ВАЛЮТЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ(танилцуулга)

Бэлтгэсэн: С.Дэлгэрмаа Б.Оюунтуул

2016-08-12

Агуулга________________________________________o Хуулийн танилцуулгаo Зохицуулагдах харилцааo Валют түүний ангилал o УИХ, ЗГ, Монгол банк, арилжааны банкны эрх

хэмжээo Валютын ханш, төрөөс баримталж буй үндсэн

чиглэлo Гүйлгээг валютаар гүйцэтгэх болон валютын

өсөлттэй холбоотойгоор гарах эрх зүйн үр дагавар

1. ХУУЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА

Валютын тухай хуулийн танилцуулга

1994-05-12-ны өдөр батлагдсан.

1994-06-01-ны өдрөөс дагаж мөрдсөн.

2001-11-30-ны өдөр өөрчлөлт оруулсан.

2009-07-09-ны өдөр нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан.

2015-02-18-ны өөрчлөлд оруулсан.

2015-12-04-ны өдөр өөрчлөлт оруулсан.

Бүтэц 4 бүлэг19 зүйл

2. ЗОХИЦУУЛАГДАХ ХАРИЛЦАА

Валютын тухай хуулиар зохицуулагдах харилцаа

Валютын зохицуулалтын талаарх төрийн байгууллагын бүрэн эрхийг тодорхойлох

Аж ахуй нэгж, байгууллага, иргэд валютын гүйлгээ хийх

Валютын гүйлгээнд тавих хяналт

Монгол Улсын Үндэсний валютын үнэгүйдлийг хамгаалах

3. ВАЛЮТ ТҮҮНИЙ АНГИЛАЛ

Валют түүний ангилал

Валют

Монгол Улсын үндэсний валют, гадаад валют, улс хоорондын худалдаа, эдийн засгийн харилцааны төлбөрт хэрэглэгдэж буй тооцооны нэгж, мөнгөжсөн алт болон валютын үнэт зүйлс

Мөнгөжсөн алт

Үндэсний валют

Эргэлтэнд байгаа төлбөрийн чадвар бүхий Монгол Улсын мөнгөн тэмдэгт-төгрөг, түүгээр илэрхийлэгдсэн бөгөөд олон улсын төлбөр тооцоонд түгээмэл хэрэглэгддэг үнэт цаас, төлбөрийн хэрэгсэл

Гадаад валют

Эргэлтэнд байгаа төлбөрийн чадвар бүхий нэг буюу хэд хэдэн гадаад улсын мөнгөн тэмдэгт, тэдгээрээр илэрхийлэгдсэн бөгөөд олон улсын төлбөр тооцоонд түгээмэл хэрэглэгддэг үнэт цаас, төлбөрийн хэрэгсэл

4. ВАЛЮТЫН ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ТАЛААР УИХ, ЗГ, МОНГОЛ БАНК,

АРИЛЖААНЫ БАНКНЫ ЭРХ ХЭМЖЭЭ

Валютын зохицуулалтын талаар УИХ, ЗГ, Монгол банк, арилжааны банкны эрх хэмжээ

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРАЛ

Төрийн бодлогыг тодорхойлох; Гадаадаас авах ЗГ-ын зээл, гадаад төлбөрийн тэнцлийн төслийг хянан шийдвэрлэх; Төрийн өмчид байвал зохих валютын цэвэр нөөцийн доод хэмжээг тогтоох; Улсын нөөцөд байгаа цэвэршүүлсэн алтыг валютын гүйлгээнд оруулах тухай шийдвэр гаргах

МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗАР

Гадаад валютын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх, төлбөрийн тэнцлийг сайжруулах арга хэмжээ авах; Гадаад төлбөрийн тэнцэл зохиож, биелэлтэнд нь хяналт тавих; Гадаадаас авах Засгийн газрын зээл, түүний төлбөртэй холбогдсон санал боловсруулах хэрэгжүүлэх

МОНГОЛ БАНК

Валютын гүйлгээг зохицуулж, хэрэгжүүлэх; Улсын валютын гадаад нөөцийг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авах; МУ-ын болон гадаад валютын зах дээр валютын гүйлгээ, гадаад төлбөр, тооцоо эрхлэх; Төрийн өмчид байвал зохих валютын гадаад цэвэр нөөцийн доод хэмжээ тогтоох тухай санал боловсруулж шийдвэрлүүлэх, түүнийг хадгалах, оновчтой, үр ашигтай байршуулах; ЗГ-ын валютын гүйлгээ, гадаад төлбөр, тооцоог гүйцэтгэх; Байнга оршин суугчид гадаад төлбөр, тооцоо хийх болон гадаад бэлэн валютаар гүйлгээ эрхлэхэд хяналт тавих; Валютын гүйлгээний тайлан, мэдээг УИХ-д улирал бүр оруулж байх

АРИЛЖААНЫ БАНК

Гадаад валютын бэлэн бус төлбөр, тооцооны үйл ажиллагаа эрхлэх; худалдах, худалдан авах; данс нээж, гүйлгээ хийх; зээл олгох; баталгаа гаргах; валютын гүйлгээний талаарх тайлан, мэдээг журмын дагуу гаргах, мэдээлж байх; төгрөгийн ханшид нөлөө үзүүлэхүйц гүйлгээг Монголбанкны зөвшөөрлөөр гүйцэтгэх; Харилцагчийн гадаад валютын дансны нууцыг хадгалж, найдвартай байдлыг хангах,

5. ВАЛЮТЫН ХАНШ, ТӨРӨӨС БАРИМТЛАЖ БУЙ

ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ

Валютын ханшийг тогтоох

Монголбанк ₮-ийн

гадаад валюттай харьцах ханшийг валютын зах дээр

арилжааны

банкуудын

худалдсан,

худалдаж авсан гадаад

валютын ханшид

үндэслэн тус улсын

гадаад худалдаан

д зонхилон хэрэглэж

байгаа тогтворто

й ханш бүхий

чөлөөтэй хөрвөдөг аль нэг гадаад

валютын тухайн үеийн

ханштай жишин тогтоож нийтэд

зарлана.

Банк, банк бус санхүүги

йн байгуулла

га валютын

зах зээлийн эрэлт,

хэрэгцээнд

үндэслэн бэлэн валют

худалдах, худалдан

авах өөрийн

ханшийг тогтооно.

Төрөөс баримтлаж буй үндсэн чиглэл

МОНГОЛ  УЛСЫН  ИХ  ХУРЛЫН ТОГТООЛ  2015 оны  11  сарын  13  өдөр              

Дугаар  93                          

Макро эдийн засгийн тэнцвэрийг хангаж, эдийн засаг тогтвортой өсөх нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор дунд хугацаанд төсвийн нэгдмэл байдлыг хангасан  бодлого хэрэгжүүлэн улсын төсвийг алдагдалгүй байлгаж, гадаад валютын орох урсгалыг нэмэгдүүлэх замаар төлбөрийн тэнцлийн тогтвортой байдлыг ханган, улсын өрийн зохистой удирдлагыг хэрэгжүүлж ажиллахыг ЗГ-т даалгасан.

Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш нь эдийн засгийн суурь нөхцөлтэй нийцтэйгээр уян хатан тогтох зарчмыг баримтална. (“ТӨРӨӨС МӨНГӨНИЙ БОДЛОГЫН ТАЛААР 2016 ОНД БАРИМТЛАХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ”-ийн 1.2.)

Монголбанкны үндсэн зорилт нь үндэсний мөнгөн тэмдэгт-төгрөгийн тогтвортой

байдлыг хангахад оршино.

6. ГҮЙЛГЭЭГ ВАЛЮТААР ГҮЙЦЭТГЭХ БОЛОН ВАЛЮТЫН ӨСӨЛТТЭЙ

ХОЛБООТОЙГООР ГАРАХ ЭРХ ЗҮЙН ҮР ДАГАВАР

Гүйлгээг валютаар гүйцэтгэх болон валютын өсөлттэй холбоотой үр дагавар

ГҮЙЛГЭ

ЭГ ВАЛЮТ

ААР ГҮЙЦЭТГЭСНЭЭ

С ХҮЛЭЭХ ХАРИУЦЛАГ

А

- Санхүүгийн зохицуулах хороо /Хувьцаат компанид хариуцлага тооцдог/- Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газар /Бүх этгээдэд/

ВАЛЮТЫН

ӨСӨЛТӨ

ӨС ШАЛТГ

ААЛСАН

ГЭРЭЭНЭЭС ҮҮДЭЛТ

ЭЙ МАРГАА

Н

- Бусдын өмчлөлд хөрөнгө шилжүүлэхтэй холбогдсон гэрээ- Бусдын эзэмшил, ашиглалтад хөрөнгө шилжүүлэхтэй холбогдсон гэрээ- Ажил гүйцэтгэх, туслалцаа үзүүлэхтэй холбогдсон гэрээ

Монголд банкнаас валютын ханшийн талаар баримталж буй бодлогын хувьд “төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш нь макро эдийн засгийн суурь нөхцөлтэй нийцэж, уян хатан зохицох зарчмыг үргэлжлүүлэн баримтлана” гэсэн байдаг.

.