Upload
thira-woratanarat
View
80
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
¡ÑºÇÔ¶ÕªÕÇÔµ
อ.นพ. เทพรตน� กาญจนเทพศกด
¡ÑºÇÔ¶ÕªÕÇÔµ
¡ÑºÇÔ¶ÕªÕÇÔµ
อ.นพ. เทพรตน� กาญจนเทพศกด
¡ÑºÇÔ¶ÕªÕÇÔµ
วถชวตกบโรคทางมอ | 1
วถชวตกบโรคกระดกและขอทางมอ
อ.นพ. เทพรตน กาญจนเทพศกด
2 | วถชวตกบโรคทางมอ
วถชวตกบโรคกระดกและขอทางมอ
อ.นพ. เทพรตน กาญจนเทพศกด
ทมาและความส าคญของปญหา
ปจจบนไดพบผ ปวยโรคกระดกและขอทางมอทมความสมพนธกบวถชวตจ านวน
มากขน เชน โรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ (Carpal tunnel syndrome) โรค
ปลอกหมเสนเอนทขอมออกเสบ (de Quervian disease) โรคนวลอค (Trigger finger)
เปนตน แตกลบพบวายงมชองวางของแพทยกบผ ปวย เนองจากแพทยจ านวนไมนอยยง
ขาดทกษะในการสอสารความรทตนมไปสสาธารณชน ในรปแบบทเขาใจงาย นาสนใจ
และเปนไปไดในทางปฏบต นอกจากนยงมชองวางขององคความรทางการแพทยทศกษา
ความสมพนธระหวางปจจยทางวถชวตกบโรคทางมอทพบบอย ทแสดงออกมาในรปแบบ
ของอาการ และอาการแสดงตางๆ โดยสวนใหญแลวแพทยมกจะท าการศกษาวจยเจาะลก
เกยวกบตวโรค โดยมไดน ามาประกอบเชอมโยงกบวถชวตประจ าวนของมนษย จงท าใหม
ความยากล าบากทจะพฒนากระบวนการดแลรกษาผ ปวยใหมความครบถวนและตอเนอง
ตงแตการสงเสรมสขภาพ การปองกน การรกษา และการฟนฟ
ในการน ผ วจยเลงเหนถงความส าคญของประเดนดงกลาว และสนใจทจะ
ด าเนนการวจยและพฒนาองคความรเกยวกบวถชวตของประชากร กบโรคกระดกและขอ
บรเวณมอภายใตแนวคดการสรางเสรมสขภาพแบบองวถชวต ทมงเนนวถชวตของ
ประชากรใน 7 มต ซงจะครอบคลมวถชวตประจ าวนของประชากรไดทงหมด ไดแก
1. การอปโภค/บรโภค
2. การอยอาศย
3. การนอนหลบพกผอน
วถชวตกบโรคทางมอ | 3
4. การมสมพนธกบคนรกหรอคนใกลชด
5. การสอสาร
6. การท างาน
7. การเรยนร
ขอบเขตการทบทวนวรรณกรรม
ศกษาทบทวนวรรณกรรม เพอวเคราะห สงเคราะหปจจยทางวถชวตกบโรค
กระดกและขอทางมอทพบบอย โดยมงเนนวถชวตของประชากรใน 7 มตดงทกลาวขางตน
โดยครอบคลมหวขอตางๆ ดงน
องคความรในตางประเทศ และประเทศไทยเกยวกบวถชวตของประชากรทง 7 มต
ทไดรบการศกษาวจยแลววามความสมพนธในแงของ ปจจยเสยงทเปนสาเหต
ของโรคนนๆ หรอโรคนนๆ มผลกระทบตอวถชวตในแตละมตอยางไรบาง
การทบทวนวรรณกรรมนจะท าการศกษาในโรคทพบบอย คอ โรคพงผดกดทบ
เสนประสาทมเดยนทขอมอ (Carpal tunnel syndrome) และโรคนวลอค
(Trigger finger)
วเคราะห และสงเคราะหขอมลทได เพอน าไปสการปองกน หรอลดทอนปจจย
เสยงตางๆ
4 | วถชวตกบโรคทางมอ
วถชวตกบโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ
อ.นพ. เทพรตน กาญจนเทพศกด
วถชวตกบโรคทางมอ | 5
วถชวตกบโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ
อ.นพ. เทพรตน กาญจนเทพศกด
โรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ (Carpal tunnel syndrome)
โรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยน (Median nerve) บรเวณขอมอ หรอ Carpal
tunnel syndrome (CTS) พบไดบอยทสดในกลมโรคเสนประสาทถกกดทบ เสนประสาท
มเดยนจะลอดผานชองบรเวณขอมอเพอไปเลยงกลามเนอในมอ และรบความรสกทปลาย
นวมอ ภายในชองนจะมกระดกขอมอเปนฐาน และมพงผดทหนาคลมอยดานบน
(Transverse carpal ligament) นอกจากนนยงมเสนเอนของนวมออยภายในชองนดวย
(รปท 1 และ 2) เพราะฉะนนถามการอกเสบ และหนาตวของเยอหมเสนเอนกจะท าใหเกด
การกดทบเสนประสาทมเดยนไดเชนกน หรอในตอนทท ากจกรรมในทาทขอมองออย เปน
เวลานานๆ หรอท างานทใชมอซ าๆ หรองานทมแรงสนสะเทอนตอขอมอ ทงการอกเสบ
หนาตวของเยอห มเสนเอน และลกษณะทาทางของขอมอจะท าใหเกดการกดทบตอ
เสนประสาทซงจะท าใหเลอดไปเลยงเสนประสาทไดนอยลง ผ ปวยจะมอาการชา หรอปวด
ทนวหวแมมอ นวช นวกลาง และครงหนงของนวนาง บางครงอาจปวดราวขนไปททอน
แขน และมกเปนตอนกลางคนขณะหลบ หรอตอนเชาหลงตนนอน ถาเสนประสาทถกกด
ทบมากขน หรอเปนเวลานานจะท าใหกลามเนอบรเวณนวหวแมมอออนแรงจนการใชงาน
ของมอลดลง (รปท 3) การตรวจรางกายโดยการใหผ ปวยเอาหลงมอชนกน ในลกษณะให
ปลายนวชลงทพน (Modified Phalen’s test) ถาผ ปวยมอาการชา หรอปวดไปทปลาย
นวหวแมมอ นวช นวกลาง หรอครงหนงของนวนางภายในเวลา 1 นาท ใหสงสยวาอาจจะ
มภาวะพงผดกดทบเสนประสาทมเดยน นอกจากนการตรวจวดกระแสไฟฟาของเสนประสาทมเดยน
กจะชวยยนยนการวนจฉย และบอกความรนแรงของโรคได
6 | วถชวตกบโรคทางมอ
ในการศกษาทผานมาพบวาสาเหตของการเกดโรคนมหลายปจจย คอ ปจจยจาก
ตวผ ปวยเอง เชน เพศหญง ภาวะอวน อาย เคยมกระดกบรเวณขอมอหก ขอมอเสอม โรค
ขออกเสบรมาตอยด โรคเบาหวาน1,2 และปจจยจากภายนอก เชน ลกษณะการท างาน
การใชงานขอมอ การใชยาบางอยาง เชน ยาเบาหวาน ยาไทรอยด2 เปนตน ซงผ เขยนเหน
วาปจจยตางๆ เหลานนาจะมความสมพนธกบวถการด าเนนชวตของประชากรทวไป โดย
จะแยกวเคราะหวา วถชวตทง 7 มตนมผลกระทบ หรอมความสมพนธกบการเกดโรค
อยางไร และตวโรคเองมผลกระทบกบวถชวตในแตละมตอยางไร ดงน
รปท 1 แสดงกายวภาคของเสนประสาทมเดยน (Median nerve) ทบรเวณขอมอซงจะ
ลอดผานชองขอมอโดยมพงผดคลมอยดานบน
วถชวตกบโรคทางมอ | 7
i
รปท 2 กายวภาคภาพตดขวางแสดงใหเหนเสนประสาทมเดยน (Median nerve) ท
บรเวณขอมอ ซงจะลอดผานชองขอมอพรอมกบเสนเอนทใชในการงอนว โดยมพงผดคลม
อยดานบน (ดดแปลงจาก MAYO FOUNDATION FOR MEDICALEDUCATION AND
RESEARCH)
รปท 3 ภาพแสดงพยาธสภาพของการเกดโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ
วถชวตทมผลตอการเกดโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ
มอ เปนอวยวะทใชงานเกอบตลอดเวลา วถชวตทง 7 มต คอ กน อย หลบ นอน
สอสาร ท างาน และเรยนรนน จะเหนวาเกอบทกมตจะมการใชมอเขาไปเกยวของ ซงวถ
ชวตตางๆ นจะมการใชมอในลกษณะทาทางตางๆ กนไป ซงอาจจะเปนปจจยโดยตรง หรอ
เปนปจจยสงเสรมทจะน าไปสโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอได เชน การท
การใชงานขอมอซ าๆ หรอการกระดกขอมอคางไวนานๆ
ความดนในชองกระดกขอมอเพมขน
เสนประสาทมเดยนขาดเลอดไปเลยง
เสนประสาทบวม และถกท าลาย
ระยะแรกจะมอาการชาทปลายนว
ระยะตอมาจะม
กลามเนอออนแรง
8 | วถชวตกบโรคทางมอ
ขอมออยในทาทไมเหมาะสมไมวาจะตอนใชงาน หรอไมไดใชงาน เชน ขณะนอนหลบ
กลาวคอ มการกระดกขอมอขนมากเกน 32.7 องศา หรอกระดกขอมอลงมากเกน 48.6
องศา เปนเวลานานเกน 2 ชวโมงจะท าใหเสนประสาทมเดยนถกกดทบมากขน3
การอปโภค/บรโภค
การกนมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
การกนทมากเกนไปจะท าใหเกดภาวะอวน โดยปจจบนจะใชดชนมวลกาย (Body
mass index: BMI) เพอมาค านวณหาความสมดลของรางกาย ซงจะใชน าหนกตวหารดวย
สวนสงยกก าลงสอง โดยใชน าหนกตวเปนกโลกรม และสวนสงเปนเมตร เมอไดคาจากการ
ค านวณแลว ใหน ามาเปรยบเทยบกบเกณฑ ดงน นอยกวา 18 ถอวาผอม มากกวาหรอเทา
18 แตนอยกวา 25 ถอวาปกต มากกวาหรอเทากบ 25 แตนอยกวา 30 ถอวาน าหนกเกน
มากกวาหรอเทากบ 30 แตนอยกวา 40 ถอวาอวน มากกวาหรอเทากบ 40 ถอวาอนตราย
จากการศกษาพบวาภาวะอวน หรอม BMI มากกวา 30 คอปจจยเสยงตอโรคพงผดกดทบ
เสนประสาทมเดยนทขอมอ1
การอยอาศย
การอยอาศยมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
การอยอาศยในทนจะกลาวถงกจกรรมทท าในบาน เชน การท างานบาน การท า
ครว การท าสวน เปนตน ไดมการศกษาพบวาการใชมอในลกษณะเดมซ าๆ รวมกบการ
เกรงขอมอขณะก าสงของจะท าใหเกดภาวะพงผดกดทบเสนประสาทไดเพมขน 4 โดยทวไป
การท างานบานมกจะมการก าวตถในมอรวมกบการใชงานในทาทางซ าๆ เชน การจบไม
กวาด หรอไมถพน การท าครว เชน การจบมดหนเนอสตวหรอผก การท าสวน เชน การจบ
วถชวตกบโรคทางมอ | 9
กรรไกรตดกงไม เปนตน ซงนาจะเปนปจจยทสงเสรมใหเกดโรคนได อยางไรกตามยงไมม
การศกษาอยางชดเจนในเรองความสมพนธของการท างานบานกบการเกดโรคน
เพศหญงเปนปจจยเสยงตอการเกดโรคนมากกวาเพศชาย เปนทนาสงเกตวาโดย
สวนใหญผหญงมกไดรบบทบาทในการท างานบาน หรอท าครวมากกวาผชาย ซงอาจจะ
เปนไปไดวาสาเหตทเพศหญงพบโรคนมากกวาอาจจะมาจากการทตองท างานในลกษณะ
ทเสยงตอการเกดโรคมากกวา อยางไรกดขอสงเกตนเปนเพยงสมมตฐานยงไมมการศกษา
ชดเจน
การนอนหลบ/พกผอนหยอนใจ
การนอนหลบมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
ผ ปวยทมภาวะพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอมกมอาการชาในตอน
กลางคนขณะนอนหลบจนท าใหตองตนกลางดก หรอหลงตนนอนตอนเชาจะมอาการชา
มาก ซงอาจเกดจากการทขอมออยในทาทไมเหมาะสม ไดมผศกษาถงทานอนระหวางการ
นอนหลบ พบวาการนอนตะแคงมความสมพนธกบการเกดโรคพงผดกดทบเสนประสาท
มเดยนในขางนนๆ5 เนองจากการนอนตะแคงจะท าใหขอมออยในทางอ หรอเอยงมากกวา
ปกต ซงจะท าใหไปเพมความดนในชองขอมอทเสนประสาทมเดยนลอดผาน ท าใหเกดการ
กดทบของเสนประสาทมากขน จากขอมลขางตนอาจจะท าใหเราสามารถปองกน หรอลด
ปจจยเสยงในการเกดโรคได
10 | วถชวตกบโรคทางมอ
การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด
การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชดมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
การมสมพนธกบคนรก หรอการรวมรกอาจจะมผลตอการเกดโรคพงผดกดทบ
เสนประสาททขอมอ โดยการรวมรกในทาทมการกระดกขอมอขนเปนเวลานาน รวมกบ
การทตองแบกรบน าหนกของรางกายสวนบนนน มความสมพนธกบการเกดโรคพงผดกด
ทบเสนประสาททขอมอได โดยคนทมน าหนกตวมาก ขนาดหนาอก และรอบอกทใหญจะ
ท าใหเกดแรงกดทขอมอไดมากขน มโอกาสเกดโรคไดมากขน6
การสอสาร
การสอสารมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
ปจจบนเปนยคของขอมลขาวสาร เทคโนโลยในการสอสารจงไดพฒนาเพอใหม
การรบร และสงตอขาวสารเปนไปอยางรวดเรว จะเหนวามการใชโทรศพทมอถอมากขน
กวาอดต นอกจากใชโทรศพทแลวยงสามารถใชงานในลกษณะอนไดมากขน เชน
อนเตอรเนต การรบสงขอมลขาวสารผานทางโซเชยลมเดย ซงก าลงเปนทนยมในปจจบน
โดยเฉพาะสมารทโฟน และแทปเลตไดเขามาชวยใหการตดตอสอสารสะดวกและรวดเรว
มากยงขน ท าใหประชากรสวนใหญใชเวลาอยกบโทรศพทมอถอ และแทปเลตมากขน ซง
การใชงานอปกรณอเลกโทรนกสเหลานหลกเลยงไมไดเลยทจะท าใหมนษยใชมอมากขน
ซงอาจจะเปนปจจยสงเสรมท าใหเกดโรคนมากขน อยางไรกดยงไมมการศกษาในเรองน
มากอน
วถชวตกบโรคทางมอ | 11
การท างาน
การท างานมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
การท างานในทนหมายถงกจกรรมทท าเปนอาชพ โดยลกษณะการท างานทมการ
เคลอนไหวมอซ าๆรวมกบการเกรงขอมอขณะทก าวตถสงของ หรอการท างานทม
แรงสนสะเทอนตอขอมอ หรอมแรงกด มแรงกระท าตอขอมอมากมความสมพนธกบอตรา
การเกดโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอสงขน4 การท างานโดยทขอมอไมไดอย
ในทาตรงเปนเวลานานมความเสยงตอการเปนโรคถง 2 เทา7 สวนการท างานโดยมการ
เคลอนไหวมอ และขอมอซ าๆ เชน ท างานในโรงงานมโอกาสเปนโรคมากกวาคนทท างาน
เกยวกบการใชคอมพวเตอร8 และจากการศกษาของ Zakia M. 20149 โดยการท า meta-
analysis พบวายงไมมความสมพนธระหวางการท างานทใชคอมพวเตอรกบการเกดโรคน
การเรยนร
การเรยนรมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
ยงไมพบขอมลในเรองของความสมพนธระหวางการเรยนรและโรคพงผดกดทบ
เสนประสาทมเดยนทขอมอ
ผลกระทบของโรคพงผดกดทบเสนประสาทตอวถชวต
จากขอมลขางตน ท าใหทราบแลววาโรคพงผดกดทบเสนประสาททขอมอท าให
เกดอาการชาทปลายนวมอในขณะทขอมออยในทาทไมเหมาะสม ขณะท างานทมการ
เคลอนไหวซ าๆ หรอขณะนอนหลบ ดงนนอาการของโรคนกยอมจะมผลกระทบตอวถชวต
ในการท างาน หรอมตอนๆไดเชนกน โดยผ เขยนจะขอกลาวแยกในแตละมตวาตวโรคม
ผลกระทบในลกษณะอยางไร
12 | วถชวตกบโรคทางมอ
การอปโภค/บรโภค
โรคมผลกระทบกบการกนอยางไร
ในระยะแรกๆ ของโรคอาจจะมผลกระทบกบการกนไมมากนก โดยการจบชอน สอม
หรอตะเกยบขณะรบประทานอาหารเปนเวลานานๆ อาจจะท าใหเกดอาการชาไดบาง แต
หากใชมดในการหนอาหารอาจจะท าใหมอาการไดมากกวา หากตวโรคเปนมากขนจะม
อาการออนแรงของกลามเนอมอ ซงจะท าใหมปญหาในการใชงานชอน สอม ตะเกยบ หรอ
มดเวลารบประทานอาหารได
การอยอาศย
โรคมผลกระทบกบการอยอาศยอยางไร
ไดมการศกษาผ ปวยในกลมโรคการบาดเจบสะสมของ รยางคบน (Upper
extremity cumulative trauma disorder) กบการบกพรองในกจวตรประจ าวน (Activities
of daily living) โดยพบวาผ ปวยเหลานจะมความยากล าบากในการท ากจวตรประจ าวน
อยางชดเจน เชน การท าความสะอาดพน การเทน าจากขวดลงแกวน า การเขยนหนงสอ
การท าอาหาร หรอการเปดประตหนาตาง ซงโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ
เปนโรคทพบมากทสดในกลมโรคดงกลาว10
การนอนหลบ/พกผอนหยอนใจ
โรคมผลกระทบกบการนอนหลบอยางไร
จากขอมลทกลาวมาผ ปวยทมภาวะพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอมกม
อาการชาในตอนกลางคนขณะนอนหลบ ไดมการศกษาพบวาผ ทเปนโรคพงผดกดทบ
เสนประสาทมเดยนทขอมอมความสมพนธกบการนอนหลบ โดยจะท าใหลดระยะเวลา
ของการนอนหลบ และลดคณภาพของการนอนหลบ เชน เพมระยะเวลาการนอนไมหลบ
วถชวตกบโรคทางมอ | 13
การตนกลางดก การใชยานอนหลบ และผลกระทบตอการท างานในชวงกลางวน โดยผ ทม
อาการของโรคมากกวาจะเกดผลกระทบตอการนอนหลบไดมากกวาผ ทมอาการของโรค
นอยกวาอยางมนยส าคญทางสถต11 นอกจากนยงไดมการศกษาเปรยบเทยบผ ปวยทเปน
โรคกบคนปกตในเรองของอาการทรบกวนการนอนหลบ พบวานอกจากอาการชาทเปน
มากกวาในกลมของผ ทเปนโรคแลวนน ยงพบวาผ ทเปนโรคยงมอาการอนๆ ทรบกวนการ
นอนหลบดวย เชน อาการปวดหลง ปวดคอ และอาการปวดตามขอ เปนตน5
การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด
โรคมผลกระทบตอการมสมพนธกบคนรก/คนใกลชดอยางไร
ดงทกลาวไปตอนตนวาการมสมพนธกบคนรก หรอการรวมรกนน ทาทตองกระดก
ขอมอขนเปนเวลานาน และผ ทมน าหนกตวมากจะท าใหเกดโรคนได ในทางกลบกนผ ท
เปนโรคนอยแลวเวลามการรวมรกในทาทตองกระดกขอมอขนกจะท าใหเกดอาการขนมา
ไดเชนกน อยางไรกดยงไมมผลการศกษาในเรองดงกลาว
การสอสาร
โรคมผลกระทบตอการสอสารอยางไร
ปจจบนเปนยคของขอมลขาวสาร เครองมอและอปกรณในการสอสารไดพฒนา
ไปมากเพอใหสะดวกและรวดเรวในการรบสงขอมลขาวสาร ซงหลกเลยงไมไดทจะท าให
มนษยตองใชมอมากขน เพราะฉะนนผ ทเปนโรคนอาจจะมผลกระทบเวลาทจะใชงาน
อปกรณเหลาน จะใชงานไดไมนาน มผลกระทบตอการสอสาร การแลกเปลยนขอมล ซง
อาจจะกระทบตองานทท าได
14 | วถชวตกบโรคทางมอ
การท างาน
โรคมผลกระทบตอการท างานอยางไร
ไดมรายงานสาเหตหลกของการหยดงานของคนงานในประเทศสหรฐอเมรกา
พบวาเกดจากกลมโรคการบาดเจบสะสมของรยางคบน (Upper extremity cumulative
trauma disorder) ซงโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอเปนโรคทพบมากทสดใน
กลมโรคดงกลาว โดยมคาเฉลยของการหยดงานถง 25 วนตอป โดยกลมตวอยางทศกษา
มทงคนทท างานในโรงงาน ท างานในออฟฟศ และท างานทเกยวของกบการบรการ หรอ
การขาย10 เพราะฉะนนผ ทเปนโรคนอาจจะท าใหตองหยดงานบอย ขาดรายได เสยงตอ
การถกเลกจางงาน แตจากการคนขอมลยงไมพบวาผ ทเปนโรคนมความสมพนธกบ
ประสทธภาพของการท างานทลดลงหรอไม
การเรยนร
ยงไมพบขอมลในเรองของความสมพนธระหวางการเรยนรและโรคพงผดกดทบ
เสนประสาทมเดยนทขอมอ
วถชวตกบโรคทางมอ | 15
บทวเคราะห
จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา โรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอม
ความสมพนธกบวถชวต 7 มตของประชากร ทงในแงทวาวถชวตเหลานเปนสาเหตของการ
เกดโรค และตวโรคเองกยอนกลบมามผลกระทบกบวถชวตในแตละมตดวย จงขอสรปเปน
แผนภมไดอะแกรมเพอท าใหเหนภาพรวมของความสมพนธน (รปท 4 และ 5) เพราะฉะนนจาก
การทเรารความสมพนธของโรคกบวถชวตแลวนน ท าใหเราสามารถหามาตรการปองกน
หรอลดทอนปจจยเสยงตอการเกดโรค และท าใหผ ทเปนโรคสามารถดแลตวเองไดดยงขน
เพอไมใหอาการแยลง
รปท 4 ไดอะแกรมแสดงวถชวต 7 มตมความสมพนธตอโรคพงผดกดทบเสนประสาท
มเดยนทขอมอ
16 | วถชวตกบโรคทางมอ
รปท 5 ไดอะแกรมแสดงโรคมผลกระทบตอวถชวตในแตละมต
สรป
โรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอเปนโรคทพบไดบอยทสดในกลม
อาการเสนประสาทถกกดทบ และพบไดมากในประชากรไทย นอกจากปจจยเสยงตอโรคน
ททราบกนดอยแลว เชน เพศหญง ภาวะอวน ยงพบวาวถชวตของประชากรในแตละมตม
ความสมพนธกบโรค ทงทเปนสาเหต หรอปจจยเสรม และตวโรคเองกยงมผลกระทบ
กลบมาสวถชวต ซงยงไมคอยมผกลาวถงและใหความส าคญกบประเดนนมากนก ความร
ทไดจากการทบทวนวรรณกรรมนสามารถน าไปตอยอดในอนาคต เพอมงหวงทจะลดภาระ
โรคโดยการใหความร และรณรงคใหประชากรไทยปรบเปลยนวถชวตใหหางไกลจากโรค
พงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ
วถชวตกบโรคทางมอ | 17
เอกสารอางอง
1. Becker J, Nora DB, Gomes I, Stringari FF, Seitensus R, Panosso JS, et al. An evaluation of gender, obesity, age and diabetes mellitus as risk factors for carpal tunnel syndrome. Clin Neurophysiol 2002;113:1429-34.
2. Geoghegan JM, Clark DI, Bainbridge LC, Smith C, Hubbard R. Risk factors in carpal tunnel syndrome. J Hand Surg Br 2004;29:315-20.
3. Keir PJ, Rempel DM. Pathomechanics of peripheral nerve loading. Evidence in carpal tunnel syndrome. J Hand Ther 2005;18:259-69.
4. Laoopugsin N, Laoopugsin S. The study of work behaviours and risks for occupational overuse syndrome. Hand Surg 2012;17:205-12.
5. McCabe SJ, Gupta A, Tate DE, Myers J. Preferred sleep position on the side is associated with carpal tunnel syndrome. Hand (N Y) 2011;6:132-7.
6. Zenian J. The role of sexual intercourse in the etiology of carpal tunnel syndrome. Med Hypotheses 2010;74:950-2.
7. You D, Smith AH, Rempel D. Meta-analysis: association between wrist posture and carpal tunnel syndrome among workers. Saf Health Work 2014;5:27-31.
8. Mohammadi A, Ghasemi-Rad M, Mladkova-Suchy N, Ansari S. Correlation between the severity of carpal tunnel syndrome and color Doppler sonography findings. AJR Am J Roentgenol 2012;198:W181-4.
9. Mediouni Z, de Roquemaurel A, Dumontier C, Becour B, Garrabe H, Roquelaure Y, et al. Is carpal tunnel syndrome related to computer exposure at work? A review and meta-analysis. J Occup Environ Med 2014;56:204-8.
18 | วถชวตกบโรคทางมอ
10. Keogh JP, Nuwayhid I, Gordon JL, Gucer PW. The impact of occupational
injury on injured worker and family: outcomes of upper extremity cumulative trauma disorders in Maryland workers. Am J Ind Med 2000;38:498-506.
11. Patel A, Culbertson MD, Hashem J, Jacob J, Edelstein D, Choueka J. The negative effect of carpal tunnel syndrome on sleep quality. Sleep Disord 2014;2014:962746.
วถชวตกบโรคทางมอ | 19
วถชวตกบโรคนวลอค (Trigger finger)
อ.นพ. เทพรตน กาญจนเทพศกด
20 | วถชวตกบโรคทางมอ
วถชวตกบโรคนวลอค (Trigger finger)
อ.นพ. เทพรตน กาญจนเทพศกด
โรคนวลอค (Trigger finger)
นวลอคเกดจากการทปลอกหมเสนเอน และเสนเอนทใชในการงอนวหนาตวขนท
ต าแหนงฝามอ (A1 pulley) ท าใหเวลางอเหยยดนวจะเกดการเคลอนผานของเสนเอนได
ล าบาก เชอวาเกดจากเวลางอนว หรอก ามอแนนจะท าใหเสนเอนและปลอกหมเสนเอนม
แรงกระท าตอกนมากทต าแหนงน (รปท 1 ) ถาปลอกหมเสนเอน หรอเสนเอนหนาตวมาก
อาจจะท าใหเกดการตดขด หรอสะดดเวลางอเหยยดนวได (รปท 2) ซงสามารถเกดไดกบ
ทกนว และสามารถเกดไดพรอมกนหลายนว โดยนวหวแมมอพบมากทสด รองลงมาคอ
นวนาง, นวกลาง, นวกอย และนวชตามล าดบ พบในผหญงมากกวาผชาย 2-6 เทา ชวง
อายทพบมากทสดคอ 50-60 ป ไดมผแบงความรนแรงของโรคเปน 4 ระดบ ดงน 1
ระดบท 1: ปวด และกดเจบทปลอกหมเสนเอนต าแหนงฝามอ, มประวตงอเหยยด
นวแลวสะดด แตตรวจรางกายอาจไมพบการสะดด
ระดบท 2: ตรวจพบการสะดดเวลางอเหยยดนว, ยงสามารถเหยยดนวเองไดสด
ระดบท 3: นวตดลอคตองใชมอชวยเหยยด หรองอจงจะสด
ระดบท 4: นวตดลอคไมสามารถเหยยดนวใหสดได
การรกษาแรกเรมโดยการใหพกการใชงาน กนยาตานการอกเสบ แชน าอน หรอใส
ทดามนว การรกษาดวยการฉดยากลมสเตยรอยดมรายงานวาไดผลด แตไมควรฉดบอย
เกนไปเพราะอาจท าใหเสนเอนขาดได หากเกดโรคนวลอครวมกบโรคอนๆ เชน เบาหวาน
ขออกเสบรมาตอยด โรคไตวาย โรคเกาต จะท าใหการด าเนนโรคไมด รกษาดวยวธ
วถชวตกบโรคทางมอ | 21
ประคบประคองไมคอยไดผล ในรายทอาการเปนมาก หรอไมตอบสนองตอการรกษาดวย
วธขางตนจงจะรกษาโดยการผาตดขยายปลอกหมเสนเอน
รปท 1 แสดงพยาธสภาพการเกดโรคนวลอค
รปท 2 แสดงการหนาตวของเสนเอนขณะเคลอนผานปลอกหมเสนเอน
วถชวตทมผลตอการเกดโรคนวลอค
การอปโภค/บรโภค
การกนมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
ยงไมมผศกษาความสมพนธระหวางการกนกบการเกดโรคนวลอค แตมรายงาน
ในผ ปวยเบาหวานวามความสมพนธกบการเกดโรคน อยางททราบกนดการกนทมาก
ก ามอแนน
งอนวมอนาน หรอซ าๆ
เสนเอนและปลอกหมเสนเอนทฝามอมแรงกระท าตอกนมาก
เสนเอน และปลอกหมเสนเอนหนาตว
ตดขด สะดด หรอลอคเวลางอเหยยด
นว
22 | วถชวตกบโรคทางมอ
เกนไปท าใหเกดภาวะอวนซงจะเสยงตอการเกดโรคเบาหวาน ไดมผศกษาพบวารอยละ 10
ของผ ปวยเบาหวานมประวตการเกดโรคนวลอค และรอยละ 4 เกดมากกวาหนงนว โดย
ความเสยงจะมมากขนโดยผ ทเปนเบาหวานชนดทตองใชอนซลน นอกจากนยงพบวา
อบตการณการเกดโรคนวลอคในผ ปวยเบาหวานสงกวาคนปกตถง 4 เทา2
การอยอาศย
การอยอาศยมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
ผ ทเปนนวลอคมกพบในผหญงวยกลางคนถงวยเกษยณ ซงกลมผ ปวยเหลานมก
ไดรบบทบาทใหตองอยกบบาน เนองจากไมตองออกไปท างานนอกบานแลวจงมเวลามาก
ทจะท างานภายในบาน การอยอาศยภายในบานมกจะตองมกจกรรมทตองใชมอเปน
สวนมาก เชน การท าความสะอาดบาน การซกลางการซกเสอผา การท าครว การท าสวน
เหลานมกจะตองมการใชงานมอในลกษณะทาทางซ าๆ จากการศกษาพบวา กจกรรมท
ตองก ามอแนนและเกรงขอมอมความสมพนธตอการเกดโรคนวลอค การใชงานมอซ าๆ จะ
ท าใหเกดโรคนวลอคมากขนถง 2 เทา3
การนอนหลบ/พกผอนหยอนใจ
การนอนหลบมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
การนอนหลบอาจจะไมคอยมผลกบการเกดโรคนวลอคเพราะไมมการก ามอแนนๆ
หรอใชงานของมอในขณะนอนหลบ ทาทางของขอมอไมมผลตอการเกดโรคน ซงตางจาก
โรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ แตผ ปวยมกจะมอาการนวลอคมากขนในชวง
หลงตนนอน โดยเฉพาะตอนทเรมขยบนวงอเหยยดจะมอาการปวดจากการสะดด ลอค
ของเสนเอนและปลอกหมเสนเอน ซงพอไดงอเหยยดไปสกระยะหนงอาการจะดขน
วถชวตกบโรคทางมอ | 23
การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด
การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชดมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
ยงไมพบขอมลในเรองของความสมพนธระหวางการมสมพนธกบคนรกและโรคนวลอค
การสอสาร
การสอสารมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
การใชงานอปกรณสอสารทเขามามบทบาทมากขนในชวตประจ าวนของมนษย
ท าใหเราตองใชมอ และนวมากขน การใชงานในลกษณะดงกลาวมกจะเปนการใชงานซ าๆ
ซงอาจจะมความสมพนธกบการเกดโรคนวลอค อยางไรกดยงไมมการศกษาชดเจนในเรอง
ดงกลาว
การท างาน
การท างานมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
ไดมรายงานการพบโรคนวลอคมากขนในผ ทท างานโดยใชคอมพวเตอร อปกรณท
ตองท างานในลกษณะซ าๆ การใชงานในลกษณะทมแรงกดทฝามอในขณะก ามอ หรองอ
นวมออาจจะมความสมพนธกบการเกดโรคนวลอค (Green’s Operative Hand Surgery)
หรอเกรงงอนวเปนเวลานาน เชน จากการสงเกตของผ เขยนจะพบนวหวแมมอลอคในผ ท
เขยนหนงสอเปนเวลานานๆ แตกมรายงานการศกษาพบวาการกระจายตวของโรคนวลอค
ในคนทท างานนนไมแตกตางจากประชากรทวไป4 จงท าใหยงเปนทถกเถยงกนวาการ
ท างานนนมความสมพนธกบการเกดนวลอคหรอไม
24 | วถชวตกบโรคทางมอ
การเรยนร
การเรยนรมความสมพนธกบการเกดโรคอยางไร
ยงไมพบขอมลในเรองของความสมพนธระหวางการเรยนรและโรคนวลอค การ
เรยนรทเกยวกบหตถกรรมอาจเพมความเสยงตอการเกดโรคนวลอค หากมการเหยยดงอ
หรอกดนวซ าๆ เชน การท าดอกไมประดษฐ การเยบปกถกรอย อยางไรกดการเรยนร
หตถการเหลานเปนเพยงระยะสนๆ ไมไดท าเปนประจ าเปนอาชพ โอกาสเกดโรคนวลอคจง
ต ามาก ส าหรบการเขยนหนงสอหรอจดงานขณะเรยนหนงสอ มการงอและเกรงนว
ตอเนองเปนระยะเวลานาน อยางไรกดมกมอาการเมอยมอจนตองหยดพกเปนระยะๆ
ดงนนอาจมความเสยงตอการเกดโรคนวลอคคอนขางนอย
ผลกระทบของโรคนวลอคตอวถชวต
การอปโภค/บรโภค
โรคมผลกระทบกบการกนอยางไร
ในผ ทเปนโรคนวลอคกจกรรมใดทตองก ามอนาน หรองอเหยยดนวซ าๆ อาจจะท า
ใหมอาการมากขนไดในระหวางการท ากจกรรมนนๆ เชน การรบประทานอาหาร การใช
ชอนสอม หรอมดเปนเวลานานๆ หรอในผ ทมอาการรนแรงของโรคมากอาจจะท าใหไมสข
สบายในขณะรบประทานอาหารได
การอยอาศย
โรคมผลกระทบกบการอยอาศยอยางไร
ผ ทเปนโรคนหากตองท ากจกรรมทตองก ามอแนน งอนวนานๆ หรอซ าๆ อาจจะม
ปญหาตอกจวตรประจ าวน หรองานทท าภายในบานได เชน ท าความสะอาดบาน ท าครว
วถชวตกบโรคทางมอ | 25
เขยนหนงสอ ท าสวนตกแตงกงไม ท าใหอาการของโรคนวลอคเปนมากขน และ
ประสทธภาพในการท างานลดลง
การนอนหลบ/พกผอนหยอนใจ
โรคมผลกระทบกบการนอนหลบอยางไร
ยงไมมผศกษาถงความสมพนธระหวางโรคนวลอคกบการนอนหลบ อาจเปนไปได
วาขณะหลบไมมการก ามอแนน หรองอนวมอนานๆ และจากการสงเกตไมพบวาผ ปวยท
เปนโรคนมปญหาขณะนอนหลบ แตมกจะมอาการมากในชวงหลงตนนอนตอนทเรมขยบ
มองอเหยยดนว
โรคมผลกระทบกบการพกผอนหยอนใจอยางไร
เมอเปนโรคนวลอคอาจมขอจ ากดในการกจกรรมเหลาน อาทเชน การพกผอน
หยอนใจหรองานอดเรกทเปนการเยบปกถกรอย การออกก าลงกายทตองมการก าแบมอ
เชน วอลเลยบอล บาสเกตบอล โบวลง เปตอง เปนตน
การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด
โรคมผลกระทบตอการมสมพนธกบคนรก/คนใกลชดอยางไร
ยงไมพบขอมลในเรองของความสมพนธระหวางโรคนวลอคและการมสมพนธกบคนรก
การสอสาร
โรคมผลกระทบตอการสอสารอยางไร
นวลอคนาจะมผลตอการใชงานอปกรณสอสาร เพราะสวนใหญตองถออปกรณ
เหลานนเปนเวลานาน และยงตองใชนวในการกด ดงนนหากมอาการนวลอคอยกอน การ
26 | วถชวตกบโรคทางมอ
ใชงานอปกรณเหลานนาจะท าดวยความล าบากมากขนกระทบตอการแลกเปลยนขอมล
ขาวสาร อยางไรกดยงไมพบงานวจยทบงบอกถงผลกระทบดงกลาวอยางชดเจน
การท างาน
โรคมผลกระทบตอการท างานอยางไร
ยงไมมการศกษาถงผลกระทบจากโรคนวลอคตอการท างาน แตจากการสอบถาม
จากผ ปวยสวนใหญพบวามปญหาเวลาท างาน โดยเฉพาะงานทตองก ามอ งอนวมอซ าๆ
จะเกดอาการปวด หรอสะดดลอคเมอท างานไประยะหนงท าใหตองหยดพกบอยขน หรอ
บางทรสกไมอยากทจะท างานนนๆ บางครงตองหยด หรอลางานเพอทจะไปรกษาอาการ
ดงกลาวทโรงพยาบาล
การเรยนร
โรคมผลกระทบตอการเรยนรอยางไร
ยงไมพบขอมลในเรองของความสมพนธระหวางโรคนวลอคและการเรยนร แตโรค
นวลอคอาจกระทบตอการเรยนรทตองอาศยมอ เชน การจดงานหรอการเขยนหนงสอ การ
ประดษฐสงของ เปนตน ท าใหเกดอปสรรคในการเรยนรได
วถชวตกบโรคทางมอ | 27
บทวเคราะห
จากการทบทวนวรรณกรรมในเรองของปจจยทท าใหเกดโรคนวลอความ
ความสมพนธกบวถชวต 7 มตอยางไร และโรคนวลอคนนมผลกระทบตอวถชวตอยางไร
ซงพบวาวถชวตโดยสวนใหญมความสมพนธตอโรคไมวาจะเปนสาเหตของการเกดโรค
หรอเปนปจจยเสรมทท าใหผ ทเปนโรคอยแลวมอาการมากขน ผ ทเปนโรคพอไดท ากจกรรม
ตามวถชวตตางๆ กพบวาเกดปญหากบวถชวตในหลายๆ มต จะเหนไดวาการด าเนนชวต
ตามปกตนนมความสมพนธรวมกนกบโรคนวลอค เพราะฉะนนการศกษาแยกในแตละมต
โดยละเอยดจะท าใหเราเขาใจปญหาไดอยางลกซง ซงจะสามารถแกไข ปองกน หรอ
ลดทอนปจจยเสยงไดอยางถกตอง
บทสรป
โรคนวลอคเปนโรคทพบไดบอยในกลมโรคทางมอ ซงพบในเพศหญงมากกวา โดย
เชอวาเกดจากการใชมอในลกษณะซ าๆ การก ามอแนน งอเหยยดนวซ าๆ ท าใหเสนเอน
และปลอกหมเสนเอนหนาตวขน เกดการสะดดลอคเวลางอเหยยดนว จากการทบทวน
วรรณกรรมพบวา โรคนวลอคนมความสมพนธกบวถชวตทง 7 มตของประชากรโดยทวไป
ซงความรทไดจากการทบทวนวรรณกรรมนสามารถน าไปตอยอดในอนาคต เพอมงหวงท
จะลดภาระโรคโดยการใหความร และรณรงคใหประชากรไทยปรบเปลยนวถชวตให
หางไกลจากโรคนวลอค
28 | วถชวตกบโรคทางมอ
เอกสารอางอง
1. Wolfe SW, Hotchkiss RN, Pederson WC, Kozin SH. Green's Operative Hand Surgery 6th ed: Churchill Livingstone; 2011.
2. Koh S, Nakamura S, Hattori T, Hirata H. Trigger digits in diabetes: their incidence and characteristics. J Hand Surg Eur Vol 2010;35:302-5.
3. Laoopugsin N, Laoopugsin S. The study of work behaviours and risks for occupational overuse syndrome. Hand Surg 2012;17:205-12.
4. Trezies AJ, Lyons AR, Fielding K, Davis TR. Is occupation an aetiological factor in the development of trigger finger? J Hand Surg Br 1998;23:539-40.
เกยวกบผเขยน
อ.นพ. เทพรตน กาญจนเทพศกด
จบแพทยศาสตรบณฑตและออรโธปดกส คณะแพทยศาสตร
โรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล
ศกษาตอดานจลศลยศาสตรทางมอ ณ ประเทศญป น
เชยวชาญดานจลศลยศาสตรทางมอ และเปนอาจารยโครงการ
Talent management ดานวจยของภาควชาออรโธปดกส
รามาธบด