دستورالعمل هاي ایمنی بیمار

دفتر حاکمیت بالینی بیمارستان شریعتی :تدوین

١

وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی

معاونت سالمت

مرکز نظارت و اعتبار بخشی امور درمان

واحد ایمنی بیمار

دستورالعمل رعایت بهداشت دست در مراکز بهداشتی درمانی

فرناز مستوفیان ، کارشناس ارشد مرکز نظارت و اعتباربخشی امور : ترجمه و تألیف درمان

1388اردیبهشت

٢

:دستورالعمل رعایت بهداشت دستها بمنظور پیشگیري از انتقال عفونت بیمارستانی

:مقدمه |

از ارائه مراقبت هاي بهداشتی درمانی که یکی از شایعترین علل مرگ و میر و ناشی عفونت هاي

شورهاي در حال افزایش معلولیت در بیماران بستري در بیمارستانها محسوب می گردد در ک

سازمان بهداشت جهانی بررسی انجام شده .توسعه و پیشرفته در سراسر جهان اتفاق می افتد

له کشور هاي منطقه مدیترانه شرقی ، مؤید شیوع کشور دنیا از جم 14بیمارستان واقع در 55در

با بیمارستانی عفونت هاي ناشی از ارائه مراقبت هاي بهداشتی درمانی در بخش بستري

.بوده است % 7/8میانگین نرخ

نفر از عوارض ناشی از 1400000مطابق آمار سازمان بهداشت جهانی در هر لحظه در جهان

در کشور هاي در حال توسعه میزان عفونت هاي قابل .عفونت هاي بیمارستانی رنج می کشند

. بر آورد شده استو بیشتر % 40پیشگیري ناشی از ارائه مراقبت هاي بهداشتی درمانی تا حد

که روشی بسیار ساده می باشد بعنوان 1این در حالیست که هنوز هم رعایت بهداشت دست

اساسی ترین موازین و یکی از اولیه ترین تمهیدات در کاهش عفونت هاي بیمارستانی و

.گسترش مقاومت ضد میکروبی و افزایش ایمنی بیماران محسوب می شود

r صابون موارد شستن دست با آب و:

و کمیته مشورتی 2(CDC)مرکز پیشگیري و کنترل بیماریها بر اساس سیستم طبقه بندي

به برخی مطالعات تجربی ، و با استناد 3(HICPAC)اقدامات کنترل عفونت بهداشتی درمانی

١ Hand Hygiene ٢Centers for Disease Control and Prevention ٣ Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee

٣

یا اپیدمیولوژیک و دالیل تئوریک قوي ، شستن دست با آب و صابون در موارد ذیل بالینی

:توصیه می شود بصورت اکید

با توجه به معیار هاي فرهنگی ،قومی ،کثیفی مشهود دستها ( . باشند 4دستها بصورت آشکارا کثیف -1

.)عوامل محیطی و اعتقادات مذهبی در هر کشوري از دنیا توجیه می شود

.نی نظیر خون و یا سایر مایعات بدن باشدیآلوده به مواد پروتئ بصورت مشهود دستها - 2

معرض تماس احتمالی یا ثابت شده با ارگانیسم هاي بالقوه تولید کننده اسپور دستها در - 3

شستن دست با آب و صابون 5از جمله در موارد طغیانهاي کلستریدیوم دیفیسیل دنباش

.روش ارجح دررعایت بهداشت دست محسوب می شود

ادي و یا دالیل اع نظر کارشناسان ، مطالعات بالینی و یا اپیدمیولوژیک پیشنهماساس اجرب - 4

. ه استتئوریک ، شستن دست با آب و صابون بعد از استفاده از توالت توصیه شد

r با استناد به مطالعات تجربی ، بالینی ، یا اپیدمیولوژیک داراي طراحی مناسب بصورت اکید

رائه خدمات بالینی به شرح ذیل که دستها شده است که در سایر موقعیت هاي ا توصیه

را کثیف نمی باشند ترجیحاً با استفاده از محلول هاي ضد عفونی با بنیان بصورت آشکا

، توجه نمائید در رعایت بهداشت دستها را نمائید Hand rub6الکلی و بکارگیري روش

در دسترس نیست دستها Hand rubجهت محلول هاي ضد عفونی با بنیان الکلیصورتی که

.را با آب و صابون بشوئید

.از تماس مستقیم دستها با بیماران قبل و بعد - 1

. استریل و یا غیر استریل از دست خود د از در آوردن دستکشعب - 2

ارائه مداخالت درمانی دست زدن به یا هر گونه جابجایی وسیله مورد استفاده درقبل از -3

.)اینکه دستکش پوشیده اید یا خیر ازصرفنظر ( .تهاجمی براي بیمار

٤ Visibly dirty ٥ Clostridium difficile ٥ ذکر شده است" بند الف روشھای رعایت بھداشت دست" توضیح این روش در

٤

ات یا ترشحات بدن ، غشاء مخاطی ، پوست آسیب دیده و یا پانسمان بعد از تماس با مایع - 4

.زخم در بیماران

در صورتی که در حین مراقبت و یا انجام اقدامات درمانی ، دست شما بعد از تماس با - 5

.خواهد یافت ناحیه و یا موضع آلوده بدن بیمار با نواحی تمیز بدن او تماس

)مشتمل بر تجهیزات پزشکی (. جاور و نزدیک بیمار بعد از تماس با اشیاء محیطی م- 6

r رعایت تئوریک ، قوي با توجه به برخی مطالعات تجربی ، بالینی و اپیدمیولوژیک و دالیل

ساده و یا صابون ضد میکروبی و یا استفاده از محلولهاي با آب و صابون شستن دست( بهداشت دست

قبل از آماده نمودن ، جابجایی و یا دادن غذا به ) Hand rubست با بنیان الکلی جهت ضد عفونی د

توصیه بصورت اکید هر گونه جابجایی و یا آماده سازي دارو هاي بیماران و یا بیماران

. شده است

r محلولهاي ضد عفونی دست با بنیان الکلی جهت از بصورت همزمانHand rub صابون و

. یدنکناستفاده رعایت بهداشت دست براي

Handزایاي استفاده از محلولهاي ضد عفونی دست با بنیان الکلی جهت م |

rub : فعالیت سریع .1

وسیع الطیف بودن .2

عالی میکروب کشی ویژگیهاي .3

عدم احتمال بروز مقاومت میکروبی .4

سهولت رعایت بهداشت دستها در مواردي که محدودیت دسترسی به آب و سینک .5

.دستشویی وجود دارد

حوله و استفاده ازبا توجه به صرفه جویی حاصل از عدم ضرورت کاهش هزینه ها .6

.دستمال یکبار مصرف

٥

7. Hand rub کمتري می برد زمان به نسبت شستشوي دست با آب وصابون.

ی باپوست نا خواسته بر طبق مطالعات سازمان بهداشت جهانی میزان بروزواکنشهاي .8

سایر فرآورده هاي مؤثر در ی در مقایسه با با بنیان الکلHand rub استفاده از محلولهاي

. می باشد رکمتبهداشت دست

Hand rubفرموالسیون توصیه شده سازمان بهداشت جهانی جهت محلولهاي |

در داخل بیمارستان و Hand rub لیتر 50بمنظور آماده نمودن محلول هاي حداکثر تا حد

دو فرمول ذیل توسط سازمان تحت نظر پزشک متخصص داروساز شاغل در بیمارستان

:جهانی بهداشت توصیه شده است

Ø 1(فرموالسیون: (

ن پر اکسید وهیدروژ v/v%45/1گلیسرول ، 7v/v% 80بمنظور آماده نمودن غلظت نهایی اتانول

125/0%v/v به طریق ذیل عمل نمایید:

تعیین شده با مقادیر قبمیلی لیتري مدرج از مواد یاد شده در ذیل مطا 1000در یک فالسک

:بریزید

.میلی لیتر v/v 3/833 % 96اتانول .1

.میلی لیتر 7/41، % 3ن پر اکسید هیدروژ .2

.میلی لیتر 5/14، % 98گلیسرول .3

آب جوشیده سرد شده و میلی لیتر 1000تا حجم به مقادیر فوق الذکر فالسک مذکوردر .4

.ده تا بخوبی مخلوط گردند یا آب مقطر بیفزایید و به آرامی تکان دا

Ø 2(فرموالسیون : (

ن و هیدروژ v/v%45/1، گلیسرول v/v% 75بمنظور آماده نمودن غلظت نهایی ایزوپروپیل الکل

:به طریق ذیل عمل نمایید v/v%125/0اکسید پر ٧ Percentage of volume (= ml/100 ml, abbreviated % v/v)

٦

میلی لیتري مدرج از مواد یاد شده در ذیل مطابق با مقادیرتعیین شده 1000در یک فالسک

: بریزید

.میلی لیتر 5/751، % 8/99ایزوپروپیل الکل با درجه خلوص .1

.میلی لیتر 7/41، % 3ن پر اکسید هیدروژ .2

.میلی لیتر 5/14، % 98گلیسرول .3

در یک فالسک مدرج به مقادیر فوق الذکر آب جوشیده سرد شده و یا آب مقطر تا حجم .4

.اده تا بخوبی مخلوط گردند میلی لیتر بیفزایید وبه آرامی تکان د 1000

نحوه برچسب گذاري صحیح ظروف یا افشانه هاي محتوي | : با بنیان الکلیHand rub محلولهاي

r نوشتن موارد ذیل بر روي برچسب ضروریست:

.نام بیمارستان یا مرکز بهداشتی درمانی .1

.تاریخ تولید محلول .2

.و فرموالسیون آن Hand rubمحلول ضدعفونی نام .3

.راي مصرف خارجی فقط ب .4

. دارید دور از دسترس کودکان نگاه .5

.از تماس آن با چشمها اجتناب نمائید .6

پشت و کف دستها و از آن را در کف دست ریخته و سپسمقداري بمنظور استفاده ، .7

- 15در صورتی که دستها در کمتر از ( .انگشتان را تا زمانی که خشک شوند ، بهم بمالید

.) لیدن به یکدیگرخشک شد به این معناست که میزان الکل کم بوده است ثانیه بعد از ما 10

.دور از شعله و حرارت نگاهدارید : محلول قابل اشتعال .8

٧

r فرموالسیون هاي محلولهايHand rub موارد سازمان بهداشت جهانی قابل استفاده در

دن کلر افزو. می باشندبراي جراحی دستها بهداشتی ، ضد عفونی و آماده سازي

محلول را جهت کاربرد آن بمنظورآماده سازي دستها براي جراحی پایداري 8هگزیدین

.افزایش می دهد

: در محیط بیمارستانی Hand rubنحوه توزیع مناسب محلولهاي |

.استفاده از افشانه ها و ظروف یکبار مصرف ارجح است .1

رفیت توصیه شده براي حداکثر ظ Hand rubبمنظور پیشگیري از تبخیر محلولهاي .2

واقع در بخش هاي بیمارستانی Hand rubافشانه ها و ظروف محتوي محلول هاي

.لیتر می باشد 1میلی لیتر ودر اتاق هاي عمل فعال 500

پر کردن مطلوب در صورتی که ظروف یکبار مصرف نمی باشد ، بمنظور | :مجدد ظروف الزامیست مراحل ذیل رعایت گردد

.با استفاده از پودر شوینده و آب بشوئید بخوبی را ظروف خالی .1

در صورت مقاوم بودن ظروف به حرارت روش ارحج ضد عفونی در ابتدا اتو کالو .2

.وسپس جوشانیدن ود ر نهایت ضدعفونی شیمیایی محسوب می شود

دقیقه در محلول حاوي کلرین با 15بمنظور ضدعفونی شیمیایی ظروف را به مدت .3

.خیس نمایید 1000ppmغلظت

.پس از ضد عفونی ، اجازه دهید ظروف کامالً خشک شوند .4

. بپرهیزید حاوي محلول از افزودن محلول به ظروف نیمه پر .5

:روشهاي رعایت بهداشت دست |

: Hand rubروش - الف

٨ Chlorhexidine

٨

Hand rubاستفاده از محلول هاي مایع با بنیان الکلی جهت بمنظورضد عفونی دست با

افی از محلول را در کف دست خود ریخته و تا زمانی که دستها کامالً خشک شوند آنها مقدار ک

.را بهم بمالید

:روش صحیح شستن دست با آب و صابون –ب

. در صورت امکان همیشه از آب تمیز، روان و لوله کشی استفاده نمائید - 1

شویی دستها را بهم ابتدا دستها را با آب مرطوب کنید سپس با استفاده از صابون دست -٢

.بمالید بنحوي که کلیه سطوح دستها را بپوشاند

.با استفاده از حرکات چرخشی کف دستان و بین انگشتان را محکم بهم بمالید - 3

.دستها را کامالً آبکشی نمائید - 4

.با حوله پارچه اي تمیزو یا حوله کاغذي یکبار مصرف دستها را کامالًخشک نمائید - 5

جهت شیر آب را ببندید و سپس یا دستمال کاغذي استفاده شده با همان حوله - 6

در صورتی که دستمال و یارا به بین مخصوص الندري کثیف حوله شستشوي مجدد

.سطل آشغال بیندازید یکبار مصرف است آن را در

r نکات قابل توجه :

یتان مطمئن شوید که دستهایتان کامالً خشک شده اند و از آلودگی مجدد دستها - 1

.بپرهیزید

از یک (در هنگام خشک کردن دست از یک حوله پارچه اي فقط یک بار استفاده شود - 2

چند بار توسط یک فرد و یا افراد مختلف استفاده نشود ودر صورتی که رعایت این نکته حوله

). بار مصرف استفاده شوداز حوله کاغذي یک اً، ترجیح مقدور نمی باشد

٩

احتمال باعث تحریک پوست و داغ خیلی اس مکرر با آب با توجه به اینکه تم - 3

، از آب داغ جهت شستن دستها استفاده نکنید را افزایش می دهدپوست به صدمه

قالب صابون جامد ، ( بمنظور شستن دست با آب و صابون معمولی انواع صابون .

. قابل استفاده است ) مایع دستشویی ، برگه کاغذي

ون قالبی جامد استفاده می شود ، قالب کوچک صابون که مانع هنگامی که از صاب - 4

.از جمع شدن آب در جا صابونی می شود بیشتر مورد توصیه است

:جراحی به توصیه هایی براي آماده نمودن دست جهت اقدام |

انجام اقدامات ذیل قبل از شروع آماده سازي دستها براي انجام جراحی –الف :ضروري است

ا توجه به اینکه منشاء غالب میکروب هاي دست از زیر ناخن ها می باشد ، ناخن را ب –1

.ودر هنگام شستن دست زیر آنها را کامالً تمیز نموده و بشوئید ، همیشه کوتاه نگاهدارید

.ناخن مصنوعی اجتناب نمائید استفاده از دن الك ناخن وزاز -2

تمامی زینت آالت و جواهرات مورد استفاده را از دست قبل از ورود به فضاي اتاق عمل – 3

) . انگشتر ،ساعت مچی و دستبندحلقه ،: بعنوان مثال (خود درآورید

قبل از آماده سازي دستها براي در صورتی که دستها بصورت آشکارا کثیف می باشند ، – 4

. بشوئید ساده با آب و صابون را دستها ،ورود به فضاي اتاق عمل اقدام به جراحی و

خارج شور رده هاي موجود در زیر ناخن ها را ترجیحاً در زیر آب شیر بوسیله ناخنخ

در . استفاده نکنیدبرس بدلیل صدمه به پوست و افزایش احتمال پوسته ریزي از .نمائید

دن و ناخن شور هایی که قابلیت اتوکالو ش. ( صورت لزوم از ناخن شور استریل استفاده کنید

. )استرلیتی مجدد را دارند در حال حاضر در بازار موجودند

١٠

: )طبی(ضد میکروبی صابون استفاده از با دستها استاندارد اسکراب جراحی |

. تا آرنج نمائید ساعد ،شروع به اسکراب دستها وساعد با باالتر نگاهداشتن دستها از - 1

. عد پیشگیري می نماید این عمل از آلودگی مجدد دستها بوسیله آب ناحیه سا

یقه ، هر طرف هر یک از انگشتان ، بین انگشتان و پشت و دق 2- 5با گرفتن زمان بمدت - 2

دقیقه 10اسکراب طوالنی مدت براي مثال به مدت ( روي هر دست را اسکراب کنید

. )توصیه نمی شود

.دقیقه بشوئید 1رویه قدام و خلف ساعد را از ناحیه مچ تا آرنج بمدت - 3

.را در مورد دست دیگرتان نیز تکرار نمائید 3و 2بندهاي - 4

در صورتی که در هر زمانی دست شما با هر چیزي به جز برس تماس یافت ، ناحیه - 5

. دقیقه طوالنی تر اسکراب نمائید 1آلوده شده را بمدت

با حرکت یک سویه دستها و آرنج بطور کامل از میان جریان آب ،دستها را از نوك - 6

دست را در میان جریان آب به عقب و جلو . شتان تا ناحیه آرنج آبکشی نمائید انگ

.حرکت ندهید

.با باال نگاهداشتن دستها باالتر از آرنج وارد اتاق عمل شوید - 7

، در کل فرآیند اسکراب دستها دقت نمائید که آب به لباس جراحی که بر تن دارید نپاشد - 8

حوي باشد که از پاشیدن آب و ترشحات بر روي بدین منظور کاسه دستشویی باید بن

. لباس افراد ممانعت شود

در اتاق عمل قبل از پوشیدن گان ، کاله و دستکش استریل دستها و ساعد را با استفاده - 9

.از حوله استریل و تکنیک آسپتیک خشک نمائید

الکلیبا بنیان دستاستفاده از محلول هاي ضد عفونی استاندارد اسکراب جراحی با |

:که داراي فعالیت پایدار می باشند

هنگامی که از محلول هاي ضد عفونی با بنیان الکلی با فعالیت پایدارجهت اسکراب جراحی - 1

.استفاده می نمائید ، محلول را بر روي دستهاي خشک بریزید

١١

تا ساعد عفونی ، دستها و با محاسبه زمان و استفاده از مقدار کافی و الزم از محلول ضد - 2

.حرکات چرخشی آنقدر بهم بمالید تا کامالً خشک شوند از استفاده باناحیه آرنج را

ü به یکدیگر با استفاده از حرکات چرخشی ساعد مدت زمان مالیدن دستها و

.دقیقه بطول بیانجامد 3ت بیش از ضروریس

ü ناحیه تا ساعد مقدار محلول استفاده شده به حدي باشد که در کل این مدت دستها و

می cc 16از کمتر بر اساس مطالعات تجربی این مقدار (. آرنج ها کامالً مرطوب باقی بمانند

) .باشد

ü در صورتی که کیفیت آب مورد اطمینان نیست جهت آماده سازي دستها قبل از اقدام

با استفاده از محلول هاي ضد عفونی با بنیان الکلی Hand rub به جراحی اقدام به

.د نمائی

ü از استفاده اسکراب جراحی وHand rub محلول هاي ضد جراحی بصورت تؤام با .عفونی دست با بنیان الکلی و یا بصورت متعاقب بعد از یکدیگر اجتناب نمائید

ها تا ناحیه آرنج و ساعد قبل از پوشیدن کاله ، گان و دستکش استریل اجازه دهید دستها - 3

.کامالً خشک شوند

.گاهداشتن دستها باالتر از آرنج وارد اتاق عمل شوید با باال ن - 4

: پوشیدن دستکش |

پوشیدن دستکش توسط کارکنان ارئه دهنده خدمات بهداشتی درمانی در حین مراقبت از

:بیماران با توجه به دو هدف ذیل صورت می گیرد

و یا از یک بیمار به پیشگیري از انتقال میکروارگانیسم ها از دست کارکنان به بیماران -1

.دیگري در حین ارائه مراقبت یا خدمات

.پیشگیري از انتقال بیماري از بیماران به کارکنان -2

ü ضروریست ذیل تاتوجه به این نک :

١٢

دستکش ( ضرورت استفاده یا عدم استفاده از دستکش و انتخاب نوع مناسب آن - 1

ا مراقبت از بیماران تمیز یا استریل در موقعیت هاي مختلف ارائه خدمات و ی

.می باشد ١٠د و تماسی٩ردمنطبق با موازین احتیاطات استاندا

در زمانی که پیش بینی می نمائید در حین ارائه خدمات و یا مراقبت از بیماران ، - 2

احتمال آلودگی دستها با خون و سایر ترشحات و مواد بالقوه عفونی بیمار و یا

جود دارد ، دستکش بپوشید غشاء مخاطی و پوست ناسالم آنان و

الزامی است هر بیمارستان داراي ضوابط و خط مشی شفاف در ارتباط با موارد - 3

استفاده از دستکش و انتخاب نوع مناسب آن با موقعیت هاي مختلف ارائه خدمات

.ویا مرقبت از بیماران باشد

عفونت پوشیدن بیاد داشته باشید که به لحاظ رعایت موازین پیشگیري و کنترل - 4

Handبا استفاده از آب و صابون و یا ( دستکش ضرورت رعایت بهداشت دست

rub را منتفی نمی نماید ) با استفاده از محلولهاي ضد عفونی دست با بنیان الکلی.

.از یک جفت دستکش فقط براي ارائه خدمات و یا مراقبت از یک بیمار استفاده کنید- 5

دست دارید ، در صورتی که در حین مراقبت از بیمارو در هنگامی که دستکش ب- 6

بعد از اتمام یک اقدام درمانی در یک ناحیه آلوده بیمارنیاز است موضع تمیز همان

.بیمار و یا محیط را لمس نمائید ، دستکش خود را در آورید و یا آن را عوض کنید

در صورت . ائید از استفاده مجدد دستکشها اجتناب نمشدیداً توصیه می شود که

از سالمت و میکروب زدایی 11 بازیابی روشهاي استانداردهاي ضرورت با بکارگیري

.دستکشها اطمینان کسب نمائید

٩ Standard precaution ١٠ Contact precaution ١١ reprocessing

١٣

:مثالهایی از موارد استفاده از دستکش استریل |

انجام هر گونه اقدامات جراحی .1

.ایمان واژینالز .2

.اقدامات رادیولوژیکی تهاجمی .3

ایجاد راه وریدي مرکزي (جام اقدامات مرتبط به راه هاي عروقی برقراري راه عروقی و ان .4

.)در بیماران

.ن جهت انفوزیو١٢آماده نمودن محلول هاي تغذیه مکمل .5

.آماده نمودن داروهاي شیمی درمانی جهت تزریق .6

: مثالهایی از موارد استفاده از دستکش تمیز |

. تماس مستقیم با بیمار -1

ترشحات و مواد ، بدن خون ، مایعات تمال قرار گرفتن در معرضاح - 1-1

و اشیاء و مواردي که بصورت مشهود آلوده به مایعات دفعی بیمار

.دفعی بیمار می باشد

.تماس با غشاء مخاطی و پوست آسیب دیده بیمار - 1 -2

احتمال قرار گرفتن در معرض تماس ارگانیسم هاي شدیداً عفونی و - 1 -3

.خطرناك

.ا اپیدمی موقعیت هاي اورژانس ی - 1 -4

... .گذاردن و یا کشیدن آنژیوکت و - 1 -5

.گرفتن خون از بیمار - 1 -6

.قطع یا بستن راه وریدي - 1 - 7

.کشیدن خون - 1 - 8

.معاینات لگنی و واژینال در بیماران - 1 - 9

١٢ Total Parietal Nutrition

١٤

.آندوتراشیال بازساکشن سیستم هاي -9-1

.تماس غیر مستقیم با بیمار -2

.واد برگشتی از معده بیمارتخلیه م - 2- 1

. و تجهیزات وسایل تمیز کردنیا جابجایی -2-2

.جابجایی یا تخلیه پسماند ها - 2- 3

در ضمن روي اشیاء و یاپاشیده شده مایعات بدن مودن ترشحاتتمیز ن - 2- 4

.لکه گیري البسه

:باشد مثالهایی از مواردي که پوشیدن دستکش ضروري نمی |

،در این موارد احتمال تماس مستقیم یا غیر مستقیم کارکنان بهداشتی در مانی با خون

. مایعات بدن بیمار و یا محیط آلوده وجود ندارد

.تماس مستقیم با بیمار - 1

.گرفتن فشار خون ، درجه حرارت و نبض بیمار - 1-1

.یق زیر پوستی یا عضالنی به بیمار تزر-1- 2

.لباس پوشانیدن به بیمار -1- 3

.انتقال بیمار -1- 4

.مراقبت از گوش و یا چشم بیماران در صورت فقدان ترشحات - 1- 5

.هر گونه مراقبت از راه وریدي در بیماران در صورت عدم نشت خون - 1- 6

:تماس غیر مستقیم با بیماران - 2

١٥

.استفاده از گوشی تلفن مشترك بین بیماران و کادر بخش - 2- 1

.درج گزارش بیمار در پرونده بالینی و یا چارت باالي سر بیمار - 2- 2

.دادن داروي خوراکی به بیماران - 2- 3

.جمع نمودن سینی غذاي بیمار و یا قطع لوله تغذیه اي بیمار جمع نمودن - 2- 4

در صورتی که بیمار ایزوله تماسی نباشد و یا ملحفه بیمار آلوده به (تعویض ملحفه بیمار -5-2

. )و مواد دفعی بیمار نباشد ترشحات

. براي بیمار ک تنفسی و یا کانوالي بینی بصورت غیر تهاجمیگذاردن ماس - 2- 6

.جابجایی اثاثیه بیمار - 7-2

مسئولیت رده هاي مختلف بیمارستانی جهت ترویج شیوه هاي | :رعایت بهداشت دست و ارتقاء پذیرش کارکنان نسبت به آنها

:رل عفونت وظایف و مسئولیت هاي سوپروایزرآموزشی و تیم کنت - الف

:برگزاري برنامه هاي آموزشی جهت کارکنان بهداشتی درمانی در ارتباط با -ا

p اند منجر به موارد مختلفی که در زمان مراقبت ویا ارائه خدمات به بیماران می تو

.آلودگی دستها در کارکنان گردد وشیوه هاي پیشگیري از آلودگی

p یک از روشهاي متفاوت بهداشت دستآموزش مزایا و مضار تؤام با بکارگیري هر.

p پایش کارکنان به لحاظ رعایت بهداشت دست بازخورد مناسب به آنان.

١٦

p تشویق بیماران وکارکنان نسبت به برقراري همکاري مؤثر بین آنان در ارتباط با

.موضوع بهداشت دست

p به منظور افزایش کارکنان نسبت به اقدام به بهداشت دست از آنان در خصوص

.فیت مواد بهداشتی در دسترس نظرخواهی نمائید کی

:مسئولیت هاي مدیر بیمارستان |

دام کارکنان حمایت رده هاي مختلف مدیریت بیمارستانی در ارتقاء انگیزه ، پذیرش و اق

:بیمارستانی نسبت به رعایت بهداشت دست با توجه به استانداردها مؤثر است

p مواد بهداشتی و ضد عفونی کننده دست با کار از دسترسی کارکنان به مقادیر کافی

آیی مناسب و کیفیت مطلوب به نحوي که از حداقل خاصیت تحریک کنندگی پوست

.برخوردار باشد ، مطمئن گردید

p در هنگام انتخاب مواد بهداشتی و ضد عفونی کننده دست به هر گونه واکنش

کننده و دستکش هاي مورد شناخته شده بین این مواد و کرم ، لوسیون هاي مرطوب

.استفاده در بیمارستان توجه نمائید

p از سهولت دسترسی کارکنان به افشانه هاي حاوي محلولHand rub در محل هاي

اتاق تریتمنت ، اتاق معاینه ،بر روي ترالی پانسمان ، ترالی :براي مثال (ارائه خدمت

استفاده از . اطمینان کسب نمائید ) ......، و اورژانس ، بالین بیمار ،اتاق برونکوسکوپی

ظروف کوچک حاوي محلولهاي یاد شده به نحوي که جاسازي و حمل آن در جیب

یونیفورم کارکنان میسر باشد روشی بسیار مؤثر است که سهولت دسترسی کارکنان

.به این محلولها ممکن می نماید

p افی و الزم محلول از از کفایت ، صحت و کارکرد مناسب افشانه ها و خروج مقدار ک

.افشانه ها اطمینان کسب نمایید

p منی افشانه ها نسبت به احتمال اشتعال محلول آن در مجاورت آتش و یا هر یاز ا

.گونه شعله اطمینان حاصل نمائید

١٧

p ابون اجتناب ورزید به افشانه هاي نیمه پر ص از افزودن مایع صابون.

:منابع

WHO Guidelines on Hand Hygiene in Health Care:First Global Patient Safety Challenge Clean Care is Safer Care. World Health Organization &World Alliance for Patient Safety. ٢٠٠٩.

1

وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی

معاونت سالمت

درمان امور مرکز نظارت و اعتبار بخشی

واحد ایمنی بیمار

گاید الین شناسایی صحیح بیماران در بخش بستري و سرپایی ، انتقال خون ، آزمایشگاهی بمنظور کاهش اقدامات اعمال جراحی و ، درمان دارویی ،

هداشتی درمانیوقوع اتفاقات ناخواسته ب

درمانامورمرکز نظارت و اعتبار بخشی فرناز مستوفیان ، کارشناس ارشد : ترجمه و تألیف

1388آبان

2

معاونت سالمت

درمان امور مرکز نظارت و اعتبار بخشی

واحد ایمنی بیمار

گاید الین شناسایی صحیح بیماران در بخش بستري و سرپایی ، انتقال خون ، آزمایشگاهی بمنظور کاهش اقدامات اعمال جراحی و ن دارویی ،، درما

وقوع اتفاقات ناخواسته بهداشتی درمانی

1388آبان

3

H فهرست مطالب

مقدمه |

:ضوابط کلی مرتبط به شناسایی صحیح بیماران بستري | : نوزادان رآیند شناسایی صحیح ف | : زادان بعد از زایماننو رآیند شناسایی صحیحف | : رآیند شناسایی صحیح بیماران قبل از عمل جراحیف | :ستاندارد تجویز دارو بمنظور پیشگیري از وقایع و حوادث مرتبط به داروهاا | :شناسایی صحیح بیماران قبل ازانتقال خون فرآیند | :شناسایی صحیح بیماران در آزمایشگاه فرآیند | :منابع |

4

:مقدمه

جمله من اشتباه درمانی هاي و مراقبت اقداماتاکز بهداشتی درمانی منجر به بروز صحیح بیماران در مردم شناسایی عبا توجه .می شود و خانوادهبه مادر تحویل نوزادو اقدامات آزمایشگاهی خون ، انتقالجراحی ، لماعا، هااروتجویز دفرآیند درو در صورت امکان حذف اشتباهات ناشی از عدم شناسایی کاهش ضروریست، مرا از این حاصلهه زیان و آسیب هاي ب

ها بیمارستانطه ثقل بهبود برنامه هاي ایمنی بیمار در نقو مراقبتی تشخیصی ن ارائه خدمات درمانی ،صحیح بیماران درزما. گیري می باشند اشتباهات قابل پیش دموار غلبادرنظر می رسد که ه بر اساس شواهد ب .قرار گیرد مراکز بهداشتی درمانی و

اشتباهات ناشی از عدم شناسایی صحیح بیماران بطور عمده در سه حیطه 1از دیدگاه سازمان ملی ایمنی بیمار کشور انگلیس:د نریمی گقرار ذیل

p نتایج تکه برداري ویا هاي اشتباه در نتیجه عدم تطبیق صحیح نمونه هاي آزمایشگاهی ، بیماران تحت درمان .د نگیرمی قرار با ایشان رادیوگرافی

p و ا عدم انجام صحیح اقدامات تأمین قدان ارتباطات مناسب بین کارکنان درمانی و یو یا ف در نتیجه نارساییبیماران .دریافت می نمایند هاي اشتباه ، درمانسالم و صحیحارائه خدمات هايفرآیند تضمین کننده

p گیرند میقرار درمانی که براي بیمار دیگري در نظر گرفته شده است ، تحت ،لط و اشتباه بیماران به علت شناسایی غ .

وسیع وبسیارگونه اشتباهات و اتفاقات ناخواسته طیف عواقب این، گذشته از بی اعتمادي بیمار به نظام ارائه کننده خدمات حتی مرگ یاغیر قابل جبران و وآسیب و صدمات دائمی ربه در برخی موارد منج اشتباهات مزبور، تا حدي که متفاوت می باشد ق صحیح بیماران و طرح درمانی آنان برآورد نگردیده است ، ولی یعدم تطب ناشی از گر چه هزینه واقعی .بیماران می گردد

در شناسایی اشتباه بروزبه نحوي ناشی ازي انگلیس درصد دوره بستري بیماران در بیمارستانها 10تخمین زده می شود . گیري است نیز قابل پیش این موارد %50که بوده بیماران

میلیون مورد بستري سالیانه در انگلیس می باشد که 8مورد از کل 850000میزان بروز وقایع و اتفاقات مرتبط به ایمنی بیمار . تخمین زده می شودبیلیون پوند 2هزینه روزهاي اضافی بستري رقمی بالغ بر

و 2مورد واقعه 236میالدي سازمان ملی ایمنی بیمار کشور انگلیس بروز 2005لغایت جوالي سال 2003نوامبر سال از مشخصات غلط گزارش نموده است رايادی های دبانشناسایی بیمار و یا باندهاي را در ارتباط با فقدان3اتفاقات نزدیک به خطا

مورد 2900مورد گزارش شده است که بیش از 24382بیش از 2007تا ژانویه 2006این موضوع دردوره زمانی بین فوریه . 1 National Patient Safety Agency 2 incidents 3 near misses

5

بر تحلیل ریشه اي وقایع انجام ر به گزارش منجخوشبختانه نتایج . آن در ارتباط با باندهاي شناسایی و کاربرد آن بوده است هاي انجام مؤید اثربخشی مداخالت و استراتژي درفر آیند شناسایی صحیح بیماران ، واقع شده مورد اشتباه 100روي بیش از

.شده در کاهش مؤثر خطر عدم شناسایی صحیح بیماران بوده است

، انتقال فرآیند تجویز دارو ، فلبوتومی حیطه هاي عمده عدم شناسایی صحیح بیماران در از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت هاي روند رو به افزایش محدودیت. بروز اشتباهات مکرر گرددد منجر به نمی تواخون و مداخالت و اقدامات درمانی جراحی

تحویل و تحول شیفت هاي کاري و سایر مشکالت ارتباطی و مشکالت ساعات کاري و افزایش تعداد تیم درمانی اعمال شده درشناسایی بهبود ایمنی بیمار رمنظوه ب از همین رو .در جهان از جمله عوامل مؤثر در عدم شناسایی صحیح بیماران می باشد

میالدي مورد توجه واقع ودر زمره الزامات 2003در سال 4کمیسیون هاي مشترك امریکا عنوان اهداف اولیهه ب صحیح بیماراناین در حالیست که در بسیاري از کشور هاي دنیا براي مدتی طوالنی از .اعتبار بخشی مراکز بهداشتی درمانی قلمداد شده است

ها آنو یا اطالعات غلط بر روي باندها بیماران بخش بستري استفاده می شده است و گم شدن خیصشت براياي شناسایی باندهبراي تشخیص 5شده يبند هاي رنگ کدمنظور رفع این نقصان از ب .منجر به کاهش کارآیی و اثر بخشی این سیستم شده است

استفاده شده است که فقدان وجود سیستم رنگ بندي استاندارد بیمار شناسایی مشکالت احتمالی در زمینهسریع معضالت و .محدودیت هایی را در این زمینه باعث شده است

:شناسایی صحیح بیماران بستري فرآیند ضوابط کلی مرتبط به |یماران کلیه ب الزامی است، منظوربه حداقل رسانیدن اتفاقات ناخواسته ناشی از عدم شناسایی صحیح بیماران ه ب |

اقدامات درمانی ، جهت دریافت باند شناسایی در بیمارستان داراي بخش بستري بیمارستانی در دوره پذیرش .باشند تشخیصی و مراقبتی

شناسایی توسط بیماران از مسئولیت کارکنان درمانی جهت کسب باندهاي اکیداً یادآوري می شود که استفاده از )1 . روي بیمار صحیح نمی کاهد اطمینان از انجام اقدام صحیح بر

و قبل از ورود بیمار به بخش و در هنگام پذیرش بیمار تهیه بیماران توسط بخش پذیرششناسایی هايدبانالزامیست )2 .در اختیار آنان قرار گیرد

ن و یا در صورت ضرورت یکی از بستگابیمار در هنگام پذیرش با بیمارصحت اطالعات مندرج در روي باند شناسایی )3 .کنترل می شود وي درجه یک

.بیمار دریافت باند شناسایی را در پرونده بصورت کتبی و امضاء تأیید نمایدضروریست )4در .یا پرینت شود درج زمینه باند شناسایی به رنگ سفید با رنگ مشکی یا آبی بر روي مشخصات بیمار الزامیست )5

مستعد به "نه خطر شناخته شده براي مثال معرض هر گو و یا درصورتی که بیمار مبتال به آلرژي شناخته شده

4 The Joint Commission 5 Color coding

6

مشخصات شناسایی بیمار با رنگ مشکی در پس زمینه سفید نوشته شده و بر روي باند قرمز چسبانیده ، باشد "افتادن . می شود

سیار کوچک تا ان باشد وطول آن از اندازه بآن ساختار بدنیسایز و اندازه باند شناسایی بیماران بایستی متناسب با )6تهیه و لنفادماتو ویا داراي بانداژ وسایر اختالالت ناسب با سایز نوزاد تازه متولد تا بیماران بسیار چاقتبسیار بزرگ م

.گردد باشد و هوا نیز از آن عبور با قابلیت تمیز کردن مجدد ، ضد آبنرم جنس باند هاي شناسایی از مواد قابل انعطاف ، )7

حساسیت خارش ، منجربهوباشد کاربرد آن براي بیمار راحت نشده وتحریک پوست وآلرژي باعث نماید به نحوي که .د وبه پوست بیمار ولو هر چند که حساس و ظریف و آسیب پذیرنیز باشد ، صدمه نزند وو تعریق نش

.باندهاي شناسایی به نحوي بسته شوند که سبب فشردگی پوست نشوند )8 .اي شناسایی بایستی براي مدت طوالنی دوام داشته باشد نوشته هاي بر روي باند ه )9

گیري از خطا ، مشخصات بیماران بایستی به صورت خوانا و واضح به یک روش یکسان در کل بمنظور پیش )10 . بیمارستان بر روي باند هاي شناسایی نوشته شوند

اشد ، بدین دلیل که کمتر احتمال باز می ببیماران محل مناسب باند شناسایی بیماران بر روي بازوي دست غالب )11 .نمودن آن از بازوي بیمار بمنظور انجام اقدامات درمانی است

:شناسه بیماران بر روي باندهاي شناسایی شامل موارد ذیل است )12

بیمارنام و نام خانوادگی •

نام پدر/ تاریخ تولد •

پرونده بیمار شماره •

ان نیز قید گردد در صورت مشابهت نام و نام خانوادگی دو بیمار بستري ، ضروریست نام پدر بیمار •

. نشودستفاده اوي عنوان شناسه ه بیمار ب , وتخت تأکید می شود هیچگاه از شماره اتاق )13شناسایی باند منظور ارائه یک خدمت درمانی ، تشخیصی و یا مراقبتی ه در صورتی که هر یک از اعضاي تیم درمانی ب )14

شناسایی بر باند بستن ه برأساً نسبت درمانی فرآیند تمام را از بازوي یک بیمار باز نمود ، ضروریست سریعاً پس از ا .بازوي بیماراقدام نماید

شناسایی با مندرجات صحیح بر روي باند وجود منظور کسب اطمینان ازه هر بیمارستان بایستی داراي فرآیند هایی ب )15 .بازوي بیمار باشد

شناسایی است ، مواجه گردند دبانا بیماري که فاقد تأکید می شود در صورتی که هر یک از کارکنان تیم درمانی ب )16 .د شناسایی و بستن آن بر بازوي بیمار اقدام نمایند باننسبت به تهیه وظیفه آنان ایجاب می نماید که

باره ضرورت بر دست داشتن دائمی و مراقبت از باند هاي شناسایی در مدت به بیماران دردر هنگام پذیرش الزامیست )17آوري شود مشخصات مندرج بر روي باند شناسایی را بررسی نموده و یمارستان آموزش داده شود و یادببستري در

7

در صورتی که با مشخصات آنان مطابقت نمی نماید به پرستار و یا پزشک معالج خود اطالع داده و ازایشان درخواست .اصالح آن را نمایند

داراي ضوابط و مقررات مکتوب و مدون بمنظور تحویل و تحول بخش اکیداً یادآوري می شود که بخشهاي بیمارستانی )18 .حین تعویض شیفت باشند

: ناسایی صحیح نوزادانشفرآیند |، وداراي پرونده است به بیمارستان مراجعه نموده است اي براي معاینات دورهقبل از زایمان زائودر صورتی که )1

و مادر ببندید ،بازوي غالب آن را به ته ونوشاو اند شناسایی بروي از روي پرونده بر رامشخصات شناسایی مادر باند شناسایی براي او، مراجعه می نماید بعد از تشکیل پرونده در صورتی که زائو براي اولین بار به درمانگاه

.و ببندید ئازبازوي کرده و به تهیه :ذیل ضروري است مشخصاتزائو قید باند شناسایی بر روي )2

بیمارنام و نام خانوادگی • نام پدر/ تاریخ تولد •

پرونده بیمار شماره •بعد از چک تهیه کرده و شناسایی ندادر اسرع وقت بعد از تولد نوزاد وقبل از ترك بلوك زایمان براي نوزاد دو ب )3

.دومچ پاي نوزاد ببندید هر به مجدد با مشخصات نوزاد :نوشتن موارد ذیل بر روي باند شناسایی نوزاد الزامی است )4

نام خانوادگی مادر نام و •

جنسیت نوزاد •

تاریخ تولد •

زمان تولد •

شماره پرونده مادر • .در صورتی که نوزاد دو قلو و یا سه قلواست بر روي باند شناسایی آنها قید کنید )5در صورتی . نه توسط یکی از کارکنان پرستاري بررسی شود روزادرطی معاینات باید اندهاي شناسایی نوزادان ب )6

او مچ پاي تهیه کرده و به شناسایی ند جدید ابراي نوزاد یک ب ،وزادي مفقود گردد ندهاي شناسایی ناب که یکی از .ببندید

شناسایی ند هاي اکلیه بسئول بخش را مطلع نموده و شناسایی نوزاد مفقود شود ، مند ادر صورتی که هر دو ب )7باند براي نوزاد ، یددگرن ههدانوزادان بستري در بخش را چک کرده و در صورتی که مغایرتی در این زمینه مش

.تهیه و به مچ پاي او ببندید شناسایی جدید

8

:نوزادان بعد از زایمان صحیح شناساییفرآیند |صورت تؤام با یکدیگر و یا نوزاد به تنهایی در بیمارستان پذیرفته شده است ، بعد از ه در صورتی که مادر و نوزاد ب )1

با توجه به باند شناسایی و براي مادر یک شناسایی ند انوزاد دو بدر اسرع وقت براي ونده درمانی تشکیل پر .مادر و مچ پاي نوزاد ببندید بازوي مشخصات مندرج در پرونده درمانی آنان تهیه و به

ندادر هنگام انجام اقدامات درمانی ، تشخیصی و مراقبتی براي نوزادان و یا ترخیص و تحویل آنان به خانواده به ب )2 .ان توجه نمایید آن شناسایی

:بیماران قبل از عمل جراحی صحیح رآیند صحیح شناساییف |

با توجه به فرآیند قبل از انتقال به اتاق عمل ضروریست کلیه بیماران کاندیداي عمل جراحی توسط تیم جراحی | :شناسایی شوندهاي ذیل

نام و نام خانوادگی اش خطاب نموده واز بیمار را با قبل از شروع عمل جراحی در صورتی که بیمار هوشیار است ، )1 .به زبان آورد بیمار درخواست نمایید که نام و نام خانوادگی ونام عمل جراحی خود را

هم وخود را با او و پرونده مشخصات مندرج بر روي باند شناسایی ،از شناسایی صحیح بیمار جهت کسب اطمینان )2 .اظهاري بیمارمقایسه نمایید

.چارت عمل وخود اظهاري بیمارمقایسه نمایید بیمار ، 6برگه رضایت عمل آگاهانهجراحی مندرج درعمل نوع وموضع )3، با پرسش موارد یاد شده از والدین و یا کودك ویا معلول ذهنی است و یا هوشیار نمی باشددر صورتی که بیمار )4

.وابستگان درجه یک بیمار او را بطور صحیح شناسایی نمایید دچار اختالل یاد شده مرحله ازفرآیند صورت اگریک ، و در غیر اینصحیح براي بیمار را تأیید نمایید عمل انجام )5

.اییدنمنبه اتاق عمل منتقل را بیمار ، تا کسب اطمینان قطعی گردید نام از بیمار درخواست نمایند که نام ،اعضاي تیم جراحی ضروریست دقیقاً قبل از ورود بیمار به اتاق عمل ، )6

ایی بیمار مطابقت آنها را با پرونده و باند شناسراحی را بطور کالمی بیان نماید وخانوادگی ، موضع عمل ، نوع اقدام ج .د نماین

.سایر مراحل مطابق با چک لیست ذیل انجام می شود )7 7راهنماي استفاده از چک لیست جراحی ایمن |

وابسته به سازمان جهانی بهداشت و با مشارکت متخصصین 8نی بیمارچک لیست جراحی ایمن که به اهتمام اتحادیه جهانی ایمجراحی، بیهوشی و پرستاران و بیماران از سراسر جهان ، بمنظور کاهش ، اتفاقات نا خواسته معلولیت ومرگ و میر ناشی از

ها و بر سالمت کارکرد دستگاهد ر این چک لیست با تأکید ویژه .اقدامات جراحی بیماران تحت عمل تدوین و تنظیم شده است ، 6 informed consent 7 Safe surgery checklist 8 World Alliance for Patient Safety

9

تجهیزات بیهوشی، ارتقاءاقدامات درمانی و بهبود ارتباطات درون گروهی اعضاء تیم جراحی تالش شده است تا سالمت و ایمنی .بیماران درحین و پس از اعمال جراحی حفظ گردد

ر جهت کاهش اتفاقات نا خواسته، عوارض شایان ذکر است که چک لیست پیوست به منزله ابزارارتقاء کیفی اعمال جراحی و دفرآیند ها ، اقدامات درمانی و مراقبتی ومرگ و میر غیرضروري ناشی از آن می باشد، وهدف اصلی از ارسال آن بهبود و ارتقاء

.است در جهت افزایش ایمنی بیماران

:روش اجرا

ماهنگ کننده جهت تکمیل چک لیست مزبور می بکارگیري چک لیست جراحی ایمن، مستلزم تعیین فردي مسئول به عنوان هباتوجه به نیروي انسانی موجود در بیمارستانها و اتاق عمل این نیرو، می تواند پرستار سیرکوالر، سوپروایزر اتاق عمل . باشد

.و یا یکی دیگر ازاعضاي تیم جراحی انتخاب شود

:ح ذیل تقسیم می شوددر چک لیست جراحی ایمن، به سه مرحله زمانی به شرعمل جراحی

بیمار یمرحله زمانی قبل از بیهوش - 1

مرحله زمانی بعد از بیهوشی بیمار و قبل از انجام برش جراحی - 2

. پس از بستن زخم بیمار تا خروج بیمار از اتاق عمل "مرحله زمانی حین و یا دقیقا - 3

تظار می رود پس از آشنایی کامل تیم جراحی با چک به اجراي چک لیست جراحی ایمن ان ها در صورت تمایل بیمارستانلیست، کلیه اعمال کلیدي با فرد هماهنگ کننده بصورت کالمی و بدون فوت وقت ویا ایجاد تداخل در انجام مراحل اساسی

.قرار گیرد جراحی به ترتیب ذیل مورد بررسی و تأئید

v مرحله اولیه: کامل در یک وهله ویا گام به گام در طی مراحل زمانی متفاوت تکمیل سؤاالت مرتبط به این بخش می توانند به صورت

. جهت تکمیل این بخش، حضور متخصص بیهوشی و کارکنان پرستاري ضروري است.شود

گر چه ممکن است این مرحله تکراري بنظر برسداماَ با توجه به اهمیت این موضوع هماهنگ کننده :شناسایی بیمارضمن پرسش از بیمار، نام و نام خانوادگی، نام اقدام جراحی برنامه ریزي شده ،موضع عمل چک لیست در این مرحله

. جراحی و برگه رضایت عمل اخذ شده از بیمار را تأئید می نماید

همراهان / درصورتی که بیمار کودك و یا بیهوش است،تأیید این بخش می تواند با پرسش از یکی از وابستگان درجه یک همراهان بیمار، این سؤال را / شایسته است د ر مورد بیماران اورژانس و یا عدم حضور وابستگان درجه یک .ر انجام پذیردبیما

.بدون جواب بگذارید

10

: عالمتگذاري موضع عمل § .ضروریست هماهنگ کننده چک لیست عالمتگذاري موضع جراحی قبل از عمل توسط جراح را تأئید نماید

:صحت کارکرد وسایل و تجهیزات ضروري جهت بیهوشی بیمار تأئید ایمنی و §دراین مرحله ضمن پرسش ازمتخصص بیهوشی حاضر در اتاق عمل ایمنی و صحت عملکرد وسایل و تجهیزات الزم جهت

: به شرح ذیل تأئید می شود ABCDEهاي بیهوشی بیمار،با اعمال گام

به لحاظ صحت عملکرد 91بررسی تجهیزات راه هوایی )1

)شامل اکسیژن و هوشبر هاي استنشاقی ( 2اداره راه هوایی )2 3ساکشن )3 4داروها و وسایل )4 5داروهاي اورژانس )5 :اتصال پالس اکسی متري به بیمار و صحت عملکرد آن §

کرد آن قبل از القاء ضروري است هماهنگ کننده چک لیست، پس ازاتصال پالس اکسی متري به بیمار وبررسی صحت عملگر پالس اکسی متري روبروي تیم ایده آل است که نشان. نسبت به تکمیل بخش ذیربط دربخش ذیربط اقدام نماید بیهوشی،

از آنجا که وجود و صحت عملکرد پالس اکسی متري جهت ایمنی بیمار تحت عمل جراحی از الزامات می باشد . جراحی قرار گیردي در خصوص تعویق عمل جراحی و یا ضرورت انجام آن با جراح و ، لذا درصورت فقدان این دستگاه مسئولیت تصمیم گیر

.متخصص بیهوشی حاضر در اتاق عمل می باشد

:شناخته شده بررسی بیمار به لحاظ سابقه داشتن حساسیت §فرد هماهنگ کننده چک لیست، پس از پرسش از پزشک متخصص بیهوشی درخصوص آگاهی متخصص بیهوشی از احتمال

.یک در بیمار و نوع آن نسبت به تکمیل بخش مربوطه در چک لیست اقدام می نمایدبروز واکنش آلرژ

:و یا خطر آسپیراسیون بررسی بیمار به لحاظ راه هوایی مشکل §با توجه به اینکه مرگ بیمار ناشی ازعدم ایجاد راه هوایی مطمئن در حین بیهوشی هنوز هم از شایعترین علل قابل پیشگیري می

فرد هماهنگ کننده چک لیست بصورت کالمی تأیید نماید که تیم بیهوشی راه هوایی بیمار را بصورت عینی به ،ستباشد،الزامی Thyromentalو Mallampati scoreلحاظ وجود راه هوایی مشکل بررسی نموده اند و با استفاده از معیارهایی نظیر

distance و score Bellhouse- Doreدر صورتی که ارزیابی تیم بیهوشی مؤید خطروجود راه . وده اند،آن را درجه بندي نماقدام هوایی مشکل در بیمار می باشد، تیم بیهوشی نسبت به انتخاب روش بیهوشی مناسب و دسترسی به تجهیزات ضروري

1-Airway equipments 2-Breathing system 3-suCtion 4-Drugs & devices 5-Emergency medications

11

کمک بیهوشی با نیز در این صورت یکی از اعضاء تیم جراحی که ماهر و آشنا به القاء بیهوشی می باشدبه عنوان.می نمایند . متخصص بیهوشی همکاري می نماید

وجود ریفالکس فعال عالمتدار در بیمار ، خطر آسپیراسیون را مطرح می نماید ، انتخاب روش بیهوشی مناسب ازجمله استفاده کریکوئید درحین از تکنیکهاي القاء سریع بیهوشی و یا الزام به حضور یک نفر کمکی از تیم بیهوشی جهت اعمال فشار بر روي

.القاء بیهوشی می تواند خطر آسپیراسیون را در بیمار کاهش دهد

:خون در کودکان ml/kg7خون دربیماران بالغ و یا ml500خطر از دست رفتن بیش از §در بیماران بالغ تحت جراحی و یا ml 500درصورتی که با تأیید متخصص جراحی خطر از دست رفتن حجم خون بیش از

در کودکان وجوددارد به منظور کاهش خطر وقوع شوك هیپو ولمیک و عوارض ناشی از آن در بیمار kg/ml 7میزان به و یا کاتتر وریدي باز شود وجود دارد، توصیه می شود قبل از انجام برش جراحی براي بیمارحداقل دو راه بزرگ وریدي

یم جراحی وجود رزروخون و یا مایعات وریدي مناسب را همچنین ضروریست ت. مرکزي جهت بیمار در نظر گرفته شود . براي احیاء بیمار تأیید نماید

v مرحله ثانویه : در این مرحله، . جهت تکمیل این قسمت از چک لیست حضور پرستار و متخصص بیهوشی و جراح ضروري است

در این مرحله انتظار می . می نماینددرصورت لزوم اعضاي تیم جراحی خود را با نام وسمت به سایر اعضاء تیم معرفی قبل از انجام برش جراحی توسط جراح، کلیه اعضاء تیم جراحی حاضر در اتاق عمل نسبت به تأئید عمل "رود که دقیقا

.صحیح جراحی بر روي بیمار صحیح و در موضع صحیح بیمار اقدام نمایند

ار را درمعرض خونریزي سریع، آسیب، صدمه و یا در این مرحله ضروري است که متخصص جراحی مواردي را که بیممعلولیت هاي عمده قرار می دهد و یا مراحلی که در طی آن نیاز به تجهیزات خاص، ایمپلنت و یا آمادگیهاي خاصی است را

.بمنظور انجام تمهیدات و اقدامات ویژه درمانی به سایر اعضاء تیم جراحی، شرح دهد

هرگونه ابهام . جه به شاخصهاي استریلیتی، استریلیزاسیون ابزار جراحی را تأئید نمایدضروریست پرستار اسکراب با تو .درخصوص استریلیتی لوازم جراحی قبل از انجام برش جراحی ضروریست به سایر اعضاء تیم جراحی گزارش شود

بیوتیک در کاهش عفونت بافتی آنتی / باتوجه به شواهد علمی و توافق همه جانبه درخصوص تأثیر افزایش سطح سرمیدقیقه 60زخم جراحی بمنظور کاهش احتمال بروز عفونت زخم، در این چک لیست بر تزریق آنتی بیوتیک پروفیالکتیک طی

.ربط پس ازپرسش از فرد مسئول انجام پذیرد ید سؤال ذيمی شود، لذا انتظار می رود که تأیقبل از عمل جراحی تأکید

دقیقه می گذرد درخصوص تزریق مجدد آنتی بیوتیک 60ز تزریق آنتی بیوتیک بیش از تأکید می شوددرصورتی که ا .پروفیالکتیک اقدام شود

12

ضروري در هدایت و انجام برنامه درمان بیمار، ضروري است نمایش يها باتوجه به اهمیت نمایش تصویربرداري .تصویربرداري صحیح بر روي نگاتوسکوپ در اتاق عمل تأئید شود

v ثالثیه مرحله: .در این فاز اعضاء تیم جراحی ضمن ثبت و تأئید اقدامات ذیل نسبت به انتقال بیمار به ریکاوري مبادرت می نمایند

.تأئید اقدام جراحی انجام شده بر روي بیماربصورت کامالً دقیق - 1هامی درصحت درصورت وجود هرگونه اب(شمارش لوازم جراحی، گاز و سرسوزنهاي مورد استفاده درحین جراحی - 2

.)بکار رفته حین جراحی ضروري است تمهیدات کنترلی ازجمله رادیوگرافی کنترل انجام شود... شمارش ابزار و .برچسب گذاري صحیح نمونه اخذشده حین جراحی توسط پرستار سیرکوالر - 3 . ربطگزارش کتبی هرگونه خرابی در دستگاهها و تجهیزات مورد استفاده در اتاق عمل به مسئولین ذی - 4

:استاندارد تجویز دارو بمنظور پیشگیري از وقایع و حوادث مرتبط به داروها |

مورد گزارش وقایع و حوادث ناخواسته دارویی به آژانس ملی ایمنی بیمار انگلیس از 60000بررسی بیش از |ادث ناخواسته حو% 80میالدي مؤید این مسئله می باشد که بیش از 2006لغایت ژانویه سال 2005ژانویه سال

از بیماران مورد % 5/6بر اساس بررسی هاي اخیر این آژانس حداکثر . دارویی از بیمارستانها گزارش شده است ها دچار ضرر و زیان ناشی از یک حادثه کل بیماران بستري در بیمارستان% 9ها و پذیرش بیمارستان

هزینه این موارد سالیانه .گیري بوده اند قابل پیش در حالی که بسیاري از این وقایعناخواسته دارویی شده اند جهت تجویز صحیح دارو به بیمار صحیح الزامیست بیمار ، دارو .میلیون پوند برآورد شده است 370بیش از

با توجه به وجود ده ها .،دوز دارویی ، راه تجویز دارو ، زمان تجویز دارو و دستورات دارویی بیمار صحیح باشدبا توجه .و با اسامی مناسب و یا نامناسب در بازار امکان بروز اشتباهات دارویی بسیار زیاد می باشد هزار دار

امکان ، در صورتی که نسخ دارویی ناخوانا و بدخط باشد ي موجود در بازارداروده ها هزار اسامی شباهتبه .اشتباه دارویی راافزایش می دهد

:تعریف واژه ها |

تظاهر عالئم و نشانه هاي ناخوشایند ناشی از تأثیر مستقیم و یا مرتبط دارویی که منجر 10: داروییعواقب ناخواسته •عواقب ناخواسته دارویی . به بروز معلولیت ویا کاهش سطح سالمتی ، شرایط جسمانی و یاروانی در فرد می شود

.با شدمی 11هاي متقابل دارویی هاي ناخواسته و واکنش شامل انواع مختلف واکنش

10 Adverse Consequence 11 medication interaction

13

. ي ناخواسته دارویی که متفاوت از اثرات مفید و درمانی دارو می باشد تأثیر ثانویه 12:عوارض ناخواسته دارویی •عوارض ناخواسته دارویی که خود از انواع عواقب ناخواسته دارویی است شامل عوارض جانبی ، افزایش حساسیت

.ي دارویی می باشد ها و یا واکنش15، واکنش سمی 14، پاسخ ایدئوسینکرازي13

هاي ناخواسته دارویی و اشتباهات شامل عواقب ناخواسته دارویی ، واکنش : 16حوادث ناخواسته دارویی/اتفاقات • .دارویی می باشد

أثیر دارویی که منجر به شروع و یا فعال شدن سیستم عصبی پارا سمپاتیک ت :17عوارض جانبی کولینرژیک دارویی •د که با تظاهر عالئم نامطلوب و مشکل زایی نظیر خشکی دهان ، تاري دید ، تاکی کاردي ، در حدي می شو)کولینرژیک(

.و یا هذیان تؤام می شود18احتباس ادراري ، یبوست ، گیجی ،دلیریوم

نظیر لرز، : ئم ونشانه هاي مرتبط به تخریب سیستم عصبی اکستراپارامیدال الع: 19عوارض جانبی اکستراپارامیدال •و سفتی 21کندي حرکات ، ریزش بزاق ،صورت بی حالت ، کشیدن پاها در هنگام راه رفتن ، اکتیزیا ،20عدم تعادل

.عضالت تنه ، اندامها و گردن

کاهش گام به گام و مرحله اي دارو به منظور تعیین تأثیر کاهش دوز دارو در کنترل : کاهش تدریجی دوز دارویی • .امکان قطع دارونشانه ها ، شرایط و یا خطرات دارویی و یا

حادثه قابل اجتناب دارویی است که می تواند منجر به استفاده نامناسب دارویی و یا ضرر و /اتفاق: اشتباه دارویی •

اینگونه حوادث ممکن است مرتبط به چگونگی ارائه خدمات ، محصوالت ، فرآورده ها ، پروسیجرها . آسیب دائمی شود .و سیستمهاي بهداشتی درمانی باشد

داروها ، محصوالت گیاهی ، غذایی و یا مواد مورد استفاده براي :تأثیر دیگر مواد نظیر : واکنشهاي متقابل دارویی •

پروسیجرهاي تشخیصی بر روي یک دارو که می تواند منجر به تغییر جذب ، تأثیر دارویی ، طول تأثیر درمانی ، خنثی . اقب ناخواسته دارویی شودسازي ،دفع و یا ایجاد امکان بالقوه براي بروز عو

12 Adverse Drug Reaction (ADR 13 hypersensitivity 14 idiosyncratic response 15 toxic reaction 16 Adverse Medication Event 17 Anticholinergic Side Effects 18 delirium 19 Extrapyramidal Side Effects 20 postural unsteadiness 21 akathisia

14

، به بیمارستان )از منزل (درمرحله پذیرش بیمار منظور کاهش و یا حذف احتمال بروز اتفاقات ناخواسته دارویی ب )1 :داخل بیمارستانی و ترخیص بیمار از بیمارستان رعایت موارد ذیل ضروري است و یا انتقال بین

حتی داروهایی که (را بررسی نمایید در منزل ی مورد استفاده بیماردر هنگام پذیرش بیمار کلیه بسته هاي داروی )1- 1از وي یا ودر صورت هر گونه ابهامی نسخه اولیه تجویز داروي بیمار را ) بیماربدون تجویز پزشک مصرف می کند

مراه درخواست نمائید که کلیه داروهاي مورد مصرف بیمار در منزل را به هآنان و یا خانواده درخواست نمائید بیاورند سپس داروهاي جدید تجویز شده به بیمار را با سایر داروهاي مورد مصرف بیمار تطبیق داده و به لحاظ

.متقابل دارویی مقایسه نمائیدهاي واکنشوجود هر گونه

Medication Administrationو 22در هنگام انتقال بین بیمارستانی بیماران برگه دستورات پزشک )1- 2

Record/Treatment Administration Record (MARs/TARs) خالصه پرونده بیمار را جهت آگاهی ازآخرین وبمنظور کاهش اتفاقات ناخواسته دارویی انحصاراً به یکی از این (داروهاي تجویز شده براي بیمار بررسی نمائید

بخش مبداء تماس بر قرار نمائید ، و در صورت وجود هر گونه ابهامی با بیمارستان و )مدارك به تنهایی بسنده نکنیدسپس داروهاي جدید تجویز شده به بیمار را با سایر داروهاي مورد مصرف بیمار تطبیق داده و به لحاظ وجود هر

.متقابل دارویی مقایسه نمائیدواکنشهاي گونه

.به روز باشد گه دستورات پزشک برداروهاي تجویزي بیمارمندرج در لیست الزامیستبیمارستانی بین داخل وجهت انتقال ) 1- 3

.برگه انتقال داخل بیمارستانی بیمار توسط پزشک معالج بیمار امضاء می شود ) 1- 4

.انتقال موجود است در زمانبرنامه و طرح مراقبتی بیمار در برگه دستورات پزشک به تاریخ روز) 1- 5

ف بیمار ، وضعیت جسمانی و روانی بیمار بصورت تلفنی از داروهاي مورد مصردر حین انتقال داخل و بین بیمارستانی ) 1- 6 .بخش مبداً به بخش مقصد در صورت نیاز اطالع داده می شود

در صورتی که بیمار بعد از ترخیص به علت عارضه ي مرتبط به تشخیص قبلی بستري در بیمارستان مجدداً پذیرش می ) 1- 7 .ز تجویز شود شود ، الزامیست داروهاي وي براساس نسخه به رو

در هنگام ترخیص بیمار به منزل کلیه داروهاي مورد مصرف بیمار در منزل را همراه با داروهاي جدید تجویز شده به ) 1- 8بیمار مطابقت داده و دقیقاً بصورت دستورات دارویی کتبی براي بیمار و در صورت لزوم خانواده وي مشخص نمائید که چه

.دارویی باید مصرف شود

.فقط در هنگام اورژانس مورد پذیرش است ییت شفاهی داروادارویی دستورناخواسته ت تفاقاه منظور کاهش اب )2

22 Physician's Order Sheets (POS)

15

در صورت اضطرار جهت تجویز تلفنی دارو الزامیست پرستار مسئول شیفت در ابتدا نام ، نام خانوادگی ، سن ، جنس )2- 1و یا غذایی در بیمار ، کلیه داروهاي جاري و وزن بیمار ، تشخیص وجود هر گونه آلرژِي شناخته شده ي دارویی

. مورد مصرف بیمار ، عالئم و نشانه هاي و نتایج تست هاي آزمایشگاهی اخیر بیمار را با پزشک در میان بگذارد

در گام دوم تأکید می شود که پرستار مسئول شیفت پس از گوش دادن دقیق به دستورات پزشک داروي مورد تجویز )2- 2در مرحله سوم به منظور . یمار یادداشت نموده و سپس آن را براي تأیید مجدد پزشک قرائت نمایدرا در پرونده ب

کاهش هر گونه اشتباه دارویی دستور دارویی توسط پرستار بخش به پزشک دورنویس شده و توسط پزشک پس از .درج نام و نام خانوادگی و تاریخ امضاء می شود و سپس به پرستار دورنویس می شود

دارویی 23کافی مرتبط به مشخصات بیمار از عوامل خطرزا در وقوع حوادث دیده وريبا توجه به اینکه فقدان اطالعات )3تاریخچه صحیح دارویی و داروهاي کنونی مورد شامل ،، لذا ضروریست اطالعات کافی و مناسب از بیمارباشد می

فرآیند در در دسترس کارکنان خدمات بهداشتی درمانی کهمناسب تداوم مراقبت بمنظور تأمینمصرف بیمار ایجاد و :حداقل این اطالعات به شرح ذیل می باشد . تجویز داروهاي بیمار دخالت دارند ، قرار گیرد

سن بیمار • جنس بیمار • .داروهایی که در حال حاضر مورد مصرف بیمار است • .و وضعیت کنونی بیمار 24مراه ه بیماریهاي تشخیص بیمار ، • .تست هاي آزمایشگاهی به نتایج مرتبط • .در بیماروجود هر گونه آلرژي وسابقه حساسیت هاي قبلی • .وزن و قد • . در صورت نیازملگی و وضعیت شیر دهی بیماراح • .سایر اطالعات الزام شده توسط بیمارستان جهت تجویز ایمن داروها • :نسخه پزشک واجد یل است )4

نام و نام خانوادگی بیمار •

شخیص بیمارت •

تاریخ و زمان تجویزدارو •

نام کامل دارو، دوز ، راه تجویز ، طول مدت تجویز دارو •

.از بکار گیري اختصارات در تجویز دارو اجتناب نمائید )5

23 sentinel 24 co morbidities

16

:نسخه پزشک جهت تجویز داروهاي تزریقی باید شامل موارد ذیل باشد )6 نام و نام خانوادگی بیمار •

امضاء و نام و نام خانوادگی پزشک معالج به صورت خوانا •

نام کامل ژنریک داروي مورد تجویز •

با کسب اطمینان از اینکه شاخص هایی نظیر وزن بیمار و نتایج تست هاي اخیر ( دوزودفعات تجویز دارو • ) .آزمایشگاهی بیماردر تجویز دارو مد نظر واقع شده اند

یقتاریخ و زمان و راه تزر •

حساسیت بیمار نسبت به هر گونه دارو •

:در صورت نیاز نسخه دارویی موارد ذیل را نیز ضروریست شامل گردد )7 و فرموالسیون دارونام تجاري •

آماده انفوزیون براي بیمار نهایی کلی دارو درسرنگ و یا محلول داروییو میزان غلظت •

انفوزیون و حجم حالل و محلول نام •

تجویزمیزان و طول مدت •

زمان انقضاء محلول نهایی •

سال 16سن و وزن بیماران کمتر از •

) تاریخ و زمان قطع (دارویی تاریخ بازنگري دستور •

و یا پایش بالینی بیمار تعادل مایعات پایشبه منظوردستور پزشک •

لیست واکنشهاي بمنظور کاهش وقوع اتفاقات ناخواسته دارویی الزامیست بیمارستان داراي لیست داروهاي پر خطر و )8 .باشد خطرناك متقابل دارویی

.هر گونه داروي تجویز شده جهت بیماران ضروریست با این لیست مطابقت داده شود )9بمنظور کاهش وقوع اتفاقات ناخواسته دارویی الزامیست بیمارستان داراي پروتوکل تأیید شده پایش آزمایشگاهی )10

.داروهاي خاص باشد : ضوابط مرتبط به موارد ذیل ضروریست موجود باشد در بیمارستان خط مشی و )11

توقف دستور پزشک /انقضاء • اشتباهات دارویی • عوارض ناخواسته دارویی • مانیتورینگ آزمایشگاهی/پایش • داروهاي ضد انعقادي • خود درمانی •

17

اختصارات • لیست داروهاي پر خطر •

از پیچیدن نسخه پزشک داروساز مسئول داروخانه سر پرستار و نیز قبل/قبل از تجویز به بیمارپرستار مسئول شیفت )12بیمارستان نسخ پزشکی را به لحاظ هر گونه ابهام منجمله ناخوانا بودن دستنویس ، کامل نبودن دستور دارویی و یا

. هر گونه سؤال بررسی و رفع می نماید یی در ارتباط با تشخیص وقایع ناخواسته دارو/خصوص امکان بروز اشتباهات کادر درمانی را در ضروریست )13

.نمائید ار ینادرست داروها ضمن شنیدن و یا خواندن نام داروها هش :به منظور دادن داروي صحیح به بیمار صحیح اقدامات ذیل را رعایت نمائید )14

منظور کسب اطمینان از صحت داروي مندرج در کارت ه در هنگام دادن اولین دوز داروي جدید به بیمار ب) 14- 1 .، الزامیست دارو را با دستور دارویی بیمار کنترل کنید کاردکس دارویی/یداروی

.را در سه مرحله ذیل با دستور دارویی بیمار مندرج در کاردکس ،کارت دارویی کنترل نمائید ییبرچسب دارو) 14- 2 دارو چیدن و آماده نمودن از قفسه دارویی وبرداشتن دارو زمان در • مارقبل از دادن دارو به بی • .در هنگام دادن دارو به بیمار در بالین بیمارو •

:بیمار صحیح را شناسایی نمائید بصورت تؤامان ذیلبا استفاده از حداقل دو روش )15 پرسش نام و نام خانوادگی از بیمار • باند شناسایی بیماران • شناسایی توسط کادر درمانی •

.شناسایی بیمار استفاده نشود یادآوري می شود هیچگاه از شماره تخت و شماره اتاق براي )16 :رعایت استانداردهاي ذیل بمنظور اطمینان از تجویزداروي صحیح به بیمار صحیح ضروري است )17

آماده نمودن دارو براي تزریق)17- 1

. نسخه دارویی را با مشخصات بیمار کنترل نمائید ) 1-17- 1

.آماده نمائید است ، مزاحمتخلوت و بدون دارو را در اتاق درمان بخش که تمیز و) 1-17- 2

،سرنگ ها ، حالل استریل ، سوآب پنبه ، ویال تزریق/ آمپول منظور رعایت موازین کنترل عفونت ه ب ) 1-17- 3 .ید قرار ده دارو مخصوصودر یک سینی تمیز را بار مصرف و دستکش یک% 70آغشته به الکل

آمپول داروو یا بسته /هر گونه آسیب به جداره ویال یاوشفافیت ، وجود کریستال تاریخ انقضاء دارو،) 1-17- 4 .را کنترل نمائید )براي مثال خارج از یخچال(شرایط نگهداري قبلی دارو بندي آنها ،

گیري شود داروهاي مشابه پیشدربرچسب داروها را با دقت مطالعه نمائید تا از اشتباه ) 17- 2

18

، مایع انفوزیون و سرعت تجویز را با اطالعات مندرج بر روي برچسب حالل استریلنوع فرموالسیون ،دوز ،) 17- 3 .آمپول به جهت وجود هر گونه مغایرتی کنترل کنید /ویال

.نمائید سؤال دارویی شناخته شده به لحاظ وجود هر گونه آلرژي و حساسیتاز بیمار ) 17- 4

محلول داروجهت حجم بیمارستان قرار دارد در صورتی که داروي مورد تجویز در لیست داروهاي پرخطر ) 17- 5را نوشته و از یکی دیگر از همکاران واجد شرایط خود درخواست شده محاسبهمورد .دوز تجویزي را محاسبه نمائید

. نمائید که آن را محاسبه نماید

.براي داروبرچسب تهیه نمائید ) 17- 5

:برچسب دارو شامل مشخصات ذیل است ) 17- 6 نام دارو •

دوز دارو •

راه تجویز •

حالل و حجم نهایی •

نام بیمار •

تاریخ و زمان انقضاء •

نام پرستار تهیه کننده دارو •

.تمیز نمائید hand rubها را شسته و یا با به روش دست) 17- 7 .دستکش یکبار مصرف را بدست نمائید )17- 8ئید و سپس وسایل را مرتب در داخل آن سطح سینی را تمیز نما% 70با استفاده از سوآب پنبه آغشته به الکل )17- 9

.بچینید water for) (در صورتی که محتوي ویال دارویی بصورت پودر می باشد ، بعنوان حالل از آمپول هاي حاوي )10-17

injec ons or sodium chloride 0.9% به اندازه مورد نیاز استفاده کنید واز استفاده از سرم هاي آب مقطر .لیتري بعنوان حالل بپرهیزید فیزیولوژي نیم یا یک

قبل از کشیدن جهت مخلوط شدن کامل ، بصورت سوسپانسیون است ییداروآمپول / ویال درصورتی که )11-17 .تکان بدهید به آرامی ویال را / آمپول بداخل سرنگ محتوي آن

.بعد از هواگیري سرنگ سر سوزن را عوض کنید جهت تزریق به بیمار )12-17سرم اضافه می به دارویی که حجم اضافه شود ودارو به سرم ق به بیمار نیاز است براي تزری در صورتی که )13-17

میلی لیتر در 100میلی لیتر در مورد سرم نیم لیتري و 50( مقدار مایع اولیه سرم است % 10شود بیش از نظرتوسط مورد مطابق با حجم داروي ضروریست قبل از اضافه نمودن دارو به سرم ) موردیک سرم یک لیتري

.از سرم تخلیه شود مایع یک سرنگ و سر سوزن استریل

19

گاه داروي کشیده شده بطور اکید الزامیست که هیچ.(را بچسبانید و یا سرم دارویی شده داروبرچسب تهیه )14-17 .) براي انفوزیون را بدون برچسب دارویی صحیح رها ننمائید آماده در سرنگ و یا محلول سرم دارویی

بار به 5پس از خروج سر سوزن ظرف سرم را حداقل .وسط سر سرم بداخل سرم تزریق نمائید دارو را از )18-17 .آرامی معکوس نمائید تا از مخلوط شدن کامل دارو مطمئن شوید

بر حسب مقررات بیمارستان اکیداً یادآوري می شود در صورتی که چندین داروآماده تزریق می باشد و یا )19-17هاي انفوزیون و محلولضروریست ، باشد موجودمجاز است که مودن و تزریق داروفاصله زمانی بین آماده ن

.سرنگ ها ي حاوي محلول دارویی داراي برچسب مناسب باشند

اضافه نمودن هر گونه شدن کامل دارو با سرم در حال انفوزیون به بیمار ممکن نیست از طاز آنجا که مخلو ) 20-17هاي اضافه نمودن دارو به سرم فقط در صورت ضرورت.تصل به بیمار جداً اجتناب نمائید دارویی به سرم آویزان و م

. ممکن است 25شیشه اي

سرم را قطع جریان در حال انفوزیون اضافه نمائید ، سرمهاي شیشه اي در صورتی که قصد دارید دارویی را به) 21-17محلول .ا مالیمت تکان دهید تا کامالً دارو با آن مخلوط شده بظرف سرم را ، نموده و پس از اضافه نمودن دارو به سرم

.بر روي آن برچسب دارو را بزنید .را از لحاظ هر گونه کدورت ، تغییر رنگ غیر مرتبط ووجود ذرات جامد بررسی نمائید :قبل از تجویز دارو به بیمار موارد ذیل را کنترل نمائید )22-17

نام پدر بیمار و در صورت نیازنام ، نام خانوادگی •

امضاء پزشک معالج •

داروژنریک نام •

دوز و دفعات تجویز دارو •

تاریخ و راه تجویز دارو •

بررسی بیمار از نظر وجود آلرژي •

: در صورت نیاز موارد ذیل را نیز کنترل نمایید )23-17

و فرموالسیون دارونام تجاري •

ه انفوزیون براي بیمار غلظت و میزان کلی دارو درسرنگ و یا محلول دارویی نهایی آماد •

نام و حجم حالل و محلول انفوزیون •

میزان و طول مدت تجویز •

زمان انقضاء محلول نهایی •

سال 16سن و وزن بیماران کمتر از •

25 burette

20

تاریخ بازنگري دستور دارویی •

نیاز جمله در صورت من( به بیمار کلیه وسایل و موارد مورد نیاز را در دسترس قرار دهید قبل از تجویز دارو )24-17 )محل تزریق 26داخل عروقی براي شستشويآب مقطر

در هنگام تجویز داروي وریدي از سالمت و کارآیی مناسب وسیله داخل عروقی کسب اطمینان حاصل نمائید و )25-17فوراً قبل و بعد از تزریق وریدي داروو یا ما بین تزریق دو داروي وریدي اقدام به شستشوي رگ با استفاده از

.دنمائیآب مقطر هاي ناخواسته به مایعات و یا داروهاي تجویز وریدي شامل شوك نروژنیک، آنافیالکتیک و هیپوولمیک ، واکنش )26-17

.کاردیوژنیک و سپتیک ویا بروز آلرژي می باشد .بروز هر گونه واکنش ناخواسته دارویی را درپرونده بیمار ثبت کنید )27-17یاد آوري می شود هرگز از یک آمپول و یا . سب دفع کنید بعد از اتمام تزریق وسایل مصرف شده را بصورت منا )28-17

.ویال دو بار استفاده ننمائید مگر در صورتی که در برچسب کارخانه سازنده دارو قید شده باشد سرم قبلی و یا قطع .موضع ورود آنژیوکت را از نظر وجود عالئم نشت ، عفونت و التهاب بررسی نمائید )29-17

.و بر اساس دستور پزشک تنظیم قطره نمائید شده بیمار را مجدداً وصل

: انتقال خونبیماران قبل ازصحیح فرآیند شناسایی |

آماده نمودن گیرنده اخذ نمونه خون وریدي ، :صحیح خون در بیماران شامل زنجیره اي از فرآیندهاي مختلف انتقال )1آمادگی خون و یا فرآورده هاي خونی واحد خونی و یا فرآورده هاي خونی از بانک خون به بخش ، انتقالخون ، . می باشدو تجویز واحد خونی و یا فرآورده خونی به بیمار انتقالبراي

به بیمار صحیح ، کادر درمانی واجد انتقالبه منظور کسب اطمینان از دانش وصالحیت حرفه اي جهت انجام صحیح )2پرستاران فوق دیپلم یا ( مل بر کادر پرستاريشرایط براي تجویز خون و یا فرآورده هاي خونی به بیماران مشت

.پزشکان می باشند ، ماماهاو) باالتر که دوره آموزش توجیهی را گذرانده باشند .می باشد HAS ٣٠، PLAT ٢٩، RBC27 ،FFP٢٨فرآورده هاي خونی شامل )3وریدي ضروریست در خون به بیماران اخذ نمونه خون وریدي است در زمان اخذ نمونه خونانتقال اولین مرحله از )4

بالین بیمار بر روي شیشه آزمایش حاوي نمونه خون بیمار پس از تأیید کالمی بیمار ، مشخصات او شامل نام ، نام . خانوادگی ، نام پدر و شماره تخت و نام بخش نوشته شود

26 flushing solution(s) 27 Red Blood Cells 28 Fresh Frozen Plasma 29 Platelets 30 Human Albumin Solution

21

لوله آزمایش را به و یا برچسب حاوي اطالعات ناقص بیمار کارکنان آزمایشگاه موظفند در صورت ناخوانا بودن )5 .د نمسئولین بخش عودت ده

.از بیمار صورت می گیرد آگاهانه خون با توجه به دستور کتبی پزشک معالج و پس از اخذ رضایتنامه کتبی انتقال )6 :الزامیست نسخه بیمار شامل موارد ذیل گردد )7

.نوع و تعداد واحد خون ویا فرآورده خونی مورد لزوم • .انتقال هاي حین گیري از واکنش ، بمنظور پیش انتقالیز دارو قبل از تجو ، در صورت ضرورت •

.هاي خانگی بپرهیزید از ذخیره خون در یخچال مخصوص دارو و یا یخچال )8می شود ، توصیه می انتقالبه بیمار سریعاً واحد گلبول فشرده و یا خون کامل در صورتی که پیش بینی می شود که )9

قیقه قابل برگشت به یخچال بانک د 30حداکثر بعد از گذشت خون خارج شود ، این موارد د که از یخچال بانک گرد .خون می باشد

خون از وسایل حفاظت فردي انتقالبه لحاظ رعایت موازین کنترل عفونت در صورت نیاز الزامیست پرستار ضمن )10 .استفاده نماید) نظیرمحافظ چشم و یا عینک(

هاي ضد عفونی با بنیان الکلی و یا شستشوي دستها قبل ، حین و بعد از ه از محلولرعایت بهداشت دست با استفاد )11 .اتمام پروسیجر ضروریست

.دفع بهداشتی و مناسب سر سوزن و آنژیوکت و سایر پسماندهاي آلوده به خون ضروریست )12از هه با هر گونه مشکلی در صورت مواجقبتی قرار دهید و رارا مورد مشاهده و کنترل مبیمار خون انتقالدر زمان )13

.جهت اطالع به پرستاران مطمئن شوید اخبار دسترسی بیمار به زنگ هاي فرآورده هاي خونی اشتباه ،واکنش انتقال(خون انتقالبا توجه به وقوع اتفاقات ناخواسته احتمالی ضمن )14

توسط دو بیمار گیرنده خون منظور شناسایی دقیقه انجام موارد ذیل ب)هاي خونی ایمونولوژیک و انتقال عفونت :ضروریست نفر پرستار واجد صالحیت به صورت منفک از یکدیگر

با توجه به اینکه عدم چک واحد خونی در بالین بیمار ، ناخوانا بودن نسخه ویا سایر دست نوشته هاي مرتبط به )15و یا مداخالت پرستاري تقالان، کمبود وقت ، حجم زیاد کار و هر گونه تداخل کاري در حین یخونواحد مشخصات

هاي ناخواسته خونی محسوب می شوند لذا و مراقبتی قبل از آن از جمله عوامل مؤثر در بروز حوادث و واکنش .شود چک بیماردر بالین باند شناساییبر اساس واحد خونی مشخصات ضروریست

خون از انتقالضروریست پرستارقبل از می شود ، انتقالبه بیمار صحیح صحیح منظور اطمینان از اینکه خون ه ب )16ام و نام دا نماید و سپس ناصورت کالمی بیمار درخواست نماید که نام و نام خانوادگی و نام پدر خود را ب

.دهد تبقاطمو یا پرونده بیمار باند شناسایی ا با مشخصات مندرج بر رويربیمار خانوادگی، پرستار نمی باشدقادر به بیان کالمی نام و نام خانوادگی خود یا وبیهوش و یا نوزاد است در صورتی که بیمار )17

بیمار را با مشخصات پرونده بیمار مطابقت باند شناسایی خون اطالعات مندرج بر روي انتقالموظف است قبل از . دهد

22

شناسائی براي بیماران مچ بند باند شناسایی در بیماران بیهوش و نوزادان داشتن انتقالمنظوره بیاد داشته باشید ب )18 .ضروري می باشد

:د نمورد بررسی قرار گیر با پرونده بیمار ضروري است حداقل موارد ذیل )19

نام و نام خانوادگی بیمار بصورت کامل • نام پدر بیمار • تاریخ تولد •

. دهید تشماره و گروه خونی مندرج بر روي برچسب واحد خون با مشخصات کیسه حاوي خون مطابق )20 نوشته شده بر روي برچسب کیسه خونRhگروه خونی و )21 نوع فرآورده خونی و تاریخ انقضاي موجود روي برچسب واحد خون )22کیسه خون و یا فرآورده خونی را به لحاظ عالیم هر گونه آسیب و صدمه ، تغییر رنگ، همولیز و یا نشت ویا لخته )23

.بررسی نمائید .دو پرستار در پرونده بیمار ثبت کنید نکات مورد بررسی را با امضاء )24و درجه حرارت را قبل از ، تنفس بیمار در دقیقه و میزان فشار خون نبض تعداد بیمار شامل پایه عالیم حیاتی )25

.کنترل نمائید انتقالشروع .راه وریدي بیماررا بررسی نمائید ودر صورت نیاز یک راه وریدي جدید باز نمایید )26شکل که یک سر آن پس از هواگیري وارد یک سرم فیزیولوژي شده و سر دیگر آن Y انتقالیک ست با استفاده از )27

و یا در صورت عدم دسترسی به ست مزبور براي بیمار قبل خون را انجام دهید انتقالوارد کیسه خون شده است، فیزیولوژي هواگیري نموده و خون راه وریدي دیگري باز کرده وست سرم را بعد ازداخل نمودن به سرم انتقالاز

.به مدخل راه وریدي متصل نمائید مددجو را از نظر لرز، درد پشت ، . دقیقه یکبار کنترل و ثبت نمائید 5دقیقه اول عالیم حیاتی مددجو را هر 15در )28

.سردرد، تهوع، استفراغ، تاکی کاردي، هیپوتانسیون، تاکی پنه و بثورات جلدي کنترل نمائید ).قطره در دقیقه 10به میزان (دقیقه بصورت آهسته انجام دهید 15را به مدت انتقال )29مشاهده نشد مطابق با دستور پزشک هاي ناخواسته واکنش انتقالدقیقه از شروع 15در صورتی که با گذشت )30

را تنظیم نمائید انتقالجریان

4به بیماربیش از انتقالدر بخش جهت یخچال بانک خوندماي با توجه به اینکه نگهداري واحد خون خارج از )31خون و پالکت را در انتقالبیش از نیم ساعت مجاز نیست ، FFPو ساعت مجاز نمی باشد و نگهداري پالکت

. ه زمانی مطمئن یاد شده انجام دهیدمحدود

ار قلبی عروقی ساعت ضروریست انتقال شود مگر اینکه بیماردر معرض افزایش ب 2گلبول خونی حداکثر ظرف )32 .باشد

بثورات جلدي و یا افزایش درجه حرارت به میزان کمتراز (خفیف واکنش هاي ناخواسته در صورت مشاهده )33 .آهسته تر نمائید و مشاهده و کنترل بیمار را افزایش دهید ، جریان خون را) درجه نسبت به درجه حرارت پایه 5/1

23

رو به افزایش بود، با احتمال بروز واکنش شدید جریان جه حرارت بیماردر بعد از تجویز پاراستامولدر صورتی که )34در خصوص گرفتن ( قطع کرده و پس از باز نمودن جریان سرم فیزیولوژي به پزشک سریعاً اطالع دهید خون را

).نمونه خون وادرار از بیمار و یا اطالع به بانک خون مطابق مقررات سازمان عمل نمائید .یکبار بگیریددقیقه 15مار را تا پایان فرآیند هر عالیم حیاتی بی )35 .عالیم حیاتی بیمار را کنترل و ثبت نمائید انتقالپس از اتمام )36کامل ، صحیح و خوانا در خون به ویژه زمان شروع و خاتمه واحد خون و یا فرآورده خونی را انتقال تاریخ و زمان )37

.پرونده بیمار ثبت نمائیدمنجر به واکنش حاد همولیتیک می شوند ،لذا به عنوان استوك نباید توسط "O"کت گروه با توجه به اینکه پال )38

ندارند "O"ها ذخیره شوند و پیشنهاد می شود به عنوان آخرین راهکار براي بیمارانی که گروه خونی بیمارستان .استفاده شوند

:ورت بسیار محدود انجام شوندو به صهاي تلفنی انتقال خون با اخذ اطالعات ذیل درخواستالزامیست )39 نام و نام خانوادگی ، نام پدر ، شماره پرونده •

در بیمارستان -RhDو +O RhDاز گروه خونیضروریست ضوابط و مقررات مکتوب و مدون در ارتباط با استفاده )40 .هاي بستري کودکان موجود باشد هاي تخصصی و بخش

:اه شناسایی صحیح بیماران در آزمایشگفرآیند |اطالعاتی که جهت تشخیص و درمان بیماران توسط پزشکان مورد استفاده قرار می گیرد ، اطالعات % 70بیش از

آزمایشگاهی است ، لذا اطمینان از صحت شناسایی نمونه ها و بیماران در آزمایشگاه از اهم موضوعات در حیطه اشتباهات باه نمونه ها در آزمایشگاه منجر به صدمات و آسیب هاي ب اشتسبرچ.و وقایع ناخواسته پزشکی محسوب می شود

جمله اینکه از دو بیماري که تشخیص و درمان آنان بر اساس اطالعات اشتباه بوده است ، هر متعددي می شود من این امر در بسیاري از موارد منجر به عواقب شدیدي براي بیماران حتی مرگ.درمان صحیح را دریافت نمی کنند بیماردو

.آنان می شود گذاري و اداره نمونه هاي خونی و الزامیست در آزمایشگاه خط مشی و ضوابط مکتوب و مدون در ارتباط با نحوه نام )1

سایر نمونه ها موجود باشد که عملکرد کادر درمانی ، خدماتی ودفتري را در هنگام بروز وقایع و اتفاقات ناخواسته در .آزمایشگاه تشریح نماید

مشخص شود و کادر متخصص اشتباهفرآیند بروز وقایع و اتفاقات ناخواسته در آزمایشگاه ضروریست امهنگدر )2 .گیري شود مسئول توجیه گردد تا از بروز موارد مشابه پیش

نامو ،تاریخ نمونه گیريبرچسب کلیه نمونه ها بایستی واجد نام و نام خانوادگی و تاریخ تولد بیمار یا مددجو )3 .باشند مورد درخواست آزمایشات

.بعد از گرفتن نمونه از بیمار و قبل از ترك بالین بیمار صورت گیرد برچسب نمونه هاالزامیست )4

24

برگه درخواست آزمایشات بایستی در قبال نام و نام خانوادگی بیمار کنترل شود و پس از کسب اطمینان از نوع )5ف نمونه گیري به نحوي الصاق شود که از بروزاشتباه ظر/آزمایشات درخواستی برچسب مشخصات بیمار به لوله

.و از چسبانیدن برچسب به درب ظروف نمونه گیري اجتناب شود گیري نماید پیش

.ظرف نمونه گیري بچسبانید/برچسب مشخصات را مستقیماً بر روي جداره لوله )6مونه گیري مجدد انجام شود و در ارتباط با برچسب نمونه ها ، بهتر است که نهرگونه ابهامی درصورت وجود )7

. فرآیندي که منجر به اشتباه شده است بررسی گردد

F :منابع

Right patient – right care: Improving patient safety through better manual and technology- based systems for identification and matching of patients and their care. Identification of neonates; National Patient Safety Agency. October 2008. Right patient – right care Royal College of Nursing. Right Blood, Right Patient, Right Time, RCN guidance for improving transfusion practice. London, June 2004. Safer Practice Notice 11 Ref: NPSA/ 2005/11 .NHS ;National Patient Safety Agency . Specifications for a standard patient identification band .Australian Commission for Safety and Quality in Health Care Level 7, 1. NSW 2001. www.safety and quality.gov.aun Recommended Standards of Practice for Patient identification .Association of Surgical Technologists Patient briefing 11 Information 22 November 2005.National Patient Safety Agency; NHS. Standardizing wristbands improves patient safety: guidance on implementing the Safer Practice Notice. National Patient Safety Agency; NHS. www.npsa.nhs.uk/alerts. NPSA proposed workforce competence statement on preparing injectable medicines March 2007. Standardizing wristbands improves patient safety : For action by Chief Executives ; Safer practice Notice . National Patient Safety Agency; NHS. 03 July 2007 No. 24 WHO Surgical Safety Checklist .Patient Safety Alerts .National Patient Safety Agency, National Reporting and Learning Service .26 January 2009. American Journal of Health-System Pharmacy. New JCAHO Medication Management Standards for 2004: Changes Related to Patient-Specific Information American Society of Health-System Pharmacists2004;61(13) . Core blood competencies assessment framework. Assessment criteria for organizing the receipt of blood/blood products for transfusion.NHS; National Patient Safety Agency . Healthcare Competence – BDS20 Administer a transfusion of blood/blood products. November 2006 National Patient Safety Agency; NHS.

25

www.transfusionguidelines.org.uk/.../nbtc_npsa_bds17_receipt.pdf BDS17 Organize the receipt of blood/blood products for transfusion www.transfusionguidelines.org.uk/.../nbtc_npsa_criteria_receipt.pdf Assessment criteria for organizing the receipt of blood/blood . www.npsa.nhs.uk/EasySiteWeb/GatewayLink.aspx?alId=1712 - CORE BLOOD COMPETENCIES ASSESSMENT FRAMEWORK transfusion/.../Collection%20process%20OCTOBER%202007.pdf - Similar NPSA, 2006. Five competencies: BDS17 Organize the receipt of blood/blood products for transfusion. BDS18 Collect blood/blood components for transfusion .. www.somerset.nhs.uk/welcome/services/training.../competencies/BDS18 Collect blood/blood products for transfusion www.cmft.nhs.uk/.../blood transfusion/.../NPSA%20full%20competency%20powerpoint.pdf - Similar Safer blood transfusion, NPSA, 2006. Five competencies: BDS17 Organize the receipt of blood/blood products for transfusion. BDS18 Collect blood/blood www.transfusionguidelines.org.uk/.../nbtc_npsa_bds19_prepare.pdf Healthcare Competence BDS19 Prepare to administer transfusion of blood/blood products to patients. November 2006. www.transfusionguidelines.org.uk/.../nbtc_npsa_criteria_administer assess the core blood transfusion competencies, BDS19 Prepare to administer blood/blood products to patients and BDS20 Administer a transfusion of blood/

Factor VIII products. Blood Transfusion Resource Manual Index http://www.lhsc.on.ca/lab/bldbank/BTRManual.htm (1 of 3)2009/07/15 7:18:52 AM . . www.lhsc.on.ca/lab/bldbank/assets/BTRManual.pdf BDS18 Collect blood/blood components for transfusion. BDS19 Prepare to administer transfusion of blood/blood products to patients. Obtaining a venous blood ... www.somerset.nhs.uk/welcome/services/training.../competencies/ BDS20 Administer a transfusion of blood/blood products ... made to ensure the correct patient receives the correct blood (refer to competence BDS19). ... BDS18 Collect blood/blood components for transfusion; BDS19 Prepare to administer .. . www.npsa.nhs.uk/EasySiteWeb/GatewayLink.aspx?alId=5497 core blood transfusion competencies, BDS19 Prepare to administer blood/blood products to patients and BDS20 Administer a transfusion of blood/blood products . .. www.suht.nhs.uk/.../BloodTransfusionSafeTransfusionPractice/CompetencePreparingandadministeringatransfusionofbloodbloodpro patients and BDS20 Administer a transfusion of blood/blood products. This workforce competence is linked to the Knowledge and Skills Framework .. . www.suht.nhs.uk/Media/.../IntroductiontoBloodtransfusion.pdf - Similar BDS18 Collect blood/blood components for transfusion. BDS19 Prepare to administer transfusion of blood/blood products to patients. BDS20 Administer a .

26

.. www.cmft.nhs.uk/.../bloodtransfusion/.../NPSA [PDF] Microsoft PowerPoint - NPSA full competency powerpoint patients and BDS20 Administer a transfusion of blood/blood products

. This workforce competence is linked to the Knowledge and Skills Framework ... www.suht.nhs.uk/Media/.../IntroductiontoBloodtransfusion.pdf Introduction to Blood transfusion Competencies DS19 Prepare to administer transfusion of blood/blood products to patients, BDS20. Administer a transfusion of blood and blood products. CP26 Drug Policy ... transfusionguidelines.org/docs/.../rtc-york_edu_npsa_practitioner2.pdf - Similar Safe and Appropriate Use of Blood and Blood Products Copyright BDS18 Collect blood/blood products for transfusion Healthcare Competence – BDS18 Collect blood/blood products for transfusion November 2006 Learning Points from the 2008 Serious Hazards of Transfusion Annual Report, SHOT Learning Points Matrix 2008 .

The fourth report from the Patient Safety Observatory :Safety in doses: medication safety incidents in the NHS. National Patient Safety Agency 2007 NPSA template standard operating procedure for use of injectable medicines. Promoting safer use of injectable medicines. March 2007 Health Care Association of New Jersey (HCANJ). Medication management guideline. Hamilton (NJ): Health Care Association of New Jersey (HCANJ); 2006 Apr. 33 p.

Barbara Harty - Golder , collection conundrum: What's the proper procedure for labeling blood tubes?Medical laboratory observer ,sept,2001 specimen labeling QI project cuts error rate: weekly feedback to ED aided improvement.Healthcare benchmarks and quality improvement , Dec,2006

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١

assuring medication accuracy at transitions in care

ADMISSION MEDICATION RECONCILIATION

بستري هنگامتلفیق داروئی

: و تالیف ترجمه

د سادات ، رئیس اداره نظارت بر امور درماندکتر سید محم

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

٢

از علل عمده ایراد صدمه به بیماران به هنگام ارائه خدمات درمانی، وقایع مربوط به داروها یکی آن رخ می دهند 5دارو به بیمار و پایش 4و دادن 3، توزیع 2ز، تجوی 1خطاهاي داروئی به هنگام تهیه. هستند

.ولیکن میزان بروز خطا به هنگام تجویز دارو و دادن آن به بیمار شایعتر برآورد می گردد

میلیون نفر از این خطاها آسیب دیده و هزاران نفر جان خود را از 5/1در ایاالت متحده آمریکا سالیانه تقریباً بر اساس مطالعات مختلف بین . بیلیون دالري به دنبال دارد 5/3که خود هزینه اي حداقل دست می دهند

برابري در سالمندان در 4با شیوع ( 6در ارتباط با داروها در بیمارستان درصد موارد بستري 1/7تا 9/4 .سوب می شوندمح 7بوده ، نکته مهم آن که قریب دو سوم این موارد قابل پیشگیري) مقایسه با جوانترها

در 8جابجائیانتقال و بخش عمده اي از خطاهاي درمانی و وقایع ناخواسته در سیر مراقبت بیماران در حین چرخش فیزیکی (روند مراقبت و درمان اتفاق می افتند که شامل هم جابجایی بیمار بین سرویسهاي مختلف

چرخش خدمت (بین ارائه دهندگان متفاوت 10لیتبیمار و واگزاري مسئو 9و نیز تحویل) یا غیر فیزیکی بیمارمی باشد که طبق بررسیهاي به عمل آمده این امر به نوبه خود به سه شکل عمده بیش از بقیه ) دهندگان

: سالمت بیمار را به مخاطره انداخته ، بر روي نتایج درمان تاثیر می گذارند که عبارتند از

بیمار و سیر درمان و بیماري از قلم افتادن نکات مهم در مورد وضعیت - 1

براي بیمار و عدم اطالع پزشک تجویز کننده از 11معوق ماندن نتایج آزمایشات درخواست شده - 2 نتایج

. مسائل مربوط به داروهایی که بیمار دریافت میکند - 3

١ procure ٢ prescription ٣ dispensing ٤ administration ٥ monitoring ٦ Drug Related Morbidities (DRMs) ٧ Preventable Drug Related Morbidities (PDRMs) ٨ transition ٩ Hand over ١٠ Sign over ١١ Pending lab tests results

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

٣

مهم تر تلقی اگر چه بعضی منابع با استناد به مطالعات انجام شده تاثیر دو مورد اول را بر نتایج درمان بیمار iولی بسیاري از منابع و مراکز از جمله سازمان جهانی بهداشت iمی کنند i و ائتالفهاي ایجاد شده همانند

100 Lives در آمریکا و Safer Healthcare Now در کانادا با استناد به منابع خود این موضوع را .داده یا اجرا نموده انداین خصوص ارائه واجد اهمیت بسیار دانسته، برنامه هاي عملی در

مسـئول حجـم ،در داروهاي بیمار بعد از جابجایی از شرایطی به شرایط دیگـر در سـیر درمـان 12ناهمخوانیبراي مثال بیماران تـرخیص شـده از بیمارسـتان را در . گسترده اي از وقایع ناخواسته براي بیماران می باشد

حاظ عوارض ناخواسـته داروئـی ناشـی از نـاهمخوانی داروهـا بازگشت ایشان به جامعه میزان خطر باالئی به لبیماران تـرخیص شـده از یـک بیمارسـتان آموزشـی کانـادا عـوارض % 23فورستر نشان داد . تهدید می کند

.از آنها در ارتباط با دارو بودند% 72ناخواسته اي را تجربه کردند که

% 49از تـرخیص و دسـتورات حـین تـرخیص در مطالعه دیگر حکایت از وجود ناهمخوانی بین داروهاي قبل iii..بیماران دارد

بین داروهایی که بیمار قبالً مصرف می نموده با داروهاي دسـتور ناهمخوانی پذیرش بیمار ) بستري(به هنگام بیمـاران الاقـل یـک نـاهمخوانی سـهوي داروئـی در % 50تقریبـاً . می تواند اتفاق بیفتـد شده هنگام بستري .بیمارستانی خود دارند دستورات بستري

ر در یـک موسسـه یـا در جامعـه ناهمخوانیهاي داروئی در مواقعی که بیمار از یک سطح درمانی به سطح دیگمنتقل می شود و یا هنگامی که بیمار به پزشک دیگـري بـه عنـوان جزئـی از درمـان ) انه سالمندانمثل خ(

i.ارجاع می گردد نیز رخ می دهد v

تواند از وقایع ناخواسته داروئی جلـوگیري کنـد و ممکـن اسـت اندیکاسـیونی بـراي کشف ناهمخوانی ها می v.مشاوره داروئی باشد

١٢ discrepancy

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

٤

از جمله راهکارهاي عملی ارائه شده در این خصوص که بـه نظـر مـی رسـد تـاثیر بسـزایی در کـاهش بـروز .می باشد 13تلفیق یا تطابق داروییخطاهاي دارویی داشته باشد برنامه

به عنوان هشتمین هدف از اهـداف "داروها را تلفیق کنید"با اعالم هدف ١٤شترك بین المللیکمیسیون م .براهمیت موضوع تاکید نموده است 15گانه ایمنی بیمار16ملی

ره درمان به کـار گرفتـه میشـود و جیتلفیق داروئی فرایندي است که براي بهبود ایمنی داروئی در زن :تعریفده شـ تهیه که قبل از بستري مصرف می کرده است لیستی از داروهاي بیمار بستريتلفیق داروئی هنگام در

د سپس تمام ناهمخوانیهـا ومغایرتهـاي بـین دو گردبا لیست داروهاي تجویز شده در زمان بستري مقایسه می ،بر اساس این برنامـه در مراحـل مختلـف جابجـائی در سـیر درمـان .ساعت مرتفع می گردد 24لیست طی

هایی که توسط بیمار مصرف می شوند و یا قرار است مصـرف شـوند بـا داروهـاي قبلـی و نیـز وضـعیت دارو .بیماري مقایسه و مطابقت داده می شوند

همانند سایر مسائل مربوط به ایمنی، این فرایند نیز بر اساس برقراري ارتباط بین کادر درمانی بـا یکـدیگر و .بیمار استوار است

: مبانی

اروئی فرایندي است که نیاز به یک مقایسه بین آنچه که پزشک تجویز و دستور نمـوده بـا آنچـه کـه تلفیق د :اهداف تلفیق داروئی عبارتند از. بیمار مصرف میکند دارد

از داروهائی که بیمار ) 16بهترین تاریخچه داروئی ممکن( تهیه و حفظ اطالعات جاري بطور دقیق • .مصرف میکند

١٣ Medication Reconciliation ١٤ Joint Commission international ١٥ NPSG (national Patient Safety Goals)

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

٥

ادامه مصرف دارو به طرز نادرستجلوگیري از قطع یا •

.تصحیح ناهمخوانی هاي بین دستورات پزشک و آنچه که بیمار واقعاً مصرف می کند •

پیشگیري از وقایع ناخواسته و ایراد صدمات احتمالی به بیمار •

این فرایند ممکن است در پیشگیري از خطاهاي داروئی به هنگام انتقال بیمار از جامعه به بیمارسـتان و .لعکس موثر باشدبا

خدمت دهندگان کلیدي در مراقبتهاي درمانی در زمینه سر وکار داشتن با داروهـاي 17بالینی داروسازانمهم است که داروسـازان بـا یکـدیگر، سـایر پرسـنل درمـانی و بیمارانشـان در راسـتاي . بیماران هستند

.اشته باشندپیشگیري از خطاها و ارتقاء مراقبتهاي درمانی ایمن تشریک مساعی د

:انواع ناهمخوانی

و دسـتورات )BPMH(لیسـت داروهـاي قبلـی بیمـار عبارت است از ناهمخوانی بـین 18"ناهمخوانی آگاهانه"به صـورت واضـح مراتبپزشک که در آن پزشک عمداً اضافه کردن، تغییر یا قطع یک دارو را انتخاب کرده و

. مستند شده است

و دسـتورات پزشـک کـه در آن BPMHعبارت است از نـاهمخوانی بـین ١٩"ناهمخوانی آگاهانه غیر مستند"پزشک عمداً اضافه کردن، تغییر یا قطع یک دارو را انتخاب کرده اما ایـن انتخـاب واضـح و وشـفاف نبـوده و

.مستندي هم وجود ندارد

هواً یک و دستورات پزشک که در آن پزشک س BPMHعبارت است از ناهمخوانی بین ٢٠"ناهمخوانی سهوي"دارو را اضافه کرده، تغییر داده یا داروئی را که بیمار قبالً مصرف می نموده از قلم انداختـه اسـت و مسـتندي

١٦ Best Possible Medication History (BPMH) ١٧ Clinical pharmacists ١٨ Intentional discrepancy ١٩ undocumented intentional discrepancy ٢٠ unintentional discrepancy

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

٦

داروهـاي قبـل از دادناین امر خصوصاً مواقعی ممکن است رخ دهدکه راهنماییهـا در مـورد . هم وجود ندارد .صورت شفاف و واضح مستند نشودبستري نادیده گرفته شود یا اینکه هنگام ترخیص بیمار به

:مراحل اجرا

در قدم اول و به منظور ایجاد بستر مقایسه ، داشتن اطالعات داروهایی که بیمار در :اطالعات اولیه - 1علیهذا براي تلفیق داروها به قبل از ورود به وضعیت جدید درمان مصرف می نموده ضروري است

سیر مراقبت را مراجعه وي به مرکز درمانی جهت بررسی به با عنایت به اینکه شروعهنگام بستري و فرض می کنیم ضروري ) که ممکن است منجر به بستري شود ( علت بیماري یا پیگیري سیر درمان

قدم اول تهیه و است از داروهایی که بیمار در زمان مراجعه مصرف می نموده آگاهی داشته باشیم .تا قبل از بستري مصرف می کرده است لیست داروهایی خواهد بود که بیمار

در وهله اول می توانیم از بیمار یا همراهان وي بخواهیم تا تمامی داروهاي مصرفی خود را به هنگام مراجعه . بیمار اقدام کنیم بهترین تاریخچه داروئی ممکناین اساس نسبت به تنظیم فرم همراه داشته باشند و بر

اطالعات مورد نیاز براي ارائه دهندگان خدمات درمانی )1جدول(رده شده است طبق این فرم که نمونه آن آواین فرم به هنگام ترخیص بیمار از بیمارستان یا مرکز درمانی توسط خدمت دهندگان و . درج گردیده است

ی نهایی می شود و هر بار که داروي جدیدي براي بیمار تجویز م و، به روز ترجیحاً پزشک معالج وي تکمیلبا کادر مراقبتی و درمانی مالقاتشود بیمار لیست را تکمیل می نماید و در هر بار مراجعه وي به پزشک یا

. روز می گردده به همراه ایشان فرم مرور و ب

:BPMHالزامات

• BPMH تمامی داروهاي فعلی و داروهاي مرتبط تجویز شده قبلی، داروهاي بدون نسـخه و داروهـاي .را شامل می شود) CAMs( 21ینمکمل و طب جایگز

٢١ Alternative Medicine

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

٧

هر دارو از نظر دوز، فرم دوزاژ، دفعات مصرف، طریقه مصرف، اندیکاسیون، سـطح پایبنـدي بیمـار و • .منبع اطالعات بررسی می شود

البتـه (، کادر درمانی با تمامی منابع مرتبط اطالعـات BPMHبه منظور کسب و ضبط اطالعات براي •یمار، خانواده بیمار، خدمت دهندگان مراقبتهاي اولیه، متخصصین و شامل ب) نه فقط محدود به اینها

.مشورت می کند) و بررسی بسته ها و ویالهاي دارو (داروسازان ارسال کننده دارو

:انتخاب بیمار

، بیمارانی را که در درمـان خـود روي داروهـاي متعـدد هسـتند، و کاهش عوارض براي حصول بهترین پیامدماننـد وارفـارین یـا 22مکرر داشته اند، در سیر درمان برروي داروهاي با اندیس درمـانی کـم تغییرات داروئی

دچـار (مانند اپیاتها هستند، بیمارانی که در خصوص داروهاي خود گیج هستند 23برروي داروهاي با خطر باالو در کنیـد یا نیازهاي خاص دارند مانند اطفـال و سـالمندان نحیـف و ضـعیف شناسـائی ) اشتباه می شوند .اولویت قرار دهید

(BPMH)بیمار بهترین تاریخچه داروئی ممکندستورالعمل تکمیل فرم

کننده از او ) پذیرش(هنگامی که بیمار در بیمارستان بررسی میشود یک سابقه داروئی توسط پرستار بستري خانه با داروهاي حین بستري سابقه داروئی در گزارش تلفیق داروئی که براي مقایسه داروهاي. گرفته میشود

این فرم تمامی داروهاي مورد مصرف اعم از تجویز شده توسط پزشک، بدون .استفاده میگردد آورده میشوداین اطالعات می تواند از .را شامل میشود... نسخه، گیاهی، طب مکمل و داروهاي فعلی و مرتبط قبلی

٢٢ Narrow therapeutic indices ٢٣ High alert medications

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

٨

و کارکنان نظام سالمت، مستندات انتقال در صورتی که در طریق مصاحبه با بیمار، خانواده وي و یا پزشکان .دسترس باشند و رویت ظرفهاي دارو در صورتی که دردسترس باشند کسب شوند

.در باالي فرم نام بیمار و مشخصات وي ثبت می گردد

:در جدول مربوط به داروها اطالعات ذیل درج میشود

و روزتاریخ شروع مصرف دارو به تفکیک سال ، ماه .1

) ژنریک یا تجاري(نام دارو .2

... ) میلی گرم (قدرت دارو .3

خوراکی ، موضعی ، (، طریقه مصرف ) دوز دارو در هر بار مصرف(نحوه مصرف اعم از میزان آن .4ساعت بعد یا قبل 2و ارتباط با غذا مثالً ) ساعت 8مثالً هر (، فواصل بین مصرف هر دوز ...) شیاف و )از غذا

.و بیماري یا شکایتی که منجر به تجویز آن شده استعلت تجویز .5

تجویز کننده شامل نام و سمت حرفه اي ويمشخصات .6

توضیحات .7

به جز داروهاي لیست شده در باال که ( توضیح سوابق عوارض داروئیدو ستون پایین جدول فوق به ترتیب به همانند بارداري، مار و سایر نکات مهمشرایط خاص بیو ) مقابل نام دارو در ستون توضیحات ذکر خواهد شد

.شیردهی و استعمال دخانیات و سایر توضیحات الزم اختصاص دارد

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

٩

با ذکر عامل ایجاد حساسیت و ) اعم از داروئی و غیر آن(از دو جدول پایین فرم یکی جهت ثبت حساسیتها امضاي پزشک بازنگري تاریخ و نام و مشخصات نیز واکنش ایجاد شده و در کنار آن جدولی جهت ثبت

.کننده در نظر گرفته شده است

نوبت به تلفیق بین این (BPMH)پس از تهیه لیست داروهاي مورد مصرف بیمار قبل از بستري به عنوان یک ابزار براي اجراي داروها و داروهاي تجویز شده جهت بیمار در بیمارستان می رسد که

2وت و متعدد طراحی شده اند که یک نمونه آن را در جدول فرم تلفیق در شکلهاي متفا ،مطلوب برنامه .مشاهده می کنید

: )2جدول (دستورالعمل تکمیل فرم تلفیق

که تمام بیمـاران بسـتري وسـرپائی یک مرکز درمانی را می توان به این شکل شرح داد سیاست :24سیاستتحـت نظـر یـا وضعیت آنها بـه بسـتري که )در اینجا بیماران تازه پذیرش شده جهت بستري در بیمارستان(

الزم اسـت آنتـی بیوتیکهـا، . ساعت اول بستري تلفیـق گـردد 24تبدیل می شود باید تمام داروهایشان طی انسولین، پایین آورنده هاي خوراکی قند خون، داروهاي پـایین آورنـده فشـارخون، داروهـاي ضـد پـس زدن

تشنجها، داروهاي ضد آنژین قلبی و مسکنها قبل از دریافت ، ضد آریتمی ها، داروهاي استنشاقی، ضد )پیوند( . اولین دوز در برنامه جدید تلفیق شوند

ساعت پس از بستري لیست داروهـاي 24می باشد که طی ) پذیرش کننده(مسئولیت پزشک بستري کننده ـ . را مرور نموده، تلفیـق راانجـام دهـد بیمار (BPMH) خانه ا درج در بـرگ وي میتوانـد ایـن مسـئولیت را ب

دستورات پزشک به پزشک بررسی کننده بیمار یا کادر درمـانی غیرپزشـک کـه صـالحیت درج دسـتورات را .داشته باشد تفویض نماید

لیست داروهاي منزل و فرایند تلفیق دارویی بستري به حصول اطمینان از ارائه درمان کامـل و مـوثر :هدفاطمینان از اینکـه هـیچ داروي منـزل کـه بـه صـورت ،هدف .کندداروئی به بیمار در زمان بستري کمک می

.می باشدسهوي مصرف آن قطع یا اشتباهاً ادامه یافته باشد در زمان بستري وجود ندارد

٢٤ policy

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١٠

:محل قرارگرفت چارت

زیر برگه دستورات پزشک :چارت بیمارستان

:راهنماي تکمیل

راهنماهاي عمومی) الف

مـرور بـالینی ساعت یا تا قبل از ترخیص توسط داروسـاز 48لفیق و تا ساعت ت 24تمام داروها باید طی .1مجدداً یـادآوري مـی . فقط پس از اتمام تلفیق صورت خواهد پذیرفتبالینی مرور توسط داروساز . شوند

ضروري است آنتی بیوتیکها، انسولین، پایین آورنده هاي خـوراکی قنـد خـون، داروهـاي پـایین گردد که ، ضد آریتمی هـا، داروهـاي استنشـاقی، ضـد تشـنجها، )پیوند(، داروهاي ضد پس زدن آورنده فشارخون

.داروهاي ضد آنژین قلبی و مسکنها قبل از دریافت اولین دوز در برنامه جدید تلفیق شوند

تیم بـالینی وضـعیت . یک گزارش تلفیق داروئی هر روز صبح براي استفاده در آن روز چاپ گرفته میشود .2باید در فرایند تلفیـق داروئـی بـه کـار را نکات ذیل. از راندهاي صبحگاهی مرور خواهد کرد بیمار را قبل

:گیرید داروهاي خانگی بیمار را براي بررسی خطاها مرور کنید) الف

a. نامهاي نادرست داروها

b. دوزهاي نادرست

c. راهنمائیهاي اشتباه

d. خانوادهدارو ازیک 2ناشی از نامهاي ژنریک یا تجاري یا (تکرار درمان (

e. بیمار می تواند به عنوان ... در صورتی که لیست داروهاي خانه به دل ننشیند یا سئوال برانگیز باشد .یک مرجع استفاده شود

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١١

لیست داروهاي خانه بیمار را با دستورات بستري جاري مقایسه کنید) ب

a. ا باشداگر هیچ داروئی دستور نشده باشد ممکن است بیمار براي یک پروسیجر ناشت.

b. نتایج آزمایشات را براي سطح سرمی داروهاي خاص از نظرایجاد مسمومیت چک کنید.

c. در صورت نیاز به ادامه داروهاي خانه فرموالسیونهاي جایگزین را مد نظر داشته باشید.

d. به خاطرداشته باشید که ممکن است داروهاي بیشتري در طی بستري دستور شده باشند.

e. وراکی پایین آورنده قند خون را به صورت سرپایی مصرف می کـرده در زمـان اگر بیماري داروهاي خ .بستري انسولین میتواند جایگزین مناسبی باشد

f. در صورتی که لیست داروهاي خانه به دل ننشیند یا سـئوال برانگیـز باشـد، مـی تـوان بـه ییمـار ودر خصوص بیمار بـه نسـخه همچنین به مشاوره ها و در صورت نیاز براي جمع آوري اطالعات کافی

.هاي قدیمی رجوع شود

نتایج تستهاي آزمایشگاهی مرتبط را در گزارش تلفیق داروئـی ضـبط و ثبـت کنیـد تـا بـه مونیتورینـگ ) جدر گـزارش (Wt)، هماتوکریـت و وزن BUNبه صورت اتوماتیک کـراتینین سـرم ، (دارو کمک کند ) پایش(

)شوند) پرینت(ثبت

تشخیص باید منطبق بر دستورات داروئـی جـاري . ستري در گزارش تلفیق رجوع کنیدبه تشخیص حین ب) د .باشد

a. به دنبال داروهاي بدون اندیکاسیون بگردید.

b. ممکن است بیمار در گذشـته از درمانهـایی .(به دنبال مواردي که تحت درمان قرارنگرفته اند بگردید ) م است این نکته را مد نظر داشته باشیدالز. که برایش قابل تحمل نبوده شانه خالی کرده باشد

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١٢

.اطمینان حاصل کنید که بیمار دارو را با امنیت و دوز موثر دریافت می نماید) ه

.تمام یافته هاي دیگر باید با داروساز بالینی به منظور مداخالت و پیگیري صحیح به بحث گذاشته شوند

هر روز صبح به عالوه تکمیـل . نگهداري میگردند خ بررسیتاریذیل تمام گزارشها در پوشه گزارشهاي تلفیق، .به گزارشهاي روز قبل براي یادداشتها و پیگیري مراجعه کنید فرایند مرور بر روي بیمار جدید،

هدف نهایی فرایند، ترخیص بیمار با یک لیست کامل و دقیق از داروهایی میباشد که قاعدتاً استفاده میکنـد ). میکندفکرمیکنیم استفاده (

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١٣

پس از آنکه پرسنل بستري کننده یا مرورکننده فرم آن را با درج تاریخ و ساعت امضاء نمـود دیگـر هـیچ .3 .اضافه شود "داروهاي مورد مصرف از خانه"یافته دیگري نباید به بخش

لیسـت مرکـز درمـانی توضـیح داده شـد سیاسـت واجد صالحیت کـه در تشـریح بستري کننده نلپرس .4. هرگونــه نـاهمخوانی را مشــخص مـی نمایــد ،زل را بــا دسـتورات بســتري مقایسـه نمـوده داروهـاي منـ

در صـورتی کـه . عالمـت زده مـی شـود "تلفیق"ناهمخوانیها معین شده، در ستون مناسب ذیل عنـوان بستري کننده قادر به تکمیل فرایند تلفیق نباشد هیچ عالمتی در ستون تلفیق زده نشده، فرایند نلپرسشیفت بعدي هم قادر بـه تکمیـل فراینـد پرسنل در صورتی که . شیفت بعدي واگذار می شودل پرسنبه

نوبت بعد سپرده خواهـد شـد تـا پرسنل تلفیق نباشد هیچ عالمتی در ستون تلفیق زده نشده، فرایند به . نهایتاً ستون مناسب ذیل تلفیق عالمت زده شود

در سـتون ) P(رات بسـتري چـک میکنـد از عالمـت که لیست داروهاي منزل را بـا دسـتو پرسنلی فقط .5 . تلفیق استفاده خواهد کرد و دیگر کارکنان باید هر آنچه را که اضافه میکنند امضاء نمایند

درج امضاي کامل ،عنوان ، تاریخ و ساعت در محل امضاء در پایین فرم براي هر فـردي کـه اطالعـاتی را .6 .در فرم ثبت میکند الزامی می باشد

و "آنچـه تجـویز شـده "یا نـاهمخوانی بـین داروهـاي /خالیست و "آنچه تجویز شده "ه که ردیف هر گا .7عـالج وجود دارد الزم است تا دارو و دوز آن توسط پزشک بستري کننده یا م "آنچه بیمار مصرف میکند"

. این توضیح باید به شکل یک دستور در برگ دستورات پزشک نوشته شود. مشخص شود

سـاعت مـرور نمـوده آن را بـا درج امضـاي 24باید لیست داروئی را طی معالجکننده یا پزشک بستري .8 .کامل ،عنوان ، تاریخ و ساعت در محل امضاء در پایین فرم مستند نماید

منبع اطالعات ) ب

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١٤

. هر یک از اطالعات داروهاي منزل باشد را عالمت بزنید منبع اطالعاتکه نشان دهنده ربوطهخانه م .1را عالمت سایرنیستند خانه لیستها ونسخ داروئی قدیمییا ظرفهاي داروئی، خانوادهمنبع اگر

.زده ، توضیح دهید

ایجاد کرده اند شناسائی کنید تا بتوان از ندهرا که براي بیمار پروداروخانه هاي محل مراجعه بیمار .2 .آنها به عنوان مرجع استفاده کرد

.عالمت بزنیدوهاي همراه بیمار هنگام بستري مانده دار را براي ربوطهخانه م .3

ایشان را شناسائی نموده نام به خانه فرستاده میشودافراد مشخص دیگري /خانواده توسطاگر داروها - أ .ثبت کنید) و همچنین مشخصات و پاراف خودتان را(و نسبت فرد

بـه له خـانواده یـا افـراد دیگـر اگر امکان بازگرداندن داروهاي آورده شده به بیمارستان توسط بیمار بوسی - بو مشخصـات "کیسه داروهاي منـزل "وجود ندارد داروها را در یک کیسه با برچسبی که برروي آن خانه

را "داروخانـه فرسـتاده شـد "به کامل نوشته شده قرارداده ، کیسه را به داروخانه بفرستید و خانه .و امضاي خود را ثبت کنید را نوشته ، نام شماره کیسهعالمت بزنید و در مقابل آن

را عالمت به بیمارستان آورده نشده به بیمارستان آورده نشده است خانهاگر هیچ داروئی همراه بیمار - ت .بزنید

اگر بیمار راهنمایی شده که داروهایش را در خانه بگذارد و با خود به بیمارستان نیاورد پرسنلی کـه ایـن - ث .ا عالمت زده، نام و امضاي خود را ثبت می کندراهنمایی را کرده است خانه مربوطه ر

داروهاي مورد استفاده در منزل) ج

از جملـه (لیستی از داروهاي استفاده شـده در منـزل پرسنل درمانی با استفاده از منابع متنوع، یک .1هر دارو شامل دوز، نحوه مصرف و دفعـات مصـرف آن در ردیـف . تهیه میکند) داروهاي بدون نسخه

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١٥

اطالعات تهیـه "لیست میشود و باید ردیف در نظرگرفته شده تحت عنوان "جویز شدهآنچه ت" .را امضا کند "شده توسط

، ظرفهاي داروي )مصرف دراز مدت(لیست داروهاي قدیمی منابع قابل بهره برداري عبارتند از: توجه، لیسـتها و پرونـده هـاي آورده شده از منزل، مستندات مراکز درمانی محل مراجعه، داروخانه هـاي سـرپایی

در صورت ناکامی در تعیین منبع براي داروهاي تجویز شده این ردیف خالی رها مـی . بیمارستانی اخیر بیمار . شود

قبل از عمـل مصـرف کنـد ، پرسـنل هرگاه یک بیمار به مرکز جراحی راهنمایی شد تا داروها را روز .2بعـد از داروي "روز قبل از جراحیدستور مصرف دارو "در سـتون 25P مرکز جراحی یک حرف . مورد نظر درج میشود

.تهیه می کند آنچه بیمار مصرف میکندلیستی از داروهاي درمانی پرسنل .3

داروي مصرفی عـین در صورتی که داروها به همان صورت که تجویز شده اند مصرف میشوند پرستار خانه .را عالمت می زند تجویز است

ویز مصرف می شود اطالعات دارو شامل دوز ، راه مصرف و فواصـل مصـرف در ردیـف اگر دارو متفاوت از تج .درج می گرددآنچه بیمار مصرف میکند

پرستار بستري کننده ، تاریخ و ساعتی را که بیمار آخرین دوز داروي خود را صرف کرده ذیل سـتون آخـرین .پاراف میکندرا "اطالعات تهیه شده توسط"دوز درج و ردیف مربوطه درستون

لیسـت خواهـد داروهاي مورد استفاده در منـزل لیذدر مربوطههر نوع داروي گیاهی در بخش .4ممکن اسـت . و زمان آخرین وعده می باشد) در صورتی که در دسترس باشد(شد که شامل نام، دوز

.بنابر سیاست بیمارستان این داروها در طی بستري به بیمارداده نشوند

Pre operation مخفف ٢٥

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١٦

. براي اختالالت نعوظ لیست خواهند شد ولی نیازي به تلفیق آنها نیست داروهاي تجویزي .5

تلفیق) د

.)ستون تلفیق می باید براي هر بیمار بستري یا تحت نظرتکمیل شود: توجه( اگر ردیف .داروهاي لیست شده را با دستورات بستري مقابله می کند پرسنل درمانی ذي صالحیک - أ

دارو به همـان شـکلی کـه تجـویز (هیچ ناهمخوانی وجود نداشت ،بودهتکمیل "انچه تجویز شده" :می زند )P(در محلهاي ذیل عالمت ) شده مصرف میشود

.در صورتی که دارو دستور شده باشد "مصرف دارو دستور شد"در ستون . الف

.داده شده باشد در صورتی که دستور توقف مصرف دارو "مصرف دارو متوقف شد"در ستون . ب

)براي توقف مصرف دارو باید دستور کتبی موجود باشد :وجهت(

تجـویز شـده يمثالً همان دارو. (در صورتی که دستور عوض شده باشد "دستور تغییر یافت"در ستون . ج .)مصرف می شود ولی دوز عوض شده یا داروي دیگر از همان کالس درمانی تجویز شده است

و یا هرگونه ناهمخوانی بین داروهاي تجویز شده و نحـوه مصـرف ناقص باشد "انچه تجویز شده"اگر ردیف در برگه دستورات پزشک دستور مشخص به منظور تعیین تکلیـف نحـوه مصـرف بایدداروها به چشم بخورد :زده می شود )P(در محل ذیل عالمت دارو مکتوب گردد سپس

a . دستور توضیح داده شد"در ستون".

می زند باید پایین برگـه را در ردیـف )P(در محلهاي مربوطه عالمت که پرسنل درمانی ذي صالح - ب .امضاي تلفیق کننده ضمن درج تاریخ و ساعت امضاء نماید

بالینیبررسی توسط داروساز ) ه

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١٧

پس از تکمیل لیست داروهاي منزل و تلفیق بوسیله پرستار و امضاي پزشک یا کادر درمانی .1هرگونه از قلم افتـادگی و ،اروهاي منزل را بررسی کردهلیست د بالینی ذي صالح ، داروساز

ساعت یا قبـل از تـرخیص بیمـار شناسـائی و 48دستورات ناقص یا سئوال برانگیز را طی .لیست می نماید

هرگونه از قلم افتادگی و دسـتورات نـاقص یـا دسـتور سـئوال برانگیـز را بـا بالینی داروساز .2و سپس دستور توضـیحی در شودشفاف د تا موضوعمی گذارپزشک تجویز کننده در میان

.برگه دستورات پزشک مکتوب می شود

داروهاي بستري توسـط "پس از هر بار تکمیل تلفیق هر دارو ذیل ستون بالینی داروساز .3 .را پاراف میکند "داروساز بررسی شدند

. یدداروساز باید محل امضاء را در پایین فرم ضمن درج تاریخ و ساعت امضاء نما .4

vi

Assuring Medication Accuracy at Transit ions in Care MEDICATION RECONCILIATION ری یدارو ت ق

١٨

:منابع

Forster AJ. Murff HJ. Peterson JF et al. The incidence and severity of adverse events affecting patients after discharge from the hospital. Ann Intern Med 2003; 138: 161-7. Schnipper JL, et al Role of Pharmacist Counseling in Preventing Adverse Drug Events After Hospitalization, Arch Intern Med. 2006; 166:565 – 571 Tam VC, Knowles SR, Cornish PL et al. Frequency, type and clinical importance of medication history errors at admission to hospital: a systematic review. CMAJ 2005; 173(5): 510-5. 2001 - 2009 Ontario College of Pharmacists - Best Possible Medication History Guidelines for Medication Reconciliation - March 2007 – http://WWW.ocpinfo.com http://www.saferhealthcarenow.ca http:// www.who.int/.../Assuring-Medication-Accuracy-Transitions-Care.pdf http://www.jointcommissioninternational.org Health Care Errors and Patient Safety: Edited by Brian Hurwitz and Aziz Sheikh. ©٢٠٠٩ Blackwell Publishing, ISBN: ٢-٤٦٤٣-٤٠٥١-٩٧٨ ABC of Patient Safety: Edited by John Sandars and Gray Cook. ©٢٠٠٧ Blackwell Publishing, ISBN: ٩-٥٦٩٢-٤٠٥١-١-٩٧٨ Measuring Patient Safety: Edited by Robin Newhouse, RN, PhD and Stephanie Poe, RN, MScN. ©٢٠٠٥ by Jones and Bartlett Publishers, Inc.

١

ارت بهداشت درمان و آموزش پزشکیوز

معاونت سالمت

مرکز نظارت و اعتبار بخشی امور درمان

واحد ایمنی بیمار

ایمن تزریقات دستورالعمل

فرناز مستوفیان ، کارشناس ارشد مرکز نظارت و اعتباربخشی : ترجمه و تألیف امور درمان

1388خرداد

٢

1ایمن تزریقات

می باشد داروییمشتقات و شایع در تجویز دارو ها هاي روشتزریقات یکی از

، خطرات بالقوه و در صورت عدم رعایت استاندارد هاي درمانیو بدیهی است

ارائه کنندگان و مصرف کنندگان خدمات بهداشتی درمانی و نیز بالفعلی را بر

در کشورهاي بر اساس مطالعات سازمان جهانی بهداشت .نماید جامعه اعمال می

یلیون تزریق با هدف اقدامات م 16000سالیانه در حال گذردر حال توسعه و

تزریق به ازاي هر 4/3طور میانگین هب(درمانی و یا بهداشتی تجویز می شود

درصد تزریقات به منظور 90و تزریقات به منظور بهداشتی درصد 5-10 ).فرد

یت این تزریقات غیر ضروري حالیست که اکثریز می شوندو این دردرمانی تجو

در کشورهاي که بر اساس مدل هاي ریاضی سازمان جهانی بهداشت .د نمی باش

22ابتالء، ه استانجام شد میالدي2000در سال در حال گذردر حال توسعه و

در کل این بیماريیک سوم ( Bمیلیون مورد از موارد جدید مبتالیان به هپاتیت

کل درصد 40( C میلیون مورد از موارد جدید مبتالیان به هپاتیت 2، ابتالء) جهان

درصد 5(مورد از موارد جدید مبتالیان به ایدز 260000و ) در جهان این بیماري

از سر سوزن هاي مصرف شده 2را به استفاده مجدد) در جهان کل این بیماري

Cو Bترین عامل شیوع هپاتیت مهم بر اساس همین مطالعات ، ندده میارتباط

استفاده مجددهاي ویروسی منتقله از راه خون از طریق وایدز وسایر بیماري

میزان تزریقات غیر ایمن از . صورت می گیرد 3ها یااستفاده مشترك سرسوزن

١ Safe injection ٢ reuse ٣ Needle share

٣

شواهد مؤید این .آسیا متفاوت است قاره در% 50در منطقه اروپاي شرقی تا % 15

ا حد زیادي میر و معلولیت ناشی از تزریقات غیر ایمن تمسئله است که مرگ و .گیري است قابل پیش

صدمات ناشی از در کادر پزشکی و پیراپزشکی صدمات شغلیترین مهماز

می کارکنان بهداشتی درمانی(Needle Stick) 4دست هفرورفتن سر سوزن ب

آنژیوکت هاي د در اثرموار% 529هاي توخالی موارد با سوزن% 61، که در باشد .صورت می پذیرد پروانه اي

: در سه حالت ذیل رخ می دهد Needle Stickبطور کلی جراحات ناشی از •

.سرسوزن 6ضمن درپوش گذاردن -1

.داخل لوله هاي آزمایش هاز سرنگ ب بیمار انتقال مایعات بدن -2

. شده و برنده مصرفتیز درمانی دفع نامناسب وسایل -3

کارکناناسیون واکسینالزم به ذکر است که بر اساس نتایج بررسی آماري

Needle در کاهش صدمات ناشی از Bبر علیه هپاتیت 7ت بهداشتی درمانیاخدم

Stick درآنان بسیار مؤثر بوده است.

:تزریقات ایمن به معناي تزریقی است که •

٤ Needle Stick ٥ Hollow bore needle ٦ recapping

تحقیقاتی ، گروه –شاغلین حرف پزشکی ، دندانپزشکی ، پرستاري ، آزمایشگاههاي تشخیص طبی (کارکنان بهداشتی درمانی ٧ .می باشند )پیش بیمارستانی و گروههاي پشتیبانی و خدماتی

٤

.آسیب نزند) بیمار (به دریافت کننده خدمت -1

.صدمه اي وارد نسازد ت بهداشتی درمانیاخدم کارکنان/گان به ارائه کنند -2

.جامعه نشود درپسماندهاي آن باعث آسیب و زیان -3

:محور بنیادي ذیل صورت می پذیرد 5نی تزریقات بر ایم •

v انفوزیون تزریقات داخل وریدي و یا، النستدن ز ،فلبوتومی ،انجام تزریقات

و آسیب به عفونتبروزکنترل و پیشگیري از منظور هب براساس استاندارد ها

.بیماران

v گیري از جراحات منظور پیش هکاهش رفتار پر خطر کارکنان بهداشتی ب

وسایل تیز ي وسایل تیز و برنده شامل کلیه(وسایل تیز و برنده ناشی از

شیشه هاي ، ها آنژیوکت ، تمیز نظیر بیستوريي مصرف شده ونشده

. )باشد می... سرسوزن و ، پنس هاي شکسته، گایدهاي جراحی ، شکسته سرم

v درمانی با وسایل تیز و برندهیش سطح ایمنی کارکنان در ضمن کارزااف.

v آلوده هايپسماندو دفع مناسب و بهداشتی داري ، انتقال جمع آوري ، نگه

.خطر پرو

v و پزشکان نسبت به مقوله تقاضاجویان و تغییر رفتار و نگرش اجتماعی مدد .تجویز دارو به روش تزریقی

و النست زدن ،انجام تزریقات ، فلبوتومیبهترین روش مورد توصیه براي )1

و صدمه گیري از عفونت تزریقات داخل وریدي و یا انفوزیون جهت کنترل و پیش :به بیمار و کارکنان

٥

:استفاده از وسایل استریل )1-1

.بار مصرف جدید استفاده کنید کبراي هر تزریق از یک سرنگ استریل ی )1- 1-1

هر بار تلقیح بار مصرف جدید براي از یک سرنگ و سر سوزن استریل یک)1- 2-1 .استفاده کنید هر واحد واکسن و یا تزریق دارو

قبل از استفاده از سرنگ و سرسوزن به تاریخ انقضاي آن توجه نمایید و )1- 3-1

دي سرنگ و سر سوزن را به لحاظ وجود پارگی و صدمه مورد بررسی قرار بسته بن .دهید

.گیري نمایید داروها و مایعات وریدي پیشآلودگی وسایل ، از)2-1

درروي یک میز و یا سینی تمیز که مخصوص تزریقات می باشد و احتمال )1- 1-2

یف وجود آلودگی سرنگ و سر سوزن با خون ، مایعات بدن و یا سوآب هاي کث

ندارد وسایل تزریق را آماده نمایید

گاه سر سوزن را در سر سرنگ بجاي نگذارید هیچ )1- 2-2

.هاي تک دوزي دارو استفاده کنید از ویالحتی المقدور)1- 3-2

هاي چند دوزي دارو هستید براي هر در صورتی که ملزم به استفاده از ویال)1- 4-2 .استریل استفاده کنید بار کشیدن دارو ازویال از سر سوزن

٦

در هنگامی که سر آمپول را اصطالحاً می شکنید ، با قراردادن الیه نازك گاز )1- 5-2

تمیز مابین انگشتان دست خود و جدار آمپول ، انگشتان را از آسیب و صدمه .محافظت نمائید

قبل از اقدام به تزریق به بیمار کلیه داروهاي تزریقی محلول و سرم هاي )1- 6-2

آنها و تاریخ انقضاء بررسی نموده و ، شکستگی جداره ریدي را از لحاظ کدورتو . در صورت مشاهده هر گونه مغایرت آنها را به نحو صحیح دفع نمائید

توصیه هاي اختصاصی کارخانه سازنده را در ارتباط با نحوه استفاده ، )1- 7-2.کار گیرید هبیی دارو و جابجا) به ویژه لزوم رعایت زنجیره سرد (ذخیره سازي

یل آن را به نحو صحیح دفع در صورت تماس سر سوزن با سطوح غیر استر)1- 8-2 .نمایید

که قابلیت استفاده مجدد را 8ظروف مخصوص فلبوتومی از تمیزي)1- 9-2 شوید مطمئندارند

.

ها را با آب و صابون بشوئید و قبل ازآماده کردن دارو و تزریق آن دست)1- 10-2

در صورتی . استفاده از محلول هاي ضد عفونی با بنیان الکل ضد عفونی کنید یا با

مابین تزریقات دست ارائه کننده خدمت کثیف یا آلوده به خون و مایعات بدن که . رعایت بهداشت دست ضروري است ،بیمار گردید

٨ phlebotomy holder-adapters

٧

، عفونت موضعیوجود ( یستوپناسالم از تزریق به بیمار در نواحی )1- 11-2 .اجتناب نمائید )و یا بریدگی پوستی درماتیت و ضایعات

استفاده از سوآب آغشته به ماده ضد عفونی یا آنتی سپتیک جهت پاك )1- 12-2بار در صورت نیاز از سوآب تمیز یک .کردن سر ویال یا آمپول الزامی نمی باشد

استفاده از گلوله از . مصرف با توجه به زمان تماس مورد توصیه استفاده نمائید . هاي پنبه آغشته به ماده ضدعفونی موجود درظرف پنبه الکل اجتناب نمائید

واکسن ویروس زندهنمودن در زمان آماده ماده آنتی سپتیک از کاربرد )1- 13-2 . اجتناب نمائید براي تلقیح ضعیف شده

النستزدن قبل از تزریقات داخل عضالنی ، زیر پوستی و داخل پوستی و )1- 14-2

می باشد ، پوست را بشوئید 9صورت مشهود کثیف هدر صورتی که موضع تزریق ب

ضروري نمی استفاده از سوآب است ،تمیز تزریقوضع مپوست در صورتی که .

بار مصرف با توجه به زمان تماس مورد از سوآب تمیز یک، در صورت نیاز . باشد

آغشته به ماده ضدعفونی هاي پنبه از استفاده از گلوله. توصیه استفاده نمائید

واکسن ویروس زندهنمودن در زمان آماده .ظرف پنبه الکل اجتناب نمائیدموجود در .از کاربرد ماده آنتی سپتیک اجتناب نمائید تلقیح براي شدهضعیف

٩ visibly soiled or dirty

٨

تزریقات وریدي ، فلبوتومی ،انجام منظورآماده سازي پوست قبل از هب)1- 15-2

،کلر %70الکل ، ١٠رازیدوفایجاد راه وریدي و انفوزیون موضع تزریق را با استفاده .خشک شدن پوست قبل از تزریق ضروري است .کنیدتمیز ١١تنتور ید،% 2 هگزیدین

پورت قط از فورود سر سوزن بداخل سیستم وریدي متصل به بیمارجهت )1- 16-2

ورود سر سوزن بداخل سیستم وریدي متصل به بیمار براي. استفاده کنید تزریق

،کلر هگزیدین % 70، الکل یدوفرمحل ورود سر سوزن بداخل سیستم را با استفاده از .تمیز کنیدتنتور ید ، % 2

: راهکارهاي موثر جهت کاهش رفتار پرخطر کارکنان خدمات بهداشتی درمانی )2

شاغلین ارتقاء سطح آگاهی و کسب مهارت کارکنان بهداشتی درمانی به ویژه )1-2

اي ه ،گروهپیش بیمارستانی خدمات درمانی،تشخیصیامورپرستاري ،،پزشکیحرف

گیري در حین کار با وسایل تیز و برنده درمانی به منظور پیش خدماتی پشتیبان ،

ضروري يامر تیز و برنده از بروز جراحات ناشی از سر سوزن و سایر وسایل

گیري بنابر این کارکنان بهداشتی درمانی بایستی در خصوص چگونگی پیش. است

گیرنده اولیه با مواد از صدمات ناشی از وسایل مزبور و نیز اقدامات درمانی و پیش .بصورت مداوم آموزش ببینند "ب"و "لفا" آلوده مطابق با دستورالعمل ایمنی

10 An Iodophor is a preparation containing iodine complexed with a solubilizing agent, such as a surfactant or

povidone (forming povidone-iodine). The result is a water-soluble material that releases free iodine when in solution. Iodophors are prepared by mixing iodine with the solubilizing agent; heat can be used to speed up the reaction.

١١ tincture of iodine: Tincture of iodine is a disinfectant, usually 2-7% potassium iodide or sodium iodide and

iodine dissolved in ethanol .

٩

کلیه جهت HBVعلیه بهداشتی و واکسیناسیون رایگان تشکیل پرونده)2-2

با توجه به نوع شاغل در واحد هایی که کارکنان کارکنان بهداشتی درمانی

بخش هاي :اقدامات پر خطر دارند ، مانندالزاماً وظایف محوله واحدي یا فردي

ها و کلینیک هاي ویژه ، اطاق عمل اورژانس ،کلینیک هاي تشخیصی ، مطب

، ، مراکز جراحی محدود CSRپاتولوژي، اتوپسی ، خصوصی ،واحد هاي

پروسیجرهاي کارکنانی که خون انجام می دهند ،وزیون هایی که ترانسفدواح

ترشحات آلوده و سایردرمانی تهاجمی را انجام و یا در تماس با خون ،سرم

، کلیه کارکنان بیماران می باشند ویا از بیماران روانی حاد مراقبت می نمایند

بخش خدمات بیمارستان که بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم با پسماند هاي

پرستاري و مامایی و نیز کلیه دانشجویان پزشکی ،بیمارستانی تماس دارند .الزامی است

با افزایش سطح ایمنی کارکنان در حین کار با وسایل تیز و برنده درمانی )3

توجه به احتمال آلودگی کارکنان بهداشتی درمانی از طریق انجام پروسیجرهاي .می شود .... ،بریدگی و Needle Stickپر خطر که منجر به

:کندکه ابزارهایی که ایمنی وسایل تیز و برنده راتضمین می الزامیست )1-3

سپس جهت جدا نمودن تیغ جراحی از اسکالپل در و فور needle clipperنظیر . دسترس کاربران ابزارهاي پر خطر قرار گیرد

، گان غیر قابل نفوذ به آب وسایل حفاظتی مناسب نظیر دستکش الزامیست)2-3

جهت استفاده کارکنان بند پالستیکی ، ماسک و عینک محافظ شحات ، پیشو تر

١٠

متناسب با وضعیت بیمار و پروسیجرهاي درمانی در دسترس بهداشتی درمانی .باشد

الزامیست بیمارستان داراي استاندارد اقدامات پرخطردرمانی بمنظور )3-3

نظیر استانداردهاي رعایت ( پیشگیري از آلودگی کارکنان بهداشتی درمانی باشد ) . ... بهداشت دست و

کارگیري تکنولوژي جدیداز سرسوزن و سرنگ هایی هدر صورت امکان با ب )4-3

استفاده نمائید که بنحوي طراحی شده اند که از استفاده مجدد سرسوزن و یا

مانع 12ADسرنگ هاي . فرو رفتن آن بدست ارائه کننده خدمت ممانعت می نمایند

.لزامی استاکسیناسیون اوآن درازاز استفاده مجدد سرنگ شده و استفاده

همانند واحدهاي ایمن سازي در ایمن سرنگ هايتوصیه می شود استفاده از

.سایر واحد هاي تزریقات نیز بکار گرفته شود

هاي آلوده و دنامسپداري ، انتقال و دفع مناسب و بهداشتی جمع آوري ، نگه -)4 .پر خطر

( سر سوزن و سایر اشیاء تیز و برنده مصرفی داري و دفع جمع آوري ، نگه)1-4

که...) ویال هاي شکسته ووین ، اسکالپ النست ، آنژیو کت ، بیستوري ،

ایمن جمع آوري وسپس به یکی از بالفاصله پس از مصرف در ظروف الزامیست

پسماند هاي خطرناك بهداشتی درمانی سازيربی خط امحاء و صور استاندارد

١٢ Auto disable

١١

به هاي بیمارستانیاندمپس سایر همراه با شبه خانگی شده وتبدیل به پسماند .نحو مطلوب دفع گردند

مستحکم ، پسماند هاي نوك تیز و برنده ضروري است ظروف جمع آوري)2-4

مقاوم به پارگی و از حجم ،13 ضامن و داراي قفل ، دهانه گشادغیر قابل نفوذ ، .دنکافی و ابعاد مناسب برخوردار باش

گیري از جراحات ناشی از وسایل تیز و برنده الزامی است این به منظور پیش)3-4

بایستی لذا دفع گردند ،در ظروف جمع آوري ایمن سریعاً پس از مصرف وسایل

ت در اخدم عاد گوناگون در دسترس ارائه دهندگانبه تعداد کافی و با اب ایمن ظروف

مثال در سایز کوچک در روي ترالی دنربط قرار داشته باش کلیه واحد هاي ذي . ... .)تزریقات و یا در اتاق درمان ، اتاق تزریقات و

استفاده از برچسب هشداردهنده بر روي ظروف جمع آوري با مضمون )4-4

به منظور جلب توجه کارکنان "احتمال آلودگی با اشیاء تیز و برنده عفونی " .الزامی است گیري از آلودگی آنان و پیش بهداشتی درمانی

گیري از سرریز شدن وسایل دفعی ، در صورتی که حداکثر به منظور پیش)5-4

حجم ظروف مزبور پر شده باشد ، ضروري است درب ظروف به نحو مناسب 4/3

.بسته و دفع شوند

ظروف ایمن حاوي پسماندهاي نوك تیز و برنده وپسماندهاي عفونی را جهت )6-4

بعد از مهر و موم . مهر و موم نمائید اشت پسماندهاد اتاقک موقت نگهانتقال به

١٣ Double lock

١٢

ظروف ایمن محتوي پسماند هاي نوك تیز و برنده از باز کردن ، تخلیه ظروف و .استفاده مجدد و فروش سر سوزن و سرنگ داخل آن اجتناب نمائید

وجود این ظروف در کلیه واحد هاي بهداشتی درمانی اعم از خصوصی و )7-4 .الزامی است 14در محل ارائه خدمت دولتی

:تغییر رفتار و نگرش اجتماعی -)5(

منظورتعدیل تجویز دارو به روش تزریقی ، با هضروریست ب :آموزش)1-5

توجه به سه مورد ذیل ایمنی تزریقات در برنامه آموزش مداوم جامعه پزشکان :قرار گیرد

دارو به دیگر اشکال از ز تجویز دارو به روش تزریقی تا زمانی که ا)5- 1-1 .جمله خوراکی موجود نباشد ، حتی االمکان اجتناب گردد

ها استفاده گردد ترجیحاً زمانی از روش تزریقی به جاي سایر روش)5- 2-1 .بیهوش و یا دچار اختالالت گوارشی باشد ، که بیمار تحریک پذیر

اشی از جذب بالینی بیمار نتایج درمانی مطلوب نبا توجه به وضعیت )5- 3-1

. سریع دارو مورد انتظار باشد

الزامی است ارتقاءسطح آگاهی جامعه در خصوص خطرات بالقوه ناشی از )2-5

منظور کاهش تقاضاي بیماران در برنامه ریزي همصرف دارو به روش تزریقی ب .هاي آموزشی دانشگاه قرار گیرد

١٤ Point of care

١٣

نی و سایر هاي توجیهی جهت کادر خدمات پشتیبا برگزاري دوره آموزش)3-5 .گروه هاي بهداشتی درمانی ضروري می باشد

اقدامات پیشگیرنده از بروز جراحات و صدمات ناشی از -دستورالعمل ایمنی الف | سرسوزن و وسایل تیز و برنده در کارکنان بهداشتی درمانی

با توجه به اینکه جراحات ناشی از فرورفتن سرسوزن و وسایل تیز و برنده از

محسوب می HBV/HCV/HIVمهمترین موارد آلودگی کارکنان بهداشتی درمانی با

یري از جراحات و صدمات مزبور الزامی گ ششود، رعایت نکات ذیل به منظور پی :است

ستفاده شود که جهت شکستن ویال هاي دارویی ترجیحاً از انواعی ا )1

احتیاج به تیغ اره نداشته باشد و در صورت نیاز از تیغ اره استفاده

گرفته پد شده و جهت رعایت اصول ایمنی در داخل یک محافظ مثل

. شوند

پس از تزریق از گذراندن درپوش سرسوزن اکیداً خودداري نمائید مگر )2

.یا کشت خون ABGدر شرایط خاص از جمله اخذ نمودن خون جهت

.از شکستن و یا خم کردن سرسوزن قبل از دفع خودداري نمائید )3

در موارد ضروري جهت گذراندن در پوش سرسوزن از وسیله مکانیکی )4

داشتن در پوش استفاده نمائید و یا از یک دست جهت جهت ثابت نگه

.استفاده کنید 15ن در پوش سرسوزنردگذا

١٥ scoop

١٤

ر استفاده نمائید و از حمل جهت حمل وسایل تیز و برنده از ریسیو )5

.وسایل مزبور در دست یا جیب یونیفرم خودداري نمائید

...) بیستون، سرسوزن و (از دست به دست نمودن وسایل تیز و برنده )6

.اجتناب نمائید

احتیاطات عمومی در حین انجام هرگونه اقدام درمانی که احتمال آلودگی با •

:رح ذیل می باشدخون و سایر ترشحات بدن وجود دارد به ش

ها وجود دارد، الزامی است از گی و یا زخمی در دستدیدر صورتی که بر )1

.دستکش استفاده شود و موضع با پانسمان ضدآب پوشانده شود

جهت حفاظت بدن در قبال آلودگی با خون و یا ترحشات بدن، استفاده از )2

.پیش بند پالستیکی یکبار مصرف ضروري است

خون و یا قطعاتی از نسوج و یا مایعات ترشح در صورتی که احتمال )3

آلوده به چشم و غشاء مخاطی وجود دارد، استفاده از ماسک و عینک

.محافظ ضروري است

در صورتی که بیمار دچار خونریزي وسیع است، استفاده از گان ضدآب )4

.ضروري است

هاي باز می باشند، معاینۀ در صورتی که کارکنان دچار اگزما و یا زخم )5 .شک جهت مجوز شروع فعالیت در بخش ضروري استپز

١٥

کمک هاي اولیه فوري پس از تماس در کارکنان بهداشتی، -دستورالعمل ایمنی ب | درمانی

با توجه به اینکه جراحات و اتفاقات عمده در حین انجام اقدامات و روش هاي

جهت درمانی شامل موارد ذیل است، کمک هاي اولیه فوري مطابق با دستورالعمل :بهره برداري اعالم می شود

دست کارکنان بهداشتی درمانی هفرورفتن سرسوزن ب •

:پاشیدن شدن خون و یا سایر ترشحات آلوده بدن بیمار به •

هاي باز بریدگی )1

)چشمها(ملتحمه )2

)براي مثال داخل دهان(غشاء مخاطی )3

.گاز گرفتگی که منجر به پارگی اپیدرم شود )4

کمک هاي اولیه فوري •

: الف

شستشوي زخم با صابون و آب ولرم )1

خودداري از مالش موضعی چشم )2

.شستشوي چشم ها و غشاء مخاطی با مقادیر زیاد آب در صورت آلودگی )3

.گزارش فوري سانحه به سوپروایزر بالینی - ب

شاخصهاي کشوري پایش ایمنی بیمار

به منظور بهره برداري در سیستمهاي گزارش دهی و یادگیري عنوان شاخص

افتادن از تخت )1

زخم بستر )2

نرخ کنترل عفونت )3 عوارض بیهوشی )4 عوارض انتقال خون )5 جدا شدن زخم محل عمل جراحی )6 خونریزي یا هماتوم بعد از عمل جراحی )7 پس از عمل جراحیجاماندن جسم خارجی )8 پارگی یا سوراخ شدگی اتفاقی )9

نرخ مرگ و میر در عوارض بیمارستانی پس از زایمان )10 ترومبوز وریدي یا آمبولی ریوي پس از اعمال جراحی )11 عفونت زخمهاي جراحی )12 و عمل جراحی باي پس MIنرخ مرگ و میر در اثر )13

با ابزار تروماي زایمان )14

بی ابزار صدمه به نوزاد –تروماي تولد )15

١٦

سوپروایزر و ثبت رسمی مورد گزارش شده در گزارشات حین کار توسط - ج

تشکیل پروندة بهداشتی کارکنان و اطالع به مدیر و مسئول مرکز و طرح در گیري از طریق مراجع مربوطهیته کنترل عفونت بیمارستانی و پی کم

.تشکیل پرونده و پی گیري مورد - د

در صورتی که : زایی ناشی از تماس در کارکنان بررسی میزان خطر بیماري -ه

محرز شود، الزامی است فرد HIVبا عفونت ) مددجو-بیمار(آلودگی منبع تماس

مزبور مورد تماس در حداقل زمان ممکن ترجیحاً در عرض ساعت اول تحت .مراقبت هاي درمانی با نظر پزشک متخصص عفونی قرار گیرد

می باشد، HIV/HBVدر صورتی که منبع آلوده به عنوان مورد شناخته شده -و

فرد مورد تماس گرفته و به منظور پی گیري آتی ذخیره میلی لیتر خون از 10-5 . می شود

میلی لیتر خون از منبع تماس 5 -10پس از تماس جهت تعیین عفونت منبع، - ز .اخذ و مورد آزمایش قرار می گیرد HIVو B/Cجهت بررسی هپاتیت

١٧

:منابع |

١-REVISED INJECTION SAFETYASSESSMENT TOOL(TOOL C – REVISED) : Tool for the Assessment of Injection Safety and the Safety of Phlebotomy, Lancet Procedures, Intravenous Injections and Infusions ;SIGN WHO / Essential Health Technologies ;١٦ July ٢٠٠٧. ٢-Patient Safety Solutions: Single Use of Injection Devices. The Joint Commission , Joint Commission International ,World Health Organization. volume ١, solution ٨ | May ٢٠٠٧. ٣-http://www,who.int/eht/ps/en/index.html ٤-Kozier et al .Fundamental of nursing, ٦th edition. ٢٠٠٠, Prentice Hall Health Oregon

٥-Hirncle,Craven.Fundamental of Nursing. ٣th edition. Philadelphia. Lippincott co,٢٠٠٠

٦-CDC Recommends. ((Preventing Needle stick Injuries in Health Care Setting)), November ١٩٩٩.

٧-www.who.in/int/inf/fs/en/fact٢٣١.html

٨-www.who.int/Vaccines-access/injection safety/Disposal

٩-www.who. int/inf-fs/en/fact٢٣٤.html

١٠-www.Bddiabetes.Co.uk/bv/