150

แผนการจดการเรยนรท 3

สาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน (ว22101) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยการเรยนรท 1 รางกายมนษย

เรองยอยท 1.3 ระบบหายใจ (เวลา 3 ชวโมง)

ผสอน

นางเอเดยน คณาสทธ ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 1

อ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร

151

แผนผงสาระการเรยนรประจ าหนวยยอย

เรองยอย 1.3 ระบบหายใจ

Vao day nghe bai nay di ban http://nhatquanglan1.0catch.com

จมก (Nose)

อวยวะ ทเกยวกบ

การหายใจ

ระบบหายใจ

กระบวนการหายใจ

เยอหมปอด (Pleura)

หลอดคอ (Pharynx)

หลอดเสยง (Larynx)

หลอดลม (Trachea)

ปอด (Lung)

การสดลมหายใจ

แลกเปลยนแกส

152

1. สาระส าคญ

ระบบหายใจ เปนระบบทท าหนาทในการแลกเปลยนแกสออกซเจนและขบแกสคารบอนไดออกไซดออกจากรางกาย โดยมอวยวะทส าคญ ไดแก จมก คอหอย หลอดลม และปอด ซงการแลกเปลยนแกสจะเกดขนทถงภายในปอด ในกระบวนการหายใจเขาและหายใจออกจะเกยวของกบการเคลอนททสมพนธกนของกะบงลมและกลามเนอกระดกซโครง

2. มาตรฐาน/ตวชวด ว1.1 ม.2/1 อธบายโครงสรางและการท างานของระบบ ยอยอาหาร ระบบหมนเวยนเลอด ระบบหายใจ ระบบขบถาย ระบบสบพนธ ของมนษยและสตว รวมทงระบบประสาทของมนษย

3. จดประสงคการเรยนร

3.1 บอกความส าคญของระบบหายใจ ระบชออวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจได (K) 3.2 ทดลอง เปรยบเทยบและอธบายกลไกการท างานของอวยวะในระบบหายใจ เมอหายใจเขา และหายใจออกและสรปผลการทดลองได (P) 3.3 ตระหนกถงความส าคญในการดแลสขภาพและการปองกนบ ารงรกษาอวยวะในระบบ หายใจของตนเองได (P) 3.4 นกเรยนมพฤตกรรมการท างานกลมทด (A)

4. สาระการเรยนร ระบบหายใจ 4.1 อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ 4.2 กลไกการหายใจเขาและหายใจออก

5. กระบวนการเรยนร

5.1 ขนสรางความสนใจ

แผนการจดการเรยนรท 3 สาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน (ว22101) ชนมธยมศกษาปท 2 หนวยการเรยนรท 1 เรอง รางกายมนษย เวลา 25 ชวโมง เรองยอยท 1.3 ระบบหายใจ เวลา 3 ชวโมง

153

5.1.1 ครแจงจดประสงคการเรยนร 5.1.2 ใหนกเรยนจบคกนแลวแสดงอาการหายใจเขาและหายใจออกแรง ๆ แลวสงเกตดการเคลอนทของอวยวะทเกยวของกบการหายใจ ถามวา 1) อวยวะทเกยวของกบการหายใจมอะไรบาง และอวยวะนนมการเคลอนทอยางไร (จมก หลอดลม ปอด หวใจ โดยเมอหายใจเขาชองออกจะยกตวสงขนและหายใจออกชองอก ลดต าลง) 2) ระบบหายใจมความส าคญ อยางไร (ส าคญตอการด ารงชวต เพราะมการแลกเปลยนแกสออกซเจนทน าไปใชในกระบวนการเผาผลาญอาหารในรางกาย และขบแกสคารบอนไดออกไซด ทเกดขนออกจากรางกายโดยถงลมภายในปอด) 5.1.3 ใหนกเรยนดแผนภาพหรอหนจ าลองอวยวะภายในรางกายมนษย ชใหเหนอวยวะทเปนสวนประกอบของระบบหายใจ ถามนกเรยนวา ระบบหายใจของมนษย เกยวของกบอวยวะใดบาง และอวยวะเหลานนมการท างานสมพนธกนอยางไร 5.2 ขนส ารวจและคนหา กจกรรมนเทคนค STAD โดยจดกจกรรมใหนกเรยนปฏบตตามล าดบดงน 5.2.1 แบงกลมผเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 3 – 5 คน คละเพศและความสามารถอาจเปนกลมเดมกได

5.2.2 เลอกประธาน รองประธานและเลขานการกลมโดยสบเปลยนต าแหนงกน แลวใหสงตวแทนรบซองกจกรรม

5.2.3 ใหประธานกลมท าหนาทเปนผด าเนนกจกรรมกลมดงน 1) ประธานกลมเปนผน าอภปรายโดยใหแตละคนศกษาใบความรท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ โดยใชหนจ าลองอวยวะภายในของมนษยเปนสอประกอบ แลวใหทกคนท ากจกรรมท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ 2) สมาชกทกคนศกษาใบความรท 2 เรอง กลไกการหายใจเขาออก แลวท ากจกรรมท 2 เรอง อากาศผานเขาออกจากปอดไดอยางไร โดยใชเวลา 1 ชวโมง 5.3 ขนอธบายและลงขอสรป 5.3.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอสรปผลการท ากจกรรมท 1 ดงน 1) จากการทดลองหลอดแกวรปตว Y ท างานคลายขวปอด ลกโปงท างานคลายปอด และแผนยางท างานคลายกะบงลม 2) เมอดงแผนยางลง หมายถง กะบงลมลดต าลง ปรมาตรในชองอกเพมขน ความดนภายในลดลง อากาศภายนอกเคลอนทเขาสปอด ท าใหลกโปงพองขน

154

3) เมอดนแผนยางขน หมายถง ปรมาตรในชองอกลดลง ความดนสงขน อากาศภายในถงลมเคลอนทออกท าใหลกโปงแฟบลง 4) ปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดในกระแสเลอดมผลตออตราการหายใจเขา และหายใจออก ดงนน ขณะหายใจเขากะบงลมลดต าลง กระดกซโครงเลอนสงขน ท าใหปรมาตร ชองอกมมากขน ความดนอากาศภายในบรเวณรอบ ๆ ปอดลดต าลงกวาอากาศภายนอก อากาศภายนอกจงเคลอนทเขาสจมก หลอดลม และไปยงถงลมปอด ขณะหายใจออก กะบงลมจะเลอนสงขน กระดกซโครงจะเลอนต าลง ท าใหปรมาตรชองอกลดนอยลง ความดนอากาศภายในรอบ ๆ ปอดจะสงกวาอากาศภายนอก อากาศภายในถงลมปอดจงเคลอนทจากถงลมปอดสหลอดลมและออกจากจมก 5.4 ขนขยายความร (ใชเวลา 10 นาท) 5.4.1 ครซกถามถงอากาศทหายใจเขา มผลตอรางกายหรอไม อยางไร 5.4.2 นกเรยนรวมกนอภปรายถงอนตรายของสารทเจอปนในอากาศและเสนอขอปฏบตเพอระวงรกษาอวยวะในระบบหายใจ 5.4.3 ใหนกเรยนเขยนแผนภาพแสดงการท างานของอวยวะในระบบหายใจ ลงในสมด 5.4.4 รวมกนอภปรายถง สาเหตทท าใหเกด การไอ การจาม การหาว การสะอก และวธการปองกน 5.4.5 ครตรวจสอบผลงาน จากการรวมท ากจกรรมของนกเรยน 5.4.6 นกเรยนสรปวธปฏบตตนใหเกดความปลอดภยกบอวยวะทเปนองคประกอบของระบบตาง ๆ เพอใหสขภาพแขงแรง 5.5 ขนประเมน (ใชเวลา 5 นาท) 5.5.1 สมาชกทกคนตอบค าถามลงในใบกจกรรมท 2 เรอง อากาศผานเขาออกจากปอดไดอยางไร

5.5.2 ประธานกลมรบบตรเฉลย แลวแลกเปลยนกนตรวจภายในกลม 5.5.3 การประเมนผล ใหแตละคนสรปคะแนนของตนเองและน าคะแนนมารวมกนแลวเฉลยเปนคะแนนกลม ทกคนจะไดคะแนนเทากนจากคะแนนเฉลย บนทกคะแนนลงในแบบบนทกกลมทไดคะแนนสงสดล าดบท 1 – 3 ใหน าไปตดประกาศทปายนเทศหนาหองและรบรางวล

155

6. สอการเรยนร/แหลงเรยนร 6.1 หนจ าลอง / แผนภาพ ระบบหายใจ 6.2 แบบบนทกกจกรรมเกยวกบเรองตอไปน 6.2.1 ใบความรท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ 6.2.2 ใบความรท 2 เรอง กลไกการหายใจเขาออก

6.2.3 ใบกจกรรมท 1 เรอง อวยวะและหนาทอวยวะในระบบหายใจ 6.2.4 ใบกจกรรมท 2 เรอง อากาศผานเขาออกจากปอดไดอยางไร 6.2.5 ชดเฉลยกจกรรม

7. การวดผลประเมนผล

สงทตองการวด และประเมนผล

วธการวด และระเมนผล

เครองมอวดและประเมนผล

เกณฑการประเมน

1. อธบาย โครงสราง หนาท และการท างาของ อวยวะในระบบ หายใจของ มนษยได (K)

การตอบค าถามและเขยนชออวยวะในระบบหมนเวยนโลหตได

ใบกจกรรมท 1 เรอง อวยวะและหนาทอวยวะในระบบหายใจ

ตอบค าถามไดถกตองในระดบ 3 (ด) ขนไป หรอรอยละ 80

2. ทดลอง เพอเปรยบเทยบ การท างานของ อวยวะในระบบ หายใจเมอหายใจ เขาและหายใจออก และสรปผล การทดลองได (P)

1. รายงานผล การทดลองในกจกรรมท 2 2. สงเกตกระบวนการ ท างานกลม

ใบกจกรรมท 2 เรอง อากาศผานเขาออกจากปอดไดอยางไร

1. ท าไดถกตอง รอยละ 80 ขนไป 2. ผลการประเมนไดคณภาพระดบ (3) ดขนไป

156

สงทตองการวด และประเมนผล

วธการวด และระเมนผล

เครองมอวดและประเมนผล

เกณฑการประเมน

3. ตระหนกถงความส าคญในการดแลสขภาพและการปองกนบ ารงรกษาอวยวะในระบบหายใจของตนเองได (P)

ผลการประเมน การท ากจกรรมท 2

ใบกจกรรมท 2 เรอง อากาศผานเขาออกจากปอด ไดอยางไร

1. ท าไดถกตองรอยละ 80 ขนไป 2. ผลการประเมนไดคณภาพระดบ (3) ดขนไป

4. นกเรยน มพฤตกรรม การท างานกลมทด (A)

สงเกตพฤตกรรม การท างานกลม

แบบสงเกตพฤตกรรม การท างานกลม

ผลการประเมนไดระดบคณภาพ 3 (ด) ขนไป

8. ขอเสนอแนะ

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

9. ความคดเหนของผบรหารสถานศกษา/ผไดรบมอบหมาย

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

ลงชอ

(นายเกรยงศกด สขชพ) ต าแหนงผอ านวยการโรงเรยนบานกาเกาะระโยง วนท ..... เดอน ................. พ.ศ. …….

157

10. บนทกผลหลงการจดการเรยนร

10.1 ผลการจดการเรยนร

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………….. 10.2 ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

10.3 วธแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ………………………………………ผสอน

(นางเอเดยน คณาสทธ) ต าแหนงครช านาญการพเศษ

วนท …. เดอน .................... พ.ศ. ……

157

ผสอน

นางเอเดยน คณาสทธ ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 1 อ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร

ชดท 3 เรอง ระบบหายใจ (เวลา 3 ชวโมง) ใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 3

ชดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ สาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน (ว22101)

หนวยการเรยนร เรอง รางกายมนษย ชนมธยมศกษาปท 2

158

ค าชแจง กจกรรมนใชเทคนค STAD (Student Teams Achievement Division) มขนตอนดงน 1. ขนเตรยมเนอหา 2. ขนเกบรวบรวมขอมล 3. ขนสรปผลการเรยน 4. ขนประเมนผล 5. ขนการรบรองผลงานและเผยแพรชอเสยงของทม

โดยจดกจกรรมใหนกเรยนปฏบตตามล าดบดงน 1. ใหแบงกลม ๆ ละ 3 – 5 คน คละเพศและความสามารถเปนกลมเดม 2. เลอกประธาน รองประธานและเลขานการกลม โดยสบเปลยนต าแหนงกนแลวใหสง

ตวแทนรบซองกจกรรม 3. ใหประธานกลมท าหนาทเปนผด าเนนกจกรรมกลมดงน

3.1 ประธานกลมเปนผน าอภปรายโดยใหแตละคนศกษาใบความรท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ โดยใชหนจ าลองอวยวะภายในของมนษยเปนสอประกอบ แลวใหทกคนท ากจกรรมท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ โดยใชเวลา 1 ชวโมง 3.2 สมาชกทกคนศกษาใบความรท 2 เรอง กลไกการหายใจเขาออก แลวท ากจกรรมท 2 เรอง อากาศผานเขาออกจากปอดไดอยางไร โดยใชเวลา 1 ชวโมง 3.3 ประธานกลมรบบตรเฉลย แลวแลกเปลยนกนตรวจภายในกลม โดยใชเวลา 1 ชวโมง

4. การประเมนผล ใหแตละคนสรปคะแนนของตนเองและน าคะแนนมารวมกนแลวเฉลยเปนคะแนนกลม ทกคนจะไดคะแนนเทากนจากคะแนนเฉลย บนทกคะแนนลงในแบบบนทก กลมทไดคะแนนสงสดล าดบท 1 – 3 ใหน าไปตดประกาศทปายนเทศหนาหองและรบรางวล

ชดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ ชดท 3 เรอง ระบบหายใจ (เวลา 3 ชวโมง)

159

อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ

จดประสงคการเรยนร บอกความส าคญของระบบหายใจ ระบชออวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจได ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาใบความรท 1 แลวตอบค าถามในกจกรรมท 1 ใหสมบรณ ระบบหายใจ ระบบหายใจ เปนระบบทท าหนาทแลกเปลยนแกสใหแกรางกาย โดยการรบแกสด ทรางกายตองการ คอ แกสออกซเจน (O2) เขาสรางกาย และขบแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) ทรางกายไมตองการออกนอกรางกาย โดยมอวยวะทส าคญประกอบดวย จมก คอหอย หลอดลม ปอด ถงลมภายในปอด อวยวะทเกยวของกบระบบหายใจ ในระบบการหายใจมอวยวะทเกยวของ ดงน

1. จมก จมก เปนสวนทท าหนาทเปนทางผานของอากาศเขาสรางกายและออกจากรางกาย

ภายในมโพรงจมกและขนจมกซงชวยในการกรองฝ นละอองจากอากาศทหายใจเขา 2. คอหอย คอหอย เปนทางผานของอากาศ ซงเปนบรเวณทพบกนระหวางชองอาหารจากปากกบ

ชองอากาศกบจมก มเพดานออนเปนตวแยกสองสวนนออกจากกน คอหอยมลกษณะเปนหลอด ตงตรงยาวประมาณ 5 นว โครงของคอหอยประกอบดวยกระดกออน 9 ชนดวยกน ชนทใหญทสด คอ กระดกไทรอยด ทเราเรยกวา "ลกกระเดอก" ในผชายเหนไดชดกวาผหญง

ชดกจกรรมการเรยนร วชาวทยาศาสตร (ว22101) ใบความรท 1

หนวยท 1 รางกายมนษย

ชนมธยมศกษาปท 2 เวลา 25 ชวโมง

เรองยอยท 1.3.1 อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ (เวลา 1 ชวโมง)

160

3. หลอดลม หลอดลม มลกษณะเปนทอคลายวงแหวนเชอมตอกน เปนทางผานของอากาศจากจมก

ไปสปอด 4. ปอด

ปอด ท าหนาทน าแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) ออกจากเลอด และน าแกสออกซเจน (O2) เขาสเลอด ปอดจงมรปรางใหญ มลกษณะยดหยนคลายฟองน า จะ อยตรง บรเวณทรวงอก ทงสองขางซงวางแนบสนทกบกะบงลม ปอดขางซายจะเลกกวาปอดขางขวาเลกนอย ดานบนของปอดจะมแขนงหลอดลมหรอขวปอดตดอยซงจะแตกแขนงเลกลงตามล าดบจนกลายเปน หลอดลมฝอยแทรกอยท วไปตามเนอปอด และทปลายสดของแตละหลอดลมฝอยจะมถงลม ซงประกอบดวยกระเปาะเลก ๆ จ านวนมากและมหลอดลมฝอย หอหมรอบ ๆ ซงทถงลมน เปนบรเวณทมการแลกเปลยนแกสเกดขน ดงภาพ

(ทมา : กระทรวงศกษาธการ. 2548 : 128)

ภาพ 3.1 ก และภาพ 3.1 ข แสดง อวยวะในระบบหายใจ ภาพ 3.1 ค การแลกเปลยนแกสทถงลมภายในปอด

161

การแลกเปลยนแกสภายในปอด

เมออากาศเขามาในโพรงจมกจะเคลอนทผานหลอดลมจนมาถงถงลมภายในปอดแลว แกสคารบอนไดออกไซด (CO2) ซงจดเปนของเสยทอยในเลอดจะแพรออกจากหลอดเลอดฝอย ทหอหมถงลมอยเขาไปภายในถงลม สวนแกสออกซเจน (O2) ซงปนมากบอากาศจะแพรผาน ผนงบาง ๆ ของถงลมเขาไปในหลอดเลอดฝอย จากนนแกสออกซเจนกจะถกล าเลยงไปตาม กระแสเลอดเพอไปเลยงรางกาย สวนแกสคารบอนไดออกไซดทผานเขามาในถงลมจะถกขบออกจากรางกายทางลมหายใจออก เลอดทอยภายในหลอดเลอดฝอยกอนทจะท าการแลกเปลยนแกสกบถงลมในปอดนน จะมสแดงคล า เนองจากมปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดสงมาก จงเรยกวา เลอดด า แตหลงจาก มการแลกเปลยนแกสแลวจะมสแดงสด เนองจากมแกสออกซเจนสงมาก เราจงเรยกวาเลอดแดง ซงถงลมในปอดสามารถเปลยนเลอดเสยใหเปนเลอดดได หรอชวยฟอกเลอดในรางกายนนเอง

162

จดประสงคการเรยนร 1. บอกความส าคญของระบบหายใจ ระบชออวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจได 2. ทดลอง เปรยบเทยบและอธบายกลไกการท างานของอวยวะในระบบหายใจ เมอหายใจเขา และหายใจออกและสรปผลการทดลองได 3. ตระหนกถงความส าคญในการดแลสขภาพและการปองกนบ ารงรกษาอวยวะในระบบ หายใจของตนเองได ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาใบความรท 2 แลวตอบค าถามในใบกจกรรมท 2 ใหสมบรณ

กลไกการหายใจเขาและหายใจออก

การสดลมหายใจ เมอเราหายใจเขา อากาศจากภายนอกรางกายจะผานจมกเขาไปตาม ชองจมก อากาศจะถกปรบอณหภมและความชนใหเหมาะสมกบรางกายจงจะผานหลอดลมเขาไป ในปอด มการเปลยนแกสคารบอนไดออกไซดออกจากปอดสบรรยากาศ การหายใจเกดจากการท างานของอวยวะ 2 ชนด คอ กลามเนอกะบงลม และกระดกซโครง กลไกการหายใจเขาและหายใจออกเปนดงน ขณะหายใจเขา การทเราหายใจเขา กระดกซโครงเลอนสงขน กะบงลมลดต าลงท าใหปรมาตรชองอกมมากขน ความดนอากาศภายในบรเวณรอบ ๆ ปอดลดต าลงกวาอากาศภายนอก อากาศภายนอกจงเคลอนทเขาสจมก หลอดลม และไปยงถงลมปอด

ขณะหายใจออก การทเราหายใจออก กะบงลมจะเลอนสงขน กระดกซโครงจะเลอนต าลง ท าใหปรมาตรชองอกลดนอยลง ความดนอากาศภายในรอบ ๆ ปอดจะสงกวาอากาศภายนอก อากาศภายในถงลมปอดจงเคลอนทจากถงลมปอดสหลอดลมและออกจากจมกดงภาพ

ชดกจกรรมการเรยนร วชาวทยาศาสตร (ว22101) ใบความรท 2

หนวยท 1 รางกายมนษย

ชนมธยมศกษาปท 2 เวลา 25 ชวโมง

เรองยอยท 1.3.2 กลไกการหายใจเขาออก (เวลา 2 ชวโมง)

163

ภาพ 3.2 การท างานของกะบงลมและกลามเนอยดซโครงระหวางการหายใจเขาและหายใจออก (ทมา : กระทรวงศกษาธการ. 2548 : 124)

ในการหายใจเราไมสามารถกลนไดนานเกน 1 นาท และไมสามารถกลนใจใหตายได เนองจากการสดลมหายใจของคนเราจะเกดขนเองโดยอตโนมตไมสามารถบงคบได

การสะอก เกดจากการทกะบงลมหดตวท าใหอากาศเขาสรางกาย แตลนทเปด – ปด บรเวณหลอดลมเกดการปดกะทนหนจงท าใหเกดการสะอก

การหาว เปนกลไกการขบแกสคารบอนไดออกไซดทมปรมาณมาก ๆ ออกจากรางกาย และรบออกซเจนเขาสรางกายทางปาก เกดขนเนองจากรางกายมปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดสะสมในรางกายมากจนเกนไป ตวการทก าหนดอตราการหายใจเขาและหายใจออก คอ

1. ปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดในเลอด 2. วย ในเดกอตราการหายใจจะสงกวาผใหญ 3. ขณะออกก าลงกาย ตนเตนหรอเปนไข จะมอตราการหายใจสงกวาปกต

อากาศทเราหายใจเขาและหายใจออกจะมแกสออกซเจน คารบอนไดออกไซด และไนโตรเจนเปนองคประกอบในสดสวนโดยประมาณดงน

164

ชนดของแกส ลมหายใจเขา (รอยละ) ลมหายใจออก (รอยละ) 1. ออกซเจน 21 16 2. คารบอนไดออกไซด 0.04 4 3. ไนโตรเจน 78 78 จากขอมลพบวา 1. แกสทรางกายน าไปใชในการหายใจ คอ แกสออกซเจน เพราะมปรมาณลดลงจากเดม 2. แกสทเปนผลจากการหายใจ คอ แกสคารบอนไดออกไซดเพราะมปรมาณเพมขน 3. แกสทไมเกยวของกบการหายใจ คอ แกสไนโตรเจน เพราะมปรมาณเทาเดม

วธการปองกนและบ ารงรกษาอวยวะภายในระบบหายใจ 1. หายใจเอาอากาศบรสทธเขาไปในรางกายหากจ าเปนตองผานสถานทมฝ นละออง หรอควนมาก ๆ ควรเอาผาสะอาดปดปากเพอกรองฝ นละออง 2. สวมเสอผาทไมรดรางกายจนเกนไปเพอจะไดหายใจสะดวก 3. อยหางจากผปวยทมโรคในระบบทางเดนหายใจ หรอโรคตดตอทางลมหายใจ 4. ออกก าลงกายสม าเสมอเพอการมสขภาพทแขงแรง 5. ไมสบบหร สดสารพษหรอสารเสพตดเขาสรางกาย

165

จดประสงคการเรยนร บอกความส าคญของระบบหายใจ ระบชออวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจได ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ 1. ระบบหายใจมความส าคญตอรางกายอยางไร ............................................................. ....................................................................................................................................................... 2. บอกชออวยวะในระบบหายใจใหตรงกบหมายเลขในภาพตอไปน

(ทมา : กระทรวงศกษาธการ. 2548 : 128)

3. จงบอกหนาทของอวยวะในระบบหายใจตอไปน 1) จมก ท าหนาท .............................................................................................................................................................. 2) หลอดลม ท าหนาท ..............................................................................................................................................................

3) ปอด ท าหนาท ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ใบกจรรมท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ

4.

1.

2.

3.

166

จดประสงคของกจกรรม 1. ท าการทดลองเพอเปรยบเทยบการท างานของอวยวะในระบบหายใจ เมอหายใจเขาและหายใจออก และสรปผลการทดลองได 2. อธบายกลไกการหายใจเขาและหายใจออกของมนษยได ค าชแจง ใหนกเรยนท ากจกรรมและตอบค าถามตอไปน

ค าถามกอนท ากจกรรม 1. การทดลองนมจดประสงคอะไร....................................................................................... 2. การหายใจของคนเรามอวยวะใดบางทเกยวของ และอวยวะเหลานนมการท างานอยางไร ท าไมอากาศจงสามารถผานเขาและออกจากปอดได .............................................................................................................................................................. วสดอปกรณในการทดลอง 1. ชด จ าลองการท างานของปอด และอวยวะในระบบหายใจ จ านวน 1 ชด/กลม 2. ลกโปง จ านวน 3 ใบ วธทดลอง 1. ใหนกเรยนจดอปกรณดงภาพ

ใบกจรรมท 2 เรอง อากาศผานเขาออกจากปอดไดอยางไร

167

ผลการทดลอง ตารางบนทกผลการทดลอง การเปลยนแปลงของลกโปงเมอมการเคลอนทของแผนยาง ในลกษณะทตางกน

การทดลอง การเปลยนของของลกโปง

1. เมอดงแผนยางลง

2. เมอดนแผนยางขน

สรปผลการทดลอง ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ค าถามทายการทดลอง 1. จากการทดลอง แผนยางดานลางกลองพลาสตกและ ลกโปง 2 ใบ เปรยบเสมอนอวยวะใด ในระบบหายใจ.............................................................................................................................. 2. เมอดงแผนยางลง ลกโปงมการเปลยนแปลงอยางไร ............................................................... 3. เมอดนแผนยางขน ลกโปงมการเปลยนแปลงอยางไร............................................................. 4. การเคลอนทของแผนยางและลกโปงมความสมพนธกนอยางไร ....................................................................................................................................................... 5. ถาเปรยบเทยบแผนยางเปนกะบงลม และลกโปงเปนปอดทง 2 ขาง การเปนการหายใจเขาและหายใจออก อวยวะในระบบหายใจมการเปลยนแปลงสมพนธกนอยางไร ใหบนทกลงในตาราง

ตาราง เปรยบเทยบการเปลยนแปลงของอวยวะในระบบหายใจเมอหายใจเขาและหายใจออก

อวยวะในระบบหายใจ ลกษณะการเปลยนแปลง

เมอหายใจเขา เมอหายใจออก 1. กะบงลม 2. กลามเนอยดกระดกซโครง 3. กระดกซโครง 4. ปรมาตรในชองอก

168

6. นกเรยนมวธปฏบตตนอยางไรเพอการปองกนและดแลรกษาอวยวะในระบบหายใจใหท างานไดเปนปกตและมสขภาพทด ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

169

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 1

อ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร

ชดท 3 เรอง ระบบหายใจ (เวลา 3 ชวโมง)

ใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 3

เฉลยชดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ สาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน (ว22101)

หนวยการเรยนรเรอง รางกายมนษย ชนมธยมศกษาปท 2

170

จดประสงคการเรยนร บอกความส าคญของระบบหายใจ ระบชออวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจได ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ 1. ระบบหายใจมความส าคญตอรางกายอยางไร (เปนระบบทใชออกซเจนในการเผาผลาญอาหารแลวใหพลงงานแกรางกาย) 2. บอกชออวยวะในระบบหายใจใหตรงกบหมายเลขในภาพตอไปน 3. จงบอกหนาทของอวยวะในระบบหายใจตอไปน

1. จมก ท าหนาท (เปนทางผานของอากาศ) 2. หลอดลม ท าหนาท (เปนบรเวณทอากาศผานเขาสปอดทง 2 ขาง) 3. ปอด ท าหนาท (แลกเปลยนแกส)

เกณฑการใหคะแนนใบกจกรรมท 1

รายการประเมน ระดบคณภาพ 1. ตอบไดถกตองตรงประเดนมากทสดและตอบถกทง 3 ขอและทกรายการ 4 2. ตอบถกตองตรงประเดนมากและตอบถก 2 ขอ ทกรายการ 3 3. ตอบไดแตมสวนถกนอย และตอบถก 1 ขอ 2 4. ตอบไมได ตองใหความชวยเหลอมากหรอตอบไมตรงประเดน 1

เฉลยใบกจรรมท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจ

4. กะบงลม

1. คอหอย

2. โพรงจมก

3. ปอด

171

จดประสงคของกจกรรม 1. บอกความส าคญของระบบหายใจ ระบชออวยวะและหนาทของอวยวะในระบบหายใจได 2. ทดลอง เปรยบเทยบและอธบายกลไกการท างานของอวยวะในระบบหายใจ เมอหายใจเขา และหายใจออกและสรปผลการทดลองได 3. ตระหนกถงความส าคญในการดแลสขภาพและการปองกนบ ารงรกษาอวยวะในระบบ หายใจของตนเองได ค าชแจง ใหนกเรยนท ากจกรรมและตอบค าถามตอไปน

ค าถามกอนท ากจกรรม 1. การทดลองนมจดประสงคอะไร (ศกษากลไกการหายใจเขา – ออก) 2. การหายใจของคนเรามอวยวะใดบางทเกยวของ และอวยวะเหลานนมการท างานอยางไร ท าไมอากาศจงสามารถผานเขาและออกจากปอดได (อวยวะทเกยวของกบการหายใจคอ กะบงลม ,

ชองอก, ปอด, กระดกซโครง กระบวนการหายใจเขาและออก) วสดอปกรณในการทดลอง 1. ชด จ าลองการท างานของปอด และอวยวะในระบบหายใจ จ านวน 1 ชด/กลม 2. ลกโปง จ านวน 3 ใบ วธทดลอง 1. ใหนกเรยนจดอปกรณดงภาพ

เฉลยใบกจรรมท 2 เรอง อากาศผานเขาออกจากปอดไดอยางไร

172

ผลการทดลอง ตาราง บนทกผลการทดลอง การเปลยนแปลงของลกโปงเมอมการเคลอนทของแผนยาง ในลกษณะทตางกน

การทดลอง การเปลยนของของลกโปง

1. เมอดงแผนยางลง ลกโปงจะพองขน

2. เมอดนแผนยางขน ลกโปงจะแฟบ

สรปผลการทดลอง แผนยางเปรยบเหมอนกะบงลม เมอกะบงลมลดต าลง กระดกซโครงเลอนสงขน ท าใหปรมาตรชองอกมมากขน ความดนอากาศภายในบรเวณรอบ ๆ ปอดลดต าลงกวาอากาศภายนอก อากาศภายนอกจงเคลอนทเขาสจมก หลอดลม และไปยงถงลมปอด เปนการหายใจเขา ขณะหายใจออก กะบงลมจะเลอนสงขน กระดกซโครงจะเลอนต าลง ท าใหปรมาตรชองอกลดนอยลง ความดนอากาศภายในรอบ ๆ ปอดจะสงกวาอากาศภายนอก อากาศภายในถงลมปอด จงเคลอนทจากถงลมปอดสหลอดลมและออกจากจมก 1. จากการทดลอง แผนยางดานลางกลองพลาสตกและ ลกโปง 2 ใบ เปรยบเสมอนอวยวะใด ในระบบหายใจ (แผนยางเปรยบเหมอนกะบงลม และลกโปงเปรยบเหมอนปอด) 2. เมอดงแผนยางลง ลกโปงมการเปลยนแปลงอยางไร (ลกโปงจะพองตว) 3. เมอดนแผนยางขน ลกโปงมการเปลยนแปลงอยางไร (ลกโปงจะแฟบลง) 4. การเคลอนทของแผนยางและลกโปงมความสมพนธกนอยางไร

(เมอดงแผนยางลง ลกโปงจะขยายตว เมอดนแผนยางขนลกโปงจะหดตว) 5. ถาเปรยบเทยบแผนยางเปนกะบงลม และลกโปงเปนปอดทง 2 ขาง การเปนการหายใจเขาและหายใจออก อวยวะในระบบหายใจมการเปลยนแปลงสมพนธกนอยางไร ใหบนทกลงในตาราง

173

ตาราง เปรยบเทยบการเปลยนแปลงของอวยวะในระบบหายใจเมอหายใจเขาและหายใจออก

อวยวะในระบบหายใจ ลกษณะการเปลยนแปลง

เมอหายใจเขา เมอหายใจออก 1. กะบงลม ลดต าลง ยกตวสงขน 2. กลามเนอยดกระดกซโครง ขยายตว หดตว 3. กระดกซโครง ยกตวสงขน ลดต าลง 4. ปรมาตรในชองอก ขยายใหญ ลดลง

6. นกเรยนมวธปฏบตตนอยางไรเพอการปองกนและดแลรกษาอวยวะในระบบหายใจใหท างานไดเปนปกตและมสขภาพทด 1. ออกก าลงกายสม าเสมอ 2. ไมอยในบรเวณทอากาศเปนพษ 3. รบประทานอาหารทมประโยชน 4. ไมสบบหรหรอหลกเลยงจากผสบบหร

เกณฑการใหคะแนนใบกจกรรมท 2

รายการประเมน ระดบคณภาพ 1. ตอบไดถกตองตรงประเดนมากทสดและตอบถกได 5 - 6 ขอ 4 2. ตอบถกตองตรงประเดนตอบถก 4 ขอ 3 3. ตอบไดแตมสวนถกนอย และตอบถก 2 - 3 ขอ 2 4. ตอบได 1 ขอและตองใหความชวยเหลอมาก 1

174

แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม เรอง/กจกรรมทประเมน ................................................................................ กลมท .................ชอกลม ........................ ชนมธยมศกษาปท ....../...............

สมาชก คอ .…………………………….……………………………………………………… ค าชแจง ใหท าเครองหมายถก () ในชองทตรงกบความจรง

รายการประเมนพฤตกรรม ผลการประเมน

ดมาก (4)

ด (3)

พอใช (2)

ปรบปรง (1)

1. มการปรกษากนกอนท างานในคณะท างาน 2. มการแบงหนาทและท างานตามหนาททกคน 3. มการปฏบตงานตามขนตอน 4. มการใหความชวยเหลอซงกนและกน 5. มผลงานตรงตามวตถประสงคทก าหนด 6. ผลงานเสรจทนตามเวลา 7. ผลงานมความคดสรางสรรค 8. ผลงานแสดงถงการน าความรทไดมาประยกตใช

สามารถใหค าแนะน ากลมอนได

9. การจดเกบวสดอปกรณเรยบรอยหลงเลกปฏบตงาน 10. ผลงานมความถกตองสมบรณทกกจกรรม เกณฑการใหคะแนน 1. พฤตกรรมหรอผลงานชดเจนดมาก ปฏบตไดทกครง ถอวา ดมาก ให 4 คะแนน 2. พฤตกรรมหรอผลงานชดเจนด ปฏบตไดบอยครง ถอวา ด ให 3 คะแนน 3. พฤตกรรมหรอผลงานไมชดเจนปฏบตไดบางครง ถอวา พอใช ให 2 คะแนน 4. พฤตกรรมหรอผลงานไมชดเจนตองเตอนบอย ๆ ถอวา ควรปรบปรง ให 1 คะแนน

40 100

ไดคะแนน

ระดบคณภาพ รอยละ 80 ขนไป ให ดมาก รอยละ 70 – 79.99 ให ด รอยละ 60 – 69.99 ให พอใช ต ากวารอยละ 60 ให ปรบปรง

สรปผลการประเมน ............................................. ลงชอ.....................................................ผประเมน (...................................................) ................./.............../..................

175

สรปคะแนนชดกจกรรมท 3 เรอง ระบบหายใจ

เลขท ชดกจกรรมท 3

พฤตกรรมกลม (4) ใบกจกรรมท 1 (4)

ใบกจกรรมท 2 (4) รวม(8)

กลมท ........1

2

3

4

5

กลมท ........1

2

3

4

5

กลมท ........1

2

3

4

5

กลมท ........1

2

3

4

5

รวม

เฉลย

S.D.

เฉลยรอยละ

ทมา :heal.ro.ac.th/5/The%20respiratory%20system.ppt

1. จมก (nose) เปนอวยวะทเปนทางผานของลมหายใจ ภายในรจมกบไปดวยเยอบจมก ซงมตอมน ามนและขนจมกขนอยรอบ ๆ ผนงของรจมก ขนจมกจะท าหนาทกรองฝ นละอองในอากาศไมใหเขาสหลอดลมและปอด ถดจากรจมกเขาไปจะเปนโพรงจมก ทมเยอบชมคอนขางหนาบอยท วผนงของโพรงจมก เยอบชมนประกอบดวยหลอดเลอดทจะปรบอณหภมของลมหายใจ โดยการแผรงสความรอน ตอมเมอกทท าหนาทขบน าเมอกออกมาท าใหลมหายใจมความชมชน และชวยจบฝ นละอองและเชอโรคทผานขนจมกเขามา และมขนกวดเลก ๆ ท าหนาทปดแผนน าเมอกทสกปรกใหไหลลงไปทางล าคอลงสกระเพาะอาหาร

2. คอหอย (pharynx) มลกษณะคลายกรวย อาจเรยกวา กรวยคอ เปนบรเวณทหลอดอาหารและหลอดลมแยกออกจากกน โดยหลอดอาหารจะอยดานหลงของหลอดลม

3. กลองเสยง (larynx) มรปรางคลายกรวย อยถดเขามา จากโคลนลนตรงเขาสหลอดลมสวนตน ตรงทางเขาสกลองเสยง จะมลนปดหลอดลม ทท าหนาทปดหลอดลมขณะทเรากลน อาหาร เพอปองกนไมใหอาหารผานลงสหลอดลม ภายในกลอง เสยงจะมสายเสยงทท าใหเกดเสยงตาง ๆ ได

4. หลอดลม (trachea) ประกอบดวย หลอดลมใหญ เปนทางเดนหายใจทอยถดเขามาจากกลองเสยง เปนกลามเนอเรยบทมกระดกออนรปตวยฝงอยเปนชน ๆ ท าใหคงรปอยไดไมหดแฟบ ผนงดานในของหลอดลมจะมเยอเมอกทคอยกกฝ นละออง โดยมขนออนขนาดเลกคอยโบกพดฝ นละอองใหขนไปดานบนใหออกไปจากหลอดลม หลอดลมเลก เปนหลอดลมทแยกออกมาจากหลอดลมใหญไปสปอดทง 2 ขาง จากนนจะแบงแยกออกไปเปนหลอดลมยอยทจะสนสดทถงลมภายในปอด

5. ปอด (lungs) เปนอวยวะทอยในทรวงอกทงสองดานโดยอยถดจากกระดกซโครงเขามาดานใน ปอดมลกษณะคลายฟองน าและมความยดหยนมาก ภายในปอดจะม ถงลมเลก ๆ (alveolus) จ านวนมาก และมเสนเลอดฝอยผานเขาไปในถงลมเหลานเพอท าการแลกเปลยนแกส

การหายใจถกควบคมโดยศนยการหายใจในสมองซงเปนไปโดยปกต ขณะหายใจเขา แผนกลามเนอระหวางกระดกซโครงจะหดตวดงกระดกซโครงใหเลอนสงขนไปทางดานบนและขยายออกทางดานขาง กะบงลมจะเลอนต าลงท าใหปรมาตรของชองอกมมากขน ความดนอากาศลดต าลงอากาศจงถกดดสปอด ขณะหายใจออก แผนกลามเนอระหวางกระดกซโครงจะคลายตวขยายออกท าใหกระดกซโครงเลอนต าลงมาสขนาดปกต กะบงลมจะเลอนสงขน ท าใหปรมาตรของชองอกลดนอยลงความดนอากาศภายในชองอกสง อากาศภายในจงถกขบออกจากปอดสภายนอก

เมอเราหายใจเขา อากาศจากภายนอกรางกายจะผานรจมกทงสองขางเขาไปตามชองจมกขนและเยอในชองจมกจะชวยกรองฝ นละอองทปนมากบอากาศไว อากาศจะถกปรบอณหภมและความชนใหเหมาะสมกบรางกาย แลวจงผานจากคอหอยเขาสหลอดลม เยอเมอกและขนออนทหลอดลมกกเกบและพดโบกฝ นละอองขนาดเลกทปนมากบอากาศไมใหผานเขาสปอด อากาศจะเขาสปอด และเขาสถงลมเลก ๆ จ านวนมากทมหลอดเลอดฝอยอยลอมรอบ จากนนแกสออกซเจนในอากาศจะแพรผานผนงถงลมเขาสถงลม เมอเราหายใจออก แกสคารบอนไดออกไซดกจะถกขบออกนอกรางกาย

แกสออกซเจนทแพรผานผนงถงลมเขาสหลอดเลอดฝอยจากการหายใจเขา จะเขาไปรวมตวกบเฮโมโกลบนในเซลลเมดเลอดแดง ท าใหเลอดมสแดง แลวไหลไปตามหลอดเลอดกลบเขาสหวใจ หวใจจะสบฉดเลอดไปตามหลอดเลอดแดงไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย แกสออกซเจนจะไปท าปฏกรยาเผาผลาญสารอาหารนจะใหแกสคารบอนไดออกไซดออกสเซลลดวย ดงนนขณะทแกสออกซเจนแพรผานจากเซลลเมดเลอดแดงเขาสเซลลในสวนตาง ๆ ของรางกาย แกสคารบอนไดออกไซดจากเซลลเหลานจงแพรเขาสเซลลเมดเลอดแดงดวย เพอจะเขาสหลอดเลอดด ากลบเขาสหวใจ และเขาไปสปอดเพอท าการแลกเปลยนแกสตอไป

โรคถงลมโปงพอง เปนโรคทเนอปอดถกท าลาย สงผลใหการแลกเปลยนออกซเจนลดลง ท าใหผปวยมอาการ หอบเหนอย หายใจล าบาก สาเหตของโรค สาเหตของถงลมโปงพอง ทพบบอยทสด ไดแก การสบบหร นอกจากนนยงอาจเกดจาก การสดดมสงทเปนพษ เชน มลภาวะ ไอเสย ฝ น สารเคม เปนระยะเวลานาน ๆ

โดยปกตทแลวทางเดนหายใจมลกษณะเหมอนกบตนไมกลบหวโดยกงกานตนไมเปรยบเสมอนหลอดลม และมถงลมตอลงมาจากหลอดลมสวนปลาย ในคนทวไป หลอดลมจะโลงและ เปดอยตลอดเวลา สวนถงลมกจะเปนทแลกเปลยนออกซเจนใหกบรางกาย ในผปวยโรคถงลมโปงพอง ทางเดนหายใจ และถงลมขาดประสทธภาพ การแลกเปลยนอากาศจะเปนไปไดยากเพราะ

ภาพเปรยบเทยบ ถงลมปอดในคนปกต(บน) และถงลมปอดในผปวยโรคถงลมโปงพอง(ลาง)

- ทางเดนหายใจ และถงลมขาดความยดหยน กาซจงเขาออกยาก - ผนงของ ถงลมบางสวนถกท าลาย จ งไ มสามารถแลกเปลยนอากาศไดเตมท - ผนงของหลอดลมหนาผดปกต และบวม อากาศจงเขาไปไดนอย - เซลลของทางเดนหายใจมกจะอกเสบ มของเหลว และเมอกเกาะอยมาก จงอดกนทางเดนหายใจ อากาศเขาไปยาก

ในผปวยทเปนโรคถงลมโปงพอง ถงลมและหลอดลมจะเสยความยดหยน ท าใหลมทจะเขาปอดนอยกวาปกต รวมท งการแลกเปลยนออกซเจนกลดนอยลงดวย ผปวยทเปนโรคนในระยะเรมแรกมกจะไมมอาการ แตตอมาเมอเปนมากขน อาการกจะแสดงชดขนตามล าดบ โดยอาการส าคญทพบบอยๆ ไดแก หายใจล าบาก หอบ เหนอย และหายใจมเสยงวด

ปจจบนยงไมมการรกษาใด ทสามารถท าใหโรคถงลมโปงพองหายได แตการใชยาจะชวยให ผปวยมอาการดขน และปอดถกท าลายชาลง

ระบบหายใจ เปนระบบทมความส าคญเปนอยางมาก หากรางกายหยดหายใจเพยง 4-5 นาท จะสงผลใหเซลลสมองตายไดเพราะขาดแกสออกซเจน และถาอวยวะตาง ๆ ของระบบหายใจผดปกตหรอเกดโรค จะสงผลกระทบท าใหรางกายออนแอลงและอาจเสยชวตได เชน ผปวยโรคถงลมโปงพอง ผนงถงลมจะเสยความยดหยนและเปราะงาย ท าใหถงลมสญเสยหนาทในการแลกเปลยนแกส มแกสออกซเจนเขาสกระแสเลอดเพอไปเลยงรางกายนอยลง ผปวยจงเหนอยหอบงาย และถามความรนแรงมากขน จนอาจเกดภาวะหวใจลมเหลวและเสยชวตในทสด เปนตน

1. ออกก าลงกายเปนประจ าอยางตอเนอง โดยเฉพาะการออกก าลงกายแบบใชออกซเจน 2. พยายามรบอากาศบรสทธ โดยอยในสถานททมอากาศบรสทธ 3. หลกเลยงสถานททมอากาศไมบรสทธ เพราะจะท าใหไดรบสารพษ เชอโรคทปะปนอยในอากาศ 4. ไมสบบหรและไมอยใกลคนทก าลงสบบหรเพราะจะท าใหไดรบควนพษของบหรดวย หรอเรยกวา ผสบบหรมอสอง

5. หลกเลยงการอยใกลชดคนทเปนโรคตดตอทางเดนหายใจ 6. ควรปองกนไมใหปวยเปนหวด 7. ถามความผดปกตเกยวกบระบบหายใจ ควรรบไปพบแพทยเพอท าการตรวจสขภาพและรบการรกษาทเหมาะสมตอไป 8. ฝกการหายใจทถกตอง คอ หายใจเขาลกและยาว โดยสงเกตวาเวลาหายใจเขาทองจะพอง เวลาหายใจออกทองจะยบ ใหหายใจเขาชา ๆ 3 วนาท และหายใจออกชา ๆ 3 วนาท การหายใจทถกตองจะท าใหรางกายไดรบออกซเจนมากขน