1.YARARLANMA HAKLARI(BİRİNCİL HAKLAR)

1.ASLİ HAK(ALACAK HAKKI)

1. Malvarlığı hakkıdır(mali bir değer taşır)

2. Yararlanma hakkıdır(alacaklı maddi/manevi yarar sağlar)

3. Nispi bir haktır.(herkese karşı ileri sürülemez,yalnızca borçluya karşı ileri sürülebilir)

4. Şahsi bir haktır(mal üzerinde doğrudan hakimiyet sağlamaz,haktan istifade borçlunun yardımıyla gerçekleşebilir)

5. Mevcut bir mala/ileride ortaya çıkacak bir mala ilişkin olabilir.

6. Sınırlı sayı ve tipe bağlılık söz konusu değildir

7. Geçici bir haktır(ifa üzerine sona erer)

8. Zamanaşımına tabidir

2.YAN(FER’İ) HAKLAR(Alacağa bağlı haklardır,fakat alacağın bir unsuru değildir)

1.Alacak Hakkını Genişleten Yan Haklar:

Faiz,ceza koşulu gibi bazı haklar alacak hakkını genişletir

2.Alacak Hakkını Güvence Altına Alan Haklar

Rehin ve Kefalet alacak hakkını güvence altına alır

2.DÜZENLEME HAKLARI(İKİNCİL HAKLAR)

• Borç ilişkisine müdehale yetkisi veren haklardır

1.DEF’İ HAKLARI

Bir borçluya;

• geçerli bir borcun varlığını kabul etmekle birlikte,

• özel bir sebebe dayanarak,

• borcu ifadan kaçınma yetkisi sağlar.

2.DEF’İ TÜRLERİ

1.Geçici Defiler

İleri sürüldüğünde, borcu ifadan geçici olarak kaçınma yetkisi verir.

2.Sürekli(Kesin/Nihai) Defiler

İleri sürüldüğünde , borcu ifadan sürekli olarak kaçınma yetkisi verir.

DEFİ VE İTİRAZ ARASINDAKİ FARKLAR(İkisi de maddi hukuka ilişkin savunma araçlarıdır)

DEF’İ1.Geçerli bir hakkın varlığı kabul edilmekle birlikte,özel bir sebeple borcu ifadan kaçınma yetkisi sağlar.

2.Haktır.

3.Hak kullanımı olduğu için de,hakim önüne gelen olayda re’sen dikkate almaz,muhakkak bundan istifade etmek isteyen tarafın ileri sürmesi gerekir.

4.İleri sürülmez, hak kullanılmazsa sona erer.

İTİRAZ1.Borçlar hukuku anlamında geçerli bir hakkın doğmadığı,sona erdiği veya başka bir sebeple ortadan kalktığı savunmasıdır.

2.Olaya ilişkindir

3.Hakim önüne gelen olayda dosyadaki deliller kapsamında itiraz teşkil eden vakıanın varlığını tespit ederse re’sen dikkate alır.Ayrıca itiraz ilgili herkes tarafından da ileri sürülebilir.

4.İleri sürülmemek suretiyle bertaraf olmaz.

YENİLİK DOĞURAN (İNŞAİ) HAKLAR

Kişiye,

• kural olarak tek taraflı beyanla,

• Karşı tarafın kabulüne ihtiyaç bırakmaksızın,

1.Yeni bir hukuki ilişki kurmak:Kurucu Yenilik Doğuran Haklar

2.Mevcut bir ilişkiyi değiştirmek:Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar

3.Mevcut bir ilişkiyi sona erdirmek:Bozucu Yenilik Doğuran Haklar , yetkisi veren haklardır.

Özellikleri

1.Kural olarak tek taraflı irade beyanıyla kullanılır (istisna:dava yoluyla),

2.Kural olarak koşula bağlanamaz,

3.Hak düşürücü süreye tabidirler,

4.Usulüne uygun biçimde kullanılmakla sona ererler,

5.Y.D.H bir kez kullanılıp sonuç doğurduktan sonra meydana gelen sonuç karşı tarafın rızası olmadan geri alınamaz.

BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN YÜKÜMLÜLÜKLER:1. İLK YÜKÜMLÜLÜKLER

EDİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ1.Asli Edim Yükümlülükleri

• Sözleşmenin tipini belirleyen,esaslı unsurunu oluşturan ve bu nedenle de sözleşmenin niteliği ve türüyle yakından ilgili olan edimlerdir.

• Her sözleşmeye göre değişir.

• Doğrudan doğruya ifası dava edilebilen yükümlülüklerdir.

2.Yan Edim Yükümlülükleri

Sözleşmenin esaslı unsurunu oluşturmayan edimlerdir.Bunlar da bağımsız olarak dava konusu; yapılabilir. Kaynağına göre;

1.Kanundan Doğan Yan Edim Yükümlülükleri

2.Sözleşmeden Doğan Yan Edim Yükümlülükleri

3.Dürüstlük Kuralından Doğan Yan Edim Yükümlülükleri

YAN YÜKÜMLÜLÜKLER(Yan edim,Özengösterme yükümlülükleri) Dürüstlük kuralından doğar.

Ayrı bir ifa davasına konu olmazlar fakat;

Yan yükümlülüklerin ihlali bir zarara yol açmışsa tazminat davası açılabilir.

Fonksiyonları itibariyle ikiye ayrılır:

1.İfaya Yardımcı Yan Yükümlülükler

Asli edimin ifa hazırlıkları ve ifa esnasında önemlidir.

2.Koruyucu Yan Yükümlülükler

İfa ile ilgisi yoktur , bunlar;

Alacaklının edim menfaati dışında kalan diğer menfaatlerin korunmasında önem arz eder:

Aydınlatma,açıklama ve bilgilendirme yükümlülükleri

BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN YÜKÜMLÜLÜKLER:2. TALİ(İKİNCİ DERECE) YÜKÜMLÜLÜKLER

Edim yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi durumunda ödenmesi gereken tazminat yükümüdür.

Borç ilişkisi doğduğu anda değil, daha sonra ortaya çıkar.

SORUMLULUK TÜRLERİ

1.Kaynağına Göre Sorumluluk

Borçlunun neden olduğu sorumluluktur, ‘-den,dan’ sorumluluğu olarak da ifade edilir.

Sorumluluk;

Hukuki işlemden,

Haksız fiilden,

Sebepsiz zenginleşmeden,

Kanundan doğabilir.

2.Kapsamına Göre Sorumluluk:Borçlunun alacaklıya karşı ‘-ne ile sorumlu’ olacağını belirtir.

1.Şahıs İle Sorumluluk Hukuk düzenimizde borcun yerine

getirilmemesinde borçlu sadece malvarlığı ile sorumludur, şahıs varlığına el atılmaz.

2.Malvarlığı İle Sorumluluk

1.Sınırsız(şahsi) Sorumluluk:

Borçlu kural olarak haczedilebilir tüm malvarlığı ile sorumludur.

2.Sınırlı Sorumluluk:

a.Belli Mallarla Sınırlı Sorumluluk

b.Belli Miktarla Sınırlı Sorumluluk

EKSİK BORÇLAR

1.Geçerli bir borcun bulunması

2.Yerine getirilmediği takdirde talep ve dava edilememesi(sorumluluk doğurmaz)

3.Borçlu, sorumlu olmamakla birlikte, eksik borcu ifa etmişse verdiğini geri alamaz.

HUKUKİ İŞLEM TANIMI

Bir veya birden fazla kişi Hukuki Sonuç Doğurmaya

yönelmiş irade beyanı

Hukuki Fiil: Hukukun kendisine sonuç bağladığı fiildir.

HUKUKİ İŞLEMİN UNSURLARI

1.Kurucu Unsurlar:

• Bir hukuki işlemin hukuken varlık kazanabilmesi için bulunması gereken unsurdur.

Yaptırımı: Yokluk

• Hukuki işlemin temel kurucu unsuru: İrade Beyanıdır(öneri ve kabul)

• Bazı işlemlerde irade beyanına ek olarak başka kurucu unsurlar da yer alabilir.

2.Geçerlilik Unsuru

• Kurulmuş bir işlemin geçerli olabilmesi için varlığı aranan unsurdur.

Yaptırımı: Kesin Hükümsüzlük

İşlem hukuken meydana gelmiştir, fakat yapıldığı andan itibaren geçersizdir, herhangi bir hukuki sonuç doğurmaz.

3.Etkinlilk Unsurları

• İşlemin sonuçlarını meydana getirmesi için gerekli olan unsurlardır.

TEK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMLER

Tek tarafın iradesini açıklamasıyla meydana gelen hukuki işlemlerdir. Sınırlı sayıdadır:

1.Ulaşması Gerekli Tek Taraflı Hukuki İşlemler:

İşlemin sonuç doğurması için Bir Kişiye/Resmi Makama

ulaşması gerekir

2.Ulaşması Gerekli Olmayan Tek Taraflı Hukuki İşlemler

İşlemin sonuç doğurması için belirli bir kişi veya ulaşması gerekmemektedir.

2.İKİ VEYA ÇOK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMLER:SÖZLEŞMELER

karşılıklı

ve

Taraf İradesi Taraf İradesi

birbirine uygun açıklaması ile kurulur

1.Tek Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler

Taraflardan yalnız birine borç yükleyen sözleşmelerdir.

2.İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler

a. Tam İki tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler

• Her iki taraf da borç altındadır

• Edimler birbirinin karşılığını/sebebini oluşturur

b. Eksik İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler

• Taraflardan biri mutlaka borç altındayken, diğer taraf bazı şartlar oluştuğunda borç altına girer.

• Oluşan borç, diğerinin karşılığını oluşturmaz, edimler birbirine bağlı değildir.

SONUÇLARINI DOĞURDUĞU ZAMANA GÖRE SÖZLEŞMELER

Sağlararası Hukuki İşlemler

Sonuçlarını işlemi yapan kişi veya kişilerin sağlığında doğuran işlemlerdir.

Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler

Sonuçlarını işlemi yapan kişinin ölümüyle doğuran işlemlerdir.

MALVARLIĞINA ETKİSİ BAKIMINDAN HUKUKİ İŞLEMLER

Borçlandırıcı İşlemler

• Malvarlığının pasifini arttıran işlemlerdir.

Tasarruf İşlemleri

• Bir hakkı veya hukuki ilişkiyi doğrudan etkileyen, onu diğer tarafa geçiren, içeriğini sınırlayan, değiştiren veya ortadan kaldıran işlemlerdir.

• Tek taraflı hukuki işlem veya sözleşme niteliğinde olabilir.

• Ya hakkı devreder veya hakkın içeriğini değiştirir veya sınırlar ya da hakka son verir.

MALVARLIĞINA ETKİSİ BAKIMINDAN HUKUKİ İŞLEMLERTEMEL FARKLAR

Borçlandırıcı İşlemler1.Bir mal veya hak ile ilgili olarak borçlandırıcı işlem yapabilmek için o hak üzerinde tasarruf yetkisine sahip olmak gerekmez.(Bir kişi kendisine ait olmayan bir mal veya hak üzerinde borçlandırıcı işlem yapabilir.)

2.Aynı mal veya hak üzerinde birden çok borçlandırıcı işlem yapılabilir.

Tasarruf İşlemleri1.Bir mal veya hak üzerinde tasarruf işlemi yapabilmek için o mal veya hak üzerinde tasarruf yetkisine sahip olmak gerekir. Aksi halde o tasarruf işlemi(istisnalar dışında) geçersiz olur.

2.Bir mal veya hak üzerinde hakkı devreden veya sona erdiren tasarruf işlemi ancak bir kez yapılabilir. Daha sonra yapılan tasarruf işlemi geçersiz olur [öncelik ilkesi]

BAŞVURULAN KAYNAKLARHazırladığım slaytlar öğrencilerin dersleri daha kolay anlaması amacıyla, şematik, sade içerikli ve özet olarak hazırlanmıştır.

Slaytların hazırlanmasında;Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yard.Doç.Dr. Abdülkerim

Yıldırım,Türk Adalet Yayınevi,2014 Ankara kitabı esas alınmış olup,Borçlar Hukuku Genel Hükümler,8.Baskı,Vedat Yayıncılık İstanbul

2010,Prof.Dr.M.Kemal Oğuzman/Prof.Dr.Kemal Öz veBorçlar Hukuku Bilgisi,6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI

kitaplarındayer alan hocalarımızın değerli yorumlarına da yer verilmiştir.

Dersi alan öğrencilerin kullanımına yardımcı bir kaynak olarak sunulmuştur.

Daha fazla bilgi için ziyaret edebelirsiniz:Twitter: hukukkariyer Blog: http://hukukkariyer.blogspot.com.tr/