Üretim Planlaması Dersi, 2009

Sunum Grubu 2

Bilgi Üretimi ve Planlaması

Burcu Koç

Bilgi Nedir ?

En basit anlamıyla suje ile obje arasındaki ilişkiye BİLGİ denir. Burada suje; bilen yani insan, obje ise bilinen yani varlığın kendisidir. Genel anlamda ise bilgi; düşünme, yargılama, akıl yürütme, okuma, gözlem ve deney yoluyla elde edilen “düşünsel ürün” ya da “öğrenilen şey” olarak tanımlanmaktadır.

Ayrıca, bilgi belirli bir süreçten geçerek işlenmiş, sahibi için anlamlı olan, yönetsel karar almada stratejik öneme sahip olduğu varsayılan veya gerçek değeri olan veri demektir. Bu bağlamda bilgiyi üç şekilde tanımlayabiliriz:

1- İşlenmiş data olarak bilgi:  

2- Belirsizliğin (Bilinmeyenin) karşıtı olarak bilgi:

3-Anlamlı bir sinyal olarak bilgi:

Bilginin çevrimi:

•Bilgi doğar, bulunur, ya da keşfedilir.•Bilgi kaydedilir.•Bilgi kullanılır, değerlendirilir.•Bilgi geliştirilir.•Bilgi aktarılır.•Bilgi arşive kaldırılır.

Bilgiler bu çevrime göre ömürlerini tamamlarlar. Bilginin türü ve özellikleri değişse de bu çevrim değişmez.

Bir bilginin değerli olabilmesi için bilginin;

• odaklanmış,

• test edilmiş,

• gerçekleşmiş,

• paylaşılmış

olması gereklidir.

Bilginin Kullanılması: Organizasyonlar bilgiyi kaynak,avantaj veya mal olarak kullanabilirler.

1-Kaynak olarak bilgi

2-Aktif (avantaj) olarak bilgi

3- Ürün olarak bilgi

Bilgi Çeşitleri:

1-Gündelik Bilgi

2-Teknik Bilgi

3-Sanat Bilgisi

4-Dini Bilgi

5- Bilimsel Bilgi

6-Felsefi Bilgi

Aristotales ve Platon’a göre Bilgi:

Bilgi konusunda Aristotales ve Platon taban tabana zıt düşünmektedirler. Aristotales bilgi konusuna “nasıl biliyoruz?” sorusuyla başlar ve doğru bilgiye duyusal dünyada ki formların ilk nedenlerini bularak ulaşabilineceğini savunur ve bu da ancak o şeyi, türler ve cinsler hiyerarşisi içinde bir yere, bir tür ve cins içerisine koyabilmekten geçer. Platon ise nesnesine bakıp bilgi ayrımı yapar ve varolanları, görülenler ile düşünülenler olmak üzere ikiye ayırır. Ona göre duyularımızla algılayabildiğimiz her şey sürekli değiştiğinden bunlardan alınacak bilgi yanlış bilgi olacaktır. Ayrıca, Platon’a göre bilgi, ruh için sadece bir “hatırlama”dır. Bu “doğuştan bilgi” konusu Platon’a göre yaşam öncesi bir hayatın varlığı, dolayısıyla ruhun ölmezliği konusunda önemli bir kanıttır.

Descartes’e göre bilgi:

Descartes yeniçağ felsefesinin ilk büyük temsilcisidir. Descartes “kesin bilgiyi ancak kendimizi bilme” de bulabileceğimiz görüşündedir. Bunu söylerken “doğuştan düşünceler” öğretisini de ileri sürer. Bu öğretiye göre; ruhumuzda deneyimlerden önce yerleşik düşünceler vardır. Buna göre Descartes doğuştancıdır.

Sokrates’e göre bilgi:

Sokrates, bilginin göreceli olmadığına, koşullara ya da kişilere göre değişmeyen evrensel gerçeklerin olduğuna dolayısıyla gerçek bir bilginin bulunduğuna inanır. Sokrates’e göre önemli olan, kişinin önce kendini bilmesidir. Sokrates, bilginin bu evresine ulaştığı, dolayısıyla diğer insanlardan daha bilge olduğu inancındadır. Bu nedenle Sokrates bilgi dogmacılarına “Bir şey biliyorsam, o da hiçbir şey bilmediğimdir” cevabını verir.

F.Bacon’a göre bilgi:

Bacon, modern Avrupa’nın kurucularındandır. Bacon felsefesi, bilgiyi insanlığı doğaya egemen kılacak bir güç diye anlar. Ona göre çok büyük bir güç olan doğanın karşısına çıkmak için insanın elinde bir kuvvet vardır: İnsanın Bilgisi. İnsan doğaya egemen olacak ise, bunu ancak bilgisiyle sağlayabilir.

Küreselleşme ile bilginin artan önemi ve Bilgi Çağı:

Küreselleşme, dünya ölçeğinde ekonomik, siyasal ve kültürel bütünleşme, fikirlerin, görüşlerin, pratiklerin, teknolojilerin küresel düzeyde kullanılması, sermaye dolaşımının evrenselleşmesi, ulus-devlet sınırlarını aşan yeni ilişki ve etkileşim biçimlerinin ortaya çıkması, mekanların yakınlaşması, dünyanın küçülmesi, sınırsız rekabet, serbest dolaşım, pazarın dünya ölçeğinde büyümesi ve ulusal sınırların dışına çıkması, kısaca dünyanın tek pazar haline gelmesidir.

Bilgi akışı ve enformasyonun gelişimiyle ortaya çıkan, bir süreç niteliğinde ki Küreselleşme kavramını 3 şekilde ele alalım;

1- Siyasi Küreselleşme

2- Ekonomik Küreselleşme 3-Kültürel küreselleşme

Bilişim teknolojilerinin ucuzlaması ve yaygınlaşması bilgi akışını hızlandırmış, zaman, mekân ve mesafe algılamalarını değiştirmiş, küreselleşme sürecine ivme kazandırarak küresel değerlerin oluşmasına zemin hazırlamıştır.

Enformatik yüzyıl ya da bilgi çağı, bilginin üretim için temel kaynak olduğu, bilgi üretimi ve iletiminin yaygınlaştığı, bilgi üretimi ve dağıtımında çalışanların çoğunlukta olduğu, sürekli öğrenme ve bilgilenme yoluyla değişme ve gelişmenin kaçınılmaz hale geldiği yeni toplumsal ve ekonomik örgütlenme dönemini işaret etmektedir.

Enformasyon çağında iletişim-bilişim devrimi ile yaşanan bu gelişmeler bilgi toplumu kavramını oluşturmuştur.

Bilgi toplumu, özellikle Soğuk Savaş sonrası yeni dünya düzeninde bilim ve teknolojideki baş döndürücü gelişmelerin meydana getirdiği bilgi patlaması ve bilgi teknolojilerinin yaşanan toplumsal ve ekonomik gelişmelerle, sunulan olanaklarla yetişen toplumu ifade eder.

Röportaj

Ayşe Küçükkaragöz

Merve Engin

Yasin Arslan

ORGANİZASYONLARDA BİLGİ ÜRETİMİ PLANLAMASI VE YÖNETİMİ

Sanayi devriminden sonra kurulan ekonomik ve sosyal yapıyı değiştiren söz konusu değişim sürecinin merkezinde gelişmiş enformasyon ve iletişim teknolojileri yer almaktadır. Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş sürecinde üretimden, aile yapısına ve günlük hayatta bir çok alanda refah yaratmanın en önemli unsurunun bilgi olduğu kabul edilmiştir.

Bilginin tek anlamlı üretim faktörü olduğu kabul edilmekte ve bilgi toplumunda en önemli hususun bilgi işi ve bilgi işçisinin verimliliğini arttırmak olduğu öne sürülmektedir

Kesin olan şeyin belirsizlik olduğu bir ekonomide sürekli rekabet üstünlüğünün tek güvenilir kaynağı bilgidir.

Bu sebeple bilgi çağının dinamik ve küresel ekonomilerinde; bilginin etkili ve verimli üretilmesi organizasyonlar açısından geliştirilmesi gerekli olan bir kabiliyettir.

Dinamik tüm organizasyonlar bilgiyi üretir, planlar ve kullanırlar.

Bilgi üretilmesi süreci şirketlerin kurumsal bilgi birikimlerini arttırmak ve geliştirmek amacıyla yapılan sistemli çalışmalardır.

Organizasyonlar açısından bilginin üretilmesi üç farklı biçimde gerçekleştirilebilir;

Bilginin elde edilmesiBilginin firma içinde

üretilmesi Bilginin müşterek

olarak üretilmesi

Organizasyonlar, iç ve dış çevrelerinden elde ettikleri enformasyonu, bilgi birikimlerini kurum gelenekleriyle harmanlayıp; örgütsel öğrenme sürecinden geçirerek bilgiye dönüştürürler

Organizasyonlar çeşitli yollarla bilgi elde ederler;

Taklit etmeSatın almaKıyaslama Dış kaynak kullanma Alternatif üretme ve

keşfetme

Bilginin organizasyon açısından değer ifade edebilmesi ancak onun sınıflandırılması ve saklanması gerekmektedir. Bu şekilde bilgi doğru zamanda, doğru kişi tarafından, doğru biçimde kullanılabilir. Bu da bilginin planlanması ile mümkün olmaktadır.

Bilgiyi uygularsanız büyürsünüz, paylaşırsanız efsane olursunuz.

Yusuf Has Hacip

(KutadguBilig,106)

ÖRGÜTLERDE BİLGİ ÜRETİMİ AKIŞI VE YÖNETİMİ

üretilir

paylaşılırkullanılır

depolanır

...yönetilmesi gereken bir süreçtir.

Bilgi...

Bilgi Yönetimi Kavramından Ne Anlamalıyız?

Bilgi,ortaya çıkartılabilecek bir olgu değil,icraat edilebilecek,inşa edilebilecek bir fikirdir;ihtiyaç duyulduğu zaman geliştirilebilen bir şey değil,ne zaman,nerede ve kimin tarafından ileri sürülebileceği bilinmeyen bir görüştür.Bundan dolayıdır ki bilginin üretimi klasik bir yönetim anlayışı ve yaklaşımı ile sağlanamaz.

Bilgi yönetimi,bilginin yönetilmesi olarak algılanmamalıdır.Kişinin kendi kontrolünde bile olmayan bilgi üretimini sağlayabilmek için ancak söz konusu üretimi motive edecek,kolaylaştıracak ve hızlandıracak sistemler,süreçler ve yapılar geliştirilebilir.

Bilgi Yönetiminin Tanımı‘’ Temel organizasyonel

amaçları gerçekleştirmeye yönelik olarak çalışan birey ve gruplar aracılığı ile bilgi toplamaya,yaratmaya,geliştirmeye ve dağıtmaya yarayan aktiviteleri organizasyon çapında koordine etmeye yönelik sistematik ve bütünleştirici bir süreçtir. ‘’

‘’ Pazarda bilgiye dayalı bir farklılaşmanın ve bilgiyi bir strateji olarak kullanma yeteneğini sağlayan yönetim sistemini kurmanın aracıdır.‘’

Bilgi Yönetimi şirketlerin bilgi sermayesinin yönetilebilir bir varlık olarak gören yönetim disiplinidir

Temel hedefi, bir şirketin sürekli artan bilgi kapasitesini güncelleyerek şirketin başarısında büyük rol oynayan bilgiyi çalışanlarına aktarmaktır.

Bilgi yönetiminde kullanılan temel araçlar, örgütün kurumsal dinamikleri, süreç analizleri ve bilişim teknolojileridir.

Bilgi Yönetimi Kavramlarını Gündeme Getiren Etkenler

Global Rekabetçi Yapı ve Ekonomi Politikaları

Teknolojik Alanlardaki Gelişim

Bireysel ve Organizasyonel Düzeydeki Değişimler

Stratejik Tercihlerin Etkisi

Bilgi Yönetimi SüreçleriBilgi yönetimi süreçleri,bilgi

yönetiminin bir uygulama alanı olarak örgütlerde nasıl gerçekleşeceği hakkında bir yol haritası görevi üstlenir.

Örgütlerde bilginin etkin yönetimi,beş temel sürece bağlanabilir.Bunlar sırasıyla bilginin üretilmesi,paylaşılması,yapılandırılması ve denetlenmesidir.

Bilgi Yönetimi Süreçleri İçin Yeni Bir Yaşam Döngüsü Modeli

BİLGİ ÜRETİMİ

Örtük Bilgi Açık Bilgi

BİLGİ PAYLAŞIMI

Sosyalİletişim

Alt yapısı

Teknikİletişim

Alt yapısıBİLGİNİN

YAPILANDIRILMASI

BİLGİNİN DENETLENMESİ

BilgiVarlıklarının

denetlenmesi

EntelektüelSermayenin

ölçülmesi

BİLGİKULLANIMI

Ürün Hizmet İşSüreçleri

1.Bilgi Üretimi

Örgütlerde bilgi üreten birey,grup,takım ya da bölümlerdir.Sözü edilen birey ya da gruplar;kendi sezilerine ,yeteneklerine,becerilerine, davranışlarına bağlı olarak bilgi üretmektedirler.

Bilgi mutfağında işlenebilecek iki tür bilgiden söz etmek mümkündür:Açık ve Örtük Bilgi

AçıkBilgi;kelimeler,semboller,resimler vb. aracılığıyla ifade edilen bilgilerdir.

ÖrtükBilgi;tamamen bireyin kendisine ait olan bilgidir.Kişinin geçmiş tecrübe,inanış ve davranışlarına dayalı zihninde geliştirdiği ve açığa çıkarmadığı bilgidir.

Bireylerin açık ve örtülü bilgilerinin örgüt içinde etkileşim içine girmeleri neticesinde yeni örgütsel bilgi üretilmektedir

Bu etkileşim süreci; içinde örgüt kültürü, teknoloji, yapısal nitelikler ve strateji gibi unsurların da etkili olduğu örgütsel öğrenme sürecini ifade etmektedir.

Örgütsel öğrenme süreci sonucunda meydana gelen yeni bilgi ,tek bir bireyin sahip olduğu bilgiden daha üstündür.Sonuç olarak,bir örgütün sahip olduğu bilgi bir bireyin sahip olduğu veya olabileceği bilginin çok ötesindedir.

2.Bilgi PaylaşımıBilgi paylaşımı,örgüt içerisinde

bireyler ya da gruplar tarafından üretilen bilginin birbirlerine iletilmesi sürecini kapsar.Bilgi paylaşımını,iki tür olarak yapılandırmak mümkündür.Bunlardan ilki sosyal (sözlü,yazılı,sözlü olamayan iletişim ağları),ikincisi ise teknolojik (bilgisayarlar aracılığı ile geliştirilen veri tabanı sistemlerinin bütünü) iletişim alt yapılarının inşasıdır.

3.Bilginin Yapılandırılmasıİletişime yönelik kurulan

sosyal ve teknolojik ağlar sayesinde veri,enformasyon ya da bilgilerin,hem elektronik hem de geleneksel ortamlarda aktarılması için ayıklanması, sıralanması,düzenlenmesi, raporlanması ve sınıflanması gerekir.Bu süreçleri kapsayan aşama bilginin yapılandırılması olarak tanımlanır.

4.Bilginin KullanılmasıBilgi,örgüt içerisinde üç temel

amaca yönelik olarak kullanılır.a) Örgütün iş süreçlerinin ve

stratejilerinin belirlenmesinde ve gerçekleştirilmesinde bilgi kullanılır.

b) Örgütteki ürünlerin tasarımında,oluşturulmasında ve pazarlanmasında bilgi temel rol oynar.

c) Örgütün verdiği hizmetlerin çeşitliliğinin ve kalitesinin arttırılmasında en etkili yolları belirler.

5.Bilginin DenetlenmesiBilginin denetlenmesi,örgütün

geçmiş ve geleceğe yönelik bilgi işlem kapasitesi konusunda fikir sahibi olmasını sağlar.

Bilginin denetlenmesi sayesinde ‘’herhangi bir örgüt içerisindeki bilginin ne kadarının AR-GE faaliyetlerinde kullanılacağı,bilgiye ilişkin stratejilerin belirlenmesinde hangi miktardaki bilginin örgüte rekabet avantajı yaratacağını göstermektedir.

Bilgiye değer veren,bilgiyi çoğu örgütsel çıkarların üstünde tutan ve bilgiyi çok amaçlı olarak çalışanlarına kullanmaları için tavsiye eden bu yönetsel anlayış,dünyadaki belli başlı büyük firmalar tarafından benimsenerek rakiplere karşı bir avantaj sağlamaktadırlar.Chrysler,coca-cola,ford, GM,HP,Microsoft,Mobil Oil,ABD Ordusu gibi firmaların da bilgi yönetimini uygulamalı olarak gerçekleştirdikleri bilinmektedir.

Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmaz Uğur Mumcu

Bilgi Yönetimi Uygulamasında Aksaklıklar ve Engeller

Günümüzün rekabetçi ortamında başarı ile başarısızlık arasındaki fark, işletmenin yönetsel bilgiyi ne kadar başarılı kullandığıyla doğru orantılıdır.

YÖNETSEL BİLGİNİN ÖZELLİKLERİ

Yararlı bir amaca hizmet etmelidir.Yöneticinin sorumluluğu ile ilgili

olmalıdır.Yönetim kademesinin ihtiyaçlarına

uygun ayrıntı içermelidir.Güncel olmalıdır.Kabul edilebilir bir doğruluk

seviyesi olmalıdır.Zamanlaması doğru olmalıdır.Kabul edilebilir bir maliyet düzeyi

olmalıdır.Kolaylıkla anlaşılabilmelidir.Gereksiz tekrarlar içermemelidir.

Yönetsel Bilginin hatalı olmasının nedenleri

Yanlış bilgi toplanmasıBilgi işlemenin yanlış

yapılmasıBilginin işlenmemesi ya

da kaybedilmesiYanlış kaynaktan bilgi

temin edilmesiBilgi işlem hatalarıBilginin kasten bozulması

Bilgi yönetiminin amaçları şu şekilde belirtilebilir

Bilgi deposu oluşturmak,

Bilgiye ulaşmayı geliştirmek,

Bilgi ortamını çoğaltmak,

Bir servet olarak bilgiyi yönetmektir.

BİLGİ YÖNETİMİ ÖRGÜTLER İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?

Artan rekabet,

Değişen müşteri istekleri,

İş çevresinin hızlı bir biçimde ve hala büyük bir hızda değişiyor olması.

BİLGİ YÖNETİMİ UYGULAMALARINDAKİ ENGELLER

Organizasyon Açısından Engeller

Bilgi tabanını oluşturmak zaman alıcı, emeğin yoğun kullanıldğı ve maliyetli bir iştir

Bireyler yoğundur ve bilgi yönetimi ek işler getirirBilgi tabanlı sistem teknolojisi sınırlarıGeçici proje takımlarını izlemenin zorluluğuGereksiz enformasyon

Takım ve Grup Açısından Engeller

Aşırı enformasyonÇalışanların sistemin hiçbir yararını görmemesiKapalı bilgilerin kodlanmasının zorluğuAnlaşmazlığın artmasıBilgi yönetiminin bireyleri kontrol etmesiBilgi oluşumunda güçlü pozitif kültüre ihtiyacın

olmasıBilgi müdürünün varlığının yanlış mesajı vermesi

Bireysel Açıdan Engeller

Bireysel çabaların ödüllendirilmesi bilgi biriktirmeyi cesaretlendirecektir

Yönetim ve meslektaşlar tarafından eleştirilme korkusu

Diğer disiplinlere olan saygının olmamasıGüven, saygı ve ortak amaçların olmamasının

çabaları yok etmesiTakım süreçlerinin belgelenmesinin ek işler

gerektirmesi

Ben askerî deha filân bilmiyorum. Herhangi bir zorluk önünde kaldığım

zaman benim yaptığım iş şudur: Vaziyeti iyice tesbit etmek, sonra bu vaziyet

karşısında alınacak tedbirin ne olduğuna karar

vermek.

BİLGİ OYUNU

Timur Mustafayev

Bilginin Para ve Zaman Kazandırması

V=(W((100-t)/100))/CV: bir saatin değeri

W: kişinin saatlik ücreti

t: vergi oranı

C: yerel yaşam maliyeti

Prof. Ian Walker, Warwick Üniversitesi, 2002

Erkut Acar

Korteks Planlama Sorumlusu

SAP R/3

Soru&Cevap

Bizi dinlediğiniz için teşekkür ederiz …