Chinh phục điểm 8 9 10 hóa học quyển 2 hữu cơ th s. trần trọng tuyền

Chinh phục điểm 8, 9, 10 Hóa học Quyển 2: Hữu cơ – ThS. Trần Trọng Tuyền (bản đọc thử)

1

Facebook: https://www.facebook.com/thay.trantrongtuyen (Trần Trọng Tuyền)


2


LỜI NÓI ĐẦU

Các em học sinh và quý bạn đọc yêu mến!

Trong kì thi THPT Quốc Gia năm 2016 vừa qua Bộ Giáo Dục và Đào Tạo đã có những thay

đổi lớn về cấu trúc đề thi, cách thức ra đề. Đặc biệt các câu hỏi ở mức độ vận dụng và vận dụng

cao chiếm tỉ lệ cao hơn, khiến cho việc đạt điểm 8, 9, 10 trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Trước những băn khoăn, lo lắng và mong muốn đạt điểm cao của các em học sinh, cuốn sách

“Chinh phục điểm 8, 9, 10 Hóa học” ra đời nhằm giúp các em có một tài liệu chất lượng tốt,

giúp cho việc ôn luyện hiệu quả và chinh phục điểm cao trong kì thi THPT Quốc Gia sắp tới.

Cuốn sách được chia làm 7 chuyên đề, trong mỗi chuyên đề này đều có những đặc điểm nổi

bật sau:

- Lí thuyết trọng tâm và phương pháp giải, giúp học sinh dễ tiếp cận các câu hỏi điểm 8, 9, 10

trong các dạng bài liên quan.

- Các câu hỏi điểm 8, 9, 10 được tuyển chọn, biên soạn và phân loại trong mỗi chuyên đề theo

trật tự logic, giúp học sinh dễ học và dễ hiểu.

- Phần lời giải có phân tích tìm ra hướng giải, giải theo nhiều cách, nhận xét và bình luận,

giúp cho học sinh hiểu đúng bản chất kiến thức, nắm vững kiến thức và phát triển những tư duy

giải nhanh.

Tác giả hi vọng cuốn sách sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các em học sinh trong việc ôn

luyện thi THPT Quốc gia và các thầy cô giáo trong quá trình dạy học.

Rất mong nhận được sự góp ý, trao đổi của bạn đọc qua gmail: [email protected]

hoặc facebook: https://www.facebook.com/thay.trantrongtuyen để những lần tái bản sau được

hoàn thiện hơn.

Cảm ơn bạn đọc đã lựa chọn cuốn sách này.

Tác giả

ThS. Trần Trọng Tuyền

Trích đoạn sách: “Chinh phục điểm 8, 9, 10 Hóa học: Quyển 1 Vô cơ”:

https://drive.google.com/file/d/0B4b2ABK4Y0jdMTJ1MWNic3psN2c/view

Trích đoạn sách:“Tuyển tập câu hỏi cốt lõi chinh phục kì thi THPT Quốc gia môn Hóa”:

https://drive.google.com/file/d/0B4b2ABK4Y0jdaHRpRHptc29lc1k/view

Bạn đọc đặt mua sách bằng cách inbox cho tác giả qua facebook nhé!

Chuyển giao bản word: “hệ thống bài tập sách”:

1. Chinh phục điểm 8, 9, 10 Hóa học: Quyển 1 Vô cơ

2. Chinh phục điểm 8, 9, 10 Hóa học: Quyển 2 Hữu cơ

3. Tuyển tập câu hỏi cốt lõi chinh phục kì thi THPT Quốc gia môn Hóa

Dành cho giáo viên sử dụng vào mục đích giảng dạy.

Liên hệ với tác giả qua tin nhắn facebook:

https://www.facebook.com/thay.trantrongtuyen hoặc qua số ĐT: 0974 892 901

mailto:[email protected]

https://www.facebook.com/thay.trantrongtuyen

https://drive.google.com/file/d/0B4b2ABK4Y0jdMTJ1MWNic3psN2c/view

https://drive.google.com/file/d/0B4b2ABK4Y0jdaHRpRHptc29lc1k/view



3


4.1. PHẢN ỨNG XÀ PHÒNG HÓA

A. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM LIÊN QUAN

1. Phân loại este

+ Este no, đơn chức (tạo bởi axit no, đơn chức, mạch hở CnH2n+1COOH và ancol no, đơn chức,

mạch hở CmH2m+1OH): CnH2n+1COOCmH2m+1

+ Este đơn chức (tạo bởi RCOOH và R’OH): RCOOR’

+ Este hai chức (tạo bởi RCOOH và R’(OH)2) : (RCOO)2R’

+ Este hai chức (tạo bởi axit R(COOH)2 và R’OH): R(COOR’)2

+ Este ba chức (tạo bởi RCOOH và C3H5(OH)3): (RCOO)3C3H5

2. Phản ứng thủy phân trong môi trƣờng kiềm (phản ứng xà phòng hóa)

a) Este no

2

2 2

RCOOR’ NaOH RCOONa H O

R(COOR') 2NaOH R(COONa) 2R’OH

3

2

3 5 3 3

2

5

(RCOO) R’ 2NaOH 2RCOONa R’(OH)

(RCOO) (OHC H 3NaOH 3RCOONa C H )

b) Este không no

RCOO – CH2 – CH=CH2 + NaOH RCOONa + CH2=CH – CH2OH

RCOOCH=CH2 + NaOH RCOONa + CH3CHO

RCOO – C(CH3)=CH2 + NaOH RCOONa + CH3 – CO – CH3

c) Este thơm

RCOO – C6H5 + 2NaOH RCOONa + C6H5ONa + H2O

RCOO – C6H4 – OH + 3NaOH RCOONa + C6H4(ONa)2 + 2H2O

3. Phƣơng pháp giải bài toán phản ứng xà phòng hóa

NaOH p

este

nXÐt T =

n

RCOOR' NaOH p RCOONa R'OH

RCOONa RCOOR' 3

T 1 Este ®¬n chøc RCOOR' n n n n

NÕu m m R' 23 R' l¯ CH

NÕu s°n phÈm gåm mét muèi v¯ mét an®ehit Este l¯ RCOOCH CH R'

NÕu s°n phÇm gåm: mét muèi v¯ mét xeton Este l¯ RCOOC(R') CH R''

S°n phÈm cã kh° n¨ng tham gia ph°n øng tr²ng g¬ng (tr²ng Ag)

RCOOCH CH R' Este l¯

hoÆc HCOOR'

2

T 2 Este hai chøc hoÆc este ®¬n chøc cða phenol

NÕu s°n phÈm gåm hai muèi v¯ mét ancol Este l¯ (RCOO) R'

Chuyên đề 4: ESTE – LIPIT


4


6 4

3 3 5

NÕu s°n phÈm gåm mét muèi v¯ hai ancol Este l¯ R(COOR')

NÕu s°n phÈm thu ®îc l¯ hai muèi v¯ níc Este l¯ RCOOC H R'

T 3 Este ba chøc [th«ng thêng l¯ este cða glixerol (RCOO) C H ]

4. Bài toán hỗn hợp gồm (este, axit, ancol) tác dụng với NaOH

X gồm 2 chất hữu cơ đơn chức tác dụng với NaOH:

NaOH ancol (t³o ra)

NaOH ancol (t³o ra)

S°n phÈm thu ®îc gåm: hai muèi v¯ mét ancol

hai este cã cïng gèc ancol RCOOR' (n n )

X gåm: mét axit RCOOHhoÆc (n > n )

mét este R'COOR''

NaOH p ancol (thu ®îc)

NaOH p ancol (thu ®îc)

S°n phÈm thu ®îc gåm: mét muèi v¯ hai ancol

hai este cã cïng gèc axit RCOOR' (n n )

X gåm: mét este RCOOR'hoÆc (n n )

mét ancol R''OH

mét este RCOOR’

mét ancol R’OH

mét este RCOOR’hoÆc

mét axit RCOOH S°n phÈm gåm mét muèi v¯ mét a

mét axit RCOOHhoÆc

mét anc

n

o

col X gå

l R’O

m:

H

Một số chú ý:

+ Nếu đề nói chất hữu cơ đó “chỉ có chức este” thì không sao, nhưng nếu nói “có chức este” thì

chúng ta cần chú ý ngoài chức este trong phân tử có thể có thêm chức axit hoặc ancol...

+ Este tác dụng với NaOH, cô cạn dung dịch sản phẩm thu được chất rắn → Thông thường chất

rắn gồm muối và NaOH dư.


5


B. CÂU HỎI ĐIỂM 8, 9, 10 LIÊN QUAN

DẠNG 1: XÀ PHÒNG HÓA MỘT ESTE ĐƠN CHỨC

Câu 1: Xà phòng hóa hoàn toàn m1 gam este đơn chức X cần vừa đủ 100 ml dung dịch KOH

2M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m2 gam chất rắn khan Y gồm hai muối của kali.

Khi đốt cháy hoàn toàn Y thu được K2CO3, H2O và 30,8 gam CO2. Giá trị của m1, m2 lần lượt

là :

A.12,2 và 18,4. B.13,6 và 11,6. C.13,6 và 23,0. D.12,2 và 12,8.

Trích đề thi thử chuyên Đại Học Vinh –lần 2 – 2015

Hướng dẫn giải:

Este X đơn chức tác dụng với 0,2 mol KOH thu được sản phẩm gồm hai muối của kali → X là

este của phenol X KOH

1n n 0,1 mol

2

2 3

2 3 2

BTNT.K

K CO KOH

BTNT.C

C (trong X) K CO CO trong X

1n n 0,1 mol;

2

30,8 0,8n n n 0,1 0,8 mol C 8

44 0,1

3 6 5 1

6 4 3 2

CH COOC H m 136.0,1 13,6 gamX l¯ §²p ²n C

HCOOC H CH m 13,6 56.0,2 18.0,1 23 gam

Câu 2: Hỗn hợp E gồm hai este đơn chức, là đồng phân cấu tạo và đều chứa vòng benzen.

Đốt cháy hoàn toàn m gam E cần vừa đủ 8,064 lít khí O2 (đktc), thu được 14,08 gam CO2 và

2,88 gam H2O. Đun nóng m gam E với dung dịch NaOH (dư) thì có tối đa 2,80 gam NaOH

phản ứng, thu được dung dịch T chứa 6,62 gam hỗn hợp ba muối. Khối lượng muối của axit

cacboxylic trong T là

A. 3,84 gam.B. 2,72 gam. C. 3,14 gam. D. 3,90 gam.

Trích đề thi minh họa của Bộ giáo dục – 2017


2 2O

0,36 mol

2

CO : 0,32 molm gam E

H O : 0,16 mol

2 2 2

BTNT.O

E O CO H O

E

E l¯ este ®¬n chøc E cã 2 nguyªn tö O 2n 2n 2n n

2.0,32 0,16 2.0,36n 0,04 mol

2

2 2 2

BTKL

E CO H O Om m m m 44.0,32 18.0,16 32.0,36 5,44 gam

2

2

CO

E

E

8 8 2

H O

E

E

nC 8

nE l¯ C H O : 0,04 mol

2nH 8

n

NaOH

E

n 0,07Ta cã: 1,75

n 0,04


6


1

NaOH

0,07226,62 gam6 5

R COOR : 0,01 mol ROH : 0,01 mol5,44 gam 3 Muèi

H O : 0,03 molR COOC H R' : 0,03 mol

BTKL

2 6 5

6 5 3

5,44 40.0,07 6,62 0,01(R 17) 18.0,03 R 91

HCOOCH C H : 0,01 mol Trêng hîp 1: E

HCOOC H CH : 0,03 mol

3 6 5

HCOONaT thu ®îc gåm 2 muèi Lo³i

CH C H ONa

2 6 5

3 6 5

HCOOCH C H : 0,01 mol Trêng hîp 2: E

CH COOC H : 0,03 mol

3

6 5

HCOONa : 0,01 mol

T gåm 3 muèi CH COONa : 0,03

C H ONa : 0,03 mol

muèi cða axit cacboxylic trong Tm 68.0,01 82.0,03 3,14 gam §²p ²n C

Câu 3: Cho 0,1 mol một este X vào 50 gam dung dịch NaOH 10% đun nóng đến khi phản ứng

hoàn toàn (các chất bay hơi không đáng kể). Dung dịch thu được có khối lượng 58,6 gam. Cô

cạn dung dịch thu được 10,4 gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của X là:

A. CH2=CHCOOCH3. B. HCOOCH=CH2.

C. HCOOCH2-CH=CH2. D. CH3COOCH3.

Trích đề thi thử THPT Phan Đăng Lƣu –TP.HCM− 2015

Hướng dẫn giải: BTKL

X dd sau p dd NaOH

X 4 6 2

m m m 58,6 50 8,6 gam

8,6M 86 (C H O )

0,1

2 3 2 3 3

RCOONa : 0,1 mol10,4 gam 0,1(R 67) 40.0,025 10,4

NaOH d : 0,025 mol

R 27(C H ) X l¯ C H COOCH §²p ²n A

Câu 4: Xà phòng hoá 3,52 gam este X được tạo ra từ axit đơn chức và ancol đơn chức bằng

dung dịch NaOH vừa đủ được muối Y và ancol Z. Nung nóng Y với oxi thu được 2,12 gam

muối, khí CO2 và hơi nước. Ancol Z được chia làm hai phần bằng nhau. Phần 1 cho tác dụng

với Na vừa đủ thu được khí H2 có số mol bằng nửa số mol ancol phản ứng và 1,36 gam muối.

Phần 2 cho tác dụng với CuO dư, nung nóng được chất hữu cơ T có phản ứng tráng bạc. Công

thức cấu tạo của X là:

A. HCOOC2H5 B. CH3COOCH=CH2

C. CH3COOC2H5 D. C2H5COOCH3

Trích đề thi thử THPT Ngô Sĩ Liên − Bắc Giang − Lần 2 − 2016



7


2 3

BTNT.Na

RCOONa Na CO

X ®îc t³o tõ axit cacboxylic ®¬n chøc v¯ ancol ®¬n chøc X l¯ RCOOR'

2,12Y l¯ RCOONa n 2n 2. 0,04 mol

106

RCOOR' RCOONa R'OHn n n 0,04 mol

Chia Z th¯nh phÇn 1 phÇn 2 0,02 mol R'OH

R'ONa R'OH 2 5

3 3 2 5

1,36n n 0,02 R' 17 29 Z l¯ C H OH

0,02

3,52R 44 29 15 (CH ) X l¯ CH COOC H §²p ²n C

0,04

Câu 5: Xà phòng hoá hoàn toàn m gam một este no, đơn chức, mạch hở E bằng 26 gam dung

dịch MOH 28% (M là kim loại kiềm). Cô cạn hỗn hợp sau phản ứng thu được 24,72 gam chất

lỏng X và 10,08 gam chất rắn khan Y. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được sản phẩm gồm CO2,

H2O và 8,97 gam muối cacbonat khan. Mặt khác, cho X tác dụng với Na dư, thu được 12,768 lít

khí H2 (đktc). Phần trăm khối lượng muối trong Y có giá trị gần nhất với

A. 67,5. B. 85,0. C. 80,0. D. 97,5.

Trích đề thi minh họa kì thi THPT Quốc Gia – 2015


2 3

2 3

MOH M CO

BTNT.M v¯ t¨ng gi°m khèi lîng

MOH M CO

26.28Ta cã: m 7,28 gam; m 8,97 gam

100

8,97 7,28n 2n 2. 0,13 mol

60 2.17

2 2

2

ROH H O H

26 7,28H O : 1,04 mol

24,72 gam n n 2n18

ROH:

7,28M 17 39 M l¯ K

0,13

18.1,0 24,7 gam2 4 6

R'OH RCOOR' RCOOK

12,768n 2. 1,04 0,1 mol n n

22,4

RCOOK

RCOOK : 0,1 mol 10,08 56.0,03Y %m .100% 83,33%

KOH d : 0,03 mol 10,08

§²p ²n B

Câu 6: Hợp chất X có thành phần gồm C, H, O, chứa vòng benzen. Cho 6,9 gam X vào 360 ml

dung dịch NaOH 0,5M (dư 20% so với lượng cần phản ứng) đến phản ứng hoàn toàn, thu được

dung dịch Y. Cô cạn Y thu được m gam chất rắn khan. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn 6,9 gam X

cần vừa đủ 7,84 lít O2 (đktc), thu được 15,4 gam CO2. Biết X có công thức phân tử trùng với

công thức đơn giản nhất. Giá trị của m là

A. 12,3. B. 11,1. C. 11,4. D. 13,2.

Trích đề thi tuyển sinh Đại học khối A – 2013



8


2

2 2

BTKL

C CO NaOH p

H O H O

n n 0,35

7,84m 6,9 + .32) 15,4 2,7 n = 0,

; §Æt n x x + 0,2x 0,18 x 0,15

( 1522,4

O

C H O 7 6 3

6,9 0,35.12 (0,15.2).1 n = 0,15

16

n : n : n = 0,35 : 0,3 : 0,15 = 7 : 6 : 3 (C H O )

X NaOH 6 4

6 4 20,05 mol 0,03 mol

0,05 mol

1 n = 6,9 : 138 = 0,05 = n X l¯ HCOO- C H - OH

3

Y gåm: HCOONa ; C H (ONa) ; NaOH d

m = 0,05.68 + 0,05.154 + 0,03.40 = 12,3 gam §²p ²n A

DẠNG 2: XÀ PHÒNG HÓA HỖN HỢP ESTE ĐƠN CHỨC

Câu 7: Hỗn hợp X gồm hai este đơn chức là đồng phân của nhau. Đun nóng m gam X với 300

ml dung dịch NaOH 1M, kết thúc các phản ứng thu được dung dịch Y và (m – 8,4) gam hỗn

hợp hơi gồm hai anđehit no, đơn chức, đồng đẳng kế tiếp có tỉ khối hơi so với H2 là 26,2. Cô

cạn dung dịch Y thu được (m – 1,1) gam chất rắn. Công thức của hai este là

A. CH3COOCH=CHCH3 và CH3COOC(CH3)=CH2.

B. HCOOC(CH3)=CH2 và HCOOCH=CHCH3.

C. C2H5COOCH=CH2 và CH3COOCH=CHCH3.

D. HCOOCH=CHCH3 và CH3COOCH=CH2.


X gồm hai este đơn chức là đồng phân của nhau. X tác dụng với NaOH tạo ra hỗn hợp hai

anđehit là đồng đẳng của nhau → Hai este có hai gốc axit kế tiếp nhau. BTKL

hai an®ehitRCOONa

m 40.0,3 (m 8,4) (m 1,1) m 21,5 gam

21,5 1,1n n 0,25 mol

26,2.2

3

3 2

3 2 2

RCOONa : 0,25 mol ChÊt r¾n khan 0,25(R 67) 40.0,05 21,5 1,1

NaOH d: 0,05 mol

HCOONaR 6,6 Hai muèi l¯

CH COONa

CH CHO CH CHHai an®ehit kÕ tiÕp l¯ Hai gèc ancol l¯

CH CH CHO CH CH CH

3

3 2

HCOO CH CH CH Hai este l¯ §²p ²n D

CH COO CH CH

Câu 8: Cho 0,3 mol hỗn hợp X gồm 2 este đơn chức tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch

NaOH 2M đun nóng, thu được hợp chất hữu cơ no mạch hở Y có phản ứng tráng bạc và 37,6

gam hỗn hợp muối hữu cơ. Đốt cháy hoàn toàn Y rồi cho sản phẩm hấp thụ hết vào bình chứa

dung dịch nước vôi trong dư, thấy khối lượng bình tăng 24,8 gam. Khối lượng của X là


9


A. 30,8 gam B. 33,6 gam C. 32,2 gam D. 35,0 gam

Trích đề thi thử THPT Can Lộc – Hà Tĩnh − 2015


NaOH

X

NaOH

n 0,4Ta cã: X chøa este cða phenol

n 0,3

X Y (no, ®¬n chøc, cã ph°n øng tr²ng Ag)

n 2n

X

Y

NaOH

Este cða phenol: x molY l¯ an®ehit no ®¬n chøc C H O X gåm

Este cða ankin : y mol

n x y 0,3 x 0,1n 0,2 mol

n 2x y 0,4 y 0,2

2O

n 2n 2 2 C H O nCO nH O

mol ph°n øng: 0,2 0,2n 0,2n

b×nh t¨ng

NaOH

2 4 20,4 mol37,6 gam

0,1 mol0,2 mol

BTKL

X

m 44.0,2n 18.0,2n 24,8 n 2

X Muèi C H O H O

m 37,6 44.0,2 18.0,1 40.0,4 32,2 gam §²p ²n C

Câu 9: Cho hỗn hợp X gồm 2 este mạch hở là đồng phân của nhau. Lấy 0,2 mol X cho phản

ứng hoàn toàn với 300ml dung dịch NaOH 1M, rồi tiến hành chưng cất được 8,5 gam hỗn hợp

hai ancol là đồng đẳng kế tiếp nhau. Cô cạn phần dung dịch còn lại sau chưng cất được chất rắn

Y. Nung Y trong oxi dư đến phản ứng hoàn toàn được 22 gam CO2 và 7,2 gam H2O cùng một

lượng Na2CO3. Công thức phân tử của hai este là

A. C2H5COOC2H5 và C3H7COOCH7. B. C2H3COOC2H5 và C3H5COOCH3.

C. C2H3COOC3H7 và C3H5COOC2H5. D. C3H5COOC3H7 và C4H6COOC2H5.

Trích đề thi thử THPT Triệu Sơn – lần 1 – 2015


RCOOR' NaOH p RCOONa R'OH

3

R'OH

2 5

Ta cã: n n n n 0,2 mol

CH OH8,5M 42,5 Hai ancol kÕ tiÕp l¯

0,2 C H OH

20

O

2 2 2 3t

0,5 mol 0,4 mol 0,15 mol

RCOONa : 0,2 molY CO H O Na CO

NaOH d:0,1 mol

C (trong RCOONa)

H(trong RCOONa)

n 0,5 0,15 0,65 mol

n 0,8 mol

RCOONaBTKL

X

m 12.0,65 0,8 55.0,2 19,6 gam

m 19,6 8,5 40.0,2 20,1

2 3 2 5

3 5

5

3

X 8 2

C H20,1M 100,5

COOC H

C H COOC (C H O ) X gåm §²p ²n B

2 H

0,


10


Câu 10: Hỗn hợp X gồm hai este đơn chức, mạch hở, là đồng phân cấu tạo của nhau. Thủy

phân hoàn toàn m gam X bằng dung dịch NaOH rồi cô cạn, được 40,2 gam chất rắn Y và a gam

một ancol Z. Nung Y với CaO cho đến khi phản ứng kết thúc, thu được 8,4 gam một chất khí.

Oxi hóa a gam Z thu được hỗn hợp b gam T gồm axit cacboxylic, anđehit, ancol dư và nước.

- Thí nghiệm 1: Nếu cho b gam T tác dụng hết với Na dư, thu được 4,48 lít H2 (đktc).

- Thí nghiệm 2: Nếu cho b gam T vào dung dịch KHCO3 dư, thoát ra 2,24 lít CO2 (đktc).

- Thí nghiệm 3: Nếu cho b gam T phản ứng tráng bạc hoàn toàn, tạo ra 86,4 gam Ag. Giá trị của

m là

A. 30,0. B. 26,4. C. 25,8. D. 29,4.


2

2

H

2

2(x y z) mol CO

2

R'CHO : x mol1

n (x 2y z) 0,2 molR'COOH : y mol2R'CH OH T

H O : (x y) moln y 0,1 mol

R'CH OH : z mol

0

Ag

3

Z

CaO

2 3t8,4 gam

n 0,8x y z 0,3 mol 2,67 Z l¯ CH OH : 0,3mol

n 0,3

RCOONa : 0,3 mol40,2 gam Z RH Na CO

NaOH d

X gồm hai este đơn chức, mạch hở, đồng phân của nhau tác dụng với NaOH thu được một

ancol Z → X là RCOOCH2R’ → gốc R có 2 cấu tạo

→ R có tối thiểu 3 nguyên tử C R 36

NaOH (trong Z)

RH NaOH (trong Z)

40,2 0,3(36 44 23)n 0,2325 mol < 0,3 mol

40

NaOH (Z) hÕt, RCOONa d n n

3 8

3 8

NaOH (trong Z)

3 7

C H

C H NaOH (trong Z)

40,2 110.0,3n 0,18 mol

40Trêng hîp 1: R l¯ C H

8,4n 0,191 mol

44

n n Sai

3 8

3 5

NaOH (trong Z)

C H

Trêng hîp 2: R l¯ C H

40,2 108.0,3n 0,195 mol

40Sai

8,4n 0,2 mol

42


11


3 8

3 3

NaOH (trong Z)

C H NaOH (trong Z)

3 3 3

Trêng hîp 3: R l¯ C H

40,2 106.0,3n 0,21 mol

40§óng

8,4n 0,21 mol n

40

Este l¯ C H COOCH : 0,3 mol m 98.0,3 29,4 gam §²p ²n D

Lời bình:

+ Khi tìm được Đáp án thì ta không cần xét những trường hợp khác nữa!

+ Những sai lầm dễ mắc phải ở bài này đó là:

Cho rằng khí RH tính theo mol của RCOONa (0,3 mol), sẽ dẫn đến kết quả Sai là m =25,8

gam

Xét trường hợp R là C3H5-, nhưng không so sánh mol của NaOH với khí C3H6 sẽ dẫn đến kết

quả sai là m = 30 gam

Câu 11: Hỗn hợp M gồm 3 este đơn chức X, Y, Z (MX<MY<MZ và số mol của Y bé hơn số

mol của X) tạo thành từ cùng một axit cacboxylic (phân tử chỉ có nhóm –COOH ) và ba ancol

no (số nguyên tử C trong phân tử mỗi ancol nhỏ hơn 4). Thủy phân hoàn toàn 34,8 gam M

bằng 490 ml dung dịch NaOH 1M (dư 40% so với lượng phản ứng). Cô cạn hỗn hợp sau phản

ứng thu được 38,5 gam chất rắn khan. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn 34,8 gam M trên thì

thu được CO2 và 23,4 gam H2O.Thành phần phần trăm theo khối lượng của Y trong M là?

A.24,12% B. 34,01% C. 32,18% D. 43,10%

Trích đề thi thử chuyên Đại học Vinh − lần 1 – 2016


NaOH

§Æt c«ng thøc chung cða 3 este l¯ RCOOR

p: x moln 0,49 mol: x 0,4x 0,49 x = 0,35 mol

d : 0,4x mol

2 3

RCOONa : 0,35 mol 38,5 40.0,1438,5 gam R 67 27 (C H )

NaOH d : 0,14 mol 0,35

2

2

BTNT.H

H H O

BTNT.C BTKL

CO C

H n 2n 2.1,3 2,6 mol

34,8 gam M O : 0,7 mol

34,8 2,6 16.0,7C : n n 1,75 mol

12

2 2

2 3 3

CO H O M

1,75C 5 X cã sè nguyªn tö C < 5 X l¯ C H COOCH

0,35

1,75 1,3n n (k 1)n k +1 2,29 > 2

0,35

2 3 3 5 3 5cã 1 este l¯ C H COOC H (C H l¯ gèc ancol no ®¬n chøc, m³ch vßng)

Trêng hîp 1:


12


2 3 3

BTNT.C

2 3 3 5

BTNT.H

2 3 3 7

a b c 0,35X: C H COOCH : a mol a 0,175

M Y: C H COOC H : b mol 4a 6b 6c 1,75 b 0,1

c 0,075Z : C H COOC H : c mol 3a 4b 5c 1,3

Y X Y

112.0,1n n (tháa m±n) %m .100% 32,18% §²p ²n C

34,8

Trêng hîp 2:

2 3 3

BTNT.C

2 3 2 5

BTNT.H

2 3 3 5

Y X

a b c 0,35X: C H COOCH : a mol a 0,1

M Y: C H COOC H : b mol 4a 5b 6c 1,75 b 0,15

c 0,1Z : C H COOC H : c mol 3a 4b 4c 1,3

n n gi° thiÕt Lo³i

Lời bình: Ở câu này, ý tưởng của người ra đề rất mới lạ, nhưng trong đề thi chính thức của Bộ

giáo dục sẽ không có chuyện xuất hiện este của ancol no mạch vòng.

Câu 12: Hỗn hợp X gồm 3 este đơn chức, tạo thành từ cùng một ancol Y với 3 axit cacboxylic

(phân tử chỉ có nhóm -COOH); trong đó, có hai axit no là đồng đẳng kế tiếp nhau và một axit

không no (có đồng phân hình học, chứa một liên kết đôi C=C trong phân tử). Thủy phân hoàn

toàn 5,88 gam X bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp muối và m gam ancol Y. Cho m

gam Y vào bình đựng Na dư, sau phản ứng thu được 896 ml khí (đktc) và khối lượng bình tăng

2,48 gam. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn 5,88 gam X thì thu được CO2 và 3,96 gam H2O.

Phần trăm khối lượng của este không no trong X là

A. 38,76% B. 40,82% C. 34,01% D. 29,25%

Trích đề thi THPT Quốc gia – 2015


2 2H ROH X H O

X C C

3,96n 0,04 mol n 0,08 n ; n 0,22 mol

18

m 12n + 2.0,22 + 16.(0,08.2) 5,88 n 0,24 mol

2b×nh t¨ng ancol H 3

3

m m m 0,08(R'+17) 0,04.2 R' = 15 (CH -)

5,88 3este RCOOCH R+ 59 R 14,5

0,08

2 2

3 3 3 3x mol y mol z mol

CO H O

3 este l¯: HCOOCH ; CH COOCH ; RCOOCH (n nguyªn tö C)

z n n 0,02 x + y 0,08 z 0,06

BTNT. C 0,24 2.0,06 y 0,24 2.0,06 2x + 3y + 0,02n 0,24 n 6

0,02 0,02

5 8 2

5 8 2

3 3

C H O

V× axit kh«ng no, cã ®ång ph©n h×nh häc n 5 tháa m±n (C H O )

este kh«ng no l¯: CH CH CH COOCH

0,02.(14.5 30) %m = .100 34,01% §²p ²n C

5,88


13


DẠNG 3: XÀ PHÒNG HÓA ESTE 2 CHỨC

Câu 13: Cho 0,1 mol este tạo bởi axit 2 lần axit (axit hai chức) và ancol một lần ancol (ancol

đơn chức) tác dụng hoàn toàn với NaOH thu được 6,4 gam ancol và một lượng muối có khối

lượng nhiều hơn lượng este là 13,56%. Công thức cấu tạo của este là :

A.C2H5OOC−COOCH3. B.CH3OOC−COOCH3.

C.C2H5OOC−COOC2H5. D.CH3OOC−CH2−COOCH3.


2

2 2

Este cã c«ng thøc l¯ R(COO) R'

R(COOR') + 2NaOH R(COONa) + R'OH

mol ph°n øng: 0,1 0,2 0,1 0,2

3

R'OH 3

BTKL

este NaOH muèi CH OH muèi este

6,4M 32 (CH OH)

0,2

m m m m m m 0,2.40 6,4 1,6 gam

muèi este este este

13,56 100Ta cã: m m .m m .1,6 11,8 gam

100 13,56

11,8R+ 2(44 +15 ) = R = 0

0,1

3 3 Este l¯: CH OOC COOCH §²p ²n B

Câu 14: Đun hỗn hợp etylen glicol và axit cacboxylic X (phân tử chỉ có nhóm -COOH) với xúc

tác H2SO4 đặc, thu được hỗn hợp sản phẩm hữu cơ, trong đó có chất hữu cơ Y mạch hở. Đốt

cháy hoàn toàn 3,95 gam Y cần 4,00 gam O2, thu được CO2 và H2O theo tỉ lệ mol tương ứng 2 :

1. Biết Y có công thức phân tử trùng với công thức đơn giản nhất, Y phản ứng được với NaOH

theo tỉ lệ mol tương ứng 1: 2. Phát biểu nào sau đây sai?

A. Y tham gia được phản ứng cộng với Br2 theo tỉ lệ mol tương ứng 1 : 2.

B. Tổng số nguyên tử hiđro trong hai phân tử X, Y bằng 8

C. Y không có phản ứng tráng bạc

D. X có đồng phân hình học

Trích đề thi THPT Quốc gia – 2015


2 2CO H O C H

BTKL

§Æt n 2a n a n n 2a

44.2a + 18.a = 3,95 + 4 2a = 0,15

Y O O

6 6 5

m 12.0,15 + 1.0,15 + 16n = 3,95 n = 0,125 mol

C : H : O 0,15 : 0,15 : 0,125 = 6 : 6 : 5 (C H O )

Y NaOH 2 2n : n 1 : 2 Y l¯ HOOC C C COOCH CH OH

X l¯ : HOOC-C C COOH X kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häc

§²p ²n D

Câu 15: Cho 0,015 mol este X (tạo thành bởi axit cacboxylic và ancol) phản ứng vừa đủ với

100 ml dung dịch NaOH 0,3M, sản phẩm tạo thành chỉ gồm một ancol Y và một muối Z với số


14


mol bằng nhau. Xà phòng hoá hoàn toàn 3,44 gam X bằng 100 ml dung dịch KOH 0,4M (vừa

đủ), sau phản ứng cô cạn dung dịch được 4,44 gam muối khan. Công thức của X là

A. C4H8(COO)2C2H4. B. C2H4(COO)2C4H8.

C. C2H4(COOC4H9)2. D. C4H8(COOC2H5)2.

Trích đề thi thử THPT Lê Quý Đôn – lần 3 – 2016


NaOH

X

NaOH

2

n 0,02ThÝ nghiÖm 1: 2 X l¯ este 2 chøc

n 0,01

X 1 muèi v¯ 1 ancol cã sè mol b´ng nhau X l¯ R(COO) R'

2 2 2

ThÝ nghiÖm 2:

R(COO) R' 2KOH R(COOK) R'(OH)

mol ph°n øng: 0,02 0,04 0,02

4 8

4 8 2 2 4

2 4

4,44R 83.2 56 (C H )

0,03X l¯ C H (COO) C H

3,44R' 56 88 28 (C H )

0,02

§²p ²n A

Câu 16: Thủy phân m gam hỗn hợp X gồm este đơn chức A (C5H8O2) và este nhị chức B

(C6H10O4) cần vừa đúng 150 ml dung dịch NaOH 1M rồi cô cạn thu được hỗn hợp Y gồm hai

muối và hỗn hợp Z gồm hai ancol no đơn chức đồng đẳng kế tiếp. Cho toàn bộ hỗn hợp Z tác

dụng với một lượng CuO (dư) nung nóng thu được hỗn hợp hơi T (có tỉ khối hơi so với H2 là

13,75). Cho toàn bộ hỗn hợp T tác dụng với một lượng dư dung dịch AgNO3/NH3 thu được

32,4 gam Ag. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Thành phần phần trăm khối lượng muối có khối

lượng phân tử nhỏ hơn trong hỗn hợp Y là

A. 38,84%. B. 48,61%. C. 42,19%. D. 41,23%.


5 8 2 NaOH

2

6 10 4

A : C H OThÝ nghiÖm 1: X Y 2 muèi Z RCH OH

B : C H O

2

2

[O]

2 2

T

H ORCHO

RCHO H O T RCHO

ThÝ nghiÖm 2: RCH OH RCHO + H O

M MTa cã n n M 27,5 M 37

2

Ag

Ag

3 0,3 mol

HCHO : x molAg n 6x 0,3 x 0,05 mol

CH CHO : x mol

3

ancol NaOH

2 5

CH OH : 0,05 moln 0,1 n

C H OH : 0,05 mol


15


NaOH ancol1 2

2

NaOH

2 2

3 2 2 5

A l¯ RCOOR' Trêng hîp1: n n Sai

B cã d³ng R (COOR )

Trêng hîp 2: B cã d³ng (RCOO) R' R '(OH) Sai

A l¯ este m³ch vßng Trêng hîp 3:

B l¯ CH OOC CH COOC H

2 2 2 2

2 2

HO CH CH CH CH COONa : 0,05 molY l¯

CH (COONa) : 0,05 mol

2 2 2 2

2 2 2 2

HO CH CH CH CH COONa

HOCH CH CH CH COONa l¯ muèi cã khèi lîng ph©n tö bÐ h¬n

140.0,05%m .100% 48,61%

(140.0,05 148.0,05)

§²p ²n B

DẠNG 4: XÀ PHÒNG HÓA MỘT ESTE 3 CHỨC

Câu 17: E là một este 3 chức, mạch hở. Đun nóng 7,9 gam E với dung dịch NaOH dư, đến khi

phản ứng hoàn toàn thu được ancol X và 8,6 gam hỗn hợp muối Y. Tách nước từ X có thể

thu được propenal. Cho Y tác dụng với dung dịch H2SO4 thu được 3 axit hữu no, mạch hở,

đơn chức (trong đó 2 axit có khối lượng phân tử nhỏ là đồng phân của nhau). Công thức phân

tử của axit có khối lượng phân tử lớn hơn là:

A. C5H12O2 B. C7H14O2 C. C6H12O2 D. C5H10O2

Trích đề thi thử chuyên Nguyễn Huệ − lần 4 – 2015


Phân tích:

+ Tách nước từ X có thể thu được propenal (CH2=CH-CHO) → X là C3H5(OH)3

+ Y tác dụng với H2SO4 thu được 3 axit hữu cơ, đơn chức, mạch hở (trong đó 2 axit có khối

lượng phân tử nhỏ là đồng phân của nhau)

3 3 5

1 2 3

1 2 3

R l¯ c«ng thøc chung cða R ,R ,R

trong ®ã RE l¯ (RCOO) C H

R R

1 2 3

E RCOONa

1 2 3

R R R

8,6 7,9Ta cã: n 0,025 mol n 3.0,025 0,075 mol

23.3 41

8,6 143 R R RR 67 (v× n n n )

0,075 3 3

1 2

3 7 3 7

3

4 9 4 9

5 10 2

R R 43 (C H ) Hai axit : C H COOH

R 57 (C H ) axit C H COOH

CTPT cða axit cã khèi lîng ph©n tö lín h¬n l¯ C H O §²p ²n D


16


Câu 18: Thủy phân hoàn toàn chất béo X trong môi trường axit, thu được glixerol và hỗn hợp

hai axit béo gồm axit oleic và axit linoleic. Đốt cháy m gam X cần vừa đủ 76,32 gam O2, thu

được 75,24 gam CO2. Mặt khác, m gam X tác dụng tối đa với V ml dung dịch Br2 1M. Giá trị

của V là

A. 150. B. 200. C. 180. D. 120.

Trích đề thi thử chuyên Lê Quý Đôn – lần 1 – 2015


+ Thủy phân hoàn toàn X thu được glixerol và hỗn hợp 2 axit C17H33COOH và C17H31COOH

trong X

trong X

sè nguyªn tö C 18.3 3 57 nguyªn tö C

sè nguyªn tö O 2.3 6 nguyªn tö O

+ Bài hỏi thể tích của dung dịch Br2 → ta đi tìm số liên kết π trong X → ta cần xác định thêm số

nguyên tử H trong X trước.

0

57 y 6

t

57 y 6 2 2 2

§Æt c«ng thøc cða X l¯ C H O

y y C H O + (54 + )O 57CO + H O

4 2

mol p: 2,385 1,71

2CO

X

y1,71(54 + ) 57.2,385 y 102

4

nn 0,03 mol

57

2

COO C C

B°o to¯n mol

Br X

2.53 2 102 Sè liªn kÕt trong X 7 3 + 4

2

0,12n 4n 4.0,03 0,12 mol V 0,12 lÝt 120ml

1

§²p ²n D

Câu 19: Trieste E mạch hở, tạo bởi glixerol và 3 axit cacboxylic đơn chức X, Y, Z. Đốt cháy

hoàn toàn x mol E thu được y mol CO2 và z mol H2O. Biết y = z + 5x và x mol E phản ứng vừa

đủ với 72 gam Br2 trong nước, thu được 110,1 gam sản phẩm hữu cơ. Cho x mol E phản ứng

với dung dịch KOH dư thu được m gam muối. Giá trị của m là

A. 49,50. B. 24,75. C. 8,25. D. 9,90.



2 2CO H O

3

E

3 5§Æt c«ng thøc cða este E l¯ (RCOO) C H

Ta cã y z 5x n n 5n:

BTKL

E

E cã 6 liªn kÕt (3 trong nhãm chøc + 3 trong gèc hi®rocacbon)

m 110,1 72 38,1gam

2

2

Br

B°o to¯n mol EBr E

RCOONa E

n 0,45n 0,15 mol

n 3n 3 3

n 3n 0,45 mol


17


3 5E K C Hm m m m 38,1 0,45.39 0,15.41 49,5 gam

§²p ²n A

Câu 20: Đốt cháy hoàn toàn a mol X (là trieste của glixerol với các axit đơn chức, mạch hở),

thu được b mol CO2 và c mol H2O (b – c = 4a). Hiđro hóa m1 gam X cần 6,72 lít H2 (đktc), thu

được 39 gam Y (este no). Đun nóng m1 gam X với dung dịch chứa 0,7 mol NaOH, cô cạn dung

dịch sau phản ứng, thu được m2 gam chất rắn. Giá trị của m2 là

A. 57,2. B. 42,6. C. 53,2. D. 52,6.

Trích đề thi minh họa của Bộ giáo dục – 2017


2 2

(gèc hi®rocacbon

CO H O X

(-COO-) )

Ta cã: b c 4a n n (5 1)n

X cã 5 liªn k 3 2Õt

2

2

2

2 H p X

H p

X 1 Y H

X céng H v¯o 2 liªn kÕt ë gèc hi®rocacbon n 2n

n 0,3n 0,15 mol m m m 39 2.0,3 38,4 gam

2 2

3 5 3

3 5 3

NaOHC H (OH) X

X

BTKL

2 X NaOH C H (OH)

n 0,7Ta cã: 4,67 3 NaOH d n n 0,15 mol

n 0,15

m m m m 38,4 40.0,7 92.0,15 52,6 gam

§²p ²n D

Câu 21: Cho E là triglixerit được tạo bởi hai axit béo X, Y (phân tử có cùng số nguyên tử

cacbon và không quá ba liên kết π, MX < MY, số mol Y nhỏ hơn số mol X) và glixerol. Xà

phòng hóa hoàn toàn 7,98 gam E bằng KOH vừa đủ thu được 8,74 gam hỗn hợp hai muối. Đốt

cháy hoàn toàn 7,98 gam E thu được 0,51 mol CO2 và 0,45 mol H2O. Phân tử khối của X là

A. 254. B. 256. C. 252. D. 250.



1 2

2

3 3 5

1 2 1 2

R R

O

3 3 5 2 2

0,51 mol 0,45 mol7,98 gam

§Æt c«ng thøc cða E l¯ (RCOO) C H

(trong ®ã R l¯ c«ng thøc chung cða R v¯ R gi° sö R R n 2n )

ThÝ nghiÖm 2: (RCOO) C H CO H O

2 2

BTKL

O O

BTNT.O

E

m 44.0,51 18.0,45 7,98 22,56 gam n 0,705 mol

2.0,51 0,45 2.0,705n 0,01 mol

6

1 2

KOH

3 3 5 3 5 3

1 2

R R

ThÝ nghiÖm 1: (RCOO) C H 3RCOOK + C H (OH)

0,01 mol 0,03 mol

8,74 625 2R RR 83 (v× n 2n )

0,03 3 3


18


1

15 27 15 27

215 3115 31

X

R 207 (C H ) X l¯ C H COOH (v× X, Y cïng sè nguyªn tö C)

Y l¯ C H COOHR 211 (C H )

M 252 §²p ²n C

Câu 22: Hỗn hợp X gồm (CH3COO)3C3H5, CH3COOCH2CH(OOCCH3)CH2OH, CH3COOH,

CH3COOCH2CHOHCH2OH và CH2OHCHOHCH2OH trong đó CH3COOH chiếm 10% tổng số

mol hỗn hợp. Đun nóng m gam hỗn hợp X với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch

chứa 20,5 gam natri axetat và 0,604m gam glixerol. Để đốt cháy m gam hỗn hợp X cần V lít O2

(đktc). Giá trị của V gần nhất là

A. 25,3. B. 24,6. C. 24,9. D. 25,5.

3

0,25 mol

3 5 3 NaOH3 x x

3 5 30,25 mol

30,604m gam

2

b mol

CH COONa

C H (OH) (OOCCH ) : a mol

X goàm C H (OH)

CH COOH : b mol

H O

3 5 3

BTKL

C H (OH)

m 10 20,5 0,604m 18b m 27,424

m 0,604m 92a b 0,02 x 1,2783

a 0,18b 0,1(a b)

Cách 1:

2O3 1,2783 3 5 1,7217 2

23

(CH COO) C H (OH) : 0,18 mol CO :1,04 mol

H O : 0,99 molCH COOH : 0,02 mol

2 2

2

2

CO H O O (trong X)BTNT.O

O

gaàn nhaát

O

2n n n 2.1,04 0,99 0,81n 1,13 mol

2 2

V 22,4.1,13 25,312 lít Ñaùp aùn A

Cách 2:

3

3 5 3

2

CH COOH :1,2783.0,18 0,02 0,25 mol

Qui ®æi X vÒ C H (OH) : 0,18 mol

H O : 1,2783.0,18 0,23 mol

2 2O

2

CO :1,04 mol

H O : 0,99 mol

2 2

2

2

CO H O O (trong X)BTNT.O

O

gÇn nhÊt

O

2n n n 2.1,04 0,99 0,81n 1,13 mol

2 2

V 22,4.1,13 25,312 lÝt §²p ²n A

DẠNG 5: HỖN HỢP ESTE, AXIT, ANCOL

Câu 23: Đun nóng m gam hỗn hợp X gồm các chất có cùng một loại nhóm chức với 700 ml


19


dung dịch NaOH 1M thu được dung dịch Y chứa muối của một axit cacboxylic đơn chức và

16 gam hơi Z gồm các ancol. Cho toàn bộ Z tác dụng với Na dư, thu được 5,6 lit H2 (đktc). Cô

cạn dung dịch Y, nung nóng chất rắn thu được với CaO cho đến khi phản ứng xảy ra hoàn

toàn, thu được 3,2 gam một chất khí. Giá trị của m là:

A. 45,0. B. 32,4. C. 12,4. D. 37,0.


2

0

RCOONa OH (ancol) H

CaO

t

Ta cã: n n 2n 0,5 mol

RCOONa : 0,5 molY RH : 0,2 mol

NaOH : 0,2 d

3 Y

BTKL

3,2R 1 15 (CH ) m 0,5.82 40.0,2 49 gam

0,2

m 49 16 40.0,7 37 gam §²p ²n D

Câu 24: Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ no, đơn chức tác dụng vừa đủ với 100

ml dung dịch KOH 0,4M, thu được một muối và 336 ml hơi một ancol (ở đktc). Nếu đốt

cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp X trên, sau đó hấp thụ hết sản phẩm cháy vào bình đựng dung

dịch Ca(OH)2 (dư) thì khối lượng bình tăng 6,82 gam. Công thức của hai hợp chất hữu cơ trong

X là

A. HCOOH và HCOOCH3 B. HCOOH và HCOOC2H5

C. C2H5COOH và C2H5COOCH3 D. CH3COOH và CH3COOC2H5


KOH

0,015 mol

RCOOHX gåm RCOOK + R'OH

RCOOR'

X KOH RCOOR' R'OH

n 2n 2

m 2m 2

n n 0,4 mol; n n 0,015 mol

axit: C H O : (0,04 0,015) 0,025 molX gåm hai chÊt ®Òu no, ®¬n chøc

este : C H O : 0,015mol

2 2CO H O b×nh t¨ng

3

n n 0,025n 0,015m m 62(0,025n 0,015m) 6,82

HCOOHn 1 5n 3m 11 X l¯ §²p ²n A

HCOOCHm 2

Câu 25: Hỗn hợp X gồm 1 ancol đơn chức và 1 este đơn chức (mạch hở, cùng số nguyên tử

cacbon). Đốt cháy hoàn toàn m gam X cần dùng vừa đủ V lít O2 thì thu được 17,472 lít CO2 và

11,52 gam nước. Mặt khác m gam X phản ứng với dung dịch KOH dư thì thu được 0,26 mol

hỗn hợp ancol. Biết X không tham gia phản ứng tráng gương. Giá trị V là bao nhiêu? (các khí

đo ở đktc)

A. 21,952 B. 21,056 C. 20,384 D.19,600

Trích đề thi thử THPT Nguyễn Khuyễn – TP. Hồ Chí Minh – lần 3 – 2015


2

2

BTNT.O cho thÝ nghiÖm ®èt ch²y X

O

O

(0,14 0,12.2) 2n 2.0,78 0,64

n 0,91 mol V 22,4.0,91 20,384 lÝt §²p ²n C


20


2 2CO H O

17,472 11,52n 0,78 mol; n 0,64 mol

22,4 18

2O

2 2

0,78 mol 0,64 mol

1KOH

CO H O

ROH : x molm gam X

ROH : x molR COOR' : y mol0,26 mol

R'OH: y mol

2CO este kh«ng cã ph°n øng tr²ng g¬ng

3 3

X

n 0,78C 3 este l¯ CH COOCH

n 0,26

0,64.2H 4,923 ancol cã sè nguyªn tö C < 4,923

0,26

2

2

BTNT.H

H O

ancol tháa m±n l¯: CH C CH OH

x y 0,26 x 0,14

n 2x 3y 0,64 y 0,12

Câu 26: Hỗn hợp P gồm ancol X, axit caboxylic Y (đều no, đơn chức, mạch hở) và este Z tạo

ra từ X và Y. Đốt cháy hoàn toàn m gam P cần dùng vừa đủ 0,18 mol O2, sinh ra 0,14 mol CO2.

Cho m gam P trên vào 500 ml dung dịch NaOH 0,1M đun nóng, sau khi kết thúc các phản ứng

thu được dung dịch Q. Cô cạn dung dịch Q còn lại 3,68 gam chất rắn khan. Người ta cho thêm

bột CaO và 0,48 gam NaOH vào 3,68 gam chất rắn khan trên rồi nung trong bình chân không.

Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được a gam khí. Giá trị của a gần nhất với giá trị nào

sau đây?

A. 0,85 gam. 1,25 gam. C. 1,45 gam. D. 1,05 gam.


2n 2n 1 O

2 20,18 mol

2n 2n 0,14mol

X l¯ C H OH : x molP CO H O

Y, Z l¯ C H O : y mol

2 2 2H O CO X H O

BTNT.O

Ta cã: n n n n (0,14 x) mol

(x 2y) 2.0,18 2.0,14 (0,14 x) y 0,03 mol

2 5

RCOONa : 0,03 mol3,68 gam 0,03(R 67) 40.0,02 3,68

NaOH d: 0,02 mol

R 29 R l¯ C H

0

2 6

2 5 CaO

2 6t

gÇn nhÊt

C H

C H COONa : 0,03 molC H : 0,03 mol

NaOH: 0,02+0,012 0,032 mol

m 30.0,03 0,9 gam §²p ²n A

Câu 27: Cho 20,8 gam hỗn hợp M gồm hai chất hữu cơ, tác dụng vừa đủ với dung dịch

NaOH, thu được dung dịch N gồm hai muối R1COONa, R2COONa và m gam R’OH (R2 =

R1 + 28; R1, R2, R’ đều là các gốc hiđrocacbon). Cô cạn N rồi đốt cháy hết toàn bộ lượng chất

rắn, thu được H2O; 15,9 gam Na2CO3 và 7,84 lít CO2 (đktc). Biết tỉ khối hơi của R’OH so

với H2 nhỏ hơn 30; công thức của hai chất hữu cơ trong M là


21


A. HCOOCH3 và C2H5COOCH3. B. CH3COOC2H5 và C3H7COOC2H5.

C. HCOOH và C2H5COOCH3. D. HCOOCH3 và C2H5COOH.

Trích đề thi thử Chuyên Đại học Vinh – lần 4 – 2015


1

NaOH

2

R COONa20,8 gam M N : R'OH

R COONa

2 3

2 3 2

1

2 1

BTNT. Na

NaOH Na CORCOONa

BTNT. C

C (trong muèi) Na CO CO

x molR 1

R R 282 5

y mol

15,9n n 2n 2. 0,3

106

n n n 0,15 0,45 0,5

HCOONa§èt N : 0,5 5

C hai muèi l¯: C H COONa0,3 3

x+ y

muèi

=0,3 x= 0,2m = 0,2.68+ 0,1.96 =23,2 gam

x+ 3y =0,5 y= 0,1

BTKL

R'OH X NaOH muèi

R'OH 3

Trêng hîp 1: M gåm hai este

m m m m 20,8 40.0,3 23,2 9,6

9,6M 32 (CH OH) §²p ²n A

0,3

2

2 5

R'OH H O sinh ra

3 7

Trêng hîp 2 : M gåm HCOOH v¯ C H COOR'

n 0,1 mol; n 0,2 mol

0,1(R' 17) 18.0,2 9,6 R' 43 (C H OH) Lo³i

2

2 5

R'OH H O sinh ra

Trêng hîp 3 : Mgåm C H COOH v¯ HCOOR'

n 0,2 mol; n 0,1 mol

0,2(R' 17) 18.0,1 9,6 R' 22 Lo³i

Câu 28: X là axit cacboxylic đơn chức; Y là este của một ancol đơn chức với một axit

cacboxylic hai chức. Cho m gam hỗn hợp M gồm X, Y tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH,

sau đó cô cạn được ancol Z và rắn khan T trong đó có chứa 28,38 gam hỗn hợp muối. Cho hơi

ancol Z qua ống đựng lượng dư CuO nung nóng được hỗn hợp hơi W gồm anđehit và hơi nước.

Dẫn hơi W qua bình đựng lượng dư dung dịch AgNO3/NH3 được 95,04 gam bạc. Mặt khác,

nung rắn khan T với CaO được 4,928 lít (đkc) một ankan duy nhất. Biết các phản ứng xảy ra

hoàn toàn. Giá trị m là

A. 24,20 B. 29,38 C. 26,92 D. 20,24

Trích đề thi thử THPT Lê Lợi – Thanh Hóa – 2016



22


0

x mol

CaO

2 2tx mol

y moly mol

x mol NaOH 0,22 mol

2 2

2y mol

x molm gam

2

y m

RCOONa

T R'(COONa) RH R'HX l¯ RCOOH

NaOH dMY l¯ R'(COOCH R'')

H O

R''CH OH

[O]

0,88 molol

R''CHO Ag

Ag

Trêng hîp 1: an®ehit l¯ R''CHO HCHO

n 2y 0,88 x 0Sai

y 0,22x y 0,22

Ag BTNT.Na

NaOH

BTKL

Trêng hîp 2: an®ehit l¯ HCHO

n 4y 0,88 x 0,11n x 2y 0,33 mol

y 0,11x y 0,22

m 28,38 32.0,22 18.0,11 40.0,33 24,2 gam §²p ²n A

4.2.A. CÂU HỎI ĐIỂM 8, 9, 10 TỰ LUYỆN

XÀ PHÒNG HÓA MỘT ESTE ĐƠN CHỨC

Câu 1: Xà phòng hoá hoàn toàn m gam một este mạch hở E bằng 100 gam dung dịch MOH

25,2% (M là kim loại kiềm) được a gam ancol X và dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y được 44,2

gam hỗn hợp rắn khan Z. Đốt cháy hoàn toàn Z thu được sản phẩm gồm CO2, nước và 31,05 gam

muối cacbonat khan. Mặt khác, cho a gam X tác dụng với Na dư, thu được 4,2 lít khí H2 (đktc).

Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Phần trăm khối lượng muối trong Y là:

A. 92,3%. B. 85,8%. C. 90,5%. D. 86,7%.

Trích đề thi thử THPT Yên Viên – 2015


dịch KOH 28%. Cô cạn hỗn hợp sau phản ứng thu được 25,68 gam chất lỏng X và chất rắn

khan Y. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được sản phẩm gồm CO2, H2O và K2CO3 , trong đó tổng

khối lượng của CO2 và H2O là 18,34 gam. Mặt khác, cho X tác dụng với Na dư, thu được 13,888

lít khí H2 (đktc). Giá trị m gần nhất với

A. 11. B. 12. C. 10. D. 14.

Trích đề thi thử THPT Diễn Châu 5 – Nghệ An – lần 1 – 2015

Câu 3: Thủy phân 17,2 gam este đơn chức A trong 50 gam dung dịch NaOH 28% thu được dung

dịch X. Cô cạn dung dịch X thu được chất rắn Y và 42,4 gam chất lỏng Z. Cho toàn bộ chất lỏng

Z tác dụng với một lượng Na dư thu được 24,64 lít H2 (đktc). Đun toàn bộ chất rắn Y với CaO

thu được m gam chất khí B. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là

A. 5,60. B. 4,20. C. 6,00. D. 4,50.

Câu 4: X là este đơn chức, mạch hở. Thủy phân hoàn toàn m gam X bằng dung dịch NaOH rồi

cô cạn, được 40,2 gam chất rắn Y và a gam một ancol Z. Nung Y với hôn hợp CaO và KOH dư


23


cho đến khi phản ứng kết thúc, thu được 8,4 gam một chất khí. Oxi hóa a gam Z thu được b gam

hỗn hợp T gồm axit cacboxylic, anđehit, ancol dư và nước.

- Thí nghiệm 1: Cho b gam T tác dụng hết với Na dư, thu được 4,48 lít H2 (đktc).

-Thí nghiệm 2: Cho b gam T vào dung dịch KHCO3 dư, thoát ra 2,24 lít CO2 (đktc).

- Thí nghiệm 3: Nếu cho b gam T phản ứng tráng bạc hoàn toàn, tạo ra 86,4 gam Ag. Giá trị của

m là

A. 30,0. B. 26,4. C. 25,8. D. 29,4.

Câu 5: Cho 2,76 gam chất hữu cơ X gồm C, H, O tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ sau đó

chưng khô thì phần bay hơi chỉ có nước và còn lại 2 muối của Na có khối lượng 4,44 gam. Nung

nóng 2 muối này trong oxi dư, phản ứng hoàn toàn thu được 2,464 lít CO2 (đktc); 3,18 gam

Na2CO3 và 0,9 gam H2O. Biết công thức phân tử của X trùng với công thức đơn giản nhất. Cho

2,76 gam X tác dụng với 80 ml dung dịch KOH 1M, cô cạn dung dịch thu được m gam chất răn.

Giá trị của m là

A. 6,16. B. 7,24. C. 6,88. D. 6,52.

Câu 6: Thủy phân hoàn toàn 4,84 gam este A bằng một lượng dung dịch NaOH vừa đủ, rồi cô

cạn chỉ thu được hơi nước và hỗn hợp X gồm hai muối. Đốt cháy hoàn toàn lượng muối trên

cần đúng 6,496 lít O2 (đktc), thu được 4,24 gam Na2CO3; 5,376 lít CO2 (đktc) và 1,8 gam H2O.

Thành phần phần trăm khối lượng muối có khối lượng phân tử nhỏ hơn trong X là

A. 27,46%. B. 59,42%. C. 36,61%. D. 63,39%.

Câu 7: Đốt cháy hoàn toàn m gam một este đơn chức X cần vừa hết 10,08 lít oxi (đktc), sinh ra

8,96 lít CO2 (đktc). Mặt khác, m gam X phản ứng vừa hết với 100 ml dung dịch NaOH 1M. Số

đồng phân cấu tạo của X có dạng HCOOCxHy thỏa mãn các dữ kiện của bài là:

A. 3 B. 4 C. 7 D. 8

Trích đề thi thử THPT Đồng Lộc – Hà Tĩnh –lần 1 – 2015


dịch MOH 28% (M là kim loại kiềm). Cô cạn hỗn hợp sau phản ứng thu được 24,72 gam chất

lỏng X và 10,08 gam chất rắn khan Y. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được sản phẩm gồm CO2,

H2O và 8,97 gam muối cacbonat khan. Mặt khác, cho X tác dụng với Na dư, thu được 12,768 lít

khí H2 (đktc). Phần trăm khối lượng muối trong Y có giá trị gần nhất với

A. 67,5. B. 85,0. C. 80,0. D. 97,5.

Câu 9: Ancol X (MX = 76) tác dụng với axit cacboxylic Y thu được hợp chất Z mạch hở (X và Y

đều chỉ có một loại nhóm chức). Đốt cháy hoàn toàn 17,2 gam Z cần vừa đủ 14,56 lít khí O2

(đktc), thu được CO2 và H2O theo tỉ lệ số mol tương ứng là 7 : 4. Mặt khác, 17,2 gam Z lại phản

ứng vừa đủ với 8 gam NaOH trong dung dịch. Biết Z có công thức phân tử trùng với công thức

đơn giản nhất. Số công thức cấu tạo của Z thỏa mãn là

A. 1. B. 3. C. 2. D. 4.

Trích đề thi minh họa kì thi THPT Quốc Gia−2015

XÀ PHÒNG HÓA HỖN HỢP ESTE ĐƠN CHỨC

Câu 10: Hỗn hợp Z gồm hai este X và Y tạo bởi cùng một ancol và hai axit cacboxylic kế tiếp

nhau trong dãy đồng đẳng (MX < MY). Đốt cháy hoàn toàn m gam Z cần dùng 6,16 lít khí O2

(đktc), thu được 5,6 lít khí CO2 (đktc) và 4,5 gam H2O. Công thức este X và giá trị của m tương

ứng là


24


A. (HCOO)2C2H4 và 6,6. B. HCOOCH3 và 6,7.

C. CH3COOCH3 và 6,7. D. HCOOC2H5 và 9,5.

Câu 11: Hỗn hợp M gồm hai este đơn chức. Cho m gam M tác dụng với lượng dư dung dịch

NaOH đun nóng, thu được 17 gam một muối và 12,4 gam hỗn hợp N gồm hai anđehit thuộc

cùng dãy đồng đẳng. Tỉ khối hơi của N so với H2 là 24,8. Cho m gam M phản ứng với lượng dư

dung dịch AgNO3 trong NH3 đun nóng, thu được tối đa a gam Ag. Biết các phản ứng đều xảy ra

hoàn toàn. Giá trị của m và a lần lượt là

A. 25,15 và 108. B. 25,15 và 54. C. 19,40 và 108. D. 19,40 và 54.

Trích đề thi thử chuyên Đại học Vinh – lần 1 – 2014

Câu 12: Hỗn hợp X gồm hai este đơn chức, mạch hở, là đồng phân cấu tạo của nhau. Cho m gam X

phản ứng vừa đủ với dung dịch NaOH, thu được dung dịch Y (chỉ chứa 2 muối) và (m – 14,7) gam

hỗn hợp hơi gồm 2 anđehit no, đồng đẳng kế tiếp, có tỉ khối so với H2 bằng 24,625. Cô cạn dung

dịch Y thu được (m – 3,7) gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của hai este là:

A. HCOO-CH=CH-CH3 và CH3COOCH=CH2

B. HCOO-C(CH3)=CH2 và HCOO-CH=CH-CH3

C. CH3COO-CH=CH-CH3 và CH3COO-C(CH3)=CH2

D. C2H5COOCH=CH2 và CH3COO-CH=CH-CH3

Câu 13: Hỗn hợp A gồm X, Y (MX < MY) là 2 este đơn chức có chung gốc axit. Đun nóng m gam

A với 400 ml dung dịch KOH 1M dư thu được dung dịch B và (m – 12,6) gam hỗn hợp hơi gồm

2 anđehit no, đơn chức đồng đẳng kế tiếp có tỉ khối hơi so với H2 là 26,2. Cô cạn dung dịch B thu

được (m + 6,68) gam chất rắn khan. Phần trăm khối lượng của X trong A là:

A. 54,66% B. 45,55% C. 36,44% D. 30,37%

Câu 14: Cho 0,3 mol hỗn hợp X gồm 2 este đơn chức tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch

NaOH 2M đun nóng, thu được hợp chất hữu cơ no mạch hở Y có phản ứng tráng bạc và 37,6

gam hỗn hợp muối hữu cơ. Đốt cháy hoàn toàn Y rồi cho sản phẩm hấp thụ hết vào bình chứa

dung dịch nước vôi trong (Ca(OH)2) dư, thấy khối lượng bình tăng 24,8 gam. Khối lượng của X

là

A. 30,8 gam. B. 33.6 gam. C. 32,2 gam. D. 35,0 gam.

Trích đề thi thử THPT Can Lộc – Hà Tĩnh − 2015

Câu 15: Đốt cháy hoàn toàn x gam hỗn hợp E chứa 2 este đều đơn chức, mạch hở thu được 0,63

mol CO2. Mặt khác đun nóng x gam E với dung dịch NaOH vừa đủ thu được hỗn hợp F chứa 2

ancol đồng đẳng kế tiếp và x gam hỗn hợp 2 muối, trong đó có a gam muối X và b gam muối Y

(MX < MY). Đun nóng F với H2SO4 đặc ở 1400C thu được 4,32 gam hỗn hợp 3 ete. Biết rằng hiệu

suất ete hóa của 2 ancol có khối lượng phân tử tăng dần lần lượt là 80% và 60%. Tỉ lệ a : b gần

nhất với?

A. 1,2 B. 0,9 C. 1,1 D. 0,8

Câu 16: Hỗn hợp A gồm 2 este đơn chức X, Y. Cho 0,05 mol A tác dụng vừa đủ với dung dịch

NaOH thu được hỗn hợp sản phẩm hữu cơ B. Đốt cháy hết toàn bộ B thu được 2,688 lít CO2; 3,18

gam Na2CO3. Khi làm bay hơi B thu được m gam chất rắn. Giá trị của m là

A. 4,56. B. 3,40. C. 5,84. D. 5,62.

Câu 17: Cho 11 gam hỗn hợp X gồm hai este đơn chức, mạch hở A và B tác dụng hết với 200

gam dung dịch KOH 5,6% đun nóng, thoát ra hỗn hợp ancol Y đồng đẳng kết tiếp, cô cạn dung

dịch thì thu được m gam chất rắn khan. Cho Y đi qua bình Na dư thì khối lượng bình tăng 5,35


25


gam và có 1,68 lít khí thoát ra ở đktc. Mặt khác, 16,5 gam X làm mất màu tối đa a gam brom.

Giá trị (m + a) là

A. 40,7. B. 52,7. C. 32,7. D. 28,7.

Trích đề thi thử THPT Tĩnh Gia 2 – Thanh Hóa – lần 2 – 2015

Câu 18: Thủy phân hết m gam hỗn hợp X gồm một số este được tạo bởi axit đơn chức và ancol

đơn chức bằng một lượng dung dịch NaOH vừa đủ rồi cô cạn thu được a gam muối và b gam hỗn

hợp ancol. Đốt cháy a gam hỗn hợp muối thu được hỗn hợp khí Y và 7,42 gam Na2CO3. Cho

toàn bộ hỗn hợp khí Y sinh ra qua bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư thu được 23 gam kết tủa

đồng thời thấy khối lượng bình tăng 13,18 gam so với ban đầu. Đun b gam hỗn hợp ancol sinh ra

với H2SO4 đặc ở 1400C thu được 4,34 gam hỗn hợp các ete. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá

trị m gần giá trị nào nhất sau đây ?

A. 10. B. 11. C. 13. D. 12.

Câu 19: X là este no, đơn chức; Y là este đơn chức; không no chứa một liên kết đôi C=C (X, Y

đều mạch hở). Đốt cháy hoàn toàn 14,4 gam hỗn hợp E chứa X, Y cần dùng 14,336 lít O2 (đktc)

thu được 9,36 gam nước. Mặt khác, thủy phân hoàn toàn E trong môi trường axit thu được hỗn

hợp chứa 2 axit cacboxylic A, B (MA < MB) và ancol Z duy nhất. Cho các nhận định sau:

(1) X, A đều cho được phản ứng tráng gương.

(2) X, Y, A, B đều làm mất màu dung dịch Br2 trong môi trường CCl4.

(3) Y có mạch cacbon phân nhánh, từ Y điều chế thủy tinh hữu cơ bằng phản ứng trùng hợp.

(4) Đun Z với H2SO4 đặc ở 170oC thu được anken tương ứng.

(5) Nhiệt độ sôi tăng dần theo thứ tự X < Y < Z < A < B.

(6) Tính axit giảm dần theo thứ tự A > B > Z.

Số nhận định đúng là:

A. 3. B. 4. C. 5 D. 6.

Câu 20: Hỗn hợp X gồm 3 este đơn chức, tạo thành từ cùng một ancol Y với 3 axit cacboxylic

(phân tử chỉ có nhóm –COOH); trong đó, có hai axit no là đồng đẳng kế tiếp nhau và một axit

không no (có đồng phân hình học, chứa một liên kết đôi C=C trong phân tử). Thủy phân

hoàn toàn 5,88 gam X bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp muối và m gam ancol Y. Cho

m gam Y vào bình đựng Na dư, sau phản ứng thu được 896 ml khí (đktc) và khối lượng bình

tăng 2,48 gam. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn 5,88 gam X thì thu được CO2 và 3,96 gam

H2O. Phần trăm khối lượng của este không no trong X là

A. 29,25% B. 40,82% C. 34,01% D. 38,76%

Trích đề thi thử THPT Hàn Thuyên – Bắc Ninh− lần 1 – 2016

Câu 21: Hỗn hợp X gồm 2 este đơn chức có thành phần phân tử hơn kém nhau 1 nguyên tử

cacbon và có tỉ khối hơi hỗn hợp so với metan = 5,125. Đun nóng X với lượng dư dung dịch

kiềm MOH được hỗn hợp rắn Y và 1,92 gam một ancol. Nung Y ở nhiệt độ cao cho tới phản ứng

kết thúc được hỗn hợp rắn Z và hỗn hợp khí P. Cho Z phản ứng với HCl dư được 1,344 lít khí

(đktc ). Tỉ khối hơi của hỗn hợp P so với O2 là:

A. 1,25 B. 1,05 C. 0,85 D. 0,75

Trích đề thi thử THPT Đào Duy Từ − lần 5 – 2015

Câu 22: Hỗn hợp X gồm ba este đơn chức, tạo thành từ một ancol Y với ba axit hữu cơ trong đó

có hai axit no là đồng đẳng kế tiếp nhau và một axit không no chứa một liên kết đôi (mạch phân

nhánh). Xà phòng hóa m gam hỗn hợp X bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp muối và p


26


gam ancol Y. Cho p gam ancol Y vào bình đựng Na dư, sau phản ứng có 2,24 lít khí (đktc) thoát ra

và khối lượng bình đựng Na tăng 6,2 gam. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn m gam X thu được 13,44 lít

CO2 (đktc) và 9,9 gam H2O. Phần trăm khối lượng của este có khối lượng mol nhỏ nhất trong hỗn

hợp X gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 20,5. B. 50,5. C. 41,5. D. 38,5.

Trích đề thi thử THPT Trí Đức – 2015

Câu 23: Xà phòng hóa hoàn toàn m gam hỗn hợp E gồm hai este đơn chức, mạch hở X, Y (MX <

MY) trong 700 ml dung dịch KOH 1M được dung dịch Z và hỗn hợp T gồm 2 ancol đồng đẳng

liên tiếp. Đun toàn bộ T với H2SO4 đặc ở 1400C (hiệu suất ete hóa của các ancol đều là 60%) thu

được 8,04 gam các ete. Cô cạn dung dịch Z được 54,4 gam rắn khan F. Nung F với CaO, NaOH

dư đến hoàn toàn được 0,4 mol hỗn hợp khí. Phần trăm khối lượng của X trong E gần nhất với

giá trị nào sau đây?

A. 67%. B. 49%. C. 50%. D. 69%.

Câu 24: Đun nóng hỗn hợp X chứa 2 este đều đơn chức, mạch hở với 400 ml dung dịch NaOH

1M, thu được dung dịch Y chỉ chứa 2 muối và hỗn hợp Z chứa 2 ancol thuộc cùng dãy đồng

đẳng kế tiếp. Lấy toàn bộ Z đun nóng với H2SO4 đặc ở 1400C thu được 12,78 gam hỗn hợp gồm

3 ete (biết hiệu suất ete hóa của 2 ancol đều bằng 75%). Cô cạn Y sau đó nung với vôi tôi xút thu

được hỗn hợp khí có tỉ khối so với H2 bằng 6,6. Phần trăm khối lượng của este có khối lượng

phân tử nhỏ là

A. 46,2%. B. 51,1%. C. 56,4%. D. 48,9%.

XÀ PHÒNG HÓA ESTE 2 CHỨC

Câu 25: Chất X có công thức phân tử C6H8O4. Cho 1 mol X phản ứng hết với dung dịch NaOH,

thu được chất Y và 2 mol chất Z. Đun Z với dung dịch H2SO4 đặc, thu được đimetyl ete. Chất Y

phản ứng với dung dịch H2SO4 loãng (dư), thu được chất T. Cho T phản ứng với HBr, thu được

hai sản phẩm là đồng phân cấu tạo của nhau. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Chất T không có đồng phân hình học.

B. Chất X phản ứng với H2 (Ni, t0) theo tỉ lệ mol 1 : 3.

C. Chất Y có công thức phân tử C4H4O4Na2.

D. Chất Z làm mất màu nước brom.

Trích đề thi Đại học khối B – 2014

Câu 26: Cho 0,015 mol một este X của axit hữu cơ phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch

NaOH 0,3M, sản phẩm tạo thành chỉ gồm một ancol Y và một muối Z với số mol bằng nhau.

Mặt khác, khi xà phòng hoá hoàn toàn 3,44 gam este đó bằng một lượng vừa đủ là 100 ml dung

dịch KOH 0,4 M, sau khi phản ứng kết thúc đem cô cạn dung dịch được 4,44 gam muối khan.

Công thức của este X là:

A. C2H4(COO)2C4H8 B. C4H8(COO)2C2H4

C. C2H4(COOC4H9)2 D. C4H8(COO C2H5)2

Trích đề thi thử THPT Yên Mỹ – lần 1 – 2015

Câu 27: Hỗn hợp E chứa hai este đều hai chức, mạch hở và không chứa nhóm chức khác. Đốt

cháy 15,44 gam E cần dùng 0,86 mol O2, thu được 8,64 gam nước. Mặt khác, đun nóng 15,44

gam E với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được hỗn hợp F chứa hai ancol đều no có tỉ khối so với


27


He bằng 172/13 và hỗn hợp chứa hai muối. Dẫn toàn bộ F qua bình đựng Na dư, thấy khối lượng

bình tăng 6,72 gam. Phần trăm khối lượng của este có khối lượng phân tử nhỏ hơn trong hỗn hợp

E là:

A. 35,6% B. 60,9% C. 59,6% D. 60,2%

Câu 28: Thủy phân hoàn toàn hỗn hợp X gồm hai este hai chức, mạch hở có cùng công thức

phân tử là C4H6O4 cần vừa đủ 100 ml dung dịch NaOH 1M, rồi cô cạn thu được 6,76 gam hỗn

hợp muối và a gam hỗn hợp ancol. Oxi hóa toàn bộ lượng ancol sinh ra bằng CuO rồi cho toàn

bộ sản phẩm tạo thành tác dụng với một lượng dư dung dịch AgNO3/NH3 thu được m gam kết

tủa. Các phản ứng xảy ra hoàn hoàn. Giá trị của m là:

A. 34,56. B. 43,20. C. 51,84. D. 30,24.

Câu 29: Cho 0,01 mol một este X của axit hữu cơ phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch NaOH

0,2M, sản phẩm tạo thành gồm một ancol Y và một muối Z với số mol bằng nhau. Mặt khác, khi

xà phòng hoá hoàn toàn 1,29 gam este đó bằng một lượng vừa đủ là 60 ml dung dịch KOH

0,25M, sau khi phản ứng kết thúc đem cô cạn dung dịch được 1,665 gam muối khan. Công thức

của este X là

A. C4H8(COOC2H5)2 B. C2H4(COO)2C4H8.

C. C2H4(COOC4H9)2. D. C4H8(COO)2C2H4.

Câu 30: Một hợp chất hữu cơ X có công thức phân tử C10H8O4 trong phân tử chỉ chứa 1 loại

nhóm chức. 1 mol X phản ứng vừa đủ với 3 mol NaOH tạo thành dung dịch Y gồm 2 muối

(trong đó có 1 muối có M < 100), 1 anđehit no (thuộc dãy đồng đẳng của metanal) và nước. Cho

dung dịch Y phản ứng với lượng dư AgNO3/NH3 thì khối lượng kết tủa thu được là:

A. 162 gam. B. 432 gam. C. 162 gam. D. 108 gam.

Trích đề thi thử Sở giáo dục và đào tạo Tỉnh Thanh Hóa –lần 1 −2015

Câu 31: Thủy phân 12,64 gam hỗn hợp X gồm hai este A và B đều hai chức (MA<MB) cần vừa

đúng 200 ml dung dịch NaOH 1M rồi cô cạn thu được muối của một axit hữu cơ D và hỗn hợp X

gồm hai ancol no, đơn chức đồng đẳng kế tiếp. Cho toàn bộ lượng ancol này tác dụng với 6,9

gam Na thu được 13,94 gam chất rắn. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Chọn kết luận đúng trong

các kết luận sau:

A. Tỉ lệ mol giữa A và B trong hỗn hợp X là 1 : 3.

B. Tỉ lệ mol giữa A và B trong hỗn hợp X là 3 : 1.

C. D có thành phần phần trăm khối lượng C là 26,67%.

D. D có thành phần phần trăm khối lượng C là 26,08%.

XÀ PHÒNG HÓA ESTE 3 CHỨC

Câu 32: Trieste A mạch hở, tạo bởi glixerol và 3 axit cacboxylic đơn chức X,Y,Z. Đốt cháy

hoàn toàn a mol A thu được b mol CO2 và d mol H2O. Biết b = d + 5a và a mol A phản ứng vừa

đủ với 72 gam Br2(trong dung dịch), thu được 110,1 gam sản phẩm hữu cơ. Cho a mol A phản

ứng với dung dịch KOH vừa đủ, thu được x gam muối. Giá trị của x là:

A. 48,5 B. 49,5 C. 47,5 D. 50,5



28


Câu 33: Thủy phân hoàn toàn 0,1 mol este X cần 200 ml dd NaOH 1,5M. Cô cạn dung dịch sau

phản ứng thu được glixerol và 24,6 gam muối khan của axit hữu cơ mạch thẳng. Hãy cho biết X

có bao nhiêu công thức cấu tạo ?

A. 1. B. 4. C. 7. D. 6.

Trích đề thi thử chuyên Vĩnh Phúc − 2015

Câu 34: E là một chất béo được tạo bởi hai axit béo X, Y (có cùng số C, trong phân tử có không

quá ba liên kết pi, MX < MY, số mol Y nhỏ hơn số mol X) và glixerol. Xà phòng hóa hoàn toàn

7,98 gam E bằng KOH vừa đủ thu được 8,74 gam hỗn hợp hai muối. Mặt khác, nếu đem đốt

cháy hoàn toàn 7,98 gam E thu được 0,51 mol khí CO2 và 0,45 mol nước. Khối lượng mol phân

tử của X gần nhất với?

A. 281. B. 250. C. 282. D. 253.

Trích đề thi thử THPT Yên Mỹ - lần 1 – 2015

Câu 35: Hợp chất X (mạch hở) chứa C, H, O. Lấy 0,1 mol X tác dụng vừa đủ với 200 ml dung

dịch NaOH 1M chỉ thu được 19,6 gam chất hữu cơ Y và 6,2 gam ancol Z. Đem Y tác dụng với

dung dịch HCl loãng dư thu được hợp chất hữu cơ Y1. Khi Y1 tác dụng với Na thì số mol H2

thoát ra bằng số mol Y1 tham gia phản ứng. Kết luận không đúng về X là

A. X có 2 chức este

B. Trong X có hai nhóm OH

C. X có công thức phân tử là C6H10O5

D. X có khả năng tham gia phản ứng tráng bạc

Câu 36: Đun nóng m gam chất hữu cơ X (chứa C, H, O và có mạch cacbon không phân nhánh)

với 100 ml dung dịch NaOH 2M đến phản ứng hoàn toàn. Để trung hòa lượng NaOH dư cần 40

ml dung dịch HCl 1M. Cô cạn dung dịch sau khi trung hòa thu được 7,36 gam hỗn hợp hai ancol

đơn chức Y, Z và 15,14 gam hỗn hợp hai muối khan, trong đó có một muối của axit cacboxylic

T. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Phân tử X chứa 14 nguyên tử hiđro.

B. Số nguyên tử cacbon trong T bằng một nửa số nguyên tử cacbon trong X.

C. Phân tử T chứa 3 liên kết đôi C=C.

D. Y và Z là hai chất đồng đẳng kế tiếp nhau.


Câu 37: X là trieste của glixerol và axit đơn chức, mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol X thu

được số mol CO2 nhiều hơn số mol nước là 0,4 mol. Mặt khác, hiđro hóa hoàn toàn a gam X cần

6,72 lít H2 (đktc) thì thu được 39 gam chất Y. Nếu đun a gam X với dung dịch chứa 0,7 mol

NaOH đến khi phản ứng hoàn toàn, cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được m gam chất rắn

khan. Giá trị của m là

A. 52,20. B. 52,60. C. 57,20. D. 42,60.

Trích đề thi thử chuyên Lý Tự Trọng − Cần Thơ − lần 3 – 2015

Câu 38: Este A tạo bởi 2 axit cacboxylic X, Y (đều mạch hở, đơn chức) và ancol Z. Xà phòng

hóa hoàn toàn a gam A bằng 140 ml dung dịch NaOH tM thì cần dùng 80 ml dung dịch HCl

0,25M để trung hòa vừa đủ lượng NaOH dư, thu được dung dịch B. Cô cạn B thu được b gam

hỗn hợp muối khan N. Nung N trong NaOH khan dư có thêm CaO thu được chất rắn R và hỗn

hợp khí T gồm 2 hiđrocacbon có tỉ khối với oxi là 0,625. Dẫn T lội qua nước brom thấy có 5,376

lít một khí thoát ra, cho toàn bộ R tác dụng với axit H2SO4 loãng dư thấy có 8,064 lít khí CO2


29


sinh ra. Đốt cháy hoàn toàn 2,76 gam Z cần dùng 2,352 lít oxi sinh ra H2O và CO2 có tỉ lệ khối

lượng 6 : 11. Biết các thể tích khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Giá trị a gần nhất với giá trị nào sau

đây?

A. 26. B. 27. C. 28. D. 29.

HỖN HỢP: ESTE, AXIT, ANCOL

Câu 39: Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ no, đơn chức tác dụng vừa đủ với 100 ml

dung dịch KOH 0,4M, thu được một muối và 336 ml hơi một ancol (ở đktc). Nếu đốt cháy hoàn

toàn lượng hỗn hợp X trên, sau đó hấp thụ hết sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch

Ca(OH)2 (dư) thì khối lượng bình tăng 6,82 gam. Công thức của hai hợp chất hữu cơ trong X là

A. CH3COOH và CH3COOC2H5. B. C2H5COOH và C2H5COOCH3.

C. HCOOH và HCOOC2H5. D. HCOOH và HCOOC3H7.

Câu 40: Cho hỗn hợp X gồm một este đơn chức và một ancol (bền), cả hai đều mạch hở và có

cùng số nguyên tử cacbon. Đốt cháy hoàn toàn m gam X, thu được 10,08 lít khí CO2 (đktc) và

7,2 gam H2O. Mặt khác, cho m gam X tác dụng với NaOH dư thu được 0,1 mol ancol. Giá trị

của m là

A. 9,4. B. 10,1. C. 9,5. D. 8,5.

Câu 41: Cho hỗn hợp X gồm 1 este no, đơn chức Y và 1 ancol đơn chức Z tác dụng vừa đủ với

200 ml dung dịch NaOH 1M, thu được 0,35 mol ancol Z. Cho Z tách nước ở điều kiện thích hợp

thu được chất hữu cơ T có tỉ khối hơi so với Z là 1,7. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn X cần dùng

44,24 lít O2 (đktc). Công thức phân tử của axit tạo Y là

A. C5H10O2. B. C4H8O2. C. C3H6O2. D. C2H4O2.

Câu 42: Hỗn hợp M gồm ancol X, axit cacboxylic Y (đều no, đơn chức, mạch hở) và este Z tạo

ra từ X và Y. Đốt cháy hoàn toàn m gam M cần dùng vừa đủ 0,18 mol O2, sinh ra 0,14 mol

CO2. Cho m gam M trên vào 500 ml dung dịch NaOH 0,1M đun nóng, sau khi kết thúc các

phản ứng thu được dung dịch N. Cô cạn dung dịch N còn lại 3,68 gam chất rắn khan. Công thức

của Y là

A. C2H5COOH. B. HCOOH. C. C3H7COOH. D. CH3COOH.

Câu 43: Hỗn hợp X gồm một axit cacboxylic Y và một este Z (Y, Z đều mạch hở không phân

nhánh). Đun nóng 0,275 mol X cần dùng 200 ml dung dịch NaOH 2M thu được hỗn hợp 2 muối

và hỗn hợp 2 ancol. Đun nóng toàn bộ hỗn hợp 2 ancol này với H2SO4 đặc ở 1400C thu được 7,5

gam hỗn hợp 3 ete. Lấy hỗn hợp 2 muối trên nung với vôi tôi xút chỉ thu được một khí duy nhất,

khí này làm mất màu vừa đủ dung dịch chứa 44 gam Br2 thu được sản phẩm chứa 85,106% brom

về khối lượng. Khối lượng của Z trong X là

A. 19,75 gam. B. 18,96 gam. C. 23,70 gam. D. 10,80 gam.

Trích đề thi thử Sở giáo dục Vĩnh Phúc – lần 1 – 2016

Câu 44: X, Y là hai axit cacboxylic đều hai chức, mạch hở thuộc cùng dãy đồng đẳng kế tiếp; Z

và T là hai este thuần chức hơn kém nhau 14 đvC, đồng thời Y và Z là đồng phân của nhau (MX<

MY < MT). Đốt cháy 17,28 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z, T cần dùng 10,752 lít O2 (đktc). Mặt

khác, đun nóng 17,28 gam E cần dùng 300 ml dung dịch NaOH 1M, thu được 4,2 gam hỗn hợp

gồm 3 ancol có cùng số mol. Số mol của X trong E là:

A.0,05 mol. B.0,04 mol. C.0,06 mol. D.0,03 mol


30


Câu 45: X là hỗn hợp gồm axit cacboxylic đơn chức A, ancol đơn chức B và este D tạo bởi A và

B. Cho 0,25 mol X tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 0,18 mol KOH đun nóng, sau đó cô cạn

được m gam ancol B và 19,8 gam muối khan. Oxi hoá hết m gam B thành anđehit, toàn bộ lượng

anđehit này tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3 được 64,8 gam Ag. Khối lượng

X đã dùng là:

A. 16,20 gam B. 20,16 gam C. 16,60 gam D. 16,32 gam

Trích đề thi thử Sở Giáo Dục – Thái Nguyên – 2015

Câu 46: Hỗn hợp X gồm một axit cacboxylic T (hai chức, mạch hở), hai ancol đơn chức cùng

dãy đồng đẳng và một este hai chức tạo bởi T và hai ancol đó. Đốt cháy hoàn toàn a gam X, thu

được 8,36 gam CO2, Mặt khác đun nóng a gam X với 100 ml dung dịch NaOH 1M, sau khi phản

ứng xảy ra hoàn toàn, thêm tiếp 20 ml dung dịch HCl 1M để trung hoà lượng NaOH dư, thu

được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được m gam muối khan và 0,05 mol hỗn hợp hai ancol có phân

tử khối trung bình nhỏ hơn 46. Giá trị của m là

A. 7,09. B. 5,92. C. 6,53. D. 5,36.

Trích đề thi THPT Quốc Gia – 2016

Câu 47: Cho hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ no, đơn chức, mạch hở (chứa C, H, O) tác dụng

vừa đủ với 20 ml dung dịch NaOH 2M thu được một muối và một ancol Y. Đun nóng Y với

H2SO4 đặc ở 1700C (H = 100%) thu được 0,015 mol anken Z. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X

trên rồi cho toàn bộ sản phẩm cháy qua bình đựng CaO dư thấy khối lượng bình tăng 7,75 gam.

Công thức phân tử của chất có phân tử khối lớn hơn trong hỗn hợp X là

A. C4H8O2. B. C5H10O2. C. C3H6O3. D. C4H10O2.

Trích đề thi thử chuyên Phan Bội Châu – Nghệ An – 2015

Câu 48: Hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ đơn chức mạch hở là đồng phân của nhau. Cho 0,3

mol hỗn hợp X vào 300 ml dung dịch NaOH 1M và KOH 2M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng

thu được chất rắn Y có khối lượng m gam và phần hơi chứa ancol Z. Oxi hóa hết lượng Z bằng

CuO dư, đun nóng rồi cho sản phẩm tác dụng với lượng dư AgNO3 trong NH3, thu được 77,76

gam Ag. Thêm CaO vào Y rồi nung ở nhiệt độ cao, đến phản ứng hoàn toàn thu được hỗn hợp

M gồm hai hiđrocacbon kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Tỉ khối của hỗn hợp M đối với H2 là

10,8. Giá trị của m là

A. 59,88. B. 61,24. C. 57,28. D. 56,46.

Trích đề thi thử THPT Hàn Thuyên – Bắc Ninh− lần 1 – 2016

Câu 49: Hỗn hợp X gồm một axit cacboxylic hai chức, no, mạch hở; hai ancol no, đơn chức, kế

tiếp nhau trong dãy đồng đẳng và một đieste tạo bởi axit và 2 ancol đó. Đốt cháy hoàn toàn 4,84

gam X thu được 7,26 gam CO2 và 2,7 gam H2O. Mặt khác, đun nóng 4,84 gam X trên với 80ml

dung dịch NaOH 1M, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thêm vừa đủ 10ml dung dịch HCl

1M để trung hòa lượng NaOH dư thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y thu được m gam

muối khan, đồng thời thu được 896ml hỗn hợp ancol (ở đktc) có tỉ khối hơi so với H2 là 19,5.

Giá trị của m là:

A. 4,595 B. 5,765 C. 5,180 D. 4,995

Trích đề thi thử Chuyên Khoa học Tự nhiên Hà Nội – lần 2 – 2016

Câu 50: Cho hỗn hợp A gồm một axit no, đơn chức X và một este E tạo bởi một axit no, đơn

chức Y và một ancol no đơn chức Z (X và Y là đồng đẳng kế tiếp của nhau). Cho m gam hỗn

hợp X tác dụng vừa đủ với dung dịch NaHCO3 thu được 1,92 gam muối. Nếu cho a gam hỗn hợp


31


A tác dụng với lượng vừa đủ NaOH rồi đun nóng thì thu được 4,38 gam hỗn hợp T gồm muối

của hai axit hữu cơ X, Y và 0,03 mol ancol Z, biết tỉ khối hơi của Z so với hiđro nhỏ hơn 25 và Z

không điều chế trực tiếp được từ chất vô cơ. Đốt cháy hai mu

ối trên bằng một lượng oxi vừa

đủ thu được một muối vô cơ, hơi nước và 2,128 lít CO2 (đktc). Các phản ứng coi

như xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là:

A.1,81. B.3,7. C.3,98. D.4,12.

Câu 51: X là hỗn hợp gồm ancol Y; axit cacboxylic Z (Y, Z đều đơn chức no, mạch hở) và este

M tạo bởi Y, Z. Chia một lượng X làm hai phần bằng nhau:

+ Đốt cháy hết phần 1 được 55,275 gam CO2 và 25,425 gam H2O.

+ Xà phòng hóa phần 2 bằng một lượng NaOH vừa đủ rồi cô cạn được ancol Y và muối khan N.

Đốt cháy hoàn toàn N được 15,9 gam Na2CO3 và 46,5 gam hỗn hợp CO2; H2O. Oxi hóa lượng

ancol Y thu được ở trên bằng lượng dư CuO; đun nóng được anđehit T. Cho T tác dụng với

lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3 được 153,9 gam bạc. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn.

Phần trăm khối lượng este M trong X gần nhất với

A. 33. B. 63. C. 59. D. 73.

Trích đề thi thử THPT Thị Xã Quảng Trị − lần 1 – 2015

4.2B. HƢỚNG DẪN GIẢI CÂU HỎI ĐIỂM 8, 9, 10 TỰ LUYỆN

Câu 1:

2 3

2 2

MOH M CO

BTNT.M v¯ t¨ng gi°m khèi lîng

MOH M CO

Ta cã: m 25,2 gam ; m 31,05 gam

31,05 25,2n 2n 2. 0,45 mol

60 2.17

2COOK (trong muèi) COO( trong axit) OH (trong ancol) H

25,2M 17 39 M l¯ K

0,45

4,2Ta cã: n n n 2n 2. 0,375 mol

22,4

Facebook cá nhân:


Fanpage:

https://www.facebook.com/trantrongtuyen.gv/

Groups học tập:

https://www.facebook.com/groups/trantrongtuyen/

Gmail: [email protected]

Điện thoại: 0974 892 901


https://www.facebook.com/trantrongtuyen.gv/

https://www.facebook.com/groups/trantrongtuyen/



32


Giới thiệu sách cùng tác giả: 1. Tuyển tập câu hỏi cốt lõi chinh phục kì thi THPT Quốc Gia môn Hóa, NXB

Đại học Quốc Gia Hà Nội – Giá bán 60K (đã giảm 15% giá bìa)

2. Chinh phục điểm 8, 9, 10 Hóa học Quyển 1: Vô cơ, NXB Đại học Quốc Gia

Hà Nội – Giá bán 100K (đã giảm 20% giá bìa)

3. Chinh phục điểm 8, 9, 10 Hóa học Quyển 2: Hữu cơ, NXB Đại học Quốc Gia

Hà Nội – Dự kiến phát hành: 29/03/2017 (Giá bán: giảm 20% giá bìa)

4. Chinh phục đề thi trắc nghiệm THPT Quốc Gia Hóa học, NXB Thanh Hóa –

Dự kiến phát hành: 15/03/2017 (Giá bán: giảm 20% giá bìa)

Cách đặt mua sách từ tác giả: Inbox (nhắn tin) cho tác giả: Họ và tên/ số điện thoại/ địa chỉ ngƣời nhận (Thôn,

Xã, Huyện, Tỉnh) / Tên sách/ Số lƣợng quyển

+ Qua facebook: https://www.facebook.com/thay.trantrongtuyen

+ Hoặc qua gmail: [email protected]

+ Hoặc qua số điện thoại: 0974 892 901

Cƣớc phí bƣu điện (ship): 1 quyển (ship 30k); 2 quyển (ship 35k);

3 quyển (ship 40k); 4, 5 quyển (ship 45k)……

(Trả tiền cho nhân viên bƣu điện khi nhận đƣợc sách)

Quà tặng khi mua sách từ tác giả: Mua 1 quyển tặng: file “Phân dạng câu hỏi Vô

cơ trong đề thi Đại học từ 2007-2014 (2 file Đề

và Đáp án” khi mua cuốn

Mua 2 quyển tặng: file “Phân dạng câu hỏi

Hữu cơ trong đề thi Đại học từ 2007-2014 (2 file

Đề và Đáp án” khi mua cuốn

Mua 3 quyển trở lên tặng: 1. File “686 câu

hỏi lí thuyết cốt lõi (trong 15 chuyên đề) + Giải

chi tiết 4 đề thi của Bộ GD từ 2013 – 2015 (2file

đề và Đáp án”

2. File Thống kê đề thi đại học từ 2007 – 2014

(Sau khi nhận được sách, bạn đọc vui lòng nhắn

tin lại cho tác giả để nhận file quà tặng kèm)



Government & Nonprofit

Chinh phục điểm 8 9 10 hóa học quyển 2 hữu cơ th s. trần trọng tuyền