Embed Size (px)
Citation preview
İstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü
“Şeker Hastalığı (Diyabet)”
Şeker Hastalığı'nın (Diyabetin) Tanımı, Korunmak için yapılması
gerekenler
Şeker Hastalığının (Diyabetin) Tanımı
Şeker Hastalığı (yani Diyabet),
insülin hormonu salgılanması,
insülin etkisi
veya her ikisinde de
bir bozukluk olması sonucu ortaya çıkan, kanda yüksek şeker çıkmasıyla karakterize, ilerleyici ve bir çok sağlık sorunlarına yol açan metabolik bir hastalıktır.
4
YIL 2000 Dünyada tahmini diyabetli insan 140 milyon
YIL 2025 Dünyada tahmini diyabetli insan 300 milyon
HER YIL Diyabet komplikasyonlarından ölen 3 milyon
TÜRKİYEDE ERİŞKİN NÜFUSUN DİYABET SIKLIĞI % 7.2 dir.
Kaç kişi şeker hastası?
Kaç çeşit şeker hastalığı vardır?
Tip 1
Tip 2
Gestasyonel
Tüm diyabet hastalarının %5-10'u tip 1 diyabetlidir
Tip 1 diyabetin ve çoğu tip 2 diyabet vakasının teşhisi, hastaların aşırı miktarda idrara çıkma ve aşırı susamanın yanında çoğunlukla kilo kaybetmeye başlamaktan şikayet etmeleri sonucunda konur. Bu belirtiler gün geçtikçe şiddetlenir. Yeni diyabet teşhisi konmuş hastaların yaklaşık %25’i, diyabet teşhisi konulduğunda diyabetik ketoasidoz da gelişmiştir.
Tip 1 diyabet tanısı
8
Şeker hastalığının belirtileri
9
Gece Tuvalete çıkma
Çok su içme
Çok yeme
Sık Tekraryan mantar
Sık enfeksiyon
Cilt kuruluğu
Kilo kaybı
Halsizlik
Sık idrara çıkma
DM
İlk kez gebelik sırasında ortaya çıkan
diyabet formuna Gestasyonel Diabetes
Mellitus (GDM) denilmektedir.
Gebeliklerin %2-4'ünde gestasyonel
diabetes mellitus görülmektedir
GDM tanısı tüm gebelerde önce 50 gr glukoz içirilip 1. saat kan şekeri bakılarak,
bu testi bozuk çıkanlarda ise;
75 gr glukoz içerilerek 2 saatlik bir test ve doktor değerlendirmesi ile kesin tanısı konur.
Belirtileri genelde silik seyreder bazende tip 2 diyabete benzer. Ancak gebelik sırasındaki
rutin taramalar nedeniyle genellikle semptomlar fark edilmeden önce tanı
konulur. Gestasyonel diyabet doğumdan sonra genellikle düzelir fakat sonraki
gebeliklerde tekrarlama riski yüksektir. (yaklaşık %50)
Ayrıca GDM öyküsü olan kadınların ileriki yaşamlarında tip 2 diyabetli olma riski %40-
80'e kadar varmaktadır. Bu sebeple gestasyonel diabetes mellitus tanısı almış kadınların doğum sonrasında prediyabetik
olarak kabul edilip koruma programına alınmaları gereklidir.
GDM tanısı konan birey doğumdan sonra aktif bir yaşam sürmeye, ideal kilosunu
korumaya ve diyabet gelişmini kolaylaştırabilecek ilaçlardan uzak durmaya
özendirilmelidir.
Konya AHG 15
Hemen gelişen sonuçlar
Uzun vadeli rahatsızlıklar
Büyük damarları tutan
Kılcal damarları tutan
Kalp-Damar Rahatsızlıkları
Beyin-Sinir rahatsızlıkları
Varis vs..
Göz Rahatsızlıkları
Böbrek Rahatsızlıkları
Uyuşma
Şeker düşüklüğü
Koma
Şeker Hastalığının istenmeyen sonuçları
15
Konya AHG 16
HbA1c ve ortalama kan şekeri arasındaki ilişki
16
HbA1c (%) Ortalama kan şekeri (mg/dl)
6 126
7 154
8* 183
9 212
10 240
11 269
12 298
Konya AHG 17
Kimler Tip 2 Şeker Hastalığı Yönünden Taranmalı?
45 yaş ve üstü herkese her 3 yılda bir Kan Şekeri ölçtürmeli (açlık, tokluk)Aşağıdaki özelliklere sahip bireyler daha sık ve daha
genç yaşta ölçtürmeye başlamalılar:Aşırı kiloluFiziksel hareketsizlik Hormonal tedavi görenler (Doğum kontrol hapı kullanımı dahil)Alkol ve sigara kullanımı1. derece akrabalarında diyabet olanlar4 kilo üzerinde bebek doğuranlarHipertansiflerKolestrolü olanlar (HDL<35 mg/dl, TG>250 mg/dl)
18
ASM’lerde yapılabilecek Şeker Hastalığı ve eşlik eden hastalıklara yönelik testler
Şeker Açlık Kan Şekeri - 8 saat açlık sonrası – Su içilebilir Tokluk Kan Şekeri - 2. saat – ilk lokmadan sonra OGTT (Şeker Yükleme) - 75 gr, en az 2 saatlik HbA1C (üç aylık şeker) Lipid profili (HDL, LDL, T.Kol, TG) (kolestroller) Kan basıncı takibi Boy-kilo, göbek çevresi ölçümü, BMI hesaplaması
YAPILAMAYAN: C-peptid (endojen insülin göstergesi)(insülin direnci)
Şeker Hastalığı tanısı nasıl konuyor?
* Açlık şekeri 126 ve üstüyse,
* 75 gr'lık şeker yükleme sonrası 2. saatte kan şekeri 200 ve üstüyse,
* Rastgele ölçülen kan şekeri 200 ve üstünde, ilaveten şeker hastalığı belirtileri mevcutsa,
* Üç aylık şeker yani HbA1C (hemoglobinA1C) 6,5 ve üstündeyse
Şeker Hastalığı Zamanla Kalp, Damarlar, Göz, Böbrek ve Sinirlerde Yapısal
Değişikliklere yol açabilir
Kardiyovasküler hastalıklar
Diyabetik ayak ülserleri
Diyabetik retinopati
Diyabetik nefropati
Diyabetik nöropati
Konya AHG 23
Şeker Hastalığı Tedavisi
DİYET
İLAÇ
EGZERSİZ
EĞİTİM
Şeker Hastalığı
Konya AHG 24
DİYET
İdeal kiloya ulaştırma 6 öğün 25-30-35kal/ideal kilo
hesabı Yanında 2 (küp) şeker
taşıması Besin değişimi anlatılması 3’ler kuralı, süt ürünleri Haftalık hedefler Ev halkının desteği
Şeker gibi basit karbonhidratlar gunluk
enerjinin ≤%10' unu aşmamalı, basit karbonhidratlar
yerine kurubaklagiller, tam tahıl urunleri tercih edilmelidir.
Günlük alınan tuz miktarı 5 g'ı aşmamalıdır.
Konya AHG 26
EGZERSİZ
Düzenli egzersiz Yürüyüşe
özendirme Akran desteği Tip 1 DM çocukları
cesaretlendirme, spor takımlarına katılım
Konya AHG 27
EĞİTİM
Şeker düşüklüğü \ yüksekliğinin belirtileri
Ayak bakımı Yılda 1 kez göz muayenesi Yanında şeker bulundurması Hipertansiyon, kolestrol yüksekliği ve
Obesitenin Şeker Hastalığı ile bağlantısı konusunda bilgilendirme
Her hastaya Kan Şekeri ve Tansiyon takip kartları
Yakınlarının eğitimi Pnömokok ve Grip aşısı Dergi, dernek aboneliği
Konya AHG 28
Biyokimyasal hedefler
• AKŞ < 110 mg/dl
•
• TKŞ (2. saat) < 140 mg/dl
•
• HbA1c < % 6.5
•
• LDL – K < 100 mg/dl
•
• HDL – K ♀>50, ♂>40 mg/dl
•
• Total – K < 200 mg/dl
• Trigliserid < 150 mg/dl28
Sigara kullanılmamalı ve aşırı alkol tüketiminden
kaçınılmalıdır.
Günümüzde Tip 1 diyabetin önlenmesini sağlayabilecek
etkin bir yöntem mevcut değildir.
Diyabetin komplikasyonlarından
korunmak icin erken tanı şarttır.
Yaşam biçimi değişikliğiyle uzun yıllar diyabetlerini geciktirebilecekleri
hususunda hekimleri ile yakın bilgi alışverişinde
bulunmaları gerekir. Bu hastalığı
tanımlanan bireylerin sık sık kan şekerlerini
kontrol ettirmeleri gerekir.
Konya AHG 31
İstanbul Halk Sağlığı MüdürlüğüObezite, Diyabet & Metabolik Hastalıklar Şubesi
Dr. Erkam EKSEN0 (212) 409 2300
Konya AHG
Dr. Erkam EKSENİstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü
Obezite, Diyabet & Metabolik Hastalıklar Ş[email protected]
+90 (212) 409 23 04
İletişim
