Tema:Roli i elementeve kimike ne organizmin e njeriut

Punoi : Leonardo Kratellari IX-C

Elementet kimike jane te rendesishem per organizmine njeriut. Elementet e grupit I-A jane shume tedomosdoshem ne dieten e njeriut sepse ato formojneperberje qe jane te pranishme ne formen e tretesiravejonike. Dy nga jonet me te rendesishme jane jonetK+ dhe Na+. Keto jone lehtesojne transmetimin e impulseve nervore dhe kontrollojne sasine e ujit tembajtur ne qeliza . Perqendrimet jonormale te ketyrejoneve mund te ndikojne ne shfaqjen e semundjeve tendryshme. Te tilla jane jonet si : Na+,K+,Cl- dheHCO3-.

Eshte elementi me i bollshem ne qelize. Trupi permban

rreth 250 miligram K. Qeliza luan nje rol te

rendesishem ne reaksionet energjike,sintezen e

proteinave ,ruajtjen e acideve ne trup, tejcimin

nervor,tkurrjen muskulore dhe menjanon toksinat nga

indet. Studimet shkencore tregojne se ushqimet

bimore jane te pasura me kete element. Joni i

Kaliumit eshte gjetur ne citoplazmen e qelizave.

Eshte element i rendesishem ne lengun jashte qelizor.

Si nje elektrolit ne likuidin jashte qelizes , Na

ndihmon ne ruajtjen e presionit osmotik jashte

membranes se qelizes dhe ka ndikim te njejte si

Kaliumi brenda qelizes per ruajtjen natyrale te

balances se ujit. Nevoja ditore per te eshte llogaritur

nga 3 ne 7 gr. Ne trupin tone pesha e tij arrin ne

0,2%.

Eshte metali me i bollshem i trupit dhe perben rreth 0.004% te

peshes trupore. Sasia e tij varion nga 3-5 gr. Kjo sasi varet nga

mosha ,gjinia,madhesia,shendeti dhe rezervat e tij ne trup. Fe

eshte nje lende me ngjyre gjaku qe transporton oksigjen te

mjaftueshem per frymemarrje dhe gaz karbonik nga qelizat

ne mushkeri. Cdo dite trupi yne me ane te ushqimit perfiton

10-30 mg Fe. Adoleshenteve u duhet shume Fe per te

ndihmuar qelizat e reja muskulare te zhvilluara te thithin

oksigjen per energjine. Deficiti i Fe shkakton anemine , e cila

con ne lodhje dhe dobesi fiziko-mendore.

Organizmi yne permban sasi te medha azoti, i cili luan

rol kryesor ne strukturen e proteinave . Ne trupin e

njeriut ka 3,2% te peshes. Azoti eshte perberes i

proteinave, acideve berthamore etj. Azoti ne gjendje

te lenget gjendet ne mushkeri , sepse ky element

meret nga frymemarrja.

Luan nje rol kryesor ne organizmin e njeriut , kryesisht

ne procesin e marrjes apo te clirimit te energjive ne

organizem. Perben 1% te peshes trupore . P eshte i

rendesishen ne riprodhim , rritjen e muskujve dhe

furnizimin e nervave me lende ushqimore. E

permbajne mishi,peshku,veza perimet etj.

Eshte nje element mineral qe perben 1.5 -2 % te peshes

trupore tek te rriturit. Nga kjo sasi 99% e Ca gjendet

ne kocka dhe dhembe. Marrja e tij eshte shume e

rendesishme tek adoleshentet per rritjen e kockave.

Ne momentin e lindjes , ne trupin e njeriut ndodhet 0.5

gr. Ndersa ne moshe te rritur ka nje sasi 21-28 gr., ku

50-60 % ndodhet ne kocka dhe roli i tij kryesor eshte

ne qelizat nervore per te lehtesuar funksionimin e

tyre. Mg gjendet me shumice ne ujerat e Detit te

Vdekur , si dhe ne ujera oqeanesh .

Perben 0.25% te peshes trupore dhe ndodhet ne cdo

qelize te trupit tone. Me teper ndodhet ne floke , thonj

dhe lekure. S vepron si nje element antihelmues duke

u perzier me perberesit helmues dhe duke i

shnderruar ne elemente te pademshem , eshte

perberes i shume aminoacideve dhe proteinave.

Ne organizem ndodhet rreth 15-23 mg. I. Ai ndodhet ne

te gjitha qelizat e trupit , por 70-80 % ndodhet ne

gjendrat e tiroides. Luan rol ne metabolizmin e

hormoneve te tiroides.

Njihet si pjesa me e rendesishme e shume enzimave .

Luan nje rol ne pengimin e pakesimit te sasise se

gjakut ne trup. Femijet kane nevoja me te larta per

Cu.

Uji eshte elementi me i rendesishem qe ndodhet ne

toke , i cili luan nje rol kryesor ne transportin e

elementeve baze ne qelizat e bimeve . Perben 60-70%

te peshes trupore , ai cilesohet si element jetik i

gjallesave. Uji eshte perberesi kryesor i urines dhe

plazmes se gjakut.