Lifestyle and spine

¡ÑºÇÔ¶ÕªÕÇÔµ

อ.นพ. พ�ทวส ลละพฒนะ



อ.นพ. พ�ทวส ลละพฒนะ


วถชวตกบโรคทางกระดกสนหลง | 1

ภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว

อ.นพ.

2 | วถชวตกบโรคทางกระดกสนหลง

ภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว

(Lumbar intervertebral disc herniation)

อ.นพ.

เนองจากทรพยากรบคคลทส าคญในการท างานเพอพฒนาประเทศสวนใหญเปน

กลมประชากรในชวงอาย 30-50 ปซงตรงกบชวงอายทพบภาวะหมอนรองกระดกสนหลง

เคลอนสวนเอวไดบอยทสด จากการศกษาพบวาโอกาสเสยงในการเกดภาวะหมอนรอง

กระดกสนหลงเคลอนสวนเอวในชวงชวตคนคนหนง (Life time prevalence) พบได

ประมาณรอยละ 1.6 ฉะนนหากเราทราบถงปจจยเสยง วธการปองกน และการดแลรกษา

ผ ปวยทเกดจากภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวไดเปนอยางด กจะสงผลให

สงคมไมสญเสยทรพยากรบคคลทส าคญเหลานไปจากอาการเจบปวย และสามารถ

ท างานไดอยางเตมประสทธภาพ ซงจะกอใหเกดความมนคงและความกาวหนาของ

ประเทศชาตตอไป

(Annulus fibrosus) ดงรป

ท 1 (Nucleus pulposus)


รปท 1

1

1.

ภาวะนจะเกดขนเมอมการเพมขนของความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลง

อยางรวดเรวและรนแรงปจจยทท าใหเกดการเพมขนของความดนภายในหมอนรองกระดก

สนหลง ไดแก ทาทางของผ ปวย (Posture) ดงเชนการศกษาของ McKenzie และคณะ2

พบวา การกมหลงท าใหเกดความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลงมากกวาการนง การ

ยน และการนอน ตามล าดบ, การเบง (valsava), การไอ จาม และการบดเอยวตว เปนตน


(รปท 2) ฉะนนกลไกทท าใหเกดการบาดเจบของหมอนรองกระดกสนหลงทพบไดบอยๆ

คอ การหกลมกนกระแทกพน การบดเอยวตวอยางรนแรงฉบพลน การกมหลงยกของหนก

หรอการกมหลงอยางรวดเรว การไอ การจาม และการเบงถายอจจาระอยางรนแรง เปนตน

รปท 2 (Intradiscal

pressure of lumbar spine) 2

รปท 3

(Nucleus pulposus)

3


2.

หากผ ปวยรายใดมภาวะของการเสอมของหมอนรองกระดกสนหลงอยเดม เมอม

ความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลงเพมขนเพยงเลกนอยกจะสงผลใหเกดภาวะ

หมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวไดงายกวาคนทวๆ ไปปจจยเสยงทสงผลตอการ

เสอมของหมองรองกระดกสนหลงสวนเอว ไดแก กรรมพนธ ความอวน การสบบหร การใช

งานหลงมากกวาปกต เชน กมหลงยกของหนกเปนประจ า การท างานในทมการ

สนสะเทอนเปนประจ า

ตารางท 1 แสดงกลไกการเกดการเสอมสภาพของกระดกสนหลงสวนเอวตาม

ทฤษฎของ Kirkady-Wiillis4 ซงจะพบวาภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว

(Herniated nucleus pulposus, HNP) อยในขนตอนหนงของขนตอนการเสอมของ

กระดกสนหลง

ตารางท 1 แสดงกลไกการเสอมสภาพของกระดกสนหลง4

ปจจยเสยงตอการเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวเกดจาก

กรรมพนธ โดยผ ปวยทมประวตคนในครอบครวเปนหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวจะม

โอกาสเกดภาวะนไดมากกวาคนทวไป นอกจากนวถชวตยงมผลตอการเกดโรคนในหลาย

มต


วถชวตทมผลตอการเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว

การอปโภค/บรโภค

การบรโภคทมากเกนท าใหเกดความอวน (Obesity) บคคลทจดวาอวน (Obesity)

คอ บคคลทเมอท าการค านวนน าหนกหนวยเปนกโลกรม ตอสวนสงหนวยเปนเมตร แลว

ไดคามากกวา 25 หากบคคลใดถกจดวาอวน จะมแรงกระท าทหมอนรองกระดกสนหลง

สวนเอวมากกวาปกต ซงสงผลใหความดนโดยเฉลยในหมอนรองกระดกสนหลงในทาทาง

ตางๆ เพมขนตามไปดวย เมอมภาวะบางอยางทท าใหมการเพมขนของความดนภายใน

หมอนรองกระดกเพยงเลกนอย ท าใหโอกาสเกดการบาดเจบของหมอนรองกระดกสนหลง

มากกวาคนทวไป5,6

การรบประทานน านอย หรอการรบประทานอาหารทมกากใยต า อาจท าใหเกด

อาการทองผกเรอรง (chronic constipation) ซงภาวะทองผกสงผลใหเกดแรงเบงและเพม

ความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวอยางตอเนอง เปนกลไกในการท าใหเกด

ภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวเพมสงขน

การสบบหรจะท าใหเกดการท าลายและการเสอมสภาพของหมอนรองกระดกสน

หลงสวนเอวไดเรวขน7–9 ดงนนเมอหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวมการเสอมสภาพอย

เดม เมอมการเพมขนของหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวเพยงเลกนอยกจะท าใหเกด

อาการจาก ภาวะหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวเคลอนได

อยอาศย

การอยอาศยทมวถชวตแบบนงกบพนอาจเพมความเสยงตอหมอนรองกระดกสน

หลงเสอม เนองจากการลกนงกบพนตองกมหลง ท าใหเพมแรงดนในหมอนรองกระดกสน

หลงและเกดการหมอนรองกระดกสนหลงเสอมได


บคคลใดทตองท างานเกยวกบการกมหลงยกของหนกบอยๆ จะเกดการเสอมของ

หมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวไดเรวกวาประชากรทวไป และมโอกาสเกดภาวะหมอน

รองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวไดมากขนเรอยๆ ตามความแขงแรงของหมอนรอง

กระดกทลดลง นอกจากนขณะกมหลงยกของหนก หากเกดการผดทาหรอยกของทม

น าหนกมากอยางมนยส าคญ อาจท าใหเกดการบาดเจบของหมอนรองกระดก และเกด

อาการของภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวไดทนท

ทอยอาศยทมฝ นผงมาก หรอผ ปวยทเปนโรคทางเดนหายใจอาจมอาการไอเรอรง

(chronic cough)

โ 10

การนอนหลบ/พกผอนหยอนใจ

การนอนหลบเปนการลดแรงกระท าตอหมอนรองกระดกสนหลง เปนการลด

โอกาสเกดหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอว อยางไรกดหากนบการออกก าลงกายเปนการ

พกผอนหยอนใจ การออกก าลงกายทตองกมหลงหรอยกน าหนกอาจสงผลใหเกดภาวะ

หมอนรองกระดกสนหลงเสอมได อาทเชน การซทอพ การ squat jump การยกน าหนก

เปนตน อยางไรกดตองการขอมลทางการวจยมาสนบสนนสมมตฐานน

การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด

การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด สวนมากมการกมหลงในชวงเวลาหนง และมก

ไมไดเปนกจกรรมทท าตอเนองเปนประจ าเหมอนวถชวตอนๆ หรอการท างานประจ า โอกาสเกด

หมอนรองกระดกสนหลงเสอมยงไมชดเจน ตองการการวจยทางคลนกสนบสนน


การสอสาร

การสอสารในปจจบนนยมใชอปกรณอเลกทรอนกสและเครองมอสอสารททนสมย

สวนมากจะอยในทานงนานๆ ซงอาจท าใหเกดแรงกระท าตอหมอนรองกระดกสนหลง

อยางตอเนอง สงผลใหเกดหมอนรองกระดกสนหลงเสอมในทสด นอกจากนการสอสาร

แบบวถไทย วถพทธทตองนงกบพน กอาจสงผลใหเกดหมอนรองกระดกสนหลงเสอมได

เชนเดยวกน

การท างานในททมการสนสะเทอนเปนประจ า สงผลใหเกดการเสอมของหมอน

รองกระดกสนหลงสวนเอวลงเรอยๆ ฉะนนเมอการเสอมของหมอนรองกระดกสนหลง

เกดขนมากพอ แมนมการเคลอนไหวหลงทท าใหเกดการเพมขนของหมอนรองกระดกสน

หลงสวนเอวเพยงเลกนอย กสามารถกอใหเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวน

เอวไดเชนกน

การเรยนร

การเรยนรในปจจบนมกเปนการเรยนรแบบสากล อาศยการยน นงและเดนเปน

หลก มกไมมการนงกบพน การยนและการเดนมกไมสงผลตอหมอนรองกระดกสนหลง

สวนการนงเปนระยะเวลานานๆ อาจสงผลตอหมอนรองกระดกสนหลงท าใหเสอมได

อยางไรกดยงขาดองคความรเกยวกบระยะเวลาการนงสะสมทท าใหเกดหมอนรองกระดก

สนหลงเสอม

1. (Lumbar axial back pain)


อาการปวดหลงทเกดขนในภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวนจะม

ลกษณะอาการปวดทบรเวณหลงสวนลางหรอบนเอว อาจมอาการปวดราวลงสะโพกหรอ

ตนขารวมดวยได แตการปวดราวลงขานจะไมปวดราวเลยเขาลงไป อาการปวดดงกลาว

เกดจากการบาดเจบของหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวทเกดขนทนททนใด อน

เนองมาจากการเพมขนของความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลง นอกจากนอาการ

ปวดดงกลาวยงอาจเกดไดจากการคอยๆ เสอมสภาพของหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอว

ดงทไดกลาวถงแลวในหวขอปจจยเสยงทกอใหเกดการเสอมสภาพของหมอนรองกระดก

2. (Radicular leg pain or sciatica pain)

การปวดราวลงขานเปนลกษณะเฉพาะทท าใหสงสยภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว อาการปวดดงกลาวมกจะเกดขนทนทหลงการบาดเจบของภาวะหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอว และมลกษณะการปวดแบบปวดลกๆ คลายกบการปวดภายในกระดก อาการปวดนจะเรมราวจากบรเวณหลงไปสะโพก ดานหลงของตนขา เลยผานเขาลงสนอง และเทา ตามล าดบ อาการปวดราวนมกเกดขนทขาเพยงขางใดขางหนง และมโอกาสนอยมากทจะเกดอาการพรอมกนทงสองขาง อาการดงกลาวจะมอาการเพมมากขนเมอความดนภายในชองกระดกสนหลงสวนเอวเพมมากขน เพราะความดนทเพมขนจะท าใหหมอนรองกระดกสนหลงปลนออกมามากขน สงผลใหเกดการอกเสบ (Inflammatory process) รอบๆ หมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวทมการฉกขาดรวมถงเสนประสาททอยขางเคยง และเกดการกดทบเสนประสาท (Mechanically compressive process) มากขน ดงนนผ ปวยจะมอาการปวดราวลงขาในทานงหรอเมอมการกมหลง มากกวาการยนหรอการเหยยดแอนหลง อาการปวดราวลงขาจะเปนมากขนเมอเสนประสาททถกกดทบถกท าใหยดตงมากขน

ทาทางทท าใหเสนประสาทกระดกสนหลงสวนเอวตงนน ไดแก การงอสะโพก (Hip flexion) พรอม

กบการเหยยดเขา (Knee extension) และการกระดกขอเทาขน (Ankle dorsiflexion)


โ (Knee flexion)

3. (Neurological deficit)

หากการปรมาณการปลนของหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวเกดขนมาก

จะเกดการกดทบเสนประสาทกระดกสนหลงสวนเอวมาก ซงจะสงผลใหเกดอาการชาและ

ออนแรงของขา รวมถงอาจมอาการชารอบๆ รทวารและบรเวณอวยวะเพศ และอาจมอาการ

ผดปกตของระบบขบถายทงปสสาวะและอจจาระรวมดวย เชน ปสสาวะอจจาระไมออก หรอ

กลนไมได เปนตน

ของ ตอวถชวต


ผ ปวยทมภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวจะมอาการปวดหลง

รวมกบอาการปวดราวลงขามากในทานง ฉะนนการนงรบประทานอาหารจะท าใหผ ปวย

เกดอาการปวดมาก จนบางครงผ ปวยไมสามารถนงรบประทานอาหารได และตองเลยง

ไปรบประทานอาหารในทานอนหรอยนเพอลดอาการปวดแทน

การอยอาศย


หลงจากการอกเสบและอาการปวดลดนอยลงแลว ผ ปวยกจะเรมกลบมาท า

กจวตรประจ าวนเบาๆ ไดมากขน แตหากมการท าทาทางทท าใหความดนภายในหมอน

รองกระดกสนหลงสวนเอวเพมขน เชน การกมหลง การนงพนหรอนงเกาอเตย การนง

ตดตอกนเปนระยะเวลานาน กจะสงผลใหเกดอาการปวดหลงและปวดราวลงขาเพมมากขน

หลบ/พกผอนหยอนใจ

เนองจากทานอนเปนทาทความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวต า

ผ ปวยกมกจะไมมอาการขณะนอน แตผ ปวยมกจะมอาการปวดมากขนเวลาจะลกขนจาก

ทนอน โดยเฉพาะหากทนอนนนอยในระดบต า เชน วางอยบนพน เพราะยงทนอนอยต า

มากเทาไรขณะทผ ปวยจะยนตวขนจากทนอนกจะตองงอตวมากขนเทานน การงอตวเปน

ทาทางทท าใหความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวเพมขน ซงกจะสงเสรมให

เกดการอกเสบและการกดทบเสนประสาทกระดกสนหลงสวนเอวเพมมากขน

การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด

ผ ปวยทมภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวมกไมสามารถท ากจกรรม

ทางเพศได เนองจากถกจ ากดดวยอาการปวดเวลามการเคลอนไหวกระดกสนหลงสวน

เอว โดยเฉพาะอยางยงหากการท ากจกรรมทางเพศอยในทาทางการงอตว

หากหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวทเคลอนมขนาดใหญพอ อาจสงผลให

ผ ปวยมอาการชาบรเวณอวยวะเพศและโดยรอบรทวารตามการถกกดทบของเสนประสาท

ซงจะท าใหอารมณทางเพศและการแขงตวของอวยวะเพศขณะท ากจกรรมลดลงรวมดวย


ผ ปวยในภาวะนจะไดรบผลกระทบตอการตดตอสอสารกบบคคลอน หากการ

ตดตอสอสารนตองท าในทานง เชน การนงคยโทรศพท การนงยานพาหนะตดตอกนเปน

ระยะทางไกลๆ การเขารวมงานสงคมทตองนงตดตอกนเปนระยะเวลานานๆ เปนตน

ในชวงแรกทมการอกเสบของหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวมากๆ ผ ปวยมกจะ

ตองขาดงานเนองจากตองนอนพกจนกระทงอาการปวดทเกดจากการอกเสบดขน เมอ

อาการปวดดขนผ ปวยกจะเรมกลบมาท างานได แตลกษณะงานทจะท าใหผ ปวยมอาการ

มากขนอก ไดแก งานทจะตองกมหลง ยกของหนก นงตดตอกนเปนระยะเวลานาน เปนตน

สวนงานทจะท าใหอาการปวดดขน เชน งานทตองยนหรอเดนมากกวาการนงท างาน

หากการเรยนรทเกดขนในหองเรยนหรอหองสมมนา ผ ปวยจะไดรบผลกระทบ

มาก เนองจากการตองนงเปนระยะเวลานานๆ จะท าใหผ ปวยเกดอาการปวดทเกดจาก

โรคไดมากขน

แตหากการเรยนรนนเกดขนภายนอกหองเรยนหรอหองประชมและเปนกจกรรม

การเรยนรทเกดขนขณะยนหรอเดน เชน การเดนดงาน การเดนทศนศกษา ผ ปวยจะเกด

อาการปวดทเกดขนจากโรคนอยลง

(Prognosis)

จากการศกษาของ Hakelius และคณะ11 พบวาเมอเกดภาวะหมอนรองกระดก

สนหลงเคลอนสวนเอวแลวใหการรกษาดวยการนอนพก (Bed rest) เพอลดอาการปวด

รอยละ 80 ของผ ปวยจะอาการดขนภายใน 6 สปดาห รอยละ 90 อาการดขนภายใน 12


สปดาห และรอยละ 93 อาการดขนภายใน 24 สปดาห สวนในการศกษาอนๆ พบวา

หลงจากใหการรกษาตามอาการ (Symptomatic treatment) และการนอนพก (Bed rest)

พบวารอยละ 30 ของผ ปวยภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวจะยงคงมอาการ

ปวด และมผลกระทบตอการท างานประมาณรอยละ 30 เชนกน

นอกจากนยงมการศกษาพบวาอาการปวดราวลงขา (Sciatica) ทเกดขนครงแรก

จากภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวสามารถรกษาใหดขนไดโดยวธการไม

ผาตด (Conservative treatment) ประมาณรอยละ 90 และโอกาสเกดซ านอยมาก จง

ไมจ าเปนตองไดรบการพจารณาเรองการท าผาตด ถาอาการปวดราวลงขาเกดขนเปนครง

ทสอง (Second recurrent sciatica) โอกาสรกษาใหดขนไดโดยวธการไมผาตดประมาณ

รอยละ 90 เชนกน แตมโอกาสเกดซ าไดรอยละ 50 ฉะนนผ ปวยจงควรไดรบค าแนะน าถง

ขอดขอเสยในการท าการผาตดในกรณน สวนหากมอาการปวดราวลงขาเกดขนเปนครง ท

สาม (Third recurrent sciatica) โอกาสรกษาใหดขนไดโดยวธการไมผาตดยงคงอยท

ประมาณรอยละ 90 แตมโอกาสเกดซ าไดมาก ผ ปวยจงควรไดรบค าแนะน าใหท าการ

ผาตดรกษาเพอปองกนโอกาสเสยงสงทจะเกดอาการเปนซ าไดอกในครงตอไป

1.

ในชวงแรกทเรมมอาการปวดหลงรวมถงอาการปวดราวลงขาอนเนองมาจากภาวะ

หมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว ผ ปวยควรไปรบค าแนะน าใหนอนพก (Bed rest)

อยางเตมทรวมกบการรบประทานยาแกปวดเพอบรรเทาอาการจนอาการดงกลาวเรมทเลา

ลงจากนนผ ปวยทมภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวควรไดรบค าแนะน าให

เรมมการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอลดความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอว

เชน เวลานงควรนงพงพนกเกาอหรอมทดนหลงสวนเอว (Lumbar support) เพอให


น าหนกตวสงผานไปทพนกเกาอและลดแรงกดลงบนหมอนรองกระดกสนหลง , ไมควรนง

ตดตอกนเปนระยะเวลานานๆ ควรลกขนยนหรอเหยยดตวสลบกบการนง หากจ าเปน

คองนงตดตอกนเปนระยะเวลานาน ลดการกมหลง นงพน หรอมานงแบบเตย เวลาเดน

ควรใสรองเทาแบบมสนเพอใหเกดการแอนของหลงสวนเอว ซงจะลดแรงกดลงบนหมอน

รองกระดกสนหลง

นอกจากทาทางตางๆ ทควรหลกเลยงดงกลาวไปแลวนน ผ ปวยกควรหลกเลยง

ปจจยแวดลอมทจะท าใหเกอาการไอ จามไดมากๆ เชน สถานททมควนบหร หรอมฝ นมากๆ

สถานทหรอบคคลทอาจท าใหผ ปวยเกดการตดเชอของทางเดนหายใจและเกดการไอ จาม

ไดมาก ผ ปวยควรปองกนไมใหเกดอาการทองผก เชน การรบประทานผกผลไมเปนประจ า

เพราะการตองเบงถายอจจาระแรงๆ จะท าใหอาการของภาวะหมอนรองกระดกสนหลง

เคลอนสวนเอวทวความรนแรงมากขน นอกจากนหากผ ปวยมปญหาเรอการขบถาย

ปสสาวะ เชน การเปนตอมลกหมาโตในผ ปวยชาย กควรไดรบการรกษาจากแพทย เพอ

ปองกนไมใหเกดการเบงขณะถายปสสาวะเชนกน

การออกก าลงกายเพอลดอาการทเกดจากภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอน

สวนเอว ผ ปวยควรไดรบค าแนะน าใหฝกการยดล าตว (Body stretching) บอยๆ รวมกบ

การฝกความแขงแรงของกลามเนอหลง เพอท าใหความดนภายในหมอนรองกระดกสน

หลงสวนเอวลดลง การบรหารทควรท า ไดแก การวายน า และการออกก าลงกายตาม

วธการของ McKenzie (McKenzie extension exercise) เปนตน (รปท 4)


รปท 4 McKenzie extension

exercise

2.

เครองพยงหลงทนยมใชในผ ปวยทเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวน

เอว ไดแก Lumbosacral support (LS support) ซงประโยชนทไดรบจากการใสเครอง

พยงหลงชนดน คอ ชวยลดแรงกดทกระท าตอหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวลงบางสวน

12 ชวยจ ากดและเตอนผ ปวยไมใหเกดการกมงอของกระดกสนหลงสวนเอว และท าให

เกดการอน (Warm) ของกลามเนอรอบๆ กระดกสนหลงสวนเอว สงผลใหเกดการลดการ

เกรงตวของกลามเนอและลดการบาดเจบเพมเตมของกลามเนอดงกลาวในทสด

ขอควรระวงในการใชเครองพยงหลงชนดน คอ ไมควรใสเครองพยงหลง

ตลอดเวลา ควรถอดออกทกทงเมอลมตวลงนอน เพราะการใสเครองพยงหลงตลอดเวลา

จะสงผลใหเกดการออนแอ (Muscle atrophy) ของกลามเนอรอบๆ กระดกสนหลง และจะยง

ท าใหมโอกาสเกดการบาดเจบของกระดกสนหลงและหมอนรองกระดกสนหลงในอนาคต

มากยงขนกวาเดม


3. :

เนองจากอาการปวดทเกดจากภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวเกด

จากการกดทบและเกดการอกเสบรอบๆ เสนประสาททถกกดทบนน ฉะนนยาทใชในการ

ลดอาการปวดนกจะเปนยาทชวยลดการอกเสบและการกดทบของเสนประสาท (Neurostabilized drug)

เชน ยากลม Gabapentin และ Pregabalin นอกจากนเรายงสามารถใชยาลดอาการปวดทวๆ

รวมดวยได เชน Paracetamol, NSAIDs, Opioids เปนตน

ยาอกกลมหนงทเรามกจะใหรวมดวยกบยาลดอาการปวดเนองจากการถกกดทบ

ของเสนประสาท คอ วตามน บ เพราะวตามน บ เปนสารอาหารทส าคญในการเจรญเตบโต

และในการซอมแซมเสนประสาททไดรบการบาดเจบใหกลบสสภาวะปกต

ในปจจบนนอกจากกลมยากนทไดกลาวถงไปแลวนน ยงมการใชยาฉดกลม

Steroid ฉดเขาไปบรเวณรอบๆ เสนประสาทกระดกสนหลงสวนเอวทถกกดทบเพอลด

อาการปวด โดย Steroid ทใชนจะเปน Steroid ทมโมเลกลใหญกวา Steroid ทใชส าหรบ

การฉดเขาทางกระแสเลอด เพอหวงผลใหยาทฉดเขาไปนสามารถฉาบอยรอบๆ เสนประสาทท

เกดการบาดเจบไดนานทสด โดยไมเกดการดดซมเขาสกระแสเลอดและไมสงผลกระทบ

ตอรางกายโดยรวมดงเชน steroid ทใชบรหารโดยการกน หรอฉดเขาสกระแสเลอด

4.

1. อาการปวดเปนมาก หลงจากท าการนอนพก (Bed rest) ปรบพฤตกรรมให

เหมาะสม ออกก าลงการฝกกลามเนออยางถกตองตอเนอง รวมกบการกนยารกษาอยาง

เตมทในระยะเวลาทนานพอ คอโดยประมาณ 3-6 เดอนแลวอาการยงไมดขน


2. มขาออนแรงชดเจนเนองมาจากการถกกดทบของเสนประสาทกระดกสนหลง

สวนเอว

3. มปญหาเรองการขบถาย เชน กลนปสสาวะ อจจาระไมได ชาบรเวณโดยรอบร

ทวารและอวยวะเพศ

วธการผาตดรกษามงเนนไปทการก าจดหมอนรองกระดสนหลงสวนเอว ทมการ

ปลนออกมากดทบเสนประสาท โดยหากไมมความไมมนคงของกระดกสนหลงสวนเอว

รวมดวย กไมมความจ าเปนทจะตองท าการเชอมหรอยดตรงกระดกสนหลง วธการท า

ผาตดแกไขภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวนมหลากหลายเทคนค ขนกบ

ลกษณะพยาธสภาพทเกดการกดทบเสนประสาท และความช านาญของแพทยตอเทคนค

การผาตดทจะเลอกใช เทคนคทใชในการท าผาตดรกษาภาวะน เชน การท าผาตดหมอน

รองกระดกผานทอเลนส (Endoscopic discectomy), การท าผาตดผานกลองไมโครส

โคป (Microscopic discectomy) เปนตน

ไดแกการก าจดปจจยเสยงทมผลตอการเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอน

สวนเอว รวมกบการบรหารกลามเนอหลงใหแขงแรง ซงปจจยเสยงทสามารถหลกเลยง

และแกไขได ไดแก

1. (Obesity)

ควรสงเสรมใหความรกบประชากรโดยทวไปไดตระหนกถงผลกระทบจากความ

อวนตอโอกาสเสยงทสงขนทจะเกดการบาดเจบของหลงและภาวะหมอนรองกระดกสน

หลงเคลอนสวนเอว โดยเนนใหประชากรมการควบคมน าหนกตวใหเหมาะสม กลาวคอ


เมอท าการค านวนน าหนกหนวยเปนกโลกรม ตอสวนสงหนวยเปนเมตร แลวไมควรมคา

มากกวา 25

2. (Smoking)

ควรมการรณรงคตอตานการสบบหรอยางจรงจงภายในสงคม โดยเนนใหเหนถง

โทษภยของการสบบหรทจะกระทบตอสขภาพและคณภาพชวตของทงของตนเองและคน

อนในสงคม เชน ท าเกดการเสอมสภาพของหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวไดเรวขน

และสงผลใหโอกาสเสยงในการเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวเพมมากขน

3. (Occupation)

ควรหลกเลยงอาชพทสงผลตอการเสอมสภาพของหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวใหเรวขน และเพมโอการเสยงในการเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว เชน อาชพทเกยวของกบขดเจาะหรอท างานในทมการสนสะเทอนเปนระยะเวลานาน อาชพทตองกมหลงหรอยกของหนกเปนประจ า หากหลกเลยงไมไดกควรมการเรยนรทาทางทเหมาะสมในการท างาน การฝกกลามเนอหนาทองและหลงเพอลดการบาดเจบ การใสอปกรณปองกนการบาดเจบของหลง เปนตน นอกจากนควรมการสงเสรมใหหนวยงานตางๆ เลงเหนถงความส าคญของสขภาพของสมาชกในองคกร โดยการเชญวทยากร เชน ทมชวอนามยมาบรรยายถงโรคและการบาดเจบทอาจเกดขนจากการท างาน รวมถงวธการปองกนใหกบสมาชกในองคกร รวมถงควรมการจดทมแพทยเขาไปตรวจดแลสขภาพของสมาชกในองคกรอยางสม าเสมอ 4. (Chronic cough)

ควรสงเสรมใหคนในสงคมไดตระหนกถงความส าคญของการหาสาเหตของ

อาการไอเรอรง ทงทไมไดเกดจากการตดเชอ เชน แพสารเคม แพควนบหร และทเกด

จากการตดเชอ เชน วณโรค เพอรกษาคนทเกดอาการแลวใหหายจากโรค และปองกน

การแพรระบาดสบคคลอน รวมถงการปองกนภาวะทอาจจะพบไดหลงจากมอาการไอ

เรอรง เชน ภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว เปนตน


5. (Constipation)

ควรสงเสรมใหมการกนผกผลไมเปนประจ าเพอลดการเกดภาวะทองผก ซง เปน

หนงในปจจยเสยงตอการท าใหเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอว

โดยภาพรวมแลวการด าเนนชวตในบางลกษณะ มกสงผลใหเกดภาวะหมอนรอง

กระดกสนหลงเคลอนสวนเอวไดบอยขน การด าเนนชวตดงกลาวไดแก การท ากจกรรมท

เรงใหเกดการเสอมสภาพและการบาดเจบของหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวไดงาย

เชน การท างานทตองกมๆ เงยๆ ยกของหนกเปนประจ า การทตองท างานในททมความ

สนสะเทอน นอกจากนโรคประจ าตวบางอยางกสงผลใหเกดภาวะนไดงายขนเชนกน โรค

ประจ าตวดงกลาวไดแก โรคทกอใหเกดความดนภายในหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอว

สงขนเปนประจ า เชน อาการไอเรอรง ทองผกทตองเบงถายอจจาระเปนประจ า หรอ

ภาวะตอมลกหมากโตในเพศชายทมปญหาตองเบงถายปสสาวะอยตลอด เปนตน

เมอเกดภาวะหมอนรองกระดกสนหลงเคลอนสวนเอวขนแลว กจะสงผลกระทบ

ตอการด าเนนชวตของบคคลนนๆ ในดานตางๆ ดงทกลาวไวแลว ซงผ ปวยเหลานกจะตอง

มการปรบเปลยนพฤตกรรมและการดแลรกษาทเหมาะสมกบโรคเพอใหอาการเจบปวดท

เกดขนบรรเทาลงและหายไป การปรบเปลยนพฤตกรรมดงกลาวหลงเกดภาวะหมอนรอง

กระดกสนหลงเคลอนสวนเอว ไดแก หลกเลยงทาทางทจะท าใหเกดความดนภายใน

หมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวสงขน เชน การกมหลงยกของหนก การนงตดตอกนเปน

ระยะเวลานานๆ เปนตน สงเสรมใหผ ปวยอยในทาทางทท าใหเกดความดนภายในหมอน

รองกระดกสนหลงสวนเอวต า เชน การนอนหรอยนในทาหลงตรง การเดนโดยการใส

รองเทามสนเพอใหเกดการยดตรงของหลงสวนเอวมากขน การบรหารกลามเนอหลงให


แขงแรงมากขนเพอชวยลดการกดทบของน าหนกตวทกดลงบนหมอนรองกระดกสนหลง

สวนเอว เชน การวายน า การลดน าหนกตว และการใสเครองชวยพยงกระดกสนหลงสวน

เอว เปนตน นอกจากนการไปพบแพทยเพอรบยารกษาเฉพาะโรคทจะชวยลดอาการ

ปวดราวลงขา และยาแกปวดทจะชวยบรรเทาอาการปวดใหดขน กจะท าใหผ ปวย

สามารถด ารงชวตไดอยางมความสขและมคณภาพชวตทดขนตอไป

1. Google Image Result for http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d9/Cervical_vertebra_english.png [Internet]. [cited 2014 Aug 12]. Available from: http://www.google.co.th/imgres

2. Nachemson A. In vivo discometry in lumbar discs with irregular nucleograms. Some differences in stress distribution between normal and moderately degenerated discs. Acta Orthop Scand 1965;36:418–34.

3. McFarlane DB. Notes on Anatomy and Physiology: The Intervertebral Discs [Internet]. [cited 2014 Aug 12]. Available from: http://ittcs.wordpress.com/2010/06/01/anatomy-and-physiology-the-intervertebral-discs/

4. Kirkaldy-Willis WH, Wedge JH, Yong-Hing K, Reilly J. Pathology and pathogenesis of lumbar spondylosis and stenosis. Spine 1978;3:319–28.

5. Heliövaara M. Body height, obesity, and risk of herniated lumbar intervertebral disc. Spine. 1987;12:469–72.

http://www.google.co.th/imgres


6. Böstman OM. Body mass index and height in patients requiring surgery for

lumbar intervertebral disc herniation. Spine 1993;18:851–4.

7. Battié MC, Videman T, Gill K, Moneta GB, Nyman R, Kaprio J, et al. 1991 Volvo Award in clinical sciences. Smoking and lumbar intervertebral disc degeneration: an MRI study of identical twins. Spine 1991;16:1015–21.

8. Fogelholm RR, Alho AV. Smoking and intervertebral disc degeneration. Med Hypotheses. 2001;56:537–9.

9. Akmal M, Kesani A, Anand B, Singh A, Wiseman M, Goodship A. Effect of nicotine on spinal disc cells: a cellular mechanism for disc degeneration. Spine 2004;29:568–75.

10. Heliövaara M, Knekt P, Aromaa A. Incidence and risk factors of herniated lumbar intervertebral disc or sciatica leading to hospitalization. J Chronic Dis. 1987;40:251–8.

11. Hakelius A. Prognosis in sciatica. A clinical follow-up of surgical and non-surgical treatment. Acta Orthop Scand Suppl 1970;129:1–76.

12. Snijders CJ, Hermans PFG, Niesing R, Spoor CW, Stoeckart R. The influence of slouching and lumbar support on iliolumbar ligaments, intervertebral discs and sacroiliac joints. Clin Biomech Bristol Avon. 2004;19:323–9.


วถชวตกบ

อ.นพ.


วถชวตกบ

(Lumbar spinal stenosis) อ.นพ.

ภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวเปนภาวะทพบไดบอยในกลมผ ปวยทมอายตงแต 50-60 ปขนไป เนองจากผ ปวยเหลานจะเรมมการเสอมสภาพของกระดกสนหลง การเสอมสภาพนจะพบไดมากขนในกลมประชากรทมการใชงานและการเคลอนไหวของหลงทมากขน เชน การท างานหรอท ากจกรรมทตองกมหลงบอยๆ การนงท ากจกรรมบนพน เปนตน นอกจากนในประชากรทอวนกจะสงผลใหการท างานของหลงมากขนกวาประชากรทวไป และเกดการเสอมตามมาไดเรวและมากขนดวยเชนกน ผ ปวยทมอาย 50-60 ปนมกเปนกลมบคคลทเปนก าลงหลกในหนวยงานทตนด ารงต าแหนงอย หากหนวยงานตองขาดบคคลากรเหลานไป เนองจากอาการเจบปวยทเกดจากภาวะชองกระดกสนหลงแคบ กจะสงผลถงประสทธภาพของหนวยงานนนๆ และเศรษฐกจของประเทศชาตโดยรวม ฉะนนหากเรารและเขาใจถงสาเหต ปจจยเสยง การปองกน และการรกษาโรคน กจะสงผลดทงกบตนเองและสงคมโดยรวมในทสด

เปนภาวะทเกดการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอว ตงแตกระดกสนหลงสวนเอวขอทหนง (Vertebral body of first lumbar) ถงกระดกสนหลงสวนกนขอทหนง (Vertebral body of first sacrum) ภายในชองกระดกสนหลงสวนนจะบรรจเสนประสาททอยภายในเยอหมไขสนหลง (Dura matter) เสนประสาทเหลานจะท าหนาทควบคมการท างานของขาทงสองขาง ทงในเรองการควบคมการเคลอนไหว และการรบรความรสก (รปท 1)


รปท 1 1–3


ภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวมขนตอนการเกดแบงออกเปน 3 ระยะใหญๆ ตามทฤษฎของ Kirkady-Wiillis คอ 1. ภาวะเกดการเสยหนาทของกระดกสนหลง (Dysfunction phase) ภาวะนจะเกดเปนล าดบแรกสดในกระบวนการเกดการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอว เมอกระดกสนหลงเรมเกดการเสอมสภาพทงจากอายทมากขน และหรอผานการใชงานทมากมาเปนระยะเวลาทยาวนานพอ จะท าใหเรมเกดการเสอมสภาพของกระดกสนหลงบรเวณทมการขยบเมอเกดการเคลอนไหวของรางกาย อนไดแก ขอตอกระดกสนหลง (Facet joint) และหมอนรองกระดกสนหลง (Intervertebral disc) ซงสงผลใหเกดการลดลงของการท างานและการหลวมของขอตอเหลาน และเกดการขยบตวของกระดกมากกวาปกต ฉะนนเมอมการขยบหลงทมากหรอตดตอกนเปนระยะเวลานานพอ จะสงผลใหเกดอาการปวดหลงตามมา 2. สญ (Instability phase) ภาวะนจะเกดตามหลงภาวะแรก กลาวคอเมอมการหลวมของขอตอกระดกสนหลงทมากพอ รวมกบยงมการใชงานของหลงอยางตอเนอง กจะเกดการเสยสภาพการท างานของขอตอกระดกสนหลงอยางถาวร ซงจะสงผลใหเกดอาการปวดหลงแมขยบหลงเพยงเลกนอย หรอถาการเสอมสภาพเปนมากกอาจเกดอาการปวดหลงมากจนไมสามารถนงหรอยนได 3. การกลบคนสความมนคงของกระดกสนหลง (Restabilization phase) เปนภาวะหลงสดทเกดขนในกระบวนการเกดการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอว กลาวคอเมอมการหลวมของขอตอกระดกสนหลงจากการใชงานดงทกลาวถงไปแลวนน รางกายกจะเกดกระบวนการซอมแซมและเสรมความมนคงใหกบกระดกสนหลงคขนานกนไป กระบวนการซอมแซมดงกลาวจะท าใหเกดการหนาตวของเสนเอน (Ligament) เยอหมขอตอกระดกสนหลง (Facet capsule) และกระดกงอก (Osteophyte) รอบๆชองกระดกสนหลง (Spinal canal) ทภายในบรรจเสนประสาททควบคมการท างานของขา การกลนปสสาวะและอจจาระ ซงการเปลยนแปลงนจะท าใหเกดการตบแคบลง


ของชองกระดกสนหลง (Spinal canal stenosis) และกดทบเสนประสาทในทสด อาการแสดงของผ ปวยในระยะน ไดแก อาการปวดราวจากหลงลงขาเวลายนหรอเดนเปนระยะเวลาทนานพอ (Neurogenic claudication) และหากมการกดทบเสนประสาททมากพอจะท าใหเกดอาการขาชา ขาออนแรง และหรอมปญหาเรอการกลนปสสาวะ อจจาระได จากตารางท 1 แสดงกลไกการเกดการเสอมสภาพของกระดกสนหลงสวนเอวตามทฤษฎของ Kirkady-Wiillis4

ตารางท 1 แสดงกลไกการเสอมสภาพของกระดกสนหลง4

ปจจยเสยงตอการเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบชวงเอวทส าคญไดแก (Genetic) ผ ปวยทมชองกระดกสนหลงรปรางลกษณะดอกจก (Trefoil) หรอมชองกระดกสนหลงสวนเอวแคบตงแตก าเนด (Congenital lumbar spinal canal stenosis) ดงรปท 2

รปท 2 แสดงลกษณะทางกายวภาคของชองกระดกสนหลงสวนเอวในแนวระนาบตดขวาง (Axial view)5


(Elderly)

วถชวตทมผลตอการเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอว นอกจากปจจยเสยงดานกรรมพนธและอายทมากขนแลว วถชวต 7 มต มความเกยวของกบภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวดงน


(Obesity) บคคลทจดวาอวน (Obesity) คอ บคคลทเมอท าการค านวณน าหนกหนวยเปนกโลกรม ตอสวนสงหนวยเปนตารางเมตร แลวไดคามากกวา 25 บคคลเหลานจะมแรงกระท าตอกระดกสนหลงทงขณะเคลอนไหวและหยดนงมากกวาคนทวไป ฉะนนกระดกสนหลงของบคคลเหลานกจะเกดการเสอมสภาพ6,7 และเกดการตบแคบไดเรวกวาคนทวไป ร (Smoking) การสบบห รจะสงผลตอการเส อมสภาพของหมอนรองกระดกสนหลง (Intervertebral disc) สวนเอวไดเรวขนเมอเทยบกบคนทไมไดสบบหร8–10 เมอมการเสอมสภาพของหมอนรองกระดกสนหลงขณะทมการเคลอนไหวของหลง จะท าใหขอตอกระดกสนหลง (Facet joint) ตองท างานมากขน และเกดการเสอมสภาพตามมาไดเรวขนดวย ฉะนนเมอโครงสรางทงสองเกดการเสอมสภาพรวดเรวขนกวาปกต กจะเกดการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวเรวขนในทสด

การอยอาศย

(Floor activities) ในการด าเนนชวตประจ าวนหากตองมการท ากจกรรมบนพนบอยๆหรอเปนระยะเวลานาน เชน ในสงคมไทยยงคงนยมการรบประทานอาหารบนพน การนงพนพดคย


สนทนาการกนภายในครอบครว การกมลงถพนบานดวยผา การนงสวมยอง เปนตน จะสงผลใหเกดการเสอมและตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวไดเรวขน เพราะการนงหรอท ากจกรรมบนพนจะท าใหเกดการเคลอนไหวของหลงมากกวาขณะท ากจกรรมขณะยน หรอนงบนเกาอ จากผลการวจยของภาควชาออรโธปดกส คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด11 พบวาการท ากจกรรมบนพนมากกวา 28 ชวโมงตอสปดาหเปนระยะเวลานานกวา 10 ป เพมความเสยงตอการเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวมากกวา 15 เทา เมอเปรยบเทยบกบผ ทท ากจกรรมบนพนนอยกวา 2 ชวโมงตอสปดาหเปนระยะเวลานานกวา 10 ป ยกเวนการนงสมาธซงลดโอกาสการเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบชวงเอว

การนอนหลบ/พกผอนหยอนใจ การนอนหลบท าใหแรงกระท าตอกระดกสนหลงลดลง ลดโอกาสการเกดหมอนรองกระดกสนหลงเสอม เปนการลดโอกาสเกดกระดกสนหลงไมมนคง ซงนาจะลดโอกาสเกดการตบแคบของชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวไดมากขน การออกก าลงกายทมการยกของหนกรวมดวย เชน การยกน าหนกทมากเกนก าลง การออกก าลงกายทมการกมเงยหลงเปนประจ าตอเนองยาวนานเปนระยะเวลาหลายป อาจเปนสาเหตของการเกดกระดกสนหลงเสอมและสงผลใหเกดภาวะตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวไดมากขน อยางไรกดยงไม ม ขอมลการวจย ทสนบสนนความสมพนธระหวางการออกก าลงกายกบการเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวอยางชดเจน

การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชดเปนกจกรรมทอาศยการเคลอนไหวบรเวณหลงคอนขางมาก อยางไรกดกจกรรมดงกลาวไมไดเกดขนเปนประจ าและตอเนองเปนระยะเวลานาน ดงนนจงมโอกาสเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวไดคอนขางนอย ซงยงขาดงานวจยทสนบสนนสมมตฐานดงกลาว


การสอสาร การสอสารโดยใชอปกรณอเลกทรอนกสอาศยการใชงานของมอมากกวาสวนหลง ยกเวนท าการสอสารโดยการนงกบพนเปนระยะเวลานานๆ เชน การนงสอสารกบพระภกษสงฆ เปนการเพมแรงกระท าตอหมอนรองกระดกสนหลงอยางชดเจน เมอเกดหมอนรองกระดกสนหลงเสอมสภาพเปนระยะเวลานานหลายป สงผลใหเกดความไมมนคงตอขอกระดกสนหลงและเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวในทสด อยางไรกดการวจยทสนบสนนสมมตฐานดงกลาวมเพยงวถชวตกบพน ยงขาดขอมลความสมพนธระหวางการสอสารกบภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวโดยตรง

การท างาน (Occupation) กลมอาชพทตองท างานเกยวกบการกมหลง การยกของหนก หรอตองอยในภาวะทมการสนสะเทอนมากๆ เชน ท างานเกยวกบการขดเจาะ กจะสงผลใหเกดการเสอมสภาพของกระดกสนหลง และเกดการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวไดเรวขน

การเรยนร การเรยนรโดยทวไป เชน การนงเรยนหนงสอ แมจะมการนงเกาอเปนระยะเวลานานแตไมมการยกของหนกหรอมแรงกระท าตอกระดกสนหลงทมากเกนไป ยกเวนการเรยนรทตองมการนงกบพน เชน การประดษฐของตามวถไทย วชาชพทมการกมเงยและยกของหนก เชน ชางยนต ชางกอสราง หากมการเรยนรเปนระยะเวลาตดตอกนเปนระยะเวลานานๆ อาจเปนสาเหตของการเกดหมอนรองกระดกสนหลงเสอม และสงผลใหเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวได อยางไรกด การเรยนรมกเปนกจกรรมระยะสนและยงขาดงานวจยทสนบสนนความสมพนธระหวางการเรยนรกบภาวะน

ผ ปวยทเรมตนจะเขาสภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอว จะเรมมอาการของกระดกสนหลงเรมเสอมจนการท างานของกระดกสนหลงเรมผดปกตไป (Dysfunction


phase) ในะระยะนผ ปวยจะมอาการปวดหลงเลาท ากจกรรมทตองมการขยบหลงมากกวาปกต เชน เวลากมหลงมากๆ ยกของหนก หรอเมอมการเปลยนทา เชน จากนอนเปนนงหรอนงเปนยน หากผ ปวยยงคงมการใชงานหลงอยางไมถกตองและตอเนอง รวมถงไมมการฝกกลามเนอรอบๆ กระดกสนหลง (Core muscle) การเสอมและการเสยความสามารถในการท างานของกระดกสนหลงจะมากขน จนเขาสระยะทมการเสยความมนคงของกระดกสนหลง (Instability phase) ซงผ ปวยจะมอาการปวดหลงมากขนจนไมสามารถท ากจวตรประจ าวนไดตามปกต ระหวางทเกดการเสอมสภาพ และสญเสยความสามารถในการท างานของกระดกสนหลง จนกอใหเกดอาการเจบปวยดงทกลาวไปแลวนน กจะเกดขบวนการซอมแซมกระดกสนหลง (Restabilization phase) เกดขนพรอมๆ กน เพอจะชวยลดความไมมนคงของกระดกสนหลงลง ขบวนการนจะท าใหเกดการหนาตวขนของเสนเอนและขอตอกระดกสนหลง ซงสงผลใหชองกระดกสนหลงสวนเอวทภายในบรรจเสนประสาทอยนนตบแคบลง (Lumbar spinal stenosis) หากการตบแคบนเปนมากพอเมอผ ปวยเดนเปนระยะทางสก 300 - 500 เมตร กจะท าใหเกดอาการของเสนประสาททขาดเลอด (Neurogenic claudication) เชน ปวดราวลงขา ขาชา หรอขาออนแรงได เมอเกดอาการดงกลาวผ ปวยจะตองหยดเดนแลวท าการกมตว หรอหาทนงพก เพราะการกมตวหรอนงจะเปนทาทท าใหชองกระดกสนหลงกวางขน (รปท 3) เลอดกจะสามารถผานสวนทตบแคบของกระดกสนหลงไปเลยงเสนประสาทได อาการทเกดจากเสนประสาทขาดเลอดดงกลางกจะหายไป แตหากการตบแคบยงคงเกดตอเนองไปเรอยๆ ผ ปวยกจะเดนไดเปนระยะทางทสนลงเรอยๆ และอาจเกดอาการขาชา ขาออนแรงตลอดเวลา หรอแมกระทงอาจท าใหกลนปสสาวะหรออจจาระไมไดในทสด


รปท 3 12 ฉะนนการท างานหรอกจกรรมทจะตองยนหรอเดนนานๆ จะท าใหผ ปวยกลมนมอาการเจบปวดมากขน การจดทาทางระหวางการท างานกจะท าใหอาการเจบปวดลดลงไดและสามารถท างานไดนานขน เชน หากการท างานนนๆ จะตองยนนาน ควรแนะน าใหผ ปวยหาทพกขามาส าหรบยกเทาขนพกขณะยน หากการท างานจะตองเดนนานหรอเปนระยะทางไกล ควรแนะน าใหผ ปวยท าการเกรงหนาทองขณะเดนเปนระยะๆ เพอลดการแอนตวของกระดกสนหลงสวนเอวขณะเดน นอกจากนถาเปนไปไดอาจแนะน าใหผ ปวยเขนรถเขนขณะเดน ในลกษณะเดยวกบการเดนเขนรถเขนซอของในหางสรรพสนคา

ผ ของ ตอวถ

อปโภค/บรโภค เนองจากอาการเจบปวดทเกดจากภาวะนมกเกดขนในทายนหรอเดน ฉะนนการนงรบประทานอาหารมกไมมผลกระทบใดๆ ตอผ ปวย แตหากการนงรบปะทานอาหารนนเปนการนงบนพน จะสงเสรมใหเกดการเสอมและการตบแคบของกระดกสนหลงสวนเอวไดเรวขน อาการปวดอาจรบกวนการยนท าอาหาร การเดนจายตลาด นอกจากนผ ปวยมกตองใชยาแกปวดจ านวนมากและตดตอกนเปนระยะเวลานาน จนอาจเกดผลแทรกซอนจากยาได เชน เปนแผลในกระเพาะอาหาร


การอยอาศย ในระยะแรกทเรมมการเสอมและหลวมของขอตอกระดกสนหลงสวนเอว ผ ปวยจะมอาการปวดหลงมากขณะมการขยบหลงเวลาเปลยนทาทาง เชน ลกจากทนอน ลกจากเกาอ ในระยะนผ ปวยอาจมความกงวลเกยวกบอาการปวดหลง กงวลวาจะมโรคทอนตรายหลบซอนอย ในระยะตอมาทเรมมการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอว ผ ปวยจะเรมมอาการปวดราวลงขาเวลายนหรอเดนนานๆ ซงจะสงผลกระทบตอการท ากจวตรประจ าวนบางอยาง เชน การยนอาบน า การลงบนได การออกก าลงกายทตองยนเปนระยะเวลานาน เปนตน

หลบ/พกผอนหยอนใจ ผ ปวยทมภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวมกจะมอาการปวดราวลงขามากขนและมกรบกวนการนอนหลบหากผ ปวยนอนในทานอนหงายเหยยดตวตรง เนองจากทานจะท าใหชองกระดกสนหลงสวนเอวแคบขนเชนเดยวกบทาทางการยน ผ ปวยสามารถลดหรอหลกเลยงอาการดงกลาวในขณะนอนไดโดยการนอนในทานอนตะแคง งอเขากอดหมอนขาง เนองจากทานจะเปนทาทท าใหชองกระดกสนหลงสวนเอวกวางขน นอกจากทาทางการนอนแลว ลกษณะของทนอนทอยต า เชน ฟกทวางบนพนกจะท าใหเวลาผ ปวยจะลมตวลงนอน หรอลกจากทนอน จะตองมการขยบของหลงมากกวาเมอเปรยบเทยบกบการท าทาทางดงกลาวบนเตยงทสงจากพน ฉะนนการนอนบนทนอนทวางบนพน จะสงผลใหเกดการเสอมและการตบแคบของกระดกสนหลงสวนเอวไดเรวขน

การมสมพนธกบคนรก/คนใกลชด ในระยะเรมแรกของการเขาสภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอว ผ ปวยจะมอาการปวดหลงมากขนแปรผนตามองศาของการขยบ และความมากนอยในการใชงานหลงสวนเอว ฉะนนในระยะนผ ปวยสวนใหญจะมกจกรรมทางเพศทลดลง เนองจากอากการปวดทเกดขนขณะท ากจกรรม


ในระยะทเรมมอาการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวมากขน ผ ปวยจะเรมถกรบกวนดวยอาการปวดราวลงขาหรอชาบรเวณอวยวะเพศ หากท ากจกรรมนในทายนเปนระยะเวลาหนง ในระยะหลงของการตบแคบจนเกดการกดทบเสนประสาทอยางมนยส าคญ ผ ปวยบางรายจะเกดอาการชาบรเวณอวยวะเพศและโดยรอบรทวาร ตามการถกกดทบของเสนประสาท ซงจะสงผลใหการเกดอารมณทางเพศและการแขงตวของอวยวะเพศขณะท ากจกรรมลดลงเปนอยางมาก

ผ ปวยทมภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวจะมอปสรรค เมอจะตองเขาสงคมพบปะสอสารกบบคคลอนๆ โดยการยนหรอเดนเปนระยะเวลานานๆ เนองจากทาทางดงกลาวจะท าใหผ ปวยเกดอาการปวดราวลงขาจนไมสามารถด าเนนกจกรรมนนๆตอไปได ฉะนนหากผ ปวยถกรบกวนจากภาวะดงกลาวมากขนเรอยๆ ยอมสงผลกระทบถงการตดตอสอสารและการเขาสงคมรวมกบบคคลอนๆ ในทสด

ในผ ปวยทมภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวมกจะประสบปญหาในการท างาน เนองจากอาการปวดราวลงขา หากงานนนๆ ตองอาศยการยนหรอเดนเปนระยะเวลานาน เชน อาชพครทจะตองยนสอนเปนเวลานาน วศวกรทตองเดนตรวจงานเปนระยะทางไกล เปนตน นอกจากนถางานทท าตองมการกมหลงบอย ยกของหนกเปนเปนประจ า หรอตองท างานในทมความสนสะเทอนมากหรอเปนระยะเวลานานๆ กจะสงผลตออาการเสอมของกระดกสนหลงสวนเอว และท าใหภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวตบมากขน


ในการเรยนรสงตางๆ ในผ ปวยภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอว หากการเรยนรนนกระท าไดในทานง เชน การนงฟงการบรรยายภายในหองประชม การเรยนรผานคอมพวเตอร ผ ปวยจะไมไดรบผลกระทบในการเรยนรนนๆ แตหากการเรยนรตองเกดขนผานการยน หรอเดนดงานในสถานทจรง จะท าใหผ ปวยถกจ ากดการเรยนรนนๆ จากอาการปวดทจะเกดขนจากโรค เมอมการยนหรอเดนเปนเวลานาน (Prognosis) ในภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวหากผ ปวยเรมมอาการจากการทเสนประสาทถกกดทบ แตไมไดท าการรกษาจะมโอกาสดขนไดเองประมาณรอยละ 15 อกรอยละ 45-50 จะมอาการคงทไมดขนหรอแยลง ในขณะทอกกลมทเหลอประมาณรอยละ 20-30 อาการจะคอยๆ แยลง13

1. 1.1. 1.2. การ การใสรองเทาทมสนสงๆจะท าใหเกดการแอนของกระดกสนหลงสวนเอวมากขน (Hyperlordosis) ซงจากการศกษาในคนปกตพบวาการทกระดกสนหลงสวนเอวอยในทาแอนมากกวาปกต (Hyperlordosis) จะมขนาดของชองกระดกสนหลงนอยกวาในทาหลงแอนปกต (Normal lordosis) หรอหลงแอนนอยกวาปกต (Hypolordosis) ตามล าดบ ฉะนนในผ ปวยทมชองกระดกสนหลงสวนเอวแคบอยแลวกไมควรใสรองเทาทมสนสง


เพราะจะท าใหชองกระดกสนหลงสวนเอวยงแคบลง ซงจะท าใหอาการของโรคเปนมากขน แตควรเลยงไปใสรองเทาสนเตยหรอไมมสน 1.3. การปรบทาทางการยนหรอเดนเพอลดอาการของเสนประสาทขาดเลอด อาการทเกดจากชองกระดกสนหลงแคบจะดขน เมอผ ปวยมการจดทาทางใหกระดกสนหลงสวนเอวอยในทาแอนนอยกวาปกต (Hypolordosis) เพราะความกวางของชองกระดกสนหลงจะกวางขนดงกลาวไปแลว ดงนนหากผ ปวยตองยนเปนเวลานานๆ เชน ยนท าอาหาร ยนอาบน า กควรหาทพกขา เชน มานงเตย คานบรเวณขาโต ไวส าหรบยกเทาขางทมอาการขนมาวางพกไว การยกขาขนวางหรอเหยยบบนเกาอเตยนนจะชวยลดการแอนตวของกระดกสนหลงสวนเอว ซงท าใหชองกระดกสนหลงกวางขนอาการทเกดจากชองกระดกสนหลงแคบและเสนประสาทขาดเลอดกจะดขน ในขณะทเดนเราสามารถท าใหชองกระดกสนหลงสวนเอวกวางขนไดโดยการกมโนมตวไปดานหนา เชน การเขนรถเขนเวลาเดนซอของ กจะท าใหผ ปวยเดนไดนานและไกลขน 1.4. การฝกความแขงแรงของกลามเนอหนาทอง การฝกเกรงกลามเนอหนาทองใหแขงแรงจะไดประโยชนสองอยาง คอ ลดการขยบตวของกระดกสนหลงสวนเอวเวลารางกายมการเคลอนไหว ซงจะท าใหการเสอมสภาพของกระดกสนหลงสวนเอวลดลง นอกจากนกลามเนอหนาทองทแขงแรงจะชวยลดการแอนตวของกระดกสนหลงสวนเอวทมากเกนไป (Hyperlordosis) และปรบใหโครงสรางกระดกสนหลงสวนเอวเปนแบบแอนปกต (Normal lordosis) หรอแอนนอยกวาปกต (Hypolordosis) ซงจะท าใหชองกระดกสนหลงสวนเอวกวางขน การฝก pelvic tilt exercise (รปท 4) เปนการฝกการเกรงกลามเนอหนาทองโดยการดนใหเอวสวนทลอยขนมาจากเตยง ถกกดลงจนแนบชดกบเตยง14 ในแตละครงของการเกรงกลามเนอหนาทอง ควรท าใหหลงสวนเอวแนบชดกบเตยงประมาณ 10 วนาท


รปท 4 Pelvic tilt exercise14 1.5. 15 (Knee to chest exercise) - (รปท 5)

รปท 5 Knee to chest exercise15

2. : เนองจากอาการปวดทเกดจากภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวเกดจากการกดทบและการขาดเลอดของเสนประสาททอยภายใน ฉะนนยาทใชในการลดอาการปวดนกจะเปนยาทชวยลดการอกเสบและการกดทบของเสนประสาท (Neurostabilized drug)


เชน ยากลม Gabapentin และ Pregabalin นอกจากนเรายงสามารถใชยาลดอาการปวดทวๆไปรวมดวยได เชน Paracetamol, NSAIDs, Opioids เปนตน ยาอกกลมหนงทเรามกจะใหรวมดวยกบยาลดอาการปวดเนองจากการถกกดทบของเสนประสาท คอ วตามน บ เพราะวตามน บ เปนสารอาหารทส าคญในการเจรญเตบโต และซอมแซมเสนประสาททไดรบการบาดเจบใหกลบสสภาวะปกต ในปจจบนนอกจากกลมยากนทไดกลาวถงไปแลวนน ยงมการใชยาฉดกลม Steroid ฉดเขาไปบรเวณทมการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวเพอลดอาการปวด โดย Steroid ทใชนจะเปน Steroid ทมโมเลกลใหญกวา Steroid ทใชส าหรบฉดเขาทางกระแสเลอด เพอหวงผลใหยาทฉดเขาไปสามารถฉาบอยรอบๆเสนประสาททเกดการบาดเจบไดนานทสด โดยไมเกดการดดซมเขาสกระแสเลอดและไมสงผลกระทบตอรางกายโดยรวมดงเชน steroid ทใชบรหารโดยการกน หรอฉดเขาสกระแสเลอด

3. ผ ขอบงชส าหรบผ ปวยทควรจะไดรบการรกษาดวยวธการผาตด ไดแก 1. อาการปวดเปนมาก หลงจากท าการปรบพฤตกรรมใหเหมาะสม ออกก าลงการฝกกลามเนออยางถกตองตอเนอง รวมกบการกนยารกษาอยางเตมทในระยะเวลาทนานพอ คอโดยประมาณ 3-6 เดอนแลวอาการยงไมดขน 2. มอาการออนแรงชดเจนของขาอนเนองมาจากการถกกดทบของเสนประสาทหลงสวนเอว 3. มปญหาเรองการขบถาย เชน กลนปสสาวะ อจจาระไมได หรอชาบรเวณโดยรอบรทวารรและการขมบกนไมได วธการผาตดรกษาภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวแบงออกเปน 2 แบบใหญๆ 1. ขยายชองกระดกสนหลงอยางเดยว (Decompression alone) การผาตดดวยวธการน จะเลอกท าในผ ปวยทมการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวแตเพยงอยางเดยว โดยไมมภาวะของความไมมนคงของกระดกสนหลงรวมดวย สวนขนตอนการผาตด


วาจะท าดวยตาเปลา (Direct vision) ผานกลองจลทรรศน (Microscope) หรอท าผานทอเลนส (Endoscope) ขนกบดลยพนจของแพทยผใหการรกษา 2. ขยายชองกระดกสนหลงรวมกบการเชอมและการยดตงกระดกสนหลงดวยโลหะ (Decompression with fusion and fixation) การผาตดดวยวธนจะเหมาะสม ในผ ปวยทมการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวรวมกบมความไมมนคงของกระดกสนหลง

การปองกนไมใหเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอว ไดแก การก าจดปจจยเสยงทมผลตอการเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอว รวมกบการบรหารกลามเนอหนาทองใหแขงแรง ซงปจจยเสยงทสามารถหลกเลยงและแกไขได ไดแก 1. (Obesity) ควรสงเสรมใหความรกบประชากรโดยทวไปไดตระหนกถงผลกระทบจากความอวนตอโอกาสเสยงทสงขนทจะเกดการบาดเจบของหลงและภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอว โดยเนนใหประชากรมการควบคมน าหนกตวใหเหมาะสม กลาวคอเมอท าการค านวณน าหนกหนวยเปนกโลกรม ตอสวนสงหนวยเปนตารางเมตร แลวไมควรมคามากกวา 25 2. (Smoking) ควรมการรณรงคตอตานการสบบหรอยางจรงจงภายในสงคม โดยเนนใหเหนถงโทษภยของการสบบหรทจะกระทบตอสขภาพและคณภาพชวตของทงของตนเองและคนอนในสงคม เชน ท าเกดการเสอมสภาพของหมอนรองกระดกสนหลงสวนเอวไดเรวขน และเกดการตบแคบของชองกระดกสนหลงตามมา 3. (Occupation) ควรหลกเลยงอาชพทสงผลตอการเสอมสภาพของกระดกสนหลงใหเรวขน เชน อาชพทเกยวของกบขดเจาะหรอท างานในทมการสนสะเทอนเปนระยะเวลานาน อาชพทตองกมหลงหรอยกของหนกเปนประจ า หากหลกเลยงไมไดกควรมการเรยนรทาทางทเหมาะสมในการท างาน การฝกกลามเนอหนาทองและหลงเพอลดการบาดเจบ การใส


อปกรณปองกนการบาดเจบของหลง เปนตน นอกจากนควรมการสงเสรมใหหนวยงานตางๆ เลงเหนถงความส าคญของสขภาพของสมาชกในองคกร โดยการเชญวทยากร เชน ทมชวอนามยมาบรรยายถงโรคและการบาดเจบทอาจเกดขนจากการท างาน รวมถงวธการปองกนใหกบสมาชกในองคกร รวมถงควรมการจดทมแพทยเขาไปตรวจดแลสขภาพของสมาชกในองคกรอยางสม าเสมอ 4. (Floor activities) ควรมการสงเสรมใหมการเปลยนแปลงว ถ ชวตบางอยาง เพอชะลอการเสอมสภาพของกระดกสนหลง ไดแก การท ากจกรรมตางๆ ภายในบานของสงคมไทยทมกจะนงท าบนพนกควรเปลยนมาเปนบนเกาอ เชน การนงกนขาวบนเกาอและใชโตะกนขาว การนงดทวบนโซฟา การท างานบานทตองกมหลงมากกปรบเปลยนใหกมนอยลง เชน การใชไมถพนแทนการกมถพน การยนลางจานแทนการนงเกาอเตยลางจาน การนงโถสวมแบบนงแทนการนงสวมยอง เปนตน


โดยภาพรวมแลวการด าเนนชวตในบางลกษณะ มกสงผลใหเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวไดบอยขน การด าเนนชวตดงกลาว ไดแก การท ากจกรรมทเรงใหเกดการเสอมสภาพของกระดกสนหลง และมการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวตามมา เชน การท ากจกรรมตางๆ บนพน (Floor activities) การท างานทตองกมหลงยกของหนกเปนประจ า การท างานในททมการสนสะเทอนเปนระยะเวลานาน นอกจากน ลกษณะนสยบางอยางกสงเสรมใหเกดการเสอมสภาพของกระดกสนหลงสวนเอวเชนกน เชน การรบประทานอาหารทมากเกนไปจนท าใหเกดภาวะอวน การสบบหรเปนประจ า เปนตน เมอภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวเกดขนแลว กจะสงผลกระทบตอการด าเนนชวตของบคคลนนๆ ในดานตางๆ ดงทกลาวไวแลว ซงผ ปวยเหลานกจะตองมการปรบเปลยนพฤตกรรมและการดแลรกษาใหเหมาะสมกบโรค เพอใหอาการเจบปวดทเกดขนบรรเทาลงและหายไป อาการทมกรบกวนผ ปวยจะแบงออกไดเปน 2 ระยะหลกๆ คอ 1. ระยะทเรมเกดความเสอมและความไมมนคงของการท างานของกระดกสนหลงสวนเอว ในระยะนผ ปวยจะมอาการปวดหลงมากเมอมการขยบหลงเวลาเปลยนทาทาง เชน กมหลง ลกจากทนอน ลกจากเกาอ ผ ปวยทมอาการในระยะนควรไดรบค าแนะน าจากแพทย เพอฝกทาทางใหอยในทาหลงตรงรวมกบการเกรงหนาทองขณะมการเคลอนไหวของรางกาย เพอลดการขยบตวของกระดกสนหลงสวนเอว นอกจากนการรบประทานยาแกปวดกจะชวยบรรเทาอาการไดมาก แตกควรรบประทานเฉพาะเวลาทมอาการ โดยไมรบประทานยาตอเนองเปนระยะเวลานาน เพอหลกเลยงอาการไมพงประสงคจากยา และควรรบประทานยาภายใตค าแนะน าจากแพทย 2. ระยะทเรมมการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวแลว


ในระยะนผ ปวยจะเรมมอาการปวดราวลงขาเมอมการยนหรอเดนเปนระยะเวลานาน และถาโรคยงคงด าเนนตอไปเรอยๆ การตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวกจะเพมมากขนเรอยๆ ซงจะสงผลใหการยนและการเดนของผ ปวยสนลงเรอยๆ เชนกน การดแลรกษาในระยะนจะไดผลดตองเกดจากความรวมมอกนของทงแพทยและผ ปวย กลาวคอ ผ ปวยตองมการปรบพฤตกรรมใหเหมาะสม เชน หลกเลยงปจจยเลยงทจะท าใหเกดการตบแคบของชองกระดกสนหลงสวนเอวดงทกลาวไวแลว การยนจะตองมการพกขาบนทวางขาเปนชวงๆ การเดนอาจจะตองเกรงหนาทองรวมกบโนมตวไปดานหนา หรอเดนโดยเขนรถเขนใสของ มการฝกบรหารกลามเนอเพอชวยใหชองกระดกสนหลงสวนเอวกวางขน เชน การฝกเกรงกลามเนอหนาทอง การฝกยดกลามเนอหลง ดงทกลาวไปแลว ในสวนของแพทยกจะท าการปรบยาทเฉพาะกบโรคเพอบรรเทาอาการปวดราวลงขา รวมถงการใหยาระงบปวดตามความเหมาะสม แตหากอาการตบแคบเปนมากจนไมสามารถควบคมไดโดยการใชยา กอาจจะตองพจารณาใหการรกษาโดยการฉดยาและการผาตดตามล าดบขนตอนและความเหมาะสมกบผ ปวยแตละรายตอไป

บทสรป ภาวะชองกระดกสนหลงแคบชวงเอวมความสมพนธกบวถชวตทง 7 มต ตงแตการบรโภคอาหารทมากเกน การสบบหร วถชวตกบพน การยกของหนก อาชพทมการกมเงยและยกของหนกซงเปนสาเหตของโรค เมอเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบชวงเอวแลว อาการปวดชาทเกดจากกระดกกดทบเสนประสาทกระทบตอวถการกนและการอย ท าใหตองหลกเลยงการนงกบพน อาการปวดและอาการไมมนคงของกระดกสนหลงกระทบตอการนอนหลบ/การพกผอนหยอนใจ การมสมพนธกบคนรก/คนใกล ชด การท างาน การสอสารและการเรยนร การเขาใจวถชวตทเปนสาเหตและเขาใจการปรบวถชวตเมอเกดภาวะชองกระดกสนหลงแคบสวนเอวจะชวยปองกนการเกดโรคและชวยเพมคณภาพชวตเมอเปนโรคไดอยางมประสทธภาพ


1. Lumbar Spine - Neuroradiology [Internet]. [cited 2014 Aug 12]. Available

from:https://sites.google.com/a/wisc.edu/neuroradiology/anatomy/spine/slide-5---cervical-spine-oblique-view

2. McFarlane DB. Notes on Anatomy and Physiology: Spinal Stenosis [Internet]. [cited 2014 Aug 12]. Available from: http://ittcs.wordpress.com/2010/06/10/anatomy-and-physiology-spinal-stenosis/

3. Parts of the Spine – Anatomy, Picture, Spinal Column, Backbone | Healthhype.com [Internet]. [cited 2014 Aug 12]. Available from: http://www.healthhype.com/parts-of-the-spine-anatomy-picture-spinal-column-backbone.html

4. Kirkaldy-Willis WH, Wedge JH, Yong-Hing K, Reilly J. Pathology and pathogenesis of lumbar spondylosis and stenosis. Spine 1978;3:319–28.

5. Eisenstein S. The trefoil configuration of the lumbar vertebral canal. A study of South African skeletal material. J Bone Joint Surg Br 1980;62B:73–7.

6. Liuke M, Solovieva S, Lamminen A, Luoma K, Leino-Arjas P, Luukkonen R, et al. Disc degeneration of the lumbar spine in relation to overweight. Int J Obes 2005 2005;29:903–8.

7. Samartzis D, Karppinen J, Chan D, Luk KDK, Cheung KMC. The association of lumbar intervertebral disc degeneration on magnetic resonance imaging with body mass index in overweight and obese adults: a population-based study. Arthritis Rheum 2012;64:1488–96.


8. Battié MC, Videman T, Gill K, Moneta GB, Nyman R, Kaprio J, et al. 1991

Volvo Award in clinical sciences. Smoking and lumbar intervertebral disc degeneration: an MRI study of identical twins. Spine. 1991 Sep;16(9):1015–21.

9. Akmal M, Kesani A, Anand B, Singh A, Wiseman M, Goodship A. Effect of nicotine on spinal disc cells: a cellular mechanism for disc degeneration. Spine 2004;29:568–75.

10. Fogelholm RR, Alho AV. Smoking and intervertebral disc degeneration. Med Hypotheses. 2001;56:537–9.

11. Wajanavisit W, Woratanarat P, Wattanawong T, Laohacharoensombat W. Floor activities and degenerative spinal diseases. J Med Assoc Thai Assoc 2009;92 Suppl5:S88–94.

12. Google Image Result for http://farm8.staticflickr.com/7147/6540049663_f7fcc6a97d_m.jpg [Internet]. [cited 2014 Aug 12]. Available from: http://www.google.co.th/imgres

13. Sengupta DK, Herkowitz HN. Lumbar spinal stenosis. Treatment strategies and indications for surgery. Orthop Clin North Am. 2003;34:281–95.

14. Google Image Result for http://www2.nau.edu/~mtl8/images 15. Google Image Result for http://morganmassage.com/wp-

content/uploads/2013/05/Single_knee_to_chest_stretch.jpg [Internet]. [cited 2014 Aug 12]. Available from: http://www.google.co.th/imgres

เกยวกบผเขยน

อ.นพ. พทวส ลละพฒนะ

จบแพทยศาสตรบณฑต คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

และจบออรโธปดกส คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

มหาวทยาลยมหดล

ศกษาตอดานออรโธปดกส สาขากระดกสนหลง ณ ประเทศแคนาดา

เชยวชาญดานออรโธปดกส สาขากระดกสนหลง และเปนอาจารย

หนวยวจยของภาควชาออรโธปดกส รามาธบด

Health & Medicine

Lifestyle and spine