ពនឺ ៃ តេ ក

និង

ៃ តលកណ៍

ពនឺ ៃ តេ ក និង

ៃ តលកណ៍

វបស ប ធមបរ យ

ពនឺ ៃ តេ ក និង

ៃ តលកណ៍

វបស ប ធមបរ យ

េរៀបេរៀងេ យ

សិរប ភិក ឱក ែណម

នទីសមី ម (ម េ ធ)

ព. ស. ២៥១០ គ. ស. ១៩៦៧

ចមងេចញនិងផ យេ យ េហង Los Angeles, California, U.S.A

-ក-

ក រព

បុពេហតុ ំឲ េសៀវេ េនះេកើតេឡើង េ យ ស័យេហតុ២ ងគឺ៖ ១- េ យ ស័យអភូតេហតុៃនឧ សក២រូប គឺេ ះស ១ េ ះវ ណ១ ចូលេ ប យបងំ ទូលសួរប ធម៌ អំពី ៃ តេ ក ៃ តលកណ៍ និងវបស កម ន ចំេ ះ ពះប សុំឲ េ កសែមងបំភឺផវវបស ធុរ:

ដ៏ តង់េ ះេ ន់ មគផលនិ នេដើម ីទុក ខវតិ បតិបតិ ស ប់អកវបស និកតេ ។ ពះប នសំែដងពន ល់អំពីេរឿងេ ះ ងទូលំទូ យ ំងអំពីេដើមដ បចប់ ។ លេ កសំែដងចប់ េហើយ អកសនិងអកវ ណ នេសចកី ជះ ំងដ បបនឺឧ ន រ ពិេ ះ ស់ ៗ ច ស់ ស់ ៗ លម ខវតិ បតិបតិ នេហើយ ។ ២- េ យយល់េឃើញ ៃ តេ ក ៃ តលកណ៍ និងវបស កម នេនះ

ច ន បទីបមួយ ស ប់ជួយបំភឺផវវបស ធុរ: មួយ គ ងធំចំេ ះអក ប់ ន ពះពុទ ស ំង េ លធម៌ ច ំដំេណើរអកបដិបតិ េ ះេរកមគផលនិ ន នេទៀតផង។ ស័យេហតុ ំងពីរ ងេលើេនះ េទើបខំ នក ំងព ម េរៀបេរៀងេរឿងេនះេឡើង ដ ប នសេ មច េសៀវេ មួយ ឲេ ះ ៃ តេ ក ៃ តលកណ ៍និងវបស ប ធមបរ យ ។ កងៃផេសៀវេ េនះ ខំ ំង ក េ ទេឆើយដូច នមនុស ៣ ក់ កសួរគឺ អកស ១ អកវ ណ១ ពះប ១ ។ ខំសង ឹមទុក េ កអក ន និង េ កអកបដិបតិ ំង យ ែដល ននិងបដិបតិេ យេ បើវ រណបបកបផង មុខ នឹងេឃើញច ស់ នូវធម៌ពិត ធម៌ែមន េ យខនឯង កងរយ:

ល មួយ ពុំ នេឡើយ ។

ខំសូមអភ័យេ សអំពីសំ ក់ េ កអក ជ ំង យ គប់ បេភទ េ ះ

អក ជ ងផវវបស ធុរ:កី អក ជ ងផវគនធុរ:កី េបើ នេ េហើយេឃើញ នវបតិ ឬ ំឆង តង់ ន័យ មួយសូមេម ែកត មវឲ ន តឹម តវលផង េដើម ី កិចអនុេ ះ ចំេ ះ ពះពុទ ស ។ លខំេរៀបេរៀងចប់សព គប់េហើយ ន បេគនេ ភិក ទតេតរប បេ លុយ េ ទឿន អរ សី ភូមិភំលងឃុំ ល សុករេវៀង ែខ ត ពះវ រ ឲ ជួយសរេសរសំេ និង ពិនិត ែក លុះេ កសរេសរចប់េហើយ នជូនេ េ ក អ៊ន យ សុំឲ េ កជួយៃលលក រកទីពឹង ពះេថរ:អង មួយ ឯ កុងភំេពញ ជួយពិនិត ែកស មលឲ ន តឹម តវល

មពុេ ទ ។ េ ក អ៊ន យ ន ំច ប់េនះេ បេគន ពះធមៃ តេ រ ច័ន លី ធមធី េ វតបទុមវតី ជវ ម ភំេពញ សុំឲ ជួយពិនិត ែកស មល ។ ពះធមៃ តេ រ នទទួលេ យយក ពះទ័យទុក ក់ ជួយពិនិត សរេសរ ថី េហើយែកស មលេ លធម៌ ល ះ និងអក វរុទរហូតដល់

ន រូប ងេសៀវេ េនះសេ មចេឡើង ។ ែតេ ពុំ ន់អស់េសចកីសង ័យកងចិត េទើប ន បេគន ពះ ធមេ តម តុង ឈួន ចនវជីេ បទុមវតី ជវ ម ភំេពញ ឲ ជួយពិនិត ែថមេទៀត និងជូនេ ក ប៊ូ ប៉ូ (អតីត កុមជំនុំ ពះៃ តបិដក កសួង សនបណិត ) ឲ ជួយពិនិត ថីមងេទៀត ។ េ ក ប៊ូ ប៉ូ ក៏ នជួយ

ពិនិត េ យសព គប់ េឃើញ ធម៌េនះ នអតន័យទូលំទូ យ ំង នបេ ជន៍ដល់អក ន អកបដិបតិ ឲ ភឺ ង ំចិតេ រកសនិសុខ សនិ ព នសួល លម រកេ ះពុមទុក ធម បទីបមួយ កងពុទ សនមណល ។ េទើប ន

រេសចកីយល់េឃើញ េ ងមុខ ដូច នេ ទំព័រ ងមុខេនះ ប់ ។

សិរប ភិក ឱក ែណម នទីសមី ម (ម េ ធ)

ឃុំគង់នយ សុកក លសឹង ែខ តក ល

---ខ-

េសចកីពិនិត និង េសចកីយល់េឃើញ

ខំ នពិនិត េ យម៉ត់ចត់ នូវេសៀវេ ៃ តេ ក និង ៃ តលកណ៍េនះ ចប់សព គប់ េហើយ យល់េឃើញ េសៀវេ េនះ តឹម តវ មៃ តសិ ំង៣ គឺសីល ស ធិ ប និង តឹម តវ ម លីឧេទសកងគមីរវសុទិមគ :

សីេល បតិ យ នេ សប េ ចិតុបំ វយំ បី និបេ ភិកេ ឥមំ វជដេយ ជដន ិ

នរជនអកេឃើញភ័យកងវដ អក ន ប ស់ នព មដុត

កេ ចកិេលស លេបើ នសិតេ កងសីលវសុទិេហើយ គប ីចំេរននូវចិតវសុទិ និងប គទឺិដិវសុទិេទៀត េទើប ច ត់ ច់នូវេ គឿងប ញ េ ល គឺកិេលស ដូច េ គឿង ំ ំៃនឫស ី ឲ ជះ ច់ សឡះ ន ។

ម៉ ងេទៀត វបស ប ធមបរ យេនះ មិនែមន វបស ែកង យ ែអបែនបេ ង មន គម ប់មិនមុត ដុតមិនេឆះេ ះេទ គឺ វបស

ងលិតសុខុម គួរ ទី ប ពឹត របស់ ពះេ វចរទូេ ពិត កដ ស់ ។

ភំេពញ ៃថទី ៩ ក ១៩៦៥

បូ៊ បូ៉ អតីត កុមជំនំុ ពះៃ តបិដក ពុទ សនបណិត

- គ -

ៃ តេ ក

ៃ តេ កផកពួកសត ឆង ត់សមុទ គ

ឥត នេ ះេ តើយ យមហិ ចូល ន់ជ ព ធមរណ: ។

ែតេគមិនដឹង ន សុខ ខំចូល តសុក គប់វណ:

បបួលគី េ ចើនអន័គ គឹក ក់េឡើងជិះេ សប យ ។

លុះដល់េ ះ ក់ យ លិចលង់អន យ ត់ ត់ យ

ត់កូន បពនឪពុក យ ត់ តិជិត យអ របង់ ។

និពនេឡើងេ យ ពះធមៃ តេ រ ចន លី វតបទុមវតី ជវ ម កុងភំេពញ

នមតរតនតយស

សូមនមស រចំេ ះ ពះរតនៃ តេ យេសចកីេ រព ។ េសចកីអធិប យកង ងេដើម ៃនវបស កម នេនះ គួរពួកពុទ សនិក

ជនទូេ ប លែដល ពះស សមទ បរម គរបស់េយើង ន ស់ដឹងេឡើង រ ឯកកងេ ក ទង់ ន ពះហឫទ័យ បកបេ យ ពះមករុ ដ៏ធ ំ ទង់េ ស ប ន ពះសទម េទស ចំេ ះសតនិករកងេ ក អស់រយ:ចំនួន៤៥ ពះវស ។ េ យ ទង់ ន ពះពុទបំណងចង់ ឲ ពួកសតនិករ

ំងេ ះ នសេ មចមគផល កងេពល ន ប់ ឬ ប់រួចេហើយ និង នបតិបតិ ម េដើម ីេ ះ តង់េ ន់ ពះនិ នែតម៉ ង ។ មិនែមន នពុទបំណង តឹមែតដឹក ំសតឲ នសុគតិ គឺសម តិមនុស េ ក េទវេ ក ឬ ពហេ ក

ប៉ុេ ះេទ ។ េ ះ ពះអង ទង់ ន ប ក់ច ស់នូវភព ំងពួង ែដល ទង់ នប់េកើត ប់ ៗ េ យ ល់ ពះអងឯងមក អស់រយ: ល អេនក តិ ំង

ទង់េឈងយល់ច ស់េ យ ពះប ណផងេទៀត ភព ំង៣េនះ សឹងេពញេ េ យគំនរេភើងទុក និងេភើងកិេលស ែដលកំពុងែតេឆះេ ល លកំេ ពួកសតឲ េ កហល់ ក យ អនះអែនង និច េ យេភើងទុក េភើងកិេលស ដុតកំេ ឲ េឆះេ ល លវលវល់េកើត ប់កងវដសង រ េ យទុកេវទ រកទីបំផុត

ន ។ ពួកសតែដល តវអវ ដឹកមុខ បិទ ំងប មិនឲ េឃើញច ស់នូវកងទុក តឡប់ ស ល់ រេកើតកងភព រសុខសប យេ វញ ឧប ដូចសតលិត

ៗ តូចៗ នសតម ច េដើម កេឡកេឃើញពនឺេភើងភឺ លកង តី ល ក៏នឹក ន របស់ ត ក់សុខសប យ ឥត នដឹង េភើងេនះ របស់េក យេឡើយ ក៏ ំ េហើរ តសុករុលត ល ចូលេ មេ មេលង បែឡងព័ទ កឡឹង

យ យ េ យេសចកីសំ ល់ខុស (េ ហ:) មិន នមួយ ទី ឡិ ផង

ក៏ដល់នូវេសចកីវ សអន យ ប់ខនេ ទីេ ះ េ តៀប កក កុញ ហួសវស័យនឹង ប់ ប៉ុេណះប៉ុេ ះ ន េ យ រែតេភើងេនះឯង ង មិញ ។ បុគលែដល តវអវ បិទ ំងេហើយ សំ ល់េឃើញសម តិមនុស សម តិេទវ ក៏នឹក ន សម តិ ំងេ ះ របស់វេសស ត ក់ តជុំៃថ បកបេ យេសចកីសុខ សួល របស់ េទៀង ត់ មិនវប សែ ប បល េ ះេហើយក៏ ំ បំេពញ រកុសលេផ ង ៗ ចំេ ះែត ង វដ មិនីកុសល គឺកុសលែដលេធើដំេណើរឲ វលវល់កងភព េ ះែត នូវសម តិ ំងេ ះ ឯសម តិ ំងេ ះឯង រែមងចងេ កៀកនូវបុគល ស់េ ះ ឲ ប់េ កងភព េហើយេឆះ េ ល លេ យគំនរេភើងទុក និងេភើងកិេលស េធើឲ វលវល់ ប់េកើត ទទួលរងនូវេសចកីទុក េវទ កងវដសង រេរឿយ ៗ រកទីបំផុត ន ងេ ះែដរ ។ ពះពុទ សិត ទង់ ស់ :

យ បិ ម ជចេ នេ អបរ យេ ឯក តិ មេគន ឧមេគ បិ ឯក សំ េរ សំសរ េ ត អបរ យេ កេ តិ ឯក បុ ំ អបុ ម ិ ឯក យ ច ញ េ ធមំ ស និ អភិ សេមស ត ិ ត អវជ ប ស ឧបសេ ចរស តិ ។ េសចកី មនុស ក់អំពីកំេណើត ( ច់ចរេលើែផនដី) េបើឥតេគដឹកៃដ

ំមុខេទ ជួន េដើរេ តង់ផវក៏ ន ជួនេដើរេ ខុសផវក៏ ន ង មិញ បុគល លលង់េ ែដល ប កបេ យអវ បិទ ំង មិនឲ ដឹងច ស់នូវកងទុក េ ះ រអេ លេ មកកងវដ: ល ច់រ ត់េ កង លវដសង រ េបើមិន នអក ជដឹក ំមុខេទ រែមង រពេធើនូវបុ ភិស រ គឺចំែណក បុណ ខះក៏ ន

រពេធើនូវអបុ ភិស រ គឺចំែណក បខះក៏ ន រពេធើនូវអេន ភិស រ

គឺ ចំែណក នែដល នចិតវប សេ យទិដិ នសស តទិដិ េដើមក៏ ន ងេ ះែដរ ។

លុះ ែតបុគល លេ ះ យល់ច ស់ ស់ ន ស់ដឹងនូវអរយសច:៤ប រ េពល និង បុគល ប ពឹតធមបតិបតិេ ះេ រកសនិសុខសប់ ត់កង

េពលេ ះ េ ះ នសប់អវ ។ ែត េបើបុគល លេ ះ មិន ន ស់ដឹងនូវអរយសច:េ យច ស់ ស់ េទ ទុក បុគលេ ះ រពេធើនូវបុ ភិស រ គឺ រ ក់ែតងបុណ មួយ េ យ យ ចិត បុណ េ ះឯងរែមង ចឡំេេ យេ សទុក េ ចើន ប រ ន តិនិងជ េដើម េ ះេហតុអី? េ ះែត

នូវសម តិកងេ ក ំង៣ គឺមនុស េ ក េទវេ ក ពហ េ ក េ យសំ ល់ សម តិ ំងេនះឯង សម តិ បេសើរ បកបេ យេសចកីសុខ ង េទៀង ត់ ។ ប៉ុែន ពះសព ពុទពុំែដល ទង់សំែដងសរេសើរ ចំេ ះកំេណើតៃនសត ែដល អេ លេ េកើត មនុស កី េទវ កី ពហកី កំេណើត បកបេ យគុណ ផុត ក េសចកីទុក ំងពួងេ ះេឡើយ ។ េ ះ ពះអង ទង់ បច ស់ េបើ តិកំេណើតរបស់សត ំង យ នេ ដ ប េសចកីទុក ំង យ ន

តិទុក េដើម ក៏ នេ ដ បេ ះ ែដរ ។ េ ះេហតុេ ះ ន ពះអង ទង់ ស់សរេសើរចំេ ះែត ពះនិ នមួយ

ធម តិ ចេធើសត ំង យឲ រលត់ផុត កទុក គប់ ប រ ។ ចំែណកបុគលែដល បកបេ យ វ រែមង ន រយល់េឃើញ រេកើត មនុស កី េកើត េទវ កី េកើត ពហកី េ យអំ ច វចរកុសល ឬរូ វចរកុសលមួយ ក៏គង់មិនរួច កទុក ំងពួង នេឡើយ ំង ន រយល់េឃើញ េបើ តិកំេណើតមិន ន់អស់េទ ទុកក៏េ មិន ន់អស់ែដរ េ ះកំេណើតរបស់សត

ំង យ ែដលេកើតកងភពេ ក បនិងភពដ៏ឧតមេ ះ ៗ េ យអំ ច កុស កុសលកម សុទែត កំេណើតេ ន រែ ប បលមិនេទៀង ត់ លេបើអស់អំ ច ៃនកុស កុសលកមេ ះេហើយ សត ំង យេ ះឯង តវែតវល

តឡប់ចុះេឡើងេ កងវដ: េ យអំ ចៃនផលបុណ និងផល បដឹក ំដូេចះ េតើទីបំផុតៃនទុករបស់សតេ តឹម ? បុគលែដល បកបេ យវ លេបើយល់េឃើញ ងេនះេហើយ រែមង នេសចកីេនឿយ យធុញ ន់ ចំេ ះកំេណើតែដលេកើតេរឿយៗ កងវដ:េនះ ែតងត ិ ះរះរកឧ យ េដើម ីនឹងេ ះខនេគចេចញឲ រួចផុត កភព ំង៣ េ យ រខំបឹងែ បងបំេពញកុសលេផ ង ៗ ចំេ ះែត ង វវដ មិនីកុសល គឺកុសលែដលេធើ

ដំេណើរ តង់េ ះេ ន់ ពះនិ ន ទី ស កវដ: ។ បុគលេ ះ លេបើេធើនូវកុសល មួយ េ យ យ ចិត ន រឲ ន េដើម រែមង ំងចិតេដើម ីេធើពួកកិេលស ំង យ នេ ភ: េដើម ឲ រងសតអស់ពី ខនស ន សំេ េ ពះនិ នែតម៉ ងប៉ុេ ះ ។ កុសលរបស់បុគលេ ះេ វវដ មិនី កុសល គឺកុសលរបស់បុគលអកដល់េ តើយៃន ំង គឺ ពះនិ ន រួចផុតសឡះ ក រវល េកើតវល ប់ ។

ធម៌ែដល ពះស សមទ ទង់េលើកេឡើងសំែដងស ប់ឲ សត បតិបតិ ម េដើម ី េ ះត មង់េ ន់ ពះនិ នេ ះ នេ ចើន អេនក ស់ កងទីេនះ ទង់សំែដងសំេ យកវបស ែតម៉ ង ទីខះសំេ យកសមថ:ផង ំងវបស ផង ទីខះសំេ យកអដងិមគ គឺ មគែដល បកបេ យអង៨ ប រ នស ទិដិ

េដើម ទីខះ សំេ យក ត័យសិ ំង៣ គឺ សីល ស ធិ ប ទីខះសំេ យកេ ធបកិយធម៌ ំង៣៧ ប រ នសតិប ន៤ សមប ន៤

េដើម។ កងទីេនះសំេ យក វបស កម នែតម៉ ងប៉ុេ ះ ដូចតេ ៖

កមវធីចំេរន វបស កម ន

លេបើ ពះេ វចរ នបំណងនឹងចំេរននូវ វបស េ ះ គប ីឲ ដឹងអត ៃនវបស វ ដូេចះ ៈ បុគលអកេធើវបស ប ែដលខនេឃើញកង រមណ៍េហើយ នកងចិតេ យេចត េចត េ ះេ ះ វបស វ ។ ក៏ឯវបស វ េនះ ពះេ វចរនឹងចំ េរន គប ីសិក ឲ ដឹងច ស់នូវធម៌៣ ប រ មុនសិនគឺៈ

១- ធម៌ ភូមិ រមណ៍របស់វបស ២-ធម៌ ឫសគល់ េហតុឲ េកើតេឡើងេហើយ ំងេ របស់វបស ៣- តួវបស ។ អី ភូមិ រមណ៍របស់វបស េ ះ ? ស រធម៌ែដលបច័យ បជុំ ក់ែតងេឡើងគឺ ឧ ទិនក: ែដល មធម៌

ស័យ និង អនុ ទិនក: ែដល មធម៌មិន ស័យ ឬ ម និង រូប ែដលែចកេចញេ េ យ ប រេផ ងៗ នខន៥ យតន:១២ តុ១៨ ឥ នីយ២២ េដើម ំងអស់េនះគឺ ភូមិ រមណ៍របស់វបស ។ អកែដលចំេរនវបស េ ះ តវេរៀនធម៌ែដល ភូមិ រមណ៍ របស់វបស េ ះ ឲ ដឹងច ស់ ស់ មុន េហើយគប ី កសួរេ កអកេចះដឹងនូវអត និង ធម៌ឲ ដឹងេសចកីពិត កដ ចំ នល េទើប គួរនឹងចំេរនវបស ន ។ អី ឬសគល់ េហតុេកើតេឡើង ំងេ របស់វបស េ ះ ? សីលវសុទ ិ េសចកីបរសុទៃនសីល១ ចិតវសុទ ិ េសចកីបរសុទៃនចិតគឺ ឧប រស ធិ និងអប ស ធិ១ វសុទិ ំង២េនះឯង ឬសគល់ េហតុេកើតេឡើង ំងេ របស់វ បស ។ អកែដលនឹងចំេរនេ ះ តវ បតិបតិឲ អក ន

សីលបរសុទ និងចិតបរសុទ េ យស ធិ មុន េទើបគួរនឹងចំេរនវបស ន ។ េបើ អក នសីលមិនបរសុទ មិន ន ស ធិ ចិត យ យេហើយ ក៏ អកអភ័ពមិនគួរនឹងចំេរនវបស េ ះ នេឡើយ ។ េ ះ សីលនិងស ធិ ក ំងឲេកើតវបស ។ អី តួវបស ? វសុទិ ំង៥ ងគឺៈ ១- ទិដិវសុទ ិ េសចកីបរសុទៃន រេឃើញ ២-ក វតរណវសុទិ េសចកីបរសុទ ៃនេឃើញច ស់ កនងបងេ់សចកី

សង ័យ ន ៣- ម មគ ណទស នវសុទ ិ េសចកីបរសុទៃន រដឹងពិត េឃើញពិតេនះ

ផវេនះ មិនែមន ផវ ៤- បដិប ណទស នវសុទិ េសចកីដឹងច ស់េឃើញច ស់ នូវផវបតិបតិ ែដល េហតុឲ អរយមគេកើតេឡើង

៥- ណទស នវសុទ ិ េសចកីបរសុទៃន រដឹង រេឃើញ នូវករណីយកិចែដល ចំែណកៃនេ កុតរ: គឺេឃើញកងមគ៤ េ យ ក់ច ស់ ម លកណ:និងស វ: មិនវេងងេ មសមតិេ កេ រ សត ខន

ណ េយើង េគ េឡើយ ែដល តួទិដិវសុទិ ។ ំង េហតុនិង បច័យ កនងក កង ល ំង៣ េចញ ន គឺមិនសង ័យ េយើងច តមកពីទី

? េយើង អី? េយើងនឹងេ េកើតកងទី ? េទវបុ ត េទវ នឬមិន ន? ែដល តួក វតរណវសុទិ ។ វបស ណ ំង៩ នឧទយពយ ណ េដើម នអនុេ ម ណ

ទីបំផុត េ ះ បដិប ណទស នវសុទិ ។ អរយមគ ំង៤េនះេ ះ ណ ទស នវសុទិ ។ វសុទិ ំង៥ ប រេនះឯង តួ វបស ។

ម៉ ងេទៀត ប ែដលេយើងដឹងពិតេឃើញពិត កងស វ: រេកើតឯងរបស់ ស រ គឺ េឃើញ របស់មិនេទៀង ទុក អន េឃើញច ស់ របស់ឯ មិនេទៀងែត ល េកើតេឡើងេហើយរលត់ ត់បង់េ វញ របស់េ ះ

ទុកពិត េបើរបស់ឯ ទុក របស់ េ ះ អន មិនែមន ខន ណ របស់េ ះមិនគួរេបើនឹង ប ន់ បេកៀក របស់ េយើង េ យអំ ចត ឧ ន នៈ និងទិដិេឡើយ ។ េ ះ ខន ណ-េយើងេគមិន នេទ បែដលពិ រ េឃើញ ក់ច ស់ ងេនះ ដ បដល់េកើតនិពិ (េនឿយ យ) សប់េខើមស រ េកើតវ គៈ ស កេសចកីតេ មកេ តកអរកងស រ វមុតិរួចផុត

កកិេល សវៈ ំងអស់ េនះ តួវបស ំងអស់ដូច ។ ធុជនអកបំេពញេសចកីព ម បដិបតិកងវបស ដូច នេ លមកេនះ េធើឲ បរបូណ៌េហើយក៏ នេ ះ ចំេរនវបស េ យល េនះ េសចកីអធិប យេ យសេងបកងវបស េនះ ។ ឯេសចកីពិ រដូច នតេ េនះ ៖ អកែដលចំេរនវបស គប ីឲ អកបរសុទេ យសីល បរសុទេ យទិដិ េហើយ គប ីដឹង លកណៈ - កិច - េហតុ - ផល របស់វបស េ ះឯង ។ អីហ៎ លកណៈរបស់វបស ? ស វៈ រេកើតឯងរបស់ស រ គឺ របស់មិនេទៀង, ទុក, អន ពិត ។ េសចកី េឃើញ ស រ របស់មិនេទៀង ទុក អន ក់ច ស់ ងេនះឯង

លកណៈេ គឿង សំ ល់ របស់វបស ។ េបើ រដឹង -េឃើញ ងដៃទេ មិន តវ មន័យដូចេ លមក ងេលើេនះ ក៏មិនែមន វបស េឡើយ ។

អីហ៎ កិច និង គុណរបស់វបស ? េសចកីងងឹតគឺេ ហៈ រភ័ន ចឡំកងស រ របស់េទៀង សុខ

ខន ណឯ បិទ ំងប មិនឲ េឃើញច ស់នូវរបស់ពិតៃនស រ េសចកីកំ ត់បង់ងងឹតេចញ នអស់ មិនវេងងកងស រ របស់េទៀង ត់ របស់សុខ ខន - ណ របស់ល េនះឯង កិច គុណវបស ។ អីហ៎ ផលរបស់វបស ? េសចកីេឃើញពិតទូេ កងស រ ំងពួង របស់មិនេទៀង ទុក

អន េសចកីងងឹតគឺេ ហៈ រវេងងចូលមក ំងេ មិន ន េ ះ នពនឺភឺ ងេកើតេឡើង េនះឯង ផលរបស់វបស កងបទេនះ។

អី េហតុេកើតេឡើង េហើយ ំងេ របស់វបស ? ចិតែដលមិន យ យ ំងេ ប់ខនឯ និមួយ េ យអំ ចស ធិ េនះឯង េហតុេកើតេឡើង ំងេ របស់វបស ។ វបស េ ះ រែមង ស័យស ធិ េទើបេកើតេឡើង ំងេ ន េបើមិន នចំេរនស ធិឲ េកើតមុនេហើយ ក៏មិន

ចចំេរនវបស ឲ េកើតេឡើង ន េ ះ ស ធិ េហតុឲ េកើតវបសេ យន័យេនះ អកែដល នសីលមិនបរសុទមិន នស ធិ នឹងមកេ លអួត ខន នសេ មចវបស វ ងេនះ មិនគួរេជឿេឡើយ ។ េ ះសីលបរសុទេហតុឲ េកើតស ធិ ស ធិ េហតុឲ េកើតវបស វបស េហតុឲ េកើតអរយមគ អរយមគ េហតុឲ េកើតអរយផល ធម៌ មនិយម ន ងេនះមិនែ ប បលេ ងដៃទេឡើយ ។ អកែដលចំេរនវបស គប ីឲ ដឹង លកណៈ - កិច - េហតុ - ផល របស់វបស េ យ ប រដូេចះ ។

វ គ រែចក ៦ចំែណកគឺៈ

អនិច ំ របស់មិនេទៀង១, អនិចលកណ ំ េ គឿងសំ ល់ែដលឲ កំណត់ដឹង របស់មិនេទៀង១, ទុក ំ របស់ែដលសតអត់ ំ នេ យក ម១, ទុកលកណ ំ

េ គឿងសំ ល់ែដល ឲ កំណត់ដឹង ទុក១, អន ស វៈមិនែមន ខនណ១, អនតលកណ ំ េ គឿងសំ ល់ែដលឲ កំណត់ដឹង មិនែមន ខនណ១ ។

កងវ គ ំង៦េនះ ស រែដល បជុំ ក់ែតងេឡើង ឧ ទិនកៈ១ និងអនុ ទិនកៈ១ ឬ មនិងរូប ែដលែចកេចញេ េ យ ប រេផ ង ៗ នខន -

តុ - យតនៈ េដើម ែដល ភូមិ រមណ៍របស់វបស េ ះ ំងអស់ តួអនិចំ របស់មិនេទៀង េ ះ េកើតេឡើងេហើយរលត់ បសូន េ វញ

ធម ែតងែតែ ប បលេ ងដៃទ មិន ំងេ ដូចេដើមេឡើយ ។ ក៏ឯ រេកើតេឡើងេហើយ បសូន េ នឹងែ ប បលេ ងដៃទេនះឯង តួ អនិចលកណៈ

េ គឿងសំ ល់ែដលឲ ដឹង របស់មិនេទៀងពិត ។ ស រនិង ម រូបែដលរបស់មិនេទៀង េ ះ តួ ទុកំ េ ះ របស់ែ ប បលេ ងដៃទ ៗ េ យេភើង គឺ ជ ព ធិ និង មរណៈ េបៀតេបៀនដុតបំ ញ និច ។ រឯ រេកើតរលត់និងែ ប បល ងដៃទ ៗ េ េ យ ជ ព ធិ និង មរណៈ េបៀតេបៀនដុតបំ ញេ ះឯង ទុកលកណៈ េ គឿងសំ ល់ឲ ដឹង តួទុកពិត ។ ធម៌ ំងអស់ែដល ស រនិងវស រ និង ពះនិ ន សុទែត អន េ ះ ធម៌សូន កខន - ណ - សត -បុគល មិន នអកឯ មួយ ស់របស់ ន់ែត ស វៈធម៌មួយ ៗ េផ ង ៗ េ ប៉ុេ ះ ។ ក៏ ព របស់សូន

កខន - ណ - សត - បុគល មិន ន ស់របស់ ន់ែត ស វៈម៉ ងប៉ុេ ះ េនះឯងេ អនតលកណៈ េ គឿងសំ ល់ដឹង អន ពិត ។ អកែដលចំេរនវបស គប ីដឹង ល់វ គធម៌៦ ង ដូចេ លមកេនះ អកបំេពញ ព មចំេរនវបស អកបរបូណ៌េ យគុណសម តិ នសីល

និង ទិដិ េដើមដូច នេ លមកេនះ េទើបគួរ អកចំេរនវបស ដ៏ល អក ចំងវបស េ ះឲ បរបូណ៌ ន េ យ ប រ ំងពួង ។

លំ ប់េនះ នឹងសំែដងធម៌ែដល រមណ៍របស់វបស និងវធីចំេរនវបស ម លី និង អដក ដូចតេ េនះ ៖ េសចកី ស រែដល បច័យ បជុំ ក់ែតងេឡើង ឧ ទិនកៈ និង អនុ ទិនកៈ ំងអស់េ ះឯង រមណ៍របស់វបស ។ វបស ែដល នស រ រមណ៍េ ះ ន ង អនិចលកណៈ និងទុកលកណៈ ំងពីរ ែដល

នមកេហើយកង លី ៈ សេព ស អនិ ស រធម៌ ំងអស់ របស់មិនេទៀង រែមងេកើតេឡើងេហើយរលត់ ត់បង់េ វញ ធម ។ សេព ស ទុ ស រ ំងអស់ ទុកដូេចះ ។ ម៉ ងេទៀត ធម៌ ំងអស់ែដល ស រ និង វស រ ( ពះនិ ន) ក៏ រមណ៍របស់វបស ។ វបសែដល នធម៌ ំងអស់ រមណ៍េ ះ នែតកងអនតលកណៈម៉ ង ែដល នកង លី សេព ធ អន ធម៌ ំងអស់មិនែមនខន - ណ ។ ពះនិ នែដល នស រេ េ សេហើយ មិន នមកកងស រ ំងពីរ

ងេដើមេ ះេទ េ ះ ពះនិ ន ធម៌េទៀង េពញេ រេ យបរមសុខ ង ំមួន ប៉ុែន ពះនិ នេ ះ អន ធម៌ មិនែមន ខន - ណ - សត - បុគល េឡើយ

ន់ែត អសងត តុ ប៉ុេ ះ េទើប ន នមកកង ក សេព ធ អន ដូេចះ ។ ធុជន លនឹងចំេរនវបស ែដល នស រ និងធម៌ រមណ៍េ ះ គប ីចំេរន មន័យែដល នមកកង លីដូេចះ ៈ

សេព ស អនិ សេព ស ទុ សេព ធ អន ។ ម៉ ងេទៀតពួក៥ គឺ រូប េវទ ស ស រ វ ណ ប ខន ំង៥េ ះ គឺរូបកន នកិរ ស់ ទុឌេ មេ ងេដើម នកិរ ែបក យេ

ងចុង េ ះបច័យ ស តវដល់ខន ន ត ក់និងេ េដើម លកណៈ

ននឹងម ភូតរូប៤គឺ ដី ទឹក េភើង ខ ល់ និងរូបែដល ស័យនូវម ភូតរូប៤េ ះ ំងអស់ េនះ ពួករូប ។ េវទ ន រទទួលរងឬេ យនូវ រមណ៍

លកណៈ គឺ សុខ ទុក ឧេប េកើតអំពីសមស រ ល់ តវ ។ រេ យនូវរមណ៍ ំងអស់េនះ ពួកេវទ ។ ស នេសចកីសំ ល់នូវ រមណ៍

ឬចំ ំនូវ រមណ៍ លកណៈ គឺសំ ល់រូបេហើយចំ ំរូប ន សំ ល់សេមង េហើយចំ ំសេមង ន សំ ល់កិនេហើយចំ ំកិន ន សំ ល់រសេហើយចំ ំរស នសំ ល់សមស េហើយចំ ំសមស ន សំ ល់ធ រមណ៍េហើយចំ ំធ រមណ៍ ន េសចកីសំ ល់ េហើយ ំ ន ំងអស់េនះ ពួកស ។ ស រ ន រ ក់ែតងចិត ឬ បុងចិត លកណៈ គឺមេ សេ ត េសចកី តិះរះកងចិត កង រមណ៍ នរូ រមណ៍ េដើម គឺេចតសិកធម៌ែដលេកើតកងចិត

ំងអស់ េលើកែលងែត េវទ និងស េចញ ំងអស់េនះ ពួកៃនស រ ។ វ ណ ន រដឹងច ស់នូវ រមណ៍ លកណៈ គឺចិត ែដល ស័យចក - េ តៈ - នៈ - ជី - យ ចិតេកើតេឡើង កុសលខះ, អកុសលខះ,

វ កខះ, កិរ ខះ ចិត ំងេនះ ពួកវ ណ ។ ខន ំង៥ែដលេ លមកេនះ ភូមិ រមណ៍របស់វបស ។ ែដល នខន៥ រមណ៍េ ះ ន កងអនិចលកណៈនិងអនតត្លកណៈ ំងពីរ ដូច លី រូបំ អនិច ំ រូប មិនេទៀង េវទ អនិ េវទ មិនេទៀង ស អនិ េសចកី ំ នមិនេទៀង ស អនិ ធម៌ែដល ក់ែតងចិត បុងចិតមិនេទៀង វ ណំ អនិច ំ ចិតែដលដឹងច ស់នូវ រមណ៍មិនេទៀង ។ រូបំ អន រូបមិនែមន ខន ណ េវទ អន រេ យនូវ រមណ៍មិនែមន ខន

ណ ស អន េសចកី ំ នមិនែមនខន ណ ស រ អន ធម៌ែដលក់ែតងចិត បុងចិតមិនែមនខន ណ វ ណំ អន ចិតែដលដឹងច ស់នូវរមណ៍មិនែមន ខន ណ ។ សេព ស អនិ ស រធម៌ ំង យ ំងពួង

មិនេទៀង សេព ធ អន ធម៌ ំង យ ំងពួង ស រនិងវស រ មិនែមនខន ណដូេចះ ។

លីែដលេលើកយកមកសំែដងេនះសំែដងែតចំេ ះអនិចលកណៈនិងអនត លកណៈ ំងពីរ ងប៉ុេ ះ មិន នសំែដងទុកលកណៈផងេទ េ ះទុកលកណៈ ប់ប លកងអនិចលកណៈ ប់េហើយ េ យេហតុ របស់ មិនេទៀង របស់េ ះ ទុក លេបើ េឃើញអនិចលកណៈេហើយ ទុកលកណៈក៏នឹង

កដផង ។ េ ះេហតុេ ះ លីេនះ េទើបសំែដង តឹមែតអនិចលកណៈ និងអនតលកណៈប៉ុេ ះ ។ ធុជនអកបំេពញេសចកតីព ម គប ីចំេរនវបស ែដល នខន៥

រមណ៍ ម លីដូច នេ លមកមកេនះចុះ ។ ម៉ ងេទៀតវបស ែដល នខន៥ រមណ៍ នកងលកណៈ ំង៣គឺ អនិចលកណៈ១ ទុកលកណៈ១ អនតលកណៈ១ ែដល នកង លី រូបំ អនិច ំ រូបមិនេទៀង យទ និចំ តំ ទុក ំរូបឯ របស់មិនេទៀង រូបេ ះ ទុក យំ ទុកំ តំ អន រូបឯ ែដល ទុក រូបេ ះមិនែមន របស់ខនេទ ។ យទន តំ េនតំ មម េនេ ហមសិ នេមេ អ រូបឯ មិនែមនខន រូបេ ះមិនែមន របស់េយើងេទ រូបេ ះមិនែមន ខន

ណៃនេយើងេទ អក ំង យគប ីេឃើញេ យប ដ៏ បៃព មពិតរបស់រូប ដូេចះឯង ។ េវទ អនិ រេ យ រមណ៍ របស់មិនេទៀង យទនិចំ តំ ទុកំ របស់ឯ ែដលមិនេទៀង របស់េ ះ ទុក យំ ទុកំ តំ អន របស់ឯ ែដលទុក របស់េ ះមិនែមន ខន ណ យទន តំ េនតំ មម េនេ ហមសិ នេមេ អ របស់ឯ មិនែមន ខន ណ របស់េ ះមិនែមន របស់េយើង របស់េ ះមិនែមន ខន ណេយើងេទ អក ំង យគប ីេឃើញេ យប ដ៏ បៃពចុះ ។ ស អនិ រ ំ ន របស់មិនេទៀង យទ និចំ តំ ទុក ំ របស់ឯ ែដលមិនេទៀង របស់េ ះ ទុក យំ ទុកំ តំ អន របស់ឯ ែដល ទុក របស់េ ះមិនែមន ខន ណ យទន តំ េនតំ មម េនេ ហមសិ នេមេ អ របស់ឯ មិនែមន ខន ណ របស់េ ះមិនែមន របស់េយើងេទ អក

ំង យ គប ីេឃើញេ យប ដ៏ បៃពចុះ ។ ស អនិ ធម៌ែដល ក់ែតងចិត បុងចិត ំង យ មិនេទៀង យទ និចំ តំ ទុក ំ របស់ឯ ែដលមិនេទៀង

របស់េ ះ ទុក យំ ទុកំ តំ អន របស់ឯ ែដល ទុក របស់េ ះមិនែមនខន ណ យទន តំ េនតំ មម េនេ ហមសិ ន េមេ អ របស់ឯមិនែមន ខន ណ របស់េ ះមិនែមន របស់េយើងេទ អក ំង យគប ីេឃើញេ យប ដ៏ បៃពចុះ ។ វ ណំ អនិច ំ ចិតែដលដឹងច ស់នូវ រមណ៍ របស់មិនេទៀង យទ និចំ តំ ទុក ំ របស់ឯ ែដលមិនេទៀង របស់េ ះ ទុក យំ ទុកំ តំ អន របស់ឯ ែដល ទុក របស់េ ះមិនែមន ខន ណ យទន តំ េនតំ មម េនេ ហមសិ នេមេ អ របស់ឯ មិនែមន ខន ណ របស់េ ះមិនែមន របស់េយើងេទ អក ំង យគប ីេឃើញេ យប ដ៏ បៃព

ងេនះចុះ ។ ម៉ ងេទៀត វបស ែដល នខន៥ ំងេហតុនិងបច័យ ននឹងលកណៈ

ំង៣ ែដល នមកេហើយកង លី រូបំ អនិចំ រូបមិនេទៀង ធម៌ឯ េហតុ បច័យឲ រូបេកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏មិនេទៀងដូច រូបែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុ ែដលមិនេទៀងេហើយនឹង នរបស់េទៀងមកពី ។ េវទ អនិ រេ យ រមណ៍ របស់មិនេទៀង ធម៌ឯ េហតុ បច័យឲ េវទ េកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏មិនេទៀងដូច េវទ ែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុែដលមិនេទៀង ងេនះេហើយ នឹង នរបស់េទៀងមកពី ។ ស អនិ រ ំ ន របស់មិនេទៀង ធម៌ឯ េហតុ បច័យឲ ស េកើតេឡើង សូម ីធម៌ េ ះក៏មិនេទៀងដូច ស ែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុនិងបច័យែដលមិនេទៀងេហើយ នឹង ន របស់េទៀងមកអំពី ។ ស អនិ ធម៌ ំង យែដល ក់ែតងចិត បុងចិត មិនេទៀង ធម៌ឯ េហតុ បច័យឲ ស រេកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះ ក៏មិនេទៀងដូច ស រែដលេកើតេឡើងពមេ យេហតុ- បច័យែដលមិនេទៀងេហើយ នឹង នរបស់េទៀង មកព ី ។

វ ណំ អនិច ំ ចិតែដលដឹងច ស់នូវ រមណ៍ មិនេទៀង ធម៌ឯ េហតុ បច័យឲ វ ណេកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏មិនេទៀងដូច វ ណែដលេកើត

ពមេ យេហតុបច័យមិនេទៀងេហើយ នឹង ន របស់េទៀងសិតេសរមកអំពី ។ រូប ទុក ធម៌ឯ ែដល េហតុ បច័យឲ រូបេកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏

ទុកដូច ។ រូបែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុបច័យ ទុកេហើយ នឹង នរបស់សុខមកពី ។ េវទ ទុក ធម៌ឯ ែដល េហតុ បច័យឲ េវទ េកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏ ទុកដូច ។ េវទ ែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុបច័យ

ទុកេហើយ នឹង ន របស់សុខ មកអំ ពី ។ ស ទុក ធម៌ឯែដល េហតុ បច័យឲ ស េកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏ ទុកដូច ។ សែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុបច័យ ទុកេហើយ នឹង ន របស់សុខ មកអំពី

។ ស រ ទុក ធម៌ឯ ែដល េហតុ បច័យឲ ស រេកើតេឡើង សូម ីធម៌ េ ះក៏ ទុកដូច ។ ស រែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុបច័យ ទុកេហើយ នឹង ន របស់សុខមកពី ។ វ ណ ទុក ធម៌ឯ ែដល េហតុ បច័យឲ វ ណេកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏ ទុកដូច ។ វ ណែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុបច័យ ទុកេហើយ នឹង ន របស់សុខមកពី ។ រូប អន រូបមិនែមន ខន ណ ធម៌ឯ េហតុបច័យឲ រូបេកើតេឡើង សូម ី ធម៌េ ះក៏ អន មិនែមន ខន ណដូច ។ រូបែដលេកើតេឡើងពមេ យេហតុបច័យ អន េហើយ នឹង ន ខន ណមកអំពី ។ េវទ

អន មិនែមន ខន ណ ធម៌ឯ េហតុបច័យឲ េវទ េកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏ អន មិនែមន ខន ណ ដូច ។ េវទ ែដលេកើតេឡើង ពមេ យេហតុបច័យ អន េហើយ នឹង ន ខន ណ មកអំពី ។ សអន មិនែមន ខន ណ ធម៌ឯ េហតុបច័យឲ ស េកើត េឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏ អន មិនែមន ខន ណដូច ។ ស ែដលេកើតេឡើង ពម េ យេហតុបច័យ អន េហើយ នឹង ន ខន ណមកអំពី ។ ស រអន មិនែមន ខន ណ ធម៌ឯ េហតុបច័យឲ ស រេកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏ អន មិនែមន ខន ណដូច ។ ស រែដលេកើតេឡើង ពមេ យ

េហតុបច័យ អន េហើយ នឹង ន ខន ណមកអំពី ។ វ ណអន មិនែមន ខន ណ ធម៌ឯ េហតុបច័យឲ វ ណេកើតេឡើង សូម ីធម៌េ ះក៏ អន មិនែមន ខន ណដូច ។ វ ណ ែដលេកើតេឡើងពមេ យេហតុបច័យ អន េហើយ នឹង ន ខន ណមកអំពី ។

វបស ែដល នខន៥ ពម ំងេហតុបច័យ រមណ៍ នកងលកណៈ

ំង៣ ដូច នមកេហើយកង លីដូេចះ ។ ពះេ វចរកុលបុតអកចំេរនវបស ែដល នខន៥សុទ រមណ៍កី ែដល នខន៥ ំងេហតុបច័យ រមណ៍កី ដូចន័យែដល នមកេហើយកង លី ដូចេ លមកេនះក៏ ន ។ រឯវធីចំេរនវបស ែដល នមកកងអដក េ ះដូេចះ គឺអកបំេពញព ម េបើ ន ន សមថ និកៈេហើយ រែមងេធើ នេ យខនឯង នឲ ទៃនវបស េហើយ គឺេចញ ក ន េហើយកំណត់

ន ំង៥ ននឹងវតកៈ វ រៈ បីតិ សុខៈ ឯកគ ំងសម យុតធម៌ែដលេកើតេឡើង ពមេ យអង នេ ះ មន័យចូលចិតឲ ក់ច ស់ កដ អង ននិងសម យុតធម៌ ំងអម លេនះ មធម៌ េ ះ ធម៌បេ នេ

ន់ រមណ៍ េហើយែសងរកទី ស័យរបស់ មធម៌េ ះ េទើបេឃើញ ហទយរូបេនះ ទី ស័យរបស់ មធម៌េ ះ ម ភូតរូប និងឧ យរូប ទី ស័យរបស់ហទយរូបេនះ េទើបសនិ នចូលចិតច ស់ ហទយរូប ម ភូតរូប និងឧ យរូប ំងអម លេនះ រូបធម៌េ ះ របស់ែតង ទុឌេ ម ំ េបច័យ ស តវដល់ខន ន ត ក់ និងេ េដើម ។ អកបំេពញព ម លេបើ ន នសមថ និកៈេហើយ រែមងកំណត់ដឹងនូវ ម និងរូប ក់ច ស់ ងេនះដូេចះឯង ។ ចំែណក ងវបស និកៈ អក ន ណ គឺវបស មិន ន នស បតិឯ លែដលចំេរនវបស មកកំណត់ស រ ន មនិងរូប េដើម ។

ម ងេទៀតមកកំណត់ យ និងចិត-េចតសិក េ យ បេភទៃនពួក ំង៥ គឺពួករូប របស់ ទុឌេ មេ ១, ពួកេវទ រេ យនូវ រមណ៍១, ពួកស

រ ំ ននូវ រមណ៍១, ពួកស រ អក ក់ែតងនូវចិត១, ពួកវ ណ អកដឹងច ស់នូវ រមណ៍១ រួម តវ ៥ពួក ។ រែដលកំណត់ យនិងចិត-

េចតសិកេនះ ែចកេចញ ៥ពួក ដូចេ លមកេហើយ ។ អកបំេពញព ម នឹងពិ រ ខន ំង៥ឲ ក់ច ស់ មលកណៈចំេ ះខណដូេចះ េហើយ គប ីបំ បញខន ំង៥េ ះ រួមចូលមក ២ គឺ ម១ រូប១ ។ រូបខន ពួករូប រូបដែដលេ ះ របស់ ទុឌេ មេ ធម ែតេវទ -ស -ស រ-វ ណ អរូបខន ំង៤េនះ ម េ ះ ធម៌បេ នេ ន់ រមណ៍

រកំណត់ស រែដល ប ពឹតេ កងភព ំង៣ បំ បញចុះ ម រូបដូេចះេហើយ ក៏ នសនិ ន សត-បុគល ខន- ណ េទវ - រ- ពហ ដៃទ ៗ េ ក មនិងរូបេ េហើយ មិន ន ។ នែត មរូបប៉ុេ ះ ប ពឹតេ កងភព ំង៣ ។ ក៏ ក សត-បុគល ខន- ណ េដើមេ ះ មិន នេ យបរមត មកប តិ សមតិ ម-រូបេ ះឯង សត-បុគល ខន ណ េដើម បីដូច សមតិេឈើ

កប-ទូកដូេ ះ ក៏ ម-រូប ំង២េនះ ស័យ នឹង េហើយក៏េលឿនេកងសង រ បីដូច មនុស េយើងេហើយនឹងទូក ំងពីរ ស័យ នឹង េហើយេលឿនេ កងសមុទ គរដូេ ះ។ រកំណត់ មនិងរូប នដឹងច ស់ មពិត លះសតបលទិសត ណេចញ ន ំងេ កង ព អកមិនវេងងកងប តិ

សត-បុគល ខន- ណ េដើមដូេចះេហើយ ទិដិេសចកី េឃើញរបស់អ្នកបំេពញព មេ ះក៏បរសុទេ យល េ ះ ទិដិវសុទិ តួវបស ទី១។

ធុជនអកបំេពញព មេធើឲ ទិដិបរសុទបរបូណ៌េឡើងេហើយ គួរចំេរនវបស ត េ ែសងរកេហតុបច័យរបស់ ម-រូបេ ះ បីដូច េពទ អក

តកង ររក េ គ លេបើេឃើញេ គេហើយ ក៏រែមងែសងរកសមុ នៃនេ គេ ះ ង មិញ អកបំេពញព ម លេបើដឹង ម-រូបច ស់េហើយ គួរែសងរក

េហតុ-បច័យរបស់ ម-រូបេ ះែដរ លេបើដឹង េហតុ-បច័យរបស់ ម-រូបេ ះច ស់េហើយ ក៏រែមងឆងផុត កក គឺេសចកីសង ័យកង ល ំង៣ ន ។

អី េហតុបច័យរបស់ ម-រូបេ ះ? េហើយ មរូបេ ះ ស័យរបស់អីេទើបេកើតេឡើង? កម េហតុ-បច័យរបស់ ម-រូបេ ះ ម-រូបេ ះ តួវ ក ផលសុខវេសសរបស់កម ស័យកមេទើបេកើតេឡើង ន ។ កមេ ះ ន២ ងគឺ កុសលកម១ អកុសលកម១។ ម-រូបឯ េកើតេឡើង េ យអកុសលកម ម-រូបេ ះ របស់ទុពល ព េ ក ប ។ ម-រូបឯ ែដលេកើតេឡើងេ យ

ស័យកុសលកម ម-រូបេ ះ របស់សុខុមលិត េ យេហតុដូេចះេទើប ន កម េហតុ បច័យរបស់ ម-រូបេ ះ ។ ែតេបើ ន់ែតកមម៉ ង ក៏មិន េហតុឲេកើត ម-រូប ក៏ តវ ស័យឧ ន េ គឿង ប ន់ ប់ និងឆនៈ គៈ េសចកី

ប់ចិតេ តកអរ ឧ ន តវ ស័យនឹងត េសចកីចំណង់ េហតុឲអនះអែនងេ ត ក៏ តវ ស័យនឹងអវ េសចកីមិនដឹងច ស់ មិនដឹង មេសចកីពិត េ ះេហតុ េ ះ អវ េទើប បច័យរបស់ត ត បច័យរបស់ឧ ន ឧ ន បច័យរបស់កម(គឺភព) ភព បច័យរបស់ តិ គឺ ម-រូប េ យន័យេនះេទើប ន រសនិ នេឃើញ ច ស់ ធម៌ ំង៤ ងគឺ អវ ត ឧ ន កម េហតុ-បច័យរបស់ ម-រូបេ ះ ។ ម-រូបេ ះ តវ

ស័យធម៌៤ ងេនះ េទើបេកើតេឡើងេហើយ ប ពឹតេ ។ ម ភូតរូប៤គឺ ដី-ទឹក-េភើង-ខ ល់ និង រ បច័យរបស់រូបធម៌ េ យឧបតមរូបេ ះទុក ។ ផស ៈ បច័យរបស់ មធម៌គឺ េវទ -ស -ស រ មធម៌ ំង៣េនះ ស័យបច័យគឺផស ៈេកើតេឡើងេហើយេទើប ប ពឹតេ ន ។ ម-រូប បច័យរបស់ មធម៌ គឺវ ណ េ ះវ ណ េ ះ ស័យចកនិងរូប ំងពីរេហើយេកើតេឡើង េទើប នេ ះ ចកវ ណ, េបើ ស័យេ តៈនិងសេមង ំងពីរេនះេកើតេឡើងេហើយ េទើប នេ ះ េ តវ ណ, េបើ ស័យ នៈនិងខិន ំងពីរេនះេកើតេឡើង

េហើយ េទើប នេ ះ នវ ណ, េបើ ស័យជី និងរស ំងពីរេនះេកើតេឡើងេហើយ េទើប នេ ះ ជិ វ ណ, េបើ ស័យ យនិងសមស ំងពីរេនះេកើតេឡើងេហើយ េទើប នេ ះ យវ ណ, េបើ ស័យចិតនិងធ

ំងពីរេនះេកើតេឡើងេហើយ េទើប នេ ះ មេ វ ណ ។ ចកវ ណ, េ តវ ណ, នវ ណ, ជិ វ ណ, យវ ណ ំង៥េនះ នរូបែតម៉ ង បច័យ ស័យរូបេហើយ ប ពឹតេ ។ ឯមេ វ ណ ន ម-រូប ំងពីរ បច័យ ស័យ ម-រូប ំងពីរេនះ េហើយេកើតេឡើង ប ពឹតេ ។ េ យេហតុេនះ មនិងរូបេទើប បច័យរបស់ មធម៌ គឺ វ ណ វ ណ ស័យ មនិងរូប ំងពីរេនះេកើតេឡើងេហើយ ប ពឹតេ ។ នេសចកីសនិ នេឃើញច ស់

អវ , ត , ឧ ន, កម, រ េហតុបច័យរបស់រូបធម៌ ។ រូបធម៌ស័យនូវបច័យ ំង៥ ងេនះេកើតេឡើងេហើយ ប ពឹតេ ។ អវ , ត ,

ឧ ន, កម, ផស ៈ បច័យរបស់ មធម៌គឺ េវទ , ស , ស រ ស័យនូវបច័យ ំង៥ ងេនះេកើតេឡើងេហើយ ប ពឹតេ ។ អវ , ត , ឧ ន, កម,

មនិងរូប េហតុ -បច័យ របស់ មធម៌គឺ វ ណ ស័យនូវបច័យ ំង៥ ងេនះេកើតេឡើងេហើយ ប ពឹត េ ។

លេបើអកខំបំេពញព ម មកកំណត់េហតុ-បច័យរបស់ ម-រូប ក់ច ស់េ យ ប រដូេចះេហើយ គប ីចូលចិតច ស់ ម-រូបែដល បច័យេ ះ

ស័យេហតុ-បច័យ េហើយ ប ពឹតេ ង សូម ី ម-រូបែដល អតីត-អ គតកី រែមង ស័យេហតុ-បច័យ េកើតេឡើងេហើយ ប ពឹតេ ដូេចះឯង ។ លេបើអកបំេពញព ម កំណត់េហតុ-បច័យរបស់ ម-រូប ក់ច ស់ដូេចះេហើយ រែមងកនងក គឺេសចកីសង ័យកង ល ំង៣ ក កង ល ំង៣េ ះគឺ ក រពចំ ែណក ងអតីតកនងេហើយេ ះ៥ ក ចំែណក ងអ គត

ងមុខ ែដលមិន ន់មកដល់៥ក កងបចប នេនះ៦ រួម តវ ក ១៦ ងកងល ំង៣ ។

សង ័យកងអតីត៥ ងេ ះគឺៈ ១- សង ័យ ដូច អញរពឹងេ កង លែដលកនងេ េហើយ អញេកើត អីេអះ ! ២- សង ័យ កង លែដលកនងេ េហើយ តអញមិន នេកើត អីេទ ឬេអះ ! ៣- សង ័យ កង លែដលកនងេ េហើយ អញ ខតិយ តិ ឬ

ហណ តិ ឬក៏ អកែ ស អកឈញេទេអះ ! ៤- សង ័យ កង លែដលកនងេ េហើយ អញ នស នទង់ យធំ ឬ តូច េ ឬស លឬ កក់េអះ !

៥- សង ័យ កង លែដលកនងេ េហើយ អញេដើមដំបូងេកើត អី ដល់មក ងេ យ តអញេកើត អីេអះ ? ។ រួមមក តវ សង ័យកងអតីត៥ប រ ។

សង ័យកងអ គត៥គឺៈ ១- សង ័យ កង ល ងមុខ អញនឹងេកើត អីហ៎ ! ២- សង ័យ កង ល ងមុខ អញនឹងេកើតេទៀតែដរឬហ៎ ! ៣- សង ័យ កង ល ងមុខ អញនឹង នេកើត ខតិយ តិ ឬ

ហណ តិ ឬក៏ អកែ ស អកឈញ កី ករេហមរ ម ង េ េអះ ! ៤-សង ័យ កង ល ងមុខ អញនឹងេកើត អក នស នទង់ យធ ំតូច ខស់ ប េ ស ដូចេមចេ ហ៎ !

៥- សង ័យ កង ល ងមុខ អញនឹងេកើត អី តពីេ ះេ នឹងេេកើត អី េទៀតេអះ ! ។ រួមមក តវ សង ័យកងអ គត៥ ប រ ។

សង ័យកងបចប ន៦េ ះគឺៈ

១- សង ័យ ដូច អញរពឹងេ សពៃថេនះ នេ ះ ខនអញែមន ឬមិនែមន ខនអញេទ !

២- សង ័យ ដូច អញគិតេ សពៃថេនះមិន នេ ះ ខនអញេទ ឬដូចេមច ! ៣- សង ័យ សពៃថេនះ នេ ះ អញេកើតកងខតិយ តិ ឬ

ហណ តិ ឬក៏ អកែ ស អកឈញ អក គរ ឬ ដូចេមច ! ៤- សង ័យ សពៃថេនះ នេ ះ អញេកើត ន រូប ង ពណ៌សម រស ន ទង់ យធំ តូច ខស់ ប េ ស ល កក់ ដូចេមចេ ! ៥- សង ័យ សតេនះមកអំពី មកេកើតកងទីេនះេអះ ! ៦- សង ័យ សតេនះមកេកើតកងទីេនះេហើយ នឹងេ េកើតកងទី េទៀតេអះ ! ។ រួម តវ សង ័យកងបចប ន៦ ប រ ។ រួមក ំង អតីត៥ អ គត៥ បចប ន៦ តវ ១៦ ងដូេចះ ។ រកំណត់ ម-រូបេឃើញ ក់ច ស់ ងេនះេហើយ រែមងឆង កក ំង១៦ ង ន អកមិន នសង ័យកងចំែណកអតីត អ គត បចប ន េហើយប របស់អកបំេពញ ព មេ ះ នឹង នក ំងេក វ េទើបេ ះ ក វតរណវសុទ ិ តួវបស ទី២ ។ ពះេ វចរបុគល លប់កំណត់ដឹងេហតុ-បច័យរបស់ ម-រូប ក់ច ស់ដ ប កនង កក កង ល ំង៣ នេហើយ គួរខំចំេរនវបស បតេ គឺពិ រ ម-រូបែដល អតីត អ គត បចប ន ងេ ឬ ងកង ឬេ ក ក ឬសុខុម េ ក ប ឬឧតម យឬជិត ឲ េឃើញ ម-រូប ំងអស់

របស់មិនេទៀងពិត នេសចកី ស រ ំង យ េកើតេឡើងេហើយក៏រលត់អស់េ កង លេ ះ ៗ ។ ក៏ ម-រូបឯ អតីត ម-រូប េ ះក៏រលត់េ កងអតីត មិន នមកដល់បចប នេនះេទ ។ ម-រូបឯ ែដល អ គត ម-រូបេ ះក៏រលត់េ កងអ គត មិន នេ ដល់អ គត ងមុខេទៀតេឡើយ ។ ម-រូប ឯ ែដល បចប ន ម-រូបេ ះក៏រលត់េ កងបចប ន មិន នេ ដល់អ គត ងមុខេទៀតេឡើយ ។ ម-រូបឯ ែដល ងកង ម-រូបេ ះក៏រលត់

េ ងកង មិនែមនមក រលត់ ងេ េឡើយ ។ ម-រូបឯ ែដល ងេ ម-រូបេ ះក៏រលត់េ ងេ មិនែមនមក រលត់ ងកងេឡើយ ។ ម-រូប

ឯ ែដល េ ក ក ម-រូបេ ះក៏រលត់ េ មស ពេ ក កេ មិនែមនរលត់ មស ពលិតេឡើយ ។ ម-រូបឯ ែដល លិត ម-រូបេ ះក៏រលត់េ មស ពលិត មិនែមនរលត់េ េ យស ព ម-រូប េ ក កេឡើយ ។ ម-រូបឯ ែដលេ ក ប ម-រូបេ ះក៏រលត់េ កងស ព ម-រូបេ ក ប មិនដល់ស ព ម-រូបឧតមេឡើយ ។ ម-រូបឯ ែដលឧតម

ម-រូប េ ះក៏រលត់េ កងេសចកី ម-រូបឧតម មិនែមនដល់នូវស ព ម-រូបេ ក បេឡើយ ម-រូបឯ ែដល យ ម-រូប េ ះក៏រលត់េ កងទី យេ មិនែមនដល់នូវស ព ម-រូបជិត នេឡើយ ។ ម-រូបឯ ែដលជិត

ម-រូប េ ះក៏រលត់េ កងទីជិត មិនដល់ នូវស ព ម-រូប យ នេឡើយ ។ េ ះេហតុេ ះ ម-រូប ំងអស់ របស់មិនេទៀង ពិត េ ះេកើតេឡើងេហើយរលត់អស់េ កង លេ ះ ៗ មិនកនង លេ ះ ៗ នេឡើយ ។ ម-រូបឯ ែដល របស់មិនេទៀង ម-រូបេ ះ ទុក េ ះ រេកើតេឡើងេហើយ រលត់អស់េ និច ឥតឈប់េឡើយ ។ ម-រូបឯ របស់ទុក

ម-រូបេ ះ របស់អន មិនែមន ខន ណ មិន នពិត គឺ ន់ែត ម-រូបប៉ុេ ះឯង ។ ក៏ ម-រូបេ ះមិនែមន របស់េយើង មិនែមន ខន ណរបស់េយើង មិនែមន េយើងេឡើយ ។ ល ពះេ វចរមក រពវបសេ យលដូេចះ ធម៌១០ ងក៏េកើតេឡើងគឺៈ ១- ឧ សៈ ពនឺភឺ ងេកើតអំពីវបស ចិត ផ យេចញ កសរ វយវៈ ។ ២- បីត ិ ផ យេចញេ សពស ង យ េធើ យនិងចិតឲ ែឆត េកើតេឡើងេ យវបស ចិត ។ ៣- វបស ណ ស់ េឃើញ ម-រូប ក់ច ស់េ យលេកើតេឡើង ។ ៤- បស ទ ិ េសចកីសប់ យសប់ចិត រ ប់ កវល់ ក យេចញ នេ យល េកើតេឡើងេ យវបស ចិត ។

៥- សុខៈ ប ពឹតេ កង យនឹងចិតដ៏ឧតម េកើតេឡើងេ យវបស ចិត ។ ៦- អធិេ កៈ េសចកីេជឿ ប់ នក ំង ំង ទីផូរផង់របស់ចិតនិងេចតសិក េកើតេឡើងេ យវបស ។ ៧- ប ហៈ េសចកីព ម មិនតឹងមិនធូរ ផងចិតទុកេ យលកង

រមណ៍ េធើឲ ចិត ប ពឹតេ េសើ ន េកើតេឡើងេ យវបស ។ ៨- ឧប នៈ សតិ ំង ប់ រក នូវ រមណ៍ទុក េធើឲ កដេ យល ដូច

បរេ ក កដ នដល់អក នទិពចកដូេ ះ ។ ៩- ឧេប េសចកីេឃើញធម៌ ក លកងស រ ំងអស់ នក ំង

ំង េកើតេឡើង ។ ១០- និកន ិ េសចកី ស ញ់ ន រៈសុខុម េធើឲ ល័យកងវបសេកើតេឡើង ។ ធម៌ ំង១០ ងេនះ ឧបធិកិេលសេ គឿងេ ហងរបស់វបស េ ះេកើតេឡើងេហើយ េធើអកចំេរនវបស ឲ វេងង េ សំ ល់ មគ-ផលេកើតេឡើងដល់ខន ។ ខន មគ- ផលេហើយ ក៏ប ប់េសចកីព ម មិនចំេរនវបសតេ េទៀត ក៏េកើតត - នៈ-ទិដិ របស់េគ របស់េយើង ខន- ណេយើងេឡើងេទៀត ។ េ ះេហតុដូេ ះ ធម៌ ំង១០ ងេនះ េទើប ន ឧបធិកិេលសេ គឿងេ ហងរបស់វបស ។ ពះ វចរមក រព វបស េ យល លេបើឧបធិកិេលស ំង១០ ងឯ និមួយៗេកើតេឡើងេហើយ មិន េ តកអរ មិនវេងងកងធម៌ឧបធិកិេលសែដលេកើតេឡើងេ ះ មិនប ប់េសចកីព មរបស់ខនេចញ េ យចូលចិតេជឿច ស់ មិនែមន មគ-ផល មិនែមន ផវវបស ផវវបស េផ ងៗ ែដលេយើងគប ីដំេណើរេ ។ វបស ប របស់អកបំេពញព ម ស់ ដឹង េឃើញ ក់ច ស់ េនះ ផវមគ-ផល េនះមិនែមន ផវមគ-ផល នេ យល ងេនះ េ ះ ម មគ ណទស នវសុទ ិ តវួបសទី៣ ។

អកចំេរនវបស លេបើ នប ស់ េធើម មគ ណទស នវសុទិ ឲ បរបូណ៌េហើយ វនិច័យ នេឃើញច ស់ េនះ តួអរយមគ េនះ តួឧបធិកិេលស មិនែមន តួអរយមគដូេចះេហើយ គួរចំេរនវបស ណ ំង៩ប រ ដ៏បរសុទផុត កឧបធិកិេលសេហើយ េដើម ីនឹងឲ នអរយមគ ងេលើត

េ ។ វបស ណ ំង៩េ ះគឺៈ ១- ឧទយពយ ណ ២- ភង ណ ៣- ភយតូប ន ណ ៤- ទីនវ ណ ៥- និពិ ណ ៦- មុ ិតុ ម ណ ៧- បដិស ណ ៨- ស រូេប ណ ៩- ស នុេ ម ណ កង ណ ំង៩េនះ ប ែដលដឹងច ស់នូវេសចកីេកើតេឡើងផង េសចកីរលត់អស់េ ផង របស់ មរូបេ ះេ ះ ឧទយពយ ណ េនះេ លេ យេសចកីសេងប ។ េបើេ ល និប រ យវញ អកបំេពញេសចកីព មគប ីពិ រ និពទលកណៈ គឺេសចកីេកើតេឡើង៥ និង វបរ មលកណៈ គឺេសចកីរលត់េ ៥របស់ខន៥ េ យន័យេនះ កងខមួយៗ នលកណៈ១០ៗ

ំងេកើត ំងរលត់ខន ំង៥េនះ រួម ំងេកើត ំងរលត់ ៥ ដប់ដង តវ ៥០គត់ ។ កងរូបខនេ ះឲ បំេពញព ម គប ីពិ រ និពទលកណៈ គឺ េកើតេឡើង៥

ង រូបេកើតក៏េ ះអវ េសចកីមិនច ស់េកើតេឡើង១ ត ១ េ ះកម កុ សល-អកុសលេកើតេឡើង១ េ ះ រ េ គឿងឧបតមេកើតេឡើង១ គឺេសចកីេកើតេឡើង របស់សតែតម៉ ង មិន ស័យេហតុ-បច័យ១ រួម និពទលកណៈ

េសចកីេកើតរបស់រូបកន៥ ងដូេចះ ។ គប ីេឃើញវបរ មលកណៈកងរូបកនំង៥ ងដូេចះ គឺរូបែដលរលត់េ េ ះអវ រលត់១ េ ះត រលត់េ ១

េ ះកមរលត់អស់េ ១ េ ះ ររលត់អស់េ ១ េ ះរលត់អសេ់ ៃនរូបែតម៉ ង មិន នេហតុ-បច័យ១ រួម វបរ មលកណៈ៥ ងដូេចះ ។ អកបំេពញេសចកីព មពិ រ និពទលកណៈ៥ និង វបរ មលកណៈ៥ ១០ផងរបស់រូបកនដូេចះ ។ រួចេហើយ តវពិ រ និពទលកណៈ៥ វបរ មលកណៈ ៥ របស់េវទ ខន, ស ខន, ស រកន និងវ ណកនផង ឲ ដូច ពិ រ កងរូបកន ដូេ ះ េផ ង ែតកងេវទ -ស -ស រនិងវ ណ តង់ រឲ ស់យកផស ៈ ក់ជំ នួសដូេចះ េវទ េកើតេឡើងេ ះផស ៈេកើតេឡើងែដរ េវទរលត់េ ក៏េ ះផស ៈរលត់ េ ។ (ស កី ស រកី នន័យដូច នឹងេវទ ) ។ រឯវ ណ តង់ រឲ យក ម-រូប ជំនួសដូចតេ េនះ វ ណេកើត នេ ះ ម-រូបេកើតេឡើង វ ណេ ះរលត់េ ក៏ េ ះ ម-រូបរលត់ ។ និពទលកណៈនិងវបរ មលកណៈរបស់េវទ , ស , ស រ និង វ ណែបក មិនដូចលកណៈរបស់រូបែតប៉ុេ ះ ។ ប ែដលដឹងនិពទលកណៈនិង វបរ មលកណៈក៏េកើតេឡើងេហើយរលត់េ របស់ខន៥ដូេចះ េ ះ ឧទយពយ ណ ែដល ប ញឲ ចំេរនេឃើញច ស់ ម-រូប របស់មិនេទៀងពិត ។ ២- ភង ណ ប ែដលពិ រ មេសចកីរលត់របស់ស រែតម៉ ង មិនពិ រ េហតុ គឺេសចកីេកើតេឡើង ពិ រ ែត តឹមផល គឺេសចកីែបក យេ ៃនស រែតម៉ ងប៉ុេ ះ របស់ពិតដូេចះ ស រ ំងអស់រែមងែបក យេ ធម េសចកីែដលមិន ែបក យេ ៃនស រេ ះមិន នេឡើយ ឧបដូច ពពុះទឹក នដុំធំ-តូច ង ៗកី នកិរ ែបក យេ វញ ធម ។ ក៏ចិតឯ នរូប រមណ៍េកើតេឡើងេហើយ រែមងែបក យេ អកបំេពញព មគប ីពិ រ ឲ េឃើញ រែបក យេ ៃនចិតេ ះ

រមណ៍ ។ ម៉ ងេទៀត ចិតឯ ែដល នេវទ , ស , ស រ វ ណ

រមណ៍កី គប ីពិ រ ឲ េឃើញ រែបក យេ ៃនចិតេ ះៗ រមណ៍ដូេចះ េនះ កិចរបស់ ភង ណ ។

៣- ភយតូប ន ណ ប របស់អកបំេពញព ម ដឹងនូវេសចកីេកើតេឡើង និង េសចកីរលត់េ ៃនស រ ស់ ដ ប ស រ ំងអម លេនះ

កដ ភ័យគួរឲ ច ដូច េគេឃើញេភើងេឆះផះ េនះេ ះ ភយតូប នណ ។

៤- ទីនវ ណ លេឃើញភយតូប ន ណ គឺេឃើញ ស រ ភ័យធំគួរឲ ច កដ ក់ច ស់ដូេ ះេហើយ េទើបមិន នេសចកីេ តកអរកងស រ

ំងអម លេ ះ េឡើយ ដូច បុគល ស ញ់ជីវត ដឹង េ ជ ររ យេេ យ ំពិសេហើយ ក៏មិន នបរេ គដូេ ះ ឬដឹង សឹង ន កេពើធំ ច គួរ

ចមិន នចុះេ ងូតទឹកេឡើយ ។ ប េឃើញេ សរបស់ស រសព ងេនះ ដ បែតមិនេ តកអរកងស រដូច នេ លមកេហើយ េនះេ ះ ទីនវ ណ ។ ៥- និពិ ណ បុគល នចំេរន ទីនវ ណ ឲ នក ំង ស់ លិក ែដល ននិពិ គឺេសចកីេនឿយ យសប់េខើមកងស រ ំងអម លេ ះ មិនេ តកអររក យ ឧប ដូចបុគលេឃើញេ សរបស់ភរ េហើយេនឿយ

យសប់េខើមភរ ដូេ ះឯង េ ះ និពិ ណ ។ ៦- មុ ិតុ ម ណ ចិតរបស់អកចំេរនេ ះ មិន ប់ជំ ក់កងស រឯ ន ីមួយេឡើយ នបំណងែតនឹងេ ះខនេចញ កអំពីស រ ំង យេ ះ េ ះេសចកីេនឿយ យចំេ ះស រ បីដូច សតេ កង ទុងឬកងអ ក់ ចង់ែតរួច កេ ងេ ដូេ ះ េ ះ មុ ិតុ ម ណ ។

៧- បដិស ណ លេបើព មេធើមុ ិតុ ម ណឲ បរបូណ៌េហើយ ឲ រួច កស រ ំងអម លេ ះ េហើយេលើកស រ ំងេ ះេឡើង

ន់ ពះៃ តល័កណ៍ កំណត់ពិ រ េ យបដិស នុបស ណ េដើម ីេធើឧ យឲ ផុតេចញ កស រ ំង េ ះេឡើង េទើបពិ រ េឃើញ ស រ

ំងអស់ របស់មិនេទៀងពិត េ ះេកើតេឡើង េហើយរលត់សូន េ វញ ឲ ពិ រ កងលកណៈ ំង៣ េដើម ីឲ សេ មចឧ យេ ះេចញ កស រ ំងអម លេ ះ េ បៀបដូចបុរសអកេន ទ ប់ម តិ យកអ ងុតេ រុត តី កងទឹក េហើយលូកៃដចុះេ ម ត់អ ងុត គិតនឹង ប់ តីេ យេសចកីេ តកអរ ែតសត សិរពិសេ ះ លេបើ ប់េលើកេឡើងមក ប់ែតេឃើញសត សិរពិស េទើប ចតក់សតរនត់ េឃើញេ សកង រ ប់ ន់េ ះ ក៏ នឹងែលងេ លសត សិរពិសេ ះេ វញ េទើប ប់ តង់កនយ តផត់េចញ កេដើមៃដ េហើយេលើកេឡើង កវេលើក ល េ ចើនជុំ េធើឲ សត សិរពិសេ ះទុពល ពថយក ំងមិន ចនឹង ំ ន ក៏រ ស់េ ះេ លេ អំពីៃដ េហើយ ប ប់ ប ល់រត់េឡើងមកេលើេ ក សមឹងេមើលផវែដលសត សិរពិស រលូនមកសមឹង េមើលេ េហើយមិនេឃើញ ក៏េ តកអរ នឹក ផុតេហើយៗ កភ័យធំេ ះែតសត សិរ ពិសេ ះ

នឧប ដូចេមចមិញ ឧបេមយ ដូច អកព ម នអត ពគឺប កនេនះ ក៏េ តកអរ ប ន់ ប់ េយើង- របស់េយើង ដូច បុរស ប់សត សិរពិសកងទឹក ន េហើយេ តកអរ ប់ទុក ប់េ យសំ ល់ ម តិដូេ ះ ។ អកបំេពញព ម លេបើេឃើញអត ពគឺប កនេនះ មិនេទៀង ទុក

អន ពិតេហើយ ក៏ នេសចកីភ័យ តក់ សតរនត់ ចប កនេ ះ េ យភយតូប ន ណ ដូច បុរសេលើកៃដេឡើង ប់ ត់ អ ងុត េហើយេឃើញក លសត សិរពិស ចដូេ ះឯង ។ យមបុគល លេបើេឃើញេ ស របស់ប កនេនះេ យ ទីនវ ណេហើយ េនឿយ យចំេ ះប កនេនះេ យនិពិ េ ះ

េ ះប របស់បុគលអកបំេពញព ម ែសងរកឧ យេដើម ីេ ះេចញ កស រ ដូចពណ៌ មកដូេចះ េ ះ បដិស ណ ។

៨- ស រូេប ណ លកំណត់ពិ រ ស រ ំងអស់ របស់សូន កខន- ណ-សត-បុគល សូន ក រ របស់មិនេទៀង ខន ណរបស់ល រ ំង អម លេ ះ នកងសពស រ ដូច ដុំៃនពពុះទឹកនិងេ ពញៃថដូេ ះ ។ លេបើអកបំេពញព យ ាម នកំណត់ស រ ំងអស់ឲ េឃើញ សុទសឹងអនុវតន៍េ យបដិស នុបស ដូេចះេហើយ េទើបកំណត់ស រ របស់សូន នពីរ ងគឺ េយើងសូន កសពវត១ សពវត សូន កេយើង១ ។ រួចកំណត់ រសូន ក៤ ងេទៀត ខនមិន នរបស់១ របស់មិន ន ខន១ អកដៃទមិន នរបស់១ របស់អកដៃទមិន ន១ នែតស រប៉ុេ ះទូេ

ំងអស់ េហើយេទើបកំណត់ស រ ំងអស់េ យលកណៈ ំង៣ែថមេទៀត ចិតរបស់អកបំេពញព មេ ះក៏អស់តក់សត អស់ ច អស់ភ័យ អស់សប់ អស់ស ញ់ ចិត បេងើយ ៗ កង ស រ ំងអម លេ ះ មិន ប ន់ េយើង របស់

េយើងេទៀតេឡើយ ដូច បុគល នភរ ែលងលះ េហើយ លុះេ ជួប េទៀត ក៏ ពេងើយកេនើយេ យសំ ល់ មិនែមន ភរ របស់ខនដូេចះ ។ ប របស់អកបំេពញព ម នពិ រ េឃើញដូចេ លមកេនះ េ

ស រូេប ណ ។ ប ណ ំង៣គឺ ស រូេប ណ១ មុ ិតុ ម ណ១ និង បដិស ណ១ ំង៣េនះេបើេ លេ យអតដូច ែតេបើេ លេ មព នៈវញ េឃើញ េផ ង ។ ឯស រូេប ណេនះ កំពូលៃនវបស ណ ំងអស់ ។ ៩- អនុេ ម ណ អកបំេពញព ម លេបើចំេរនស រូេប ណ លុះ ែត េកើត ស - វរយ- សតិ- ស ធិ និងស រូេប ណ ស់ េហើយ

គួរនឹងេ ល ន អរយមគេកើតេឡើងកង លឥឡវេនះ ខណៈេ ះស រូេបណេកើតេឡើងេហើយ ក៏ពិ រ ស រ ំង៣ េ យលកណៈ ំង៣ ឯ

ន ីមួយ រមណ៍ េទើប ងចុះ ន់ភវង កងលំ ប់ៃនភវងេ ះ មេ វជនៈេកើតេឡើង េធើលកណៈ ំង៣ឯ និមួយឲ រមណ៍ េហើយ ក់ចុះ ន់ភវង ។ កងលំ ប់ៃនភវងេ ះ ជវនចិតទី១ េធើលកណៈ ំង៣ឯ និមួយ ឲ រមណ៍

ងេ ះេកើតេឡើងេហើយ នេ ះ បរកម ។ កងលំ ប់ៃនបរកមេ ះ ជវនចិតទី២ េធើលកណៈ ំង៣ឯ និមួយឲ រមណ៍េកើតេឡើងេហើយ េទើប នេ ះ ឧប រៈ ។ កងលំ ប់ៃនឧប រៈេ ះ ជវនចិតទី៣ េធើលកណៈ ំង៣ ឯ និមួយឲ េកើត េឡើងេហើយ េទើបេ ះ អនុេ ម ។ ក៏អនុេ មេ ះ គឺ អនុេ ម ណេ ះឯង េ ះ ណេនះ អនុេ មេ មវបស ំង៨

ងេដើម េ យកិច តវេធើ ងេនះដូច អនុេ មេ មេ ធិបកិយធម៌ ំង៣៧ ងេលើ េ យផវ បតិបតិេ ះ េ ះេហតុេ ះ អនុេ មេនះ េទើបេ កេ ល អនុេ ម ណ ។ ក៏វបស ណ ំង៩ នឧទយពយ ណ េដើម នស នុេ ម ណ ទីបំផុត េ ះ បដិប ណទស នវសុទិ តួវបស ទី៤ ។ កងលំ ប់ៃនអនុេ ម ណេ ះ េ តភូចិត ញយកពះនិ នេ ះមក រមណ៍ កនងបថុជនេ ត ងចុះ ន់អរយេ ត ។

េ តភូ ណមិន ន ប់ប លកង បដិប ណទស នវសុទិេឡើយ គឺ ប់ប លេ កងពួក ណទស នវសុទិ េ ះ ំងេ កងទី វជនៈរបស់មគ

ណ ំងេ កងចេ ះក ល គួរ ប់ វបស ន េ ះ ក់ចុះេ េ កង កែសរបស់វបស ។ រឯវបស ណ ែដលពិ រ នូវស រេ យលកណៈ ំង៣ ប់ ំងពីេដើម រហូតដល់េ តភូ ណ ចំែណក វ មយៈៃន វចរកុសល ។ ឯចំែណកេ កុតរ កុសល គឺមគចិតេកើតេឡើងកងលំ ប់ៃនេ តភូេ ះឯង ។ មគចិតេនះ លែដលនឹងេកើត េឡើងេ ះ ន់យក ពះនិ ន រមណ៍ កំណត់ដឹង

ទុក លះសមុទ័យ េធើនិេ ធឲ ក់ ច ស់ ចំេរនមគឲ េកើតេឡើង េហើយេធើកិចសចៈំង៤ឲ េកើតេឡើង ច់បង់កងកិេលស គឺ េ ភៈ េ សៈ េ ហៈ និង សំេ ជនៈំង៣គឺ ស យទិដិ១ វចិកិ ១ សីលពតប សៈ ១ ច់សូន

សមុេចទប ន មក ំងរបស់ខន េកើតេឡើង១ខណៈចិតក៏រលត់េ ផល ចិតក៏េកើតេឡើងេ ងយក ពះនិ ន រមណ៍ កងលំ ប់ៃនមគចិតេ ះ ។ រឯផលចិតេ ះ េកើតេឡើង២ខណៈខះ ៣ខណៈខះ េហើយ ក់ចុះ ន់ភវងកងមគជវនវថី កំណត់ជវនសះេ នែត៧ខណៈចិតប៉ុេ ះ ។ អកបំេពញព ម គប ីឲ ដឹងដូេចះគឺ េបើកុលបុតែដល ន ទ ភិ ស់ដឹងយូរ ជវន ដំបូងេ ះ បរកមជវន ទី២េ ះ ឧប រជ វន ទី៣េ ះ អនុេ មជវន ទី៤េ ះ េ តភូជវន ទី៥េ ះ មគជវន តួមគ ជវនទី៦និងទី៧ តួផល ។ េបើកុលបុត នប ខិប ភិ ស់ដឹង ប់ ជវនទី១ េ ះ ឧប រជវន ទី២េ ះ អនុេ មជវន ទី៣េ ះ េ តភូជវន ទី៤េ ះ មគជវន តួមគ ទី៥ ទី៦ និងទី៧ ំង៣េនះ តួផល ។ ស័យេហតុេនះេទើបេ កេ ល ផលចិតេកើតកងលំ ប់ៃនមគចិត ២ខណៈខះ ៣ខណៈខះ េហើយ ក់ចុះេ ន់ភវង ដូេចះ ។ ងមុខអំពីភវងចិតេនះេ មេ វជនចិត ត់ែខ ភវងេកើតេឡើង កងមេ វជនចិតេ ះ បចេវកណ ណេកើតេឡើង ពិ រ មគ- ផល និងកិេលសែដលេកើតេហើយ េហើយលះេចញ និងកិេលសែដលសល់េ ពម ំងនិ ន ។ បចេវកណ ណ ំង៥ ប រ េនះ រែមង នដល់េ បនអរយ វ័ក េ យ ប រដូេចះ ។ សូម ី ពះសក មិ និង ពះ អ មិ ក៏ នបចេវកណកិច៥ ប រដូច នឹង ពះេ បនែដរ ។ ចំែណក ពះអរហន មិន នបចេវកណៈេឡើយ េ ះេ កលះកិេលសេចញអស់េហើយ មិន នេសសសល់ បនិចបនចកងខនស នរបស់េ កេឡើយ ។ ពះេ រែមងេធើសង រទុកឲ អស់េ បិទ

រអ យភូមិ ំង៤ ន េធើនូវ វៈ អក នមុខចំេ ះអរយ ទព ំង៧ ប រ និងលះ មិ មគ ំង៨ េធើភ័យនិងេពៀរ ំងអស់ឲ សប់ ត់ នេ យល ចូល

ដល់នូវ ព ឱរស ៃន ពះស សមទ ។ ណសម យុតអរយមគ ំង៤ នេ បតិមគ េដើម េ ះ ណទស នវសុទិ តួវបស ទី៥ កំពូលៃនវបស ។ ក៏វបស ណេនះ ន ផលធំ ង ន សីល ពហវ រ វ រែមងេធើអកែដលចំេរនេ ះឲ នសតិ ប់ខន មិនវេងង លុះេពលេធើ លកិរេ រែមង នសុគតិភព គឺមនុស និងសួគ៌ ងមុខ ។ ម ងេទៀតក៏ ឧបនិស ័យ មគ ផល ពះនិ ន ប់កងស នតេ កង

ងមុខផង ។ េនះេ លេ យមិន ន់ នសេ មចមគ ផល ពះនិ ន េបើឧបនិស ័យមគ ផល ពះ និ ន ក៏េធើអកេ ះឯងឲ សេ មចមគ ផល ពះនិ ន កង តិេនះឯងពិត កដ ។ ធម៌ ំងអស់ែដល នមកកងៃផៃនវបស កម នេនះ នប ៤ ង ែដល ប ងធន់បំផុត រកអកឯ និមួយនឹងេ ះ យពុំរួចេឡើយ នែតពះសមទ និង ពះ អរហនៃថ េទើប ចនឹងេ ះ យនូវប ំង៤ ងេ ះរួច

ន ។ រឯប ំង៤ ង េ ះគឺៈ ១- តិទុក ទុកេ ះេកើត, ២- ជ ទុក ទុកេ ះ ស់, ៣- ព ធិទុក ទុកេ ះឈឺ, ៤- មរណទុក ទុកេ ះ ប់ ។ ទីេនះនឹងយកប ំង៤ ងេនះ ទុកេធើ បទ តិ ងេដើម េហើយនឹងសែមងែវកែញកេ ះ យ ឲ េឃើញ ក់ច ស់នូវទុកេ សរបស់ខន៥ ដូច

នេសចកីអធិប យតេ ងមុខេនះ ៖ ខំ ំងបុគ ធិ ននូវ ស ១ វ ណ១ និង ប ១ ំង៣េនះេធើ ខបុ - វសជ នូវកងទុក ំង៤ខេនះ ដូច នេសចកីតេ ៈ វ ណ សួរប ែដលេ ទុក ទុកេ ះេតើដូចេមច? ប េឆើយ របស់អីៗែដល ទីគួរេខើមរេអើម, ទីសប់, ពុំ ទីគួរស ញ់, ទីគួរភ័យ, គួរ ច, រេភើប ប់ញ័រដល់ចិតរបស់ ំងអស់េនះេហើយ

ែដលេ ះ ទុក ។

សួរ ចុះទុកេ ះ របស់ ំងេ ដូចេមច? េឆើយ ទុកេ ះ របស់ទំេនរ ទេទៗ របស់េ េ ខន - េយើង សត, េ ជីវត េ បុស- សី ំងអស់ ។ សួរ ចុះទុកេ ះ នែតេ កងចិតឬ? េឆើយ មិនែមនដូេ ះេទ ទុកេនះ របស់េ េ ចិតេទេតើ ន ទុកេ េ ចិតេ ះ េ ះចិត អកនឹកគិតសន ំយកនូវ រមណ៍ ំង៦ អំពី ងេ

នរូ រមណ៍ េដើម នធ រមណ៍ ទីបំផុត ។ រមណ៍ ំង៦េនះ រមណ៍េ េ ចិត ំងអស់ ។ េបើ រមណ៍េ េ ចិតេហើយ ទុក ំងអស់ក៏េ េ ចិតដូច នឹង រមណ៍ែដរ ។

រមណ៍ ំង៦ េ ះគឺ ១- រូ រមណ ៍ រមណ៍គឺរូប េ ះរូប របស់េ េ ចិតពិត ែត េបើែភក

កេឡកេឃើញរូប េហើយចិតក៏សះេ ប់យកនូវរូបេ ះមក រមណ៍ េហើយក៏េកើតេឡើងនូវកងទុក គឺេ មនស ទុក ឬ េ មនស ទុក បរេទវទុក ឬ អប ិេយហិសម េ គទុក មួយ េកើត េឡើងចំេ ះចិតែដលសះេ ប់យកនូវ រមណ៍ គឺរូបេ ះមកទុកកងចិត េ ះេហើយចិត េ ះ ក៏េ េ េ ល លេ េ យអំ ចេភើងទុក និងេភើងកិេលស េ ះែតចិត ប់យកនូវរូ រមណ៍អំពី ងេចូលមកទុកកងចិត ។

២- ស រមណ ៍ រមណ៍គឺសេមង ។ សេមង េនះ របស់េ េ តេចៀក ែតេបើសេមងេ ះមកប៉ះ ល់ តវ តេចៀកេហើយ ចិតក៏សះេ ប់យកសេមងេ ះ

ំមកទុកកងចិត េហើយចិតេ ះក៏េកើតេ មនស ទុក ឬ េ មនស ទុក េភើងទុក និងេភើងកិេលសក៏េកើតេឡើងេ ះែតចិត ប់យកនូវស រមណ៍អំពី ងេ ំ ចូលមកទុកកងចិត េហើយក៏េកើតេសចកីេ ក យ េ ល លេ មស ពរបស់សេមង េ ះៗេ ។ល។

៣- ធ រមណ ៍ រមណ៍គឺធម៌ែដលេកើតេ កងចិត គឺចិតនឹកគិតសន ំ ប់ យកនូវ រមណ៍ពីេ ដូច ងឧទចៈចិត ចិតែដលអែណតអណង យ យ

េ ប់យក រមណ៍ យៗ ំមកទុកកងចិត េហើយក៏េឆះេឡើង េភើងទុក និងេភើងកិេលស គឺេ មនស ទុក និងេ មនស ទុក ។ ទុក ំងអស់េនះសុទែតេ េ ចិត ំងអស់ េសចកីេនះឧប ដូចេមចមិញ ឧបេមយ ដូច េ និងដំ ំ សូវ ចិតដូច េ េភើងទុកនិងេភើងកិេលសដូច ដំ ំ ន សូវ េដើម េ ទីៃទពី ដូេចះ ។ ឯ សូវនិងដំ ំ មិនែដលេដើរេ សុីេ ដល់មងេ ះ នែតេ េនះឯងែដលេដើរេ សុី សូវនិងដំ ំ ធម ។ េបើេ ន ែខ ចងេ េ ះក៏មិន ចនឹងេ សុី សូវនិងដំ ំេ ះ នេឡើយ េ ះេ េ ះ

ប់នឹងែខ ចំណង ។ េបើេ នែខ ចំណងចងេទ េ េ ះមុខ េ សុី សូវនិងដំ ំេ ះញយៗ ង មិញ ឯចិតទុកដូច េ េភើងទុកនិងេភើងកិេលសឧប ដូច សូវនិងដំ ំ ងេ ះែដរ ។ េហតុេនះេហើយ ន ពះបរម គ ទង់ទូ នភិក ំង យ លភិក

ំង យ អក ំងអស់ ចូរខំស ងមឥ នីយ៍ ំង៦ បិទផវ ប ំង យ គឺអភិជ និងេ មនស កុំឲ េកើតេឡើង ន ។

ឥ នីយ៍ ំង៦េ ះគឺៈ ១- ចក និយសំវរសីល គឺ រស ងមែភក បិទ ំង ម ត់មិនឲ ចិតសះ

េចញេ មែខ រូ រមណ៍ ែដលែភក កេឡកេឃើញរូបេ ះៗ ។ រូ រមណ៍េនះ ែខ ឬ ផវរបស់ចិតស ប់េចញចូល ដឹក ំយកនូវេភើងទុក និងេភើងកិេលស

ពី ងេ ំចូលេ ទុកកងចិត េហើយដុតបំពក់ចិតឲ េ េ ល ល េ យក ំងអភិជ និង េ មនស ។ េបើចិតមិនទទួលយកនូវអភិជ និងេ មនស េទ េ ះ

ស ងម នេហើយ សីលរបស់ភិកេ ះក៏ នបរសុទល េ យេសចកីព មស ងម ។ េបើមិនស ងមេទ ចិតេ ះក៏ ប់យកអភិជ និងេ មនស ំចូលមកទុកកងចិត េ ះេហើយសីលរបស់ភិកេ ះ មិន នបរសុទេទ ។ល។

២- មនិ និយសំវរសីល សីលែដល តវស ងមចិត ។ ចិតែដល ន ស ងម និងមិន នស ងមេ ះ តវដឹង នដូចេមច? ចិតែដល នស ងមេ ះ គឺចិតែដល មិនលុះេ ម រមណ៍កងមេ រ ែដល ររបស់ចិត ស ប់េចញ

ចូលដឹកជ ន ំយកនូវ រមណ៍របស់ មគុណ ំង៥ អំពីទី យៗមកទំ សុី េ ះយល់េឃើញ មគុណេនះ ញ់ ស់ សួល ស់ សុខ ស់ បេសើរ ស់ េ ះេហើយចិតេ ះក៏េ កបជ ក់ យក តិ ម ំង៣ គឺ

១- មវតកៈ តិះរះែតកង មគុណ ំង៥ េហើយេញ ន ម ប់ចិតលង់លិចេ េដក ំកង រមណ៍របស់ មគុណ ឬេ េដក ំកងអនង់ឱឃៈ ំង៤ ែដល អនង់េ ស ប់លង់ចិតរបស់សត ែដល បកបេ យេ ហៈ លង់លិចកងភពតូចនិងភពធំ។

២- ព ទវតកៈ តិះរះរកេរឿងរកេហតុ បទូស យដល់សតនិងស រ តិះរះគំនុំគំគួនចង េពៀរេវ រកេរឿងរកេហតុឲ េគវ ស ទព សម តិ និងវ សជីវត ។

៣- វហិង វតកៈ តិះរះ េបៀតេបៀនដល់សតនិងស រ ន រ តិះរះស ប់សត និង តិះរះចង់ ន ទព អកដៃទ យកមកេធើ ទព របស់ខន ។ ម៉ ងេទៀតដូច ឧទចចិត ចិតែដលអែណតអណង យ យ េ យក រមណ៍ពីទី យៗ ចូលមកទុកេ កងចិត ចិតដូច នអធិប យមកេនះ ចិត ប ពឹតេ មមេ រែតម៉ ង ។ សែមងមកេនះឲ េឃើញ េភើងទុកនិងេភើងកិេលស

របស់េ េ ចិតពិត ដូច េ និង សូវដំ ំេផ ងៗ ចំែណក សូវនិងដំ ំមិនែដលេដើរេ សុីេ មងេ ះ នែតេ េដើរេ សុី សូវនិងដំ ំ ។ េ ះេហតុហឹងេហើយ ន ពះអង ទង់េ បៀន បេ លភិក ំង យ អក តវស ងមចិត ពត់ចិតឲ ននឹងនួនល កុំឲ ចិតេ យក េភើងទុកនិងេភើងកិេលស មកដុតបំពក់ចិតេទៀត ។ ពួក ពះអរហន ំង យ គប់ៗ ពះអង េ កខំព មស ងមចិតចូល ន់ស ធិ ចិតរួចផុត សឡះ កអំពីេភើងទុក និងេភើងកិេលស គប់ៗ ពះអង ។ ចិតែដល សូបយកេភើង ំង២ភក់េនះ ឧបដូច សតម ច កេឡកេឃើញេភើង ក៏ ន េភើងេនះ របស់ ញ់ េ ះេហើយក៏

ំ េហើរ តសុកត លចូលេ កងេភើង ឥត ន ចេឡើយ សតម ចប់ខនេ យ រែតេសចកីយល់ខុស សំ ល់ខុសដឹងខុស េហើយពួកសតេនះ

មិនដឹង ខុសផង ។ ែនស - វ ណ! អកឯងេនះលង់ដូច សតម ច ែដលេហើរចូលែតភក់េភើង១ អកឯងេហើរចូលភក់េភើងដល់េ ៣ភក់ េភើងគឺ គៈ១ េភើងគឺេ សៈ១ េភើងគឺេ ហៈ១ េឃើញ អកឯងេនះលង់ ងសតម ច២ គ ។ ប សួរេ វញ សតម ចេហើយនឹងេភើង េ មួយ ឬក៏ េ ទីៃទអំពី ? វ ណេឆើយ េ ទីៃទពី េទ ែត សតម ចេ ះ កេឡកេឃើញេភើងេហើយស្រ ញ់ ន េចះែតេហើរចូលេ កងេភើង ។ ប សួរេទៀត ចុះដូចស -វ ណឯងេនះ េ ទីៃទអំពីេភើង គៈ េ សៈ េ ហៈឬក៏េ មួយ ? េសចកីេនះសូមឲ េ កប សែមង ប់ ខំ ំងពីរ ក់នឹង ំ ប់ ។ េអើេបើដូេចះ អកឯង ំង២ ំ ប់ចុះ ។ វ ណឋីតិ៧ និង ស សៈ៩ ដូច េភើង ។ វ ណែដលសិតេ កងែភក កង តេចៀក កង ចមុះ កងអ ត កង យ កងចិត ំងអស់ េនះ កែនងរបស់អកឯង ។ ឯរូប សេមង ខិន រស សមស និងធ រមណ៍ របស់ ំង៦េនះ របស់េ យអំពីអកឯង ស់េទេតើ េហតុដូចេមច ន អកឯងេ េដកេ កងភក់េភើង ំង៣ភក់ ំងយប់ ំងៃថ

ងេនះ មកែតអំពីអកឯងេនះលង់ ំង ងសតម ចេ េទៀត ន ពុំដឹងេភើងទុក និងេភើងកិេលស ំងមិនដឹង ខនឯងេនះ អកលង់ែថមេទៀតផង ។ ែនស វ ណ អកឯងលង់ ំងេ វេងងធំ ងេនះេហើយ េសចកីសុខមិន នដល់អកេឡើយ នែតេសចកីទុកនិងេ ស ររបស់អកប៉ុេ ះ សពៃថខនអកឯងដូច សតដងវកងបងន់ សុីសុទែត មកេហើយមិនដឹង មកផង េដកកងបងន់េហើយមិនដឹង ំង បងន់េ ះដូចេមចផង េសចកីេនះ នឧប ដូច វ ណឯងែដលេ ស័យកង យេនះ មិនដឹង យេនះ បកបេេ យ កសពដូេចះេទ គឺដឹង សុទែតលៗ បេសើរៗ េ វញ ។ រូបេនះ េ គឿង

មិន តេ កេ ក ទីបំផុត ហូរទឹកអសុភេ ម រ ំង៩ ែត ល់ៗៃថ លេបើអសុភហូរេចញមក ងេ វ ណឯងដឹង សយ ស់ តង់វ ណ

ឯងេដកេ មួយ នឹងអសុភេ ះ វ ណឯង សួល ស់ សប យ ស់ វ ណ ដូចកល ងេនះឯង ។ សួរ ចុះទុកកងខន ំង៥េនះ នប៉ុ ន ង? េឆើយ ទុកកងខន ំង៥េនះ ន២ ងគឺ ទុកកងរូបម៉ ង ទុកកង មម ង ។ រូប េនះ ននឹងរូប២៨ ែតពុំ នអធិប យពីរូបេ ះេទ អធិប យែតអំពីទុករបស់រូបប៉ុេ ះ ។ ឯទុករបស់រូបេ ះ ន៤ ងគឺ ១- តិទុក ទុកេ ះ រេកើត, ២- ជ ទុក ទុកេ ះ គឺ ស់, ៣- ព ធិទុក ទុកេ ះព ធិ គឺ រឈឺចុក ប់, ៤- មរណទុក ទុកេ ះមរណៈ គឺ រ ប់ ។ ប ទុក ំង៤កងេនះ េលើកទុក៣កង

ងចុងសិន នឹងសែមង តិទុក មុន ។ ១- តិទុក េ ះេបើ ម រពិតេ ះ ពះស សមទ ចមភពៃនសតកងៃ តេ ក ទង់ ប ល់ច ស់េ យ ពះប ណដ៏លិត លេ កងរយៈផវៃនបដិសនិវ ណរបស់សត ែដលចុះ កគភ៌ៃន េ ះ ៖ បឋមំ កលលំ េ តិ កល េ តិ អពទំ អព យេត េបសិ េបសិ យេត ឃេ ឃ បិ យនិ េក េ ន បិច ។ ែ ប មុនដំបូងេកើត រូប កលលៈ សររៈលិត រៃ កែលង រ សិតេកងៃផ ដូចដំណក់េ បងល ឬក៏ដូច សប ិទន់ ំងេ អស់រយៈ៧ៃថ េទើបែ បេ រូប អពទៈ ន រៈដូច ទឹកេគ ង ច់ កហមេ ពឿងៗ

ំងេ ន៧ៃថ ក៏ យេ រូប េបសិ នស នដូច បនះចេ មៀកតូចមួយ ដូច សំណែដលេគរ យនឹងអំែបង ំងេ នរ ង៧ៃថ េទើបែ បេ រូប ឃនៈ ន រៈមូលខន់ ប់ ដូច ស៊ុត ន់ ងកង ំងេ ន៧ៃថ តមក

ងេ យេទៀត រូបេ ះក៏ចំេរនេឡើង ែបកេចញ ពក៥ ំង េឡើងេកើត អវយវៈ

នៃដ េដើម ែដលេកើតអំពីកមប ច័យរបស់សត ំងេ អស់៧ៃថ េទើបដុះសក់ េ ម កចក េឡើង លំ ប់ែដលេ ែបកប ។ ប់ ំងពីៃថេ ះតេ នែតជ និងមរណៈ ំ ក់ ត់ពីមុខ េ ះ នធម៌មិន េទៀង ទុក អន េ កង តិទុកេ ះ ។ តិទុកេនះ ឥត ននិ យពី េវទ ស វ ណ ដឹង ទុក សុខេ ះ នេ ះ ។ តិទុកេនះ ទុករបស់ដី-ទឹក-េភើង-ខ ល់ េទេតើ! ែដលស រ ក់ែតង ស័យឆឹងខះ សរៃសខះ ច់ខះ ែស កខះ ផ ំផំរុព័ទក ងឲ េកើតេឡើងេ ខន៥េ ះ មិនែមន ទុករបស់េវទ ស វ ណេទ ពិត ទុករបស់រូប គឺដី-ទឹក-េភើង-ខ ល់ ដូេចះ ។ ២- ជ ទុក ទុកេ ះ ស់ ទុឌេ ម ំ េ ៃនខន លកណៈ

ន រ ំចូលេ ន់េសចកី ប់ កិច ន រវ សេ ៃនវ័យ ផល ត់របស់ ំមកនូវេសចកីទុក ។ សួរ ចុះេកើត ដំបូងេ ះ េតើេកើតអី? ស់ ំ េ ះ ស់អី? ចូរេឆើយេរៀប ប់មក េមើល ។ េឆើយ ែដលេកើត ដំបូងេ ះ គឺទឹក - ទឺក កហម- ទឹកស- ប់ៗរងៗ

យេ ដី តង់ រងៗេ តុដី តង់ ទន់ៗ យៗេ តុទឹក ែដល នលកណៈ ស ប់ចំអិននូវ យ ន រៈេ ៗ ត់ទុក តុេភើង ែដល នលកណៈស ប់បក់ ត់នូវ យ ន រៈេលើយៗ ត់ទុក

តុខ ល់ ។ ែដលេ ល ស់ ំ ទុឌេ មេ េ ះ គឺ ស់ តុ ំង៤េ ះឯងេទេតើ ។ ឯ តុ ំង៤េ ះ េបើែចកេចញេ ម េ ះ ន៤២ គឺ តុដី

ន២០ តុទឹក ន១២ តុេភើង ន៤ តុខ ល់ ន៦ រួម ៤២។ ប៉ុែនពុំ នសែមងអំពី តុ ំង៤េ ះ ឲ នសព គប់េទ ន់ែត សង់យក

តុ ំង៤េ ះ រពេដើម ីឲ នដឹង ជ ទុកេ ះ េតើ ស់របស់អី ទុករបស់អីប៉ុេ ះ េបើេកើត សក់ ស់សក់ ជ សក់ ។ល។ េបើេកើតែស ក ស់ែស ក

ទុកែស ក េបើេកើត ច់ ស់ ច់ ទុក ច់, អក េកើត អកេ ះនឹង ស់ អក ស់ អកេ ះនឹងទុក ។ សួរ ចុះសក់- េ ម- កចក- េធញ- ែស ក េដើមេនះ នដឹងអីេ ះេទ េមចក៏ ទុកែដរ? ពួករូប២៨សុទែតមិនដឹងអី ំងអស់េទ? េឆើយ េ ះមិនដឹងហឹងេហើយ តួទុក ងធន់បំផុតកងេ ក ន

នេ ល ទុក េ ះ បកបេ យេ ហៈនិងអវ រវេងង ន់ ចឡំ និង រែដលមិនដឹងច ស់ពិត កដ រែដលមិនដឹងេនះេហើយ តួទុក ប ែដល

អកដឹងច ស់េនះ តួសុខ ។ េសច កីទុក ំងអស់េនះ មិន យសត នឹងល់ច ស់ នេទ ល់ នែតេ កអក ស់ ដឹង ក់ធះេឃើញច ស់នូវ

ពះអរយសច ំង៤ពិត កដ ។ ក៏កងអរយសច ំង៤េ ះ នសែមងដូេចះ េសចកីសុខេ មនស ឯ ែដលេកើតេឡើងេ យ ររូប េ េសចកី េ តកអរជះ របស់រូប ត់ សមុទយសច ស់ដឹង នេ យ រលះបង់ ។ រូបែដល

មិនេទៀង ទុក រែមងែ ប បលេ េ កេ េ សរបស់រូបេកើតេឡើងេ យ ររូប ត់ ទុកសច ស់ដឹង នេ យ រកំណត់ ។ រលះបង់នូវេសចកី កងរូប េ រ ស់េ លនូវរូប ត់ និេ ធសច ស់ដឹង នេ យកិរ េធើឲ ក់ច ស់នូវអដងិកមគ ំង៨ នស ទិដិ េសចកីយល់ តវកងេហតុ ំង៣ ងេនះ េដើម េ មគសច ស់ដឹង នេ យកិរ ចំេរន ។ ឯេវទ - ស - ស រ- វ ណេនះ ក៏ នន័យែដល តវែចកដូច នឹងរូប ងេដើមែដរ ។ េសចកី ស់ ទុឌេ ម ំ របស់រូប ំង២៨េនះេហើយ ែដលេ ជ ទុក ។ ៣- ព ធិទុក ទុកេ ះ ន រឈឺចុក ប់ ឈឺេ ះេតើឈឺរបស់អី? ឈឺេ ះគឺឈឺ សក់- េ ម- កចក- េធញ- ែស ក- ច់- សរៃស េដើម ឈឺេនះក៏េ ះែតរូប២៨េនះែដរ ។

េបើេវទ ទទួលយកឈឺអំពីរូបេ ះមក រមណ៍ ក៏ ចមងជមឺេ ះចូលេ ដល់ចិតផង េបើ េវទ មិនទទួលេទ ក៏ ឈឺែតរូបប៉ុេ ះឯង ។ ៤- មរណទុក ទុកេ ះ ន រ ប់ េតើអក អកទទួលទុក េបើរូប ប់េ េហើយ? រូបអក ប់ រូបអកហឹងេហើយទទួលទុក ។ ទុកកង

រ ប់េនះ ធន់ ងកង រឈឺេ េទៀត ន េ ល ធន់ ងឈឺេ ះ េ ះរ ប់េនះ គឺ ប់េ ំងអស់ ន ធម៌មិនេទៀន ទុក អន ម ប់

រហូតលុះ ែតអស់រូបេ ះ េទើប នអស់ទុកែដរ ។ ទុក ំង៤កងេនះ ទុកេកើតេឡើងចំេ ះរូប េ ះ រូបអីៗ រូប នវ ណកី រូបឥត វ ណកី ក៏លុះេ កងអំ ចលកណៈ ំង៣ គឺអនិចំ ទុកំ អន គឺ តិទុក ជ ទុក ព ធិ ទុក មរណទុក ដូច ំងអស់ ។ រូបែតងវ សេ េ យអំ ចេភើង ំង៤ភក់េនះឯង ។ សែមងមក កងទុករបស់រូប សេងបែតប៉ុេណះ ។ តពីេនះេ នឹងសែមងទុករបស់ មតេ ៖ មធម៌ ន៤ ប រគឺ េវទ ១ ស ១ ស រ១ វ ណ១ ំង៤ប រេនះេ មធម៌ េ ះ ធម៌ នែតេ ះ ស វធម៌ នរូប ង យ

រកកំណត់កត់សំ ល់ ស នេភទមិន ន ។ ពះអ វរណ ណ ទង់ ស់េទស ត់ឲ េ ះ មធម៌ េដើម ី បេ ជន៍ដល់ ពះេ គីអកចំេរនវបស ប វរកឲ េឃើញស វធម៌ែដល របស់ពិត ពិនិត េ យពះ ត័យលកណ ណប៉ុេ ះឯង ។ ទុករបស់ មេ ះ ន៨កងគឺេ កទុក១

បរេទវទុក១ ទុកទុក១ េ មនស ទុក១ ឧ សទុក១ អប ិេយហិសម េ គទុក១ បិេយហិវប េ គទុក១ យម ិចំនលភតិតម ិទុក១ ប នខ ទុក១ ។ ទុក ំង៨ េនះ ទុករបស់ ម ស ប់ដុតបំ ញពួក ម ំង៤ ។ េ ះ យទុកកងខន ំង៥េនះ េឃើញ ចេង តៃ កេពក ស់ ។ ខន៥េនះែចកទុកេ ២ចំែណក ដូច នអធិប យមក េហើយ លស និងវ ណ អក ប់ នេហើយឬេ ? ខំ ប់ នេហើយ ពិត ខំេនះលង់ ងសតម ចែមន ។

ស សួរ ែភក- តេចៀក- ចមុះ- អ ត- យ ំង៥េនះ របស់អក ? វ ណេឆើយ របស់ ំង៥េនះ របស់ខំពិត ។ េអើេបើអកឯងយល់េឃើញ

ងេនះ េហើយ ទុក ំង៨េនះ តវ នមកេលើអក ំងអស់ ។ ប អកយល់ ងេនះវញេទើប តវ ែភក- តេចៀក- ចមុះ- អ ត-

យ ំង៥ េនះ របស់ដី- ទឹក- េភើង- ខ ល់ មិនែមន របស់អកេទ ។ លែដលែភក េកើត េកើតរបស់ ដល់ែភក ស់ ក៏ ស់របស់ ដល់ ឈឺ

ក៏ ឈឺរបស់ ដល់ ប់ ក៏ ប់របស់ ។ របស់ ំងេនះ របស់ ដី- ទឹក- េភើង- ខ ល់ ំងអស់ មិនែមន របស់អកេទ ន មិន ែមន របស់អកេ ះ េ ះ យេនះ ស់ែត ល់ៃថ ហូរេ ន់េសចកីទុកមិនេទៀង អន ែត ល់ៃថ អក ត់ កុំឲ ស់ កុំឲ ឈឺ កុំឲ ប់ ត់ ង ក៏ មិន ប់ មិន មប ប់អកឯងែដរ ។ តង់ ត់មិន ន ប ប់មិន មេនះេហើយ េតើអកសំ ល់

របស់អកដូចេមចេកើត? ស -វ ណ យីេអើហ៎! េយើង ំងពីរ ក់េនះខុសេហើយេតើ ខុសេនះមិនែមនតិចតួចេទ បែហល ២មុឺនអសង័យមកេហើយ មិនែដល ន ប់ធម៌ ងេនះមងេ ះច ស់ ស់ៗ ភឺ ងដូច ពះ ទិតេទើបនឹងរះ ។ ខំ ំង២ ក់សូម យខនចំេ ះប សូម ំទុក ខំ ំង២ ក់ែលងយល់ខុសដូចមុនេទៀតេហើយ ខំ លពីមុនេ ះ អកវេងង េ លង់ ំង

ងសតម ចពិត ឥឡវេនះខំេឃើញច ស់ ស់ ពះអង សូម ពះប ទង់ ពះេម េ ស សែមងធម៌តេ េទៀត ខំនឹង ប់ឲ នសព គប់ ពះអង ។

េអើ ស -វ ណ បៃព ស់ អកចូរ ំងសតិ ប់ឲ នច ស់ចុះ ! អវ និងស រែដលបេងើតអកឯងមកេនះ គឺឲ ដឹងែតខុសៗ យល់ែតខុសៗ មិន

នឲ យល់េ មស វធម៌ មែមន មពិតរបស់ធម៌ដល់មងេ ះេឡើយ ឥឡវេនះអកេកើតប េហើយ េតើ េបើដូេចះេយើងនឹងសែមងអំពីទុក ំង៨កងេនះមងេទៀតឲ អក ប់គឺ ៖

១- េ កទុក ទុកេ ះនឹក យ សេ ះ េ ះ ល័យចំេ ះស រែដល ត់ សេ គឺរូប១ សេមង១ ខិន១ រស១ សមស ១ យល់េឃើញ របស់

ំង៥េនះ របស់ខនេហើយក៏ ប ន់ ប់ ចង់ឲ ែតេ ៗ ឲ ែតេទៀងៗ ដល់របស់េ ះមិនេ មិនេទៀង ក៏េកើតេសចកីេ ក យចំេ ះវតែដលវ សេ ះ ។ តង់េសចកី ចង់ឲ វត ំង៥េ ះេ ៗ េទៀងៗ តង់េនះ តួេភើងេ ហៈផង

េ ភៈផង ។ តង់ែដលវតេ ះវ សេ េហើយេ ក យ តង់េនះ េភើងេ ភៈនិងេ ហៈេឆះេឡើងឲ េកើតទុកេ ក យ ចំេ ះរបស់ែដល ត់បង់េ ។ េភើងទុកេនះេឆះចំេ ះែតពួក ម េ ះស -វ ណេនះលង់េពក ស់ េហើរេ ចូលកងគំនរភក់េភើង េហើយមិនដឹង េភើងែថមេទៀតផង ។ ២- បរេទវទុក ន ង រយំទួញេរៀប ប់ េ លបូរ ច់ប៉ ច់ប៉េ ច ែថងអំពីេសចកីកំសត់េផ ងៗ នឹងស រែដល ត់ ស ត់េ ប លឲ េ

តញែត រ ក់រអួល តឹងែណន ចុកឆល់កងេដើម ទង ប លឲ េហៀរហូរទឹកែភកស ក់ តឹងចិត ធន់ចិត ។ េភើងទុក េនះេកើតមកពីេ ហៈ ។ ៣- ទុកទុក ទុកលំ ក ំងរូប ំង ម ទុកេហើយទុកេទៀត បងរមកនូវេសចកីទុក មិន ច់ ប់ត េ ដូច ែខ ទឹកែដលហូរេ ះឯង ទុកែដល តតៗេលើ ងេនះ េ ទុកទុក ។ ៤- េ មនស ទុក ទុកេ ះេសចកី ក់អន់ចិត ចំេ ះ រមណ៍ែដលេឃើសឃងចិត គឺ រមណ៍ ំង៦ នរូ រមណ៍ េដើម ែដលែភកេឃើញេហើយមិន តវចិត មិន ប់ចិត ក៏េកើត បដិឃៈ ំង ក់ចិតចំេ ះ រមណ៍ែដល ស់េ ះៗ េហើយក៏េ េ ល លេ េភើងទុក គឺេភើងេ សៈផង េភើងេ ហៈផង ។ េសចកី សត ំង យែដល នេសចកីទុកេពញេ បៀប ដល់បនកេហើយ ែតងេ ក យយំកនក់កេនញ គក់ ទងផលខន បេមៀល តឡប់តឡិន ផលខន ំដូងយកេជើងេឡើងេលើ ប់ ំបិតេ រ រកឬេលប ំពិស

ចងកេ យែខ សះរត់ចូលេភើង រែមងេ យនូវេសចកីទុក ងេនះ អេនកប រ េ េ មនស ទុក ។

៥- ឧ សទុក ទុកប លឲ រ ក់រអួលទងិះ េ យ រតឹងែណនេកងចិត េ ះនឹកេឃើញដល់សតនិងស រ ែដល ទី ស ញ់េពញចិត ែដល

ត់ ស់េ យូរ េហើយ េហើយនឹកេឃើញេ យេសចកី ល័យ ក៏ែឆតចិតតឹងែណន េ ឧ សទុក េនះេកើតអំពីេ ហៈ ំងអស់ ។ ៦- អប ិេយហិសម េ គទុក ទុកេ ះជួប បទះសតនិងស រែដលខនមិនតវចិត ។

៧- បិេយហិវប េ គទុក ទុកេ ះ ត់ ស់និ ស កសតនិងស រ ែដលខន េពញចិត ប់ចិត ។ ៨- យប ិចំនលភតិតម ិទុក ទុកេកើតអំពីចិតប៉ុនប៉ង នូវរបស់ ៗេហើយ មិន នរបស់េ ះៗដូចេសចកី ក៏ ំឲ េកើតេសចកីទុក ។ ទុកេនះមកែតអំពី េ ភៈ េ ហៈ នឧ ន េម ប ន់ ំ ន ទុក ំងអស់េ ះេកើតេឡើងេ ចើនៗ ។ ទុក ំងអស់ដូច នអធិប យមកេនះ ទី បជុំនូវេភើងេ ភៈ េ សៈ េ ហៈ ំងអស់ ។ ែនស - វ ណ អក ប់េដកេ កងេភើងទុក- េភើងកិេលស ដូច នអធិប យមកេនះែមនឬេទ? ែមន ស់េហើយប ខំ ំងពីរ ក់េនះលង់ែមន ដូច សតម ចេ តកអរែតនឹង េភើង ។ ចំែណកខំ ំងពីរ ក់ឥត នដឹង េភើងទុក និងេភើងកិេលសេនះេ ចើនដល់មឹងេទ ។ ខំេឃើញច ស់ ស់េហើយ ខំេជឿ កដឥត នសង ័យេឡើយ សូមប សែមងតេ េទៀត ។ េអើ េបើដូេ ះអក ំ ប់ចុះ េយើងនឹងសែមងអំពីទុកេ សរបស់ខន៥តេេទៀត ។ ខន៥េនះ នទុកេ សេ ចើន អេនក របស់មិនេទៀង ត់ មិនសិតេសរចិរ លយូរលង់េឡើយ ែតងដឹកជ នមកនូវេសចកីទុក យកមកឲ សម ក ឬទីលំេ េ គេផ ងៗ សម រេ េ យដំេ ពក េ យេសចកី ក់េ តនិងេ យ

ក តិះេដៀល អំពីសំ ក់ បុគលដៃទ និង រមិនចំេរនេផ ងៗ លុះេ យជមឺដ ត់ េ ចើន មិន ប់ប ប់ប អក េឡើយ ជ ព ធិ និងមរណៈ

ែតង បេ មលួងេ ម ឲ លុះេ កងេសចកីវ ស ប់កប មិនអស់េឡើយ ែតង ំមកនូវកម មិនែមន បេ ជន៍ធំទូ យ ដល់បុគលែដលមិនដឹងច ស់នូវ ពះៃ តលកណ៍ បកបេ យឧប ទពចៃ ង គប់ ងនិងភ័យេផ ងៗ

ប់េ េ យកម ឥត បេ ជន៍ ប់មិនអស់ ប់ញ័រេ េ យជ និងមរណៈ និងេ កធម៌ ំង៨ វ សេ េ យេសចកីព មរបស់ខន និងេសចកីព មរបស់បុគលដៃទ មិនសិតេសរយូរ ប៉ុ នេឡើយ រកអី ទីពឹងពុំ ន ឥត នទី ជកេ នេឡើយ េសចកីសុខ ន ប ណតិច ស់ រកសង ឹមមិន ន របស់សូនទេទ របស់មិនែមន ខន ណ បកដេ េ យេ សេផ ងៗ េចះែតែ ប បល ប ពឹតេ ខុស ករបស់េដើម រកខឹម រ នដូចេដើមេចក រកេសចកីចំេរន ន

ែតងែត ត់ ស់ កសតនិងស រ ែដល ទី ស ញ់េពញចិត បកបេេ យ សវៈ ន សវៈ េដើម បច័យ បជុំ ក់ែតង បកបេ យបច រ និងកិេលស រ មេបៀតេបៀន និច គឺ តិទុក-ជ ទុក- ព ធិទុក- មរណទុក

ប់ បច័យ ម េបៀតេបៀនមិន ច់ ប់មិនអស់េ កងភពតូចនិងភពធ ំេ ះែតអវ ១ ត ១ ឧ ន១ កម១ រ១ ំង៥េនះេហើយែដល អកដឹក ំឲ េកើត- ប់ ប់មិនអស់ វលេ វលមក េ ែតកងភព៣ ជួន ល ក់េនរកេ យេសចកីេវទ រតែតធន់ៗែថមេទៀត ។ ជួន លេកើតេ េ បត េ យនូវេសចកីទុកេវទ េ យរក របរេ គពុំ ន ជួន លមកេកើតមនុស េ យេសចកីទុកលំ ក ប់ បច័យតៗ មិន ច់ េកើត- ប់ ៗ រកទីបំផុត ន ប់កំេណើតក៏ពុំអស់ ប់ រ ប់ក៏មិនអស់ លែដល ប់េ េ ះ ក៏េ ទេទ នែតទុក និងេ ស ប់ មមក មួយផង ។ ខន៥ នទុកេ សេ ចើន ហូរេ ន់េសចកីវ ស ដូច នអធិប យមកេនះឯង ែនស - វ ណ! អក ប់ នេហើយឬ ឬក៏េ េទ? ខំ ំងពីរ ក់ ប់ នេហើយេ ក ស់ប ច ស់ ស់ៗ ខំឥត នេសចកីសង ័យេទ ពិត ខនខំ ំងពីរ ក់េនះេកើតមកមួយ តិៗ នែត

ទុកនិងេ ស េហើយ ប ពឹតេ ន់េសចកីវ ស ន នសុខេទ សូមេ កសែមងតេ េទៀតចុះ ។ េបើដូេចះ េយើងនឹងសែមងអំពីកំេណើតែដលអកេកើតេ ះ ស័យនូវធម៌ដូចតេ េនះេដើមដំបូងគឺ អវ ៗ នេហើយ បច័យឲ េកើតស រ ៗ នេហើយបច័យឲ េកើតវ ណ វ ណ នេហើយ បច័យឲ េកើត មនិងរូប ៗ

នេហើយ បច័យឲ េកើតស យតនៈ ៗ នេហើយ បច័យឲ េកើតផស ៈ ៗ នេហើយ បច័យឲ េកើតេវទ ៗ នេហើយ បច័យ ឲ េកើតត ៗ នេហើយ បច័យឲ េកើតឧ ន ៗ នេហើយ បច័យឲ េកើតភព ៗ នេហើយ បច័យឲ េកើត តិ ៗ នេហើយ បច័យឲ េកើតជ - មរណៈ ។

ក៏ធម៌ ំង១២េនះែចកេចញ ២ ងគឺ រូប២៨ម៉ ង មធម៌៤គឺ េវទ - ស - ស រ- វ ណ ម៉ ង រួមមកេ េលើខន៥ដែដល របស់េ យែឡកពី ែត តវ

ស័យ នឹង េហើយ ប ពឹតេ ស វធម៌មួយៗ មិនែមន សត បុគល មិនែមន ខន- ណ មិនែមន េគ េយើង ស វៈមួយៗ ស័យ នឹង េកើតេឡើងេហើយ រលត់សូន េ ធម វលេកើត វល ប់ េ កងវដសង រ រកទីប ប់ ន ។ រឯស និងវ ណ ន ប់េហើយគិត េបើេយើង បឹងេ ែតកងធម៌១២ ងេនះមុខ នឹង នែតទុកនិងេ ស ងេនះពុំ នេឡើយេបើដូេចះខំ ំងពីរ ក់ សូមសួរេ ប េតើឲ ខំបដិបតិដូចេមច េទើបនឹង នរួចអំពីធម៌ ំង១២េនះ? ប េឆើយ េអើស -វ ណ អក ប់េ កង ៃ តេ ក ែដល ប ប់េ យធម៌១៦ ងេនះ យូរអែងង ស់មកេហើយ ។ ធម៌ ំង១៦ ងេ ះគឺ បដិចសមុប ទ ១២ ៃ តេ ក៣ ស តុ១ តវ ១៦ ។ ធម៌ ំង១៦េនះ េ ៃ តេ ក ស ប់ដឹក ំសតឲ េ ន់េសចកីវ ស វលេ វលមកេ ែតកងភពតូចនិងភពធំ ។ ដូច នេសចកីេ ងមុខឯេ ះ ។

ៃ តេ ក សេងបប៉ុេណះ

ៃ តលកណ៍

ៃ តលកណ៍លបរសុទ ឆងផុត មមករសត វ ជ នពួកសត ក់សំេ េ ះេ និ ន នផុតភ័យ ។ ៃ តលកណ៍ ប់ ំមួន ដឹក ំជ នសតភពៃ ត ឆងផុតសមុ ទធំេពកៃ ក ឥត នទុកភ័យនឹងលិចលង់ ។ ែតសតមិនសូវចូលចិតជិះ េ ះ េនះ ន តិច ត់េស ម ទឈឹងឥតក រក ច់ រេលចភីវលលែពនព័ន ។

និពនេឡើងេ យ ពះធមៃ តេ រ ចន - លី វតបទុមវតី ជវ ម កុងភំេពញ

ៃ តលកណ៍ ំង៣េកើតេឡើងដល់អក ។ លេបើកំណត់ទុក មក រមណ៍ ប់មិន ច់ េ ទុកសចៈ នកិច េ គឿងកំណត់ ។ លេបើេឃើញទុក្ខ

េហើយ ចំេរនឲ េ ចើន េឡើងៗ េ មគសចៈ នកិចែត ងេធើឲ ចំេរនេឡើងនូវធម៌ អនិចំ ទុកំ អន សមុទយសចៈ នកិចលះបង់នូវត ឧ នេ ល ។

លេបើរលត់ត - ឧ នអស់េហើយេ និេ ធសចៈ នកិច តវេធើឲ ក់ច ស់នូវធម៌មិនេទៀង- ទុក- អន និងេធើឲ ក់ ច ស់នូវមគ ផល ពះនិ ន ។ ែនស - វ ណ! អរយសចៈ ំង៤ េកើតេឡើងដល់អកេហើយ ។ តង់ែដលអកព មចំេរនឲ េឃើញនូវទុកេ សេ ះ េ ស េ ។ តង់ែដលអករលឹកេ េឃើញែតមិនេទៀង- ទុក- អន េរឿយៗេ ស សតិ ។ តង់ែដលអកកំណត់ចិតទុក កង រមណ៍របស់ៃ តលកណ៍ ំង៣េ ះ ឲ នឹង

េ មូលែតមួយ េ ស ស ធិ ។ ដូេចះអដងិកមគ ំង៨ នដល់អកគប់ ន់េហើយ ។

តង់ែដលអកកំណត់ទុកមក រមណ៍ រែមងរលត់បង់នូវសងតនិមិត គឺនិមិតែដល ប់េឃើញ សុខ េ ះេចញអស់ េ ពះនិ ន ។ តង់ែដលអកកំណត់យក រមិនេទៀងមក រមណ៍េ ះ រែមងរលត់បង់នូវស ែដល ប់សំ ល់ េទៀងៗ ប់ៗ លៗ េ ះេចញ ន់យកអសងតនិមិត គឺមិន ននិមិតកង រមណ៍ ំង៦ េ អនិមិតវេ ក េ ះរួចផុតអំពីនិមិត ឬ ឆងផុតអំពី រមណ៍ ំង៦ អសិ នៈក៏រលត់អស់េ ឬេ អនិមិតវេ កនិ ន ដូេចះវញក៏ ន ។ តង់ែដល អកកំណត់នូវធម៌អន មក រមណ៍េ ះ គឺកំណត់េឃើញច ស់ ខន ំង៥េនះពិត មិនែមនខន មិនែមនអញ-ឯង មិនែមនេយើង មិនែមនេគ មិនែមន បុស- សី មិនែមន សត- បុគល ។ កំណត់េឃើញច ស់ របស់ តុដី- ទឹក- េភើង- ខ ល់ ប៉ុេ ះ ។ លេបើេឃើញមិនែមនខន មិនែមនអញដូេ ះេហើយ ក៏រែមងរលត់បង់នូវសងតនិមិត គឺនិមិតែដលេឃើញ ខនៗ អញៗេ ះេចញ ន ន់យកនូវអសងតនិមិត

គឺមិន ននិមិត េហើយ ប ពឹតេ ឆងផុតពីសងតធម៌ ឬ ឆងផុតពី រមណ៍ ំង៦ ឬ ស កស រធម៌ រមណ៍ េ ះ សុ តវេ ក េ ះរួចផុតអំពីនិមិត ែដលេឃើញ ខន អញៗេ ះ ។ ែនស និងវ ណ ៃ តលកណ៍ ន គប់ ន់ដល់អកេហើយឬ? នគប់ ន់េហើយ ពះអង ភឺ ងច ស់ ស់ៗ ដូច ពះ ទិត េទើបនឹងរះ

ភឺ ស់ ឥត នសង ័យអីបនិចបនចកងភព ំង៣េនះេ ះេឡើយ ខំ ំងពីរ ក់េនះ ក៏ឆងផុតអំពី ៃ តេ ក េហើយ ឥត ន រ ក់ មេ កង ៃ តេ កេទៀតេទ ។ ប េ ល ម តិេ ក ំង៣េនះ េបើអកចូល ម តិេ ក មួយ ក៏នឹង េឃើញច ស់នូវ ពះនិ នដូច ំង៣ ។ លេបើអកចំេរនធម៌ទុកំ ចូល ន់អប ណិហិតវ េ ក ក៏េឃើញច ស់នូវ ពះនិ ន ។ លេបើអកចំេរនធម៌អនិចំ ចូល

ន់អនិមិតវេ ក ក៏ េឃើញច ស់នូវ ពះនិ នដូច ។ លេបើអកចំេរនធម៌អន ចូល ន់សុ តវេ ក ក៏ េឃើញច ស់នូវ ពះនិ នដូច ែដរ ។ ធម៌ ំង៣េនះ មែតអក ត់ជំ ញ េពញចិត មួយក៏ ន ( ន កវបូ ណេយើងនិពនទុកកង ច ប់ កម ) ចូលម តិេ ក គឺនិ នេ ង ។ ម តិេ ក ំង៣េនះ ធម៌ផុត ពំែដនរបស់ៃ តេ ក ។ ៃ តលកណ៍ែដល ប ប់េ យធម៌១៦គឺ អដងិកមគ៨ អរយសចៈ៤ ៃ តលកណ៍៣ និង ពះនិ ន១ ។ ធម៌ ំង១៦េនះ ន គប់ ន់ដល់អកេហើយ ។ េបើដូេចះចូរអក

កំណត់ធម៌ អនិចំ- ទុកំ- អន ឲ ំមួនចុះ េ ះ េសចកីកំណត់ េហតុ ំឲស់ដឹង នូវេ ធិបកិយធម៌ ំង៣៧ ប រ ហូរមកជុំេលើ រកំណត់ទុក គឺ រ

កំណត់ មិនេទៀង កំណត់ ទុក កំណត់ អន ។ ឯ រកំណត់នូវធម៌ ំង៣េនះ កិចរបស់ទុកសចៈ គឺ កិច តវែតកំណត់ េហើយចំេរនធម៌ ំងេនះឲ េ ចើនេឡើងៗ េនះ កិចរបស់មគសចៈ តវែតចំេរនឲ េ ចើននូវេសចកីកំណត់ ំង៣េនះ ។

ប ែដលេឃើញច ស់នូវកងទុក មិនេទៀង ទុក អន េឃើញច ស់នូវចិតែដលកំណត់ទុក េឃើញច ស់នូវមគែដលចំេរនទុកេ ះ េឃើញច ស់នូវធម៌ែដលរលត់ទុកេ ះ តង់កិចពិនិត ឲ ច ស់នូវធម៌ គប់អេនើេ ះ កិចរបស់និេ ធសចៈ កិចេនះ តវែតេធើឲ ក់ច ស់េ យ ណ េ គឿង ស់ដឹង ។ ធម៌ែដល

ណ តវ ស់ដឹងេ ះ គឺេ ធិបកិយធម៌៣៧ គឺសតិប ន៤ សមប ន៤ ឥទិ ទ៤ ឥ នីយ៥ ពលៈ៥ េ ជ ង៧ អងមគ៨ ។ ធម៌ ំង៣៧ ប រេនះេកើតេឡើង ពមេ យេ គឿងកំណត់ ទុក កំណត់ មិនេទៀង កំណត់ អន េបើខះេ គឿងកំណត់ នទុក េដើមេហើយ ធម៌ ំង៣៧ ប រេនះឥតេកើត

នេទ ។ េបើកំណត់យកធម៌អន មក រមណ៍ េឃើញច ស់ រូប- េវទ - ស - ស រ- វ ណ ធម៌ ំងអស់េនះ មិនែមន ខន ណ មិនែមន អញ-ឯង មិនែមន បុស- សី មិនែមន សត- បុគល េឃើញ ងេនះេហើយ ខំបំេពញព មចំេរនមិនឲ ច់ េ ះសតិប ន៤ សមប ន៤ ក៏េកើតេឡើង ពម ឥទិ ទ៤ ឥ នីយ៥ ពលៈ៥ េ ជ ង៧ អងមគ៨ ក៏េកើតេឡើង ពម េ យេសចកីកំណត់េ ះ និងគប ីព មចំេរនឲ េ ចើនេឡើងៗ េនះ កិចរបស់មគសចៈ ។ ពិនិត ឲ ក់ច ស់នូវេ ធិបកិយធម៌ ែដលេកើតេឡើង ពមេ យេសចកីព មចំេរនេ ះ កិចរបស់និេ ធសចៈ ។ េសចកី មគ ណ ងេដើមេនះ េធើឲ សេ មច មិនគប ីេធើនូវកិចដៃទេទៀតេឡើយ តវែតចំេរនអន អនុេ មបដិេ មម ងឲ សេ មច ។ កិេលសែដលបិទ ំងនូវសចៈ ំង៤េនះ តវកំ ត់បង់េ យអនុេ ម៣ ចិតែដលមិន ប់េ កងស រ មិនសះ រេ ន់ រមណ៍េផ ងៗ ដូច ទឹកែដលមិនដក់េ េលើសឹកឈូក ន រ ប ពឹតេ នអន រមណ៍ ំងេនះក៏េកើត កដដល់ពះេ គីែដល នេសចកីខល់ យ ។ លំ ប់េ ះ ពះេ គីចំេរននូវអនុេ ម

ណ េធើនូវ ពះនិ នែដលមិន ននិមិត ស កស រធម៌ឲ រមណ៍ េហើយកនងនូវបុថុជនេ តនិងបុថុជនភូមិ េហើយេឡើងេ ន់អរយេ ត និងអរយភូមិ េ តភូ ណក៏េកើត កដ េហើយ គបសងត់នូវកិរ េកើតេឡើង

និងកិរ ប ពឹតេ េហើយក៏សះេ ន់ ពះនិ ន រមណ៍ ដូេចះេ ះ េ តភូ េហើយក៏េ េស ម ង មិញ ចំែណក ពះេ គីែដលនឹងឆងេ ន់ពះនិ ន ក៏ ងេ ះែដរ ។ អនុេ មជវនែដលពិ រ េឃើញ អនិចំ ទុកំ

អន ដូេចះក៏មិន ពមែលងេ រូបេ ះ េហើយ េ តេឡើងេ យអនុេ មចិតបឋម នចិតេ រទន់េ ន់ ពះនិ ន ដូច េ រទន់ េ ន់េ តើយ ងជិតពះនិ ន េ យតតិយជវនដូច ដល់េ តើយ ង យ ែលងពិ រ នូវស រ

ដល់នូវេ តើយគឺ ពះនិ ន េ យេ តភូចិត អនុេ ម ណកំ ត់បង់នូវងងឹតគឺកិេលសែដលបិទ ំងនូវសចៈ៤ ែតមិន ចេធើនូវ ពះនិ នឲ រមណ៍ នេឡើយ។ ឯេ តភូេទើបេធើ ពះនិ នឲ រមណ៍ ន ែតមិន ចកំ ត់បង់ងងឹត គឺកិេលស ន េឡើយ ។ ចំែណកអនុេ ម ណកំ ត់បង់នូវកិេលស ន ែតមិន ចេឃើញនូវ ពះនិ ន េ យខនឯង នេទ ។ ឯេ តភូ ណេឃើញនូវពះនិ ន ែតមិន ចកំ ត់បង់កិេលស នេឡើយ មគមិនែលងនូវស ែដល

េ តភូ ណឲ ។ ប េ ះក៏ ស់ដឹងតៗ មិន ច់ េហើយទំ យនូវគំនរេ ភៈ េ សៈ េ ហៈ េ យអំ ចអរយមគ ណ ។ ែនស - វ ណ ! ផវ បតិបតិែដល នសំែដងមកេនះ អកេឃើញសព គប់េហើយឬ? ខំ ពះករុ ំង២ ក់ នេឡើងជិះ ពះៃ តលកណ៍ ែដល ប ប់េ យធម៌ ំង១៦ ងេ ះ េឃើញ ត ក់ ស់ សុខេក មក ន ស់ ភឺ ស់ ។ ផវ បតិបតិេដើម ី េ គឿងរលត់ទុក ខំ ល់ច ស់

ស់េហើយ ឥត ន ក់ មេទ ពះអង សូម ពអងសំែដងធម៌តេ េទៀត ។ េអើេបើដូេ ះ េយើងនឹងសំែដងអំពី ៃ តេ ក ែដល ប ប់េ យធម៌១៦

ង និង កិេលសែដលេកើតេឡើងេ ជៀតែ ជកេ មួយ េ ះតេ ធម៌ ំង១៦េ ះគឺ បដិចសមុ ប ទ១២ ៃ តេ ក៣ ស តុ១ តវ ១៦ ។ ធម៌ ំង១៦េនះ ឧប ដូច ស ប់ដឹក ំសតឲ េ ន់ភពតូចនិងភពធំ បកបេេ យទុកនិងេ ស េ ចើន អេនក ប់មិន អស់េ កងភព៣ េកើតេហើយ ប់ ៗ េហើយេកើតវញរកទីបំផុត ន េ ះែត បកបេ យធម៌

ំង១៦ ងេនះ ។ នឹងអធិប យអំពីធម៌ ំង១៦ ងេនះតេ គឺ បដិចសមុប ទ១២េ ះ នសំែដងរួចមកេហើយ (កងទំព័រេលខ២៩) ឯកងទីេនះនឹងសំែដងែតអំពីៃ តេ ក និង ស តុប៉ុេ ះ ។ ៃ តេ កេ ះ ន៣គឺ មេ ក១ រូបេ ក១ អរូបេ ក១ និង ស តុ១ េម ប នេលើេ ក ំង៣ ។

ស តុ តុែដល សូបជប់ឲ េកើតេឡើង នូវ តុដី តុទឹក តុេភើង តុខ ល់ េ កងេ ក ំង៣េនះ េម៉ោះេហើយស រៃលលក ក់ែតងឲ េកើត

មនុស - សត េ កង មភព រូបភព អរូបភព េ យស រ អក ក់ែតងៃលលក េ មអំេពើបុណ និងអំេពើ បរបស់សត លនិង កក់ ធំនិងតូច ខស់និង ប េ យស រ អក ត់ែចងៃលលកឲ េកើតេឡើង េ យ ស័យនូវ តុ ំង៥ គឺ ស តុ១ តុដី១ តុទឹក១ តុេភើង១ តុខ ល១់ េកើតេឡើងតៗ គឺ អវ ១ ស រ១ វ ណ១ មរូប១ ស យតនៈ១ ផស ៈ១ េវទ ១ ត ១ ឧ ន១ ភព១ តិ១ ជ - មរណៈ១ ធម៌ែដលេកើតេឡើងតៗ េនះេ បដិចសមុប ទ ។ កងទុក ំង១២ក៏េកើតេឡើងតៗ មួយនឹង បដិចសមុប ទ េហើយ ប ពឹតេ េ កង ៃ តេ ក៣គឺ មេ ក រូបេ ក អរូបេ ក េ ក ំង៣េនះ នេសចកី វ ស កង មេ កក៏វ ស រូបេ កនិងអរូបេ កក៏វ ស តង់េសចកី វ ស េ េ ក ។ តង់ែដលសូន ចេ ះទេទៗ េ ស តុ ។ ធម៌ ំង១៦េនះ ឧប ដូច មួយស ប់ដឹក ំសតឲ េ ន់េសចកីវ ស េ ែតកងៃ តេ ក ំង៣េនះេទ គឺេកើតេហើយ ប់

ប់េហើយេកើត ប់មិនអស់រកទីចប់ ន ។ េហតុមកែតអំពីអវ ត និងឧ ន ែដល បច័យឲ េកើតភព។ ភពេ ះ ន២ ងគឺ ឧបបតិភព១ កមភព១ ។ ចំែណកឧបបតិភពេ ះ ន៩េផ ង េ យខន គឺ មភព១ រូបភព១ អរូបភព១ ស ភព១ អស ភព១ េនវស ស ភព១ ឯកេ រភព១ ចតុេ រភព១ ប េ រភព១ ភព ំង៩េនះេ ឧបបតិភព ។ ចំែណកកមភព ភពែដល បកបេ យ តេ មក ំងប៉ុ ន នដល់អ យភូមិ៤ មនុស ១ និង នសួគ៌៦ ន់ ។ រូបភពគឺភពែដល នរូប នដល់ ពហ១៦ ន់ ។ អរូបភព

ភពែដលឥតរូប នដល់អរូប ពហ៤ ន់ ។ ស ភព គឺភពែដល នស ។ អស ភព ភពែដលឥតស ។ េនវស ស ភព នដល់អរូប ពហ៤ ។ ភព៩សេងបែតប៉ុេណះ ។ នឹងសំែដងអំពីកមភពតេ ។ ឯកមភពេនះគឺភពែដលសតេធើ

ន៣ ងគឺ មភព១ រូបភព១ អរូបភព១ ។ ភព ំង៣េនះ នឧ ននិងត បច័យឲ េកើតេឡើង ។ នឹងវនិច័យអំពីត និងឧ នែដលបេងើតេឡើងនូវភពេ ះៗ ។ ត េ ះ ន៣៦គឺ ត ង កង ន១៨ ងេ ន១៨ រួម ៣៦ ។ ឯត ងកងេ ះគឺ ចិតេ តកអរនឹងែភក តួចិត ែដលេ តកអរេ ះេ មត ែភកេ ះេ មភព ។ េបើ ប់ចិតនឹងែភក ប ន់យកែតេទៀងៗ តួចិត ប់េនះេ ភវត ែភកេ ះ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ ែភក ស់ ឈឺ ប់ តួចិតែដលមិនចង់េ ះ វភវត ែភកេ ះេ អរូបភព១ ។ កងែភក១ នត ៣ នឧ ន៣ នទិដិ២ គឺ មតនិងភវត បកបេ យ សស តទិដិ ចំែណកឯវភវត បកបេ យ ឧេចទទិដិ ។ ឯឧ នេ ះ ប ន់េ មត ំង៣ មិនែដលលះបង់េ ល េឡើយ ។ េបើចិតេ តកអរនឹង តេចៀក តួចិតែដលេ តកអរេ ះ មត តេចៀកេ ះ

មភព េបើចិត ប់នឹង តេចៀកឲ េ ែតេទៀងៗ តួចិត ប់េ ះេ ភវត តេចៀកេ ះេ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ តេចៀក ស់ ឈឺ ប់ តួ ចិត

មិនចង់េ ះេ វភវត តេចៀកេ ះេ អរូបភព១ ។ កង តេចៀក១នត ៣ នភព៣ នឧ ន៣ នទិដិ២ ។ េបើចិតេ តកអរនឹង ចមុះ

តួចិតែដលេ តកអរេ ះេ មត ចមុះេ ះេ មភព ។ េបើចិតប់នឹង ចមុះចង់ឲ េ ែតេទៀងៗ តួ ចិត ប់េ ះេ ភវត ចមុះេ ះេ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ ចមុះ ស់ ឈឺ ប់ តួចិតែដលមិនចង់េ ះ

េ វភវត ចមុះេ ះេ អរូបភព១ ។ កង ចមុះេ ះ នត ៣ នភព៣ នឧ ន៣ នទិដិ២ គឺ មត និងភវត បកបេ យ

សស តទិដិ និងវភវត បកបេ យ ឧេចទទិដិ (ដូច ំងអស់) ។

េបើចិតេ តកអរនឹង អ ត តួចិតែដលេ តកអរេ ះេ មត អ តេ ះេ មភព ។ េបើចិត ប់នឹងអ តេ ះ តួចិត ប់េ ះេ ភវត អ តេ ះេ រូបភព១ ។ េបើចិត មិនចង់ឲ អ ត ស់ ឈឺ

ប់ តួចិតែដលមិនចង់េ ះេ វភវត អ តេ ះេ អរូបភព១ ។ េបើចិតេ តកអរនឹង យ តួចិតែដលេ តកអរេ ះេ មត យ េ ះេ មភព១ ។ េបើចិត ប់នឹង យ តួចិតែដល ប់េ ះេ ភវត យ េ ះេ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ យ ស់ ឈឺ ប់ តួចិតែដលមិនចង់េ ះេ វភវត យេ ះេ អរូបភព១ ។ េបើចិតេ តកអរនឹងចិត តួចិតែដលេ តកអរេ ះេ មត ចិតេ ះេ

មភព១ ។ េបើចិត ប់នឹងចិត តួចិតែដល ប់េ ះេ ភវត ចិតេ ះេ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ ចិត ត់ ស តួចិតែដលមិនចង់េ ះ េ វភវត ចិតេ ះេ អរូបភព១ ។ ត ១៨ ងកងសេងបែតប៉ុេណះ ។ នឹងសំែដងអំពីត ងេ ១៨តេ េទៀត ។ េបើចិតេ តកអរនឹងរូប តួចិតែដលេ តកអរេ ះ មត រូបេ ះ មភព១ ។ េបើចិត ប់នឹងរូប តួចិតែដល ប់េ ះ ភវត រូបេ ះ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ រូប ត់ ស តួចិតែដលមិនចង់េ ះ វភវត រូបេ ះ អរូបភព១ ។ កងរូប១ នភព៣ នត ៣ នឧ ន៣ នទិដិ២ (ដូច ំងអស់) ។ េបើចិតេ តកអរនឹងសេមង តួចិតែដលេ តក អរេ ះ

មត សេមងេ ះ មភព១ ។ េបើចិត ប់នឹងសេមង តួចិតែដលប់េ ះ ភវត សេមង េ ះ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ សេមង ត់ស់ តួចិតែដលមិនចង់េ ះ វភវត សេមងេ ះ អរូបភព១ ។

កងសេមង១ នភព៣ នត ៣ នឧ ន៣ នទិដិ២ (ដូចំងអស់) ។ េបើចិតេ តកអរនឹងកិន តួចិតែដលេ តកអរេ ះ មត

កិនេ ះ មភព១ ។ េបើចិត ប់នឹងកិន តួចិតែដល ប់េ ះ ភវត កិនេ ះ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ កិន ត់ ស ត់េ តួចិតែដលមិនចង់

េ ះ វភវត កិនេ ះ អរូបភព១ ។ កងកិន១ នភព៣ នត ៣ នឧ ន៣ នទិដិ២ ។ េបើចិតេ តកអរ នឹងរស តួចិតែដលេ តកអរេ ះ មត រសេ ះ មភព១ ។ េបើចិត ប់នឹងរស តួ ចិតែដល ប់េ ះ

ភវត រសេ ះ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចង់ឲ រសេ ះ ត់េ តួចិត ែដលមិនចង់េ ះ វភវត រសេ ះ អរូបភព១ ។ កងរស១ នភព៣

នត ៣ នឧ ន៣ នទិដិ២ ។ េបើចិតេ តកអរនឹងសមស តួចិតែដលេ តកអរេ ះ មត សមស េ ះ មភព១ ។ េបើចិត ប់នឹងសមស តួចិតែដល ប់េ ះ ភវត សមស េ ះ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចងឲ់ សមស ត់បង់េ តួចិតែដលមិនចង់េ ះ វភវត សមស េ ះ អរូបភព១ ។ កងសមស ១ នភព៣ នត ៣ នឧ ន ៣ នទិដិ២ ។ េបើចិតេ តកអរនឹងធ រមណ៍ តួចិតែដលេ តកអរេ ះ មត ធ រមណ៍េ ះ មភព១ ។ េបើចិត ប់នឹងធ រមណ៍ តួចិតែដល ប់េ ះ ភវត ធ រមណ៍េ ះ រូបភព១ ។ េបើចិតមិនចងឲ់ ធ រមណ៍ ត់ ស់េ តួចិតែដលមិនចង់េ ះ វភវត ធ រមណ៍េ ះ អរូបភព១ ។ កងធ រមណ៍១ នភព៣ នត ៣ ន ឧ ន៣ នទិដិ២ ។ បូករួមត ងកង១៨ និង ងេ ១៨ តវ ៣៦ ។ ត ំង៣៦េនះ ែតងេកើតេឡើង ស់បរ ធម ។ តង់ែដល ស់បរ មងៗេនះេហើយ ែដល ត់ អតីត អ គត បចប ន ។ លេបើែភក កេឡកេឃើញរូបេហើយ ចិតេ តកអរ មត េនះ បចប ន អតីត អ គតមិន ន់ នមកដល់ ។

លេបើចិត ប់នឹងរូប ភវត េនះ បចប ន មត េ ះ អតីតវញ អ គតមិន ន់ នមកដល់ ។ លេបើចិតមិនចង់ឲ រូប ត់ ស វភវ តេនះ បចប ន ភវត េ ះ អតីតវញ អ គតមិន ន់ នមកដល់ ។ ត េនះ ត់ទុក អតីត៣៦ អ គត៣៦ បចប ន៣៦ រួម ំងអស់ តវ ១០៨ ។

តិេកើត នេ ះភព ភពេកើត នេ ះឧ ន ឧ នេកើត នេ ះត ត េកើត នេ ះេវទ េវទ េកើត នេ ះផស ៈ ផស ៈេកើត នេ ះស យតនៈ ស យតនៈេកើត នេ ះ មនិងរូប មនិងរូបេកើត នេ ះស រ ស រេកើត នេ ះអវ ។ ក៏បដិចសមុប ទេនះ ធម៌េ យែឡកអំពី ែត តវ ស័យ េហើយេកើតេឡើងតៗ េ ះ នអវ និងស រ េម ប នប លឲ េកើតេឡើងតៗ មិន ច់ េហើយអវ េ ន់ រគប់តំែណង ស រក៏ អក ក់ែតង គប់ដំែណង េ កងបដិចសមុប ទធម៌េនះ

េហើយកងទុក ំង១២ ន តិទុក េដើម ក៏េកើតេឡើងតៗ េ ះ នអវ និងស រ បច័យ ។ លេបើបដិចសមុប ទេកើតេឡើង កងទុកក៏េកើតេឡើង េហើយហូរចូលេ ន់ៃ តេ ក ។ ៃ តេ កក៏ប នេ ន់ ស តុ េ េ តង់េសចកីវ សសូន េ ះទេទៗ េ ស តុ ។ ៃ តេ កែដល ប ប់េ េ យធម៌ ំង១៦ ងេនះ គឺបដិចសមុប ទ១២ ៃ តេ ក៣ ស តុ១ តវ ១៦ ។ លេបើធម៌ ំង១៦េនះេកើតេឡើងេហើយ េភើងទុកនិងេភើងកិេលសក៏

េកើតេឡើងតៗ ប់មិន ច់ ដូចន័យែដល ន េសចកីអធិប យេ ងមុខេនះ ។ េភើងកិេលសែដលេកើតេឡើងតៗ េ ះដូេចះគឺ សំេ ជនៈ១០ កិេលស១០ មិចតធម៌១០ េ កធម៌៨ មចរយៈ៥ វប ស៣ គនៈ៤ អគតិ៤ សវៈ៤ ឱឃៈ៤ េ គៈ៤ នីវរណៈ៥ឧ ន៤ ប សៈ១ អនុសយៈ៧ មលៈ៣ អកុសលកមបទ១០ អកុសលចិតប ទ១២ ។ សំេ ជនៈ១០គឺ ស យទិដិ ប ន់ យ របស់ខន១ វចិកិ េសចកីសង ័យ ក់េសើរ ១ សីលពត

ប សៈ ចិត បអែងលកងជីវត១ ម គៈ េសចកីេ តកអរកង ម១ បដិឃៈ េសចកី ំង ក់ចិត១ រូប គ េសចកីេ តកអរកងរូបភព១ អរូប គ េសចកីេ តកអរកងអរូបភព១ េ េលើក ក់ខនឯង ប ន់១ ឧទចៈ ចិតអែណតអណង យ យ១ អវ េសចកីលង់េ ១ ។ កិេលស១០េ ះគឺ េ េ ស ពេធើចិតឲ ប់ជំ ក់េ កង រមណ៍១ េ េ ស ពេធើចិតឲ បទុសកង

រមណ៍ឬ ំង ក់១ េ េ ស ពេធើចិតឲ វេងងកង រមណ៍១ េ ស ពេលើកខនឬ ក់ខន១ ទិដិ ធម តិេធើចិតឲ េឃើញខុសឬយល់ខុស១ វចិកិ ធម តិឲ សង ័យឬ ក់េសើរ១ ថីនំ ធម តិេធើចិតឲ រួញ ឬឲ ធុញ ន់កងកុសលេផ ងៗ ១ ឧទចំ ធម តិេធើចិតឲ ប់ញ័រ ឬឲ យ យ១ អហិរកំ ធម តិមិនេខើមអំេពើទុចរត១ អេ តប ំ ធម តិមិន ច ឬមិនតក់សតនូវអំេពើទុចរត១ ។ មិចតធម៌១០េ ះគឺ ១- មិ ទិដិ គំនិតយល់ខុសេហើយ ប ន់ តវ ២- មិ សងប ៈ តិះរះខុស ៣- មិ សំដីខុស ៤-មិ កមនៈ រ រខុស ៥- មិ ជីវៈ ចិ ឹមជីវតខុស ៦- មិ មៈ ព មខុស ៧- មិ សតិ រលឹកខុស ៨- មិ ស ធិ ដំកល់ចិតខុស ៩- មិ វមុតិ ផុតខុស ១០- មិ ណ ដឹងខុស ។ េ កធម៌៨េ ះគឺ ១- េ ន ភ ២-អ េ មិន ន ភ ៣-យេ

នយស ៤-អយេ មិន នយស ៥-សុខំ នសុខ ៦-ទុកំ នទុក ៧-និ តិះេដៀល ៨-បសំ សរេសើរ ។ មចិរយៈ៥េ ះគឺ ១- សមចរយៈ កំ ញ់ ស (ឬទីលំេ ) ២-កុលមចរយៈ កំ ញ់ តកូល ៣- ភមចរយៈ កំ ញ់ ភ ៤-វណមចរយៈ កំ ញ់ពណ៌សម រ (ឬកំ ញ់គុណ) ៥-ធមមចរយៈ កំ ញ់ធម៌ ។ គនៈ៤េ ះគឺ ១-អភិជ យគនៈ ចំណង យគឺអភិជ ២-ព ទ យគនៈ ចំណង យគឺព ទ ៣-សីលពតប ស

យគនៈ ចំណង យគឺសីលពតប សៈ ៤-ឥទំភិនិេវស យគនៈ ចំណង យគឺេសចកីសំ ល់ របស់េនះពិត ។ វប ស៣េ ះគឺ ១-ស វប ស សំ ល់ខុស គឺយល់ ខន៥ែដល របស់មិនេទៀង សំ ល់ េទៀង ទុកសំ ល់សុខ មិនែមនខនសំ ល់ ខន ២-ចិតវប ស តិះរះខុស ៣-ទិដិវប ស យល់ខុស ។ អគតិ៤េ ះគឺ ១-ឆ គតិ លំេអៀងេ ះ ស ញ់ ២-េ គតិ លំេអៀងេ ះសប់ ៣-េ គតិ លំេអៀងេ ះមិនដឹង ៤-ភេ គតិ លំេអៀងេ ះភ័យ ច ។ សវៈ៤េ ះគឺ ១- សវៈ ត ំគឺ ម ២-ភ សវៈ ត ំគឺភព ៣-ទិ សវៈ ត ំគឺទិដិ រយល់ខុស ៤-អវ សវៈ ត ំគឺអវ េសចកីលង់ ។ ឱឃៈ៤េ ះគឺ ១- េ ឃៈ អនង់គឺ ម ២-ភេ ឃៈ អនងគឺភព ៣-

ទិេ ឃៈ អនង់គឺទិដិ ៤-អវេ ឃៈ អនង់គឺអវ ។ នីវរណៈ៥េ ះគឺ ១- មចនៈ េសចកី កង ម ២-ព ទៈ េសចកីគំនុំគំគួន ៣-ថីនមិទៈ េសចកីរួញ ៤-ឧទចៈ ចិតអែណតអណង ៥-វចិកិ េសចកីសង ័យមិន ច់េ សច ។ ឧ ន៤េ ះគឺ ១- មុ ន រ ប ន់ ប់កង ម ២-សីលពត ន

រ ប ន់ ប់កងសីលវត ៣-អត ទុ ន រ ប ន់ ប់កងខន ណ ៤-ទិដ ន រ ប ន់ ប់កង រយល់េឃើញ ។ ប សៈ១គឺ មិ ទិដិ ។ អនុសយៈ៧េ ះគឺ ១- ម នុសយៈ ២-ភវ នុសយៈ ៣-បដិ នុសយៈ ៤-

នុសយៈ ៥-ទិ នុសយៈ ៦-វចិកិ នុសយៈ ៧-អវ នុសយៈ ។ អនុសយៈ ំង៧េនះ កិេលសេដក ំេ េរឿយៗកង ស នរបស់សត ។ មូលៈ៣េ ះគឺ ១-េ ភៈ ២-េ សៈ ៣-េ ហៈ ។ អកុសលកមបទ១០េ ះគឺ

យកម៣ វចីកម៤ មេ កម៣ តវ ១០ ។ អកុសលចិតប ទ១២េ ះគឺ េ ភមូល៨ េ សមូល២ េ ហមូល២ តវ ១២ ។ េភើងកិេលសែដលេកើតេឡើងតៗ ដូេចះេនះ គឺមកែតអំពីអវ និងស របច័យឲ េកើតេឡើង េ កងបដិចសមុប ទដែដល ។ ែនស និងវ ណ ! អកេឃើញេភើងកិេលសេហើយឬេ ? ធុ ធុ បៃពេហើយ! បៃពេហើយ! ខំ ំងពីរ ក់េឃើញច ស់ ស់េហើយ េភើងកិេលស

ំងអស់េនះ បជុំចូល កងបដិចសមុប ទធម៌ ំង១២ពិតែមន េហើយធម៌ ំងេនះបងិលឲ វលេ ន់ ៃ តេ កេហើយក៏ ំចូលេ ន់ ស តុ គឺ របស់េ ះសូន ទេទៗ រក បេ ជន៍ ន ប់េ ទេទៗ នែតេភើងទុកនិងេភើងកិេលស ប់ មេ មួយផង ដល់ តឡប់មកេកើតវញ ក៏មកទេទៗ នែតេភើងទុកនិងេភើងកិេលស មមក មួយផង ។ ខំ ំងពីរ ក់េឃើញច ស់ ៃ តេ កែដល ប ប់េ យធម៌១៦គឺ បដិចសមុប ទ១២ ៃ តេ ក៣ ស តុ១ ។ ធម៌ ំង១៦េនះពិត បកបេ េ យេភើងទុកនិងេភើងកិេលស ដុតបំ ញរូប ដុតបំ ញ មឲ រ យេ សទេទៗ ។ ឯេភើងទុក ំង៤ភក់េនះ ស ប់ដុតបំ ញរូប ំង២៨ឲ រ យេ ះសូន េ ទេទៗ ។ ចំែណកេភើងកិេលស ំង

១៥០០េនះ ស ប់ដុតបំ ញពួក ម ំង៤គឺ េវទ ១ ស ១ ស រ១ វ ណ១ ឲ រ យេ ះសូន េ េហើយបំៃភកំេណើតឲ យេ េកើត េ បត-នរក-តិរ ន-អសុរ យ េ យនូវេសចកីទុកេវទ រកទីបំផុត ន ។ សត ំងអស់វលេកើតវល ប់ ប់មិនអស់ េ កងភពតូចនិងភពធំ េហតុមកែតអំពីអវ ខប់មុខ ឲ ងងឹតងងល់ងប់ដូចយប់ ដូចមនុស ក់លេលើេធើល ក់ ដូចអ ក់ ក់រតក អូស ញដឹក ំឲ េ ែតកង ៃ តេ ក េ ចើនមីរេដរ សកកកុញែណន ន់ ន់ ប់ ចេង តដូច អងរេ កង ឡិ ឬដូច សិតេចក

ប់ពុំអស់នូវមនុស សតែដលជិះ េ េលើ ៃ តេ កេហើយេបើកេ មប យទឹកែដលហូរ ត ញ់ គឺត េ ះេ ន់ភពតូចនិងភពធំេ ះឯង ។

ខំ ំងពីរ ក់េឃើញច ស់ ស់ ពះអង មនុស សត ំង អស់េនះ ស័ គចិតជិះែត ៃ តេ កេ ចើន ប់មិនអស់ ។ ឯ ៃ តល័កណ៍វញ េ ចត េ លទេទ ឥត នមនុស ឬសត ជិះេ ះេឡើយ ែមនឬមិនែមន ពះអង? េអើ! ែមនេហើយ ស វ ណ អកេឃើញ ងហឹង តវេហើយ េ ះ នច ប់ ៃ តេ កេ កៃ តលកណ៍សង រចកវលមិនដល់ អវ ឫសគល់ បច័យៃនស រ ំសតឲេ កេ លិចលង់េ កងជល រ ប រេ ហន រ រតរុហ៊ុជុំ ប់េ ។ ែនស វ ណ! រ ំង៥េ ះគឺកិេលស រ១ ខន រ១ អភិស រ រ១ មច រ១ េទវបុត រ១ រ ំង៥េនះ នែខ ៥ ស ប់ចងមនុស សត រតរុហ៊ុឲ

ប់េ ែតកង ៃ តេ ក ន ៃ តលកណ៍េនះេ ទំេនរ ។ ស វ ណ សួរេ ប លពីេដើមខំ នេធើ ន សីល វ ស់ែដរ េតើខំ

នេ កង ៃ តលកណ៍ែដរឬេទ? ។ ប សួរេ ស វ ណវញ លអកេធើ ន សីល វ េ ះ េតើអកសំ ល់េឃើញដូចេមច ន អកេធើ? ។ ខំសំ ល់េឃើញដូេចះ េធើ នឲ នផល នេ គសម តិ េធើសីលឲ នផល

ន យុែវងរូបល ចំេរន វ ឲ នផល នប និង នេសចកីសុខេ ចើន ខំសំ ល់េឃើញដូេចះេហើយ ក៏ខំេធើ ន សីល វ េ ។ ប េបើអកសំ ល់េឃើញដូេ ះ េហើយខំេធើ ន សីល វ ងេនះ មិន នចូលកង ៃ ត

លកណ៍ ច់ ត ន មិន នចូលកង ៃ តលកណ៍េ ះ េ ះ អកសំ ល់យកៃ តេ កមក រមណ៍ េ េ ធិបេតយ អ ធិប េតយ ។

ន សីល វ របស់អកេនះ ត់ចូលេ កង ៃ តេ ក ំងអស់ ។ េបើ ន សីល វ របស់អក ន់យកធ ធិបេតយ រមណ៍េ ះ េទើប

ត់ចូលេ កង ៃ តលកណ៍ ំងអស់ ។ ស វ ណ ន សីល វែដលខំ នេធើ ំង អស់ មិន ត់ចូលេ កង ៃ តលកណ៍ ខំក៏យល់ ពមេហើយ ពិត េ កង ៃ តេ ក កដែមន ចុះចំែណកផលបុណ នឬមិន ន? ។ ប េសចកី តង់េនះអក ំ ប់អភិធមសំែដង េ មនស សហគត

ណសម យុត កុសលចិតេកើតេឡើង បកបេ យេ មនស េវទ បកបេ យណ េ គឿងដឹង េបើ ន ណេទើបេធើ ន សីល វ ន់យកធ

ធិបេតយ រមណ៍ ន ។ កុសលចិតែដលេកើតេឡើងកង ៃ តល័កណ៍ េបើន ណេទ េហើយេធើ ន សីល វ េ បើែតវ ណេ ះ ន់យក នែត

េ ធិបេតយ និងអ ធិបេតយ រមណ៍ប៉ុេ ះ ប់េ កងៃ តេ ក ំងអស់ ។ េ មនស សហគត ទិដិគតសម យុត

េ ភចិតេកើតេឡើង បកបេ យេ មនស េវទ និង ពមេ យ ទិដិ ំង២ ប រគឺ សស តទិដិ១ ឧេចទទិដិ១ ។ េបើេធើ ន បកបេ យេ មនស ពមេ យទិដិែដលយល់េឃើញ អ គតេ ងមុខ នឹង នេ គសម តិេ ចើន េឃើញដូេ ះេហើយចិតក៏េ តកអរ

ប់ចិតនឹងសម តិ េហើយក៏ ឲ នសម តិ៣គឺ សម តិមនុស ១ សម តិេទវ ១ សម តិ ពះនិ ន១ ។ ចំែណកឯអកែដលទទួកយក នេ ះ ក៏ឲ ពរ ឲ អក នសេ មចដូចេសចកី របស់ អកចុះ ។ ចំែណកអក ស់ ន ក៏េកើតេ ភមូលេ មនស ទិដិសម យុតរតែត ំងេឡើងៗ តង់ែដលយល់េឃើញ េធើ ន នសម តិេ ចើនេនះ តួសស តទិដិ ។ តង់ចិតែដល ប់នឹងសម តិ ប ន់ឲ ែត នៗ ឲ ែតេ ៗ េនះ តួភវត ។ េ តកអរនឹងរបស់ ន េ តកអរនឹងរបស់េ េនះ តួ មត ។ េបើមិនចង់ឲ របស់េ ះវ ស

ត់ ស ់េ េនះ តួវភវត ។ វភវត េនះ បកបេ យ ឧេចទទិដិ ។ ែនស វ ណ! អក ប់េហើយវនិច័យេ យខនឯងចុះេរឿង នេនះ ។ ខំ ំងពីរ ក់ ប់ ន ក់ច ស់ ស់ េធើ ន បកបេ យ ណសម យុត េទើប នម កុសល៨ ខំដឹងច ស់ ខំ បុថុជន ន ណសម យុតេទ េ ះ ណ សម យុតេ ះ នពី តឹម ពះេ បនបុគលេឡើងេ េម៉ោះេហើយ ន ខំេធើ ន ំងពី េដើមេរៀង បមក នែតេ ភមូលទិដិសម យុត េធើ ន ចង់ឲ នែតផលបុណ គឺឲ នែត ទព េ ចើនប៉ុេ ះ ។ ខំ ំងពីរ ក់េនះយល់េឃើញ ខុស យអំពី ពះពុទ ស នឆិត ន ជិះេ ះ ។ ខំខុស ស់ ពះអងប េហើយខនខំមិនដឹង ខុសផង ឥឡវេនះខំ នភឺ ស់េហើយ ពះអង ខំែលងវេងងេទៀតេហើយ ។ ស វ ណ

ខុសមឹងៗ េហើយមិនដឹង ខុសផង េធើ នមងៗេ ភៈត រតែតេ ចើនេឡើង េ ះេហើយផលេ ភៈផលត ឲ មក នែត កៗ ែតខះៗ េនះ ផលរបស់េ ភៈនិងត ហុចផលឲ ងេនះឯង ។ ខំ ំងពីរ ក់េនះខុស ស់ ពះអង

លខំេ រកសុីេធើ រ រអីៗ ក៏យកេ ភៈ ត និងទិដិេ េធើេ រក ដល់ខំេ េធើ ន ក៏យកេ ភៈ ត និងទិដិេ េធើ នេទៀត េ ះេហើយផលហុចឲ មក នែតទុក នែតខុស នែត ក នែតខះ េនះខនខំវនិច័យអំពី នេ យខនឯង ឥត នេសចកីសង ័យេទ ពិត េ កង ៃ តេ ក កដ ស់ពះអង ។ ចុះេធើ នដូចេមចេទើប នេ េ កង ៃ តលកណ៍? ។ េអើស

វ ណ! អក ំ ប់ចុះ េធើ ន បកបេ យ េ មនស សហគត ណសម យុត េទើប នេ

េ កង ៃ តលកណ៍ ។ ចុះ ណសម យុតេ ះេតើដូចេមច? ណសម យុតេ ះគឺ មគ ណ ណែដល ស់ដឹងច ស់ នូវេភើងទុកនិងេភើងកិេលសកងខន ំង៥ ដឹងច ស់នូវេភើងទុកនិងេភើងកិេលសកង មគុណ ំង៥ ណែដលដឹងច ស់នូវទុក េហើយចិតេ សម យុត ប់នឹង អនិចំ ទុកំ អន ដូេចះេ ះ

ណ ។ ណេនះឯងេហើយ ែដលេធើ ន នម កុសល៨េ ះ ។ លែដល

ខំេធើ នេ ះ នចិតេ មនស ចំេ ះបុគលែដលគួរឲ ន មុននឹងឲ នេ ះ ន ណ េ គឿងដឹង ឲ នេនះរលត់ែតេភើងគឺេ ភៈ ត និងឧ ន

ឲ អស់ែតប៉ុេ ះ មិន នចិត អីអំពី នេ ះេឡើយ គឺ នចិតេ តកអរចំ េ ះែត តង់ នេធើ នេនះ១ េ តកអរចំេ ះបុគលែដល នទទួល នេនះ១ ។ េបើេធើ នមងៗ េ ភៈ ត និងឧ នក៏រលត់អស់ េបើរលត់អស់េហើយ ម កុសល៨ក៏េកើតេឡើង េពញេ កងចិតឥតខះ ត ។ េបើេធើ នមងៗ េ ភៈ ត ចង់ នបុណ ចង់ ន សម តិ ចង់ ន ភ យស សរេសើរ ចង់ នសុខ ចង់ ន យុែវង ចង់ នរូបល ចំណង់ចង់ នេនះ េ េ ភៈ ត េកើតមកអំពីសស តទិដិ ន់យកេ ធិបេតយ និងអ ធិបេតយ

រមណ៍ នេនះេ ះ មសុខលិ ន ប់ចូលកង ៃ តេ ក ំង អស់ ។ ក បូ ណមួយ នេ ល េបើឲ នឲ េ យេ ះ កុំ េ ះ

ល័យសន ទព េនះនឹង ំខន េ បរេ កពុំេ ះសូន ។ អកែដលឲ នេ ះេ ះ គឺឲ នេ េហើយ មិន មិន រយកបុណ មិន រយកសម តិ មិន រយកសុខ សរេសើរ ភ យស មិន រយក យុែវង មិន រូបល ចិតមិន

ន េ ះ ល័យ កង រែដល នឲ នេហើយេ ះ គឺ នចិតសប់ស ប់ស កេ ភៈ ត ទិដិ និងឧ ន សឡះ ។ តួចិតែដលសប់ស ប់េនះ

េហើយ តួម កុសល៨ ។ េបើឲ នេ ះអស់េ ភៈ ត ទិដិ និងឧ ន ដូច នេ លមកេនះ បុណ េ ះេ ចើន អេនក ប់មិនអស់ ពីេ ះេ ភៈ ត ទិដិេនះ តួអកុសល េបើអស់េ ភៈ ត ទិដិេហើយ ចិតេ ះ តួម កុសល

ំងអស់ ។ នែដលឲ េ ះេនះ េ ះ ន់យក ធមធិបេតយ រមណ៍ េ មជ ិ បដិប ន ប់ប លេ កង ពះៃ តលកណ៍ ។ ស ខំេចះអភិធមែដរ វ ណ ខំេចះែដរ ចុះេហតុដូចេមច ក៏ នេ េធើ នមងៗបកបេ យេ ភមូល ទិដិសម យុតដូេចះ េហើយ មិនដឹងខុសផង ។ វ ណ

េយើង ប់ នេធើពីេដើមេរៀង បមកក៏េ ចើន ស់ែដរ េហើយ េទើបនឹងមកដឹងខុស

តវកងៃថេនះ ។ ស េយើង ំងពីរ ក់េនះខុសេហើយ ន ខុសេហើយេ ះ េ ះេ ភៈ ត និងសស តទិដិ េកើតេឡើង ពម កង លែដលេយើង េធើ នមងៗេ ះ ន់យកែតេ ធិបេតយ និងអ ធិបេតយ រមណ៍ េហើយេធើ ន េ េ ភចិតេកើតេឡើងេហើយចង់ នបុណ ចង់ ន ទព សម តិេ ចើន ចង់ ន េទវ ពះឥ ន ចង់ ន យុែវង ចង់ ន ភយស ចង់ នសុខសរេសើរ ចង់ នរូបល ។ តង់ ែដលចិត ប់នឹងសម តិ នឹងវត ំងអស់ដូច

ងេលើេនះ េ េ ភចិត ។ តង់ែដល យល់េឃើញ នបុណ មក សួល នសម តិមក សួល នយសមក សួល យល់េឃើញដូេចះេ សស តទិដិ ។

េបើចិតេ តកអរែតនឹងវតដូច ន ងេលើេនះ ំងអស់ តួចិតែដលេ តកអរេ ះេ មត ។ េបើចិត ប ន់ ប់នូវវត ំងអស់េ ះ ឲ ែតេ ៗ េទៀងៗ តួចិតេ ះេ ភវត ។ េបើចិតមិនចង់ឲ វត ំងអស់េ ះវ ស ត់ ស

ត់បង់េ តួចិតែដលមិនចង់េ ះេ វភវត ។ េបើចិត ន់យកនូវវត ដូច នេ ងេលើេនះ មួយមក រមណ៍ េហើយេធើ នេ នេ ះេ េ ធិបេតយ ន និង អ ធិបេតយ ន ។ េនះ ប់ប លេ កង

ៃ តេ ក ំងអស់ ។ នេរឿងមួយសែមង ល ពះពុទសក ជ ន២១៨ ំ ន ពះម ក តមួយ ពះអង ទង់ ពះ មធ េ ក កង លេ ះ ពះអង នក ង ពះេចតិយចំនួន៨មុឺន៤ ន់ េឃើញ េធើ នេ ះេ ចើន

អេនក ែត ន់យកអ ធិបេតយ រមណ៍ េហើយខំក ងេ ។ លុះក ងរួចេ សចេហើយ េទើបចូលេ បទូលសួរ ពះេ គលីបុត ខំ ពះករុ ស់ ក ងេនះេតើនឹង នេ អី? ពះេ គលីបុតតប នែដលម ជេធើ ំងអស់េនះ នេ ពះពុទ ស នចូលកង ពះពុទ ស េទ ។ ប សួរេ វ ណ ៃ តេ កេតើ ំសតឯ ? វ ណេឆើយ

ៃ តេ ក ំសតេ ន់េសចកីវ ស ត់ សេ ះសូន ទេទៗ ។ េអើវ ណ! អកេឆើយហឹង តវេហើយ េ ះ សត ំងអស់េនះ នកម េ ល េបើ

េធើកមេ ះ ង ែតងហុចផលឲ មក ងេ ះ មិនែដលឲ ផលមកខុសេ លេដើមេទ ។ ឥឡវេនះេយើងេធើ នមងៗ យកែតេ គឿងវ សមក រមណ៍ េហើយឲ នេ ន ផលមក នែតវ ស ត់ ស់េ ះសូន ទេទៗ ។ េបើេធើ ន ន់យកេ ធិបេតយ និងអ ធិបេតយ រមណ៍

នេ ះេ មសុខលិ ន ប់ប លេ កង ៃ ត េ ក ំងអស់ ។ េបើេធើ ន ន់យកធ ធិបេតយ រមណ៍ នេ ះេ មជ ិ បដិប

ន ។ មជ ិ បដិប នេនះ ប់ប លេ កង ៃ តលកណ៍ ។ ែដលេធើ ន ន់យកេ ធិបេតយ និងអ ធិបេតយ រមណ៍េ ះ ន គប់ ស

េវៀរែលងែត ពះពុទ ស ។ ពហ ស គិស ស និងឥ មស ំង៣េនះេគ បេ ឲ េធើ ន េហើយេគ ំ ឲ នសម តិ

ឲ នបុណ នសកិយស ឲ នខង់ខស់ឲ នេកើតេ េទវ ពះឥ ន ពះ ពហ ឲ នេសើរៗ េ េ ង េគ ំ េ ម នស េ តកអរ ធុៗ

៣ដង េគសនត នបុណ ។ ចំែណក ពះពុទ ស មិន បេ ឲ េធើ ន សីល វ ដូេចះេទ គឺ ពះអង ទង់ បេ ឲ េធើ នេដើម ីរលត់នូវេភើងទុកគឺេ ភៈ១ េធើសីលេដើម ីរលត់នូវេភើងទុកគឺេ សៈ១ ឲ េធើ វ េដើម ីរលត់នូវេភើងទុកគឺេ ហៈ១ េនះ ពះពុទ

ស ទង់ទូ ន ឲ េចះេធើ ន េដើម ីរលត់ទុក ឲ េចះេធើសីលេដើម ីរលត់ទុក ឲ េចះេធើ វ េដើម ីរលត់ទុកដូេចះ ។ េបើ ន់យក មិនេទៀង-ទុក មក រមណ៍េហើយ េធើ ន-សីល- វ ងេនះេ ធ ធិប េតយ គឺេធើ ន ន់យកធម៌ ធំ ។ េបើេធើ ន ន់យកធម៌ ធំ េទើប នម កុសល៨ នេ ះេ មជ ិ បដិប ន ប់ចូលកង ៃ តលកណ៍ ។ ែនស និងវ ណ! អក

ប់ចូលចិតច ស់េហើយឬេ េទ? ធុៗ បៃព ស់ៗ ខំ ំងពីរ ក់េនះ ច់ ក រ សង ័យអស់េហើយេ ក ស់ ខំេឃើញច ស់ភឺច ស់ ស់ េបើនឹងេធើ ន តវ រពយកអនិចំ ទុកំ អន ក រមណ៍ េនះេ

ធ ធិបេតយ យកធម៌ ធំ មឱ ទែដល ពះស សមទ ទង់ទូ នេ ះ

ពិត កដែមន េ ះ ណសម យុត ប់េ កងចិត េឃើញច ស់នូវធម៌ ទុក មិនេទៀង អន េហើយ នស ជះ បរ គ ទព សម តិេធើ នចំេ ះ បុគលែដលគួរឲ ំងម កុសល៨ ឲ េកើតេឡើងឥត ក់េហើយ នសេ មច ពះេ បតិមគ ណ លះបង់នូវេ ភមូល ទិដិសម យុត៤ គឺេ ភមូល

េ មនស ទិដិសម យុត៤ េ ភមូល ឧេប ទិដិសម យុត២ លះបង់នូវស យទិដិ ២០ លះបង់នូវវចិកិ ១៦ លះបង់នូវសីលពតប សៈ ច់ សឡះ ឥត នសង ័យកងជីវត ។ ែលងេ ន់អ យភូមិ េ ះលះ ច់េ ភចិត ទិដិសម យុត៤ េហើយចិតក៏សម យុតេ េលើមគនិងផល ។ េអើស វ ណ! ធមចក ណ ករណី ណ េកើតេឡើងេហើយដល់ែភករបស់អក អកេឃើញធម៌ច ស់េ មស វធម៌ពិតៗ ឥត ន តេឡើយ ។ េបើេធើ

ន ប់ធម៌ េធើអី អីក៏េ យ េបើមិន ន់យកធ ធិបេតយ រមណ៍េទ ក៏មិនច ំងម កុសល៨ឲ េកើត េឡើង នេឡើយ េ កុតរៈ មគ ផល ពះនិ ន

ក៏មិន ចេកើតេឡើង នែដរ ។ ម កុសល ៨េនះ ធម៌ ច ំងេ កុតរៈឲ េកើតេឡើង ន សេ មច េ -សក -អ -អរហត េ ះក៏មកែតអំពីម កុសល េ កិយេនះឲ សេ មចេ េ កុតរៈ ន ។ ែតម កុសល ំង៨េនះ ែចកេចញ ពីរ ងគឺ កុសល បកបេ យ ណសម យុតម៉ ង កុសល ប កបេ យ ណវប យុតម៉ ង ។ ឯម កុសលែដល បកបេ យ ណសម យុតេ ះ នក ំង៥ ងេកើតេឡើងគឺស សតិ វរយៈ ស ធិ ប

នក ំងេពញបរបូណ៍េហើយ ច ំងេ កុតរកុសលឲ េកើតេឡើង កំ ត់បង់នូវ សវធម៌ឲ ច់ សមុេចទប ន ម ន់ ក់ែដល នសេ មចេ បនកី សក មិកី អ មិកី អរហតកី ។ ជួន លក៏សេ មចដល់អរហតែតមងក៏ ន េ យអំ ចក ំងឥ នីយ ំង៥ កំ ត់បង់នូវសំ េ ជនៈ៥ ងេ មអស់ េ យសមុេចទប ន ។ ចំែណកម កុសលែដល បកបេ យ ណវប យុត មិន ច ំងឲេ កុតរៈេកើត នេឡើយ េ ះកុសលេនះមិន បកបេ យ ណ មិន ន

ឥ នីយ ក ំង ។ កងម កុសល៨េនះ នកុសលែដល ស ក ណេ ះ៤គឺ ងេ មនស ណវប យុត២ ងឧេប ណវប យុត២ តវ ៤ ។ កុសល ំង៤េនះមិនឆងេ េ កុតរៈ នេឡើយ ។ េ ះ ម កុសល ំង៨េនះ េកើតេឡើងកងស នបុថុជន និងេសកបុគល ំងពីេ បតិមគ ដល់អរហតមគ អស់ តឹមប៉ុេណះ ។ មិនទូេ ដល់អរហតផលេទ េ ះេ កឈប់េធើកមកងទីកម ំងេ ះអស់េហើយ ។ ែតម កុសលែដលេកើតេឡើងកងស នេសកបុគលេ ះ ន់ែត ស់េ ះ មគ ផល ដូេចះវញ េ ះ មគ កុសល ផល វ កដូេចះ ។ សួរ ចុះេបើម កុសលេនះ េកើត នែតអំពីេធើ នឬក៏ នមកអំពីេធើអីខះ? តប កុសលេនះ នមកអំពីេធើ ន សីល វ និង ប់ធម៌ េហើយេធើទិដិឲតង់េ មធម៌ កំ ត់បង់េ ភៈ េ សៈ េ ហៈ ែដលកំពុងេធើ ន សីល វ

េ ះ ឲ េ ស ទិដិវសុទ ។ តង់ប ែដលបរសុទេហើយ ម កុសល កុសលេនះែចកេចញ ៣ ក់គឺ ក់ទី១ លះ គៈ េ សៈ េ ហៈ

តទងប ន ។ ទិដិបរសុទមួយេពលៗ េ វចរកុសល ។ ក់ទី២ លះ គៈ េ សៈ េ ហៈ វកមនប ន ។ ប បរសុទ នេ យូរៗ េ ម កុសល ។ ក់ទី៣ លះ គៈ េ សៈ េ ហៈ ច់ សឡះ េសមុេចទប ន ។ ម កុសលេ ះ នេ ះ មគ កុសលវញ េ ះចិតសម យុត ប់នឹងមគផល ។ វ ណសួរ េបើកុសលេនះ ំងេ កុតរៈឲ េកើតេឡើង នេហើយ ំ ច់ចំេរនកម ន ចូល ន់បឋមជ ន-ទុតិយជ ន-តតិយជ ន-ចតុតជ នេធើអីេទៀត? ។ ប េឆើយ េបើទុក ចំេរនរូបស បតិ៤កី អរូបស បតិ៤កី ក៏គង់មកពិ រ ឲ េកើតេឡើងនូវ ម កុសល ំង៨េនះ ែដរេទើបចូលេ ន់េ កុតរៈ

ន ។ េ ះេហតុអី? េ ះ នស បតិ ំង៨េនះ ស កស ទិដិ និងស សងេប ន រូ វចរ និងអរូ វចរ ំងពីរេនះមិន នឆងេ ន់េ កុតរៈេទ ។

វ ណសួរ េហតុដូចេមច ន រូ វចរកុសល និងអរូ វចរកុសលស ក ប ? ។ ន ស កប េ ះ លែដលចូល ន់

ចតុតជ នកី ប មជ នកី នែតអង២គឺ ឯកគ ១ ឧេប ១ ចិត ន់យកឯកគ រមណ៍ខះ យកឧេប រមណ៍ខះ េហើយក៏ ពេងើយកេនើយេ េ ះ ចិតែដលចូល ន់ ន ំងអស់េ ះ ឥត នពិ រ អីេកើតេទ ចិតែដល បកបេ យរូ វចរវ ក គឺ ចិត ស កេហតុ មិន ចនឹងពិ រខន៥េ ះ នេឡើយ ន ស កស ទិដិនិងស សងេប ។ េបើអដងិកមគ មិន នេហើយ េ កុតរៈក៏មិន នែដរ ។ វ ណសួរ ចុះស ទិដិ េសចកីបរសុទៃនទិដិេ ះេតើដូចេមច? ប តប

ទិដិេ ះ ន២គឺ ម ទិដិ១ ស ទិដិ១ ។ ឯម ទិដិេ ះគឺ យល់ េទៀងកងរបស់ែដលមិនេទៀង១ យល់ សុខកងរបស់ែដល នទុក១ យល់ ខនអញកងរបស់ែដលមិនែមនខនអញ១ យល់ តកងរបស់ែដលមិន ត១ យល់ សី-បុសកង រៈែដល ន សី- បុស១ គំនិតែដលយល់ខុស ំងអស់េនះ មកអំពី

អវ និងេ ហៈ យល់ មធម៌ហីេ េ ធម៌ េ ក ប ធម៌របស់អកនិគម មិនែមន ធម៌របស់ ពះពុទេទ ។ េបើយល់េ មគំនិត ំង៤ ងេនះ ែតងឲ ផលមក ទុកធន់ ទុកេហើយទុកេទៀតកងភព ំង៣ េ ះែតទិដិយល់ ប់ មុខ ក់េ កងអនង់ ំង៤ គឺអនង់ េ ឃៈ១ ភេ ឃៈ១ ទិេ ឃៈ១ អវេ ឃៈ១ ចិតែដល ក់ចុះេ កងអនង់ ំង៤េនះ ដូច ទឹកទេនហូរចូលេ ន់មសមុ ទ នែតរស តិៃ បម៉ ងប៉ុេ ះ ។ ចិតែដលេ េ កងអនង់ ំង៤េ ះ

នែតកងទុកម៉ ងឥត នសុខេទ បងរមកនូវទុកនិងេ សេ ចើនអេនក ប់មិនអស់ ដូច ទឹកៃ បកងម សមុ ទដូេ ះឯង ។ ស វ ណ ខំ ំងពីរ ក់េនះ ប់យល់ េទៀងកងខន ំង៥កងភព

ំង៣ ប់យល់ សុខកងខន ំង៥ កងភព ំង៣ ប់យល់ ខនអញ យល់ត សី បុស ខំ ំងពីរ ក់េនះយល់េ មធម៌េ ក ប ធម៌របស់

អកនិគម ំងែតអំពីេកើតមក េឃើញ ខុសេ ចើន ស់ េបើយល់ខុសដូេចះេហើយ

េ ម ទិដិពិតែមន តង់យល់ សុខ កងរបស់ែដល នទុក១ យល់ េទៀងកងរបស់ែដលមិនេទៀង១ យល់ តកងរបស់ែដល មិន ត១ យល់ ខនអញកងរបស់ែដលមិនែមនខនអញ១ តួចិតែដលយល់ ខនអញេនះ តួទិេ ឃៈ ។ តង់ខន៥ែដល នអញ នសុខ ន សី ន បុសេ ះ េហើយយល់ អញ

សុខ សី បុស តួចិតេនះ តួ អវេ ឃៈ អនង់គឺអវ ។ តង់តួចិតែដលេ តកអរេ មទិដិែដលេឃើញ អញៗ សុខៗ សីៗ បុសៗេ ះ តួចិតេនះេ េ ឃៈ ។ តួចិតែដល ប ន់យកសុខៗ ប ន់យកអញៗ សីៗ បុសៗេ ះ មិន ពមែលង តួចិតេ ះេ ភេ ឃៈ ។

វ ណ ខំ ន់ែតយល់ អញៗ សុខៗ សីៗ បុសៗ តៗប៉ុេណះ េតើ ខុសអីខះ? ន ក់េ កងអនង់ឱឃៈ ំង៤ េ យែត

េសចកីទុកេ ចើន អេនក ដូេចះ? ។ តប ខុសកងកមបថ១០ តវេ សអភិជផង ព ទផង មិ ទិដិផង តវេ សេ ះដូេចះគឺ អភិជ យគនៈ ចិតរៃពយល់ ទព គឺ រៈ៣២ ំងមូលេនះ ទព ន ំងអំពីសក់ េ ម កចក េធញ ែស ក េដើម។ល។ យល់ របស់ ំងេនះសំ ល់ របស់ខន េបើសំ ល់េឃើញដូេចះ តវេ សអភិជ េបើ បទុស យខឹងនឹងសក់សវ ខឹងនឹងេធញឈឺ ឬនឹងជមឺ មួយកង យ ំងមូលេនះ តវេ សព ទ យគនៈ ។ ឥទំស ភិនិេវស យគនៈ ប ន់ ឲ យេ េទៀងៗ េវទ េ េទៀងៗ ស -ស រ-វ ណ េ េទៀងៗ រៈ មួយឲ ែត ប ន់ ឲ េ ែតេទៀងៗដូេចះ តវេ សមិ ទិដិ ំងអស់ ។ ខុសកងកមបថដូេចះេហើយ ន ក់េ កង

អនង់ឱឃៈ ំង៤ ដូច ទឹកទេនែដលហូរេ ន់ម សមុ ទេហើយ យរស តិេ ៃ បែតម៉ ងប៉ុេ ះ ចិតែដលេ កងអនង់ ំង៤េនះ នែតទុកនិងេ សេ ចើន ដូច ទឹកៃ បេ ះែដរ ។ ពិតែមនេហើយប ខំអស់សង ័យេហើយ េ ះ មនុស -សតេកើត ប់

ប់េកើត នែតទុកនិងេ សេ ចើន អេនក េ ះែត តវេ សកងកមបថេនះ ។

ស វ ណសួរ ចុះេធើដូចេមច យល់ដូចេមចេទើបនឹងរួចផុតពីអកុសល មិ ទិដិេនះ ។ តប ស វ ណ អក ំ ប់ឲ ច ស់ មអតរសអំពីអភិធមចុះ អភិធមែ ប ធម៌ នេសចកីចំេរន ធម៌គួរកំណត់ ធម៌គួរបូ ធម៌មិន ចឡំ ធម៌ដ៏ៃ កែលង ។ អធិប យ ធម៌ នេសចកីចំេរនេ ះ គឺចំេរនចំេ ះ មរូបឲ េឃើញនូវស វធមរសរបស់ធម៌ មែមន មពិត ឲ េឃើញប ស សតិ វរយៈ ស ធិ េកើតេឡើងេហើយ កំ ណត់នូវស វៈេ ះមក រមណ៍េហើយ េធើទុកកងចិតឲ មូលេហើយ បូ ចំេ ះធមរសេ ះែដល នស វៈែមនៗពិតៗេ ះ ។ ធម៌ដ៏ៃ កែលងគឺ េសកធម៌និងអេសកធម៌ េកើតេឡើងចំេ ះ ពះេ វចរេ ះ លេបើធម៌េ ះេកើតេឡើងេហើយ ធម៌មិន ចឡំ ំងពីេដើមេរៀងេ ដល់ទីបំផុត ធម៌ឥត ចឡំ

េឡើយ ។ ក យល់ ឬកំណត់សំ ល់េ មស វៈ មែមន មពិតរបស់ធម៌េ ះៗ េបើយល់ខុស កំណត់ក៏ខុស សំ ល់ក៏ខុស េ មិ ទិដិ ។ េបើយល់ តវ កំណត់ក៏ តវ សំ ល់ក៏ តវ េ ស ទិដិ ។ ឯមិ ទិដិេនះគូស តវនឹង ឥឡវេនះនឹងសំែដងអំពីមិ ទិដិ មុន ចូសអក ំងចិត ប់នូវទិដិ

ំងពីរេនះចុះ ។ យល់ េទៀងកងរបស់ែដលមិនេទៀង១ យល់ សុខកងរបស់ែដល ទុក១ យល់ ខនអញកងរបស់ ែដលមិនែមនខនអញ១ យល់ តកងរបស់ែដលមិន ត១ គំនិតែដលយល់ខុស ំង៤ ងេនះេ អវ ។ ចិតែដលសះចូលេ មគំនិតែដលយល់ខុសេ ះ េឆះេឡើង េភើងកិេលស គឺេ តកអរ ស ញ់ េឆះេឡើង េភើងកិេលសគឺខឹង សប់ េឆះេឡើង េភើងកិេលសគឺ ភ័យ ច េឆះេឡើង េភើងកិេលសគឺេ ក យ ។ េភើងកិេលស ំងអស់េនះដុតបំពក់ចិតឲ េ ំងយប់ ំងៃថ ែតង ំចិតឲ េ េកើតកងេ បត នរក សតតិរ នគប់ៗ តិ មិនេចះអស់នូវេភើងកិេលស ំងេ ះេឡើយ ។ េភើងកិេលសេនះដុត

បំ ញចិត ។ េភើងទុកស ប់ដុតបំ ញរូប ។ េភើង ំងពីរភក់េនះ េឆះមិនឈប់ំងៃថ ំងយប់ ប់ែសន តិ ប់កប ក៏មិនអស់ អំពីេភើងទុកេភើងកិេលស ំងេនះ

។ េបើចង់រលត់េភើងេ ះឲ អស់េចញ េតើ តវរលត់េ យអី? តវរលត់េ យប

ស ទិដិ គឺប េឃើញច ស់នូវភក់េភើង ំងពីរេនះ េហើយព មកំ ត់បង់នូវអកែដលដុតឲ េឆះេ ះេចញ គឺេ ហៈអវ េនះដុតឲ េឆះ ។ េបើដូេចះេ ហៈ អ វ េ ះេតើដូចេមច? េ ហៈ វេងងភ័ន សំ ល់របស់មិនពិត ពិត អវមិនដឹងដូច មិនដឹងផវ ។ យល់ េទៀង កងរបស់មិនេទៀង១, យល់ សុខ កងរបស់ែដល នទុក១, យល់ ខន-អញ កងរបស់ែដលមិនែមនខន-អញ១, យល់

ត កងរបស់ែដលមិន ត១ ។ េ ហៈ អវ ែដលយល់ខុស ំង៤ ងេនះ េហើយមិនដឹង ខុសផង ក៏េឆះ េភើង គឺេ តកអរ ស ញ់ េឆះ េភើងគឺខឹង សប់ េឆះ េភើងគឺភ័យ ច េឆះ េភើងគឺេ ក យ ។ េបើរលត់េ ហៈអវ អស់ េភើង ំងេ ះក៏រលត់អស់ែដរ ។ ែនស វ ណ! ខំសំែដងមកអំពីមិ ទិដិែដលយល់ខុស សំ ល់ខុស កំណត់ខុស ែតប៉ុេណះ នឹងសំែដងអំពីស ទិដិែដលយល់ តវ កំណត់ តវ សំ ល់ តវ ដូច នេសចកីតេ េនះ៖

១- អនិចស គឺស ែដលសំ ល់ មិនេទៀងកងខន៥ គឺរូបមិនេទៀងែតងែ ប បល ប ពឹតេ ន់ ស់-ឈឺ- ប់ ធម ។ េវទ មិនេទៀង សមិនេទៀង ស រមិនេទៀង វ ណមិនេទៀង ។ លេបើេឃើញ មិនេទៀងេហើយ គួរលះបង់ស ែដលសំ ល់ េទៀងេចញ ន់យកស ែដលសំ ល់ មិនេទៀងេ ះ មក រមណ៍ ប ពឹតេ ម រ ំង៦ ន រែភក េដើម រលត់បង់នូវនិមិតែដលេឃើញ េទៀងៗេ ះេចញ ន់យកនូវអសងតនិមិត គឺមិនែមននិមិតេ ះមក រមណ៍កង រ ំង៦ េ ះ អនិមិតវេ ក រួច សឡះពីខន៥ ។ ២- ទីនវស គឺស សំ ល់េឃើញេ សទុកកងខន៥ ែភកក៏ នេ គ េ សទុកនឹងែភក ។ តេចៀកក៏ នេ គ េ សទុកនឹង តេចៀក ចមុះក៏ នេ គ េ សទុកនឹង ចមុះ អ តក៏ នេ គ េ សទុកនឹងអ ត

យក៏ នេ គ េ សទុកនឹង យ ។ េ គេ ះគឺេ គេធើឲ ចិតេ លេបើសំ ល់េឃើញ ែភក- តេចៀក- ចមុះ-អ ត- យេ ះ ទុកេ សេហើយ គួរលះបង់នូវស ែដលសំ ល់ សុខេចញ ន់យកនូវេ សេ ះមក រមណ៍ ប ពឹតេ កង រ ំង៦ រលត់នូវសងតនិមិត គឺនិមិតែដលេឃើញ សុខកងែភក-

តេចៀក- ចមុះ-អ ត- យេ ះេចញ ន់យកនូវអសងតនិមិត គឺមិន ននិមិតកងែភក- តេចៀក- ចមុះ-អ ត- យ េ អប ណិហិតវេ ក ឬេ ពះនិ ន ដូេចះក៏ ន ។

៣- អនតស គឺស ែដលសំ ល់ មិនែមនខន មិនែមនអញ រូប១ េវទ ១ ស ១ ស រ១ វ ណ១ ំងអស់េនះសុទែតមិនែមនខន មិនែមនអញ ។ លេបើេឃើញ មិនែមនេហើយ លះបង់នូវអតស ន់យកនូវអនតស ែដលេឃើញ មិនែមនេ ះមក រមណ៍ ប ពឹតេ កង រ ំង៦ េ ះ សុ តវេ ក រួច សឡះពីខន៥ រលត់បង់នូវសងតនិមិត គឺនិមិតែដលេឃើញ អញៗេ ះេចញ ន់យកនូវអសងតនិមិត គឺមិនែមននិមិត ប ពឹតេ កង រ ំង៦ ។ ៤- អសុភស គឺស សំ ល់េឃើញ មិន ត សក់មិន តេ ះ អសុភ េ មមិន តេ ះ អសុភ កចកមិន តេ ះអសុភ េធញមិន តេ ះ អសុភ ែស ក មិន តេ ះ អសុភ ។ លពិ រ េឃើញ មិន ត ន់យកនូវវតែដលមិន តេ ះមក រមណ៍ ប ពឹតេ កង រ ំង៦ លះបង់នូវសងតនិមិត គឺនិមិតែដលេឃើញ លេ ះេចញ

ន់យកនូវអសងតនិមិត គឺមិន ននិមិតេ ះមក រមណ៍ េហើយ ប ពឹតេ កងឥរ បថ ំង៤ ។ ក សងតនិមិត េកើតមកអំពីអវ ។ ក អសងតនិមិត មិន នអវ បច័យ ឬេ អសងតធម៌ក៏ ន ។ ៥- ប នស គឺស សំ ល់េឃើញេ សកង មគុណ ំង៥ រូប សេមង កិន រស សមស របស់េ ះសូន ទេទៗេហើយ ំចិតឲ ប់េ េដក ំេ កងអនង់ ដូចសតដងវេ កងបងន់ េកើត ប់ ធម ។ ស សំ ល់េ សកងព ទេនះ េធើចិតឲ េ កហល់ ក យ ែតងែតឲ េហតុេ សចងេពៀរេវ ។ ស សំ ល់េឃើញេ សកង រេបៀត េបៀនសតនិងស រ េហើយមិន ពម តិះរះ បកបេ យ មគុណ មិន តិះរះេ យព ទ មិន ពម តិះរះេ យ រេបៀតេបៀន

សតនិងស រ គំនិតែដល តិះរះកង មេហើយេ តកអរ តិះរះកងព ទេហើយខឹង

តិះរះកង រេបៀតេបៀនេហើយេ តកអរ គំនិត ំង៣េនះ គំនិត កក់ដឹក ំឲលិចលង់េ កងសង រវដ រកទីបំផុត ន ។ ស គឺស សំ ល់េឃើញេ សកង មគុណ ំង៥ េឃើញេ សព ទ េឃើញ េ សេបៀតេបៀនសតនិងស រ លេឃើញេ សដូេចះេហើយ ក៏មិន ពមតិះរះកង ម មិន ពមឲ ចិត ប់េ កង ម ចិតែដល សូបយក តិ មេ ះ

ដូច សតរុយជ ក់យក តិ សំអុយែដលហូរេចញអំពីអសុភ កសព េហើយេញ ន ម ប់ចិតេ កងសំអុយ ចិតែដល តិះរះកង មដូចរុយពណ៌េខៀវ េ តកអរែតកងសំអុយ មគុណេនះ នេ សឲ េ និច េហើយឥតអំេពើ នឹង ំចិតឲ លិចលង់េកើត ប់ ប់មិនអស់កងភព៣ ។ ស សំ ល់េឃើញ េ សកងព ទ ព ទេនះេធើចិតឲ េ ក យ េធើចិតរបស់ខនឲ េ

មុនេហើយ ំងចិតអកដៃទឲ េ បងេហតុ េហើយគំនុំគុំគួនចងេពៀរេវ នឹងេ ងមុខ េជៀស ងមិនរួចពីភព៣ ។ ស សំ ល់េឃើញេ សេបៀតេបៀនសតនិងស រេនះ អំេពើេ ក ប ំឲ ក់េ នរកេរៀង ល់ តិ លេបើសំ ល់េឃើញេ សកង ម កងព ទ កងេបៀតេបៀនដូេចះេហើយ មិន ពម តិះរះ មិនេធើចិតឲ ប់ជំ ក់េឡើយ េនះេ ប នស ។ ៦- វ គស គឺស សំ ល់េឃើញនូវធម៌ ែដលមិន នតេ មកនឹងរូប មិន នតេ មកនឹងសេមង មិន នតេ មកនឹងកិន មិន នតេ មកនឹងរស មិន នតេ មកនឹងសមស មិន នតេ មកនឹងធម៌ គឺ រមណ៍ែដលេ កងចិត ធម៌ែដល

ស កតេ មកេនះ គុណ តិ ត សប់រ ប់ សុខ េ វ គស ។ ៧- និេ ធស គឺស សំ ល់េឃើញនូវ ពះនិ ន ធម៌រលត់បង់នូវកងទុក ឬ គុណ តិ ត ផុតអំពីត ំងអស់ ពុំ នេសសសល់េឡើយ ។ ពះនិ នមិន ន សងតនិមិត គឺនិមិតែដលេកើតអំពីអវ បច័យេ ះេទ នែត

អសងតនិមិត គឺមិន ននិមិត ស កស រធម៌ រមណ៍ សប់រ ប់ សុខេក មក ន គឺផល ណេនះ េ និេ ធស ។

៨- សពេ េកអនភិរតស គឺស សំ ល់េឃើញច ស់ ត ំង៣ ឧ ន ំង៥ សស តទិដិនិងឧេចទទិដិ ំង២ និងអនុសយធម៌ ំង៧េនះ ចងសតឲ ប់េ កងភព៣ េ ះេចញពុំរួចេឡើយ ។ សតេបើ ប់ចំណង ងេនះេហើយ េសចមច ជេធើេ ស បំ ត់ជីវត ពុំ នេសសសល់េឡើយ េកើតេហើយ ប់

ប់េហើយេកើតវញរកទីបំផុត ន ប់េកើតមិនអស់ ប់ ប់មិនអស់ ប់េ កខ ឹកខ លក៏មិនអស់ ទុកេនះ ទមន់ៃ កែលង ។ ែផនដី ែផន សធំែមន ប៉ុែនធំមិនេសើនឹងទុករបស់សតែដលេកើត ប់េ ះេទ ទុក ំងអស់េនះមិន យសត លះបង់ ន គួរចង់ដឹង ទុកេនះ មកអំពី ក៏េ ចើនេម៉ះ? មកអំពីត

េហតុឲ េកើតទុក ។ េបើរលត់ត ន ទុកេ ះក៏អស់េ ែដរ ។ ចុះត េ ះដូចេមច? ត េនះ ន៣ គឺ មត េ តកអរនឹង មគុណ៥ ភវត

ប់ចិតនឹងរូប មគុណ៥ វភវត មិនចង់ឲ ជួបនឹងរូប ត់ ស រូប ស់-ឈឺ- ប់ កង មគុណ៥ បកបេ យ សស តទិដិនិងឧេចទទិដិ ំង២ ឧ នប ន់យកនូវ មគុណ ំង៥ ចង ប់នឹងសឹង គឺសស តទិដិ-ឧេចទទិដិ។ ត

ំង៣េនះ ែខ អនុសយធម៌ ំង៧េនះ េដក ំនឹងែខ េ តកអរនឹងែខ លក់នឹងែខ េដក ំនឹងសឹង េ តកអរនឹងសឹង លក់កងសឹង េដក ំនឹងចំណង េ តកអរនឹងចំណង លក់កងចំណងខន៥ដូច េ ។ េបើសត ប់ចំណង ងេនះ

យមិនរួចេហើយ េ វលវល់កងភព ំង៣ េកើត ប់ៗេ កងេ កេនះ េ សពេ េកអនភិរតស ។ ៩- សពស េរសុអនិចស គឺស សំ ល់េឃើញ ទុកេ សរបស់រូប េហើយេនឿយ យកងរូប សំ ល់េឃើញ ទុកេ សកងេវទ េហើយេនឿយ

យនឹងេវទ សំ ល់េឃើញ ទុកេ សកងស េហើយេនឿយ យនឹងស សំ ល់េឃើញទុកេ សកងស រ េហើយេនឿយ យនឹងស រ េឃើញទុកេ សរបស់វ ណ េហើយេនឿយ យនឹងវ ណ ។ េនឿយ យធុញ ន់េនះ និពិ ណ េ សពស េរសុអនិចស ។

១០- ខ ល់ដកដេងើមេចញ ដឹងច ស់ ខ ល់ដកដេងើមេចញ ខ ល់ដកដេងើមចូល ដឹងច ស់ ខ ល់ដកដេងើមចូល ខ ល់ដកដេងើមេចញែវង ដឹងច ស់ ខ ល់ដកដេងើមេចញែវង ខ ល់ដកដេងើមចូលែវង ដឹងច ស់ ខ ល់ដកដេងើមចូលែវង ខ ល់ដកដេងើមេចញខី ដឹងច ស់ ខ ល់ដកដេងើមេចញខី ខ ល់ដកដេងើមចូលខី ដឹងច ស់ ខ ល់ដកដេងើមចូលខី ដឹងច ស់នូវ យស រ េទើបដកដេងើមេចញ ដឹងច ស់នូវ យស រ េទើបដកដេងើមចូល រ ប់នូវ យស រ េទើបដកដេងើមេចញ រ ប់នូវ យស រ េទើបដកដេងើមចូល ដឹងច ស់នូវ យ េទើបដកដេងើមេចញ ដឹងច ស់នូវ យ េទើបដកដេងើមចូល ដឹងច ស់នូវបីតិ េទើបដកដេងើមេចញ ដឹងច ស់នូវបីតិ េទើបដកដេងើមចូល ដឹងច ស់នូវេសចកីសុខ េទើបដកដេងើមេចញ ដឹងច ស់នូវេសចកីសុខ េទើបដកដេងើមចូល ដឹងច ស់នូវចិតស រ េទើបដកដេងើមេចញ ដឹងច ស់នូវចិតស រ េទើបដកដេងើមចូល រ ប់នូវចិតស រ េទើបដកដេងើមេចញ រ ប់នូវចិតស រ េទើបដកដេងើមចូល ដឹងច ស់នូវចិត េទើបដកដេងើមេចញ ដឹងច ស់នូវចិត េទើបដកដេងើមចូល េធើចិតឲ រក យ េទើបដកដេងើមេចញ េធើចិតឲ រក យ េទើបដកដេងើមចូល ដំកល់ចិតឲ េសើកង រមណ៍ េទើបដកដេងើមេចញ

ដំកល់ចិតឲ េសើកង រមណ៍ េទើបដកដេងើមចូល េ ះចិតឲ រួច កនីវរណធម៌ េទើបដកដេងើមេចញ េ ះចិតឲ រួច កនីវរណធម៌ េទើបដកដេងើមចូល េឃើញេរឿយៗនូវប កន មិនេទៀង េទើបដកដេងើមេចញ េឃើញេរឿយៗនូវប កន មិនេទៀង េទើបដកដេងើមចូល េឃើញេរឿយៗនូវធម៌ែដល ស ក គៈ េទើបដកដេងើមេចញ េឃើញេរឿយៗនូវធម៌ែដល ស ក គៈ េទើបដកដេងើមចូល េឃើញេរឿយៗនូវធម៌ែដលរលត់បង់នូវកងទុក េទើបដកដេងើមេចញ េឃើញេរឿយៗនូវធម៌ែដលរលត់បង់នូវកងទុក េទើបដកដេងើមចូល េឃើញេរឿយៗនូវធម៌ែដលលះបង់េ លនូវកិេលស េទើបដកដេងើមេចញ េឃើញេរឿយៗនូវធម៌ែដលលះបង់េ លនូវកិេលស េទើបដកដេងើមចូល ។ ែនស វ ណ! រចំេរននូវ នស តិ បេ ជន៍ឲ េកើតេឡើងនូវពលៈ ំង៥ គឺ ស ពលៈ១ សតិពលៈ១ វរយពលៈ១ ស ធិពលៈ១ និងបពលៈ១ ។ ពលៈ ំង៥េនះ ែដល នក ំងេហើយ ត់ជំ ញ គប់ កសួង

ំង៥េ ះ មកអំពី រ ត់ចំេរននូវ នស តិេនះឯង ដូច ង ត់ចំេរន េឃើញេរឿយៗនូវប កន មិនេទៀង -ទុក -អន េទើបដកដេងើមេចញ េឃើញេរឿយៗនូវប កន មិនេទៀង -ទុក -អន េទើបដកដេងើមចូល ។ តង់ែដលេឃើញខ ល់េចញចូលផង េឃើញអនិចំ ទុកំ អន កង មនិងរូបផង េនះេ ប ពលៈ ។ តង់ែដលេជឿេ មអនិចំ ទុកំ អន ែដលប េឃើញេហើយ នជំេ េ ង ក៏េជឿេ ងេ ះ មិនកំេរក មិន ប់ញ័រ េ ស ពលៈ ។ តង់ែដលរលឹក េឃើញេរឿយៗនូវ អនិចំ ទុកំ អន េ មកំរតរបស់ស េ ះ េ សតិពលៈ ។ តង់ែដលកំណត់យក អនិចំ ទុកំ អន មក រមណ៍ រលត់បង់នូវនិមិត ែដលេឃើញ េទៀងៗ សុខៗ អញៗេ ះ ឲ អស់េហើយ

េ ស ធិពលៈ ។ តង់ែដលព មែថរក ទុកនូវប ផង ែថរក ទុកនូវស ធិផង េ វរយពលៈ ។ ស ធិេនះ ន៣ ងគឺ អនិមិតស ធ១ិ អប ណិហិតស ធ១ិ សុ តស ធ១ិ ។ េបើ ន់យកទុកមកកំណត់ េ អប ណិហិតស ធ ិ ។ េបើ ន់យកមិនេទៀងមកកំណត់ េ អនិមិតស ធ ិ ។ េបើ ន់យកអនមកកំណត់ េ សុ តស ធ ិ។ ពលៈ ំង៥េនះ លែដល ពះពុទអង ទង់ចំេរនប ត់បងឹកេ យ

បនស តិកម ន េ មមប់េ ធិ ពឹក េពលេ ះ ពះអងប ត់ពលៈ ំង៥េនះ ឲ ន ត់ជំ ញេហើយេទើបេលើកយកស ធិពលៈមកកំណត់កង អនិចំ ទុកំ អន េហើយេទើបយកប ពលៈឆះ ប ំងេមើលស រ ែដល ប ពឹតេ កងភូមិ ំង៣ េឃើញសុទែតសឹកស តវ កិេលស រ ំងអស់គឺ កិេលស រ១ ខន រ១ អភិស រ រ១ មច រ១ េទវបុត រ១ ។ ពះអង ទង់ឆះប ំងេមើលេទៀត រ ំង៥េនះ ែដល ស័យេ នេ យេហតុ ទង់ក៏េឃើញច ស់

រ ំង៥េនះ ស័យេ នេ យ រមណ៍ គឺ រមណ៍៦ រូ រមណ៍៦ អរូ រមណ៍៦ រមណ៍ ំងេនះេហើយែដល រ ំង៥ ប ពឹតេ ន េ កងភូមិ

ំង៣េនះ ។ ពះអងក៏ ទង់កំណត់នូវស ធិ និយេ យអប ណិហិតស ធិ និយ េទើប ទង់ ច់នូវ រមណ៍ ធម េ លេចញអស់ ឥត នេ េសសសល់េឡើយ េ យអំ ចៃន រកំណត់ ន់យកទុក រមណ៍ កងេពលេ ះប ក៏ ស់ដឹងនូវេ ធិបកិយធម៌ សេ ធិ ណ េទើប ន ទង់ ពះ ម ពុេ ទង់ពះ ម អរហំ េ ះ ពះអងឈះសឹកស តវកិេលស រ ខន រ អភិស រ រ

មច រ េទវបុត រ គឺ រ ំង៥េនះឯង ។ ែនស វ ណ! អក ប់េហើយកំណត់នូវធម៌ ដូច នសំែដងតេ ងមុខេនះ េទៀតចុះ រេកើតក៏មិនេទៀង ស់ក៏មិនេទៀង ឈឺក៏មិនេទៀង ប់ក៏មិនេទៀង ។ រេកើត ទុក រ ស់ ទុក រឈឺក៏ ទុក រ ប់ក៏ ទុក ។

រេកើតក៏មិនែមន របស់អញ អញក៏មិនែមន របស់ រេកើត ស់ក៏មិនែមន របស់អញ អញក៏មិនែមន របស់ ស់ ឈឺក៏មិនែមន របស់អញ អញក៏មិនែមន របស់ឈឺ ប់ក៏មិនែមន របស់អញ អញក៏មិនែមន របស់ ប់ ។ ចិតកំុេ តកអរនឹងែភក កំុខឹងនឹងែភក េ ះែភកមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹង តេចៀក កំុខឹងនឹង តេចៀក េ ះ តេចៀកមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹង ចមុះ កំុខឹងនឹង ចមុះ េ ះ ចមុះមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងអ ត កំុខឹងនឹងអ ត េ ះអ តមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹង យ កំុខឹងនឹង យ េ ះ យមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងចិត កំុខឹងនឹងចិត េ ះចិតមិនែមនរបស់ខន ។ ចិតកំុេ តកអរនឹងរូប កំុខឹងនឹងរូប េ ះរូបមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងសេមង កំុខឹងនឹងសេមង េ ះសេមងមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងកិន កំុខឹងនឹងកិន េ ះកិនមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងរស កំុខឹងនឹងរស េ ះរសមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងសមស កំុខឹងនឹងសមស េ ះសមស មិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹង រមណ៍េផ ងៗ កំុខឹងនឹង រមណ៍េផ ងៗ

េ ះ រមណ៍េផ ងៗមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងរូប កំុខឹងនឹងរូប េ ះរូបមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងេវទ កំុខឹងនឹងេវទ េ ះេវទ មិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងស កំុខឹងនឹងស េ ះស មិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងស រ កំុខឹងនឹងស រ េ ះស រមិនែមនរបស់ខន ចិតកំុេ តកអរនឹងវ ណ កំុខឹងនឹងវ ណ េ ះវ ណមិនែមនរបស់ខន ។ ចិតកុំេ តកអរ ចិតកុំខឹង ចិតកុំសប់ ចិតកុំ ស ញ់ ចិតកុំ ច ចិតកុំភ័យចិតកុំេ ក យនឹង រមណ៍ែដលេចញចូល មែភក េ ះ រមណ៍ែដលេចញចូល មែភកេ ះមិនែមន របស់ខនេទ ។ល។

ចិតកុំេ តកអរ ចិតកុំខឹង ចិតកុំសប់ ចិតកុំ ស ញ់ ចិតកុំ ច ចិតកុំភ័យចិតកុំេ ក យនឹង រមណ៍ែដលេចញចូល មចិត េ ះ រមណ៍ែដលេចញចូល មចិតេ ះមិនែមន របស់ខនេទ ។ ចិតកុំេ តកអរនឹងសុខ េ ះសុខមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំខឹងនឹងទុក េ ះទុកមិន ែមន របស់ខន ។ ចិតកុំេ តកអរនឹង ក សរេសើរ េ ះ កសរេសើរមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំខឹងនឹង ក តិះេដៀល េ ះ ក តិះេដៀលមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំេ តកអរនឹង ន ភ េ ះ ន ភមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំខឹងនឹងមិន ន

ភ េ ះមិន ន ភ មិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំេ តកអរនឹងសកិយស េ ះសកិយសមិនែមន របស់ខន ។ ចិត កុំខឹងនឹងមិន នសកិយស េ ះមិន នសកិយសមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំេ តកអរនឹង សី េ ះ សីមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំខឹងនឹង សី េ ះ សីមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំ េ តកអរនឹង បុស កុំខឹងនឹង បុស េ ះ បុសមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំេ តកអរនឹងសត កុំ ខឹងនឹងសត េ ះសតមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំេ តកអរនឹងជីវត កុំខឹងនឹងជីវត េ ះជីវត មិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំេ តកអរនឹងបុគល កុំខឹងនឹងបុគល េ ះបុគលមិនែមន របស់ ខន ។ ចិតកុំេ តកអរនឹងរូបេកើត កុំខឹងនឹងរូបេកើត េ ះរូបេកើតមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំ េ តកអរនឹងរូបេកង កុំខឹងនឹងរូបេកង េ ះរូបេកងមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំទទឹង ស់នឹង រូប ស់ កុំខឹងនឹងរូប ស់ េ ះរូប ស់មិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំទទឹង ស់នឹងរូបឈឺ កុំខឹងនឹងរូបឈឺ េ ះរូបឈឺមិនែមន របស់ខន ។ ចិតកុំទទឹង ស់នឹងរូប ប់ កុំខឹងនឹងរូប ប់ េ ះរូប

ប់មិនែមន របស់ខន ។ ែនស វ ណ! អនិេចទុកស េនះ អកគប ីចំេរនេហើយេធើឲេ ចើនេហើយ រែមង នផលេ ចើន គុណឈមេ រក ពះនិ ន ន ពះនិ ន ទីបំផុត ។ េបើចិតសន ំ អនិេចទុកស េរឿយៗេហើយ េសចកីសំ ល់កង រខិលចអូស ទំរន់េធស បែហស មិនព ម មិនពិ រ ឲ េឃើញ របស់គួរ ចដ៏

ពនឹក រែមង ំងេឡើង ក់ដូច េពជ ដែដល រ វេឡើងបំរុងនឹង ប រជីវតដូេ ះឯង ។ បសិនេបើចិតសន ំ អនិេចទុកស េរឿយៗ េហើយ េសចកីសំ ល់កង រខិល ចអូសទំរន់ បែហសេធស មិនព ម មិនពិ រ ឲ េឃើញ របស់គួរ ចដ៏ពនឹក មិនដូច េពជ ដ ែដល រ វេឡើងបំរុងនឹង ប រជីវតដូេ ះេទ គប ីដឹង អនិេចទុកស អញចំេរនមិន ន់ នេទ

ល ងេដើមនិង ល ងចុងរបស់អញមិន ន់ែបក េទផលៃន រចំេរនរបស់អញ មិន ន់ នសេ មចេទ ។ ទុេកអនតស ែដលបុគលចំេរនេហើយ

េធើឲ េ ចើនេហើយ រែមង នផលេ ចើន ន និសង េ ចើន គុណឈមេ រកពះនិ ន ន ពះនិ ន ទីបំផុត ។ េបើចិតសន ំ ទុេកអនតស េរឿយៗេហើយ

ចិតរែមង ស កអហ រ មម រនិង នៈ កង យែដល នវ ណេ ះផង កងនិមិត ំងពួង ងេ ផង ចិតកនងបង់នូវអ នៈ៣ ប រ សប់រ ប់

កសឹកស តវ េ លគឺកិេលសរែមងផុត សឡះេ យ បៃព កមិ វមុតិ ។ បសិនេបើចិតសន ំ ទុេកអនតស េរឿយៗេហើយ ែតចិតមិន ស កអហ រ

មម រនិង នៈ កង យែដល នវ ណេ ះផង កងនិមិត ំងពួង ងេផង ចិតមិនកនងបង់ នូវអ នៈ៣ ប រ មិនសប់រ ប់ មិនផុតទុក សឡះេ យបៃព គប ីដឹង ទុេកអនតស អញចំេរនមិន ន់ នេទ ល ងេដើមនិង

ល ងចុងរបស់អញមិន ន់ែបក េទ ផលៃន រចំេរន របស់ អញ មិនន់ នសេ មចេទ ។ េបើចិតសន ំ ទុេកអនតស េរឿយៗេហើយ ចិតក៏ រួច ក

អហ រ មម រនិង នៈ កង យែដល នវ ណេ ះផង កងនិមិត ំងពួងងេ ផង ចិតកនងបង់នូវអ នៈ៣ ប រ សប់រ ប់ផុត សឡះេ យ បៃព

រែមង នផលេ ចើន ន និសង េ ចើន គុណឈមេ រក ពះនិ ន នពះនិ ន ទីបំផុត ។

ែនស វ ណ! ចូរអករក នូវធម៌សប់រ ប់ មិនឲ កំេរក ន ស័យេ យធម៌៧ ងគឺ ១-មិនេ តកអរ មិនខឹងនឹងបក ពួក, ២-មិនេ តកអរ

មិនខឹងនឹង រ រ, ៣-មិនេ តកអរ មិនខឹងនឹង ក ប៉ ច់ប៉េ ច តិរ នក , ៤-

មិនេ តកអរ មិនខឹងនឹងសុីេ ចើន, ៥-មិនេ តកអរ មិនខឹងនឹងងក់ងុយេដក, ៦- ពអកដឹង ប ណកងេ ជន, ៧- នសីល ទីស ងម ។ េបើ នធម៌ ំង៧ ង

េនះ េទើប ចរក នូវធម៌សប់រ ប់ ន ។ ែត ធម៌សប់រ ប់េនះ ន២ ងគឺ សប់រ ប់កងនិេ ធស បតិម៉ ង សប់រ ប់កងនិេ ធអរយសចម៉ ង ។ ឯសប់រ ប់កងនិេ ធស បតិ៨េនះ មិនែមន ធម៌រលត់ទុក នេទ ។ េបើសប់រ ប់កងនិេ ធអរយសចគឺ មគ៤-ផល៤ េនះេទើបរលត់ទុក ន ។ បុគលែដលរលត់ទុក នេនះ េ អរយបុគល គឺបុគលដ៏ បេសើរ បុគល តឹម តវ បុគល នស ព ប រ បុគលេរៀបរយល និង បុគល ំង េ កងអរយធម៌ និច ។ ពះអរយបុគល ំងេ ះ ន៨ពួកគឺ ៖

េ បតិមគ១ េ បតិផល១ សក មិមគ១ សក មិផល១ អ មិមគ១ អ មិផល១ អរហតមគ១ អរហតផល១ ។ តវ ៨ពួក ។

េ បនបុគល ែដលសេ មចេ េហើយ លះ នអកុសលចិតទិដិសម យុត៤ វចិកិ សម យុត១ រួម ៥ លះ នសំេ ជនៈ៣គឺ ស យទិដិសំេ ជនៈ១ វចិកិ សំេ ជនៈ១ សីលពតប សសំេ ជនៈ១ រួម ៣ លះ នអនុសយៈ២ គឺ ទិ នុសយៈ១ វចិកិ នុសយៈ១ រួម ២ លះ ន

មឆនៈនិងព ទៈ ចំែណកេ ត តែដលឲ េកើតទុចរត៣ អ យ មិ ។ បចេវកណៈ រពិ រ របស់េ បនបុគល ន៥ ងគឺ មគំបចេវកតិពះេ បនបុគលរែមងពិ រ នូវមគ១ ផលំបចេវកតិ ពិ រ នូវផល១

បហីនកិេលស បចេវកតិ ពិ រ នូវកិេលសែដលេ កលះបង់ នេហើយ១អវសិដកិេលេសបចេវកតិ ពិ រ នូវកិេលសែដលេ សល់១ និ នំបចេវកតិ ពិ រ នូវអមតៈម និ ន១ រួម តវ បចេវកណៈរបស់េ បនបុគល ន៥ ។ េ បនបុគលេ ះែចកេចញ ៣ពួកគឺឯកព ី ជិ១ េ លំេ លៈ១ សតកតំបរមៈ១ ។ ឯកពីជិ េ កែដល នពូជគឺភពែត១ គឺេ េកើតកង មនុស

េ កែត១ តិេទៀត េហើយេធើឲ ក់ច ស់នូវអរហតផល ែលង នកំេណើតេ មុខេទៀត ។ េ លំេ លៈ េ កែដលេ ពី តកូល១េ ន់ តកូល១េទៀត គឺេ កែដលេ េកើតេទៀត ២ តិឬ៣ តិេទៀត េទើប នេធើឲ ក់ច ស់នូវអរហតផល ។ សតកតំបរមៈ េ កែដល ច់រ ត់េ េកើតកងមនុស េ ក និងេទវេ ក ងេ ចើនបំផុត តឹម៧ តិ េទៀត េទើប នេធើឲ ក់ច ស់នូវអរហតផលេ យខននិ ន កង តិ គំរប់៧ពិត កដ ។ េហតុអី ន េ បនបុគល ន បេភទេផ ង អងខះ ឯកពីជិ អងខះ េ លំេ លៈ អងខះ សតកតំបរមៈ? តប ន ន បេភទេផ ង ដូេចះ ពីេ ះ នវបស េផ ង គឺឯកពីជិ នវបស េក វ បំផុត េ លំេ លៈ នវបស េក វ ង ក ល សតកតំបរមៈ នវបស ទន់េខ យបំផុត ។ េ បនបុគល ំងេ ះ េ កបរ បូណ៌េ យសីល ។ េ បនបុគលេ នែចកេចញេ េទៀត េបើែចកេចញ មេ ះេដើម នែត៣ដូចេ លមកេហើយ ែតេបើែចក មខណៈចិត ែដលលះកិេលស នេផ ង ន២៤ដូេចះគឺ យកបដិប ៤និងធុរៈ២មកគុណ ឯកពីជិ នបដិប ៤ េ លំេ លៈ

នបដិប ៤ សតកតំបរមៈ នបដិប ៤ រួម តវ ១២ ែចក ស ធុរៈ១២ ប ធុរៈ១២ រួម ន ២៤ ។ សក មិបុគល លះ នអកុសលចិត ទិដិវប យុត៤ េ មនសសហគតចិត២ រួម ៦ ។ លះ នសំេ ជនៈ២គឺ ម គៈសំេ ជនៈ១ ព ទៈសំេ ជនៈ១ តវ ២ ។ លះ នអនុសយៈ២គឺ ម នុសយៈ១ បដិ នុសយៈ១ រួម ២ ។ លះ គៈ េ សៈ េ ហៈ នេ យ លេសើង ។ សក មិបុគលេនះ រែមងមកេកើតកង មភពេនះមង េទៀត េទើបេធើឲ

ក់ច ស់នូវអរហតផល ទីបំផុតៃនទុក េហើយេទើប នរលត់ខនចូល ន់និ ន ។ ឯបចេវកណៈរបស់សក មិបុគល ក៏ ន៥ដូចេ បនបុគលែដរ េហើយេ កបរបូណ៌េ យសីលដូច ។ សក មិបុគលេបើែចក មខណៈចិត ែដល

លះកិេលស ន ន១២គឺ កងសក មិបុគលមួយៗ នវេ ក៣ កងវេ កមួយៗ នបដិប ៤ តវ ១២ ។ អ មិបុគល លះ នអកុសលចិត ទិដិវប យុត៤ េ មនស សហគតចិត២ លះ នសំេ ជនៈ២គឺ ម គៈ១ ព ទៈ១ នឹងអនុសយៈចិត២គឺ

ម នុសយៈ១ បដិ នុសយៈ១ េ យ ច់ សឡះ ។ ឯបចេវកណៈរបស់អ មិបុគលេនះ ែចកេចញ ៥ពួកគឺ អនរបរនិ យី១ ឧបហចបរនិ យី១ អស របរនិ យី១ សស របរនិ យី១ ឧទំេ េ អកនិដ មី១ ។ អនបរនិ យី េ ករលត់កងចេ ះ គឺេ កែដលេកើតកស ស ពហេ កេហើយ េ មិន ន់ ន ក់ក ល យុ ក៏ ំងអរហតមគឲ េកើតេឡើង លះសំេ ជនៈ ងេលើ ន ។ ឧបហចបរនិ យី េ កកនងពី ក់េ ះបនិចេេទៀត គឺេ កែដល ន យុ ង ក់ក លេឡើងេ ដល់ លេទៀបនឹងអស់

យុ េទើប ំងអរហតមគឲ េកើតេឡើង េដើម ីលះសំេ ជនៈ ងេលើ ំង៥ ។ អស របរនិ យី េ ករលត់េ យអស រ គឺេ កែដល ំងអរហតមគឲ េកើតេឡើង លះសំេ ជនៈ ំង៥ ងេលើ នេ យ យ មិន ច់ ប កបព មតឹងែតងេពក ។ សស របរនិ យី េ ក អករលត់េ យស រ គឺេ កែដល

ងំអរហតមគឲ េកើតេឡើង នេ យក ម ល់ែត បកបេ យេសចកីព មងធំ ។ ឧទំេ េ អកនិដ មី េ ក អក នែខ ឰដ៏ ងេលើ េ ន់ភព

អកនិដ គឺច ត ក ពហេ កេ ះអវ េហើយ េ ន់អតប ពហេ កេទៀត លុះច ត កអតប ពហេ កេហើយ េ ន់សុទស ពហេ កេទៀត លុះច ត ក ពហេ កេ ះសុទស េហើយ េ ន់សុទស ី ពហេ កេទៀត លុះច ត កសុទស ី ពហេ កេហើយ េ ន់អកនិដ ពហ េ កេទៀត េទើប ំងអរហតមគឲ េកើតេឡើង លះសំេ ជនៈ ងេលើកង ពហេ កេ ះរួម ផង តវ អ មិបុគល៥ពួក ។ កង នអវ ៥ អតប ៥ សុទស ៥ សុទស ី៥

អកនិដៈ៤ េលើកឧទំេ តៈ១េចញ រួម អ មិបុគល ន២៤ គុណេ េទៀត

ស ធុរៈ២៤ ប ធុរៈ២៤ េទើប ន អ មិបុគល ន៤៨ ។ ពះអ មិបុគល េ កបរបូណ៌េ យស ធិ ។ ពះអរហត លះ នអកុសលចិត ទិដិគតវប យុត៤ ឧទចសហគតចិត១

៥ លះ នសំេ ជនៈគឺ រូប គៈ អរូប គៈ នះ ឧទចៈ អវ និង នុស័យ នុស័យ អវ នុស័យ ច់ សឡះពីខនស ន ។ បចេវកណ ( រពិ រ )

របស់ ពះអរហន ន៤ ងគឺមគំ បចេវកតិ េ កពិ រ នូវមគ១ ផលំ បចេវកតិ ពិ រ នូវផល១ បហីនកិេលេស បចេវកតិ ពិ រ នូវកិេលសែដលលះ នេហើយ១ និ នំ បចេវកតិ ពិ រ នូវ ពះនិ ន១ រួម តវ ៤ ។ ពះអរហត ំងេ ះ ែចកេចញ ៤ពួកគឺ ៖

សុខវបស េ េ កអក នវបស រងសត េ ះមិន នជ័រគឺសមថវ នចំេរនវបស លុះដល់ ពះអរហត មិន បកបេ យឫទិវេសសឯ

និមួយេឡើយ មួយពួក ។ េតវេ េ កែដល នវ ៣មួយពួក ។ ឆឡភិេ េ កែដល នអភិ ៦ មួយពួក ។ បដិសមិទប េ េ កែដល នដល់បដិសមិ ៤ មួយពួក តវ ពះអរហន ន៤ពួក ។ ពះអរហន ំង៤ពួកេនះ រួមមក ២គឺ សុខវបស េ ១ េហើយនឹង ងចុង៣រួមមកេ សមថ និកៈ ែតម៉ ង១ ។ ត់េ មវេ ក៣គឺ កងវេ ក១ៗ នបដិប ៤ រួម តវ ១២

សុខវបស កៈ១២ សមថ និកៈ១២ រួម តវ ពះអរហន២៤ ។ ពះអរហនេ កបរបូណ៌េ យប ។ រួម ពះអរយបុគល ំងអស់ តវ ១០៨ គឺ េ បនបុគល២៤ សក មិ១២ អ មិ៤៨ ពះអរហន២៤ ។ ពុទដី ពម ំងអដក ៈ េយ បុគ អដសតំ បស តិ ឥមិស យ វណ នំ អដតរសតំ អរ វុ ។ ពះអរយបុគល ំង១០៨េនះ ែចក មគ៥៤ ផល៥៤ តវ ពះអរយបុគល១០៨ដែដល ។ បដិប ំង៤ ងេ ះគឺ ទុ បដិប ទ ភិ ល បតិបតិលំ ក ដល់ ន ស់ដឹងក៏លំ ក១ សុ បដិប ទ ភិ ល បតិបតិ យ

ស់ដឹងយឺតយូរវញ១ ទុ បដិប ខិប ភិ ល បតិបតិលំ ក ស់ដឹង

ប់១ សុ បដិប ខិប ភិ ល បតិបតិ យ ស់ដឹង ប់១ ។ បដិបេផ ង េ យយឺតយូរ និង ប់រហ័ស ងេនះ េ ះបុគលែដល បតិបតិេ ះ

នឥ និយនិងកិេលសេផ ង គឺ ១- បុគលែដល បតិបតិយឺតយូរ េ ះកិេលសេក វ ន ស់ដឹងយឹតយូរ េ ះឥ និយទន់ េ បៀបឧប ដូច អក នជមឺទមន់ េដើរេ ផះ គេពទ ដំេណើរែដលេដើរេ េ ះ រែមងយឺតយូរេ ះខនឈឺធន់

នដល់ផះេពទ េហើយ េ រក ំ ំេ ះក៏ នតិច េ ះេហើយជមឺេ ះក៏េសះេស ើយ នេ យយឺតយូរ ង មិញ ទុ បដិប ទ ភិ បុគល ក៏ ងេ ះែដរ ។ ២- បតិបតិ យ ស់ដឹងយឺតយូរ េ ះកិេលសតិច ឥ និយក៏ទន់ ឧប ដូច អក នជមឺ ល េដើរេ រកផះេពទ ប់ដល់ ែតព លេ គយូរ េ ះ ន ំតិច ង មិញ សុ បដិប ទ ភិ បុគល ក៏ ងេ ះែដរ ។ ៣- បតិបតិលំ ក ស់ដឹង ប់ េ ះកិេលសេក វ ឥ និយក៏េក វ ែដរ ឧប ដូច អក នជមឺធន់ េដើរេ រកផះេពទ យឺតយូរ ែត នសះ េ គ ប់រហ័ស េ ះ ន ំេ ចើន ង មិញ ទុ បដិប ខិប ភិ បុគល ក៏ ង េ ះែដរ ។ ៤- បតិបតិ យ ស់ដឹង ប់ េ ះកិេលសទន់ ឥ និយេក វ ឧប ដូច អក នជមឺ ល េដើរេ រកផះេពទ ប់ដល់ រក េ គក៏ ប់សះ េ ះ ន ំេ ចើន ង មិញ សុ បដិប ខិប ភិ បុគល ក៏ ងេ ះែដរ ។ ែនស វ ណ! តួកិេលសទុកដូច េ គ ឥ និយ ំង៥ទុកដូច ំស ប់ែកេ គម៉ ងេទៀតឧប ដូច បុរស៤រូប ែសងរកេ បុរសទី១េដើរេ កងៃ ព ដល់េវ េឃើញេ ក៏េឃើញកងៃ ព ង មិញ ទុ បដិប ទ ភិបុគល ក៏ ងេ ះែដរ ។ បុរសទី២ េដើរេ រកេ មផវ សួល ដល់េឃើញេែបរ េឃើញកងៃ ពវញ ង មិញ សុ បដិប ទ ភិ បុគលក៏ ងេ ះែដរ ។ បុរសទី៣ែសងរកេ េដើរ ត់ៃ ព ដល់េឃើញេ ែបរ េឃើញកងទី លវញ

ង មិញ ទុ បដិប ខិប ភិ បុគល ក៏ ងេ ះែដរ ។ បុរសទី៤

េដើរេ រកេ មផវ ដល់េឃើញេ ក៏េឃើញកងទី ល ង មិញ សុ បដិប ខិប ភិ បុគល ក៏ ងេ ះែដរ ។ បុរសគឺ ពះេ វចរកុលបុត ែដលែសងរកអរយមគ េ គឺអរយមគ ៃ ពគឺកិេលស ផវ គឺកិេលសដ៏េសើង ។ បុគលែដល នមគ-ផលេផ ង េ ះ បតិបតិខុស ដូច នសែមងមកមកេនះ ។ (សំែដងមកកងវបស ប ពះៃ តលកណ៍ ចប់ែតប៉ុេណះ) ។ លុះ ពះប សំែដងធម៌ចប់េហើយ ស និងវ ណ េយើង ំងពីរ ក់េនះ សូមសែមងអំណរគុណចំេ ះ ពះប ដូច នេសចកីតេ ងមុខេនះ ខំ ពះករុ ំងពីរ ក់េនះ ន ប់ធម៌របស់ ពះប សំែដង ំងអំពី ងេដើម រហូតដល់ ងចុងប ប់េនះេឃើញ នពនឺភឺ ងរុងេរឿង តចះ តចង់ អតិបរ និងរកពនឺអីមួយមកេ បៀបផឹមឲ េសើពុំ នេឡើយ េនះ ពនឺទី១ ។ ពនឺទី២ ប់េដើម ំងែតអំពីខំ ន យខនមក នេឡើងជិះេលើ ៃ តលកណ៍ស៊ប់េហើយ ពិនិត េមើលេ េឃើញនូវធម៌ ំង១៦ ែដលេ កង េនះេ យឥត នេសចកីេងឿងឆល់ អីបនិចបនចេ ះេឡើយ ភឺច ស់ ស់ៗ េហើយែថម ំង នសះ េ គឆត ំង៨ ងេទៀតផង ំងពី មុមតេ េ ធុមតេ ទិដមតេ ។ល។ ចិតរបស់ខំ ំងពីរ ក់េនះ ចូលស៊ប់ដល់ធម៌ែដលេធើឲ ត ក់ រ ប់បង់នូវេភើងទុក និងេភើងកិេលស ែដលធម៌ដ៏ឧតម គុណគឺ ពះនិ ន េ យពនឺភឺ ង េនះ ពនឺទី២ ។ ពនឺទី៣

ខំេមើលេ េឃើញច ស់ ពះៃ តលកណ៍ ែដល អតីត ល គឺ លែដលពះពុទ ទង់គង់ធរ នេ េឡើយេ ះ ពះអងែតងេ សសត ដឹក ំសត ឲ ចូល

េ កង ពះៃ តលកណ៍ នេ ចើន អេនក ។ ប់ ំងអំពី ពះសមទបរនិ នេ ពះអរហន ពះអ មិសក មិ េ បន ក៏អស់េ ៃ តលកណ៍ក៏េ ទំេនរ ឥត នមនុស ជិះ ឬ នខះែដរ ក់ៗ េ ះេហតុអី? េ ះខះអកដឹក ំ ។ ឥឡវេនះ ៃ តលកណ៍ ភឺរុងេរឿង តចះ តចង់ ដូច លែដល ពះស សមទ បរម គ គង់ធរ នេ េ ះែដរ េនះ ពនឺទី៣ ។

វ ណសួរស េយើង ន ប់ធម៌េឃើញ នធមរសភឺ ងកងដួងចិត បេសើរពន់េពក ស់េហើយ េតើេយើង នវតអីបូ ដល់គុណ ពះពុទ ពះធម៌ ពះសង ?

ស េឆើយ េបើ មេសចកីយល់របស់ខំ ពះពុទ ពះធម៌ ពះសង េយើងបូ នូវវតអីៗក៏មិនេសើនឹងបូ យ ចិត បដិបតិេ ម ពះឱ ទ ែដល ទង់ទូ ន េនះមិនែមន េ ះមិនែមន ដូច នអធិប យកង ពះៃ តលកណ៍សព គប់ ប់ ។ បូ ងេនះេ បូ ង បេសើបំផុត េ កង ពះពុទ ស ។ វ ណ បេសើរេហើយៗ ចុះស អក នេ បល់ ជួយដឹក ំឲ មនុស ែដល អក នឧបនិស ័យ ចូលេ េ កង ៃ តលកណ៍ នែដរ ឬដូចេមច? ។ ខំជួយមិន នេទអក េ ះេយើង ំង២ ក់េនះ នបុណ ងដឹក ំ ដូច ពះពុទ ស់េ ះេទ េបើដូេ ះ នែតេយើង ំង២ ក់េនះ មិនជួយទំនុកបំរុង ពះពុទ ស ឲ ន រុងេរឿងេ អ គតេយើង តវែត ស ញ់ ប់ នពះពុទ ស េ យស ពិតៗ ែត ឲ ខំដឹក ំចូលមកេ កង ៃ ត

លកណ៍េ ះ ពុំ នេទ េ ះ រែដលដឹក ំអំពី ៃ តេ ក េហើយដឹក ំឲ ចូលមក ៃ តលកណ៍វញ េនះេទៀតតឹង ស់ េ ះធម៌ែដល នកងៃ តេ កេ ះមិន តវ នឹងធម៌ែដល នមក កង ៃ តលកណ៍េទ ។ ៃ តេ ក៣ ពរ៤ េ កធម៌៨ ស បតិ៨ ស តុ១ េនះ ធម៌ៃ តេ ក ។ ៃ តលកណ៍៣ អរយសចៈ៤ អងមគ៨ មគផល៨ និ ន តុ១ េនះ ពួកៃ តលកណ៍ ។ ៃ តេ ក៣ មិន តវ នឹងៃ តលកណ៍៣ ពរ៤មិន តវនឹងអរយសចៈ៤ េ កធម៌៨ មិន តវនឹងអងមគ៨ ស បតិ៨ មិន តវ នឹងមគផល៨ ស តុ១ មិន តវនឹងនិ ន តុ១ ធម៌មិន តវ ដូេចះឯង ។ វ ណសួរស ចុះ ៃ តេ ក េហតុដូចេមច ន មនុស ជិះេ ចើនេម៉ះ? ន មនុស ជិះេ ចើន េ ះកង េនះ ន រ៥ អកដឹក ំ ចង ញ េកៀរគរ បមូល មនុស សតតូចធំ ឲ ចូលេ េ កង ៃ តេ ក

ំងអស់ មិនឲ េសសសល់េឡើយ ។ ចុះ រ ំង៥េ ះ េតើដូចេមច? រ៥េ ះគឺ ខន រ១ កិេលស រ១ អភិស រ រ១ េទវបុត រ១ មច រ១ ។ ឯខន រេ ះគឺ រូប១ េវទ ១ ស ១ ស រ១ វ ណ១ ។ កិេលស រេ ះគឺ េ ភៈ១ េ សៈ១ េ ហៈ១ រ ំង៣េនះ នែខ ចងសត ឲ ប់េ កង ៃ តេ ក ំង៣ េ យចំណង រ ំង៣េនះ េ កងអកុសលចិត១២ េហើយ ំេ ទុកកង ៃ ត េ ក មិនឲ េ ន ។ រេនះ ន េ ចើន ស់ េដើរ បមូលសតតូចធំ មិនឲ សល់ ក់ ឲ ប់ចំណង គប់ៗ េហើយ ំយកេ ចងទុកកង ៃ តេ ក ។ ឯកិេលស រេ ះក៏ប នសត ំងអស់េ ះ បគល់ឲ េ អភិស រ រ អភិស រ រេនះ ន៣គឺ បុ ភិស រ រ១ អបុ ភិស រ រ១ អេន ភិស រ រ១ ។ រ ំង៣េនះ អក ក់ែតង ត់ែចងឲ សតែដល ប់ចំណង ំងអស់ ែដលេ កង ៃ តេ កេនះ ឲ េរៀបរយ េ ម នៈរបស់សត ែដល នេ សធន់ ល េ ះកង េនះ ន៣ ន់ កង ន់ទី១ េបើែចក

ក់ ន១១ ក់ កង ន់ទី២ េបើែចក ក់ ន១៦ ក់ កង ន់ទី៣ េបើែចក ក់ ន៤ ក់ ។ រែដលេរៀបរយសតអកេ កង េនះ ឲ សតេនះេ េ តង់ទីេនះ សតេ ះេ េ តង់ទីេ ះ សតេនះមកេ ឯេណះ សតេ ះេ េ ឯេ ះ តង់េរៀបរយសតឲ េ គប់ ក់ គប់ ន់េនះ េ សចែតេលើអភិស រ រ ំង៣ ។

លុះ រេនះេរៀបរយេ សចេហើយ ប នសត ំងអស់េនះ បគល់ឲ េ េទវបុត រ ។ េទវបុត រ ន៣គឺ សស តទិដិេទវបុត រ១ ឧេចទទិដិេទវបុត រ១ អន

ហិកទិដិេទវបុត រ១ ។ ទិដិ ំង៣េនះ េសច គប់ គង តត េលើ រំងអស់ គឺខន រកី កិេលស រកី អភិស រ រកី មច រកី រ ំងអស់េនះលុះ

កងអំ ចេទវបុត រ ំងអស់ ។ ដូច ងេទវបុត រទី១ គឺសស តទិដិ ទិដិេនះេឃើញ ស ប់សត លួច ទព េគ េសពេមថុនធម មុ ទ ផឹកទឹក សវង េឃើញ េបើ រក នេ ចើនមក សួល បេសើរសុខ ស់ េហើយ ប ន់យកែតសួលៗសុខៗ ។ េទវបុត រ ន់ែតេឃើញប៉ុេណះ រ ំងអស់ក៏ ប ពឹតេធើនូវ

អំេពើេ ះ មេទវបុត រពុំ ន ន ក់ ។ េទវបុត រេឃើញ រូបល សេមងពិេ ះ កិន កអូប រស ញ់ េទវបុត រ ន់ែតេឃើញប៉ុេណះ រ ំងអស់ក៏ខំែសងេ រករូប សេមង កិនេ ះៗ ឥត ន ន ក់ នេហើយ ប ន់ឲ ែតេ សួលៗ តង់កិេលស រ ែដលេធើចិតឲ េ តកអរនឹងសុខៗ សួលៗេ ះ

រេនះចងសតឲ េ កង គឺ មេ ក ឬ មភពក៏ ន កិេលស រែដលេធើចិតឲ ប់នឹងសុខៗ សួលៗេនះ ចងសតឲ ប់េ កង គឺរូបេ ក ឬេ រូបភព ដូេចះវញក៏ ន ។ េទវបុត រេនះ ត់ចូលចិតែតនឹងឥ រមណ៍គឺ

រមណ៍ែដលេកើតមកអំពីផលបុណ េហើយ ត់ដឹក ំពួកពល រ ំងអស់ឲចូលចិត ម ត់ផង ។ ពួក រ ំងអស់ក៏េជឿ មេទវបុត រ េហើយ ប មូល មកជួបជុំរតរុសតតូចធំ ំយកេ ចងទុកកង ៃ តេ ក ំងអស់ ។ េទវបុត រទី១ រតរុចងសត នែតប៉ុេណះ ។ េទវបុត រទី២ គឺឧេចទទិដិ ។ េទវបុត រេនះ ត់ចូលចិតនឹងអនិ រមណ៍ គឺ រមណ៍ែដលេកើតមកអំពីផលអកុសល គឺរូប១ សេមង១ កិន១ រស១ េ ដព១

ត់មិនចង់ឲ រូប ស់ ឈឺ ប់ េ ះ េបើ ប់េហើយែលងេកើតេទៀតសូន មិនចង់ឲ រូបសេមង កិន រសសមស ត់ ស់ េ ះ េបើ ត់ ស់េហើយសូន ែលង នេទៀត េ ះេហើយ ត់ ប់ពួក រ ំងអស់ ពួកេយើង ំងអស់បុង បយ័ត កុំឲ ស់ ឈឺ ប់ េ ះែត ប់េហើយសូន ។ េ ះេហើយពួក រ

ំងអស់ ក៏ភិតភ័យេ យេទវបុត រ ឲ បុង បយ័ត ។ ពួក រ ំងអស់ជំនុំ េយើងេធើដូចេមចកុំឲ ស់ឈឺ ប់ ន? េយើង តវអប់ររូបេនះ េ យេ គឿង

រ ែដល នរស ញ់ៗ បរេ គឲ នេ ចើនៗ េហើយ ក់ែតងេ គឿង េដក េ គឿងអងយ សំេលៀកបំ ក់ឲ លៗ េដើម ី រ រកុំឲ ស់ឈឺ ប់ ។

រ ំងអស់ក៏ ំ ប ពឹតេធើដូច ក ជំនុំេ ះ មិនយូរប៉ុ នក៏សក់សវេ ង េធញ ក់ គហុប ែភកេឡើងែស តេចៀកក៏េ ថង់ ។ រ ំងអស់េ ជំនុំនឹងេទវបុត រ ឲ ខំ បយ័តកុំឲ ស់េ ះ បយ័តមិន នេទ ។ េទវបុត រ េបើ បយ័តមិនឈះេទ ឲ ស់ចុះ ែត តវ បយ័តកុំឲ ឈឺ ។ពល រ ំងអស់

ក៏ បយ័តកុំឲ ឈឺ ។ មិនយូរប៉ុ នក៏ឈឺមកេទៀត ពួក រ ំងអស់ក៏េ ទូលេទវបុត រ ឥឡវេនះឈឺេទៀតេហើយ ។ េទវបុត រ េបើឈឺក៏ឈឺចុះ ប៉ុែន បយ័តកុំឲ ប់។ កិេលស រ ន េ ចើនចំនួន១,៥០០ ក់ មកជួយ រ រកុំឲ ប់ ។ រ ំងអស់ជំនុំ េយើងគិតេធើដូចេមចកុំឲ ប់? កិេលស រ េយើងយកជមឺេនះេ ឲ េពទ ពិនិត េមើល េតើឈឺេនះ ខះអី? េពទ ឈឺេនះខះ ម េពទ េ ះក៏េមើលមិន ។ កិេលស រ េយើងយកជមឺេនះេ ឲ រកដូនម៉ុកដូនមុីេមើលេទៀត រក េ ះ ខុស ងេ ច េធើ ។ រក េ ះក៏េមើលមិន

ក៏ ប់េ ។ េទវបុត រទី២េនះ ចងសតឲ ប់េ កង ៃ តេ កេ យគំនិតយល់ខុសដូេចះេទៀត ។ េទវបុត រទី៣េ ះ គឺអន ហិកមិ ទិដិ ត់ចូលចិតនឹងឥ រមណ៍ ដូចេទវបុត រទី១ែដរ ។ អន ហិកទិដិេនះេឃើញ េធើ ន សីល វ

នបុណ កុសល បុណ កុសលេនះនឹងឲ េ េកើត ពះឥ ន ពះ ពហ េហើយ នសម តិក៏េ ចើន យុក៏ែវង េសចកីសុខក៏េ ចើន ។ េទវបុត រេនះ

ន់ែតេឃើញដូេ ះេហើយ ខន រកី កិេលស រកី អភិស រ រកីក៏ ំ េធើ ន សីល វ មេទវបុត រេឃើញេ ះ ខំេធើ នសីល នកុសលមកេ

វចរកុសល៨ រខំចំេរនកម ន ចូល ន់បឋមជ ន ទុតិយជ ន តតិយជ ន ចតុត ជ ន ប មជ ន នរូ វចរកុសល៥ ។ រខំចំេរនេទៀត ចូល ន់ អរូ វចរកុសល៤ កុសល ំងេនះ េកើតេឡើងេ យ រេទវបុត រេ ះ អន ហិកមិ ទិដិផង ត ផង ស័យ មួយ កុសល ំង៣េនះេ ះ វដ មិនីកុសល េ ះកុសលេនះ តួ រ វចរកុសល៨ រូ វចរកុសល៥ េ ះ បុ ភិស រ រ រេនះ ំសតេ ចងេ កៀកទុកកង គឺ មេ ក១ រូបេ ក១ ។ អរូ វចរកុសល៤េនះេ ះ អេន ភិស រ រ រេនះ ំសតេ ចងេ កៀកទុកកង គឺ អរូបេ ក កែនងែដល នរូប ។ រួមេសចកីមក េទវបុត រ ំង៣េនះ ខប់សតឲ េ ែតកង ៃ តេ ក បិទេ បិទពះនិ ន មិនឲ សតេឃើញ ច់ ត ។ លេបើអភិស រ រ ំង៣

េរៀបចំចងសតឲ ប់េ កង ៃ តេ ក រួចេ សចេហើយ ក៏ ំសត ំងអស់េ ះេ បគល់ឲ េទវបុត រ ។ េទវបុត រ នទទួលេហើយ ំសត ំងអស់េ បគល់ឲ មច រ មច រេនះ ន៣គឺ ស់១ ឈឺ១ ប់១ ។ មច រ ំង៣េនះ កសួង ត់ ងឯស ប់សតតូចធំ កង ៃ តេ ក ំង៣េនះ ។ េ ះសតេ ះ នបុណ សកិធំ ង កី ឥត នបុណ សកិកី ន ទព េ ចើនកី ឥត ទព កី នកូនេ ចើនកី ឥតកូនកី សតធំកី សតតូចកី តវ ត់ស ប់ ំងអស់ ឥត នអក មួយេ អងរករ នេឡើយ ។ េហតុដូចេមច ន មច រេចះែតស ប់ដូេចះ? ន ស ប់េ ះ េ ះសតេ កង ៃ តេ ក ំង៣េនះ

សត ប់េ យចំណង រ ំងអស់ េហើយៃ តេ ក ំង៣ ន ស តុេម តុេលើស តុ ំងពួង ។ មច រស ប់រូបឲ អស់េចញេ ឲ េ េ

តង់ចេ ះេ ះសូន ទេទ ។ តង់ទេទៗេនះេហើយេ ស តុ ។ េហតុែដលមនុស សតចូលចិតជិះ ៃ តេ កេ ចើនេ ះ មកពី រ ំង៥េនះ

អក ក់ចងសតទុក ដូច ស នអធិប យរួចមកេហើយ ។ វ ណ េអើគួរសេងគដល់រូប ង យ ក់ៗេនះ ែដលេកើតមកេហើយ ប់េ វញ នរួច ក់េ ះ េកើតេហើយ ប់ ប់េហើយេកើត ប់មិនអស់ ។ េសចកី ប់េកើតេនះ ទុកេហើយទុកេទៀត តតៗេលើ ទុកេ ះ ត់ សឪពុក យ ទុកេ ះ ត់ សកូនេ ទុកេ ះ ត់ សបងបន ទុកេ ះ

ត់ ស ទព សម តិ ទុកេ ះ ត់ សបី បពនទុកេហើយទុកេទៀត ទុកេហើយទុក ំងពន់ ប ណ ពីតូចដល់ធំ ទុកទំកង ណ ទុកឥត ក ន ទុកដលខនក ័យ ។ អនិចំពុំសិត ពុំេសរេ និត យឺនយូរេឡើយៃន ប់េ េ ច

េ ចអ បិយ ឆឹង ច់សរៃស ពះធរណី ។ វ ណ គួរ េ ចអធមសេងគដល់រូបមរណៈ េ ះ ប់េ េគយកេ ដុត កងភក់េភើងេ ល ឥត ន បេ ជន៍អីៗ របស់េ ះសូន ទេទៗ ទុកេ ស ំងអស់េនះ មកែតអំពី រ ំង៥ ដូចស នសំែដងរួចមកេហើយ ។ ស សួរវញ េបើទុកេ សេ ះេ ចើន ងេនះ េធើដូចេមចេទើបនឹងរលត់ទុកេ សេ ះ ន?

យ ស់! ឲ ែតេឡើងជិះេលើ ៃ តលកណ៍ ន ទុក ំងេ ះក៏រលត់អស់ េ ះកង ៃ តលកណ៍េនះ នពល៥ ងគឺ ស ពល១ សតិពល១ វរយពល១ ស ធិពល១ ប ពល១ ។ េបើពល ំង៥េនះ នក ំងេសើ េហើយ េទវបុត រក៏វ ស ត់ យអស់ ចុះ ញ់ េហើយ រ ំងអស់េ ះក៏វ ស

ត់បង់េ ទុក ំងអស់ក៏រលត់ែដរ េ យអំ ច នជិះ ៃ តលកណ៍េនះឯង ។ េរឿងធម៌រលត់ទុកេនះ ពះប នសំែដងរួចេហើយពី ងេដើម ប់ កងទីេនះេយើង ំងពីរ ក់សង ឹមទុក មុន ពះពុទ ស ែដល នេ កងៃផៃនេសៀវេ វបស ប ពះៃ តលកណ ធិប យេនះ សូម ំងេឲ នសិតេសរចីរ ល កុំបីែ ប យ េ ប រដៃទេឡើយ ៕

ៃ តលកណ៍ចប់ែតប៉ុេណះ

សិរប ភិក ឱក-ែណម ៃថទី១៥ ែខក ំ១៩៦៥

ចំលងេចញពី www.visuddhi7.com ែកែ ប មកំុព ទ័រេ យ ខំ ទ សុង ន់