Իրաքի հյուսիսում եզդիների ցեղասպանությունիցանցել է երկու տարի: Օգոստոսի 3-ին նշվում է այդոճրագործության զոհերի հիշատակի օրը։ Եզդի ժողո -վրդի ցեղասպանության պատճառներին, միջազգայինհանրության անտարբերությանն ու ցեղասպանությանըհաջորդող իրադարձություններին են այսօր անդրա -դարձել Աշխարհի և Հայաստանի Եզդիների ազգայինմիությունների նախագահ Ազիզ Թամոյանը, իրավա -բան, վաստակավոր լրագրող Հասան Թամոյանն ուԵզդիների ազգային միության Արարատի մարզի

տարածքային ղեկավար Քյարամ Սլոյանը: Ազգայինփոքրամասնության ներկայա ցուցիչ ները ևս մեկանգամ ցեղասպանությունը դատա պարտելու կոչովդիմել են միջազգային հանրությանը՝ ընդգծելով, որգերության մեջ են շարունակում գտնվել հազարավորկանայք և երեխաներ:

«Աշխարհի եզդիների համար այսօր սգո օր է:Լրանում է Իրաքի հյուսիսում եզդիների ցեղա -սպանության 2-րդ տարին: Իսլամիստները խլեցինհազարավոր կյանքեր, հազարավորները գերևար -վեցին ու դատապարտվեցին ստրկության, այն էլ 21-րդդարում: Եզդի ազգաբնակչությունը, իհարկե, երախ -տա պարտ է բոլոր նրանց, ովքեր այդ սարսափելիօրերին օգնության ձեռք մեկնեցին, բայց դեռ կանբազմաթիվ հարցեր, որոնց պատասխանը չեն ստացել:Աշխարհի եզդիներն այսօր կազմակերպում են ցույցեր՝բարձրաձայնելով իրենց հուզող հարցերը և պա հանջ -ելով արդար դատաստան»,- նշեց Աշխարհի և Հայաս -տանի Եզդիների ազգային միությունների նախագահԱ. Թամոյանը:

Եթե 2 տարի առաջ եզդի ժողովրդի անունը ոչ բոլորազգերին էր հայտնի, ապա 2014 թվականի օգոստոսի3-ից հետո ազգային այս փոքրամասնությանը և նրահետ տեղի ունեցածին ծանոթ են ամբողջ աշխարհում:Իրավաբան Հ. Թամոյանը նկատեց, որ շատպետություններ ճանաչեցին և դատապարտեցինցեղասպանությունը, ինչի համար իրենք երախտա -պարտ են: Մինչ օրս, սակայն, շատ եզդիներ գերությանև օտարության մեջ են գտնվում: Նրանց վիճակնօրհասական է:

Դիմելով քաղաքակիրթ մարդկությանը՝ Հ. Թամո -յանը խնդրում է տեր կանգնել եզդի ժողովրդին, որըուծացման եզրին է այսօր: Հավաստիացնելով, որցեղասպանությունը տեղի է ունեցել ոչ այնքանկրոնական, որքան քաղաքական հողի վրա՝ ազգայինփոքրամասնության ներկայացուցիչը նշեց, որ ցեղա -սպանության արդյունքում ունեցել են ավելի քան 10հազար զոհ: Հ. Թամոյանը նշեց, որ այդ ցեղա -սպանությունից հետո եզդիները ցրվել են աշխարհովմեկ։ Ոմանք խեղդվել են Միջերկրական ծովում`չհասնելով ափին, մյուսներն անմարդկային պայման -ներում ապրում են տարբեր երկրների ճամբարներում։Սպանվել է ավելի քան 10 հազար մարդ, շուրջ 5000հազար կանանց և երեխաների ստրկության ենվերցրել, ավելի քան 400 հազար եզդի փախստականէ դարձել։ Պատմության մեջ առաջին անգամ եզդիներըլքել են այն տարածքները, որտեղ բնակվել են դարերշարունակ։

«5000-ից ավելին էլ գերության մեջ են: Լինելովազգային փոքրամասնություն, մենք ամենա հավա -տացյալ ազգն ենք՝ իր հերթին անդրա դառնալովԻրաքի հյուսիսում տեղի ունեցած արյունա հեղությաննու դրա հետևանքներին»,- նշեց Ք. Սլոյանը: Նաևհայտնեց, որ եթե ժամանակին դատապարտվեր 20-րդդարում տեղի ունեցած հայերի, եզդիների և ասորիներիցեղասպանությունը, ապա 2014 թվականի օգոստոսի3-ին այդ նույն ցեղա սպանությունը չէր կրկնվի ևկկանխեին նաև հետագա ցեղասպանությունները:

Հղում՝ Հանրային Ռադիո, Արմենիա Սպուտնիկ

Օ գոս տո սի 3-ին Գեր մա նի այի մայ րա քա ղաք Բեռ լի -նո ւմ՝ Ա լեք սա նդ րապ լա ցի հրա պա րա կից մի նչև Բրան -դեն բո ւր գի դար պաս նե րը տե ղի ու նե ցավ երթ, ո րինպա տա կն էր հի շե լու եր կու տա րի ա ռաջ նույն օ րըԻրա քի հյու սի սային մա սո ւմ «Իս լա մա կան պե տու թյո ւն»ա հա բեկ չա կան խմ բա վո րու մը եզ դի ժո ղո վր դի նկատ -մա մբ ի րա գոր ծեց ցե ղաս պա նու թյո ւն, ին չը դե ռևս շա -րու նակ վո ւմ է: Եր թին մաս նակ ցո ւմ է ին հա զա րա վորեզ դի ներ, այդ թվո ւմ «Էզ դի խա նայի պա շտ պա նու թյանուժեր»-ի հրա մա նա տար Հեյ դար Շա շոն, «ԻՊ»-ի գե րու -թյու նից փրկ ված, Նո բե լյան մր ցա նա կի թեկ նա ծու Նա -դի ա Մու րա դը, «Յազ դա» կազ մա կեր պու թյաննա խա գա հի պաշ տո նա կա տար Մու րադ Իս մայե լը,հայտ նի լրագ րո ղու հի Դյու զեն Թե քա լը, Եզ դի նե րի ազ -գային մի ու թյան փոխ նա խա գա հը և այ լոք: Եզ դի ա կի -

վի ստ ները ի րե նց բո ղո քի ձայնն է ին հղո ւմ Մի ա ցյալՆա հանգ նե րին, ու նե նալ իր ազ դե ցու թյու նը, որ պես զիեզ դի նե րի այս հար ցը հա սց նել մի նչև Մի ջազ գային քրե -ա կան դա տա րան: « Մի ա ցյալ Նա հա նգ նե րը որ պեսՄԱԿ-ի ան վտան գու թյան խո րհր դի մշ տա կան ան դամ,այն պես էլ որ պես Մի ջազ գային քրե ա կան դա տա րա նիան դամ, ի րա վո ւնք ու նի և պար տա վոր է հաս նե լու «ԻՊ»ա հա բեկ չա կան խմ բա վոր ման կող մից ի րա կա նաց վածվայ րա գու թյո ւն նե րի և հան ցա գոր ծու թյո ւն նե րի բա ցա -հայտ մի ջազ գային հե տա քն նու թյա նը, որ պես զի այնհան ցա գոր ծու թյո ւն նե րը, ո րո նք ի րա գո րծ վել են եզ դիժո ղո վր դի նկատ մա մբ ու նե նա ի րա վա բա նա կան ճա -նա չո ւմ»,- հայ տա րա րել է 23-ա մյա Նա դի ա Մու րա դը, ով«ԻՊ» գե րու թյու նից հրաշ քով կա րո ղա ցել է փրկ վել:

«Այ սօր մե նք բո լո րս այս տեղ ենք ևս մեկ ան գամ

վեր հի շե լու Շան գա լի եզ դի նե րի ցե ղաս պա նու թյու նը:Մե նք այս տեղ ենք աշ խար հին ցույց տա լու, որ մե նքկանք ու կլի նե նք, այս տեղ ենք աշ խար հին ևս մեկ

երթ՝ Ի հԻշատակում եզդԻներԻցեղասպանության երկրորդ տարելԻցԻ

2016Օգոստոս¹ 08 (144)

ԻրաքԻ հյուսԻսում եզդԻներԻ ցեղասպանությունԻցանցել է երկու տարԻ

Շարունակությունը 2-րդ էջում

Եզդի մարտիկ Սահիդե Մըրադը, ծնունդով Շանգալիշրջանի Քոչո գյուղից, պատմում է 03.08.2014 թ. Քոչոգյուղի եզդիների ջարդերի մասին, ինչպես նաև, թեինչպես է հրաշքով փրկվել: «Մենք հույսներս դրել էինքփեշմերգայի (քրդական զորքեր) վրա, սակայն նրանքփախչեցին առանց կռիվ տալու: Երբ մենք տեսանք, որնրանք փախչում են, մենք նրանցից հարցրեցինք թեինչո՞ւ են փախչում, նրանք պատաս խանեցին, որ իբրև

թե ուժերը կմիանան իրենց և նրանք ետ կվերադառնան:Մենք Շանգալից 30 կմ հեռա վորության վրա էինքգտնվում: Որոշ եզդիներ խնդրում էին իրենց գոնե զենքտրամադրել, սակայն նրանք ոչ միայն մերժում էին, այլևնրանք նույնիսկ մի քանիսին սպանեցին: Երբփեշմերգան մեզ թողեց ու փախչեց «ԻՊ» ահա բեկիչ -ները մեզ շրջափակեցին և պահանջ եցին հանձնվել ևընդունել մուսուլմանությունը, հակա ռակ դեպքում մեզսպասվում է մահ, մեզ տրամադրեցին 3 օր: Քոչո գյուղըուներ 1826 բնակիչ, որից ողջ մնացածների թիվը չիգերազանցում նույնիսկ 500-ը: Մենք, գյուղիհեղինակավոր անձինք բոլորովս միա համուռ կերպովգերադասեցինք մեռնել, քան ընդունել մուսուլմա -նությունը: Այնուհետև «ԻՊ» ահաբեկիչները մեզտեղափոխեցին գյուղի դպրոց, կանանց առանձ -նացնելով տղամարդկանցից և տեղափոխելով վերևիհարկ, իսկ տղամարդկանց ներքևի հարկում թողեցին,հետագայում խումբ-խումբ տանելով և գնդակահարելով:Ինձ ու մի քանիսին ևս մեկ անգամ հարցրեցին, ասելովեթե ընդունեք մուսուլմանություն, ապա մենք ձեզ ու ձերընտանիքներին բաց կթողնենք: Սակայն մենք բոլորովս,մեկ մարդու պես, ասացինք ոչ: Նրանք մեզ նստեցրինմեքենաներ ու տեղափոխեցին ամայի տարածք: Մենք

գիտեինք, որ սա արդեն վերջն է և այդ ժամանակբացականչեցինք Տաուսե Մալակի անունը, քանզիգիտեինք ու հպարտ էինք, որ մեռնելու ենք հանուն մերսուրբ հավատքի: Նրանք սկսեցին կրակել, երբ նրանքկանգ առան ու գնացին, ես և ինձ հետ մեկ այլ եզդիհրաշքով ողջ մնացինք, մենք հողով փակեցինք մերվերքերը, որպեսզի արյունա հոսու թյունից չմահանայինք:Մեզ հետ 50 եզդի կար, սակայն նրանցից ոչ ոքչփրկվեցին, միայն փրկվեցինք ես և ինձ հետ մեկ այլեզդի: Իսկ ինչ վերաբերվում է նրանց, ովքեր որ մերիրերն էին վերցնում մեզանից, այդ ահաբեկիչներից ոչմեկը չեչեններ, դագեստան ցիներ կամ չգիտեմ ինչերչէին, ես բոլորին էլ ճանաչում էի, շատերը հենց Շան գալիկուրմանջներն (քրդեր) էին, ինձ վրա կրակողին անձամբեմ ճանաչում, միասին էինք աշխատում: Ոչինչ, Աստվածմեծ է»- պատմում է Սահիդը:

«Այսօր ես այստեղ եմ պաշտպանելու հողս, մենք՝եզդիներս, այդ ահաբեկիչների պես չենք, մենք նրանցկանանց ու երեխաներին ձեռք չենք տա, մեզ եզդիներիսհամար դա վայել արարք չէ և մեր կրոնը չի ընդունումդա: Իսկ եթե նրանց «տղամարդիկ» (ահաբեկիչ)անձամբ ձեռքս ընկնեն, այ իսկապես, դրանց իմ ձեռքովկսպանեմ»- հավելում է եզդի հերոս մարտիկը:

հրաշքով փրկվածը

անգամ հի շեց նե լու եզ դի ազ գի ցա վը: Մե նք եզ դի նե րսպե տք է հա մա խմբ վե նք, եզ դի ազ գը պե տք է վեր ջա -պես տնօ րի նի իր ա պա գան, իր ի րա վո ւնք նե րը»,- իրխոս քո ւմ նշեց եզ դի հրա մա նա տա ր՝ Հեյ դար Շա շոն:

Եզ դի հա սա րա կա կան գոր ծիչ Մու րադ Իս մայե լը հի -շեց րեց եզ դի ժո ղո վր դի ներ կայիս ծա նր ի րադ րու -թյունը, ո րո ւմ հայտն վել է 2014 թ. օ գօս տո սի 3-ից՝ «ԻՊ»ա հա բեկ չա կան խմ բա վոր ման կող մից Շան գալ ներ խու -ժե լո ւց հե տո. « Հա զա րա վոր եզ դի ներ դե ռևս «ԻՊ»ահա բե կիչ նե րի ձեռ քե րո ւմ են, հիմ նա կա նա պես կա -նայք և աղ ջիկ ներ, իսկ հա զա րից ա վե լի ե րե խա ներ

ընգր կել են ի րե նց շար քե րը: Եզ դի նե րի 30%-ից ա վե լինհայ րե նա զրկ վել են, այն ժա մա նակ երբ ա զա տա գր վածտա րա ծք նե րը դար ձել են բնա կու թյան հա մար ոչ պի -տա նի, ան վտան գու թյան նկա տա ռո ւմ նե րից ել նե լով, ևա ռա ջա ցած քաո սի հետ ևան քով», հա վե լել է Մ. Իս -մայե լը:

Եր թին մաս նակ ցո ւմ էր Հայաս տա նի եզ դի ա կանհա մայն քի ներ կայա ցու ցիչ Խդր Հա ջոյա նը, ով եզ դի ժո -ղո վր դի հա մա խմբ ման կո չեր հայ տա րա րեց և պա հան -ջեց ան հա պաղ քայ լեր ձեռ նար կել «Էզ դի խա նա»եզ դի ա կան ինք նա վա րու թյան ստե ղծ ման հա մար, քան -զի եզ դի նե րի փր կու թյան մի ակ ել քը ի րե նց սե փա կանուժն է, ի րե նց պե տա կան մի ա վոր ման ստե ղծ մա մբ:

Հի շեց նե նք, որ եզ դի նե րի ցե ղաս պա նու թյու նը ճա -

նաչ վել է Մի ա վոր ված ազ գե րի կազ մա կեր պու թյան,ԱՄՆ-ի կա ռա վա րու թյան, Մեծ Բրի տա նի այի Հա -մայնք նե րի պա լա տի և Եվ րո պա կան խո րհր դա րա նիկող մից:

« Ցե ղաս պա նու թյու նը տե ղի է ու նե ցել և շա րու նակ -վում է», ա սել է ՄԱԿ-ի հե տա քն նու թյան հար ցե րովհանձ նա ժո ղո վի նա խա գա հ՝ Պաո լո Պի նեյ րոն,«ԻԼԻՊ-ը իր կող մից գեր եվար ված յու րա քան չյո ւր եզդիկնո ջը, երե խային և տղա մար դո ւն են թար կո ւմ էամենա դա ժան վայ րա գու թյո ւն նե րի»:

Օ գոս տո սի 3-ին աշ խար հի գրե թե բո լոր երկր -ներում, որ տեղ կան եզ դի ա կան հա մայնք ներ, հի շե ցինՇան գա լի եզ դի նե րի ող բեր գու թյան երկ րո րդ տա րե -լիցը:

Օգոստոսի 17-ին Եզդիների ազգային միությաննախագահ Ազիզ Թամոյանը ընդունել է հայհասարակական եւ քաղաքական գործիչ ՍարգիսՀացպանյանին և Գերմանիայի Դաշնային Հանրա պե -տու թյունից Հայաստան եկած ազգությամբ հայ լրա -գրողին, ով ֆիլմ է պատրաստում եզդի ժողովրդի,հատկապես Հայաստանի եզդիական համայնքի՝ իդեմս իրենց մշակութային կյանքի, ազգային ավան -դույթների, կրոնի եւ այլնի վերաբերյալ: Եզդիներիազգային միության նախագահը սիրով ընդունեց հյու -րերին, նրանց ըստ հավուր պատշաճի ներկա յացնելովեզդի ժողովրդի պատմությունը, Հայաստանի եզդիա -կան համայնքի կյանքը, ապրելակերպը, հայ-եզդիա -կան բարեկամության հիմքն ու ամրապնդմանճա նա պարհը, Հայաստանում եզդիական դպրոցական

դասագրքերի հրատարակումը Հայոց պետականու -թյան աջակցությամբ:

Հանդիպումից հետո նրանք այցելեցին եզդիականՇամիրամ գյուղ, որտեղ որոշ եզդի հոգևորներ հար -ցազրույց տվեցին և մի փոքր անդրադարձ կատար եցինինչպես հայ-եզդիական բարեկամության, այնպես էլ եզդիքաղաքական գործիչ, Հայաստանի Առաջին Հանրա -պետության խորհրդարանի եզդի պատգամա վոր՝ Ուսուբբեկ Թեմուրյանցի կյանքի ու գործունեու թյան մասին,տեսանյութում տեղ գտավ նաև տեղի եզդիականգերեզմանատունը, եզդիական հուշաքար երը և այլն:Այնուհետև հարցարզույց վերցրեցին նաև եզդի ժողովրդիգրող ու բանասեղծուհի Հնարա Թաժդինից: Եզդիներիմասին ֆիլմը պատրաստվելուն պես կցուցադրվի Գեր -մանիայի Համբուրգ քաղաքի կինոթատրոնում:

հայաստանԻ եզդԻներԻ մասԻն պատմող ֆԻլմ պետք է հարգել ուպահպանել ազգայԻնավանդույթները

Եզդի ժողովուրդը այն ժողովուրդներից է, որը ունիմիայն իրեն բնորոշ ազգային ավանդույթներ:Նմանօրինակ ավանդույթները շատ-շատ են, իսկ որոշավանդույթներ էլ ժամանակի ընթացքում որոշա կի ո -րեն մոռացվել են գուցե, կամ որոշակի փոփո խու թյուն -ների են ենթարկվել, բայց և այնպես հիմ նա կանում մերազգային էությունը բնութագրող սո վո րույթները մենքփորձում ենք պահպանել: Օրինակ, դրանցից էհանդիասանում նաև հարսանիքներին և այլ հավա -քույթ ների ժամանակ եզդի կանանց և տղամարդկանցմիմյանցից առանձին` տարբեր սեղանների շուրջնստելը: Դա պայմանա վոր ված է նրանով, որ մերավանդույթի համաձայն` կինը տղամարդկանց,առավել ևս տարեց տղամարդկանց ներկայությամբպիտի հեզություն, համեստություն (հարսնություն)ցուցաբերի, դա պայմանավորված է եզդի կանանցհարգանքը տղամարդկանց հանդեպ: Շատերը սագուցե հետամնացություն կամ այլ կերպ կորակեն, բայցկարծում եմ ազգային ավանդույթները ունեն իրենցխորիմաստությունն ու արժանի են հարգանքի:

Մրազ Ախմեյան

Սկիզբը 1-ին էջում

- մանվել, պատմեք Ձեր առաջին ռեկորդի մասին,ինչպե՞ս որոշեցիք ռեկորդներ սահմանել, ի՞նչ նպա տակունեք ապագայում:

- Առաջին ռեկորդը սահմանել եմ դեռ 16 տերեկանում:Որովայնային մկանների դեպի առաջ վարժությունըկատարել եմ 3511 անգամ: Նպատակներ շատ ունեմ`ցանկանում եմ Գինեսի ռեկորդների գրքում բացարձակառաջատար դառնալ ռեկորդների քանա կով: Բոլորհնարավությունները լիարժեք ունեմ:-

- Ինչպե՞ս որոշեցիք նախորդ ռեկորդը սահմանելզինվորական համազգեստով: նշեցիք, որ հայոցբանակի հայ ու եզդի զինվորներին եք նվիրում : կա՞մարդ, որ հենց իրենն է ուղղված այդ քայլը:

- Եթե ամեն ինչ հաջող անցնի և իմ այս ռեկորդն էլտեղ գտնի Գինեսի ռեկորդների գրքում, ապա կարծումեմ դա շատ ազդեցիկ բան կլինի: Այն քայլը, որ եսզինվորական համազգեստով եմ եղել նշան է եղելշնորհակալության՝ այն բոլոր տղաներին, ովքեր զոհեցինիրենց կյանքը հանուն մեզ: Չեմ ցանկանում ոչ մեկին

առանձնացնել: Բոլորին եմ նվիրում ռեկորդս:- ապագայում ի՞նչ ռեկորդներ են լինելու և ի՞նչ

աշխատանքներ են տարվում:- Ապագայում բազմաթիվ ու տարատեսակ ռեկորդներ

կլինեն: Այժմ մարզվում եմ, որպեսզի սեպտեմբորին նորռեկորդներ սահմանեմ: Դեռ հստակ ոչինչ չեմ նշի:

- պետության կողմից աջակցություն կամխրախուսում եղե՞լ է:

- 2015 թվականին սահմանված ռեկորդի համարպետության կողմից արձագանք չի եղել, սակայնԴյուցազնագրքում գրանցումից հետո ԳագիկԾառուկյանի կողմից ուշադրություն եղել է:

- եղե՞լ են դեպքեր, որ ռեկորդ սահանեք ու մերժվիռեկորդների գրքի հանձնաժողովի կողմից:

- Այո՛, եղել է, որ ես փաստերը լիարժեք չեմներկայացրել: Արդեն փորձ ունեմ և նման բան կարծումեմ էլ ինձ չի սպասվում:

- ասացիք, որ ցանկանում եք դառնալ համաշ խար -հային ռեկորդների քանակով առաջատար: Ի՞նչ եք

կարծում կկարողանաք ցանկությունն իրականու թյունդարձնել:

- Ես ինձ կյանքում այդքան ինքնավստահ երբեք չեմզգացել, ինչպես հիմա: Թող ինձ ների Աստված,անհամեստության համար, բայց ես հիմա այնքանինքնավստահ եմ ու այնքան հավատ ունեմ իմ ուժերինկատմամբ, որ ասում եմ 100 տոկոսով` ես կարող եմդառնալ բացարձակ ռեկորդակիր:

- հաջորդ ռեկորդը կամ ռեկորդները ե՞րբ են լինելու:- Դեռ օրը չեմ կարող ասել, բայց կարծում եմ մեկ

ձեռքի 2 մատով ձգում-հրումը կթողնեմ 2 ամիս հետո:Հաջորդ ռեկորդը կաշխատեմ սահմանել սեպտեմբերիվերջին: Թե որ վարժությունը կլինի` կտեղեկացնեմելույթից 3 օր առաջ:

ազգությամԲ եզդԻ մանվել մամոյանը գետնԻն ԲՌունցքներԻ վրահրում-ծալում վարժությունում սահմանեց գԻնեսԻ նոր Ռեկորդ

Օգոստոսի 16-ին Շանգալի ցեմենտի գործարանի մոտակայքում տեղի են ունեցել ծանր մարտեր`«Էզդիխանայի պաշտպանության ուժեր»-ի ու «ԻՊ» ահաբեկիչների միջև, որի արդյունքում թշնամինտվել է տասնյակ կորուստներ: Այս մարտերին մասնակցում էին 70 եզդի հերոս մարտիկներ, որոնքիրենց կյանքը վտանգելով պաշտպանում են իրենց պատմական հողն ու սրբությունները, և փառքԱստծո մենք չունենք զոհեր:

Այս մասին «Էզդիխանա» թերթին է պատմել «Էզդիխանայի պաշտպանության ուժեր»-ի եզդիմարտիկներից մեկը:

Կեցցե՜ն ազգի նվիրյալները, կեցցե՜ Էզդիխանան...

շանգալում մարտերը չեն դադարում

Օ գոս տո սի 1-ին Գեր մա նի այի Դաշ նային Հան րա պե -տու թյան Քյո լն քա ղա քո ւմ բաց վեց եզ դի ա կան գե րեզ -մա նոց և այն տեղ տե ղի եզ դի ա կան հա մայն քի ու Քյոլ նիքա ղա քա պե տա րա նի ա ջակ ցու թյա մբ տե ղա դր վեց Լա -լըշի պատ կե րով հու շա քա րը: Այն սկս վեց եզ դի ա կանհոգ ևոր ա ղոթ քով, այ նու հե տև մի ջո ցառ ման մաս նա կից -նե րը տե ղա փոխ վե ցին դահ լիճ, որ տեղ տե ղի ու նե ցավդրա պաշ տո նա կան մա սը: Մի նչ մի ջո ցա ռու մը սկ սե լը,ներ կա նե րը նախ մեկ րո պե լռու թյա մբ հար գե ցին 2014թվա կա նի օ գոս տո սի 3-ին Ի րա քի հյու սի սային մա սո ւմ«Իս լա մա կան պե տու թյո ւն» ա հա բեկ չա կան խմ բա վոր -ման կող մից եզ դի նե րի ցե ղաս պա նու թյու նից տու ժածեզ դի նա հա տա կյալ նե րին: Բաց ման խոս քով հան դեսեկավ Քյո լն եզ դի ա կան հա մայն քի ղե կա վար՝ Նա դը մՇամո Ղասըմը նախ ող ջու նեց բո լո րին և ևս մեկ ան գամհի շեց րեց եզդի նե րի այ սօր վա ճգ նա ժա մը.- « Սի րե լիեզդի ներ, մենք որ քան էլ փոր ձե նք մեղ մել մեր ժո ղո վր -դի այս ցա վը, այն չի ան հե տա նա հա վետ: Այ սօր դե ռևսմեր եզ դի կա նայք, աղ ջիկ ներ, մա նո ւկ ներ դե ռևս այդդա հիճ նե րի ձեռ քե րո ւմ են, սա կայն ի փա ռս մեր եզ դիհե րոս մար տիկ նե րի, ով քեր դեմ առ դեմ մա րտն չե ցինայդ ա րյու նար բու դա հիճ նե րի ա ռաջ և ցու ցադ րե ցին եզ -դի նե րի հե րոս կեր պա րը, պաշտպանելով իրենցհայրենիքը: Այս ան գամ ևս Շան գա լի լե ռը կան գուն էրինչ պես մի շտ, այս ան գամ ևս այն փր կեց մեր ժո ղո վր -դին, դա րե րով, ար դեն 74 ան գամ Շան գա լի լեռը պա -շտ պան է լի նո ւմ մեզ: Շան գա լի լե ռը պա շտ պա նեց

եզդի նե րին ու փր կեց ոչն չա ցու մից: Այ սօր մեր հույ սը մերե րի տա սար դու թյունն է, մեր ա պա գան մեր ե րի տա սարդսե րո ւնդն է, նրա նք պետք է պայ քա րեն հա նո ւն ի րե նցժո ղո վր դի ա պա գայի: Ես ևս մեկ ան գամ խո նա րհ վո ւմեմ մեր եզ դի նա հա տա կյալ նե րի հի շա տա կի ա ռաջ»,-ելույ թով հան դես ե կավ Նա դըմ Շամոն: Մի ջո ցառ մա նըներ կա էր նաև Եզ դի ների ազ գային մի ու թյան փո խ նա -խագա հ՝ Խդր Հա ջոյա նը, ով ե լույ թով հան դես ե կավ ևիր շո նր հա վո րա կան խոս քը հղեց ներ կա նե րին: « Հար -գե լի ներ կա ներ, նախ խո նա րհ վո ւմ եմ մեր մայ րե րի ևքույ րե րի առջև, քան զի մե նք եզ դի նե րս ու նե նք յու րա հա -տո ւկ հար գա նք նրա նց նկատ մա մբ, դրա նով իսկ ցույցտա լով, որ եզ դի ժո ղո վո ւր դը գի տա կից և հար գա լից ժո -ղո վո ւրդ է: Ես իմ շնորհա կա լու թյո ւնս եմ հայտ նում մի -ջո ցառ ման կազ մա կեր պիչ նե րին, ի րե նց այս քայ լովնպաս տե լու եզ դի նե րի ա վան դույթ նե րի ու կրո նի պահ -պան մա նը: Մենք եզ դի նե րս, որ տեղ էլ, որ գտն վե լիս լի -նե նք, թե Հայաս տա նում, թե Եվ րո պայո ւմ, թե Ի րա քո ւմ,մե նք բո լո րս Էզ դի խա նայից ենք: Մեր հայ րե նի քը Էզ դի -խա նան է եղել և մե նք շա տե րս ցե ղաս պա նու թյո ւն նե րիհետ ևան քով ենք հե ռա ցել մեր պատ մա կան հո ղե րից:Ինչ պես պա րոն Նա դը մ Շամոն նշեց, որ Շան գա լի լե ռնէ մեր պա շտ պանը, այո, հա մա միտ եմ ո րո շա կի ո րեն,սա կայն պե տք է ի րա տես լի նե նք սի րե լի եզ դի ներ: Մենք՝եզ դի նե րս մեզ պաշտ պա նե ցի նք, մեր հե րոս մար տիկ -նե րը պայ քա րե ցին, ու րիշ ոչ ոք և ե թե այ սօր մե նք եզդի -նե րս ոտ քի չկա նգ նե նք, մե նք ո չի նչ չե նք կա րող ա նել

մեր փր կու թյան հա մար: Եզ դի ժո ղո վո ւր դը մի շտ իրհույսը դրել է այ լոց վրա, ին չը բնա կա նա բար մեծ սխալեմ հա մա րո ւմ: Մենք պի տի լի նե նք մեր ի րա վո ւնք նե րիպա շտ պա նը, մի մյայն մե նք, այդ ժա մա նակ եզ դի ժո ղո -վր դի ճա կա տա գի րն ու ընդ հան րա պես ա պա գան կլի նիմեր ձեռ քո ւմ, մեր վե րա հս կո ղու թյան ներ քո, մե նք պի -տի լի նե նք մեր հո ղե րի տե րը: Երբ ևի ցե չպե տք է մո ռա -նա նք, որ մե նք եզ դի ենք, եզ դի ազ գը Տաու սե Մա լա կիժո ղո վո ւրդն է ու հա նո ւն Տաու սե Մա լա կի բո լո րս պե տքէ հա մա խմբ վե նք: Ին չո ՞ւ են այ սօր շա տե րը փոր ձո ւմխան գա րել մե զ՝ եզ դի նե րիս, քա նի որ բո լո րն էլ գի տեն,որ մե նք եզ դի նե րս շատ հին ազգ ենք և դա վա նում ենքհին կրո նի, նրա նք պար զա պես չեն ցան կա նո ւմ, որ -պեսզի մե նք լի նե նք մեր պատ մա կան հո ղե րի ի րա կանտերը: Այն պես որ ե կեք հա նո ւն այս ա մե նի, լի նե նք մի -աս նա կան, կեց ցե՜ Էզ դի խա նա ն, կեց ցե՜ եզ դի ժո ղո վո ւր -դը»,- եզ րա փա կեց Խ. Հա ջոյա նը:

գերմանԻայԻ քյոլն քաղաքում ԲացվեցեզդԻական գերեզմանոց

ազգությամբ եզդի մանվել մամոյանն ազատության հրապարակում գինեսի նոր ռեկորդ սահմանեց:արդեն մեկ գենեսի ռեկորդ պահուստում ունեցող մարզիկն իր ցուցադրած արդյունքը նվիրեց քառօրյապատերազմի ընթացքում անմահացած հայ և եզդի հերոսների հիշատակին:

«արմենպրես»-ի փոխանցմամբ, մանվել մամոյանը փորձեց գերազանցել կանադան ներկայացնող ՌոյԲերգերի ցուցանիշը, ով գետնին բռունցքների վրա հրում-ծալում վարժությունը մեկ րոպեում կատարել էր84 անգամ:

առաջին փորձի ժամանակ մանվելը չկարողացավ գերազանցել կանադացու ռեկորդը և կատարեց 83հրում-ծալում: գինեսի ռեկորդի սահմանման կանոնների համաձայն մարզիկը իրավունք ունի կատարել 3մոտեցում: մանվել մամոյանը փոքր հանգստից հետո կատարեց 2-րդ փորձը և սահմանեց ռեկորդ: նրանհաջողվեց վարժությունը կատարել 86 անգամ:

9-ê meha t’ebaxê sedirê T'ifaqa Ÿzdîaye MiletîyêE’zîzê E’mer t’evî endamê t’ifaqê, derheqa e’yda Çilêhavînê hazirbûn li ç’îayê Elegezê, warê ÿzdîya. E’zîzêE’merê sedir cara pêþ pîrozbahya xwe kir li cime’tahazirr’a. "Gelî ÿzdîya, ez bi dil-can bimbarek û pîroz

dikim ev e’yda me, k’îjan gele cîya hatîye undakirin.Lê bir’astî em gereka xwey bikin e’rf edetê kal û bava,k’îjan bi qurne-qurnava hatine û gihîþtine me û emjîwek ewledê wan camêra, gereka xwey bikin û usajî tes-mîlî peyhatîyê xwekin. Çimik em ÿzdî, em ze’f miletekîkevnin û mixabin, îro welatê me vê gavê bi h’ukumatît’une, ji bona wê yekê em borcdarin xweykin û bîrnekin. Lê belê, gereka usajî r’azixîya xwe bidine h’uku-mata Cimhuryeta Ermenîstanê, ku ev derî mer’a vekirine,wekî em bikarivin medenyeta xwe xweykin û pêþda bivin.Ez dîsa gilîyê xwe diwek’ilînim, bimbarek û pîrozvee’yda we, em ÿzdî bûne, em ÿzdî hene û emê ÿzdîjîbimînin" li gotinê xweda got E’zîzê E’merê sedir. Piþtîwir, dest bi pirsê xwe kir, yanê çi çetnayî û tiþtê laz-imhatî, yanêjî kêmasî hene, ku ji bona wan gereka karbêne kirinê. Ji alîyê cime’tê hate gotin pirs û kêmasyêwan, k’îjan bi alîyê t’ifaqêva hate nivîsandin.R’asthatin hate derbazkirin bi dilgermîke xweþ. E’yda Çilê havînê yek ij e’ydeke ÿzdîaye, k’îjan li

Iraqê, li Laliþê h’ersal tê derbaskirin r’oja 2-ê meha

t’ebaxêda. We’dê e’ydê li p’arêzgeha ÿzdîyê t’evayadinyayê tê ger’andina semayê, hilkirina þemala, gotinêqewala li ber dengê def û þivava. Lê Ermenîstanêda eve’yd, mixabin, kêm tê derbaskirin, hatye xweykirin bescem çend bereka û tê derbaskirin r’oja 9-ê t’ebaxê. Vêe’ydêda ÿzdîyê Þengalê, Þêxanê, ÿzdîyê Sûrîayê û her de-vera, berev divin li Laliþê û bi þabûn, r’eqas, bi dua’ ûdir’ozga derbasdikin ev e’yda meye pîroz. Îsal ev e’yd liLaliþêjî wek salê berê nehate derbaskirin çawa lazmebi þabûn. Çimik, em h’emû dizanin çi qewimî du salpêþda, miletê ÿzdî çi xezayêva derbasbû, çi fermaneke bê-namûs dît, bi k’îjanê h’ezara qîz û jinê me ÿzdîya dîlk’etin, bi h’ezara hatin kuþtin û r’ezîlkirin. Lê em dîsawek miletekî kevn, ku bi h’ezara sala hatîye fer-mankirin, em naþkên, em dîsa e’ydê xwe derbasdikin, emdîsa serê xwe li ber dijminê bênamûs xwar nakin. ÎsalBavê Çaûþ li Laliþêda got, ku r’aste em îsal e’yda xwebi ze’f þabûnê nakin, le em dîsa bîr nakin e’ydê xwe û ewr’oj wekî keç’eke ÿzdîya xilas bive ij destê dijmina ewr’oj mer’a þabûn û e’yde û em wan tinin ber Laliþê.

E’YDA ÇILÊ HAVÎNÊ LI ZOZANÊ ELEGEZÊ

ÞENGAL

H’esenê Þêx-Me’mûdê (1957)

Sala dö h’ezar çardaSeva ÿzdîya bû ya köl û derda,Dijmin þûlikî Þengala r’engîn,Wekî wêranke qöva Þerfedîn.

Köþtin dê-bav û t’ifal,Köþtin jin-mêr, pîr û kal,Birin qîzê ÿzdîaye kezî,Mîna sa ij me kirin dizî.

Ÿzdî qir’kirin r’oj nava r’ojê,Qe netirsîyan ij ce’nmê û dojê,Minet negirtin dinê-a’lemê,Þûrê wan bir’î wê demê.

Zarînîya ÿzdîya dinê belabû,Tê bêjî Þerfedîn mig’arê r’abû:Ÿzdîxana a’lemê h’iþyarkir,T’ifaqa ÿzdîya diha meh’kemkir.

sala 2014-a

H’inara T’ajdîn(1957)

Þengal bû warê me’r û pilinga,Ç’ilmisî, xeyîrî r’engê kölîlka,Mîna barana nîsanê ç’e’vê dayîkaHêsir jorda tê xwerê û dölopdike.

Þengal, te r’eþbû e’wrê havînê,Lerizî ji zölm û qet’lê, tîrêja te’vê,Xûna sor k’iþîya, gidî, r’o û þevê,Ax, dîsa ÿzdîyê me derk’etine r’evê.

Þengal k’ete dest, p’îyê “mirtiva”,Birîndarbû t’ebyet jî ne’lîya,Wir cew, kanîyê avk’ewser k’elîyan,K’ûr û þewat dilê birîndar girîyan.

Þengal, tö negrî, ç’e’va zahake,Dîsa ç’e’vê xwe siph’anî kilde,Cejna Çarþema sor û e’yda bike,Dilê nemama t’öcar þaneke.

24.08.2014-ê salê

PÊNABERÊ ŸZDÎ IJGUNDÊ SÎBA ÞÊX XIDIRÊ

30-ê meha t’ebaxê sedirê T’ifaqa Ÿzdîaye Miletîyêbir’êz E'zîzê E'mer dîwana xweda qebûlkir ÿzdîyê Þen-galê, ij gundê Sîba Þêx Xidirê, k’îjan ij destêDE'ÎÞ-ê xilasbûne û vê gavê p’ênaberin û li k’ampa Di-hokêdane. E’zîzê E’mer li wanr’a gilîkir jîyîna ÿzdîyêwelatê Ermenîstanê, k’ar û xevatê, ku têne kirin ji bopêþdaçûyîna medenyeta miletê ÿzdî û yêt mayîn. Mêvanêhazirbûyî usajî r’azixîya xwe dan ji bona k’ar û xevatêqîmet, ku têne kirine bona xweykirina navê miletê ÿzdî. Em bikin bîra we, ku gundê Sîba Þêx Xidirê û Gir

I’zêrê, k’îjan di sala 2007-a 14-ê meha t’ebaxê derbekegiran dît, yanê hate t’eqandin û bi h’ezara ÿzdî hatinkuþtin û birîndarkirin. Vê gavêjî h’erdu gundê ÿzdîayekevnar li bin destê têr’or’îstê DE'ÎÞ-êne, hê nehatineazakirin.