Νευρική ανορεξία στην

εφηβεία

Ορισμένες σκέψεις από την κλινική εμπειρία της νοσηλευτικής ομάδας της

ΜΕΝΕ της Ψυχιατρικής Παίδων- Εφήβων του Σισμανόγλειου - Αμ. Φλέμινγκ

ΓΝΑ

ΜΠΛΕΤΣΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Νοσηλευτής - Ψυχολόγος

Η Χ ετών 16 εισήχθη στη ΜΕΝ ως μεταφορά από την Παθολογική Κλινική. Είχε

προηγηθεί 4 μηνη νοσηλεία σε άλλο νοσοκομείο με ενδονοσοκομειακή απώλεια βάρους

5 κιλών

ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

ΒΜΙ=12● Πλήθος οργανικών προβλημάτων (υπόταση- βραδυκαρδία-

χαμηλό κάλιο)

● Υποθρεψία

● Σίτιση μέσω levin

● Απομονωμένη (απέναντι στους άλλους και απέναντι στα

συναισθήματα της)

Εικόνα

Τυπικό προς τις περιγραφές:● Τελειοθηρία

● Άγχος (ανάγκη ελέγχου)

● ΙΔΨ συμπεριφορές

● Καταθλιπτικό συναίσθημα

● Γνωστική ακαμψία (rigidity)

Τα περισσότερα ως αποτέλεσμα της απίσχανσης ...

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ

Προβλήματα

Πρώτο περιστατικό ΝΑ

Βαριά εικόνα (κίνδυνος συνδρόμου επανασίτισης)

Δεν υπήρχε εμπειρία στις διατροφικές διαταραχές (πλην ελαχίστων

εξαιρέσεων)

Δεν υπήρχε εξειδικευμένη γνώση του αντικειμένου

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Δομή και ευελιξία. Προσαρμογή του προγράμματος στις ανάγκες και τις επιθυμίες του

παιδιού

Ο έλεγχος του φαγητού στην νοσηλευτική ομάδα (σε πρώτη φάση με σταδιακή εμπλοκή

του παιδιού)

Κανονικοποίηση (normalization) της συμπεριφοράς (κάνουμε ότι και με τους άλλους

εφήβους)

Κινητοποίηση - Κοινωνικοποίηση - Συμμετοχή στις δραστηριότητες της κλινικής

Ενθάρρυνση - επισήμανση και των πιο μικρών αλλαγών

Φροντίδα του σώματος (αγκαλιές - χτένισμα των μαλλιών - βάψιμο -περιποίηση)

Κεντρικό μήνυμα

“Το φαγητό είναι το φάρμακο σου…”

Αλλά ποιος ταΐζει τα παιδιά;

Θεωρία του δεσμού (Bolby)

Ο όρος « Δεσμός » χρησιμοποιείται για να αποδώσει στην ελληνική γλώσσα τον αγγλικό

όρο « attachment », ο οποίος καθιερώθηκε στην εξελικτική ψυχολογία από τον Άγγλο

ψυχίατρο John Bowlby (1958), για να περιγράψει το δυνατό συναισθηματικό δεσμό που

αναπτύσσεται μεταξύ του βρέφους και της μητέρας του ή και άλλων ατόμων κατά την

διάρκεια των 2 πρώτων ετών της ζωής του (Ainsworth, 1978).

Το είδος της φροντίδας και των συναισθηματικών ανταλλαγών που αναπτύσσονται στα

πλαίσια αυτής της αλληλεπίδρασης καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα και τη

λειτουργικότητα του δεσμού.

Ο δεσμός της μητέρας (και των σημαντικών άλλων) με το παιδί δημιουργεί την

ασφαλή βάση πάνω στην οποία το παιδί και αργότερα ο ενήλικας θα μπορεί να

"επιστρέψει" για να αισθανθεί ασφάλεια και σιγουριά απέναντι στις αποστερήσεις και

τις ματαιώσεις του περιβάλλοντος

Όταν ο δεσμός αυτός δεν δημιουργήθηκε ποτέ η καταστράφηκε λόγω παιδικών

τραυμάτων τότε το άτομο δεν βρίσκει εύκολα σημείο αναφοράς και μένει με την

μόνιμη αίσθηση συναισθηματικού κενού.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Επανορθωτική εμπειρία

Επαρκώς καλή μητέρα -holding (Winnicott)

Εμπερίεξη (containment)-Bion

Η επαρκώς καλή μητέρα

Winnicott D.

Κράτημα (holding). Η μητρική αγκαλιά που προσφέρει την βιολογική ασφάλεια στην

πτώση

Καθρέφτισμα (mirroring). Το καθρέφτισμα αυτού που είναι (true self). H αποδοχή,

δίχως διάθεση κριτικής

Η Νοσηλευτική ομάδα ως εμπεριέκτης

Ο Cilliers (2005) ορίζει την εμπερίεξη (conteinment) ως την τοποθέτηση ενός ορίου

γύρω από μια εμπειρία ή συναίσθημα

Η εμπειρία ή το συναίσθημα θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο διαχείρισης ή άρνησης,

θα μπορούσε να διατηρηθεί ή να μετακυλιστεί, να βιωθεί ή να αποφευχθεί, έτσι ώστε τα

αποτελέσματα της/του θα μπορούσαν να μετριαστούν ή να ενισχυθούν

O Bion (1970) περιγράφει τη σχέση μεταξύ του περιεχομένου και του δοχείου,

υποδεικνύοντας ότι το δοχείο θα μπορούσε να δράσει είτε ως ένα φίλτρο ή σφουγγάρι,

για τη διαχείριση δύσκολων συναισθημάτων, ή θα μπορούσε να γίνει ένα άκαμπτο

πλαίσιο που εμποδίζει ή περιορίζει - καθιστώντας έτσι το περιεχόμενο κάτι που μπορεί

να βιωθεί ως απειλή ή ως σωτηρία

Μήνυμα

“Είμαι εδώ για σένα, και μπορώ να σε αποδεχτώ

όπως είσαι, χωρίς να σε κρίνω… είμαι διαθέσιμος,

και σε θέση να αντέξω τον πόνο σου…”

Θεραπευτικό δίλημμα

“Να σε αποδεχθώ όπως είσαι, σημαίνει να αποδεχθώ και την νευρική ανορεξία;”

Ψυχολογικές τεχνικές

Εξωτερίκευση του προβλήματος (White, 1989) η οποία αφορά τόσο το παιδί, όσο και

τα μέλη της νοσηλευτικής ομάδας

“Τα προβλήματα είναι τα προβλήματα και τα παιδιά είναι τα παιδιά…”

Η ΝΑ ως νόσος πειρατής που καταλαμβάνει με ρεσάλτο το άτομο και ελέγχει όλες τις

διαστάσεις των σκέψεων, συναισθημάτων, συμπεριφορών και σχέσεων.

Ο αντίπαλός μας δεν είναι το παιδί, αλλά η νευρική ανορεξία

Αντίπαλος σου είναι η Ανορεξική φωνή, είμαστε σύμμαχοι στον κοινό αγώνα...

Η δύναμη της αφήγησης

Οι ιστορίες που αφηγούνται οι άνθρωποι δεν είναι απλές περιγραφές, αλλά δοµούνται,

πλάθονται από τους ίδιους (Bruner)

O τρόπος που περιγράφουμε τον εαυτό μας είναι εντέλει και ο τρόπος που τον βιώνουμε

(γινόμαστε η αφήγησή μας)

Υπάρχουν διαφορετικές ιστορίες (φωνές μέσα μας) που θα μπορούσαν να είχαν

ειπωθεί..άλλα μια είναι η κυρίαρχη, η ιστορία της ΝΑ

Σκοπός είναι η ανάδειξη της πολυφωνίας, της διαφοράς που κάνει τη διαφορά (Bateson)

- Τι ήταν αυτό που σε βοήθησε περισσότερο κατά τη

διάρκεια της θεραπείας σου;

-Το ότι με ακούσατε….