliğe etkiyen değerlerdir

(birimi kNm/m).

Örnek: MSA2-2 orta şeridinde moment değeri 46.8kNm, sonlu eleman momet diyagramında

bu bölgedeki M11 değerleri ise ortalama 14kNm/m dolaylarındadır. Bu şeridin genişliği 3.375m

olduğundan sözkonusu moment 14×3.375=47.25kNm/şerit olarak hesaplanmaktadır. Buna

göre, programdan elde edilen şerit moment değeri ile kabul edilebilir mertebede bir

yaklaşıklığın sağlandığı görülmektedir.

44

112.Detaylandırmayı yapmak için düğmesine basınız veya Run menüsünden Run Detailing

seçeneğine tıklayınız. Ekrana gelen ileti kutusunda OK düğmesine basınız.

113.Detaylandırma işleminden sonra Model Explorer penceresinde Detailing bölümünde

Drawing Sheets-Slab Rebar Plan- Bottom Bars-Bottom Rebar Plan seçeneğine çift

tıklanarak döşeme alt donatılarının çizimi ekrana getirilebilir. Benzer şekilde diğer donatı çizimleri de

düzenlenebilir.

45

114.Menüde Display��Show Slab Design seçeneğini seçiniz veya simgesine basınız.


• Choose Display Type bölümünde,

o Design Basis açılır listesinden Strip Base seçeneğini seçiniz.

o Display Type açılır listesinden Enveloping Flexural Reinforcing

seçeneğini seçiniz.

• Rebar Location Shown bölümünde,

o Show Top Rebar (Üst donatıyı göster)

46

o Show Bottom Rebar (Alt donatıyı göster) seçeneklerini seçiniz.

• Reinforcing Display Type bölümünde Show Rebar Intensity (Area/Unit

Width) (Birim genişlik için gerekli donatı alanı) seçeneğini seçiniz.

• Choose Strip Direction (Şerit yönünü seçiniz) bölümünde Layer A kutucuğunu

seçili duruma getiriniz.

• Display Options bölümünde Fill Diagram ve Show Values at Controlling

Stations on Diagram kutucuklarını seçili duruma getiriniz.

• Sırasıyla Apply ve Close düğmelerine basınız.

116.Ekranda birim genişlik (1m) için gerekli donatı alanları grafik olarak gösterilecektir.

47

Kısa süreli ve uzun süreli yerdeğiştirmelerin hesabı:

117.SAFE programı ile döşemelerin kısa süreli ve uzun süreli (zamana bağlı) sehim değerleri

hesaplanabilmektedir. Bu bölümde bu hesabın nasıl yapılacağı açıklanmaktadır. Öncelikle modelde

değişiklik yapılacağı için simgesine basarak kilidi açınız.

118.Menüde Define��Load Case... seçeneğine tıklayınız.

119.Ekrana gelen ileti kutusunda Add New Case... düğmesine basınız.


• Load Case Name kutucuğuna KISASURELI yazınız.

• Analysis Type bölümünde Nonlinear (Cracked) seçeneğini seçiniz.

• Loads Applied bölümünde,

o Load Name kolonunda G yüklemesini seçiniz ve Scale Factor kutucuğuna 1

yazınız.

o Load Name kolonunda Q yüklemesini seçiniz, Scale Factor kutucuğuna 1

yazınız ve 2 kez OK düğmesine basınız.

121.Bu yükleme kısa süreli sehimlerin hesabı için yeterlidir. Uzun süreli sehimlerin hesabında

sünme ve rötre etkileri gözönüne alınmalı ve kalıcı yük değerleri ile çözüm yapılmalıdır. Bu örnekte

hareketli yükün %60’ının kalıcı olarak döşeme üzerinde bulunacağı kabul edilecektir.

122.Menüde Define��Load Case... seçeneğine tıklayınız.



• Load Case Name kutucuğuna UZUNSURELI-KALICI yazınız.

• Analysis Type bölümünde Nonlinear (Long Term Cracked) seçeneğini seçiniz.


48


yazınız.

o Load Name kolonunda Q yüklemesini seçiniz, Scale Factor kutucuğuna 0.6

yazınız ve OK düğmesine basınız.



• Load Case Name kutucuğuna KISASURELI-KALICI yazınız.

• Analysis Type bölümünde Nonlinear (Cracked) seçeneğini seçiniz.



yazınız.

o Load Name kolonunda Q yüklemesini seçiniz, Scale Factor kutucuğuna 0.6

yazınız ve OK düğmesine basınız.

49

127.Böylece aşağıdaki yüklemeler tanımlanmış olmaktadır. OK düğmesine basarak yük tanımlama

işlemini tamamlayınız.


129.Add New Combo... düğmesine basınız.


• Load Combination Name kutucuğuna GQ-ELASTIK yazınız.

• Load Name kolonunda G yüklemesini seçiniz ve Scale Factor kutucuğuna 1 yazınız.

• Load Name kolonunda Q yüklemesini seçiniz, Scale Factor kutucuğuna 1 yazınız ve

OK düğmesine basınız.

50

131.Yeniden Add New Combo... düğmesine basınız.


• Load Combination Name kutucuğuna GQ-UZUNSURELI yazınız.

• Load Name kolonunda UZUNSURELI-KALICI yüklemesini seçiniz ve Scale Factor


• Load Name kolonunda KISASURELI yüklemesini seçiniz ve Scale Factor


• Load Name kolonunda KISASURELI-KALICI yüklemesini seçiniz, Scale Factor

kutucuğuna -1 yazınız ve 2 kez OK düğmesine basınız.

UZUNSURELI-KALICI G+0.6Q Nonlinear (Long Term Crack)

KISASURELI G+Q Nonlinear (Cracked)

KISASURELI-KALICI G+0.6Q Nonlinear (Cracked)

Böylece, yük birleşiminin son iki bileşeni (KISASURELI)-(KISASURELI-KALICI) ile kalıcı olmayan

hareketli yük bölümünün (0.60Q) etkisi gözönüne alınmış olmaktadır.

51

133.Ekranın solundaki bölümde simgesine tıklayarak tüm elemanları seçiniz.

134.Menüde Design��Slab Design Overwrites��Finite Element Based... seçeneğine

tıklayınız.

135.Ekrana gelen ileti kutusunda Rebar Material açılır listesinden S420 seçeneğini seçiniz ve OK


136.Menüde Run��Cracking Analysis Options... seçeneğine tıklayınız.

137.Ekrana gelen ileti kutusunda Reinforcement Source bölümünde From Finite Element

Based Design seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız.

52

138.Menüde Run��Run Analysis&Design seçeneğini seçerek veya simgesine tıklayarak

çözümü başlatınız. Doğrusal olmayan çözümleme ardışık yaklaşım gerektirdiğinden çözümün

tamamlanmasını bekleyiniz.

139.Çözüm tamamlandığında menüde Options��Windows��Three seçeneğini seçerek ekranda

3 pencere görünmesini sağlayınız.

140.Her pencereye tıklayarak aktif duruma getiridikten sonra simgesine tıklayarak ilgili

pencerede plan görünümünü ekrana getiriniz.

141.Sağ üstteki pencereye tıklayarak bu pencerenin aktif olmasını sağlayınız.

142.Menüde Display��Show Deformed Shape seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

143.Ekrana gelen ileti kutusunda Load Case bölümünde KISASURELI seçeneğini seçiniz ve

Apply ve Close düğmelerine basınız.

144.Sağ alttaki pencereye tıklayarak bu pencerenin aktif olmasını sağlayınız.


53

146.Ekrana gelen ileti kutusunda Load Combination bölümünde GQ-ELASTIK seçeneğini

seçiniz ve Apply ve Close düğmelerine basınız.

147.Soldaki pencereye tıklayarak bu pencerenin aktif olmasını sağlayınız.


149.Ekrana gelen ileti kutusunda Load Combination bölümünde GQ-UZUNSURELI seçeneğini

seçiniz ve Apply ve Close düğmelerine basınız.

150.Aktif olan penceredeki yüklemeye ait en büyük ve en küçük yerdeğiştirme değerleri ekranın

sol alt bölümünde yazılacaktır. Buradan, sünme ve rötre etkileri ile yerdeğiştirme değerlerinin uzun

süreli yükleme durumunda arttığı görülebilmektedir.

151.Menüde Display��Show Crack Widths... seçeneğine tıklayınız.

152.Ekrana gelen ileti kutusunda Load Combination açılır listesinden GQ-UZUNSURELI

seçeneğine tıklayınız.

153.Sırasıyla Apply ve Close düğmelerine basınız.

54

154.Ekrana uzun süreli yükleme altında, döşeme üzerindeki çatlak dağılımını gösteren grafik

gelecektir.

55

Örnek 2: İki Doğrultuda Di şli (Kaset) Dö şeme

10m

10m

0.70m0.30m

0.40mt=0.10m





3.Units (Birimler) bölümünde Modify/Show... düğmesine basarak birimlerin ayarlanacağı ileti

kutusunu ekrana getiriniz. Ekrana gelen ileti kutusunda Metric Defaults düğmesine basarak

metrik sistem birimlerinin kullanılmasını sağlayınız. OK düğmesine basarak ileti kutusunu

kapatınız.

Şekilde gösterilen kaset döşeme sisteminin hesabını yapılacaktır. Malzeme: C25/S420 Kolonlar 300mm×300mm Kaplama+sıva yükü: 1.5kN/m2 Hareketli yük q=7.5kN/m2 Diş yüksekliği: 400mm Diş gövde genişliği:300mm Diş üzerindeki döşeme kalınlığı:100mm

56

4.Initial Model bölümünde Waffle Slab (İki Doğrultuda Dişli (Kaset) Döşeme) seçeneğine

tıklayınız.


• Along X Direction (X Yönünde) bölümünde,

o Left Edge Distance (X yönünde sol kenarda grid çizgisi dışına taşan döşeme

parçası uzunluğu) kutucuğuna 0.15 yazınız.

o Right Edge Distance (X yönünde sağ kenarda grid çizgisi dışına taşan döşeme


o Number of spans (Açıklık sayısı) kutucuğuna 1 yazınız.

o Spacing (Uzunluk) kutucuğuna 10 yazınız.

• Along Y Direction (Y Yönünde) bölümünde,

o Top Edge Distance (Y yönünde üst kenarda grid çizgisi dışına taşan döşeme


o Bottom Edge Distance (Y yönünde alt kenarda grid çizgisi dışına taşan döşeme


o Number of spans (Açıklık sayısı) kutucuğuna 1 yazınız.

o Spacing (Uzunluk) kutucuğuna 10 yazınız.

• Slab Thickness (Plak kalınlığı) bölümünde Specified kutucuğuna 100 yazınız.

57

• Column Dimensions (Kolon boyutları) bölümünde,

o Column Size (square) kutucuğuna 300 yazınız.

o Column Height Below (Kolon boyu) kutucuğuna 3 yazınız.

o Model Column Intersection as Stiff Slab kutucuğunu seçili duruma getiriniz.

Bu seçenek kolon ile döşemenin kesiştiği bölgede döşeme rijitliğinin arttırılmasını

sağlamaktadır.

• Load bölümünde,

o Dead Load (Additional) (Ek sabit yük) kutucuğuna 1.5

o Live Load (Hareketli Yük) kutucuğuna 7.5 yazınız.

• Rib Dimensions (Diş boyutları) bölümünde,

o Depth (Includes Slab) (Plak ile birlikte toplam diş kalınlığı) kutucuğuna 400

yazınız.

o Width Top kutucuğuna 300

o Width Bottom kutucuğuna 300

o Spacing (Dişler arası mesafe) kutucuğuna 1 yazınız.

• Drop Panel Dimensions bölümünde Include drop panels kutucuğunu seçili durumdan

çıkarınız ve OK düğmesine basınız.

6.Ekrana aşağıdakine benzer bir görünüm gelecektir.

58

7.Ekranda boş bir alanda fare sağ tuşuna basarak sıkça kullanılan gösterim ayarları menüsünü

ekrana getirin. Bu menüden Add/Modify Grids... seçeneğini seçiniz.

8.Ekrana gelen Coordinate Systems ileti kutusunda Modify/Show System... seçeneğine

tıklayınız.

9.Ekrana gelen ileti kutusunda X Ordinate kolonunda boş olan hücreye 2 yazınız. Bu işlemden

sonra altta bir boş hücre daha otomatik olarak eklenecektir. Bu hücreye 4 yazınız. Benzer

işlemi tekrarlayarak 6 ve 8 koordinatlarına da grid ekleyiniz.

10.Benzer işlemi Y yönü için de yineleyiniz ve 2 kez OK düğmesine basınız.

59

Malzemelerin Tanımlanması:


12.Ekrana gelen ileti kutusunda Add New Material düğmesine basınız.




• Weight per Unit Volume (Birim hacim ağırlığı) kutucuğuna 25 (kN/m3)





16.7 (N/mm2) yazınız ve OK düğmesine basınız.

14.Donatı malzemesini tanımlamak için CSA-G30.18Gr400 malzemesine ve Modify/Show

Material seçeneğine tıklayınız.




• Weight per Unit Volume kutucuğuna 0 yazınız.

• Modulus of Elasticity, E kutucuğuna 200000

• Minimum Yield Stress, Fy kutucuğuna 365 (N/mm2)

• Minimum Tensile Stress, Fu kutucuğuna 365 (N/mm2) yazınız ve 2 kez OK düğmesine

basınız.

60



17.Ekrana gelen ileti kutusunda BEAM1’i seçiniz ve Modify/Show Property düğmesine basınız.


• Beam Material açılır listesinden C25’i seçiniz.





o Web Width at Top kutucuğuna 300 yazınız.

o Web Width at Bottom kutucuğuna 300 yazınız.


• Modelde döşemeler de bulunduğundan etkili tabla genişliği program tarafından

analizde dolaylı olarak gözönüne alınmış olacaktır. Boyutlama için tabla boyutlarının

program tarafından belirlenmesini sağlamak için Design Property Data bölümünde,





61


19.Ekrana gelen ileti kutusunda Modify/Show Property düğmesine basınız.





seçiniz.




Automatic Rigid Zone Area Over Column seçeneğini seçili hale getiriniz

ve 2 kez OK düğmesine basınız.

62


21.Ekrana gelen ileti kutusunda WAFFLE seçeneğini seçiniz ve Modify/Show Property



• Property Name kutucuğuna KASET yazınız.

• Slab Material açılır listesinden C25’i seçiniz ve OK düğmesine basınız.

SAFE programında dişlerin kesit bilgileri döşeme kesiti tanımlanırken programa verilmektedir.

Program bu bilgileri kullanarak çözümlemede kullanılacak eşdeğer kesit özelliklerini otomatik

olarak oluşturmaktadır.

63

23.Ekrana gelen ileti kutusunda STIFF seçeneğini seçiniz ve Modify/Show Property düğmesine

basınız.

24.Ekrana gelen ileti kutusunda Slab Material açılır listesinden C25’i seçiniz ve 2 kez OK


25.Menüde Draw��Draw Columns seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.

26.Kenarlarda grid kesişim noktalarına tıklayarak ve Enter tuşuna basarak kolonları oluşturunuz.

Tüm kolonları oluşturduktan sonra klavyede Esc tuşuna basarak kolon oluşturma işleminden

çıkınız.

27.View menüsünde Set Display Options seçeneğine tıklayınız veya düğmesine basınız.


• Area Objects bölümünde Slab Internal Ribs seçeneğini seçili duruma getiriniz ve


29.Ekranda çözümlemede kullanılacak şekilde dişler de gösterilecektir.

64




• DEAD yazısına çift tıklayın ve G olarak yükleme adını değiştiriniz.

• LIVE yazısına çift tıklayın ve Q olarak yükleme adını değiştiriniz ve OK düğmesine

basınız.



• DEAD yazısına çift tıklayın ve ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name


• LIVE yazısına çift tıklayın ve ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name


65



36.Ekrana gelen Load Combination Data ileti kutusunda,




• Load Name kolonunda ikinci satırdaki Q yüklemesini seçiniz.




66


programın otomatik olarak oluşturacağı sonlu eleman ağının boyutları düzenlenmektedir.

Ekrana gelen ileti kutusunda Approximate Maximum Mesh Size (En büyük sonlu eleman

boyutunun yaklaşık değeri) kutucuğuna 0.5 (m) yazınız ve OK düğmesine basınız.











67






basınız.

39.Şeritleri ekrana getirmek için simgesine basın veya klavyede Ctrl+W düğmelerine birlikte

basınız.

40.Ekrana gelen ileti penceresinde Items Present In View (Görünürdeki elemanlar) bölümünde

Design Strip Layer A, Design Strip Layer B kutucuklarını seçili duruma getiriniz. X

yönündeki şeritleri genişlikleri ile birlikte göstermek için Design Strip Objects bölümünde

Show Width (Genişliği Göster) kutucuğunu da seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine

basınız.

41.Menüde Select��Select��Properties��Design Strip Layers... seçeneğini seçiniz.

42.Ekrana gelen ileti kutusunda LayerA, LayerB ve Layer Other seçeneklerini klavyede Ctrl

tuşu basılı tutularak seçiniz ve OK düğmesine basınız.

68

43.Bu işlem program tarafından otomatik olarak oluşturulmuş hesap şeritlerinin seçimini

yapacaktır. Klavyede Delete tuşuna basarak bu hesap şeritlerini siliniz.

44.Kullanılacak hesap şeritlerini oluşturmak için menüde Draw��Draw Design Strips seçeneğine

veya simgesine tıklayınız.




• Strip Design Type bölümünden Column Strip seçeneğini seçiniz.





46.Sırasıyla döşemenin sol kenarının orta noktasının hemen üzerindeki kolonun sol kenar orta

noktasına ve döşemenin sağ kenarının orta noktasının hemen üzerindeki kolonun sağ kenar

orta noktasına tıklayınız. simgesine basarak hesap şeridini oluşturma işlemini

tamamlayınız.

47.Draw��Draw Design Strips seçeneğine veya simgesine tıklayınız.




• Strip Design Type bölümünden Middle Strip seçeneğini seçiniz.

69





• Sırasıyla A aksı üzerindeki döşeme kenarının orta noktasına yakın bir noktaya ve B

aksı üzerindeki döşeme kenarının orta noktasına yakın bir noktaya tıklayınız ve

klavyede Enter düğmesine basınız. Bu işlem ile orta şerit şematik olarak oluşturulmuş

olacaktır.

• Oluşturulan şeridin sol orta noktasına gelindiğinde ekranda Point yazarak şeridi


ile tıklayınız.




o Global X Coordinate kutucuğuna -0.15

o Global Y Coordinate kutucuğuna 5 yazınız ve iki kez OK düğmesine basınız

• Oluşturulan şeridin sağ orta noktasına gelindiğinde ekranda Point yazarak şeridi


ile tıklayınız.




o Global X Coordinate kutucuğuna 10.15

o Global Y Coordinate kutucuğuna 5 yazınız ve iki kez OK düğmesine basınız

o Böylece orta şerit düzenlemesi yapılmış olmaktadır.

49.Benzer şekilde Y yönünde de 2 hesap şeridi oluşturunuz. Y yönündeki şeritleri tanımlarken de

Strip Layer bölümünden B seçeneğini seçiniz.

70

Aşağıdaki tabloda Y yönündeki şeritler için gerekli bilgiler verilmektedir.

Şerit Adı Strip Design

Type

Strip

Layer SWL SWR EWL EWR P1 (X,Y) P2 (X,Y)

MSB1 Middle Strip B 0.5 0.5 0.5 0.5 5, -0.15 5, 10.15

CSB1 Column Strip B 0.5 0.5 0.5 0.5 6, -0.15 6, 10.15

SWL: Start Width Left

SWR: Start Width Right

EWL: End Width Left

EWR: End Width Right

P1 ve P2 şeridi tanımlayan noktaların koordinatlarını göstermektedir.


51.Menüde Run �� Run Analysis & Design seçeneğine tıklayarak analizi yapınız.

52.Analizden sonra ekrana renk ölçeği şeklinde şekildeğiştirmiş durum bilgileri gelecektir.

53.Hesap şeritlerindeki iç kuvvetleri ekrana getirmek için simgesine veya Display menüsünde

Show Strip Forces seçeneğine tıklayınız.

54. Ekrana gelen ileti kutusunda Load Combination (Yük Kombinasyonu) açılır listesinden

1.4G+1.6Q’yu seçiniz.

55.Component bölümünden Moment seçeneğini seçili duruma getiriniz.

56.X yönündeki şeritlerdeki eğilme momenti değerlerini göstermek için Show Forces For These

Strip Layers bölümünde Layer A seçeneğini seçili duruma getiriniz. Sırasıyla Apply ve

Close düğmesine basınız.

71

57.Ekrana değerleri ile birlikte şeritlerdeki eğilme momenti diyagramı gelecektir. Mouse ile


58.Kolonlar arasında olmayan dişin yük aldığı bölge olarak tanımlanan orta şeritte, en büyük

açıklık momenti 111.54 kNm olarak hesaplanmıştır. Kolonlar arasında bulunan dişin yük alanı

ile tanımlanan kolon şeridinde ise açıklık momenti 105.67 kNm olarak hesaplanmıştır. Bu

şeritte yaklaşık -45 kNm mesnet momenti oluşmaktadır. Fare ilgili şeridin üzerinde gezdirilerek

farklı noktalardaki değerler okunabilir.



60.Ekrana gelen ileti kutusunda OK düğmesine basınız.

72



tıklanarak döşeme alt donatılarının çizimi ekrana getirilebilir. Benzer şekilde diğer donatı

çizimleri de ekrandan izlenebilir.

62.Menüde Display��Show Slab Design seçeneğini seçiniz veya simgesine basınız.



73

o Design Basis açılır listesinden Strip Base seçeneğini seçiniz.




o Show Top Rebar (Üst donatıyı göster) ve


• Reinforcing Display Type bölümünde Show Total Rebar Area for Strip







64.Ekranda X yönünde iki farklı şerit için donatı alanı/şerit genişliği değerleri gösterilecektir. Şerit

genişlikleri ilgili doğrultudaki dişin yük alanı esas alınarak (1.0m) belirlendiğinden bu değerler dişin

tasarımında kullanılacak donatı alanı olarak değerlendirilebilir.

65.Md=111.54 kNm, b=1.0m, h=0.40m, d’=0.03m ve Malzeme C25/S420 olarak diş kesitinin

hesabı yapılırsa gerekli çekme donatısı alanı As=852 mm2 olarak elde edilmektedir. Bu değer ile

SAFE programının hesapladığı 847.321 mm2 değeri birbirine oldukça yakındır.

74

Örnek 3: Kiri şsiz Döşeme

A B C D E

1

2

3

4

AA BB CC DD EE

11

22

33

44

4.0m 5.0m 5.0m 4.0m

4.0m

4.0m

4.0m

400X400

300X300 300X300

Şekilde verilen kirişsiz döşeme sisteminin hesabını yapınız. Malzeme C20/S420 Döşeme kalınlığı h=200mm Yük: gkaplama+sıva=1.3kN/m2 q=3.5kN/m2



2.Ekrana gelen New Model Initialization (Yeni Model Oluşturma) ileti kutusunda Design

Code (Boyutlandırma için kullanılacak yönetmelik) olarak ACI318-08 seçeneğine tıklayınız.


kutusunu ekrana getiriniz. Ekrana gelen ileti kutusunda Metric Defaults düğmesine basarak

metrik sistem birimlerinin kullanılmasını sağlayınız. OK düğmesine basarak ileti kutusunu

kapatınız.

4.Initial Model bölümünde Grid Only (Yardımcı Çizgiler) seçeneğine tıklayınız.

75




• Grid Spacing bölümünde X Direction kutucuğuna 4, Y Direction kutucuğuna 4

yazınız.

6.X yönündeki aks aralıkları eşit olmadığından düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenleme için

Edit Grid... düğmesine basınız.



8.X Grid Data bölümünde B ve C aksının bulunduğu satırdaki uzunlukları 5 olarak değiştiriniz



76



11.Ekrana gelen ileti kutusunda C30 seçeneğine tıklayınız ve Modify/Show Material










13 (N/mm2) yazınız ve OK düğmesine basınız.

13.Donatı malzemesini tanımlamak için CSA-G30.18Gr400 adlı malzemeyi seçiniz ve

Modify/Show Material seçeneğine tıklayınız.







77

• Minimum Tensile Stress, Fu kutucuğuna 365 (N/mm2) değerlerini yazınız ve 2 kez OK






• Property Name kutucuğuna D200 yazınız.




78




• Material açılır listesinden C20’yi seçiniz.



seçiniz.






79

20.Ekrana gelen ileti kutusunda yeniden Add New Property düğmesine basınız.


• Material açılır listesinden C20’yi seçiniz.



seçiniz.






21.Menüde Draw��Draw Rectangular Slabs/Areas seçeneğine veya simgesine

tıklayınız.


• Type of Object bölümünden Slab seçeneğini seçiniz.

• Property bölümünden D200’ü seçiniz.

80

23.A-1 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak E-4 aks kesişim

noktasına tıklayınız ve Enter tuşuna basınız.


25.Menüde Draw��Columns seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

26.Ekrana gelen ileti kutusunu aşağıdaki şekilde düzenleyiniz.

27.Sırasıyla A-1, B-1, C-1, D-1, E-1, E-2, E-3, E-4, D-4, C-4, B-4, A-4, A-3, A-2 aks kesişim

noktalarına tıklayarak kenar kolonlarını oluşturunuz.

28.Draw Columns ileti kutusunda Property Below kutucuğunu C400X400 olarak seçiniz.

29.Sırasıyla B-2, C-2, D-2, B-3, C-3, D-3 aks kesişim noktalarına tıklayarak iç kolonları

oluşturunuz.


31.Oluşturulan döşemeye fare sol tuşu ile tıklayarak seçili duruma getiriniz. Ekranın sol alt

köşesinde 1 Areas, 4 Edges selected yazmalıdır.

32.Menüde Edit��Edit Areas��Expand/Shrink Areas seçeneğini seçiniz.

33.Ekrana gelen ileti kutusunda döşemenin kenar kolonları içine alması amacıyla Offset Value

kutucuğuna 150 yazınız ve OK düğmesine basınız.

81

34.SAFE programında boyutlandırma, sonlu elemanlar çözümü ile elde edilen sonuçlara göre

veya strip (şerit) adı verilen bölgeler oluşturularak yapılabilmektedir. Bu örnekte şeritler

oluşturularak boyutlandırma yöntemi kullanılacaktır. Şeritler kolon şeritleri ve orta şeritler olarak

sınıflandırılmaktadır. Kolon şeridi, kolon veya perde ekseninin her bir tarafında ayrı ayrı, L1/4

veya L2/4 genişlikleri ile tanımlanan şeritlerden dar olanlarının birleştirilmesi ile elde

edilmektedir. Burada L1 ve L2 sırasıyla döşemenin incelenen doğrultuda ve incelenen doğrultuya

dik doğrultuda mesnet eksenleri arasında kalan açıklığı göstermektedir. Kolon şeritleri arasında

kalan döşeme parçası orta şerit olarak tanımlanmaktadır.

35.X yönündeki hesap şeritlerini oluşturmak için üzerine fare ile tıklayarak döşemeyi seçiniz.

36.Menüde Edit��Add/Edit Design Strips��Add Design Strips... seçeneğine tıklayınız.


• Include Middle Strips kutucuğunu seçili duruma getiriniz.

• Grid Direction açılır listesinden X seçeneğini seçiniz.

• Strip Layer bölümünden A seçeneğini seçiniz.

• Strip Width bölümünde Auto seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız.

82

38.Şeritleri ekrana getirmek için simgesine basınız veya klavyede Ctrl+W düğmelerine

birlikte basınız.

39.Ekrana gelen ileti penceresinde,

• Items Present In View (Görünürdeki elemanlar) bölümünde Design Strip Layer A

kutucuğunu seçili duruma getiriniz.

• X yönündeki şeritleri genişlikleri ile birlikte göstermek için Design Strip Objects

bölümünde Show Width (Genişliği Göster) ve Labels kutucuklarını da seçili duruma

getiriniz ve OK düğmesine basınız.

83

40.Program X yönündeki hesap şeritlerini aşağıdan yukarıya doğru adlandırmaktadır. SA1 hesap

şeridinin üzerine farenin sağ tuşu ile tıklayarak ilgili şeridin bilgi penceresini ekrana getiriniz.

41.Ekrana gelen Strip Object Information penceresinde Geometry sekmesini seçiniz.

• Start Width Right (m) kutucuğuna tıklayınız.

• Ekrana gelen Edit Strip Widths penceresinde Start Width Right ve End Width

Right kutucuklarına 0.15 yazınız.

• OK düğmesine basarak geometri bilgileri penceresine geri dönünüz.

• OK düğmesine basarak ilgili şeridin genişliğini düzenleme işlemini tamamlayınız.

42.SA7 hesap şeridinin üzerine farenin sağ tuşu ile tıklayarak ilgili şeridin bilgi penceresini

ekrana getiriniz.


• Start Width Left (m) kutucuğuna tıklayınız.

• Ekrana gelen Edit Strip Widths penceresinde Start Width Left ve End Width Left

kutucuklarına 0.15 yazınız OK düğmesine basarak geometri bilgileri penceresine geri

dönünüz.

• OK düğmesine basarak ilgili şeridin genişliğini düzenleme işlemini tamamlayınız.

84

44.Y yönündeki hesap şeritlerini oluşturmak için döşemeyi seçiniz.

45.Menüde Edit��Add/Edit Design Strips��Add Design Strips... seçeneğine tıklayınız.


• Include Middle Strips kutucuğunu seçili duruma getiriniz.

• Grid Direction açılır listesinden Y seçeneğini seçiniz.

• Strip Layer bölümünden B seçeneğini seçiniz.

• Strip Width bölümünde Auto seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız.

47. simgesine basınız veya klavyede Ctrl+W düğmelerine beraber basınız.

48.Ekrana gelen ileti penceresinde,

• Items Present In View (Görünürdeki elemanlar) bölümünde Design Strip Layer B

kutucuğunu seçili duruma getiriniz.

• Design Strip Layer A kutucuğunu seçili durumdan çıkarınız ve OK düğmesine

basınız.

85

49.Program Y yönündeki hesap şeritlerini soldan sağa doğru adlandırmaktadır.

50.SB1 hesap şeridinin üzerine farenin sağ tuşu ile tıklayarak ilgili şeridin bilgi penceresini

ekrana getiriniz.



• Ekrana gelen Edit Strip Widths penceresinde Start Width Left ve End Width Left

kutucuklarına 0.15 yazınız.

• 2 kez OK düğmesine basarak ilgili şeridin genişliğini düzenleyiniz.


ekrana getiriniz.




Right kutucuklarına 1 yazınız.



ekrana getiriniz. Ekrana gelen Strip Object Information penceresinde Geometry sekmesini

seçiniz.


• Ekrana gelen Edit Strip Widths penceresinde Start Width Left, Start Width

Right ve End Width Left, End Width Right kutucuklarına 1.5 yazınız.



ekrana getirin. Ekrana gelen Strip Object Information penceresinde Geometry sekmesini

seçiniz.



Right ve End Width Left, End Width Right kutucuklarına 1 yazınız.




seçiniz.



Right ve End Width Left, End Width Right kutucuklarına 1.5 yazınız.


86


ekrana getirin. Ekrana gelen Strip Object Information penceresinde Geometry sekmesini

seçiniz.



Right ve End Width Left, End Width Right kutucuklarına 1 yazınız




seçiniz.



Right ve End Width Left, End Width Right kutucuklarına 1 yazınız.




seçiniz.



Right kutucuklarına 0.15 yazınız.


60. simgesine basınız veya klavyede Ctrl+W düğmelerine beraber basınız. Ekrana gelen

pencerede önce düğmesine, daha sonra düğmesine basınız.



87



• LIVE yazısına çift tıklayınız, yükleme adını Q olarak değiştiriniz ve OK düğmesine

basınız.



• DEAD yazısına çift tıklayın ve ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name


• LIVE yazısına çift tıklayınız, ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name












88

68.Döşemenin üzerine tıklayarak seçili duruma getiriniz.






71.Döşemenin üzerine tıklayarak yeniden seçili duruma getiriniz.


89


• Load Pattern Name bölümünde Q yüklemesini seçiniz.



74. düğmesine basarak sistemin 3 boyutlu görünümünü ekrana getiriniz.

75.Menüde View��Set Display Options seçeneğini seçiniz. Ekrana gelen ileti kutusunda

Options bölümünde Extrude View kutucuğunu, View by Colors of bölümünde Section

Properties kuucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine basınız.

76.Ekrana sistemin 3 boyutlu görüntüsü gelecektir.

90














o Preferred Bar Size kutucuğuna 8 yazınız ve OK düğmesine basınız.

91



81.Analizin tamamlanmasından sonra ekrana G yüklemesindeki şekildeğiştirmiş durum bilgileri

renk ölçeği şeklinde gelecektir.

82. düğmesine basarak 3 boyutlu görünümde şekildeğiştirmiş durumu ekrana getiriniz.

83.Ekranın sol alt bölümünde ilgili yüklemede en büyük ve en küçük yerdeğiştirme değerleri,

koordinatları ile birlikte yazılmaktadır. Bu yerdeğiştirmeler elastik çözümden elde edilen

92

yerdeğiştirmelerdir. Gerçek yerdeğiştirmelerin bu değerlerden daha büyük olabileceği

unutulmamalıdır.

84.Klavyede F4 tuşuna basarak veya simgesine tıklayarak şekildeğiştirmemiş sistemi

ekrana getiriniz.

85. düğmesine basınız, ekrana gelen ileti kutusunda Area Objects bölümünden Local

Axes (Yerel Eksenler) seçeneğine tıklayınız ve OK düğmesine basınız.

86.Bu işlem, ekranda döşemelerin yerel eksenlerini gösterilmesini sağlayacaktır.

87.Sonlu elemanlar yöntemi ile elde edilen iç kuvvetleri görebilmek için simgesine tıklayınız

veya Display �� Show Slab Forces / Stresses... seçeneğine tıklayınız.

88.Ekrana gelen ileti kutusunda Load Combination bölümünden 1.4G+1.6Q seçeneğine

tıklayınız.



93

90.M11 momenti eleman yerel eksenlerine göre 2 ekseni etrafında eğilme oluşturan momenttir.

Benzer şekilde M22 momenti eleman yerel eksenlerine göre 1 ekseni etrafında eğilme oluşturan

momenttir. Betonarme sistemlerde M11 momenti 1 yerel ekseni doğrultusunda yerleştirilecek

eğilme donatısının belirlenmesinde, M22 momenti 2 yerel ekseni doğrultusunda yerleştirilecek

eğilme donatısının belirlenmesinde kullanılmaktadır.

3

M112 1

3

2 1M22

91. düğmesine basarak XY düzlemindeki görünüme geçiniz.

92.Hesap şeritlerindeki iç kuvvetleri ekrana getirmek için simgesine veya Display

menüsünde Show Strip Forces seçeneğine tıklayınız.

93. Ekrana gelen ileti kutusunda,

• Load Combination (Yük Kombinasyonu) açılır listesinden 1.4G+1.6Q seçeneğini

seçiniz.

• Component bölümünden Moment seçeneğini seçili duruma getiriniz.

94

• X yönündeki şeritlerdeki eğilme momenti değerlerini görmek için Show Forces For

These Strip Layers bölümünde Layer A seçeneğini seçili duruma getiriniz.

• Ekranda değerlerin yazılmasını sağlamak için Show Values on Diagram kutucuğunu

seçili duruma getiriniz ve sırasıyla Apply ve Close düğmelerine basınız.



95

95.Şeritlerdeki eğilme momentleri şerit genişliğine etkiyen değerler olmakla birlikte, M11 veya

M22 gibi eleman iç kuvvetlerinden elde edilen eğilme momentleri birim genişliğe etkiyen

değerlerdir (birimi kNm/m).

Örneğin Y doğrultusunda C aksı üzerinde 1-2 aksları arasındaki kolon şeridi açıklığında hesap

şeridi eğilme momenti değeri 33.9 kNm, sonlu eleman momet diyagramında bu bölgedeki M22

değerleri ortalama 17 kNm/m dolaylarındadır. Bu şeridin genişliği 2m’dir. Program tarafından

17×2=34 kNm/şerit olarak hesaplanan şerit moment değeri, yukarıda 33.9 kNm olarak

hesaplanan şerit momenti ile yeterli yaklaşıklıktadır.

96

Gerek sonlu eleman çözümünden, gerekse hesap şeritleri eğilme momenti diyagramlarından,

bir doğrutudaki kolon şeritlerinin, diğer doğrultudaki hesap şeritlerine mesnetlik yapmaya

çalıştıkları gözlemlenebilmektedir.

Zımbalama Kontrolü:

96.Menüde Display�� Show Punching Shear Design... seçeneğine veya simgesine

tıklayınız. Bu işlem zımbalama kontrolünü gerçekleştirecektir. Ekrana zımbalama sonucu oluşan

kayma gerilmelerinin kapasite gerilmelerine oranları gelecektir.

1.0’den küçük olan oranlar zımbalama açısından kritik bölgede gerilmenin kapasiteden küçük

kaldığı ve zımbalama güvenliğinin sağlandığını göstermektedir. Değerler kolonlar ve mesnetlerin

olduğu noktalarda yazılmaktadır.

97.C aksı ile 2 aksının kesişim noktasındaki kolonda bu değer 0.7176 olarak hesaplanmıştır. Bu

kolona sağ fare tuşu ile tıklayınız.

98.Ekrana söz konusu kolon için zımbalama hesabı bilgilerini içeren pencere gelecektir.

97

Elde edilen sonucun mertebesini kontrol etmek amacıyla yaklaşık hesap ta yapılabilir.

Bu kolonun 4m×5m’lik bir bölgeden yük aldığı varsayılmaktadır. Zımbalama çevresi kenar

uzunlukları 0.572m (kolon boyutu+ortalama döşeme kalınlığı) olarak belirlenirse, toplam

zımbalama çevresi uzunluğu 2.288m olarak hesaplanır. Hesap yükü p=14.42 kN/m2’dir.

Tasarım zımbalama yükü = ⋅ − ⋅ ⋅ =pdV (4 5 0.572 0.572) 14.42 283.7kN olarak hesaplanır.

Zımbalama dayanımı ise yaklaşık olarak = ⋅ ⋅ ⋅ =prV 1.00 4 572 172 /1000 393kN olarak

hesaplabilir. Bu değer, eğilme etkisi gözönüne alınmadığından güvensiz tarafta kalan bir

değerdir. Mertebe olarak sonuç elde edilmek istendiğinden işleme devam edilecektir. Zımbalama

yükünün dayanıma oranından, = =pd

pr

V 283.70.72

V 393 elde edilir. Bu değer, SAFE programı ile

hesaplanan değere oldukça yakındır.

99.Done düğmesine basarak Design Details penceresini kapatınız.

100.Detaylandırmayı yapmak için düğmesine basınız veya Run menüsünden Run

Detailing seçeneğine tıklayınız. Ekrana gelen ileti kutusunda OK düğmesine basınız.

98



tıklanarak döşeme alt donatılarının çizimi ekrana getirilebilir. Benzer şekilde diğer donatı çizimleri

de ekrandan izlenebilir.

102.Menüde Display��Show Slab Design seçeneğini seçiniz veya düğmesine basınız.

99



o Design Basis açılır listesinden Strip Based seçeneğini seçiniz.

o Display Type açılır listesinden Enveloping Flexural Reinforcement












100

104.Ekranda birim genişlik (1m) için gerekli donatı alanları grafik olarak gösterilecektir.

101

Örnek 4 Plak Dö şeme (Elveri şsiz Yükleme)

A B C D E

1

2

3

AA BB CC DD EE

11

22

33

D4

D3

D1 D2

400X400

4.0m 3.5m 4.0m 4.0m

5.5m

5.5m

500X300

300/500

300mm

300X500

h=250mm

h=140mm

h=120mm h=120mm


1.File menüsünden New Model Seçeneğine tıklayınız veya düğmesine basınız.




kutusunu ekrana getiriniz. Ekrana gelen ileti kutusunda Metric Defaults düğmesine basarak metrik

sistem birimlerinin kullanılmasını sağlayınız. OK düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.

Şekilde verilen döşeme sisteminde elverişsiz yüklemeleri yaparak gerekli donatı alanları belirlenecektir. Malzeme C30/S420 Kirişler: 300/500 Kolonlar 300×500 ve 400×400 Yükler: Kendi ağırlığı dışındaki döşeme yükleri

g (kN/m2)

q (kN/m2)

D1 1.5 3.5 D2 1.5 3.5 D3 1.5 5 D4 1.5 5

102

4.Design Preferences (Boyutlandırmada kullanılacak başlangıç ayarları) bölümünde

Modify/Show (Düzenle/Göster) düğmesine basınız.

5.Ekrana gelen ileti kutusunda Min. Cover Slabs (Beton Örtüsü Değerleri) bölümünü seçiniz.

6.Clear Cover Top (mm) (Üst donatı net beton örtüsü) değerini 20 olarak değiştiriniz.

7.Clear Cover Bottom (mm) (Alt donatı net beton örtüsü) değerini 20 olarak değiştiriniz.

8.Preferred Bar Size (Tercih edilen donatı çapı) değerini 10 olarak düzenleyiniz ve OK


9.Initial Model bölümünde Grid Only seçeneğine tıklayınız.

103




• Grid Spacing bölümünde X Direction kutucuğuna 4, Y Direction kutucuğuna 5.5

yazınız.

11.X yönündeki aks aralıkları eşit olmadığından düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenleme için Edit

Grid... düğmesine basınız.



13.X Grid Data bölümünde B aksının bulunduğu satırdaki uzunlukları 3.5 olarak değiştiriniz ve





16.Ekrana gelen ileti kutusunda C30 seçeneğine tıklayınız ve Modify/Show Material düğmesine

basınız.

104










18.Donatı malzemesini tanımlamak için CSA-G30.18Gr400 adlı malzemeyi seçiniz ve










105





• Slab Material açılır listesinden C30’u seçiniz.


• Thickness kutucuğuna 120 yazınız ve OK düğmesine basınız.

23.Ekrana gelen ileti kutusunda Add Copy of Property düğmesine basınız.

106



• Thickness kutucuğuna 250 yazınız ve OK düğmesine basınız.

25.Ekrana gelen ileti kutusunda Add Copy of Property düğmesine basınız.







• Beam Material açılır listesinden C30’u seçiniz.





o Web Width at Top kutucuğuna 300 yazınız.

o Web Width at Bottom kutucuğuna 300 yazınız.


• Modelde döşemeler de bulunduğundan etkili tabla genişliği program tarafından dolaylı

olarak gözönüne alınmış olacaktır. Boyutlandırma için tabla boyutlarının program

tarafından belirlenmesini sağlamak için Design Property Data bölümünde,





107




• Material açılır listesinden C30’u seçiniz.



seçiniz.






108

31.Ekrana gelen ileti kutusunda yeniden Add New Property düğmesine basınız.


• Material açılır listesinden C30’u seçiniz.



seçiniz.






109




• Wall Material açılır listesinden C30’u seçiniz.

• Thickness kutucuğuna 300 mm yazınız.


Moment kutucuklarını seçili duruma getiriniz ve 2 kez OK düğmesine basınız.

34.Menüde Draw��Draw Rectangular Slabs/Areas seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

35.Ekrana gelen Draw Rectangular Slabs/Areas ileti kutusunda,


• Property bölümünden D120’yi seçiniz.

36.A-2 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak B-3 aks kesişim

noktasına tıklayınız.

110

37.B-2 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak C-3 aks kesişim


38.Ekrandaki Draw Rectangular Slabs/Areas ileti kutusunda Property bölümünden D140’ı

seçiniz.

39.A-1 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak C-2 aks kesişim


40.Ekrandaki Draw Rectangular Slabs/Areas ileti kutusunda Property bölümünden D250’yi

seçiniz.

41.C-1 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak E-3 aks kesişim



43.3 Aksı üzerindeki 4 noktayı pencere içine alarak seçiniz.

44.Menüde Edit��Move Points/Lines/Areas... seçeneğine tıklayınız.

45.Ekrana gelen ileti kutusunda Delta Y kutucuğuna 0.15 (m) yazınız ve OK düğmesine basınız.

111

46.1 Aksı üzerindeki 3 noktayı pencere içine alarak seçiniz.


48.Ekrana gelen ileti kutusunda Delta Y kutucuğuna -0.15 (m) yazınız ve OK düğmesine basınız.

49.A Aksı üzerindeki 3 noktayı pencere içine alarak seçiniz.


51.Ekrana gelen ileti kutusunda Delta X kutucuğuna -0.15 (m), Delta Y kutucuğuna 0 yazınız ve


52.E Aksı üzerindeki 2 noktayı pencere içine alarak seçiniz.

53.Menüde Edit��Move Points/Lines/Edges... seçeneğine tıklayınız.

54.Ekrana gelen ileti kutusunda Delta X kutucuğuna 0.15 (m) yazınız ve OK düğmesine basınız.

55.Menüde View��Set Display Options seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.

56.Ekrana gelen ileti kutusunda Items Present In View bölümünde Slab (Area) kutucuğunu

seçili durumdan çıkarınız ve OK düğmesine basınız. Bu işlem ekranda döşemelerin görünmemesini

sağlayacaktır.

57.Menüde Draw��Draw Beams/Lines seçeneğini seçiniz.

58.A aksı üzerinde sırasıyla 1, 2 ve 3 aksları ile kesişim noktalarına tıklayınız. Fare sağ düğmesine

tıklayarak çizimi geçici olarak durdurunuz.

59.B aksı üzerinde sırasıyla 2 ve 3 aksları ile kesişim noktalarına tıklayınız. Fare sağ düğmesine


60.3 aksı üzerinde sırasıyla B, C, D ve E aksları ile kesişim noktalarına tıklayınız. Fare sağ

düğmesine tıklayarak çizimi geçici olarak durdurunuz.

112

61.1 aksı üzerinde sırasıyla A, C ve D aksları ile kesişim noktalarına tıklayınız. Fare sağ düğmesine


62.2 aksı üzerinde sırasıyla A, B ve C aksları ile kesişim noktalarına tıklayınız. Fare sağ düğmesine


63.C aksı üzerinde sırasıyla 1, 2 ve 3 aksları ile kesişim noktalarına tıklayınız. Fare sağ düğmesine


64.E aksı üzerinde sırasıyla 1, 2 ve 3 aksları ile kesişim noktalarına tıklayınız. Fare sağ düğmesine




67.Ekrana gelen ileti kutusunda Items Present In View bölümünde Slab (Area) kutucuğunu

seçili duruma getiriniz, Beam (Line) kutucuğunu seçili durumdan çıkarınız ve OK düğmesine

basınız.

68. simgesine basınız ve A-B aksları ile 3 aksının bulunduğu bölgeyi içine alan pencere çizerek

görünümü büyütünüz.

69.Menüde Draw��Draw Walls seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

70.Ekrana gelen ileti kutusunda Plan Offset Normal (m) kutucuğuna -0.15 (m) yazınız. Bu

işlem perdenin çizim için belirlenen noktalara göre 0.15 m dışmerkezliğe sahip olarak yerleştiğini

belirtmektedir.

71.Döşemenin sol üst köşesine tıklayınız ve fareyi sağa doğru hareket ettiriniz. Perdenin diğer

noktası belirlenirken, program perde görünümünü ve uzunluğunu ekranda göstermektedir.

72.Perdenin ikinci noktasını belirtmek için çizim ekranının sol altındaki veri giriş kutucukları

kullanılacaktır. Burada uznluk ve açı bilgileri girilerek perde kesitinin yerleşimi yapılabilmektedir.

Uzunluk olarak 4.3 (m) açı olarak 0 (derece) giriniz ve klavyede Enter tuşuna basınız.

113


74. simgesine tıklayarak tüm görünümü ekrana getiriniz.

75.Bir önceki adımda oluşturulan perdeyi pencere içine alarak seçili duruma getiriniz. Ekranın sol

altında 6 Points, 1 Areas, 4 Edges selected yazmalıdır.

76.Menüde Edit��Replicate... seçeneğini seçiniz. Ekrana gelen ileti kutusunda

• Increment, dx kutucuğuna 11.5

• Increment, dy kutucuğuna -11

• Number of Increments kutucuğuna 1 yazınız ve OK düğmesine basınız.


78.Ekrana gelen ileti kutusunda Items Present In View bölümünde Wall/Ramp Below

(Area) kutucuğunu seçili durumdan çıkarınız ve OK düğmesine basınız.

114

79.Menüde Menüde Draw��Draw Columns seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.

80.Ekrana gelen Draw Columns ileti kutusunda,

• Property Below açılır listesinden C300X500 seçeneğini seçiniz.

• Cardinal Point açılır listesinden 2 (box edge midpoint) seçeneğini seçiniz.

• A aksı ile 2 aksının kesişim noktasına yakın döşeme kenar noktasına tıklayarak kolonu

oluşturunuz.

81.Draw Columns ileti kutusunda,

• Cardinal Point açılır listesinden 1 (box corner) seçeneğini seçiniz.

• A aksı ile 1 aksının kesişim noktasına yakın döşeme köşe noktasına tıklayarak kolonu

oluşturunuz.



• C aksı ile 1 aksının kesişim noktasına yakın döşeme kenar noktasına tıklayarak kolonu

oluşturunuz.


• Cardinal Point açılır listesinden 10 (centroid) seçeneğini seçiniz.

• B ve C aksları ile 2 aksının kesişim noktalarına tıklayarak kolonları oluşturunuz.



• C aksı ile 3 aksının kesişim noktasına yakın döşeme kenar noktasına tıklayarak kolonu

oluşturunuz.


115

• Cardinal Point açılır listesinden 9 (box corner) seçeneğini seçiniz.

• E aksı ile 3 aksının kesişim noktasına yakın döşeme köşe noktasına tıklayarak kolonu

oluşturunuz.



• D aksı ile 3 aksının kesişim noktasına yakın döşeme kenar noktasına tıklayarak kolonu

oluşturunuz.



• E aksı ile 2 aksının kesişim noktasına yakın döşeme kenar noktasına tıklayarak kolonu

oluşturunuz.

88.Menüde View��Show Grids seçeneğini seçiniz ve gridlerin tekrar görünmesini sağlayınız.


• Property Below açılır listesinden C400X400 seçeneğini seçiniz.

• Cardinal Point açılır listesinden 10 (centroid) seçeneğini seçiniz.

• D aksı ile 2 aksının kesişim noktasına tıklayarak kolonu oluşturunuz.



92.Ekrana gelen ileti kutusunda sırasıyla Reset Defaults ve OK düğmelerine basınız.

93.C aksı ile 2 aksı üzerindeki kolonu pencere içine alarak seçili duruma getiriniz.

94.Menüde Assign��Column/Brace Data��Local Axis seçeneğine tıklayınız.

95.Ekrana gelen ileti kutusunda Angle kutucuğuna 90 yazınız ve OK düğmesine basınız.




• DEAD yazısına çift tıklayın ve G olarak yükleme adını değiştiriniz.

116

• LIVE yazısına çift tıklayınız ve yükleme adını Q1 olarak değiştiriniz, Type bölümünde

ise yük türünü PATTERN LIVE olarak düzenleyiniz.

• Add Load Pattern düğmesine basınız. Yükleme adını Q2 olarak değiştiriniz ve Type

bölümünde yük türünü PATTERN LIVE olarak düzenleyiniz.

• Add Load Pattern düğmesine basınız. Yükleme adını Q3 olarak değiştiriniz ve Type

bölümünde yük türünü PATTERN LIVE olarak düzenleyiniz.

• Add Load Pattern düğmesine basınız. Yükleme adını Q4 olarak değiştiriniz. Type

bölümünde yük türünü PATTERN LIVE olarak düzenleyiniz ve OK düğmesine basınız.





• LIVE yazısına çift tıklayınız ve ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name

kutucuğuna Q1 yazarak adını değiştiriniz ve 2 kez OK düğmesine basınız.


101.Ekrana gelen ileti kutusunda Slab (Area), Wall/Ramp Below (Area), Beam (Line),

Column/Brace Below (Line) kutucuklarını seçili durumdan çıkarınız ve OK düğmesine basınız.

117

102.Elverişsiz yüklemeleri tanımlamak için döşeme üzerlerinde Panel adı verilen bölgeler

tanımlanmalıdır. Bu amaçla menüde Draw��Draw Rectangular Slabs/Areas seçeneğine

tıklayınız veya simgesine tıklayınız.

103.Ekrana gelen Draw Rectangular Slabs/Areas ileti kutusunda,


• Property bölümünden NONE seçeneğini seçiniz.

104.A-2 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak B-3 aks kesişim


105.B-2 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak C-3 aks kesişim


106.A-1 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak C-2 aks kesişim


107.C-1 aks kesişim noktasına tıklayınız ve fare sol düğmesine basılı tutarak E-3 aks kesişim



109.A-B ve 2-3 aksları arasında kalan ilk panelin üzerine tıklayarak seçiniz.



• Load Pattern Name bölümünde Q1 yüklemesini seçiniz.



118

112.B-C ve 2-3 aksları arasında kalan panelin üzerine tıklayarak seçiniz.




• Direction açılır listesinden Gravity seçeneğini seçiniz


115.A-C ve 1-2 aksları arasında kalan panelin üzerine tıklayarak seçiniz.





• Uniform Load kutucuğuna 5 (kN/m2) değerini yazınız ve OK düğmesine basınız.

118.C-E ve 1-3 aksları arasında kalan panelin üzerine tıklayarak seçiniz.





• Uniform Load kutucuğuna 5 (kN/m2) değerini yazınız ve OK düğmesine basınız.


122.Ekrana gelen ileti kutusunda sırasıyla Reset Defaults ve OK düğmelerine basınız.

123.Menüde Select��Select��Properties��Slab Properties... seçeneğini seçiniz.

124.Ekrana gelen ileti kutusunda D120, D140, D250 kesitlerini fare sol tuşu basılı tutularak seçiniz


119







128.Ekrana gelen ileti kutusunda Add Default Design Combos... düğmesine basarak program

tarafından ilgili yönetmeliğe ait hazır yük kombinasyonlarının oluşturulmasını sağlayın.

129.Ekrana gelen ileti kutusunda PATTCOMBO0 dışındaki tüm yük birleşimlerini seçiniz ve

Delete Combo düğmesine basarak bu yük birleşimlerini siliniz.

130.Modify/Show Combo... düğmesine basarak PATTCOMBO0 yük birleşimine ait içeriği

ekrana getiriniz.

120

131.Cancel düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.

132.Add New Combo... düğmesine basınız.




• PATTCOMBO0 yüklemesinin Scale Factor değerini 1.6 olarak değiştiriniz.

• Load Name kolonunda ikinci satırda G yüklemesini seçiniz.




121










122











basınız.



123

138.Analizin tamamlanmasından sonra ekrana renk ölçeği şeklinde G yüklemesine ait

şekildeğiştirmiş durum bilgileri gelecektir.

139. düğmesine basarak 3 boyutlu görünümü ekrana getiriniz.

140.Menüde Display��Show Loads... seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.


• Load Pattern Name açılır listesinden Q1 seçiniz.

• Load Type bölümünde Analysis Model Loads seçeneğini seçiniz.

• Ekranda yük değerlerinin yazılmasını sağlamak için Show Loading Values

kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine basınız.

124

142.Ekranın sağ alt bölümündeki düğmelerini kullanarak diğer yüklemeler arasında

geçiş yapılabilir.

143.Menüde Options��Windows��Four seçeneğine tıklayarak ekranda dört pencere

görünümünü sağlayınız.

144.Sol üst pencereye tıklayarak aktif hale getiriniz.

145.Menüde Display��Show Deformed Shape... seçeneğini seçiniz veya simgesine

tıklayınız.


• Load Case açılır listesinden Q1 seçiniz.

• Sırasıyla Apply ve Close düğmelerine basınız. Ekranda Q1 yüklemesine ait

şekildeğiştirmiş durum gösterilecektir.

147.Sırasıyla diğer pencerelerde Q2, Q3 ve Q4 yüklemelerine ait şekildeğiştirmiş durum

incelenebilir.

125

148.Menüde Options��Windows��One seçeneğine tıklayarak ekranda tek bir pencerenin

görünmesini sağlayınız





• Load Combination bölümünden 1.4G+1.6Q seçeneğine tıklayınız.

• Component (Bileşen) bölümünde M11 seçeneğini seçili duruma getiriniz ve önce

Apply sonra Close düğmesine basınız.

152.Ekrana gelen renk ölçeği olarak gösterilen sonlu eleman çözümü, döşeme sisteminin X

doğrultusundaki eğilme momenti değişimini göstermektedir. Gösterilen sonuçlar birim genişliğe

etkiyen moment değerleridir. Fare döşeme üzerinde gezdirilerek moment değerleri döşeme üzerinde

ve ekranın sol alt köşesinde görülebilir. Fare ilgili ekranda döşeme dışında bir noktaya getirildiğinde

ekranın sol altında en büyük ve en küçük moment değerleri ile bunların oluştuğu yerin koordinatları

da bilgi olarak verilmektedir.

126

153.Y yönündeki birim genişliğe etkiyen eğilme momenti değişimini ekranda göstermek için

yeniden simgesine veya Display �� Show Slab Forces / Stresses... seçeneğine

tıklayınız.


• Load Combination bölümünden 1.4G+1.6Q seçeneğine tıklayınız.






127

157.Bu örnek için detaylandırmada hesap şeritleri (strip) yerine sonlu eleman çözümünün

kullanılması tercih edileceğinden şerit tanımı yapılmamıştır. Bu nedenle, ekrana bir uyarı mesajı

çıkacaktır. Bu ileti mesajında OK düğmesine basarak detaylandırmaya geçiniz.

158.Menüde Display��Show Slab Design seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.



o Design Basis açılır listesinden Finite Element Based seçeneğini seçiniz.

128



• Reinforcing Direction and Location bölümünde Direction 1 – Bottom Rebar

seçeneğini seçiniz ve sırasıyla Apply ve Close düğmelerine basınız.

160.Ekranda X yönünde birim genişlik için gerekli donatı alanları renk ölçeği olarak gösterilecektir.

Md=13.7 kNm, b=1.0m, h=0.14m ve Malzeme C25/S420 olarak hesap yapılırsa gerekli çekme

donatısı alanı As=355 mm2 olarak elde edilmektedir. Bu değer ile SAFE programı ile hesaplanan

399mm2 değeri birbirine yakındır.

161.D aksı ile 2 aksının kesiştiği kolon için zımbalama kontrolü yapılması gerekmektedir. Diğer

kolonlar, kirişler ile bağlı olduğundan bu elemanlarda zımbalama kontrolüne gerek yoktur. Menüde

Display�� Show Punching Shear Design... seçeneğine veya simgesine tıklayınız. Bu işlem

zımbalama kontrolünü gerçekleştirecektir. Ekrana zımbalama sonucu oluşan kayma gerilmelerinin

kapasite gerilmelerine oranları gelecektir. 1.0’den küçük oranlar zımbalama açısından kritik

bölgelerdeki kayma gerilmelerinin, kayma kapasitelerinden küçük kaldığını ve zımbalama

güvenliğinin sağlandığını göstermektedir.

Not: N/C (Not Calculated), ilgili noktada zımbalama güvenliği kontrolünün yapılmadığı anlamına

gelmektedir.

129

Örnek 5 Elastik Zemine Oturan Sürekli Temel

N1

1M

N2

2M

1.25 6.0 1.258.50m

1.40m

0.40m

1

A B

400x400 400x400

0.70m

0.70m

Malzeme C30 Ec=3.2×107 kN/m2 Zemin yatak katsayısı Ko=20000kN/m3

Zemin grubu (C)

Yükleme N1 [kN] N2 [kN] M1 [kNm] M2 [kNm]

G 382.6 428.6 35.6 47.9

Q 154.0 263.4 22.7 32.5

E -106.3 121.8 57.4 65.9

Verilen yüklemeler altında, elastik zemine oturan sürekli temelin hesabı yapılacaktır.


1.File menüsünden New Model Seçeneğine tıklayınız veya düğmesine basınız.



130

3.Units (Birimler) düğmesine basarak birimlerin ayarlanacağı ileti kutusunu ekrana getiriniz ve

ekrana gelen ileti kutusunda Metric Defaults düğmesine basarak metrik sistem birimlerinin

kullanılmasını sağlayınız. Daha sonra OK düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.

4.Initial Model bölümünde Combined Footing (Birleştirilmiş temel, sürekli temel) seçeneğine

tıklayınız.


• Along X Direction bölümünde,

o Left Edge Distance kutucuğuna 1.25

o Right Edge Distance kutucuğuna 1.25

• Along Y Direction bölümünde,

o Top Edge Distance kutucuğuna 0.7

o Bottom Edge Distance kutucuğuna 0.7 yazınız.

• Load Spacing and Size bölümünde,

o X Direction kutucuğunu seçili duruma getiriniz.

o Spacing kutucuğuna 6

o Load Size (square) kutucuğuna 400 yazınız.

• Load Values Load 1 bölümünde,

o P (Dead) kutucuğuna 382.6

131

o P (Live) kutucuğuna 154

o My (Dead) kutucuğuna 35.6

o My (Live) kutucuğuna 22.7

• Load Values Load 2 bölümünde,

o P (Dead) kutucuğuna 428.6

o P (Live) kutucuğuna 263.4

o My (Dead) kutucuğuna 47.9

o My (Live) kutucuğuna 32.5 değerlerini yazınız.

• Properties bölümünde,

o Footing Thickness kutucuğuna 400

o Subgrade Modulus kutucuğuna 20000 yazınız ve OK düğmesine basınız.

6.Ekrana aşağıdakine benzer bir görüntü gelecektir.



8.Ekrana gelen ileti kutusunda C30 seçeneğine tıklayınız ve Modify/Show Material düğmesine

basınız.






132

• Coefficient of Thermal Expansion, A kutucuğuna 1E-5 yazınız.



10.Donatı malzemesini tanımlamak için CSA-G30.18Gr400 malzeme adını seçiniz ve










133


13.Ekrana gelen ileti kutusunda FOOTING seçneğine tıklayınız ve Modify/Show Property



• Property Name kutucuğuna TEMEL yazınız.

• Slab Material açılır listesinden C30’u seçiniz.

• Analyses Property Data bölümünde Type açılır listesinden Footing ve Thickness

kutucuğunda 400 yazmaktadır. Bu değer, başlangıçta sürekli temel şablonu

kullanılarak girilen bilgilere göre program tarafında otomatik olarak tanımlanmıştır.

• OK düğmesine basınız.

134

15.Ekrana gelen ileti kutusunda TEMEL kesitine ek olarak STIFF adında bir kesit tanımı da

bulunmaktadır. Bu kesit program tarafından kolon yüklerinin etkitileceği bölgede kullanılacak rijit bir

kesit özelliği olarak oluşturulmuştur. İstenirse Modify/Show Property... düğmesine basarak kesit

özellikleri incelenebilir. OK düğmesine basarak kesit tanımlama işlemini tamamlayınız.

16.Temel üzerinde farenin sağ tuşuna basınız.

17.Ekrana temel bilgilerini içeren ileti kutusu gelecektir. Temelin zemin özelliği (Soil Property)

olarak SOIL1 adında zemin özelliği kullanılmaktadır. Bu özellik başlangıçta sürekli temel şablonu

kullanılarak verilen bilgilerden zemin yatak katsayısı değerini içermektedir. OK düğmesine basarak

ileti kutusunu kapatınız.

18.Zemin özelliğini değiştirmek veya incelenmek isterseniz, menüde Define��Soil Subgrade

Properties... seçeneğini seçiniz.

135

19.Ekrana gelen ileti kutusunda SOIL1 özelliğini seçerek Modify/Show Property... düğmesine

basınız.

20.Ekrana gelen ileti kutusundaki Subgrade Modulus değeri zeminin yatak katsayısıdır. 2 kez

OK düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.





• LIVE yazısına çift tıklayınız ve Q olarak yükleme adını değiştiriniz.

• Add Load Pattern düğmesine basınız. Yükleme adını E olarak değiştiriniz, Type

bölümünde yükleme türünü QUAKE olarak düzenleyiniz ve OK düğmesine basınız.




kutucuğuna G yazarak adını değiştiriniz.



136

25.A aksı ile 1 aksının kesiştiği noktaya tıklayarak bu noktayı seçili duruma getiriniz.

26.Menüde Assign��Load Data��Point Loads seçeneğine tıklayınız.


• Name açılır listesinden E seçeneğini seçiniz.

• Gravity (-Z) kutucuğuna -106.3 yazınız.

• My kutucuğuna 57.4 yazınız ve OK düğmesine basınız.

28.B aksı ile 1 aksının kesiştiği noktaya tıklayarak bu noktayı seçili duruma getiriniz.

29.Menüde Assign��Load Data��Point Loads seçeneğine tıklayınız.


• Name açılır listesinden E seçeneğini seçiniz.

• Gravity (-Z) kutucuğuna 121.8 yazınız.

• My kutucuğuna 65.9 yazınız ve OK düğmesine basınız.

31.Etkitilen yükleri kontrol etmek amacıyla simgesine basarak 3 boyutlu görünümü ekrana

getiriniz.

137













• Load Combination Name kutucuğuna G+Q yazınız.


• Load Name bölümünde G yüklemesinin Scale Factor değerini 1 olarak değiştiriniz.


• Scale Factor değerini 1 olarak düzenleyiniz.

37.Design Selection bölümünde Strengh (Ultimate) kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK




• Load Combination Name kutucuğuna G+Q+E yazınız.





• Load Name kolonunda üçüncü satırda E yüklemesini seçiniz.


138





• Load Combination Name kutucuğuna G+Q-E yazınız.




• Load Name kolonunda üçüncü satırda E yüklemesini seçiniz.

• Scale Factor değerini -1 olarak düzenleyiniz.


getirinizve 2 kez OK düğmesine basınız.

139

42.Menüde Run��Automatic Slab Mesh Options... seçeneğini seçiniz. Bu seçenek ile













140

o Preferred Bar Size kutucuğuna 16 yazınız ve OK düğmesine basınız.





47.Menüde Display��Show Reaction Forces... seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.


• Load Combination açılır listesinden G+Q seçeneğini seçiniz.

• Type of Reactions bölümünde Soil Pressures seçeneğini seçiniz.


141

49.Seçilen boyutların uygun olması için ekrana gelen pencerede mutlak değerce en büyük zemin

gerilmesinin, zeminin güvenlik gerilmesinden küçük olması gerekmektedir. Ekranın sol altında zemin

gerilmesi değeri olarak Max=-62.75 kN/m2 ve Min=-221.39 kN/m2 yazmaktadır. En büyük değer

olan 221.39kN/m2, zeminin güvenlik gerilmesi olan 250 kN/m2’den küçüktür. Ayrıca, en küçük

gerilme pozitif değerli olmadığından zeminde ayrılma ortaya çıkmadığı görülmektedir. Zeminde

ayrılma (zemin gerilmesinin çekme olarak hesaplanması durumu) olması durumunda, çözülen

problem doğrusal olmayan problem haline dönüşmekte ve ardışık çözüm gerektirmektedir. SAFE

programı bu tür sistemlerin de çözümünü yapabilmektedir. Bu örnekte böyle bir durum ortaya

çıkmadığından doğrusal çözüm sonuçları ile devam edilecektir.

50.Ekranın sağ alt bölümündeki düğmelerini kullanarak G+Q+E ve G+Q-E yük

birleşimlerinde de zemin güvenlik gerilmesinin aşılıp aşılmadığı kontrol edilmelidir.

Not: Deprem Yönetmeliği 2007’ye göre bölüm 6.3.2.1’de temel zemini olarak (A), (B) ve (C)

gruplarına giren zeminlerde, statik yüklere göre tanımlanan zemin güvenlik gerilmesinin deprem

durumunda en fazla %50 arttırılabileceği belirtilmektedir.

51. düğmesine basarak plan görünümünü ekrana getiriniz.

142

52.Modeli oluşturmaya şablon kullanılarak başlandığından hesap şeritlerini program otomatik

olarak oluşturmaktadır. Hesap şeritlerindeki iç kuvvetleri ekrana getirmek için simgesine

veya Display menüsünde Show Strip Forces seçeneğine tıklayınız.

53. Ekrana gelen ileti kutusunda,

• Load Combination (Yük Kombinasyonu) açılır listesinden 1.4G+1.6Q’yu seçiniz.


• X yönündeki şeritlerdeki eğilme momenti değerlerini göstermek için Show Forces

For These Strip Layers bölümünde Layer A seçeneğini seçili duruma getiriniz

• Show Values on Diagram kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve sırasıyla Apply ve


54.Ekrana 1.4G+1.6Q tüklemesinde X yönündeki moment diyagramı gelecektir.





143



o Design Basis açılır listesinden Strip Based seçeneğini,





o Show Bottom Rebar (Alt donatıyı göster) seçeneklerini seçiniz

• Reinforcing Display Type bölümünde Show Total Rebar Area for Strip







144

59.Ekranda X yönünde donatı alanı/şerit genişliği değerleri gösterilecektir.

60.Md=397 kNm, b=1.4m, h=0.40m, d’=0.06m ve Malzeme C30/S420 olarak temel kesitinin

hesabı yapılırsa gerekli çekme donatısı alanı As=3482mm2 olarak elde edilmektedir. Bu değer ile

SAFE programı ile hesaplanan 3580mm2 değeri birbirine yakın mertebededir.



• Reinforcing Display Type bölümünde Show Number of Bars of Size seçeneğini

seçiniz.

• Top Bar Size açılır listesinden 16 seçeneğini, Bottom Bar Size açılır listesinden 16


63.Ekrana X doğrultusunda gerekli donatı adet ve çap bilgileri gelecektir. (18-16, 18 adet φ16

donatı anlamındadır)

145

Örnek 6: Kalıp Planı Çizimi Üzerinden Hesap Modeli Oluşturulması

Dwg veya dxf uzantılı dosya oluşturabilen bir çizim programı kullanılarak kalıp planı hazırlanmış ise bu dosya SAFE programında alt katman olarak kullanılarak hesap modeli hızlı bir şekilde oluşturulabilmektedir. Bu örnekte, yukarıdaki şekilde gösterilen kalıp planı çiziminin SAFE programına aktarılması ve hesap modelinin oluşturulması aşamaları açıklanacaktır.

Çizimin SAFE Programına Akatarılması ve Sistem Modelinin Oluşturulması:

1.SAFE programını çalıştırınız.

2.File menüsünden Import��.DXF/.DWG Architectural Plan... seçeneğini seçiniz.

3.Ekrana gelen ileti kutusunu kullanarak çizimin bulunduğu dosyayı açınız.

146

4.Aktarılan çizim oluşturulurken uzunluk birimi olarak cm kullanılmış olduğundan, ekrana gelen

Architectural Plan Import ileti kutusunda CAD Drawing Units açılır listesinde cm seçeneğini

seçiniz ve OK düğmesine basınız.

5.Ekrana, aktarılan çizim görünümü gelecektir. Önceden hazırlanmış çizimlerdeki perde, kolon,

döşeme ve boşlukların, kapalı çoklu çizgi (polyline) komutu kullanılarak çizilmiş olması

gerekmektedir. Farklı elemanların farklı katmanlarda çizilmesi de çalışmayı kolaylaştıracaktır.

6.İlk olarak kolonlar oluşturulacaktır. Menüde Options��Architectural Plan Options...


147

7.Ekrana gelen ileti kutusunda önce Deselect All düğmesine basınız, daha sonra COLUMN

katmanında Visibility kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine basınız.

8.Ekranda yalnızca kolonlar görünecektir. simgesine 3 kez kez tıklayarak daha uzaktan bir

görünümü ekrana getiriniz.

9.Hesap modelindeki perdelerin oluşturulması için menüde Draw��Draw Columns seçeneğine


10.Klavyede Shift tuşuna basılı tutarak tüm kolonları pencere içine alınız ve hesap modelindeki

kolonlarını oluşturunuz.

11.Klavyede Esc tuşuna basarak kolon oluşturma işlemini tamamlayınız.

12.Menüde Options��Architectural Plan Options... seçeneğine tıklayınız.

13.Ekrana gelen ileti kutusunda önce Deselect All düğmesine basınız, daha sonra WALL


148

14.Ekranda kolonlar ile birlikte WALL katmanındaki perde dış çizgileri görünecektir. simgesine

bir kaç kez tıklayarak perdelere daha yakın bir görünümü ekrana getiriniz.

15.Hesap modeli için perdelerin oluşturulması için menüde Draw��Draw Walls seçeneğini seçiniz


16.Klavyede Shift tuşuna basılı tutarak perdeleri pencere içine alınız. Her bir perdeyi teker teker

pencere içine almak, daha kontrollü bir hesap modeli elemanı oluşturmayı sağlayacaktır.

17.Klavyede Esc tuşuna basarak perde oluşturma işlemini tamamlayınız.


19.Ekrana gelen ileti kutusunda önce Deselect All düğmesine basınız, daha sonra SLAB


20. simgesine basarak normal görünümü ekrana getiriniz.

21.Ekranda kolonlar, perdeler ile birlikte SLAB katmanındaki döşeme dış çizgileri görünecektir.

22.Hesap modelindeki perdelerin oluşturulması için menüde Draw��Draw Slabs/Areas

seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.

149

23.Klavyede Shift tuşuna basılı tutarak fare imlecini döşeme sınır çizgisi üzerine getiriniz. Döşeme

dış çizgisi kalınlaşıp ekranda Arch. Area yazısı çıktığında farenin sağ tuşuna basınız.

24.Ekrana gelen menüde Add SAFE Area seçeneğini seçiniz.

25.Klavyede Esc tuşuna basarak döşeme oluşturma işlemini tamamlayınız.


150

27.Ekrana gelen ileti kutusunda önce Deselect All düğmesine basınız, daha sonra OPENING


28.Hesap modelinde boşlukların oluşturulması için menüde Draw��Draw Slabs/Areas

seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.

29.Ekrana gelen ileti kutusunda Type of Object açılır listesinden Opening seçeneğini seçiniz.

30.Klavyede Shift tuşuna basılı tutarak fare imlecini boşluk sınır çizgisi üzerine getiriniz. Döşeme

dış çizgisi kalınlaşıp ekranda Arch. Area yazısı çıktığında fare sağ tuşuna basınız.

31.Ekrana gelen menüde Add SAFE Area seçeneğini seçiniz.

32.Benzer işlemi tüm döşeme boşluğu alanları üzerinde tekrarlayınız.

33.Klavyede Esc tuşuna basarak boşluk oluşturma işlemini tamamlayınız.


35.Ekrana gelen ileti kutusunda önce Deselect All düğmesine basınız, daha sonra AKS


151

36.Gridlerin oluşturulması için menüde Draw��Draw Grids seçeneğini seçiniz veya

simgesine tıklayınız.

37.Klavyede Shift tuşuna basılı tutarak tüm modeli pencere içine alınız ve grid çizgilerini

oluşturunuz.

38.Klavyede Esc tuşuna basarak grid oluşturma işlemini tamamlayınız.

39. simgesine basarak Set Display Options ileti kutusunu ekrana getiriniz. Bu ileti

kutusunda Options bölümünde kutucuğunu seçili durumdan çıkarınız ve OK


40. simgesine basarak 3 boyutlu görünümü ekrana getiriniz.

41. simgesine basarak Set Display Options ileti kutusunu ekrana getiriniz. Bu ileti

kutusunda Options bölümünde Extrude View kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK


42.Bu aşamadan sonra malzeme özellikleri ve yüklemeler düzenlenebilir ve hesap modeli çözüme

hazır duruma getirilebilir.

152

Örnek 7: ETABS Programından Dö şeme Bilgisi Aktarılması

Herhangi bir binanın döşeme ve temel bilgileri, CSI firmasının bina türü sistemlerin çözümü için geliştirdiği ETABS programından, daha ayrıntılı çözüm ve detaylandırma amacıyla SAFE programına aktarılabilmektedir. Bu örnekte aşağıdaki şeklilde ETABS programındaki hesap modeli gösterilen binaya ait tipik bir kat ve temel sisteminin SAFE programına nasıl aktarılacağı açıklanacaktır.

ETABS Programından Veri Akatarılması ve Sistem Modelinin Oluşturulması:

1.ETABS programında modelin oluşturulması ve çözümün yapılması işleminden sonra menüde

File��Export��Save Story as SAFE v12 .f2k Text File... seçeneğine tıklayınız.

2.Ekrana gelen SAFE V12 Export Options ileti kutusunda,

• Story to Export açılır listesinden STORY1 seçeneğini seçiniz. Bu durumda, birinci

kat döşemesi SAFE programına aktarılacaktır.

153

• SAFE programında yalnzıca döşemenin düşey yük hesabı yapılması amaçlandığından

Export Floor Loads Only seçeneğini seçiniz.

• Aktarılacak yüklemeleri seçmek için Load Cases to Export bölümünde Select Cases

düğmesine basınız ve ekrana gelen ileti kutusunda G ve Q yüklemelerini seçiniz.

• 2 kez OK düğmesine basınız ve ekrana gelen ileti kutusunda dosyaya bir ad vererek

kaydediniz.

3.Dosyayı kaydettikten sonra SAFE pogramını çalıştırınız.

4.File menüsünden Import��SAFE .F2K File... seçeneğini seçiniz.

5.Ekrana gelen ileti kutusunu kullanarak kaydedilen dosyayı açınız.

154

6.Aktarılan bilgiler ile SAFE hesap modeli otomatik olarak oluşturulacaktır.

7.Menüde Define��Materials (Malzeme) seçeneğine tıklayınız.

8.Ekrana gelen ileti kutusunda Materials bölümünde MAT1 seçeneğine tıklayınız ve Modify/Show

Material düğmesine basınız.



• Material Display Color (Malzeme gösterim rengi) bölümünde Change

düğmesine basarak malzeme için bir gösterim rengi seçiniz ve 2 kez OK düğmesine

basınız.

155

10.Ekrana gelen ileti kutusunda Materials bölümünde MAT2 seçeneğine tıklayınız ve

Modify/Show Material düğmesine basınız.


• Material Name kutucuğuna S420


• Minimum Tensile Stress, Fu kutucuğuna 365 (N/mm2) yazınız ve 2 kez OK


12. simgesine basarak 3 boyutlu görünümü ekrana getiriniz.

156

13. simgesine basarak Set Display Options ileti kutusunu ekrana getiriniz. Bu ileti kutusunda

View by Colors of: bölümünde Material Properties kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK

düğmesine basınız. Bu işlem, ekranda elemanların kullandıkları malzeme özelliği renkleriyle

gösterimini sağlamaktadır. Tüm elemanların C25 malzeme özelliği renginde olup olmadığını

kontrol ediniz.

14.Menüde File��Save seçeneğini seçerek veya simgesine tıklayarak dosyaya uygun bir ad

veriniz ve kaydediniz.


16.Döşeme üzerine sağ fare tuşuyla tıklayarak bilgi penceresini ekrana getiriniz.

17.Ekrana gelen ileti kutusunda Loads sekmesine tıklayınız. G ve Q yüklemelerinde döşemeye

etkiyen yük bilgileri gösterilecektir. OK düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.

18.SAFE programı grid çizgilerini esas alarak elverişsiz yüklemelerin otomatik olarak tanımlanmasına

olanak sağlamaktadır. Bu amaçla ETABS programından aktarılan grid bilgileri her bir döşemenin

sınırlarından geçecek şekilde düzenlenecektir.

19.Çalışma ekranının boş bir alanında fare sağ tuşuna basarak açılan menüde Add/Modify Grids...


20.Ekrana gelen ileti kutusunda Modify/Show System... düğmesine basınız.

21.X Grid Data bölümünde C aksının bulunduğu satırı seçili duruma getiriniz. (C yazan hücrenin

solundaki bölüme tıklayarak tüm satır seçili duruma getirilebilir.)

157

22.Klavyede Delete düğmesine basarak bu aksın silinmesini sağlayın.

23.Benzer silme işlemini X Grid Data bölümünde E yazan, Y Grid Data bölümünde 2 ve 4 yazan

satırlara da uygulayınız.

24.X Grid Data bölümünde Grid ID kolonunda aks adlarını sırasıyla A, B, C, D ; Y Grid Data

bölümünde Grid ID kolonunda aks adlarını sırasıyla 1, 2, 3, 4 olarak düzenleyiniz ve 2 kez OK



26.Ekrana gelen ileti kutusunda Load kolonununda sol fare tuşunu basılı tutarak EXP ve EYN

arasında fareyi sürükleyiniz. Bu dört yükleme seçili duruma geldikten sonra Delete Load Pattern

düğmesine basarak siliniz. Silinen yüklemeler ETABS programında tüm binanın yatay yük hesabı

için tanımlanmış yüklemelerdir.

27.Add Load Pattern düğmesine basarak yeni bir yükleme oluşturunuz. Yükleme adını

QELVERISSIZ, türünü (Type) AUTO PATTERN LIVE olarak düzenleyiniz. OK düğmesine

basarak ileti kutusunu kapatınız.

158

28.Menüde Define��Load Cases... seçeneğini seçiniz.

29.Ekrana gelen ileti kutusunda, elverişsiz yükleme için programın türü Linear Multi-Step Static

(Çok adımlı doğrusal statik) olan yüklemeyi otomatik olarak oluşturduğu görülmektedir. OK

düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.


31.Ekrana gelen ileti kutusunda ETABS programında tüm yapı için kulanılan yük birleşimleri listesi

görünecektir. DUSEY yük birleşimi dışındaki tüm yük birleşimlerini Delete Combo düğmesine

basarak siliniz.

32.DUSEY yük birleşimini seçiniz ve Modify/Show Combo... düğmesine basınız.

33.Ekrana gelen ileti kutusunda Q yüklemesinin bulunduğu açılır listeden yüklemeyi QELVERISSIZ

olarak değiştiriniz ve 2 kez OK düğmesine basınız.

159

34.Menüde Run��Automatic Slab Mesh Options... seçeneğini seçiniz. Bu seçenek ile programın

otomatik olarak oluşturacağı sonlu eleman ağının boyutları düzenlenmektedir. Ekrana gelen ileti

kutusunda Approximate Maximum Mesh Size (En büyük sonlu eleman boyutunun yaklaşık

değeri) kutucuğuna 0.5 (m) yazınız ve OK düğmesine basınız.






160











basınız.


37.Menüde Run��Run Analysis & Design seçeneğine tıklayarak analizi başlatınız.

38.Analizin tamamlanmasından sonra ekrana renk ölçeği şeklinde G yüklemesine ait şekildeğiştirmiş

durum bilgileri gelecektir.

161


40.Menüde Display��Show Loads... seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.


• Load Pattern Name açılır listesinden QELVERISSIZ’i seçiniz.

• Load Type bölümünde Analysis Model Loads seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine

basınız.

42.Ekranın sağ alt bölümündeki düğmelerini kullanarak elverişsiz yüklemeyi oluşturan

hareketli yüklerin farklı konumları arasında geçiş yapılabilir. Program, boyutlandırma yapmak

üzere, bu yüklemelerden elde edilen en elverişsiz pozitif ve negatif momentleri, DUSEY adlı yük

birleşiminde G yüklemesi ile birleştirmektedir.

162




• Load Combination bölümünden DUSEY ve yanındaki açılır listeden Max seçeneğine

tıklayınız.



45.Ekrana gelen renk ölçeği olarak gösterilen sonlu eleman çözümü, döşeme sisteminin X

doğrultusundaki eğilme momentlerinin en büyük değerlerini göstermektedir. Gösterilen sonuçlar

birim genişliğe etkiyen moment değerleridir. Fare, döşeme üzerinde gezdirilerek moment değerleri

döşeme üzerinden ve ekranın sol alt köşesinden izlenebilir.

Not: Yükleme birleşimi elverişsiz yükleme içerdiğinden Max seçeneği değer olarak en büyük

değerleri göstermektedir. Pozitif momentler için bu diyagram boyutlandırma değeri olarak

değerlendirilebilir. Negatif momentin boyutlandırma değerleri Min seçeneği kullanılarak

yapılmalıdır.




163

48.Bu örnek için detaylandırmada hesap şeritleri (strip) yerine sonlu eleman çözümü tercih

edildiğinden şerit tanımı yapılmamıştır. Bu nedenle ekrana bir uyarı mesajı çıkacaktır. Bu ileti

mesajında OK düğmesine basarak detaylandırmaya geçiniz.




o Design Basis açılır listesinden Finite Element Base seçeneğini



• Reinforcing Direction and Location bölümünde Direction 1 – Bottom Rebar


164


52.X yönünde birim genişlik için gerekli donatı alanları ekranda renk ölçeği olarak gösterilecektir.

165

Örnek 8: Ard Germeli Dö şeme

1 2 3 4 5 6 7 8

F

E

D

C

B

A

11 22 33 44 55 66 77 88

FF

EE

DD

CC

BB

AA4.85m 8.5m 4.85m 3.65m 2.52.5 6.0m

4.85

m8.

5m4.

85m

3.65

m6.

0m

Malzeme: C35 Döşeme kalınlığı h: 200mm Kolonlar 300mm×300mm Perde kalınlığı 250mm Ard germe öz ağırlığın %60-%80’ini dengeleyecek şekilde uygulanacaktır. Ardgerme kablolarının alanı 100mm2 Uygulanan Gerilme: 1488 MPa Toplam Gerilme Kaybı: 279 MPa X yönünde band şeklinde kablolar, Y yönünde yayılı kablolar kullanılacaktır. Y yönündeki kabloların aralığı 965mm olarak düzenlenecektir.

Ard germe uygulanarak genel olarak döşeme kalınlığında %30’a varan bir azalma sağlanabilmektedir. Bu da döşeme sabit yük ağırlığının azaltılarak daha ekonomik çözüm elde edilebilmesine olanak sağlamaktadır.


1.Menüde File��New Model... seçeneğine tıklayınız.


(Boyutlandırma için kullanılacak yönetmelik) olarak ACI318-08 seçeneğini seçiniz.

166

3.Units (Birimler) düğmesine basarak birimlerin ayarlanacağı ileti kutusunu ekrana getiriniz. Ekrana

gelen ileti kutusunda Metric Defaults düğmesine basarak metrik sistem birimlerinin

kullanılmasını sağlayınız ve OK düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.

4.Initial Model bölümünde Grid Only seçeneğine tıklayınız.




• Grid Spacing bölümünde X Direction kutucuğuna 4.85, Y Direction kutucuğuna

4.85 yazınız.

6.Aks adlarını düzenlemek için Grid Labels düğmesine basınız.


167

• X Grid bölümünde,

o Beginning X ID kutucuğuna 1 yazınız.

o Label Left to Right seçeneğini seçiniz.

• Y Grid bölümünde,

o Beginning Y ID kutucuğuna A yazınız.

o Label Top to Bottom seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız

8.X ve Y yönündeki aks aralıkları eşit olmadığından düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenleme için

Edit Grid... düğmesine basınız.

9.Ekrana gelen Coordinate System ileti kutusunda Display Grid Data as bölümünde Spacing


10.X Grid Data bölümünde,

• 2 aksının bulunduğu satırdaki uzunluğu 8.5

• 4 aksının bulunduğu satırdaki uzunluğu 3.65

• 5 ve 6 aksının bulunduğu satırdaki uzunlukları 2.5

• 7 aksının bulunduğu satırdaki uzunluğu 6 olarak değiştiriniz.

11.Y Grid Data bölümünde,

• F aksının bulunduğu satırdaki uzunluğu 6

• E aksının bulunduğu satırdaki uzunluğu 3.65

• C aksının bulunduğu satırdaki uzunluğu 8.5 olarak değiştiriniz ve OK düğmesine

basınız.

168


13.Menüde File��Save seçeneğini seçerek veya simgesini tıklayarak dosyaya uygun bir ad



15.Ekrana gelen ileti kutusunda Materials bölümünde C30 seçeneğine tıklayınız ve Modify/Show









• Specified Concrete Compressive Strength, f’c (Beton basınç dayanımı)

kutucuğuna 23 (N/mm2) yazınız ve OK düğmesine basınız.

169

17.Öngerme kablosu malzemesini tanımlamak için Add New Material... düğmesine basınız.


• Material Name kutucuğuna OngermeKablosu yazınız.

• Material Type bölümünde Tendon seçeneğine tıklayınız.




• Minimum Tensile Stress, Fu kutucuğuna 1900 (N/mm2) yazınız ve 2 kez OK


170

19.Menüde Define��Slab Properties... seçeneğine tıklayınız.

20.Ekrana gelen ileti kutusunda Add New Property... düğmesine basınız.






171

22.Menüde Define��Tendon Properties... seçeneğini seçiniz.


24.Ekrana gelen Tendon Property Data ileti kutusunda,

• Property Name kutucuğuna KABLO yazınız.

• Material Type açılır listesinden OngermeKablosu seçeneğini seçiniz.

• Strand Area kutucuğuna 100 yazınız ve 2 kez OK düğmesine basınız.







seçiniz.

172




Automatic Rigid Zone Area Over Column seçeneğini seçili hale getiriniz.





• Wall Material açılır listesinden C35’i seçiniz.

• Thickness kutucuğuna 250 (mm) yazınız.


Moment kutucuklarını seçili duruma getiriniz.


173



• DEAD yazısına çift tıklayınız ve yükleme adını G olarak değiştiriniz.

• LIVE yazısına çift tıklayınız ve yükleme adını Q olarak değiştiriniz.

• Add Load Pattern düğmesine basınız.

o Load bölümüne ARDGERME-SON yazınız.

o Type bölümünden PRESTRESS-FINAL seçeneğini seçiniz .

• Add Load Pattern düğmesine basınız.

o Load bölümüne ARDGERME-AKTARMA yazınız.

o Type bölümünden PRESTRESS-TRANSFER seçeneğini seçiniz ve OK




• DEAD yazısına çift tıklayınız, ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name


174



33.Menüde Draw��Slabs... seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.

34.Ekrana gelen Draw Slabs/Areas ileti kutusunda,

• Type of object açılır listesinden Slab’i seçiniz.

• Property açılır listesinden D200’ü seçiniz.

35.Sırasıyla A-1 (A aksı ile 1 aksının kesişim noktası), A-8 , D-8, D-4, F-4, F-1 noktalarına tıklayınız

ve son noktada Enter tuşuna basarak döşeme oluşturma işlemini tamamlayınız.

36.Klavyede Esc tuşuna basarak çizim işleminden çıkınız.

37.Döşemenin üzerine sol fare tuşuna basarak seçili duruma getiriniz.

38.Menüde Edit��Edit Areas��Expand/Shrink Areas... seçeneğne tıklayınız.

39.Ekrana gelen ileti kutusunda Offset Value kutucuğuna 150 (mm) yazınız ve OK düğmesine

basınız. Bu durumda, kolonları da içine alacak şekilde döşeme boyutları büyüyecektir.

175

40.Menüde Draw��Draw Columns seçeneğini seçiniz veya simgesine tıklayınız.

41.Ekrana gelen Draw Columns ileti kutusunda,

• Type of Object bölümünde Column seçeneğini

• Property Below bölümünde C300X300 seçeneğini

• Property Above bölümünde C300X300 seçeneğini seçiniz.

• Height Below [m] kutucuğuna 3

• Height Above [m] kutucuğuna 3 yazınız.

42.A aksı ile 1 aksının kesişim noktasına tıklayarak kolonu oluşturunuz.

43.Sırasıyla B-1, A-2, B-2, F-1, F-2, F-3, F-4, A-5, B-5, D-5, A-8, B-8, C-8, D-8 aks kesişim

noktalarına tıklayarak diğer kolonları oluşturunuz.


45.Menüde Draw��Snap Options... (Kenetlenme seçenekleri) seçeneğine tıklayınız.

46.Ekrana gelen ileti kutusunda Snap To bölümünde Line Ends and Midponts (Çizgilerin uç ve

orta noktalarına kenetlenme), Perpendicular Projections (dik izdüşümler) ve Intersections

(kesişim) kutucuklarını seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine basınız.

47.Menüde Draw��Walls seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

48.Ekrana gelen ileti kutusunu aşağıdaki şekilde düzenleyiniz.

176

49.Ekrana gelen Draw Walls ileti kutusunda,

• Type of Object bölümünde Wall seçeneğini

• Property Below bölümünde P250 seçeneğini

• Property Above bölümünde P250 seçeneğini seçiniz.

• Wall Height Below [m] kutucuğuna 3

• Wall Height Above [m] kutucuğuna 3 yazınız.

50.C aksı ile 1 aksının kesişim noktasının solundaki döşeme kenarı ile aks çizgisinin kesişim

noktasına tıklayınız. C aksı ile 2 aksının kesişim noktasına tıklayınız. Klavyede Enter tuşuna

basarak perdeyi oluşturunuz. Daha kolay seçim için bölgeyi simgesine basarak pencere içine

alabilir ve daha yakından bir görünüm elde edebilirsiniz.

51.C-3 ile C-4 aks kesişim noktalarına tıklayınız. Klavyede Enter tuşuna basarak ikinci perdeyi

oluşturunuz.

52.E aksı ile 1 aksının kesişim noktasının solundaki döşeme kenarı ile aks çizgisinin kesişim

noktasına tıklayınız. E aksı ile 2 aksının kesişim noktasına tıklayınız. Klavyede Enter tuşuna

basarak perdeyi oluşturunuz.

53.E-3 aks kesişim noktasından E-4 aks kesişim noktasının sağındaki döşeme kenarını dik olarak

kesen noktaya tıklayınız. Klavyede Enter tuşuna basarak perdeyi oluşturunuz.

54.B-3 aks kesişim noktasından A-3 aks kesişim noktasının üstündeki döşeme kenarını dik olarak

kesen noktaya tıklayınız. Klavyede Enter tuşuna basarak Y yönündeki ilk perdeyi oluşturunuz.

55.E aksı üzerinde 3-4 aksları arasındaki perdenin orta noktasından, C aksı üzerinde 3-4 aksları

arasında kalan perdeye dik olan perde gövdesini çiziniz ve Klavyede Enter tuşuna basınız.

56.C-6 aks kesişim noktasından D-6 aks kesişim noktasının altındaki döşeme kenarını dik olarak


57.B-7 aks kesişim noktasından A-7 aks kesişim noktasının üstündeki döşeme kenarını dik olarak



59.Menüde Draw��Draw Rectangular Slabs/Areas seçeneğine tıklayınız.

60.Ekrana gelen ileti kutusunda Type of Object açılır listesinden OPENING seçeneğini seçiniz.

177

61.C-3 aks kesişim noktasına ve D aksının perde gövdesini kestiği noktaya tıklayınız.

62.6 aksı ile A aksının kesişim noktasının üzerindeki döşeme kenarından 7 aksı üzerinde A-B aksı

arasında kalan perdenin orta noktasına tıklayarak ikinci döşeme boşluğunu oluşturunuz.


64.Menüde Draw��Draw Design Strips seçeneğine veya simgesine tıklayınız. Bu örnekte

şeritler, Ard-Germe kablolarının yerleşiminde kullanılacaktır.


• Strip Layer açılır listesinde A seçeneğini

• Strip Design Type açılır listesinden Column Strip seçeneğini seçiniz.

• Şerit genişlikleri daha sonra otomatik olarak belirleneceğinden herhangi bir değişiklik

yapılmasına gerek yoktur.

66.A-1 ve A-6 aks kesişim noktalarına tıklayarak ilk şeridi oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak

çizimi askıya alınız.

67.A-7 ve A-8 aks kesişim noktalarına tıklayarak şeridi oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak çizimi

askıya alınız.

178

68.B-1 ve B-8 aks kesişim noktalarına tıklayarak şeridi oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak çizimi

askıya alınız.

69.C-1 ve C-8 aks kesişim noktalarına tıklayarak şeridi oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak çizimi

askıya alınız.

70.E-1 ve E-4 aks kesişim noktalarına tıklayarak şeridi oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak çizimi

askıya alınız.

71.F-1 ve F-4 aks kesişim noktalarına tıklayarak şeridi oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak çizimi

askıya alınız.

72.Sırasıyla, D aksı - Perde gövdesi kesişim noktası ve D-8 aks kesişim noktalarına tıklayarak şeridi

oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak çizimi askıya alınız.

73.Y yönündeki yayılı ardgerme kablolarının oluşturulmasında kullanılmak üzere Y yönünde kolon

şeritleri oluşturulacaktır. Bu şeritlerin genişlikleride daha sonra düzenleneceğinden değiştirilmesine

gerek bulunmamaktadır. Draw Design Strips ileti kutusunda Strip Layer bölümünde B


74.A-1 ile F-1 aks kesişim noktalarına tıklayarak şeridi oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak çizimi

askıya alınız.


askıya alınız.


askıya alınız.


askıya alınız.

78.A-5 ile D-5 aks kesişim noktalarına tıklayarak şeridi oluşturunuz. Fare sağ tuşuna basarak çizimi

askıya alınız.


askıya alınız.


askıya alınız.


askıya alınız.


179


84.Ekrana gelen ileti kutusunda Layer A ve Layer B seçeneklerini seçiniz ve OK düğmesine

basınız.

Not: Klavyede Ctrl tuşu basılı tutularak çoklu seçim de yapılabilir.

85.Ekranın sol altında 15 adet şerit seçili (15 Design Strips selected) şekline yazı çıkacaktır.

86.Menüde Edit��Add/Edit Design Strips��Edit Strip Widths... seçeneğine tıklayınız.

87.Ekrana gelen ileti kutusunda Auto Widen Entire Strip seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine

basınız.


89.Ekrana gelen ileti kutusunda yalnızca Layer A seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız.

90.Menüde Edit��Add/Edit Tendons��Add Tendons in Strips... seçeneğine tıklayınız.


• Layout Type açılır listesinde Banded (Bant şeklinde yerleşim) seçeneğini seçiniz.

• Band Width kutucuğuna 0 yazınız. Bu işlem ile her banddaki toplam kablo sayısını

program hesaplayacaktır.

180

• Ard-Germe kabloları parabol şeklinde yerleştirileceğinden Vertical Profile bölümünde

Parabola seçeneğini seçiniz.

• Precompression Level bölümünde,

o Maximum kutucuğuna 2

o Minimum kutucuğuna 0.85 yazınız.

• Self Load Balancing Ratio bölümünde,

o Maximum kutucuğuna 0.8

o Minimum kutucuğuna 0.6 yazınız ve OK düğmesine basınız.


93.Ekrana gelen ileti kutusunda yalnızca Layer B seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız.

94.Menüde Edit��Add/Edit Tendons��Add Tendons in Strips... seçeneğine tıklayınız.


• Layout Type açılır listesinde Distributed (Yayılı şekilde yerleşim) seçeneğini seçiniz.

• Tendon Spacing (Kablo aralığı) kutucuğuna 965 yazınız.

• Ard-Germe kabloları ters parabol şeklinde yerleştirileceğinden Vertical Profile

bölümünde Reverse Parabola seçeneğini seçiniz.

• Precompression Level bölümünde,

o Maximum kutucuğuna 2

o Minimum kutucuğuna 0.85 yazınız.

• Self Load Balancing Ratio bölümünde,

o Maximum kutucuğuna 0.8

o Minimum kutucuğuna 0.6 yazınız ve OK düğmesine basınız.

181

96.B aksı üzerindeki ardgerme kablosuna fare sağ tuşu ile tıklayınız. Ekrana İlgili eleman bilgilerini

içeren ileti kutusu gelecektir.

97.Geometry bölümünde Span 1 kutucuğuna tıklayarak kablo profilinin görünümünü ekrana

getiriniz.

98.Ekrana gelen Tendon Vertical Profile ileti kutusunda Span Data bölümünde Current Span

değerini kutucuğun sağındaki aşağı ve yukarı ok kutucuklarını kullanarak Span 3 (3. açıklık)

değerine getirin.

99. simgesine basarak mesnet silme işlemine başlayınız. Ekrana gelen Remove Support From

Span 3 ileti kutusunda Right Support seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız.

182

100.Ekrana gelen Tendon Vertical Profile ileti kutusunda Span Data bölümünde Current Span

değerini kutucuğun sağındaki aşağı ve yukarı ok kutucuklarını kullanarak Span 4 (4. açıklık)

değerine getiriniz.

101. simgesine basarak mesnet silme işlemine başlayınız. Ekrana gelen Remove Support

From Span 5 ileti kutusunda Right Support seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız.

102.Ekrana kablo düşey profilinin yeniden düzenlenmiş hali gelecektir. OK düğmesine basarak ileti

kutusunu kapatınız.

103.Tendon Object Information ileti kutusunda Assignments bölümüne geçiniz.

183

104.İlgili bant genişliğinde 13 adet kabloya gereksinim olduğu Number of Strands kutucuğundan

belirlenebilmektedir. Tür olarak Unbonded (Aderanssız) sistem öngörülmektedir.

105.Tendon Object Information ileti kutusunda Loads bölümüne geçiniz.

106.Bu bölümde ardgerme için uygulanan kuvvet, gerilme kaybı gibi bilgiler bulunmaktadır.

184

107.Gerekli durumda Tendon Jacking Stress kutucuğuna tıklanarak değişiklikler yapılabilir.

108.OK düğmesine basarak ilgili pencereyi kapatınız.

109.4 Aksının sağında döşeme dışına taşan kabloyu seçiniz ve klavyede Delete tuşuna basarak

siliniz.

110.Silinen kablonun hemen sağındaki kabloyu seçiniz.

111.Menüde Edit��Replicate seçeneğine tıklayınız.

112.Ekrana gelen ileti kutusunda Increment, dx kutucuğuna -0.965 yazınız ve OK düğmesine

basınız.

185

113.Sistemin yeni görünümü aşağıdaki şekilde olacaktır.

114.Fare yardımı ile döşemenin üzerine tıklayarak döşemeyi seçili duruma getiriniz.



• Load Pattern Name bölümünde G yüklemesini



186

117.Menüde Select��Get Previous Selection... seçeneğine tıklayarak veya düğmesine

basarak döşemeyi yeniden seçili duruma getiriniz.



• Load Pattern Name bölümünde Q yüklemesini











187

124.Elde edilen iç kuvvetleri görebilmek için simgesine tıklayınız veya Display �� Show Slab

Forces / Stresses... seçeneğine tıklayınız.


• Load Case bölümünden ARDGERME-AKTARMA seçeneğine tıklayınız.

• Component Type bölümünde Stresses Top Face (Üst yüzde gerilmeler) seçeneğini

seçiniz.

• (Bileşen) bölümünde S11 seçeneğini seçili duruma getiriniz (1 yerel ekseni

doğrultusundaki gerilmeler) ve önce Apply sonra Close düğmelerine basınız.


188




o Design Basis açılır listesinden Strip Base seçeneğini

o Display Type açılır listesinden Flexural Stress Check – Long Term


• Stress Type Shown bölümünde,

o Compressive (Basınç) seçeneğini seçiniz.

• Choose Strip Direction (Şerit yönünü seçiniz) bölümünde Layer B kutucuğunu



129.Ekranda, oluşan basınç gerilmeleri gösterilecektir.

189

130.Bu gerilmelerin ilgili yüklemedeki sınır gerilme değerlerini aşıp aşmadığı kontrol edilmelidir.

190

Örnek 9: Radye Temel Hesabı

A B C

1

2

3.2m 3.6m 0.8m0.8m

1.2m

3.2m

0.8m

S1 S2 S1

S3 S4 S3

Şekilde gösterilen 50 cm kalınlığındaki Radye Temelin aşağıdaki tabloda verilen düşey yüklere göre hesabı yapılacaktır. Zemin yatak katsayısı Cz = 20000 kN/m3 dir. Kolonlar 400mm×400mm Düşey Yükler

Kolon G (kN) Q (kN) S1 400 200 S2 1000 500 S3 480 240 S4 1200 600








191

4.Initial Model bölümünde Base Mat seçeneğine tıklayınız.

5.Ekrana gelen bilgi girişi penceresinde Plan Dimensions bölümünde,




o Number of Spans kutucuğuna 2

o Spacing kutucuğuna 3.2 yazınız.



o Bottom Edge Distance kutucuğuna 1.2

o Number of Spans kutucuğuna 1

o Spacing kutucuğuna 3.2 yazınız.


o Typical Point Load (Dead) kutucuğuna 400

o Typical Point Load (Live) kutucuğuna 200

o Load Size (square) kutucuğuna 400


• Mat Thickness kutucuğuna 500

• Subgrade Modulus kutucuğuna 20000 yazınız.

• OK düğmesine basarak modeli oluşturunuz.

6.Menüde Edit��Grid Data��Add/Modify Grids... seçeneğine tıklayınız.

7.Ekrana gelen ileti kutusunda Modify/Show System... düğmesine basınız.

8.Ekrana gelen Coordinate System ileti kutusunda Display Grid as bölümünde Spacing


192

9.X Grid Data bölümünde B aksında X Spacing (m) hücresindeki değeri 3.6 olarak değiştiriniz


10. C aksındaki kolonları ve radye temelin sağ kenarını içine alarak bir seçim işlemi yapınız.

Ekranın sol alt bölümünde 17 Points, 2 Areas, 8 Edges şeklinde seçilen elemanların adedi

yazacaktır.


12.Ekrana gelen ileti kutusunda Delta X kutucuğuna 0.4 yazınız ve OK düğmesine basınız. Bu

durumda, seçilen nesneler pozitif X yönünde 0.4 m hareket ettirilecektir.

13.Sistemin yeni geometrisi aşağıdaki şekilde olacaktır.

193

14.Menüde File��Save seçeneğini seçerek veya simgesine basarak dosyaya uygun bir ad













kutucuğuna 20 (N/mm2) yazınız ve OK düğmesine basınız.

194

18.Donatı malzemesini tanımlamak için CSA-G30.18Gr400 seçeneğine tıklayınız ve

Modify/Show Material düğmesine basınız.







• Minimum Tensile Stress, Fu kutucuğuna 365 (N/mm2) yazınız ve 2 kez OK düğmesine

basınız.

195




• DEAD yazısına çift tıklayınız ve yükleme adını G olarak değiştiriniz.

• LIVE yazısına çift tıklayınız, yükleme adını Q olarak değiştiriniz ve OK düğmesine

basınız.



DEAD yazısına çift tıklayınız, ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name kutucuğuna

G yazarak adını değiştiriniz ve OK düğmesine basınız.

LIVE yazısına çift tıklayınız, ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name kutucuğuna

Q yazarak adını değiştiriniz ve 2 kez OK düğmesine basınız.

196

24.Menüde Options��Windows��Two Tiled Vertically... seçeneğine tıklayınız.

25.Sağdaki pencerede 3 boyutlu görünüm ekrana gelecektir. Eğer gelmediyse bu pencereye

tıklayarak aktif hale getiriniz ve düğmesine basarak 3 boyutlu görünümü ekrana getiriniz.

26.Menüde Display��Show Loads... seçeneğine tıklayınız.


• Load Pattern Name açılır listesinden G yüklemesini seçiniz.

• Show Loading Values kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine basınız.

28.Ekranda düğüm noktalarında G yüklemesine ait yük değerleri gösterilecektir.

29.Plan görünümünün bulunduğu ekranda B-2 aks kesişim noktasına tıklayarak noktayı seçili

duruma getiriniz.

30.Menüde Assign��Load Data��Point Loads... seçeneğine tıklayınız.


• Name kutucuğundan G seçeneğini

• Options bölümünde Replace Existing Loads seçeneğini seçiniz.

• Gravity (-Z) kutucuğuna 1000 yazınız ve OK düğmesine basınız.

32.Sırasıyla A-1 ve C-1 aks kesişim noktalarına tıklayarak bu noktaları seçili duruma getiriniz.






35.B-1 aks kesişim noktasına tıklayarak noktayı seçili duruma getiriniz.






197




• Name kutucuğundan Q seçeneğini



41.Sırasıyla A-1 ve C-1 aks kesişim noktalarına tıklayarak bu noktaları seçili duruma getiriniz.












47.3 boyutlu görüntünün bulunduğu ekranı aktif hale getiriniz.

48.Menüde Display��Show Loads seçeneğine tıklayınız.

49.Ekrana gelen ileti kutusunda Show Loading Values kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK


50.Ekranın sağ alt bölümünde düğmelerine basılarak G ve Q yüklemeleri altında

etkiyen yük değerleri kontrol edilebilir.

198




• Load Combination Name kutucuğuna G+Q yazınız.


• G yüklemesinin Scale Factor değerini 1 olarak değiştiriniz.


• Scale Factor değerini 1 olarak düzenleyiniz ve OK düğmesine basınız.

199





• G yüklemesini seçerek Scale Factor değerini 1.4 olarak değiştiriniz.





56.Böylece 2 adet yük birleşimi tanımlanmış olacaktır. OK düğmesine basarak ana menüye

dönünüz.

200

57.Menüde Options��Windows��One seçeneğini seçerek ekranda tek pencere görünmesini

sağlayınız.

58.Menüde View��Set Display Options... seçeneğine veya simgesine tıklayınız.


• Items Present In View bölümünde Design Strip Layer B kutucuğunu seçili

duruma getiriniz.

• Design Strip Objects bölümünde Labels ve Show Width kutucuklarını seçili

duruma getiriniz.

• OK düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.

60.Ekrana Y doğrultusundaki hesap şeritleri genişlikleri gösterilerek ve adları yazılarak gelecektir.

61.MSB2 şeridinin üzerine fare sağ tuşu ile tıklayarak bilgi ileti kutusunu ekrana getiriniz. Ekrana

gelen Strip Object Information ileti kutusunda Geometry bölümünde Start Width

Right(m) kutucuğuna tıklayınız.

62.Ekrana gelen Edit Strip Widths ileti kutusunda,


• End Width Right (m) kutucuğuna 1.2 yazınız ve 2 kez OK düğmesine basınız.

201

63.Ekrana hesap şeridi genişliklerinin düzenlenmiş hali gelecektir.





202


Code bölümünde,

• Design Code olarak ACI318-08 seçeneğini seçiniz.

• Phi Tension Controlled kutucuğuna 1

• Phi Compression Controlled kutucuğuna 1

• Phi Shear kutucuğuna 1 yazınız.

Min. Cover Slabs bölümünde,

• Clear Cover Top (mm) kutucuğuna 60

• Clear Cover Bottom (mm) kutucuğuna 60

• Preferred Bar Size kutucuğuna 16 yazınız.

203

66.Zımbalama çevreleri kenar ve köşe kolonlar için elverişsiz olacak şekilde aşağıdaki gibi

belirlenebilir. Bu durumda zımbalama çevresi iç kolonlar için belirlenen şekilde ortaya

çıkmaktadır.

67.Tüm kolonları pencere içine alarak seçili duruma getiriniz.

68.Menüde Design��Punching Check Overwrites... seçeneğine tıklayınız.

69.Ekrana gelen ileti kutusunda Location Type açılır listesinden Interior seçeneğini seçiniz.

204

70.Perimeter bölümünden Specified Perimeter seçeneğini seçiniz ve Specify düğmesine

basınız.

71.Ekrana gelen ileti kutusunu aşağıdaki şekilde doldurunuz ve 2 kez OK düğmesine basınız. Bu

işlem ile ortalama yararlı yüksekliğin dort=424mm olarak seçildiği durumda zımbalama

çevresini oluşturan bölge geometrisi tanımlanmaktadır. Zımbalama çevresi kenar uzunluğu her

iki doğrultu için 824mm (Kolon boyutu+dort=400+424=824mm) olarak ortaya çıkmaktadır.

Tablodaki değerler kolon orta noktasını başlangıç noktası kabul ederek zımbalama çevresini

oluşturan bölgenin köşe noktalarının koordinatlarını göstermektedir.

205



tıklayınız. Bu işlem zımbalama kontrolünü gerçekleştirecektir. Ekrana zımbalama sonucu

oluşan kayma gerilmelerinin kapasite gerilmelerine oranları gelecektir.

74.Kolonların olduğu noktalarda gösterilen 1.0’den küçük oranlar, zımbalama açısından kritik

bölgelerde, oluşan kayma gerilmelerinin kapasiteden küçük kaldığını ve zımbalama

güvenliğinin sağlandığını, 1.0’den büyük olan oranlar ise zımbalama güvenliğinin

sağlanmadığını göstermektedir. Bu örnek için döşeme kalınlığı arttırılarak zımbalama güvenliği

sağlanacaktır.

75. simgesine basarak kilidi açınız. Analiz sonuçlarının silineceğine ilişkin ekrana gelen ileti

kutusunda OK düğmesine basınız.

76.Menüde Define��Slab Properties... seçeneğine tıklayınız.

77.Ekrana gelen ileti kutusunda MAT seçeneğini seçiniz ve Modify/Show Property düğmesine

basınız.

78.Ekrana gelen Slab Property Data ileti kutusunda Thickness kutucuğuna 600 yazınız ve 2

kez OK düğmesine basınız.

206

79.Tüm kolonların orta noktasındaki noktaları seçili duruma getiriniz.

80.Menüde Design��Punching Check Overwrites... seçeneğine tıklayınız.

81.Perimeter bölümünden Specified Perimeter seçeneğini seçiniz ve Specify düğmesine

basınız.

82.Ekrana gelen ileti kutusunu aşağıdaki şekilde doldurunuz ve 2 kez OK düğmesine basınız. Bu

işlem ile (kesit yüksekliği arttırıldığından ortalama yararlı yükseklikte artmıştır) dort=524mm

olarak seçildiği durumda zımbalama çevresini oluşturan bölge geometrisi tanımlanmaktadır.

Zımbalama çevresi kenar uzunluğu her iki doğrultu için 924mm (Kolon

boyutu+dort=400+524=924mm) olarak ortaya çıkmaktadır.

207

Tablodaki değerler kolon orta noktasını başlangıç noktası kabul ederek zımbalama çevresini

oluşturan bölgenin köşe noktalarının koordinatlarını göstermektedir.

83.Menüde Run �� Run Analysis & Design seçeneğine tıklayarak yeni duruma ait analiz ve

boyutlandırma işlemini başlatınız.


tıklayınız. Bu işlem zımbalama kontrolünü gerçekleştirecektir. Ekrana yine zımbalama sonucu

oluşan kayma gerilmelerinin kapasite gerilmelerine oranları gelecektir. Değerlerin 1.0’den

küçük olup olmadığını kontrol ediniz.

85.Şekildeğiştirmiş durumu ekrana getirmek için simgesine tıklayınız. Ekrana gelen ileti

kutusunda Load Combination açılır listesinden G+Q seçeneğini seçiniz ve sırasıyla Apply ve


208

86.Ekrana renk ölçeği şeklinde şekildeğiştirmiş durum bilgileri gelecektir. G+Q yük birleşiminde en

büyük yerdeğiştirme değeri -8.697mm olarak elde edilmiştir.



• Load Combination açılır listesinden G+Q seçeneğini

• Type of Reactions bölümünde Soil Pressure seçeneğini seçiniz.


209

89.En büyük gerilme değeri olarak 173.95 kN/m2 değeri hesaplanmıştır. Tüm değerler negatif

olduğu için zeminden ayrılma ortaya çıkmamaktadır. Ayrıca, Winkler Hipotezi uyarınca, gerilme

diyagramı ile yerdeğiştirme diyagramlarının benzer olduğu gözlemlenmektedir. En büyük

yerdeğiştirme değeri yatak katsayısı ile çarpılarak en büyük zemin gerilmesi değeri elde

edilebilir (8.697×20000/1000=173.95kN/m2).

90.Menüde View��Set Display Options... seçeneğine veya simgesine tıklayınız.

210


• Items Present In View bölümünde Design Strip Layer A kutucuğunu seçili

duruma getiriniz.

• Items Present In View bölümünde Design Strip Layer B kutucuğunu seçili

durumdan çıkarınız.

• Design Strip Objects bölümünde Labels ve Show Width kutucuklarını seçili

duruma getiriniz.

• OK düğmesine basarak ileti kutusunu kapatınız.

92. simgesine basarak şekildeğiştirmemiş görünümü ekrana getiriniz.

93.Ekrana X doğrultusundaki hesap şeritleri genişlikleri gösterilerek ve adları yazılarak gelecektir.

94.Hesap şeritlerindeki iç kuvvetleri ekrana getirmek için simgesine veya Display menüsünde

Show Strip Forces seçeneğine tıklayınız.


• Load Combination (Yük Kombinasyonu) açılır listesinden 1.4G+1.6Q seçeneğini

seçiniz.


• X yönündeki şeritlerdeki eğilme momenti değerlerini göstermek için Show Forces For

These Strip Layers bölümünde Layer A seçeneğini, ekranda değerlerin yazılmasını

sağlamak için de Show Values on Diagram kutucuğunu seçili duruma getiriniz.

Sırasıyla Apply ve Close düğmelerine basınız.

211


diyagramların üzerinde gezilerek ilgili noktadaki değerler incelenebilir. Şeritlerdeki eğilme

momentleri, şerit genişliğine etkiyen değerlerdir.




o Design Basis açılır listesinden Strip Based seçeneğini

212

o Display Type açılır listesinden Enveloping Flexural Reinforcement




o Show Bottom Rebar (Alt donatıyı göster) seçeneklerini seçiniz







• Sırasıyla Apply ve Close düğmelerine basınız. Bu işlem X yönündeki şeritlerde birim

genişlikte gerekli donatı alanlarını gösterecektir. Benzer işlemler diğer doğrultuda da

tekrarlanabilir.

213

Örnek 10: Büyük Dışmerkezliğe Sahip Tekil Temel

2.50m

1.50m

300mmx300mm

1.25m 1.25m

0.75

0.75

X

Y

Şekilde gösterilen 50 cm kalınlığındaki tekil temelde G+Q+E yüklemesi altında oluşacak en büyük zemin gerilmesi belirlenecektir. Zemin yatak katsayısı Cz = 10000 kN/m3 dir. İlgili yüklemelere ait yük değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

N (kN) Mx (kNm) My (kNm) G 250 --- --- Q 150 --- --- E --- 120 150








4.Initial Model bölümünde Single Footing seçeneğine tıklayınız.

214

5.Ekrana gelen bilgi girişi penceresinde Plan Dimensions bölümünde,






o Bottom Edge Distance kutucuğuna 0.75

• Load Size kutucuğuna 300


o P (Dead) kutucuğuna 250

o P (Live) kutucuğuna 150


o Footing Thickness kutucuğuna 500

o Subgrade Modulus kutucuğuna 10000 yazınız.

• OK düğmesine basarak modeli oluşturunuz.

6.Sistem geometrisi aşağıdaki şekilde olacaktır.

215

7.Menüde File��Save seçeneğini seçerek veya simgesine basarak dosyaya uygun bir ad





10.Ekrana gelen ileti kutusunda








kutucuğuna 13.3 (N/mm2) yazınız ve 2 kez OK düğmesine basınız.

216




• DEAD yazısına çift tıklayın ve yükleme adını G olarak değiştiriniz.

• LIVE yazısına çift tıklayınız ve yükleme adını Q olarak değiştiriniz.

• Add Load Pattern düğmesine basarak yeni bir yükleme oluşturunuz.

• LPAT1 yazısına çift tıklayınız ve E olarak yükleme adını değiştiriniz, Type bölümünde

QUAKE seçeneğini seçiniz ve OK düğmesine basınız.



217

• DEAD yazısına çift tıklayınız, ekrana gelen ileti kutusunda Load Case Name




15.Kolonun ortasındaki noktaya tıklayarak seçili duruma getiriniz.



• Name açılır listesinden E yüklemesini seçiniz.

• Mx kutucuğuna 120

• My kutucuğuna 150 yazınız ve OK düğmesine basınız.

18.Menüde Options��Windows��Two Tiled Vertically... seçeneğine tıklayınız.

19.Sağdaki pencerede 3 boyutlu görünüm ekrana gelecektir. Eğer gelmediyse bu pencereye

tıklayarak aktif hale getiriniz ve düğmesine basarak 3 boyutlu görünümü ekrana getiriniz.

20.Menüde Display��Show Loads... seçeneğine tıklayınız.


218

• Load Pattern Name açılır listesinden G yüklemesini seçiniz.

• Show Loading Values kutucuğunu seçili duruma getiriniz ve OK düğmesine basınız.

22.Ekranda düğüm noktalarında G yüklemesine ait yük değerleri gösterilecektir.

23.3 boyutlu görüntünün bulunduğu ekran aktif hale getirilerek ve ekranın sağ alt bölümünde

düğmelerine basarak G, Q ve E yüklemeleri altında etkiyen değerler kontrol

edilebilir.




• Load Combination Name kutucuğuna G+Q+E yazınız.


• G yüklemesinin Scale Factor değerini 1 olarak değiştiriniz.



• Load Name kolonunda ikinci satırda E yüklemesini seçiniz.

• Scale Factor değerini 1 olarak düzenleyiniz ve OK düğmesine basınız.

219

27.Böylece gerilme kontrolünün yapılacağı yük birleşimi tanımlanmış olacaktır. OK düğmesine

basarak Load Combination ileti kutusunu kapatınız.





220

29.Menüde Run �� Run Analysis seçeneğine tıklayarak analizi başlatınız.

Analiz tamamlandıktan sonra ekrana renk ölçeği şeklinde şekildeğiştirmiş durum bilgileri

gelecektir.

30.Menüde Options��Windows��One seçeneğine tıklayarak ekranda tek pencere görünümüne

geçiniz.




• Load Combination açılır listesinden G+Q+E seçeneğini



221

34.Temelin sol üst kenarındaki zemin gerilmesi değeri 115.86kN/m2 olarak hesaplanmıştır. Bu,

zeminde çekme gerilmesi olması anlamı taşımakta ve fiziksel olarak zeminden ayrılma

durumuna karşı gelmektedir.

35.Bu örnekte çözüm, zeminden ayrılma problemi olarak doğrusal olmayan analiz seçeneği ile

yeniden yapılacaktır.

36. düğmesini tıklayarak ve OK düğmesine basarak örneği kilitli durumdan çıkarınız.


222



• Load Case Name kutucuğuna GQE_NL yazınız.


o Load Name kolonunda G yüklemesini seçiniz ve Scale Factor hücresine 1

yazınız.

o Load Name kolonunda Q yüklemesini seçiniz ve Scale Factor hücresine 1

yazınız.

o Load Name kolonunda E yüklemesini seçiniz ve Scale Factor hücresine 1

yazınız.

• Analysis Type bölümünde Nonlinear (Allow Uplift) seçeneğini seçiniz ve 2 kez OK


40.Menüde Run �� Run Analysis seçeneğine tıklayarak analizi başlatınız.

Analiz tamamlandıktan sonra ekrana renk ölçeği şeklinde şekildeğiştirmiş durum bilgileri

gelecektir.



• Load Caseaçılır listesinden GQE_NL seçeneğini



223

43.Zemin gerilmesi olarak ayrılmanın olduğu bölgede 0 değeri gösterilecektir. En büyük zemin

gerilmesi ise temelin sağ alt köşesinde 346.4kN/m2 olarak elde edilmiştir.

KAYNAKLAR:

1. TS500 Betonarme Yapıların Tasarım Ve Yapım Kuralları Şubat 2000, Türk Standardları Enstitüsü

2. Building Support Structures Analysis and Design with SAP2000 Software, W. Schueller, Computer and Structures, Berkeley, USA, 2008.

3. Betonarme Yapılar, Z. Celep, 2009, İstanbul

4. Seismic and Wind Design of Concrete Buildings, S. K. Ghosh, D. A. Fanella, ICC, 2004.

5. Seismic Design using Structural Dynamics, S. K. Ghosh, J. Kim, ICC, 2009.

6. SAFE Watch&Learn Videos, CSI, 2011.

7. CSI Analysis Reference Manual For SAP2000, ETABS, SAFE and CsiBridge, CSI, 2011.

DİZİN

A

ACI318-08.................................................20, 160 Add/Modify Grids ............................................ 192 Architectural Plan............................................ 146 Architectural Plan Import ................................. 147 Architectural Plan Options................................ 148 Ard Germe ..................................................... 166 Automatic Rigid Zone Area Over Column........... 173 Automatic Slab Mesh Options........................... 202

B

Band Width.............................................. 181 Banded.................................................... 181 Beam......................................................... 25 Beam Shape Type ...................................... 25 Beams/Lines .............................................. 30

C

Clear Cover ................................................ 21 Column...............................................26, 176 Column Shape............................................ 26 Column Strip ............................................ 178 Combination Type .................................... 199 Concrete Compressive Strength................. 195 Coordinate System ..................................... 22

D

Design ..................................................... 203 Design Code ............................................ 203 Design Preferences................................... 203 Design Strip Layer ...................................... 34 Draw Design Strips ................................... 178 Draw Wall ................................................ 177 DWG ....................................................... 146 DXF ......................................................... 146

E

Edit Menüsü.................................................7 Edit Strip Widths ...................................... 180 ETABS .................................................... 153 Expand .................................................... 175 Expand/Shrink Areas .................................. 28 Extrude View............................................ 152

F

File Menüsü .................................................5 Footing Thickness..................................... 215

G

Grid........................................................... 21 Grid Çizgileri ................................................3

I

Import .....................................................146 Increment ................................................185 Increment, dx...........................................114 Increment, dy...........................................114

K

Koordinat Sistemleri ..................................... 2

L

Load Cases...............................................196 Load Combinations ...................................199 Load Patterns ..................................... 36, 196

M

Materials ....................................................23 Mimari Plan ..............................................146 Minimum Tensile Stress.............................195 Minimum Yield Stress ................................195 Model Explorer............................................. 4 Modulus of Elasticity .................................195

N

Nonlinear (Allow Uplift) .............................223 Number of Increments ..............................114

O

Offset Value ...............................................28 Opening ...................................................177

P

Parabola...................................................181 Perimeter ......................................... 205, 207 Plak Döşeme..............................................20 Point Loads ..............................................198 Precompression Level................................181 Punching Check Overwrites ............... 204, 207 Punching Shear Design..............................206

R

Radye Temel............................................191 Rebar................................................. 35, 195 Rectangular Slabs .....................................177 Replicate .......................................... 114, 185 Ribs ...........................................................63 Run Analysis & Design................... 39, 70, 187

S

Set Display Options...................................152 Show Reaction Forces ...............................223 Show Slab Design .....................................189 Shrink ......................................................175

Single Footing .......................................... 214 Slab........................................................... 24 Slab Internal Ribs ....................................... 63 Snap........................................................ 176 Soil Pressure ............................................ 221 Strip .......................................................... 34 Strip Object Information ........................... 201 Strips....................................................... 180 Subgrade Modulus.................................... 215 Surface Loads .......................................... 187

T

Tendon..................................... 172, 181, 182 Tendon Jacking Stress .............................. 185 Tendon Object Information ....................... 184

U

Uniform Load ........................................... 186

Uplift........................................................223

V

Vertical Profile ..........................................181 View Menüsü ............................................... 8

W

Waffle ........................................................62 Waffle Slab.................................................56 Wall ................................................... 27, 177 Walls..........................................................29 Windows ..................................................197

Z

Zemin gerilmesi ........................................224 Zeminden ayrılma .....................................222

Günay Özmen / [email protected] 1934 yılında İstanbul'da doğmuştur. Orta öğrenimini Kabataş Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1956 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nden mezun olmuştur. Aynı yıl İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi Yapı Statiği Kürsüsüne Asistan olarak girmiş 1963 yılında Doktor, 1968'de Doçent 1973'te de Profesör olmuştur. 1964-1965 yılları arasında Norveç ve İngiltere'de bilimsel incelemelerde bulunmuştur. Üniversitedeki eğitim ve araştırma çalışmalarının yanı sıra, Bilgi İşlem Merkezi Müdürlüğü ve Dekan Yardımcılığı gibi yönetim görevlerini de yürütmüş ve çeşitli mühendislik kuruluşlarına danışmanlık yapmıştır. 1984 yılında kendi isteğiyle öğretim üyeliği görevinden emekliye ayrılmıştır. Emekli olduktan sonra da, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsünün İnşaat ve Mimarlık Lisans Üstü Eğitim Programlarında "Bilgisayar Uygulamaları'' ile ilgili dersler vermiştir. Halen çeşitli kuruluşlara verdiği danışmanlık hizmetlerinin yanı sıra İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi’nde bazı araştırma projelerini yürütmektedir. Engin Orakdö ğen / [email protected] 1963 yılında Lüleburgaz'da doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini sırasıyla Gümüşpala İlkokulu ve İstanbul 50. Yıl Avcılar İnsa Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1979 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümüne girmiştir. 1983 yılında mezun olan Engin Orakdöğen aynı yıl Fen Bilimleri Enstitüsünde yüksek lisans eğitimi yapmaya hak kazanmış ve 1985 yılında Yapı Anabilim Dalı Yapı Statiği Çalışma Grubunda Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. Yüksek Lisansını 1986 yılında, Doktorasını 1994 yılında tamamlayan ve 2000 yılında Doçent, 2009 yılında Profesör ünvanı alan Engin Orakdöğen, halen aynı bölümde Öğretim Üyesi olarak çalışmaktadır. Kutlu Darılmaz / [email protected] 1971 yılında Fethiye'de doğmuştur. Orta öğrenimini İzmir Bornova Anadolu Lisesi'nde, lisans öğrenimini İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümünde sürdürmüştür. Yüksek lisans ve doktora öğrenimini aynı fakültenin Yapı Analizi ve Boyutlandırma Bölümünde tamamlamıştır. İ.T.Ü. İnşaat Fakültesinda öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.

Engineering

Örneklerle SAFE R8