Những bài học rút ra từ quá trình triển khai PES

THINKING beyond the canopy

Những bài học rút ra từ quá trình triển khai PES

Phạm Thuy Thủy, Delia Catacutan, Elisabeth Silmon, Đàm Việt Bắc


Nội dung• PES là gì và tại sao phải triển khai?

•Nguyên tắc, tiêu chuẩn và chỉ tiêu đánh giá của REDD

• Kinh nghiệm quốc tế• Kinh nghiệm của Việt Nam

• Hướng đi sắp tới


Nguyên tắc chungNgười mua: tạo cơ chế khuyến khích và mang lại lợi ích cho những người hiện đang sử dụng các hệ sinh thái

Người bán: đảm bảo cung cấp/bảo vệ một loại ES đã được xác định và thỏa thuận với người mua cho một giai đoạn nhất định

Bài giảng

Củ cà rốt

Cây gậy


CHI TRẢ CÁC DỊCH VỤ MÔI TRƯỜNG (PES)

Tính điều kiện Tính tự nguyện

Được xác định rõ

Ít nhất 1 người mua

Ít nhất 1 người cung cấp

Thực tiễn Vì người nghèo

Hiệu quả

Hiệu lực Công bằng


Kinh nghiệm quốc tế

Bắc Mỹ– 1970sChâu Âu – 1970s

Các nước Mỹ Latinh– 1990s

Châu Á - 2003

Châu Phi - 2003 Châu Đại

Dương 20083 hệ thuyết hiện hữu của PES:Dịch vụ môi trường được xác định rõ giá trị và coi như hàng

hóa để người mua và người cung cấp có thể đàm phán giá cả (vd. Liên Minh Châu Âu)

Bồi thường cho các cơ hội bị mất đi một cách tự nguyện hoặc theo mệnh lệnh và kiểm soát các quyết định (vd. Việt Nam, Trung Quốc, Costa Rica)

Đồng đầu tư trong trách nhiệm quản lý môi trường (vd. Australia và New Zealand)


Kinh nghiệm quốc tếPES

Ngắn hạn Dài hạn

Điều chỉnh và huy động người sử dụng, người mua nội địa, dịch vụ đơn lẻ

Tìm người mua quốc tế để bổ sung cho quỹ nội địa, cung cấp dịch vụ theo gói


Kinh nghiệm trong nước – Bài học• Liên kết chặt chẽ giữa cơ quan trung ương và địa

phương với các vai trò, quyền hạn và trách nhiệm rõ ràng.

• Nâng cao nhận thức của người mua và người cung cấp dịch vụ môi trường là một bước đi cần thiết để tăng cường sự đồng thuận giữa các bên liên quan.

• Chi trả theo nhóm có chi phí giao dịch thấp hơn khi chi trả theo cá nhân.

• Chi trả bằng hiện vật được người dân địa phương ưa thích hơn do chi trả bằng tiền mặt quá thấp.

• Sự tham gia không nên chỉ dựa vào việc chi trả; nên khuyến khích tính tự nguyện để duy trì các chuẩn mực xã hội.

• Cách tiếp cận thích hợp để khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân

• Cung cấp dịch vụ môi trường theo gói.


Kinh nghiệm trong nước - Bài học• Thiếu các quy định và hướng dẫn rõ

ràng, chi tiết để triển khai ở cấp độ địa phương

• Thiếu các chỉ tiêu đánh giá kết quả và hệ thống giám sát (xã hội + đói nghèo)

• Chi phí giao dịch cao• Cách tiếp cận thiếu sự tham gia• Mục tiêu ngắn hạn vs. Mục tiêu dài hạn• Không tính đến các thành phần không

có đất, người nghèo và khu vực tự nhân

• Tính lâu dài


Khuyến nghị: Hướng đi sắp tới1.Cụ thể hóa các quy định, các văn bản cho việc

triển khai Nghị định 992.Giảm chi phí giao dịch; đơn giản hóa các thủ tục 3.Tính đến người sử dụng và chủ đất lâm nghiệp,

người sử dụng và chủ rừng và các nhóm tương tự khác.

4.Tạo không gian cho những cuộc đối thoại mở5.Triển khai thông qua mô hình hành động – học

tập6.Đầu tư song song vào xây dựng năng lực và

nâng cao nhận thức7.Cung cấp dịch vụ môi trường theo gói

Environment

Những bài học rút ra từ quá trình triển khai PES